DR ANETA RÓZGA

WYKŁAD 1

(06.10.2006)

BANK:

• od wł. Banco- ławka

• przedsiębiorstwo usługowe, którego działalność polega na udzielaniu kredytów i zdobywaniu środków potrzebnych do sfinansowania tych kredytów

• przedsiębiorstwo, które udziela i zaciąga kredyty, świadczy usługi obrotu pieniężnego, kredytowego i kapitałowego oraz oferuje inne usługi (np.skrytki bankowe, private banking dla bogatych klientów)

• w Polsce jest ust. „Prawo bankowe” z 29.08.1997, Dz. U. nr 140, poz. 939 z p.zm.

• bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.

Czynności bankowe dzielimy na dwie grupy:

1. Czynności sensu stricto- tylko przez instytucje bankowe, przez inne podmioty tylko pod warunkiem, że są one uprawnione innymi niż prawo bankowe aktami prawnymi. Regulowane są art.5 ust.1 zgodnie z którym ich zadania to:

- przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem określonego terminu i prowadzenie rachunków tych wkładów

- prowadzenie innych rachunków bankowych

- udzielanie kredytów

- udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych (Gwarancja bankowa jest zobowiązaniem Banku do wypłacenia beneficjentowi kwoty gwarancji na jego pisemne wezwanie określonej kwoty w sytuacji, gdy zleceniodawca gwarancji nie wypełni świadczenia, do wykonania którego był zobowiązany) oraz otwieranie akredytyw (Na podstawie akredytywy bank działający we własnym imieniu, ale na zlecenie przedsiębiorcy zobowiązuje się, że dokona zapłaty ustalonej kwoty na rzecz osoby trzeciej /beneficjenta/, po spełnieniu przez niego wszystkich warunków określonych w akredytywie)

- emitowanie bankowych papierów wartościowych

- przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych

a) wydawanie, rozliczanie i mnożenie pieniądza elektronicznego

2. Czynności sensu largo- art.5 ust.2 zgodnie z którym ich zadania to:

- udzielanie pożyczek pieniężnych oraz pożyczek (regulowana przez prawo cywilne, nie ma konkretnego celu ani oprocentowania) i kredytów (ma konkretny cel, reguluje je ust. „Prawo bankowe”, zawsze oprocentowana) konsumenckich w rozumieniu przepisów odrębnej ustawy

- operacje czekowe i wekslowe, których przedmiotem są warranty (dokumenty które stwierdzają prawo własności banku do rzeczy ruchomych przechowywanych w magazynach, które są przedmiotem obrotu na rynku kapitałowym)

- wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu

- terminowe operacje finansowe

- nabywanie i zbywanie wierzytelności (należności) pieniężnych. Bank może sprzedać wierzytelność wtedy gdy potrzebuje płynnych finansów, a kupić wtedy gdy chce zarobić na odsetkach)

- przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych

- wykonywanie czynności obrotu dewizowego (waluty obce)

- udzielanie i potwierdzanie poręczeń

- wykonywanie czynności zleconych związanych z emisją papierów wartościowych.

Rola banku:

1. udział w kreacji pieniądza- Bank Centralny emituje pieniądz, a banki komercyjne dostarczają go na rynek poprzez udzielanie kredytów, zakup walut obcych. Bank kreuje kredyty z wkładów wniesionych przez osoby fizyczne i podmioty gospodarcze. Część wkładów jest w skarbcach banków komercyjnych, a część jako rezerwa przymusowa w Banku Centralnym

2. udział w społecznym podziale pracy- bank jest pośrednikiem między kredytobiorca, a kredytodawcą

3. alokacja i transformacja środków finansowych. Transformacja: -informacji (czy dany podmiot jest

solidny)

- potrzebnej sumy środków finans.

(z wielu drobnych kwot kształtuje

się duży kredyt)

- terminów (z krótkoterminowych

lokat kształtuje się wieloletni przez

prolugację lub substytucję wkładów)

- ryzyka (bank udzielając kredytu

ponosi ryzyko, może je minimaliz.

przez konsorcjum bankowe-kilka

banków udziela wspólnego kredytu

jednemu klientowi)

SEKTOR BANKOWY:

- model anglosaski (rozwinięta bankowość inwestycyjna; giełda z wykorzystaniem rynków kapitałowych)

- model niemiecko-japoński (rozwinięta bankowość uniwersalna)

System bankowy obejmuje całokształt instytucji bankowych i normy określające wzajemne powiązania i stosunki z otoczeniem. Do systemu bankowego zaliczamy:

- Bank Centralny

- banki operacyjne (komercyjne)

a) depozytowo-kredytowe (obsługa detaliczna)

b) uniwersalne

c) inwestycyjne (skupione na podmiotach gospodarczych i powiązane z rynkiem kapitałowym

- banki specjalistyczne (specjalna)

a) bankowość hipoteczna

b) towarzystwa kredytowe

skupiają się na jednym obszarze dzialania np. kredyty hipoteczne. Charakterystyczne jest to, że środki finansowe pochodzą z rynku kapitałowego poprzez emisję listów zastawnych (specjalistycznych papierów wartościowych) zabezpieczonych hipotecznie. Hipoteki wystawiane są na nieruchomościach będących przedmiotem zabezpieczenia udzielanych kredytów.

- kasy oszczędnościowe i spółdzielczość kredytowa

WYKŁAD 2

(13.10.2006)

EMISJA PIENIĄDZA:

Bank Centralny-emisja pieniądza gotówkowego, pieniądz banku centralnego

Banki komercyjne- emisja pieniądza wkładowego, depozytowego, bezgotówkowego

Przykład 1: Przedsiębiorstwo A dokonuje wplaty gotówki do banku- 100jp

AKTYWA PASYWA

1. Rezerwa gotówkowa w banku 100 jp 1. depozyt na żądanie 100 jp

(Skład pierwotny0środki finansowe gotówkowe

zmieniły się w bezgotówkowe)

Zmieniła się forma pieniądza

Banki utrzymują część kwot wpłaconych przez klientów jako rezerwę obowiązkową [r], np. od depozytu na żądanie jest to 10%, a resztę może wykorzystać na kredyty.

2. udzielenie kredytu przedsiębiorstwu B 90 jp 2. depozyt na żądanie przedsiębiorstwa B 90 jp

=190 jp =190 jp

r=
, gdzie R- rezerw gotówkowa (to co zostało wpłacone), a D-Wkłady na żądanie (możliwość wykreowania pieniądza)

D=R/r

R=100, r=0,1, D=100/0,1=1000jp (łączna kwota depozytu jaką może wykreować bank)

1. Przy R=const.=100 jp, r jest zmienne, rośnie od 0,1 do 0,2

D=100/0,2=500 jp, czyli D spada

2. Przy R=const.=100 jp, r spada od 0,1 do 0,05

D=100/0,05=2000 jp, czyli D rośnie

3. r=const.=0,1, R rośnie ze 100 do 200

D=200/0,1=2000 jp, czyli D rośnie

4. r=const.=0,1, R spada z 100 do 50

D=50/0,1=500 jp czyli D spada.

