Dobór ze względu na wytrzymałość mechaniczną
Rodzaj i zastosowanie przewodu |
przewód miedziany mm2 |
przewód aluminiowy mm2 |
Przewody izolowane układane w pomieszczeniach (oświetlenie) |
1 |
1,5 |
Przewody izolowane układane w pomieszczeniach (gniazda)
|
2,5 |
3,5 |
Dobór przekroju przewodu ze względu na wytrzymałość mechaniczną.
Minimalny przekrój przewodu ułożonego na stałe, chronionego przed uszkodzeniami mechanicznymi, wynosi 1,5 mm² Cu. Przyjmuje się minimalny przekrój przewodów w instalacjach elektrycznych ułożonych wewnątrz budynków, dla obwodów oświetleniowych - 1,5 mm² Cu, dla gniazd wtyczkowych - 2,5 mm² Cu
Dobór ze względu na nagrzewanie prądem roboczym
Im większy jest prąd płynący w obwodzie w czasie normalnego użytkowania, tym większy jest wymagany przekrój przewodów, aby nie nagrzewały się one nadmiernie. Przepisy podają obciążalność długotrwałą przewodów Iz, czyli największy prąd, jakim przewody można długotrwale obciążyć. Porównuje się ją z obliczeniowym prądem szczytowym obwodu IB; potrzebne są przewody o obciążalności długotrwałej.
IZ ≥ IB
gdzie:
Iz - dopuszczalna długotrwała obciążalność
prądowa dla danego typu i przekroju
przewodu, [A]. Wartość tą można przyjąć z tabel umieszczonych w katalogu
producenta, lub wg normy PN-IEC 60364-5-53:2001
IB - prąd obliczeniowy (roboczy) linii, [A]
Przy wyrównanym w czasie obciążeniu prąd IB jest największym prądem normalnego użytkownika, płynącym wystarczająco długo, aby przyrost temperatury przewodu ( ponad temperaturę otoczenia) ustalił się, tj. przestał zwiększać się. Przy zmiennym obciążeniu prąd IB jest fikcyjnym prądem zastępczym, niezmiennym w czasie, który wywołuje taki sam najpierwszy przyrost temperatury, jak prąd rzeczywiście płynący.
Obciążalność długotrwała IZ zależy od materiału żyły i jej przekroju oraz od rodzaju przewodu. Zależy też od temperatury otoczenia i od sposobu ułożenia, bo ma to wpływ na warunki chłodzenia, odprowadzania ciepła wydzielanego w przewodzie do otoczenia.
Warunki chłodzenia pogarszają się, jeśli występuje skupienie wielu przewodów, np. w korytku instalacyjnym, albo jeśli przewód ma wiele żył. Pod uwagę bierze się jednak tylko żyły bądź przewody obciążone prądem o wartości porównywalnej z obciążalności IZ. Nie wlicza się zatem przewodów i żył ochronnych PE, przewodów i żył neutralnych obwodów trójfazowych obciążonych symetrycznie prądem sinusoidalnym.
Przekrój żył |
Przewody jednożyłowe układane w rurkach izolacyjnych |
||
|
po 2 |
po 3 |
|
mm2 |
A |
A |
|
1 |
13 |
12 |
|
1,5 |
17 |
15 |
|
2,5 |
24 |
21 |
|
|
|
Dobór ze względu na nagrzewanie prądem przeciążeniowym.
Przewody układane w budynkach powinny być zabezpieczone nie tylko od skutków zwarć, lecz również od skutków przeciążeń; zagrożenie pożarem jest bowiem w instalacjach znacznie większe niż w sieciach rozdzielczych. Z tą myślą stawia się dwa wymagania:
Obciążalność długotrwała przewodu IZ powinna być nie mniejsza niż prąd zmianowy lub prąd nastawczy IN aparatu stanowiącego zabezpieczenie przeciwciężarowi; ten z kolei - by zapobiec zbędnym zadziałaniem - powinien być nie mniejszy niż obliczeniowy prąd szczytowy obwodu IB.
Prąd przeciążeniowy o wartości 1, 45 I Z, przy której przyrost temperatury przewodu ustala się na poziomie dwukrotnie większym niż do dopuszczalnego długotrwale, powinien wywołać zadziałanie nadprądowego zabezpieczenia obwodu. powinien być zatem spełniony warunek.
Dobór ze względu na dopuszczalny spadek napięcia
Dobór ze względu na nagrzewanie się prądem zwarciowym.
Urządzenia zabezpieczające przed cieplnymi skutkami przepływu prądów zwarciowych powinny być tak dobrane, aby przerwanie prądu zwarciowego w obwodzie elektrycznym następowało wcześniej aniżeli wystąpi niebezpieczeństwo uszkodzeń cieplnych i mechanicznych w przewodach oraz ich połączeniach. Zabezpieczenia zwarciowe przewodów instalacyjnych mogą być wykonane z zastosowaniem: bezpieczników, lub wyłączników samoczynnych z wyzwalaczami zwarciowymi.
Czas od momentu powstania zwarcia do przerwania prądu zwarciowego powinien być na tyle krótki, aby temperatura żył przewodów nie przekroczyła wartości granicznej dopuszczalnej przy zwarciu dla danego typu przewodów. Czas ten, w sekundach, nie powinien przekroczyć wartości granicznej dopuszczalnej wyznaczonej wg. wzoru:
gdzie:
t - czas w sekundach,
S - przekrój przewodu w mm2,
I - prąd zwarciowy (wartość skuteczna składowej okresowej początkowej prądu zwarciowego),
k - współczynnik zależny od właściwości materiałów przewodowych i izolacyjnych (odpowiadający
jednosekundowej dopuszczalnej gęstości prądu podczas zwarcia),
1