Sprawozdawczość finansowa
Literatura:
książka od H. Buk
i Sprawozdawczość jednostkowa i skonsolidowana
i G. Świderska - Sprawozdawczość finansowa
ustawa o rachunkowości
egzamin: jednokrotny wybór
Podstawy prawne
Ustawa z dnia 29.09.1994r o rachunkowości. Tekst jednolity Dz.U. Z 2009r nr 152 poz. 1223.
Rozp. Ministra Finansów z dnia 15.11.2001r. W sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarcze. Dz.U. Z 2001r nr 137 poz. 1539.
Rozp. Prezesa Rady Ministrów z dnia 07.03.2012r w sprawie określenia wzorów formularzy sprawozdawczych, objaśnień co do sposobu ich wypełniania oraz wzorów kwestionariuszy i ankiet statystycznych stosowanych w badaniach statystycznych ustalonych w programie badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2012. Dz.U. Z 2012r nr 70 poz. 446.
Rozp. MF z dnia 25.09.2009r w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych. Dz.U. Z 2009r nr 169, poz. 1327.
Rozp. MF z dnia 03.04.2012r w sprawie zakresu informacji wykazywanych w sprawozdaniach finansowych i skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych, wymaganych w prospekcie emisyjnym dla emitentów z siedzibą na terytorium RP, dla których właściwe są polskie zasady rachunkowości. Dz.U. Z 2012r nr 82, poz 469.
Rachunkowość finansowa:
dokumentacja operacji gospodarczych
księgi rachunkowe
konta syntetyczne
konta analityczne
inwentaryzacja
wycena aktywów i pasywów
rachunek kosztów
ewidencja kosztów
rozliczanie kosztów
kalkulacja
sprawozdanie finansowe
bilans
rachunek zysków i strat
rachunek przepływów pieniężnych
zestawienie zmian w kapitale własnym
Fundamentalne zasady rachunkowości
Zasada ciągłości (art. 5 ust. 1 UR) - przyjęte zasady rachunkowości należy stosować w sposób ciągły, dokonując w kolejnych latach obrotowych jednakowego grupowania operacji gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów, ustalania wyniku finansowego i sporządzania sprawozdań finansowych tak, aby kolejne lata i informacje z nich wynikające były porównywalne.
Zasada kontynuacji działalności - przyjmuje się założenie (art.5 ust.2), że jednostka na koniec roku nie kończy działalności, lecz będzie ją prowadziła nadal, w dającej się przewidzieć przyszłości, przynajmniej w przyszłym roku sprawozdawczym, w nie zmniejszonym istotnie zakresie, bez postawienia jej w stan likwidacji lub upadłości.
Zasada memoriału - skutki transakcji i innych zdarzeń ujmuje się z chwilą wystąpienia, w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym okresu, którego dotyczą.
Użytkownicy sprawozdań finansowych
Inwestorzy - ryzyko inwestycji kapitałowych i ich stopa zwrotu. Zdolność jednostki do wypłacenia dywidend.
Pracownicy - Stabilność i rentowność pracodawców. Zdolność jednostki do wypłacania wynagrodzeń, świadczeń emerytalnych, tworzenia miejsc pracy.
Kredytodawcy - Czy kredyty wraz z odsetkami i od kredytów zostaną spłacone w ustalonym terminie.
Dostawcy i inni wierzyciele - Terminowość uzyskania należnych im kwot. Są zainteresowani jednostką przez krótszy okres niż kredytodawcy.
Klienci - Kontynuacja działalności przez jednostkę, zwłaszcza gdy są od niej zależni przez dłuższy okres.
Rządy i agendy rządowe - Alokacja zasobów. Regulowanie działalności jednostek. Polityka podatkowa, obliczenie dochodu narodowego, inne dane statystyczne.
Społeczeństwa - Wkład w gospodarkę lokalną. (liczba zatrudnionych, wspieranie lokalnych dostawców). Trendy i ostatnie zmiany w zasobności jednostki.
Rodzaje sprawozdań
Kryterium |
Rodzaje |
Zakres podmiotowy |
Jednostkowe łączne skonsolidowane |
Częstotliwość sporządzania |
Roczne półroczne sporadyczne |
Stopień zagregowania |
Szczegółowe uproszczone |
Obowiązek badania i publikowania |
Obligatoryjne fakultatywne |
Charakter informacji |
Finansowe ogólnoekonomiczne opisowe |
Metoda prezentacji informacji |
Brutto, netto mieszana |
Zakres użytkowników |
|
Cel i cechy jakościowe sprawozdań
Cel: Rzetelnie i jasno przedstawiać sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy jednostki (art.4 ust.1 u.r.).