Przykład 2: Więcej banków, r=0,1

AKTYWA PASYWA

BANK I

Rezerwa gotówkowa banku I +1000 jp depozyt na żądanie +1000 jp

Udzielenie kredytu przedsięb. B +900 jp depozyt na żądanie +900 jp

Odpływ gotówki do banku II -900jp wycofanie depozytu i przeniesienie go do banku II -900jp

= 1000 jp =1000 jp

BANK II

Rezerwa gotówkowa +900 jp depozyt na żądanie przedsięb. B +900 jp

Udzielenie kredytu przedsięb. C +810 jp depozyt na żądanie +810 jp

Odpływ gotówki do banku III -810 jp wycofanie depozytu i przeniesienie go do banku III -810jp

=900 jp =900 jp

BANK III

Rezerwa gotówkowa +810 jp depozyt na żądanie +810 jp

	Depozyt na żądanie	Rezerwa obowiązkowa	Rezerwa nadobowiązkowa
BANK I	1 000	100	900
BANK II	900	90	810
BANK III	810	81	729
BANK IV	729	72,90	656,10
	10 000	1 000	9 000

Mnożnik kreacji pieniądza (ilość pieniądza jaka może być wykreowana przez banki)

Podaż pieniądza (kształtowana przez Bank Centralny)

Pp = Dż + G, gdzie G- gotówka w obiegu poza systemem bankowym

Dż- depozyty na żądanie-ta część która przekazywana jest na rachunek do banku ale

Można nią natychmiast dysponować

Baza monetarna [Mo]

Bm = Ro + g, gdzie Ro- rezerwy obowiązkowe

Mnożnik bazy monetarnej

m
= Pp / Bm =

Rezerwa- moża się zdarzyć, że Ro nie wystarczy na pokrycie żądań klientów. Wtedy bank może korzystać z rezerw nadobowiązkowych (Rn) lnb rezerw pożyczkowych Bank Centralnego (Rp), któ®e wiążą się z dodatkowymi kosztami- oprocentowaniem.

m
=

Od depozytów terminowych tez musi być rezerwa ale jest ona niższa, bo jest mniejsze ryzyko, że zostaną wycofane przed terminem.

Dż * r

Dt * r

+ - rezerwa obowiązkowa

m
=

m
=
/*Dż

Wskaźnik gotówkowy- informuje jaka jest skłonność społeczeństwa do realizowania rozliczeń w formie gotówkowej zamiast bezgotówkowej

g=

Wskaźnik depozytów terminowych- informuje jaka jest skłonność społeczeństwa do utrzymywania środków finansowych w formie depozytów terminowych zamiast depozytów na żądanie

t=

Wskaźnik rezerwy nadobowiązkowej banków komercyjnych utrzymywany w BC -ile jest utrzymywanych ponad rezerwy obowiązkowe

n=

Wskaźnik rezerwy pożyczkowej banków komercyjnych od BC

p=

m
=

Pp = m
* Bm

Pp=
* Bm

Zadanie 1: Ile wynosi emisja pieniądza bankowego gdy: Bm=1000, r
=0,1, r
=0,06, t=0,04, g=0,3, n=0,04, p=0,02

Pp=
* Bm =
*1000 =
= 3080

PODAŻ PIENIĄDZA W POLSCE:

M0- baza monetarna (pieniądz rezerwowy) -gotówka w obiegu

- rezerwy obowiązkowe w BK i BC

- rezerwy gotówkowe w BC

- wkłady na rachunkach bieżących w BK i BC

M1- M0+depozyty na żądanie w walucie krajowej (PLN) i walutach obcych

M2- M1+ depozyty terminowe w PLN i walutach obcych

WYKŁAD 3

(20.10.2006)

BANK CENTRALNY

Funkcje Banku Centralnego:

1) Bank banków - bank rozliczeniowy * prowadzi rachunki (wpłaty i wypłaty dokonywane przez banki

komercyjne) bieżące i rachunki na których prowadzone są

rezerwy obowiązkowe- rozliczenia międzybankowe

* prowadzi rozliczenia z BC zagranicznymi i z organizacjami

międzynarodowymi

* prowadzi dla nich rachunki w walutach krajowych tych

banków i organizacji międzynarodowych

- bank kredytujący ostatniej instancji

- bank wydający licencje na prowadzenie działalności bankowej (monitoruje bezpieczeństwo działania BK, kontroluje czy działają zgodnie z prawem bankowym)

2) Bank państwa - prowadzi rachunki bieżące państwa

- zajmuje się obsługą długu publicznego i krajowego

- kredytuje państwo (charakter bezpośredni- nadmierna emisja pieniądza, co powoduje inflację lub pośredni- zakup papierów wartościowych produkowanych przez państwo)

3) Bank emisyjny (emisja pieniądza gotówkowego)

Polityka pieniężna- całokształt rozwiązań i działań podejmowanych w gospodarce narodowej celem zaopatrzenia jednostek gospodarujących w pieniądze i kredyt oraz celem uregulowania wielkości podaży pieniądza. Za realizację polityki pieniężnej odpowiedzialny jest bank centralny.

Cele polityki pieniężnej:

1. GŁÓWNY- utrzymanie stabilnej wartości pieniądza (przeciwdziałanie inflacji)

2. POŚREDNI- kontrola podaży pieniądza (poprzez kontrolowanie tego możemy się dowiedzieć jaka jest wartość waluty)

3. OPERACYJNY- kontrola poziomu rezerwy obowiązkowej

Instrumenty polityki pieniężnej Banku Centralnego:

1. instrumenty kontroli ogólnej (z jednakowym natężeniem oddziałują na BC)

2. instrumenty kontroli selektywnej

3. oddziaływanie przez perswazję

Instrumenty kontroli ogólnej

1. Rezerwy obowiązkowe

2. Kredyt refinansowy

3. Operacje otwartego rynku

ad. 1

Kwota środków jaką BK muszą odprowadzać do BC jako zabezpieczenie wypłacalności. W zależności od tego, jaką część zgromadzonych depozytów trzeba odprowadzić (wartość wskaźnika rezerw obowiązkowych) BC decyduje jaka jest podaż pieniądza na rynku.

Wskaźnik rezerwy ↑ to podaż ↓.

Wskaźnik może być zróżnicowany w zależności od rodzajów wkładów choć obecnie jest taka sama stopa rezerwy obowiązkowej:

1. od wkładów złotowych płatnych na każde żądanie

2. od wkładów złotowych terminowych

3. od wkładów w walutach obcych płatnych na każde żądanie

4. od wkładów w walutach obcych terminowych

W Polsce od 30.X.2003 jest to 3,5%.

Jeżeli banki nie mogą sprostać rezerwie obowiązkowej BC może zwolnić bank z jej wypłacania lub zmniejszyć jej poziom; dotyczy to np. banków spółdzielczych które nie mają tak wysokich dochodów.

