Wstęp

Do naszych szkół wkroczyła reforma. Wśród wielu zmian, które zakładała jedną z kluczowych miała być większa opieka nad uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Przyczyna, która wyznaczyła taki kierunek działań to zwiększająca się liczba uczniów z trudnościami w uczeniu się.

Z myślą o nowych zadaniach stojących przed nauczycielami przedstawiam propozycję scenariuszy zajęć korekcyjno - kompensacyjnych, które ułatwią nakreślenie kierunku pracy z uczniami o różnych dysfunkcjach rozwojowych. Jak trudne jest to zadanie, świadczyć może fakt obszerności problemów, kryjących się pod terminem trudności w uczeniu się. Dotyczyć mogą one kłopotów z przetwarzaniem, przypominaniem, przekazywaniem informacji. Najczęściej spowodowane są nieprawidłowością w budowie lub funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego, niewystarczającą stymulacją środowiska rodzinnego lub szkolnego, niskim poziomem motywacji, itp.

W rozważaniach zawartych w zestawie scenariuszy zajęłam się tylko przyczynami organicznymi. Rodzaje tych trudności stanowią niejednorodną grupę zaburzeń, a każda z nich stwarza unikalne ograniczenia funkcjonalne.

Wśród najczęściej spotykanych występują:

• opóźnienia i zaburzenia percepcji wzrokowej - problem ten polega na braku zsynchronizowania ogólnego rozwoju psychofizycznego dziecka z rozwojem analizy i syntezy abstrakcyjnych kształtów graficznych np. liter,

• opóźnienia i zaburzenia percepcji słuchowej - polegające na zakłóceniach procesu różnicowania dźwięków, ich analiza i synteza w części korowej analizatora słuchowego,

• mała motoryka- charakteryzuje się zdolnością posługiwania się ręką, w tym przede wszystkim zdolnościami manipulacyjnymi, w których jest ona silnie powiązana z wielozmysłową kontrolą ruchów,

• duża motoryka- dotyczy kontroli dziecka nad ruchami ciała, w tym kontroli ruchów głowy, umiejętności siadu oraz lokomocji,

• rozwój społeczny- charakteryzuje się zdolnością dziecka do kontaktu niewerbalnego(niekontrolowanego) i, na późniejszym etapie także intencjonalnego, z otoczeniem społecznym dziecka. Każdy przekaz pozasłowyny może być mimowolny, bądź świadomy i dowolny- oba te elementy występują obok siebie,

• opóźnienia i zaburzenia mowy - to problem w wyrażaniu własnych myśli i słów spowodowane trudnościami artykulacyjnymi lub kłopotem z przypomnieniem sobie słów pozwalających określić daną myśl,

• naśladownictwo ruchowe-dotyczy problemów z naśladowaniem zachowań ruchowych, które często występują u dzieci głębiej upośledzonych . ma ono źródło w słabych możliwościach dziecka, bądź w zaburzonym kontakcie z dorosłymi, bądź w też w nikłych możliwościach poznawczych,

• koordynacja wzrokowo-ruchowa -problem dotyczy współdziałania percepcji wzrokowej i ruchów ręki,

• funkcje poznawcze- dotyczą problemów ze spostrzeganiem, wyobraźnią, uwagą, pamięcią i myśleniem na poziomie inteligencji sensoryczno- motorycznej,

• samodzielność- obejmuje zachowania dziecka podczas ubierania się, jedzenia, które mogą zmieniać się w kierunku od zależności od osób dorosłych do pewnej samodzielności, mając duże znaczenie praktyczne, zwłaszcza dla rodziców,

• zaburzenia procesu lateralizacji - problem dotyczy prawidłowego spostrzegania wymiarów przestrzeni, różnicowania stron prawa - lewa, określania kierunku pisania,

• deficyt pamięciowy - dotyczy problemów z zapamiętaniem faktów, przechowywaniem danych (tabliczka mnożenia, daty historyczne). Ma on również znaczące implikacje dla sukcesów dziecka w takich dziedzinach jak, dzielenie na głoski, czytanie, pisanie.

• deficyt uwagi powiązany z nadmierną ruchliwością - charakteryzuje się obniżoną w stosunku do wieku dziecka zdolnością do koncentracji i utrzymania uwagi na czynnościach, które wykonują oraz wzmożoną aktywnością ruchową,

Wszystkie wymienione problemy wpływają na proces zdobywania umiejętności edukacyjnych. Ponieważ często przyczyny będące powodem wspomnianych trudności są głębokie lub bardzo złożone, dzieci samodzielnie nie są w stanie poradzić sobie z narastającymi problemami. Braki, które pojawiają się na początku drogi edukacyjnej w trakcie jej trwania narastają, kumulują się, obejmują coraz szersze obszary. W efekcie często stają się przyczyną dodatkowych zaburzeń (np. emocjonalnych).

Mam nadzieję, że zestaw scenariuszy stanie się inspiracją do podjęcia działań wspierających uczniów z trudnościami w uczeniu się, by w pełni mogli cieszyć się swoimi osiągnięciami edukacyjnymi a szkoła była początkiem sukcesów a nie stanowiła źródło porażek.

opracowała Helena Nowalińska

 Pisanie

Kolejną ważną umiejętnością, którą dziecko nabywa w trakcie edukacji szkolnej jest pisanie. To właśnie ono w dużej mierze przyczyniło się do rozwoju cywilizacji, pozwoliło bowiem utrwalać doświadczenia i odkrycia naszych przodków w sposób bardziej rzetelny i trwały, niż czynił to przekaz słowny, który wraz z upływem czasu znacznie różnił się od pierwotnej wersji. Przyczynami zaburzającymi proces zdobywania wspomnianej umiejętności są: mała sprawność ruchowa dziecka (szczególnie obniżona sprawność manualna) oraz zaburzenia procesu lateralizacji. Scenariusze zamieszczone właśnie w tej części publikacji zawierają zestawy ćwiczeń służące korekcji wspomnianych zaburzeń.

