Mój pomysł na zajęcia z Korczaka

1. podział na grupy 4

2. zad.

Nauczyciel prosi kolejno, po jednym przedstawicielu z każdej grupy, o wylosowanie

karteczki z hasłem do odegrania scenki pantomimy - załącznik numer 1.

Odgadnięte hasła zapisywane są na tablicy:

pisarz, lekarz, nauczyciel, przyjaciel dzieci. Nauczyciel informuje, że są to dziedziny,

w których zasłynęła pewna osoba wszyscy zgadują o kim mowa (Janusz Korczak)

Uwagi: uczniowie w grupach przygotowują pantominy, a po kilku minutach dokonują

prezentacji.

Czas realizacji: 3 minuty

Załącznik numer 1

wychowawca lekarz pisarz przyjaciel

3. slajd:

Międzynarodowa literatura poświęcona Januszowi Korczakowi nadaje mu zaszczytne przydomki: Polski Pestalozzi Nauczyciel z powołania i miłości Pedagog rzeczywistości i snu Pionier idącego z duchem czasu wychowania Bohater rzeczywistości Pierwszy prezydent republiki dziecięcej prekursor walki o prawa dziecka, twórca nowoczesnego antyautorytarnego systemu wychowania, opartego na różnych formach dziecięcego samorządu;lekarz z wykształcenia i zawodu, pisarz z talentu, wychowawca i pedagog z powołania i wyboru A zaczęło się tak…Urodził się 22 lipca 1878 albo 1879 roku -zaniedbanie przez ojca (adwokata!) formalności metrykalnych. W domu miał dobry przykład- jego dziadek - doktor Hersz był chirurgiem w Szpitalu Starozakonnych w Hrubieszowie, działaczem społecznym, rzecznikiem szerzenia postępu i oświaty wśród Żydów. Także jego ojciec Józef udzielał się w pracy charytatywnej. KIM JEST JANUSZ KORCZAK?Już we wczesnej młodości trapiły go dylematy moralne, które z czasem stały się fundamentem najważniejszych decyzji życiowych. "Jestem nie po to, aby mnie kochali i podziwiali, ale po to, abym ja działał i kochał. Nie obowiązkiem otoczenia pomagać mnie, ale ja mam obowiązek troszczenia się o świat, o człowieka". W 1891-1898, uczył się w Praskim Gimnazjum, w którym panowała żelazna dyscyplina.Dorastanie i dojrzewanie przebiegało w trudnych warunkach materialnych. Po śmierci ojca w 1890r. jako uczeń V klasy udzielał korepetycji, by pomóc w utrzymaniu rodziny.1898-1904 studiował na Wydziale Lekarskim Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego Latem 1899 roku pojechał do Szwajcarii, aby bliżej poznać działalność i twórczość pedagogiczną Pestalozziego. Zwiedzając kraj szczególnie interesował się szkołami, szpitalami dla dzieci, a także bezpłatnymi czytelniami pism dla dzieci i młodzieżyPodjął pracę lekarza w Szpitalu dla Dzieci im. Bersonów i Baumanów, gdzie na każde wezwanie udawał się do chorego. Współpracował z Samuelem Goldflamem, z którym podjął szeroką działalność społeczną.W 1907 pojechał na rok do Berlina, aby uzupełnić swe wiadomości medyczne. Słuchał wykładów (za które sam płacił) i odbywał praktykę w klinikach dziecięcych; zwiedzał też różne zakłady wychowawcze.Był współtwórcą (z Marią Falską ) i kierownikiem Domu Sierot dla dzieci żydowskich w Warszawie (1912-1942) , polskich (1919-1936), gdzie stosował nowatorskie metody pedagogiczne. Janusz Korczak zginął wraz ze swymi wychowankami wywieziony z getta w 1942, dobrowolnie towarzysząc im w drodze na śmierć w komorze gazowej.Miał możliwość ucieczki z getta. (Z kogo czerpał… Czytając sławnych pedagogów, notuje: "Spencer, Pestalozzi, Fröbel itp. Kiedyś i moje nazwisko znajdzie się w tym szeregu".O dzieciach powie, że są odkrytą przez Pestalozziego, Fröbla i Spencera "nieznaną połową ludzkości".)