Poziom rezerwy obowiązkowej nie powinien być często zmieniany bo powoduje to destabilizację rynku i sytuacji finansowej. Rezerwy obowiązkowe są instrumentem długofalowym polityki pieniężnej Banku centralnego. Wadą jest to że mogą pogorszyć sytuację finansową słabych banków a zaletą to że nie zmieniają bezpośrednio rynkowych stóp %.

NBP- oprocentowanie środków rezerw obowiązkowych (od 1.V.2004) -0,9% stopy redyskontowej weksli 4,25% (od1.III.2006) daje w przybliżeniu 0,04%

ad.2

1) Kredyty redyskontowe- udzielane BK przez BC poprzez wykup weksli handlowych odkupionych wcześniej przez BK od klientów. Stopa redyskontowa jest większa gdy termin wykupu weksla jest dłuższy.

Od 1.III.2006 -4,25%

Stopa redyskontowa ↑ to podaż ↓

2) kredyty lombardowe- udzielane pod zastaw bonów skarbowych obecnie na 1 dzień- służy uzupełnieniu płynnych środków finansowych, aby banki mogły sobie poradzić z nagłymi sytuacjami. Stopa kredytu lombardowego wynosi 5,5% (od1.III.2006)/rok. Górny pułap oprocentowania kredytów na rynku międzybankowym. Ze względu na nadpłynność sektora bankowego w Polsce znaczenie kredytu refinansowego jest niewielkie w oddziaływaniu na kształtowanie podaży pieniądza na rynku.

Ad. 3 Jest to zespół transakcji kupna i sprzedaży krótkoterminowych papierów wartościowych między BC a BK dokonywanych celem ukształtowania płynności finansowej sektora bankowego.

Krótkoterminowe papiery wartościowe:

1. Bony skarbowe (weksle skarbowe)- emitowane przez Ministerstwo Finansów, agentem emisji jest NBP, wartość nominalna: 10 000, 100 000, 1 000 000, terminy zapadalności w tygodniach: 4, 8, 13, 26, 39, 52; są to dłużne papiery wartościowe (państwo jest naszym dłużnikiem), sprzedawane z dyskontem.

Bank Centralny nie może kupować bonów skarbowych na rynku pierwotnym (od 1998) żeby nie zwiększać emisji pieniądza gotówkowego-inflacja, „monetyzacja długu publicznego”

2. bony pieniężne- emitowane przez Bank Centralny, wykorzystywane do realizacji polityki otwartego rynku, wartość nominalna: 10 000, 100 000, 1 000 000, terminy zapadalności w dniach: 1, 7, 14, 28, 91, 182, 273

WYKŁAD 4

(27.10.2006)

Jeżeli bank centralny kupuje papiery wartościowe od banków komercyjnych- podaż rośnie (FORMA KREDYTOWANIA)

Jeżeli bank centralny sprzedaje bankom komercyjnym papiery wartościowe- podaż maleje (FORMA LOKATY)

Operacje otwartego rynku:

1) bezwarunkowe (nieuwarunkowany zakup lub sprzedaż krótkoterminowych

papierów wartościowych)

2) warunkowe (występuje zobowiązanie BC do zawarcia transakcji zwrotnej z

BK)

REPO- BC kupuje bony skarbowe od BK a te zobowiązują się do ich ponownego nabycia w określonym terminie po określonej cenie.

Kredytowanie przez BC banków komercyjnych. Stopa procentowa- wskaźnik kredytowania na rynku międzybankowym, jest on wskazówką dla banków komercyjnych odnośnie ceny kredytów na rynku międzybankowym (tu stopa% jest zwykle niższa. (Jeżeli BC będzie chciał obniżyć podaż pieniądza to będzie obniżał swoje stopy %, żeby zachęcić banki do brania kredytu u siebie)

REVERSE REPO- BC sprzedaje bony skarbowe BK z

równoczesnym zawarciem umowy ich odkupienia w określonym terminie i po określonej cenie. Forma lokaty banku komercyjnego w banku centralnym- LOKATA AUKCYJNA. Stopa procentowa jest wskazówką dla banków komercyjnych odnośnie ukształtowania dolnej granicy stóp procentowych na rynku lokat międzybankowych, czyli stóp procentowych depozytów. NBP sprzedaje BK krótkoterminowe papiery wartościowe wg stopy procentowej wyższej o 0,09-0,1% od stopy referencyjnej minimalna rentowność 7-dniowych bonów pieniężnych=4,00% od 1.III.2006r. i jest to stopa wyznaczona przez Radę Polityki Pieniężnej poniżej której nie może się obniżyć oprocentowanie wkładów na międzybankowym rynku pieniężnym

Stopa referencyjna- najniższa stopa procentowa na rynku międzybankowym

Stopa procentowa transakcji reverse repo (od depozytów)

Stopa procentowa transakcji repo (od kredytów)

Stopa procentowa kredytu lombardowego- najwyższa stopa procentowa na rynku

Stopa procentowa operacji otwartego rynku

gdzie i- oprocentowania transakcji warunkowej, WO- cena odkupu (odsprzedaży) bonów, WA- początkowa cena zakupu (sprzedaży) bonów, T- okres na jaki dokonywana jest transakcja (w dniach).

Operacje otwartego rynku- najskuteczniejszy instrument polityki pieniężnej BC.

Instrumenty kontroli selektywnej (Instrumenty oddziaływanie bezpośredniego)

Bank Centralny może kierować je do wybranych banków.

Są dwa rodzaje:

1. Kontrola udzielonych kredytów (stosowane w Polsce do 1993r.) Wysoki poziom stóp procentowych niewystarczająco hamuje popyt na kredyty, wtedy bank centralny może być zmuszony wprowadzić dopuszczalne pułapy przyrostu wartości kredytów dla każdego banku.

2. Kontrola poziomu stóp procentowych. Bank centralny może wyznaczyć max pułapy oprocentowania wkładów i oprocentowania kredytów dla klientów celem przeciwdziałania nagłym zwyżkom rynkowych stóp procentowych i inflacyjnemu wpływowi tego zjawiska na gospodarkę.

Inną formą kontroli stóp procentowych jest ich różnicowanie przez bank centralny. BC może skłonić BK dostosowania referencyjnej (niższej) ceny kapitału kredytowego względem pewnych branż celem stworzenia im korzystniejszych warunków rozwoju. Niższe stopy procentowe mogą być subsydiowane przez bank centralny lub budżet.

Oddziaływanie przez perswazję

Oddziaływanie przez perswazję (sugestie które wychodzą od banku centralnego dotyczące np. polityki, bank komercyjny może nie zastosować się do tych sugestii). BC przekazuje BK sugestie odnoście pożądanego kierunku polityki kredytowej. Sugestie te nie są formalnie obowiązujące ale potrzeba zachowania dobrych stosunków z BC nakazuje stosowanie się do tych zaleceń.