Opóźnienia i zaburzenia rozwoju ruchowego

Od dziecka rozpoczynającego naukę szkolną, oczekujemy nie tylko określonego rozwoju funkcji poznawczych, ale również określonego poziomu rozwoju ruchowego. Niestety już wstępna obserwacja wykazuje, że spora grupa dzieci prezentuje nieprawidłowy poziom rozwoju ruchowego. Opóźnienia rozwoju motorycznego mogą przejawiać się w postaci globalnej lub dotyczyć mniejszych zakresów np. (koordynacji dynamicznej, statycznej, sprawności manualnej, koordynacji wzrokowo- ruchowej). Bardzo istotnym zaburzeniem z punktu widzenia możliwości realizacji wymagań szkolnych jest obniżona sprawność manualna. Przejawem obniżenia sprawności manualnej jest zbyt wolne tempo wykonywanych czynności, mała precyzja ruchów dłoni i palców. To rzutuje niekorzystnie głównie na technikę i estetyczny wygląd pisma oraz poziom wykonywanych prac plastycznych. Specyficznym rodzajem zaburzenia pisma jest zaburzona melodia kinetyczna polegająca na trudności w zespoleniu pojedynczych aktów ruchowych w jedną harmonijną całość (dziecko może nakreślić kreskę czy kółko, nie potrafi ich jednak połączyć ze sobą, jednym ruchem ręki). To zaburzenie powoduje istotne zmniejszenie tempa pisania, które może być przyczyną wielu problemów szkolnych.

Zaburzenia procesu lateralizacji

Jednym z aspektów a zarazem czynników ruchowego rozwoju dziecka jest postępujący proces lateralizacji, czyli przewagi stronnej jego czynności. Większą sprawność funkcjonalną jednej strony ciała od drugiej można zauważyć w zakresie funkcji kończyn górnych, dolnych, ruchów tułowia oraz pracy niektórych parzystych narządów zmysłowych.

Dla edukacji szkolnej szczególne znaczenie ma przewaga jednej ręki nad drugą przy jednoczesnej ruchowej ich koordynacji, która pozwala człowiekowi osiągnąć wysoki stopień sprawności, a zarazem ekonomii motorycznej. Zaburzenia procesu lateralizacji wpływają niekorzystnie głównie na opanowanie umiejętności pisania oraz czytania. W początkowym okresie nauki pisania mogą wystąpić bardzo duże trudności techniczne, zwiększona męczliwość wywołana nieprawidłowym ułożeniem ręki, osłabienie tempa pisania, błędy w postaci inwersji statycznej i dynamicznej, niski poziom graficzny pisma, przeskakiwanie liter, sylab. W literaturze fachowej pojawia się pogląd, ze zakłócenia procesu lateralizacji powodują zdecydowane trudności w uczeniu się, jedynie wówczas jeśli współwystępują z innymi zaburzeniami rozwoju, głównie (małą sprawnością manualną, nieprawidłową koordynacją wzrokowo - ruchową, zaburzeniami orientacji przestrzennej, niskim poziomem rozwoju intelektualnego). W przypadku kiedy jest to jedyne zaburzenie nie wpływa, w

decydujący sposób na postępy dziecka, może być jednak przyczyną przejściowych trudności na pierwszym etapie kształcenia.

Należy jednak pamiętać, że w postaci wyizolowanej występuje bardzo rzadko.

Rodzaj zaburzenia: obniżona sprawność grafomotoryczna.

Temat: Podnoszenie sprawności grafomotorycznej rąk w oparciu o materiał obrazkowy i zabawy plastyczno-ruchowe.

Cel główny: usprawnianie małej motoryki rąk

Cele operacyjne:

• uczeń potrafi rysować kontury według podanego wzoru,

• umie wypełnić płaszczyznę wyznaczoną konturem,

• potrafi uzupełnić brakujące elementy w podanym wzorze,

• umie kalkować, rysować po śladzie

Metody:

• polisensoryczna,

• praktycznego działania,

• aktywne

Środki dydaktyczne: kartki z wzorami, kolorowe kredki, balonik, woreczek z piaskiem, plastelina, karton z dziurkami i sznurowadła, stara gazeta.

Przebieg zajęć.

Część wstępna:

1. Powitanie z dzieckiem - rozmowa na temat poprzednich zajęć i ćwiczeń domowych.

2. Zabawy rozluźniające: zabawy rzutne i chwytne woreczkiem z piaskiem, podbijanie balonika czubkami palców, zabawa w " deszcz".

Zajęcia właściwe:

3. Zabawy w ugniatanie ciasta - najpierw woreczek z piaskiem, później plastelinę ugniatamy tworząc wałeczek, następnie gnieciemy starą gazetę i rzucamy do siebie wzajemnie.

4. Połączyć kropeczki oraz wzory w linii prostej i ornamenty.

5.Pomaluj te obrazki, aby nie przekroczyć linii kształtu.

6.Wspólnie śpiewamy piosenkę, jednocześnie ćwiczymy i rozluźniamy paluszki.

Piosenka pt." Bawiły się dzieci paluszkami"

Bawiły się, bawiły się dzieci paluszkami,

jak jeden nie może to drugi mu pomoże.

Bawiły się, bawiły się dzieci paluszkami,

jak drugi nie może to trzeci mu pomoże itd. aż do zwrotki ostatniej.

Bawiły się, bawiły się dzieci paluszkami,

jak czwarty nie może to wszystkie mu pomogą.

7.Tym razem gdy połączysz kropeczki otrzymasz wspaniały zbiór zabawek.

Jeżeli starannie wykonasz to ćwiczenie, to będziesz mógł pomalować ulubioną zabawkę.

8.Ćwiczenie manipulacyjno- konstrukcyjne.

Przewlecz sznurówkę przez dziurki w kartce według wzoru.

9.Wybierz sobie jeden z szablonów, odrysuj go. Spróbuj uzupełnić ten rysunek wymyślonym przez siebie wzorkiem.

 

Zakończenie zajęć:

10. Pięknie dzisiaj pracowałeś, dlatego dostaniesz w prezencie kartkę z ciekawymi wzorami, które możesz uzupełnić. Są to wzory parasolek, grzybów. Możesz je również pomalować lub ozdobić. To zależy od Ciebie. Myślę, że sprawi Ci to przyjemność.

</FONT<>

11. Pożegnanie z dzieckiem i zaproszenie go na następne zajęcia.

Literatura:

1. I.Doroń " Zabawy graficzne przygotowujące do nauki pisania".

2. V. F. Maas " Uczenie się przez zmysły. Wprowadzenie do teorii integracji sensorycznej" ,W-wa 1998 r. WS i P

3. M.Dembińska - Wola, M. Chrzanowska - Boruszewska. " Popatrz, dotknij i powiedz. Uczymy się czytać i mówić przez dotyk" W-wa 1999 r. WS i P S.A.