Czas: 5 minut?

4. zad.2 twórcze w powstałych grupach Nauczyciel odczytuje tekst:

"Wyobraźcie sobie, że znaleźliście się wraz z innymi młodymi ludźmi na wyspie, na

której nikt wcześniej nie mieszkał i na której nie obowiązują żadne prawa i reguły.

Waszej grupie zostało wyznaczone zadanie, a mianowicie ustalenie trzech

podstawowych praw, które regulowałyby życie na wyspie. Pamiętajcie jednak, że

mieszkańcami tej wyspy są osoby, które nie ukończyły 18 lat. Przedyskutujcie ten

problem w grupie, a efekty wspólnych ustaleń przedstawcie na arkuszu papieru. Na

koniec nadajcie swojemu państwu nazwę."

Nauczyciel informuje, że rezultaty pracy, czyli prawa zostaną zapisane na paskach papieru następnie przedstawione przez reprezentanta grupy na forum klasy i wspólnie omówione.

Nauczyciel podsumowuje pracę uczniów zaznacza, że część stworzonych przez nich

praw została już zawarta w obowiązującym dokumencie - Konwencji o Prawach Dziecka.

W Konwencji Praw Dziecka zawarte zostały ciągle aktualne korczakowskie prawa

dziecka.

Uczniowie z pomocą prowadzącego zajęcia porównują prawa obowiązujące w ich

państwach ( zapisane na kartkach ) z Konwencją o Prawach Dziecka i prawami Korczaka

Paski przyklejają pod hasłami praw Korczaka:

• prawo do szacunku (dla niewiedzy, łez i dla własnych słabości)

• prawo do miłości ,

• prawo do tajemnicy

• ·prawo do samostanowienia (prawo antytezy, do wypowiadania własnych myśli, do życia własnym wysiłkiem i własną aktywnością)

• prawo do własności

• prawo do własnego rozwoju i dojrzewania

• prawo do ruchu, do zabawy, do pracy i badania

• prawo do sprawiedliwości w życiu

czas: 10min

5. zad. 3 w grupach losowanie!

Przeczytajcie uważnie poniższe scenki. Napiszcie pod każdą z nich, które prawa dziecka

zostały w nich złamane. Zaproponujcie też, jak sobie z poszczególną sytuacją poradzić.

Scenka I

Listonosz puka do drzwi.

- Dzień dobry! Przyniosłem list dla Lucynki.

- Dziękuję bardzo.

Po południu Lucyna wraca do domu.

- Lucynko, dostałaś list od Karoliny, tej z Gdańska. Nigdzie nie pojedziesz! To zbyt daleko, abyś sama tam

jechała.! A co to za sprawa z tą tajemnicą, przecież ja muszę wiedzieć, co robisz, gdzie jesteś, z kim

spędzasz czas!

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

Scenka II

Uczniowie stoją przed sklepikiem szkolnym. Są wśród nich dzieci starsze i młodsze.

- Hej mały! Ile masz kasy?

- Mama dała mi złotówkę na pączka, bo nie mam śniadania.

- Dobra, nie umrzesz z głodu. Dawaj forsę, bo mi brakuje na fajki!

- Ale ja chcę pączka!

- Dawaj, bo dostaniesz w czapę! Tylko spróbuj się komuś poskarżyć! Będzie z tobą źle! Tak ci dam popalić, że odlecisz!

………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………

…………...................................................................................................................................................

Scenka III

Zajęcia w szkole. Uczeń mający problemy z nauką siedzi w ławce ze spuszczoną głową. Już wie, że

sprawdzian poszedł mu źle, mimo iż tyle czasu spędził przy książkach. Bardzo zależało mu na otrzymaniu

dobrej oceny, ale znów się nie udało. Nauczyciel oddaje sprawdziany:

- Sprawdzian wypadł świetnie! Oprócz jednej pracy! To skandal Makowski! Tyle czasu było na zrobienie zadań, a ty nie dość, że nie zrobiłeś połowy, to drugą połowę zrobiłeś źle! Wszyscy się uczyli i dostali dobre oceny, a ty pewnie całe popołudnia spędzałeś w kafejce internetowej?! Zobaczysz, źle skończysz! Jak można być takim nieukiem! Wszyscy mogą, to dlaczego ty nie?! Powinni dla ciebie stworzyć specjalną klasę - taką dla nieuków!