WYKŁAD 5

(03.11.2006)

NADZÓR BANKOWY I GwARANTOWANIE DEPOZYTÓW

Podstawą funkcjonowania nadzoru bankowego i systemu gwarantowania depozytów jest zachowanie stabilności systemu bankowego. Stabilność systemu bankowego to zdolność systemu dorachowania płynności finansowej oraz zdolność poszczególnych banków do pokrywania strat i ryzyka towarzyszącego ich działalności z funduszy własnych a więc do zachowania wypłacalności, która zależy od:

1. uwarunkowań instytucjonalnych systemu bankowego (przepisy prawne)

2. sytuacji ekonomiczne-finansowej poszczególnych banków.

Na stabilną sytuację banku wpływają działania w ramach obowiązującego prawa, instytucji zewnętrznych względem banków (nadzór bankowy, system gwarantowania depozytów), banków jako samodzielnych jednostek gospodarczych.

Nadzór bankowy- ma za zadanie ciągłe monitorowanie przestrzegania przez banki zasad ostrożnościowych i w razie ich naruszenia interweniowanie.

System gwarantowania depozytów- ma za zadanie chronić deponentów przed utrata ich środków zgromadzonych w niewypłacalnych bankach i pośrednio zapobiegać roomowi na banki (sytuacja gdy wszyscy chcą wypłacić swoje pieniądze).

NADZÓR BANKOWY

Zasady (mimo, że funkcjonują nieefektywnie ich upadek mógłby spowodować straty gospodarcze):

1. Zbyt duży żeby upaść (too big to fail)

2. Zbyt ważny żeby upaść (too important to fail)

Nadzór bankowy to urząd w ramach którego grupa ludzi wyposażonych przez prawo w odpowiednie kompetencje władcze ogranicza i dozoruje działalność podległych mu banków.

Cele działania instytucji nadzorczych:

1. Zapewnienie bezpieczeństwa systemu bankowego, co odbywa się przez:

1. licencjonowanie działalności bankowej

2. kreowanie własnych regulacji ostrożnościowych

3. inspekcje

4. tworzenie systemów wczesnego ostrzegania

2. przestrzeganie przez banki przepisów zewnętrznych (ustalonych przez prawo bankowe, ustawę o NBP itp.) i wewnętrznych (ustalone w statutach) oraz zasad dobrej polityki bankowej

3. przestrzeganie przez banki warunków równej konkurencji na rynku usług bankowych.

Ad.1. Zapewnienie bezpieczeństwa systemu bankowego żeby nie doprowadzić do sytuacji niewypłacalności banku.

1. Zezwolenie na podjęcie działalności

2. Normy ostrożnościowe (regulacje ostrożnościowe)- normy prawne kierowane do instytucji finansowych mające na celu określenie minimalnych standardów sprzyjających ograniczeniu nadmiernie ryzykownej działalności instytucji finansowych w tym banków

• Zewnętrzne (ogół norm prawnych regulujących strukturę systemu bankowego, ustrój prawny banków, ich działalność i stosunki prawne powstające w związku z tą działalnością jako normy administracyjno-prawne, finansowe, cywilne (nadzór bankowy)

- dotyczą funduszy własnych banków (wysoki poziom świadczy o wypłacalności, ale niskiej rentowności bo nie wykorzystuje się funduszy na inwestycje)

- współczynnik wypłacalności (współczynnik Cooke'a:

8

- limity koncentracji (limity zaangażowania ograniczają możliwość angażowania środków banku w określone przedsięwzięcia, odnoszą się one do funduszy własnych banku stąd też im bank ma wyższe fundusze własne, tym szerszą skalę działania może rozwinąć. Limity koncentracji to procentowo wyrażona relacja określonej pozycji bilansowej do funduszy własnych- ile max bank może skierować środków kredytowych w stosunku do funduszy własnych danemu podmiotowi)

- system rezerw bankowych (rezerwy ogólne- przeznaczone na pokrywanie skutków ogólnego ryzyka działalności bankowej, brak ich ścisłego przeznaczenia; rezerwy celowe- przeznaczone do pokrywania utraty wartości jako skutku konkretnie określonego rodzaju ryzyka)

• Wewnętrzne (określone indywidualnie przez poszczególne instytucje bankowe, nie mogą być sprzeczne z regulacjami zewnętrznymi)

1. Cele inspekcji:

- ocena stopnia bezpieczeństwa prowadzonej przez banki działalności (identyfikacja stopnia ryzyka podejmowanego przez bank i umiejętności kierownictwa banku do zarządzania tym ryzykiem)

- ocena stopnia zgodności prowadzonej działalności z obowiązującymi przepisami zewnętrznymi i wewnętrznymi

1.4. Restrykcje o charakterze:

- personalnym- dotyczą bezpośrednio członków kierownictwa banku, mogą one polegać na:

- nałożeniu kary pieniężnej

- zawieszeniu w czynnościach

- odwołaniu ze stanowiska

- strukturalnym- dotyczą banku jako całej instytucji, mogą polegać na:

- zobowiązaniu banku do opracowania i realizacji programu naprawczego

- wprowadzeniu zarządu komisarycznego (bezpośrednio nadzór)

- zarządzeniu likwidacji i przejęciu banku

- ogłoszeniu upadłości banku.

NADZÓR BANKOWY W POLSCE

Organ kolegialny: Komisja Nadzoru Bankowego (przewodniczący-prezes NBP, zastępca- minister finansów)

Cele i zadania wykonuje Główny Inspektorat Nadzoru Bankowego

Cele nadzoru bankowego w Polsce:

1. zapewnienie bezpieczeństwa środków zgromadzonych na rachunkach bankowych

2. zapewnienie zgodności działalności banków z przepisami ustawy Prawo Bankowe, ustawy o NBP, zgodności ze statutem banku i decyzją o wydaniu zezwolenia na prowadzenie działalności bankowej

Zgodnie z Prawem Bankowym:

1. Bank musi zgłosić każdorazowo do Komisji Nadzoru Bankowego fakt posiadania przez 1 akcjonariusza pakietu akcji dającego prawo do ponad 5% głosów podczas walnego zgromadzenia akcjonariuszy (muszą też zgłaszać chęć podmiotów do nabycia takiej ilości akcji)

2. Współczynnik wypłacalności- bank ma obowiązek utrzymywać fundusze własne na takim poziomie by stanowiły one nie mniej niż 8% sumy aktywów i zobowiązań pozabilansowych ważonych ryzykiem. Dla nowych banków, przez pierwszy rok współczynnik ten wynosi 15% a w drugim roku nie może być niższe niż 12% (żeby zagwarantować większą wypłacalność)

3. Limity koncentracji wierzytelności- czyli co do koncentracji kredytów

1. duży kredyt - o wartości 10% funduszy własnych banku, bank musi zgłaszać każdorazowo do Komisji Nadzoru Bankowego udzielenie dużego kredytu, przy czym suma dużych kredytów nie może przekroczyć 800% funduszy własnych banku

2. wierzytelności względem jednego podmiotu lub grupy podmiotów powiązanych ze sobą kapitałowo i organizacyjnie i ponoszących wspólne ryzyko gospodarcze nie może przekroczyć 25% funduszy własnych banku