4. M. Bogdanowicz, W. Gałkowski , T. Jarzębowaska (red) " Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu", Logopedia. Pytania i

Rodzaj zaburzenia: obniżona sprawności grafomotoryczna.

Temat: "Jesienne zbiory"- ćwiczenia służące usprawnianiu małej motoryki i precyzyjnych ruchów ręki.

Cel główny: doskonalenie płynności i precyzji ruchów rąk.

Cele operacyjne : dziecko

• potrafi kreślić proste linie łączące wyznaczone punkty ,

• potrafi dostosować ruch ręki do rozpoznanego kierunku,

• potrafi przesuwać równomiernie rękę od lewej strony do prawej,

• potrafi koncentrować uwagę na wykonywanym zadaniu.

Metody:

• polisensoryczna,

• zadaniowa,

• zabawowa.

Środki dydaktyczne: gazeta, koszyk z jabłkami, labirynt, rysunki (drzewo, płot, drabina, kontur jabłka), kaseta magnetofonowa, sznurowadło, plastelina.

Przebieg zajęć:

Część wstępna:

1.Powitanie uścisk dłoni. właściwe:

4. " Drzewo" - łączenie wyznaczonych punktów. (Rysowanie jabłek na drzewie).

2.Ilustrowanie ruchem opowiadania nauczyciela:

marsz do sadu, zrywanie jabłek z drzewa, zbieranie jabłek z ziemi;

3. Zabawa w celne rzuty.

Ugniatanie z gazety kulki ( jabłka ) i rzucanie do koszyka.

Zajęcia

 

Ryc. nr 1 Przykładowe drzewo do łączenia wybranych punktów.

5. " Droga do sadu" - prowadzenie linii ciągłej przez labirynt.

6. Budowanie ogrodzenia - kreślenie linii pionowych z góry na dół.

7. Naprawa drabiny - kreślenie linii poziomych od strony lewej do prawej.

8.Ćwiczenia relaksacyjne - ilustrowanie ruchem wiersza:

" Jabłko małe, jabłko duże.

Rączki w dole, rączki w górze.

Rączki w prawo, rączki w lewo,

Tak się kołysze na wietrze drzewo."

9. Przekładanie sznurowadła przez dziurki w konturze jabłka. Wylepianie konturu jabłka plasteliną.

 

Zakończenie zajęć:

10. Śpiewanie znanej piosenki pt. " Jabłko".

11. Nauczyciel wnosi koszyk z jabłkami, dzieci oglądają, dotykają, wąchają, jedzą jabłka.

12. Pożegnanie.

Literatura:

1. Irena Czajkowska, Kazimierz Herda: " Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole", Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1989. w czytaniu i pisaniu", Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1994.

 

2.Teresa Gąsowska, Zofia Pietrzak-Stępkowska: " Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności

Rodzaj zaburzenia: obniżona sprawności grafomotoryczna.

Temat: Usprawnianie motoryki rąk ze szczególnym uwzględnieniem kontroli napięcia mięśniowego w oparciu o zabawę "Rejs".

Cel główny: doskonalenie płynności i precyzji ruchów rąk.

Cele operacyjne :

• uczeń płynie wykonuje ruchy okrężne, postępujące od strony lewej do prawej, postępujące z góry na dół

• wyrabianie kontroli nad ruchami mięśni dłoni i drobnych mięśni palców

• uczeń potrafi kontrolować napięcie mięśni palców

Metody:

• polisensoryczna,

• drama

• bazgroły

Środki dydaktyczne: wata, farby , pędzle, duży arkusz szarego papieru, grube mazaki, bibuła na szablony ryb, gotowe chmurki , słońce, literki na kartonikach m, n, d, P, B, K, bilety na rejs, kulki do oceny, tamburyn, piasek, tace.

 

 

Przebieg zajęć:

Część wstępna:

1.Powitanie uścisk dłoni.

Poinformowanie dzieci o treści spotkania

Zajęcia właściwe :

2.Wykonanie kulek z waty. Dzieci w parach dmuchają do siebie kulki z waty.

3. Bazgroły: dzieci wykonują swobodne obszerne ruchy rąk: okrężne obydwoma rękami; prawą , lewa ręką na zmianę , stojąc , spacerując.

4. Na arkuszu papieru dzieci malują fale( gotowy delikatny ślad fal na papierze) od strony lewej do prawej ( n - el zwraca uwagę na trzymanie pędzla wysoko nad nasadą, chwytem pęsetowym), litery, których kształt przypomina fale m, n, d.

5. Odrysowanie rybę od szablonu z bibuły , ozdabianie grubymi mazakami wg podanego wzoru zachowując kierunek góra - dół, wycinanie.

 

 

 

6. Tworzenie wspólnego obrazka.

Dzieci naklejają swoje ryby na arkusz z namalowanymi falami. Nauczyciel daje do przyklejenia jeszcze statek, chmury i słońce. Dzieci opowiadają o powstałym obrazie, wymieniają nazwy znajdujących się na nim rzeczy.

7.Kiedy usłyszysz wskazana głoskę, uderz w tamburyn tak delikatnie, żeby nie spłoszyć ryb.

N-el. rozkłada kartoniki z literami m, n, d, p, b, k i podaje reguły zabawy- za prawidłowa odpowiedź otrzymasz punkt( kulkę)

m- morze, fale n- ogon, słońce d- woda, okręt

p- chmura, płetwy b- ryby, oko k- statek, łuski

Dz: przeliczają zdobyte punkty . W nagrodę otrzymują bilet na rejs.

8.Drama:

Ruszamy statkiem w rejs . Dopływamy do wspaniałej wyspy. Jest piękny ciepły dzień. Kładziemy się na plaży.....................( dzieci zostawiają delikatne ślady ręki na tackach z piaskiem). Wróciliśmy do naszej klasy.

Zakończenie zajęć:

Na pamiątkę wspólnej pracy i udanego rejsu dzieci zabierają ze sobą bilet do domu. Na pożegnanie delikatnie głaskamy się koniuszkami palców , potem całymi dłońmi.

 

Czytanie

Jedną z kluczowych umiejętności, która jednocześnie umożliwia dalszą edukację jest czytanie. Wzbogaca ono zarówno sferę poznawczo - intelektualną dziecka, jak również kształtuje wartości moralno - społeczne. Rola czytania we współczesnym, burzliwie rozwijającym się świecie stale rośnie i żaden z nowoczesnych środków technicznych nie jest w stanie osłabić, ani zastąpić tego sposobu zdobywania wiedzy.