………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………

Scenkę IV stwórzcie Wy! Wybierzcie jedno z praw człowieka i na przykładzie z

życia pokażcie, w jaki sposób są one łamane w życiu. Prawo:

• do miłości,

• do samostanowienia (prawo antytezy, do wypowiadania własnych myśli, do życia własnym wysiłkiem i własną aktywnością),

• do własnego rozwoju i dojrzewania,

• do ruchu, do zabawy, do pracy i badania,

• do sprawiedliwości w życiu

Czas.5min.

6. Trzy zasady pedagogiczne

współgospodarzenie - dzięki tzw. dyżurom Dom Sierot funkcjonował na zasadzie niemal całkowitej samoobsługi.

współzarządzanie -Rada Samorządowa, Sąd Koleżeński i Sejm Domu Sierot. Korczak dał dzieciom prawo w porozumieniu z dorosłymi do ustalania zasad normujących podstawowe dziedziny życia „zakładu”.

oddziaływanie opinii społecznej -wyroki sądowe dzieci, plebiscyty.

Swoje zasady Korczak realizował w Domu Sierot, gdzie wprowadził w życie nowe metody wychowawcze w postaci między innymi:

• tablicy do porozumiewania się z dziećmi, na której wywiesza się wszelkie zawiadomienia , ogłoszenia itp. Powyższa tablica zmusza wychowawcę do obmyślenia każdego przedsięwzięcia, chroni przed wadliwymi lub zbyt pochopnymi decyzjami a dzieci uczy namysłu i odróżniania spraw drobnych od istotnych, oraz uczy cierpliwości oczekiwania na decyzję.

• sądu koleżeńskiego, z jego oryginalnym kodeksem przebaczenia. Jest on „kamieniem węgielnym” wychowania Korczaka, sądził , że jest to zaczątek nowego , konstytucyjnego wychowawcy, który „nie, dlatego nie krzywdzi dziecka, że je lubi czy kocha, ale dlatego, że istnieje instytucja, która je przed bezprawiem, samowolą, despotyzmem wychowawcy broni” Sąd opierał swoją pracę na głęboko humanitarnym i wychowawczym kodeksie wynikającym ze zrozumienia i moralnej oceny czynu.

• gazetki dziecięcej „Mały Przegląd” , która „uczy sumiennego spełnienia dobrowolnie przyjętych zobowiązań, uczy planowej pracy, opartej na zrzeszonym wysiłku rozmaitych ludzi, uczy śmiałości w wypowiadaniu swych przekonań, uczy przyzwoitego sporu w argumentach, ..., reguluje i kieruje opinią, jest sumieniem gromady”

• prowadzenia systemu dyżurów dzieci, które obejmowały :pracę nad utrzymaniem czystości, pracę w kuchni, bibliotece, pomoc słabszym w nauce, opiekę nad chorymi itp. Dzieci same sobie w zasadzie wybierały dyżury, mogły się nimi zamieniać. System ten stanowił bodziec w procesie samowychowania dziecka.

W swojej pracy ” Dziecko w rodzinie”, uczy rodziców patrzeć i widzieć, śledzić i rozumieć najdrobniejsze nawet odruchy i reakcje dzieci, odczytywać ich sens.

Analizuje typowe błędy wychowania domowego. (niezrozumienie dziecka, niedostrzeganie jego przeżyć i nieliczenie się z tymi przeżyciami= byle jakie załatwianie, a nie rozwiązywanie problemów wychowawczych.)

Według Korczaka dobry wychowawca- opiekun musi spełnić przede wszystkim podstawowy wymóg, jakim jest poznanie siebie.

Bądź sobą - szukaj własnej drogi. Poznaj siebie, zanim zechcesz dzieci poznać. Zdaj sobie sprawę z tego, do czego sam jesteś zdolny, zanim dzieciom poczniesz wykreślać zakres ich praw i obowiązków. Ze wszystkich sam jesteś dzieckiem, które musisz poznać, wychować i wykształcić przede wszystkim.