3. indywidualne limity koncentracji sektorowej i geograficznej

4. limity personalne- suma kredytów, pożyczek, gwarancji bankowych i poręczeń udzielonych członkom organów i osobom zajmującym kierownicze stanowiska w banku nie może przekroczyć 10% funduszy własnych banku w formie spółki akcyjnej (w przypadku banków spółdzielczych jest to 25%)

4. Rezerwy

1. ogólne- na pokrycie ryzyk związanych z prowadzeniem działalności bankowej. Co roku odpis na rezerwy ogólne wynosi max 1,5% ustalonej na koniec poszczególnych kwartałów roku obrotowego średniej kwoty niespłaconych kredytów i pożyczek pomniejszonej o kwotę kredytów i pożyczek na które bank utworzy rezerwy celowe w wysokości 100% tych kredytów i pożyczek

2. celowe- tworzone na należności o różnym charakterze:

- normalne (opóźnienie spłaty wynosi do 1 m-ca, a sytuacja ekonomiczno-

finansowa dłużnika nie budzi obaw- minimum 1,5% kwoty

kredytów i pożyczek)

- pod obserwacją (opóźnienie spłaty wynosi do 1 m-ca, a sytuacja ekonomiczno-

finansowa dłużnika może budzić obawy- minimum 1,5% kwoty

kredytów i pożyczek)

- poniżej standardu (opóźnienie spłaty 1-3 m-ca, a sytuacja ekonomiczno-

finansowa dłużnika może stanowić zagrożenie terminowej spłaty zobowiązania- minimum 20% kwoty kredytów i pożyczek)

- wątpliwe (opóźnienie spłaty wynosi 3-6 m-ca, a sytuacja ekonomiczno-

finansowa dłużnika ulega znacznemu pogorszenia- minimum 50% kwoty kredytów i pożyczek)

- stracone (opóźnienie spłaty wynosi pow. 6 m-ca, a sytuacja ekonomiczno-

finansowa dłużnika pogorszyła się w sposób nieodwracalny uniemożliwiający spłatę długu- rezerwa 100% kwoty kredytów i pożyczek)

WYKŁAD 6

(10.11.2006)

Gwarantowanie depozytów regulowane jest ustawą z dnia 14.12.1994 o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym (T.j. Dz.U. z 2000 nr 9 poz. 13).

Bankowy Fundusz Gwarancyjny:

Jest to odrębny, samodzielny podmiot prawa publicznego wykonujący zadania publiczne i wyposażony w osobowość prawną.




Zadania:

W obszarze systemu gwarantowania depozytów (art.4ust.1):

1. określenie na dany rok wysokości środków wyodrębnionych przez podmioty objęte systemem gwarantowania (banki) w związku z obowiązkiem tworzenia funduszu ochrony środków gwarantowania (FOŚG)

2. wykonywanie obowiązków wynikających z gwarantowania środków pieniężnych na zasadach określonych w ustawie

3. gromadzenie i analizowanie informacji o podmiotach objętych systemem gwarantowania

4. nadzór nad umownym systemem gwarantowania środków pieniężnych

W obszarze systemu pomocy finansowej (art.4 ust.2):

1. udzielanie zwrotnej pomocy finansowej (w postaci pożyczek, gwarancji lub poręczeń na warunkach korzystniejszych od ogólnie stosowanych przez banki) w przypadku powstania niebezpieczeństwa niewypłacalności lub na nabycie akcji lub udziałów banku

1.a. nabywanie wierzytelności banków, w których powstaje niebezpieczeństwo niewypłacalności

2. kontrola nad prawidłowością wykorzystywania pomocy

3. Określanie wysokości obowiązkowych opłat rocznych wnoszonych przez banki na rzecz funduszu

4. Kontrola realizacji programu postępowania naprawczego podmiotu objętego systemem gwarantowania w sytuacji określonej w ustawie.






Źródła finansowania funduszu:

1. Obowiązkowe opłaty roczne wnoszone przez podmioty objęte systemem gwarantowania (liczone są jako % sumy aktywów bilansowych i zobowiązań pozabilansowych ważonych ryzykiem)

2. Kwoty przekazywane z FOŚG pochodzące w wpłat podmiotów objętych systemem gwarantowania dokonywanych zgodnie z uchwałą zarządu Funduszu na wyodrębniony rachunek specjalny funduszu w NBP (kwoty liczone są jako % sumy środków pieniężnych stanowiących podstawę obliczania kwoty rezerwy obowiązkowej)

3. Dochody z oprocentowanych pożyczek udzielanych przez fundusz oraz dochody z oprocentowanych papierów wartościowych (emitowanych lub gwarantowanych w pełni przez skarb państwa lub NBP)

4. Środki uzyskiwane w ramach bezzwrotnej pomocy zagranicznej

5. Środki z dotacji udzielanych na wniosek funduszu z budżetu państwa na zasadach określonych w prawie budżetowym

6. Środki z kredytu udzielanego przez NBP na uzgodnionych z funduszem warunkach

7. Inne dochody.

Art. 21 określa cel Bankowego Funduszu Gwarancyjnego:

Celem obowiązkowym systemu gwarantowania środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych jest zapewnienie deponentom wypłaty środków zgromadzonych na tych rachunkach do wysokości określonej ustawą w przypadku utraty przez podmiot objęty systemem gwarantowania możliwości ich zwrotu. Podmioty stosunku gwarancji to: fundusz i deponent. Przedmiot gwarancji to wierzytelność deponenta.

Obowiązkowy system gwarantowania środków pieniężnych obejmuje środki gwarantowane do wysokości (łącznie z odsetkami naliczanymi do dnia spełnienia warunków gwarancji):

- równowartości w PLN 1000Eu. W 100% wartości środków gwarantowania

- przekraczające równowartość w PLN 1000Eu, a nie przekraczających równowartości w PLN 20 000Eu (od 01.01.2003) w 90% wartości środków gwarantowanych.

WYKŁAD 7

(17.11.2006)

Operacje bankowe: stosunki umowne między bankiem, a klientem, w których bank oferuje usługi a klient jest usługobiorcą. Operacje te są połączone z określonymi świadczeniami na rzecz banku lub na rzecz klienta. Operacje bankowe są wykonywane za pośrednictwem rachunku bankowego. Operacje bankowe mają z reguły charakter pieniężny: ich treść jest określona nie tylko przez bank ale też przez popyt klientów oraz ich rynkową siłę przetargową. Przeprowadzane są według jednakowych standardów na bieżąco.

Podział:

1. czynne (aktywne) - kredyty (na rachunek i ryzyko banku, polegają na lokowaniu zgromadzonych funduszy w różnego rodzaju korzystne przedsięwzięcia przede wszystkim w udzielane kredyty)

2. bierne (pasywne) - lokaty, depozyty (na rachunek i ryzyko banku, polegają na gromadzeniu depozytów, emitowaniu własnych papierów wartościowych i wykonywaniu czynności zmierzających do powiększenia sumy środków znajdujących się w dyspozycji banku)

3. pośredniczące (na rachunek i ryzyko klienta, np. rozliczenia pieniężne wynikające ze zleceń płatniczych klientów, prowadzenie rachunków bankowych oraz zakup i sprzedaż papierów wartościowych na zlecenie klienta)

Kryteria podziału operacji bankowych:

Klasyczne kryterium usług bankowych :
- usługi depozytowe,
- usługi kredytowe,
- usługi rozliczeniowe,
- usługi związane z obsługą transakcji zagranicznych,
- usługi w zakresie rynku kapitałowego,
- usługi dodatkowe np. doradztwo, wynajem skrytek, usługi ubezpieczeniowe.