Okazuje się jednak, że to właśnie czytanie jako złożony proces fizjologiczno - psychiczny, szeroko powiązany z różnymi procesami rozwojowymi, stanowi jeden z najpoważniejszych problemów uczniów na różnych etapach kształcenia. Całość procesu można zamknąć w następujących działaniach: reakcja na bodźce wizualne lub słuchowe, wywołana napisanymi wyrazami aż do odpowiedzi czytającego na te bodźce w postaci myśli, reakcji uczuciowych, itp. Głębsza analiza procesu pozwala wyodrębnić w nim cztery grupy działań: wrażenia zmysłowe, percepcję, zrozumienie i zastosowanie. Zaburzenia w obszarze, któregokolwiek z działań utrudnia lub wręcz uniemożliwia opanowanie czytania. U podłoża kształtowania się tej umiejętności leżą dwa podstawowe, integralnie ze sobą związane procesy - analizy i syntezy, zarówno w obszarze działań słuchowych, jak i sferze wzrokowej. Dlatego to właśnie ich doskonaleniu, poświęcone są scenariusze zamieszczone w publikacji.

FUNKCJE WZROKOWE

Wrażenia zmysłowe - to element, w którym głównie wykorzystywany jest narząd wzroku. Pierwsze zakłócenia w realizacji tego etapu mogą mieć dzieci z wadami wzroku, gdyż właściwą realizację procesu zapewnia jedynie prawidłowo zbudowany pod względem anatomicznym i funkcjonalnie sprawny narząd wzroku. W przypadku istnienia nieprawidłowości terapię prowadzi lekarz okulista, natomiast zadanie opiekunów dziecka polega na szybkim skierowaniu go na badania, w chwili pojawienia się problemów z postrzeganiem.

Percepcja - niezbędnym warunkiem prawidłowej percepcji znaków graficznych jest sprawne funkcjonowanie procesu analizy i syntezy w obrębie części korowej analizatora wzrokowego. Pierwsze zaburzenia w obszarze percepcji liter mogą dotyczyć trudności w spostrzeganiu kształtów, gdyż jest on istotną cechą różniącą poszczególne litery. Zważywszy, iż litery często są do siebie bardzo zbliżone tą cechą, różnicowanie ich wymaga od układu nerwowego dużego stopnia precyzji funkcjonalnej.

Kolejne zaburzenie dotyczy aspektu kierunkowego. Istnieją różne odmiany kierunkowych zaburzeń percepcji wzrokowej, mogą one dotyczyć położenia w stosunku do osi pionowej, w stosunku do osi poziomej.

Zaburzenia percepcji wzrokowej mają wpływ na ogólny rozwój psychoruchowy dziecka, na proces myślenia konkretno - obrazowego, pamięć wzrokową, trudności w uczeniu się geografii, geometrii, języków obcych. Nie są one zatem przyczyną jedynie początkowych trudności dziecka w szkole i nie ogranicza się tylko do nauki czytania i pisania, ale mają dalsze szersze konsekwencje dla jego edukacji. Nauka zarówno w młodszych jak i starszych klasach, w znacznym stopniu bazuje na percepcji wzrokowej. W istotny sposób utrudnia to zastąpienie innymi funkcjami niskiego poziomu analizy i syntezy wzrokowej. Natomiast wczesna i systematycznie prowadzona terapia może zlikwidować lub zmniejszyć stopień tego zaburzenia.

 

FUNKCJE SŁUCHOWE

Kolejną grupę zaburzeń, w wyniku, których pojawiają się problemy z opanowaniem umiejętności czytania, stanowią opóźnienia lub zaburzenia rozwoju percepcji słuchowej. Różnicowanie dźwięków, ich analizowanie i syntetyzowanie dokonuje się na poziomie ośrodkowego układu nerwowego, głównie w korze mózgowej. Uszkodzenie tych obszarów oraz niższych pięter struktur słuchowych oraz ich nieprawidłowe funkcjonowanie powoduje, że różnicowanie dźwięków ich analizowanie i syntetyzowanie przebiega nieprawidłowo.

Wrażenia zmysłowe - to element, w którym głównie wykorzystywany jest narząd słuchu. Pierwsze zakłócenia w realizacji tego etapu mogą mieć dzieci z wadami słuchu, gdyż właściwą realizację procesu zapewnia jedynie prawidłowo zbudowany pod względem anatomicznym i funkcjonalnie sprawny narząd słuchu. W przypadku istnienia nieprawidłowości terapię prowadzi lekarz laryngolog, foniatra, audiolog, natomiast zadanie opiekunów dziecka polega na szybkim skierowaniu go na badania, w chwili pojawienia się problemów z odbiorem bodźców słuchowych.

Percepcja - niezbędnym warunkiem prawidłowej percepcji dźwięków mowy jest sprawne funkcjonowanie procesu analizy i syntezy w obrębie części korowej analizatora słuchowego. Czytając, dziecko musi przełożyć poszczególne znaki graficzne na odpowiadające im dźwięki mowy, następnie złączyć je w dźwiękową całość, odpowiadającą danemu wyrazowi. Podczas pisania ze słuchu dziecko wykonuje te same czynności w odwrotnej kolejności: najpierw z dyktowanego słowa musi wyodrębnić poszczególne dźwięki, później każdemu z nich przyporządkować odpowiadające mu znaki graficzne. To właśnie dlatego, jednym z najbardziej uchwytnych przejawów opóźnienia rozwoju percepcji słuchowej są specyficzne trudności w czytaniu oraz pisaniu ze słuchu (np. opuszczanie wyrazów, sylab, liter, dodawanie liter, opuszczanie końcówek przy zbiegu dwóch spółgłosek, zmiana głosek dźwięcznych na bezdźwięczne. Z obniżeniem poziomu analizy i syntezy słuchowej łączy się zazwyczaj gorsza pamięć słuchowa. Trudności uczniów z słabą pamięcią słuchową polegają na problemach z opanowaniem np. tabliczki mnożenia, wierszy, definicji, itp. Opóźnienia funkcji słuchowych wpływają niekorzystnie na rozwój słowno - pojęciowy, ograniczają wnioskowanie, uogólnianie na materiale werbalnym.