• Podkreślał wychowawczą rolę teatru. Domagał się "pierwiastka artystycznego" w sztuce dla dzieci.

• Za najważniejszą pomoc w kształtowaniu osobowości dziecka uważał jednak książkę.

• Angażował się w działalność bezpłatnych czytelni, które powstawały z inicjatywy Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności.

20 reguł wychowania dzieci- J.Korczak

1. Nie psuj mnie. Dobrze wiem, że nie powinienem mieć tego wszystkiego, czego się domagam. To tylko próba z mojej strony.

2. Nie bój się stanowczości. Właśnie tego potrzebuję - poczucia bezpieczeństwa.

3. Nie bagatelizuj moich złych nawyków. Tylko Ty możesz mi pomóc zwalczyć zło, póki jest to jeszcze w ogóle możliwe

20 reguł wychowania dzieci- J.Korczak

4. Nie rób ze mnie większego dziecka, niż jestem. To sprawia, że przyjmuję postawę głupio dorosłą.

5. Nie zwracaj mi uwagi przy innych ludziach, jeśli nie jest to absolutnie konieczne. O wiele bardziej przejmuję się tym, co mówisz, jeśli rozmawiamy w cztery oczy.

6. Nie chroń mnie przed konsekwencjami. czasami dobrze jest nauczyć się rzeczy bolesnych i nieprzyjemnych

20 reguł wychowania dzieci- J.Korczak

7. Nie wmawiaj mi, że błędy, które popełniam, są grzechem. To zagraża mojemu poczuciu wartości.

8. Nie przejmuj się za bardzo, gdy mówię, że Cię nienawidzę. To nie Ty jesteś moim wrogiem, lecz Twoja miażdżąca przewaga!

9. Nie zwracaj zbytniej uwagi na moje drobne dolegliwości. Czasami wykorzystuję je, by przyciągnąć Twoją uwagę.

20 reguł wychowania dzieci- J.Korczak

10. Nie zrzędź. W przeciwnym razie muszę się przed Tobą bronić i robię się głuchy.

11. Nie dawaj mi obietnic bez pokrycia. Czuję się przeraźliwie tłamszony, kiedy nic, z tego wszystkiego nie wychodzi.

12. Nie zapominaj, że jeszcze trudno mi jest precyzyjnie wyrazić myśli. To dla tego nie zawsze się rozumiemy.

13. Nie sprawdzaj z uporem maniaka mojej uczciwości. Zbyt łatwo strach zmusza mnie do kłamstwa.

20 reguł wychowania dzieci- J.Korczak

14. Nie bądź niekonsekwentny. To mnie ogłupia i wtedy tracę całą moją wiarę w Ciebie

15. Nie odtrącaj mnie, gdy dręczę Cię pytaniami. Może się wkrótce okazać, że zamiast prosić Cię o wyjaśnienie, poszukam ich gdzie indziej.

16. Nie wmawiaj mi, że moje lęki są głupie. One po prostu są.

17. Nie zapominaj, że uwielbiam wszelkiego rodzaju eksperymenty. To po prostu mój sposób na życie, więc przymknij na to oczy

20 reguł wychowania dzieci- J.Korczak

18. Nie rób z siebie nieskazitelnego ideału. Prawda na Twój temat byłaby w przyszłości nie do zniesienia. Nie wyobrażaj sobie, iż przepraszając mnie stracisz autorytet. Za uczciwą grę umiem podziękować miłością, o jakiej nawet ci się nie śniło.

19. Nie bądź ślepy i przyznaj, że ja też rosnę. Wiem, jak trudno dotrzymać mi kroku w tym galopie, ale zrób co możesz, żeby nam się to udało.

20. Nie bój się miłości. Nigdy.

O Korczaku:

• Maria Falkowska: Kalendarz życia, działalności i twórczości Janusza Korczaka W-wa 1989

• Norbert Wójtowicz: Istota ludzka o kryształowym sercu, Wrocław 2000

• Stefan Wołoszyn: Korczak W-wa 1978

Resztę materiałów: cała prezentacja i więcej teorii na temat Korczaka na maila

---