Klasyfikacja usług bankowych z punktu widzenia klienta i podziału czynności bankowych :
- operacje finansujące - polegają na natychmiastowym lub późniejszym zwiększeniu środków płatniczych klienta wraz z należącymi do nich czynnościami,
- operacje depozytowe - umożliwiają klientowi lokowanie w banku czasowo wolnych środków z należącymi do nich czynnościami,
- usługi związane z obsługą obrotu płatniczego klientów i własnego - banki realizują zlecenia klienta, wykonania operacji płatniczych i rozrachunkowych na rachunkach bankowych, a także operacji inicjowanych przez dany bank,
- usługi różne - obejmują świadczenie klientom usług konsultacyjno-doradczych, dostarczanie informacji, pośrednictwo na rynku kapitałowym itp.

Klasyfikacja z punktu widzenia banku (brana jest pod uwagę konstrukcja bilansu)

- operacje bierne

- operacje czynne

- operacje pośredniczące

- inne różne usługi świadczone przez bank

Usługi bankowe nie będące operacjami bankowymi:

- doradztwo finansowe

- informacja finansowa i gospodarcza

- wynajem skrytek sejmowych

Operacje czynne:

Naliczanie kredytów,

Przyrzeczenie udzielenia kredytu

Udzielanie bankowych gwarancji i poręczeń

Otwieranie akredytyw

Zakup przez banki na własny rachunek papierów wartościowych

Akceptowanie i analizowanie przez bank weksli

Factoring

Wykupywanie przez banku z dyskontem wierzytelności ( należności) podmiotów gospodarczych.

PŁYNNOŚĆ:

Synchronizacja wierzytelności i zobowiązań banku. Uzupełnienie: rezerwy, lokaty w bonach skarbowych, lokaty terminowe, kredyty na rynku międzybankowym.

ZYSK:

Kapitał pozyskany (% od depozytów- to co bank musi zapłacić) - przychód z działalności kredytowej (% kredytów) - marże odsetkowe - zysk banku

Kredytowanie- z Prawa bankowego







Powstałe prawa i obowiązki:

Kredytobiorca: ma prawo pobrać środki finansowe i obowiązek spłacić je w terminie wraz z odsetkami

Kredytodawca: ma prawo kontrolować czy klient jest wypłacalny w każdym momencie umowy, czy kredyt jest wykorzystywany zgodnie z celem, a obowiązek udostępnić środki finansowe




Pożyczka- z Kodeksu Cywilnego

Art. 720. § 1.  Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

z Prawa Bankowego




W sytuacji nieposiadania zdolności kredytowej można:

1. ustanowić szczególny sposób zabezpieczenia spłaty kredytu

2. przedstawić przed kredytobiorcą program naprawy gospodarczej podmiotu, którego realizacja zapewni wg oceny banku uzyskanie zdolności kredytowej w określonym czasie.

WYKŁAD 8

(24.11.2006)

Funkcje kredytu:

• emisyjna - wprowadzenie pieniądza do obiegu,

• dochodowa - tworzenie korzyści ekonomicznych i finansowych dla banku

• rozdzielcza - przemieszczanie środków pieniężnych z jednostki która udziela kredytu do jednostki która go potrzebuje

• interwencyjna - kredyt jest wykorzystywany jako instrument polityki ekonomicznej

Klasyfikacja kredytów:

I Ze względu na okres kredytowania:

a) kredyt krótkoterminowy- okres spłaty do 1 roku (najczęściej obrotowe)

b) kredyt średnioterminowy- okres spłaty od 1 do 3 lat (przeznaczone na działalność gospodarczą i inwestycyjną)

c) kredyt długoterminowy- okres spłaty powyżej 3 lat (związane z odtwarzaniem i powiększaniem środków trwałych)

II Ze względu na metodę udzielania:

a) kredyt na rachunku bieżącym- występuje pod postacią ujemnego salda na rachunku bieżącym, bank zapisuje na dobro rachunku wpływy jednostki gospodarczej, a w jego ciężar wydatki.

Może cechować się: saldem debetowym (zadłużenie w banku) i saldem kredytowym (na rachunek wpłynęły środki pieniężne i klient spłacił kredyt-pojawiła się nadwyżka)

Charakterystyka:

- wykorzystywany jest na finansowanie działalności eksploatacyjnej przedsiębiorstwa (bieżącej), nie może być powiązany z określonym celem gdyż służy utrzymaniu bieżącej płynności i z tego powodu kredyt w rachunku bieżącym jest zaliczany do kredytów o podwyższonym ryzyku i mogą być wyżej oprocentowane od kredytów celowych

- kredyt odnawialny, krótkoterminowy- umowa zawierana jest na czas od kilku do 12 miesięcy, prolongata kredytu na następny rok nadaje jemu cech kredytu średnioterminowego

- kredyt o limitowanej wysokości (jest określona kwota do jakiej można się zadłużać)

- banki mogą pobierać podwyższone oprocentowanie za ewentualne przekroczenie limitu kredytowego oraz prowizję od przyznanego kredytu niezależną od jego wykorzystania

- wolna marża kredytu- różnica między kwotą przyznanego kredytu a kwotą faktycznego zadłużenia albo inaczej salda debetowego rachunku. Bank wykonuje dyspozycje płatnicze klienta tylko w granicach wolnej marży kredytu, ale można ją przekroczyć gdy klienci są znani, a bank im ufa (znany i dobry standing) za co bank pobiera wyższe odsetki

Z nim mylony jest kredyt kasowy (płatniczy, przejściowy). Oto jego cechy:

- udzielany jest w związku z przejściowym brakiem środków na rachunku pieniężnym

- umożliwia on pokrycie bieżącej płatności powodując przejściowe powstanie salda debetowego na rachunku bieżącym, ale zadłużenie powinno zostać spłacone w najbliższych dniach z bieżących wpływów na rachunek

- łagodzi skutki nierównomiernego wpływu należności względem terminów płatności bez konieczności ubiegania się każdorazowo o przyznanie kredytu potrzebnego do opłacenia bieżących zobowiązań

- w umowie bank może ustalić górny pułap zadłużenia oraz maksymalny okres zadłużenia występującego w tej formie (od kilku do 14 dni)

- nie jest to kredyt odnawialny.

b) kredyt w rachunku kredytowym- jest ewidencjonowany na wydzielonym rachunku w oderwaniu od operacji wykonywanych na rachunku bieżącym.