W przypadku zaburzeń w obszarze percepcji słuchowej mamy znacznie większe możliwości kompensacji, szczególnie w przypadku kiedy uczeń dysponuje dużymi możliwościami w zakresie funkcji wzrokowych. U uczniów w klasach starszych trudności wypływające z obniżonej analizy i syntezy słuchowej przejawiają się zazwyczaj tylko przy pisaniu wyrazów słabo znanych i fonetycznie skomplikowanych.

Rodzaj zaburzenia: zaburzona analiza słuchowa

Wiek: 6,7 lat

Temat: Doskonalenie analizy słuchowej w oparciu o zestaw zabaw dydaktycznych i ćwiczeń.

Cel główny: doskonalenie analizy słuchowej

Cele operacyjne: dziecko potrafi

• nazwać usłyszane dźwięki(szmery) dochodzące ze świata zewnętrznego,

• reaguje na polecenie słowne i odtwarza dźwięki na instrumentach perkusyjnych,

• umie wyszukać obrazki zaczynające się podaną głoską,

• reaguje na głoskę w nagłosie poprzez umówiony sygnał ( podniesienie ołówka do góry),

• dzieli zdania na wyrazy i podaje ich liczbę),

Metody:

zabawowa

- zadań stawianych do wykonania

- ćwiczeń

Środki dydaktyczne: różne przedmioty wydające dźwięki(szmery), papier, klucze, szklanka i łyżeczka, folia, gumowa zabawka, instrumenty perkusyjne; bębenek, dzwonki, trójkąt, klocki, obrazki przedstawiające różne przedmioty na podaną głoskę, wyrazy zaczynające się podaną głoską np:''p,b,t,d,m,n,'', ołówek, pałeczka, treść wiersza ''Wlazł kotek na płotek'', kolorowy papier, zabawki do wyodrębniania głosek w nagłosie, śródgłosie, wygłosie, obrazki do kolorowania przedmiotów na wskazaną głoskę.

Przebieg zajęć

Część wstępna:

1.Zabawa dydaktyczna: ''Zgadnij, co gra''.

Rozpoznawanie wytwarzanych szmerów dźwięków za pomocą słuchu. Prowadząca za parawanem demonstruje różne szmery,dżwięki wydawane przez przedmioty np. uderza łyżeczką w szklankę, potrząsa kluczami, drze papier, szeleści folią, drapie palcami po bębenku, potrząsa grzechotką, piszczy gumową zabawką, itd. Zadaniem dziecka jest odgadnąć nazwę usłyszanego przedmiotu.

2.Zabawa: ''Jakie słyszysz odgłosy''.

Wsłuchiwanie się w ciszę. Dziecko siedzi z zamkniętymi oczami i opowiada odgłosy dochodzące z sąsiedztwa, ulicy, klasy.

Zajęcia właściwe:

3.Zabawa dydaktyczna : ''Koncert życzeń''.

Prowadząca określa szereg dźwięków jakie wydawane będą przez instrumenty, przedmioty. Zabawa polega na zagraniu zapamiętanego dźwięku. Muzykant wykonuje koncert grając w następującej kolejności np.bębenek-bum, dzwonki lub trójkąt dzyń, klocek-puk. Prowadząca prosi o takie dźwięki: bum-puk-dzyń; puk-dzyń-bum; dzyń-bum-puk. Dziecko-muzykant stara się zapamiętać i odtworzyć szereg dźwięków na słowne polecenie prowadzącej.

4.Zabawa: ''Kto odnajdzie obrazek'' (obrazki przedstawiające różne przedmioty).

Dziecko ma przed sobą obrazki zaczynające się różnymi głoskami. Na polecenie prowadzącej ma wybrać tylko te, które zaczynają się na podaną głoskę.

.5Zabawa ''Słuchaj uważnie'' (reagowanie ruchem ręki na podaną głoskę).

Prowadząca wymienia szereg wyrazów na podaną głoskę np.''b, l, s'', a zadaniem dziecka jest odpowiednie zareagowanie ruchem ręki, gdy usłyszy wskazaną głoskę.

syrena, borsuk, lalka, samochód, Bolek, lasek, bocian, sowa, balon, smok, lizak, sok, bałwan, lampa, lato, sarna, buty,

beret, smyk, los, butelka, burak, sałata, suszarka, loki, baton.

Ryc. nr 1 Zestaw przykładowych wyrazów zaczynających się na głoski b, l, s.

6. Zabawa ruchowo-naśladowcza''Kotek pije mleko''.

Dziecko-kotek baraszkuje na dywanie z piłką a prowadząca mówi tekst wiersza ''Wlazł kotek...''.

Następnie kotek dostał mleczko, które pije ze smakiem, oblizuje się języczkiem na boki ust, dotyka języczkiem nosa i brody.

6. a) Po zakończonej zabawie prowadząca jeszcze raz przypomina treść ale tym razem śpiewając melodię. Następnie pyta dziecko jakie słowa zapamiętało, jeśli dziecko ma problem z powtórzeniem należy wszystko powiedzieć z dzieckiem.

6. b)Słuchowa analiza tekstu-podział zdania na wyrazy. Prowadząca wolno i wyraźnie wypowiada słowa, dziecko uważnie słucha i w dowolny sposób liczy wyrazy w zdaniu. Jeśli sprawia to dziecku problem, należy ćwiczenie wykonać wspólnie z dzieckiem.

Do ćwiczenia tego można wykorzystać liczmany, klocki, kolorowy papier.

7.Ćwiczenie-kolorowanie obrazków zaczynających się podaną głoską.

Na kartce znajdują się różne obrazka zadaniem dziecka jest zakolorowanie tylko tych, zaczynają się na d, t, oraz zakończonych na a,o.

Ryc. nr 2 Zestaw przykładowych obrazków .

8. Zabawa ''Co to za piosenka''.

Dziecko słucha piosenek nuconych przez prowadzącą i na podstawie usłyszanej melodii podaje tytuł piosenek.

9.Zabawa '' Sklep ''- kupowanie zabawek przedmiotów zaczynających i kończących się podaną głoską.

W zabawie tej prowadząca pełni rolę kupującego, dziecko sprzedaje zabawki, o które prosi kupujący np.''poproszę zabawkę, której nazwa zaczyna się na głoskę ''p, l, k'' lub kończy się podaną głoską. Później następuje zmiana ról.

Zakończenie zajęć:

10.Zabawa''Zaśpiewaj ze mną''.

Prowadząca śpiewa piosenkę''Wlazł kotek...'' a dziecko razem z nią powtarza słowa i melodię.