III Ze względu na cel, przeznaczenie kredytu:

a) kredyt obrotowy:

- krótkoterminowy

- na bieżącą działalność gospodarczą

- mogą być udzielane w rachunku bieżącym lub kredytowym na różne cele

b) kredyt inwestycyjny:

- długoterminowy

- na finansowanie rzeczowych przedsięwzięć inwestycyjnych

- udzielany w rachunku kredytowym

IV Ze względu na walutę:

a) kredyt w walucie krajowej

b) kredyt w walucie obcej

KREDYTY DYSKONTOWE

Podstawą ich udzielenia jest weksel.

Weksel- papier wartościowy zobowiązujący wystawcę lub wskazaną przez niego osobę do bezwarunkowego zapłacenia określonej kwoty w oznaczonym terminie. Regulowane są ustawa Prawo Bankowe z dnia 28.IV.1936r. Dz.U.nr 37 poz.282

Kredyt dyskontowy zwany jest też kredytem wekslowym, gdyż podstawą jego udzielenia jest weksel. Jest to kredyt krótkoterminowy i udzielany jest w celu uzupełnienia własnych środków na sfinansowanie własnej działalności operacyjnej. Bank przed terminem płatności weksla udostępnia klientowi kwotę, na którą jeat on wystawiony, po odjęciu odsetek za dyskonto.

Funkcje weksla:

1) płatnicza- polega na zdolności wymiennej weksla na pieniądz

2) obiegowa-udział w transakcjach kupna-sprzedaży; polega na przenoszeniu praw za pomocą weksla

3) gwarancyjna- za pomocą weksla zabezpiecza się roszczenia np. banku wobec klienta to tzw. Weksel inblanco; zabezpiecza spłatę zobowiązań kredytowych. Za tę spłatę odpowiedzialne są wszystkie osoby podpisane na wekslu

4) kredytowa- posiadacz weksla może go złożyć w banku, a bank w zamian udziela krótkoterminowego kredytu posiadaczowi weksla

Rodzaje weksli:

- weksel własny (sola)- wystawca weksla zobowiązuje się do jego zapłaty

Są dwie osoby- wystawca (płatnik) i beneficjent (remitent)

- weksel ciągniony (trasowany/trata)- wystawca weksla zleca wskazanej w wekslu osobie zapłacenie

określonej kwoty. Są minimum 3 osoby: wystawca (trasant), płatnik (trasat)

i beneficjent (remitent)

Istnieje możliwość przenoszenia praw płynących z weksla na inne osoby w drodze indosu polegającego na umieszczeniu na odwrocie weksla odpowiedniej formuły i podpisu indosanta.

Dodatkowym zabezpieczeniem zapłaty weksla jest awal (poręczenie osoby trzeciej) polegający na umieszczeniu na przedniej stronie weksla wyrazu „poręczam” i poręczyciel tym samym odpowiedzialny jest solidarnie za poręczenie wekslowe.

Weksel In-blanco zaopatrzony jest przynajmniej w podpis wystawcy bez wypełnionej treści formularza wekslowego.

Odsetki związane z dyskontem:




Gdzie D-kwota odsetek z tytułu dyskonta

W- suma weksla

%- stopa procentowa w skali rocznej

t- liczba dni upływających od daty płatności weksla

KREDYT AKCEPTACYJNY

Banki mogą odpłatnie akceptować ciągnione na nie traty i zobowiązać się do udzielenia kredytu akceptacyjnego na wykupienie tych trat, co gwarantuje zapłatę posiadaczowi weksla.

Termin płatności wynosi do 6 miesięcy, a kwota nie może przekraczać sumy wymienionej na wekslu.

Analizowanie weksli przez bank (poręczanie że weksel zostanie wykupiony)- przyjęcie przez bank ryzyka. Bank zabezpiecza się poprzez uprawnienie do potrącania kwoty ewentualnie wypłaconej na wykup weksla z rachunku bankowego zleceniodawcy.

WYKŁAD 9

(1.12.2006)

KREDYT LĄBARDOWY:

-Kredyt krótkoterminowy

-udzielany pod zastaw papierów wartościowych, przedmiotów wartościowych albo należności

-bank przyjmuje zastaw i udziela kredytu w kwocie niższej niż wartość przedmiotu zastawu

KREDYTY KONSOCJALNE:

Bank może zawrzeć z innymi bankami umowę w sprawie wspólnego udzielenia kredytu po przez powołanie korsoncjum bankowego.

BANK INICJATOR:

-Bank, który inicjuje zawarcie umowy reprezentuje wobec kredytobiorcy wspólnie działające banki.

-Umowę kredytu podpisuje z kredytobiorcą bank inicjator, który wcześniej uzgadnia z bankami przystępującymi do konsorcjum warunki do udzielenia kredytu i zasady rozliczań.

-Konsorcja bankowe tworzone SA celem zapobiegania nadmiernej koncentracji kredytów w jednym banku i celem rozgorzenia ryzyka kredytowego na więcej banków (kredyty konsocjalne udzielane są wysokich kwotach)

-Banki ponoszą ryzyko proporcjonalne do wspólnego udziału w kredycie

KREDYTY KONSUMPCYJNE

Ust. Z dnia 20 lipca 2001r. o kredycie konsumpcyjnym Dz. U. nr 100, poz 1081 (ustawa weszła w życie 19 września 2002)

-są to kredyty krótkoterminowe lub średnio terminowe

KREDYTY KONSUMCYJNE
GOTÓWKOWE- kredytobiorca otrzymuje gotówkę bezpośrednio lub za pośrednictwem swojego r-k bankowego	BEZGOTÓWKOWE- przy przekazaniu środków określonemu sprzedawcy na opłacenie zakupionego towaru przez kredytobiorcę (warunki spłaty: jednorazowe, ratalne)

KREDYTY GOTÓWKOW:

-nie maja ściśle określonego celu przeznaczenia i z tego powodu Bank może wymagać ustalenia lepszych zabezpieczeń może wyżej oprocentować taki kredyt. Wypłata kredytu jest bezpośrednio wypłacany lub przelewany na konto

-bank potrąca od kwoty przyznanego kredytu prowizję z tytułu jego udzielenia

-od każdej nie terminowej spłaty raty bank pobiera wyższe odsetki a w przypadku nie spłacenia 2 kolejnych rat kredytu cała pozostała należność może zostać postawiony przez bank w stan natychmiastowej wymagalności

KREDYTY RATALNE:

-Kredyt na finansowanie zakupu towarów towarów tych sprzedawców, którymi bank zawarł odpowiednią umowę

-Kredytobiorca to osoba fizyczna o stałych dochodach stałym zameldowaniu

-umowa kredytu zawarta zostaje bezpośrednio w punkcie sprzedaży towaru a tylko przy większym kwotowo kredytach kredytach siedzibie banku

-po akceptacji przez bank umowy, który zawarł sprzedawca następuje przekazanie przez bank środków finansowych na r-k bieżący

KREDYTY I POŻYCZKI STUDENCKIE:

-maksymalny czas kredytowania 25lat-studenta max przez czas studiów (6lat)

-wypłata kredytu (ratami max10rat) w ciągu roku. Oprocentowanie kredytu przynajmniej połowę redyskonta weksla (ok. redy.wek 4,25-> student 2,125)

-spłata kredytu musi nastąpić po upływie roku po zakończeniu studiów i nie trwa to dłużej niż dwu krotność kredytu

-wysokość raty max 20% miesięcznego dochodu kredytobiorcy

-możliwości częściowego lub całościowego zwolnienia ze spłaty kredytu (zła sytuacja finansowa lub bardzo dobre wyniki w nauce)

-nie zaliczenie roku lub semestru zobowiązuje bank do zaprzestania wypłaty kredytu

Faktoring- to forma krótkoterminowego finansowania. Faktorant (przedsiębiorstwo)po przez nabycie przez faktora(bank) wierzytelności faktoranta.