11. Podziękowanie za wspólną zabawę.

Nagroda rysunek kotka do kolorowania w domu, pochwała.

Literatura:

1.''Vademecum nauczyciela sześciolatków''WSiP,Warszawa 1977

2.''Przewodnik metodyczny-Moje 6 lat''cz.1,2 PW''MAC''Kielce 1998

3.E.Chmielewska ''Zabawy logopedyczne i nie tylko''PW''MAC'' 1996

4.E.Waszkiewicz ''Pracuję z sześciolatkiem''WSiP,Warszawa 1996

Rodzaj zaburzenia: analiza wzrokowa

Temat: Usprawnienie analizy wzrokowej w oparciu o wiersz D. Wawiłow

pt. "Trójkątna bajka".

Cel główny: doskonalenie analizy wzrokowej

Cele operacyjne:

•       potrafi, słuchając bajki, wskazać elementy w niej występujące,

•       samodzielnie potrafi uzupełnić sekwencję figur geometrycznych według wzoru,

•       różnicuje i układa figury geometryczne pod względem położenia,

•     potrafi prawidłowo określić położenie przedmiotów w przestrzeni.

Metody:

•           elementy Metody Dobrego Startu,

•           rozmowa kierowana,

•           działań praktycznych,

•           metody aktywizujące – ranking, mowa ciała, polisensoryczna.

Środki dydaktyczne: plakaty do określania nastroju, „cenki”, wiersz „Trójkątna bajka”, postacie

ilustrujące treść wiersza, kaseta magnetofonowa z muzyką relaksacyjną, paski kartonu z kodem, karty pracy z ćwiczeniami, klocki w kształcie figur geometrycznych, szablony do obrysowywania różnych kształtów.

Przebieg zajęć

Część wstępna

1. Dzieci stoją w kręgu trzymając się za ręce. Śpiewają piosenkę na powitanie:

Witaj ................(imię dziecka), witaj ......... (siedząc w kręgu machamy do dziecka)

Jak się masz? Jak się masz? (patrzymy na dziecko, zaglądamy w oczy)

Wszyscy cię witamy. (wyciągamy do dziecka rękę w geście powitania)

Wszyscy cię kochamy. (krzyżujemy ręce na piersi w geście obejmowania)

Bądź wśród nas. (cała grupa chwyta się za ręce)

2. Każde dziecko dostaje kolorową „cenkę”, którą przykleja na wybranym plakacie określającym nastrój: smutny lub wesoły.

 

 

Ryc.nr 1 Wzory plakatów do określania nastroju

Zajęcia właściwe

3. Wysłuchanie czytanego przez nauczyciela wiersza pt. „Trójkątna bajka” połączonego z demonstracją obrazkową i podkładem muzycznym. Dzieci wskazują poszczególne, graficzne elementy bajki.

Była raz sobie skała,

Bardzo dziwna, trójkątna,

Stał na tej skale pałac,

Bardzo dziwny, trójkątny.

W pałacu tym na tronie

Bardzo dziwnym, trójkątnym

Zasiadł król w koronie

Bardzo dziwnej, trójkątnej

I patrzył z okien wieży

Bardzo dziwnej, trójkątnej

Na dzielnych swych rycerzy

Bardzo dziwnych, trójkątnych.

Aż kiedyś raz dworacy

Na szczerozłotej tacy

Przynieśli mu śniadanie

Wykwintne niesłychanie,

A było to nieduże,

Zwyczajne, jako kurze,

Bardzo dziwne,

Okrągłe!!

I krzyknął, król:

„No wiecie!

To prawdziwa bajka,

Pomyślcie, że na świecie,

Są takie cudne jajka!

Więc niech mi odtąd wszędzie

Okrągłym wszystko będzie”.

Dworacy-nieboracy

Zabrali się do pracy

I w ciągu jednej chwili

Jak kazał, tak zrobili.

I odtąd stała skała

Bardzo dziwna okrągła,

Na tej skale pałac

Bardzo dziwny okrągły,

W pałacu zaś na tronie

Bardzo dziwnym, okrągłym,

Zasiadł król w koronie,

Bardzo dziwnej okrągłej

I patrzył z okien wieży

Bardzo dziwnej, okrągłej

Na dzielnych swych rycerzy

Bardzo dziwnych, okrągłych

4. Rozmowa na temat wysłuchanego wiersza. Dzieci wypowiadają się na temat bajki i wymieniają bohaterów w niej występujących, odpowiadają na pytania.

• O czym była bajka? Jakie postacie w niej występują? Jakiego kształtu był król i całe jego królestwo?

5. Szukanie brakującej figury.

Dzieci otrzymują paski kartonu z naniesionym kodem figur geometrycznych. Określ kształty prezentowanych figur? Podaj nazwę kolejnej figury w kodzie? Narysuj ją.

 

 

 

Ryc.nr 2 Przykładowe kody figur geometrycznych

6. Zabawa ruchowa – „Jaka to figura?”

Dzieci ustawiają się w grupach, w taki sposób, by powstała z nich tzw. „ruchoma figura”. Zadaniem pozostałych jest odgadnięcie nazwy utworzonej figury

7. Wyodrębnienie figury z tła.

Dzieci obrysowują kolorowymi kredkami figury i podają ich liczbę

Ryc.nr 3 Przykładowe ilustracje do ćwiczeń

8. Różnicowanie i układanie figur geometrycznych pod względem położenia.

Dzieci losują jeden klocek (figura geometryczna), następnie tworzą grupy trójkątów, kwadratów, prostokątów i kó układają je wg. poleceń nauczyciela:

•          „Trójkąty” staną za ławką

•          „Koła” staną z lewej strony ławki

•          „Prostokąty” staną przed ławką

•          „Kwadraty” staną z prawej strony ławki itd.

 

9. Wydzielanie elementów składowych złożonej całości.

Dzieci otrzymują karty pracy, nauczyciel objaśnia sposób ich uzupełniania: Narysuj obok każdego rysunku wszystkie części z jakich się one składają.