Funkcje faktoringu:

1. f. Finansowania

2. f. Przejęcia ryzyka

3. f. Usługowa

RODZAJE FAKTORINGU:

1. Faktoring właściwy (pełny) bez prawa regresu-> faktor nabywa wierzytelność faktoranta wobec dłużnika przed terminem ich wymagalności płacąc kwotę pomniejszoną o ok.10/20 % nominalnej kwoty zafakturowanych należności. Faktor nie zachowuje prawa regresu wobec faktoranta to znaczy, że przejmuje on na siebie ryzyko nie wypłacalności dłużnika

2. Faktoring nie właściwy (nie pełny) z prawem regresu-> faktor zaliczkuje wierzytelność _______ na niego przez faktoranta zachowują prawo regresu gdyby dłużnik nie wywiązał się z zobowiązania tzn. faktor może zaradzać zwrotu zaliczki gdyby dłużnik nie spłacał zobowiązania

FAKTORIG:

1. JAWNY (kiedy dłużnicy są informowani o przejęciu wierzytelno ści faktoranta przez bank).

2. CICHY(kiedy dłużnik nie są o tym informowani)

Bank faktorant zarabia na pobieraniu odsetek (dyskonta) nawet do 30% jak i na prowizji z tytułu świadczenia usługi. W K.C.-przelew wierzytelności (cesja wierzytelności)

Kożysci wynikające z faktoringu:

-natychmiastowe otrzymanie gotówki

-zwolnienie z przymusowej egzekucji należności od odbiorców

WYKŁAD 10

(8.12.2006)

1)ryzyko kredytowe

2)leasing

3)gwarancje bankowe

4)poręczenia bankowe

5)depozyty:

a) awista

b) terminowe

Korzyści faktoringu:

• Natychmiastowa zamiana powstałej należności w pieniądz gotówkowy;

• Brak konieczności analizowania przez przedsiębiorstwo (dostawcę) wypłacalności poszczególnych klientów (odbiorców), ponieważ ryzyko to przejmowane jest przez bank(faktoring bez prawa regresu);

• Zwolnienie z przymusowej egzekucji należności od odbiorców ( przejmuje ją faktor-bank);

• Realizacja należności handlowych przez bank jest korzystniejsza od ubezpieczenia zapłaty w instytucji ubezpieczeniowej;

• Mimo wysokiej prowizji i dyskonta dla banku (zależne są od oceny ryzyka) w globalnym rozrachunku faktoring może obniżać koszty faktoranta;

• Czasami banki przejmują od faktoranta niektóre funkcje usługowe (wystawienie rachunków dla klientów, prowadzenie księgowości, dostarczanie informacji marketingowych);

• Funkcja finansowa faktoringu (postawienie faktorantowi do dyspozycji środków, które można wykorzystać do natychmiastowego regulowania zobowiązań wobec dostawców);

• Korzyści płynące z faktoringu bez prawa regresu, gdyż ryzyko nie uzyskania spłaty od odbiorcy obciąża faktora.

Wady faktoringu:

1. ograniczenie kontaktów z klientami

2. popadnięcie w zależność od faktora, gdy przejmuje on fakturowanie i ewidencjonowanie operacji z klientami.

LEASING - alternatywa wobec kredytowania, forma finansowania polegająca na dostarczeniu przez leasingodawce ustalonego w umowie przedmiotu leasingu (urządzenia, auta) a leasingobiorca zobowiązuje się do płacenia określonej opłaty leasingowej rozłożonej na raty.

Formy leasingu:

1. Leasing bezpośredni, gdy producent oddaje swoje wyroby w użytkowanie przedsięb.

2. Leasing pośredni, gdy między producentem a użytkownikiem pojawia się pośrednik (przedsięb. Leasingowe), który finansuje przekazanie użytkownikowi przedmiotu leasingu. Przedsięb. leasingowe kupuje przedmiot leasingu u producenta, aby przekazać go użytkownikowi na podstawie umowy leasingowej.

Bank może występować jako:

• właściciel tego przedsiębiorstwa

• bezpośrednio jako leasingodawca

• podmiot refinansujący przedsięb. leasingowe.

Korzyści z transakcji leasingowej dla leasingobiorcy:

• możliwość spłaty kredytu z przyszłych zysków

• wliczenie opłat leasingowych w koszty (przedmioty wydzierżawione w umowie leasingu nie stanowią własności leasingobiorcy i nie są obciążone podatkiem).

Korzyści z transakcji leasingowej dla banku - zwrot zaangażowanego kapitału i odsetek w umownych ratach.

Rodzaje leasingu:

1. Leasing finansowy: trwałość stosunku umownego (umowy są zawierane na kilka lat, z reguły na czas obejmujący pełną amortyzację przedmiotu leasingu i nie mogą być rozwiązane w tym czasie); przedmiot leasingu to zazwyczaj specjalistyczne maszyny i urządzenia, które trudno byłoby przekazać innemu użytkownikowi; leasingobiorca to inwestor nabywający przedmiot leasingu i to on ponosi ryzyko, wynikające z użytkowania przedmiotu leasingu (jego konserwacja); zazwyczaj występuje w formie leasingu pośredniego, gdzie przedsięb. leasingowe (bank) finansuje transakcje, a leasingobiorca spłaca raty kapitałowo - odsetkowe.

2. Leasing operacyjny: umowa trwa krócej, niż przy leasingu finansowym; przedmiot leasingu może być wydzierżawiony kolejnym użytkownikom (np. samochody, komputery); gdyby po okresie leasingu użytkownik nabywał dzierżawiony przedmiot, transakcja kupna-sprzedaży musi być zawarta w odrębnej umowie.

ZABEZPIECZENIA OSOBISTE:

• Poręczenie według prawa cywilnego

• Weksel in blanco

• Przelew wierzytelności (cesja wierzytelności): cesja globalna i cesja ograniczona

• Gwarancja lub poręczenia bankowe

• Przystąpienie do długu

• Przejęcie długu kredytowego

ZABEZPIECZENIA RZECZOWE:

• Kaucja

• Blokada środków pieniężnych na rachunku bankowym

• Zastaw

• Przewłaszczenie na zabezpieczenie

• Hipoteka

a)hipoteka zwykła

b)hipoteka kaucyjna

c)hipoteka przymusowa

---