 

Ryc.nr 4 Przykładowe ilustracje do wyodrębniania elementów

Zakończenie zajęć

10. Dzieci otrzymują emblematy znaczków z krainy bajek, dobierają się w pary i wykonują taniec na zakończenie.

Literatura:

1. 1.     Bieleń B., Trzeciak G.: Świat sześciolatka – karta pracy

2. 2.     Ćwiczenia doskonalące procesy a/s wzrokowej – Produkcja Pomocy Szkolnych BRO-POSZ

3. 3.     Gąsowska T., Pietrzak-Stępkowska.: Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu. Warszawa 1978, WSiP

4. 4.     Waszkiewicz E.: Stymulacja psychomotoryczna rozwoju dzieci 6-8 letnich. Warszawa 1991, WSiP

 

Rodzaj zaburzenia: zaburzona analiza wzrokowa

Temat: Rozwijanie percepcji wzrokowej w oparciu o "zimowy materiał"

obrazkowo - wyrazowy.

Cel główny: doskonalenie percepcji wzrokowej

Cele operacyjne: dziecko potrafi

       wyodrębnić elementy z całości,

       wyodrębnić i przyporządkować elementy wg. instrukcji " barwnej ,"

       potrafi odszukać i zaznaczyć wskazaną sylabę,

       dzielić wyraz na sylaby ( 2 - 3 sylabowy ).

 

Metody:

          działań praktycznych,

          aktywizujące

Środki dydaktyczne: ilustracje bałwana, obrazki, wierszyk, koperty z zestawem wyrazów.

Przebieg zajęć

 

Część wstępna:

1.Powitanie wierszykiem: " Pada śnieg, dziś od rana,

ulepimy więc bałwana

narty, łyżwy pójdą w ruch

na saneczkach z górki buch. (Dzieci interpretują ruchem treść wierszyka)

Zajęcia właściwe

2.Dzieci otrzymują obrazek " dziwnego bałwana " zaopatrzonego w parasol, balon, brodę,

Zadaniem dziecka jest odpowiedzenie na pytania .Co ma bałwan? ( Dlaczego ten bałwan jest dziwny? )

 

 

Ryc. nr 1 Ilustracja dziwnego bałwanka

2.Dzieci otrzymują w kopertach zestawy wyrazów: bałwan, parasol, balon, dom

3.Wyszukiwanie określonych sylab w w/w wyrazach broda, pada i zadaniem ich jest uważne przeczytanie i zafalbankowanie sylab

 

-        

kolorem zaznacz sylabę pa

-         kolorem zaznacz sylabę da

-        
kolorem zaznacz sylabę ba

-        
kolorem zaznacz sylabę lo

4.Dzieci otrzymują ilustrację przedstawiającą bałwana i zadaniem ich jest ułożenie guzików bałwana wg wielkości i koloróy od najmniejszego do największego.

 

 

 

 

 

 

 

Ryc.nr 2 Przykładowa ilustracja bałwanka

 

 

5.Zabawa " Zgadnij czego brakuje? "

Nauczyciel rozkłada przed dzieckiem - 6 obrazków: szalik, czapka, sanki, bałwan, but, rękawiczki

i prosi, aby je zapamiętało. Następnie poleca dziecku, aby się odwróciło po czym chowa jeden z obrazków. Zadaniem dziecka jest odgadnięcie, którego obrazka brakuje?.

Ryc. nr 3 Rysunki przykładowych przedmiotów

 

 

Zakończenie zajęć

Pożegnanie, wspólne odśpiewanie piosenki o bałwanku.

 

 

Literatura:

A. Polak "Ćwiczenia rewalidacyjne dla klasy pierwszej"

B. Zakrzewski "Trudności w czytaniu i pisaniu"

M. Rumińska "Propozycje ćwiczeń percepcji wzrokowej

Rodzaj zaburzenia: percepcja wzrokowa

Temat: Usprawnianie analizy i syntezy wzrokowej w oparciu

o tematykę zimową.

Cel główny: usprawnianie analizy i syntezy wzrokowej.

Cele operacyjne:

      uczeń potrafi dokonać analizy obrazka pod kątem treści,

      uczeń potrafi 10 gotowymi elementami uzupełnić kontury bałwanka,

      uczeń potrafi ułożyć historyjkę składającą się z 5 obrazków,

      uczeń potrafi ułożyć z rozsypanki sylabowej wyrazy składające się z 2 sylab,

      uczeń potrafi ułożyć składające się z 16 elementów puzzle

 

Metody i formy pracy:

       praca z całą grupą

       praca indywidualna

       słowna

       poglądowa

       czynna

Środki dydaktyczne:ilustracja "Zabawy zimowe na śniegu", szablon bałwanka, kartka, korektor lub biała kreda

elementy do uzupełniania, klej, historyjka obrazkowarozsypanka sylabowa, papier gazetowy, puzzle

Przebieg zajęć:

Część wstępna:

1.Powitanie z klasą. Nauczycielka śpiewa: Dzień dobry dzieci. Dzieci odpowiadają śpiewem: Dzień dobry pani 2.Rozmowa na temat treści ilustracji o tematyce "Zabawy zimowe".

Co przedstawia, co jest po prawej stronie, co po lewej, a co w górnej części obrazka?

Ile dzieci lepi bałwana, ile jeździ na sankach, ile na nartach, a ile na łyżwach?

Jak możemy zatytułować ilustrację? (przykładowe pytania nauczyciela)

 

Zajęcia właściwe:

3. Rysowanie według szablonu

 

Dzieci obrysowują szablon bałwana na środku kartki niebieskiej. Linie narysowane pogrubiają korektorem lub białą kredą.

 

 

Ryc.nr1 Ilustracja "Zabawy zimowe"

4.Dobieranie elementów:

Uzupełnianie według instrukcji nauczyciela konturów bałwanka gotowymi elementami, np.: kapelusz, miotła, oczy, nos, guziki - naklejanie lub dorysowywanie korektorem lub kredą elementów.

 

 

 

Ryc.nr 2 Bałwan uzupełniany elementami

5.Zabawa ruchowa: Zabawa w gazetowe śnieżki.

6.Układanie historyjki obrazkowej wg.kolejność wydarzeń.

Ryc. nr 3 Przykładowa historyjka obrazkowa "Mikołaj i bałwan"

7.Układanie rozsypanki sylabowej ,Układanie z sylab wyrazów: łyż - wy, nar - ty, bał - wan.

Ryc.nr 4 Rozsypanka wyrazowa

8.Układanie puzzli. Uczniowie układają puzzle i naklejają na kartkę. W nagrodę nauczyciel pozwala zabrać im gotowy obrazek do domu, który mogą wykorzystać w dowolny sposób, np. pomalować.

Ryc.nr 5 Puzzle "Zabawy zimowe"

 

Zakończenie zajęć:

 

9.Naśladujemy chuchanie na zamarzniętą szybę. Pamiętamy, aby powietrze wdychać nosem, a wydychać ustami.

10.Pożegnanie. Nauczycielka śpiewa "Do widzenia dzieci". Dzieci odpowiadają śpiewem "Do widzenia pani".

 

Literatura:

1. T. Gąsowska, Z. Pietrzak-Stępkowska, Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu, WSiP, Warszawa 1994 r.

2. E.Chmielewska, Zabawy logopedyczne i nie tylko - poradnik dla nauczycieli i

rodziców, MAC, Kielce 1996 r.

3. B. Zakrzewska, Trudności w czytaniu i pisaniu - modele ćwiczeń, WSiP, Warszawa 1996 r.

4. I. Czajkowska, K. Herda, Zajęcia korekcyjno - kompensacyjne w szkole, WSiP, Warszawa 1989 r.

Temat: Usprawnianie analizy słuchowej w oparciu o materiał słowny i pozawerbalny.

Cel główny: usprawnienie analizatora słuchowego

Cele operacyjne:

• potrafi odtworzyć rytm ilustrowany przestrzennie

• potrafi rozpoznać i wskazać w wyrazie określoną sylabę

• umie wyodrębnić określone głoski w nazwach przedmiotów

• potrafi określić rodzaj i ilość uderzeń

Metody:

• polisensoryczna;

• praktyczna;

Środki dydaktyczne: Kaseta dźwiękowa z nagraniami popularnych piosenek lub pieśni,

np. "Sto lat" - zestaw nr 1 , kartoniki z kropkami prezentującymi wybrane rytmy - zestaw nr 2, zestawy obrazków nr 3, 4 indywidualne karty pracy - zestaw nr 5, kaseta dźwiękowa z nagraniem piosenki pt. ."Kuba wysp jak wulkan gorąca."

• • • •

 

Przebieg zajęć

Część wstępna

1. Ćwiczenie wprowadzające: "klaszczemy, głaszczemy"

Instrukcja: Osoba prowadząca zajęcia prosi, by dzieci zaśpiewały wraz z nią pieśń "Sto lat" (lub inną popularną pieśń), wyklaskując jednocześnie rytm melodii otwartymi dłońmi o kolana. Prosi , by dzieci klaskały najgłośniej jak potrafią. Następnie prowadząca prosi, by dzieci głaskały kolanka w rytm tej samej melodii.

• • • •

Uwagi: Ćwiczenie to ma pomóc dziecku ujawnić i odreagować negatywne emocje i nawiązać kontakt z pedagogiem; w trakcie ćwiczenia nie należy hamować spontaniczności dzieci.

Pomoce: zestaw nr 1: kaseta dźwiękowa

Zajęcia właściwe:

2. Ćwiczenie pozawerbalne: "Wyklaskujemy rytm"

Prowadząca siedzi wśród dzieci, wszyscy trzymają ołówki w dłoniach. Informuje, że będą stukać ołówkiem o ławkę tyle razy, ile jest kropek na kartonikach. Układa przed dziećmi kartonik i wystukuje rytm, demonstrując sposób wykonania zadania. Następnie każde dziecko po kolei losuje kartoniki dla siebie i kolejno wystukuje coraz trudniejsze rytmy.

Uwagi: w kolejnych próbach prowadząca przechodzi do coraz bardziej złożonych układów rytmów.

Pomoce: zestaw nr 2

3.Ćwiczenie werbalne: wyodrębnianie danej sylaby.

Prowadząca dzieli dzieci na dwa dwuosobowe zespoły. Następnie pokazuje dzieciom obrazki, wypowiada nazwę prezentowanego przedmiotu i prosi, by dzieci rozpoznały określoną sylabę oraz ustaliły, gdzie ona się znajduje. Pierwszy zespół wybiera nazwy, w których sylaba znajduje się na początku, drugi, w których na końcu wyrazu. Wszystkie dzieci wybierają nazwy, w których sylaba znajduje się w środku.

Uwagi: prowadząca powinna włączyć obrazki przedstawiające przedmioty, których nazwy nie zawierają rozpoznawanych sylab, ale w których występują głoski wchodzące w skład danej sylaby.

Pomoce: zestaw nr 3

4.Ćwiczenie werbalne: wyodrębnianie określonej głoski w nazwie przedmiotu.

Prowadząca dzieli dzieci na dwa zespoły; rozkłada przed dzieci zestaw obrazków i prosi, by wybrały te, których nazwy przedmiotów na nich przedstawionych zaczynają się od wybranej głoski.

Uwagi: każdy zespół dostaje inny zestaw obrazków

Pomoce: zestaw nr 4

5. "Zgadywanka literowa"

Prowadząca rozdaje każdemu dziecku indywidualną kartę pracy i pyta: "Jaką literę należy wpisać w środkowy kwadratu, aby powstało sześć wyrazów kończących się tą samą literą?"

Uwagi: jeśli dziecko ma trudności można mu ułatwić zadanie przedstawiający obrazek raka. Następne wyrazy powinno odczytać przez analogię.

Pomoce: zestaw nr 5: indywidualne karty pracy

6. Ćwiczenia relaksacyjne: "Kuba wyspa jak wulkan gorąca"

Prowadząca prosi, by dzieci zaśpiewały, zatańczyły wraz z nią piosenkę, pt.: "Kuba wyspa...". Jednocześnie klaskając w rytm melodii.

Uwagi: ćwiczenie to, ma pomóc rozładować dziecku emocje związane z zajęciami; w trakcie ćwiczeń nie należy hamować spontaniczności dzieci.

Pomoce: zestaw nr 6: kaseta dźwiękowa

Aneksy:

Zestaw nr 2

• • • •

- kartonik powinien być sztywny

- ok. 10 rytmów na dziecko

Przykłady rytmów:

•

• • • • • •

• • • • • • •

• • • • • • • •

• • • • • • • • •

------------------- itd.

Zestaw nr 3

Przykładowy zestaw wyrazów dla sylaby "ko"

koszyk czekolada biurko

korale podkowa jabłko

konik warkocze lusterko

Obrazki w oddzielnych kopertach podpisane np.: 3a, 3b ... i w jednej większej kopercie też podpisanej.

Zestaw nr 4

Przykładowe zestawy wyrazów:

głoska "g" głoska "k"

garnek koza

górnik kura

guzik kubek

góra karp

Zestaw nr 5

Tyle kart ile jest dzieci; wszystkie w kopercie A4,

podpisanej.

 

 

---