Cechy:
Zrozumiałość - zrozumiałe dla użytkownika
Przydatność - informacje przydatne dla użytkownika
Istotność - tylko istotne dane
Wiarygodność
Wiarygodność
Informacje nie mogą zawierać błędów, mają być bezstronne, nie mogą wprowadzać w błąd:
Wierne odzwierciedlenie transakcji i innych zdarzeń,
Przewaga treści merytorycznej nad formą,
Neutralność - dobór informacji lub sposób prezentacji nie może wywierać wpływu na podejmowanie decyzji lub formułowanie ocen,
Zasada ostrożnej wyceny,
Kompletność,
Porównywalność.
Odpowiedzialność kierownictwa jednostki oraz organu nadzorującego.
Kierownik jednostki ponosi odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości określonych ustawą, w tym z tytułu nadzoru, również w przypadku, gdy określone obowiązki w zakresie rachunkowości (z wyłączeniem odpowiedzialności za przeprowadzenie inwentaryzacji w formie spisu z natury) zostaną powierzone innej osobie za jej zgodą. W przypadku gdy kierownikiem jednostki jest organ wieloosobowy, a nie została wskazana osoba odpowiedzialna, odpowiedzialność ponoszą wszyscy członkowie tego organu (art. 4 ust. 5).
Kierownik jednostki oraz członkowie rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego jednostki są zobowiązani do zapewnienia, aby sprawozdanie finansowe oraz sprawozdanie z działalności spełniały wymagania przewidziane w ustawie (art. 4a ust. 1).
Kierownik jednostki oraz członkowie rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego jednostki odpowiadają solidarnie wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem stanowiącym naruszenie obowiązku wynikającego z ust. 1 (art. 4a ust. 2).
Terminy - okresy
Rok obrotowy - rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 kolejnych, pełnych miesięcy kalendarzowych, stosowany również do celów podatkowych. Rok obrotowy lub jego zmiany określa statut lub umowa, na podstawie której utworzono jednostkę. Jeżeli jednostka rozpoczęła działalność w drugiej połowie przyjętego roku obrotowego, to można księgi rachunkowe i sprawozdanie finansowe za ten okres połączyć z księgami rachunkowymi i sprawozdaniem finansowym za rok następny. W przypadku zmiany roku obrotowego pierwszy po zmianie rok obrotowy powinien być dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy.
Okres sprawozdawczy - okres, za który sporządza się sprawozdanie finansowe w trybie przewidzianym ustawą lub inne sprawozdania sporządzone na podstawie ksiąg rachunkowych.
Dzień bilansowy - dzień, na który jednostka sporządza sprawozdanie finansowe.
Przepływy pieniężne - 03.06.2013
Dynamiczne miary oceny płynności finansowej
wskaźniki wydajności gotówkowej
wskaźniki wypłacalności gotówkowej
Wskaźniki wydajności gotówkowej
Wskaźnik wydajności gotówkowej sprzedaży: Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej / sprzedaż netto
Wskaźnik wydajności gotówkowej zysku: przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej / zysk z działalności operacyjnej
Wskaźnik wydajności gotówkowej aktywów ogółem: przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej / średnią wartość aktywów ogółem
Wskaźnik wydajności gotówkowej aktywów obrotowych: przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej / średnia wartość aktywów obrotowych
Wskaźniki wydajności gotówkowej odzwierciedlają zdolność generowania nadwyżki gotówkowej w działalności operacyjnej.
Wskaźnik wydajności gotówkowej sprzedaży - obrazuje zdolność sprzedaży do generowania nadwyżki operacyjnej. Obliczony poziom wskaźnika wyraża nadwyżkę uzyskaną z 1zł wartości sprzedaży. Im większy jego poziom tym bardziej efektywna w ujęciu gotówkowym jest działalność jednostki, tym wyższa płynność.
Wskaźnik wydajności gotówkowej zysku - wyraża jakie jest przełożenie zysku na gotówkę. Wskaźnik równy 1 świadczy o gotówkowym charakterze osiągniętych zysków.
Wskaźnik wydajności gotówkowej aktywów ogółem - obrazuje zdolność majątku do generowania nadwyżki operacyjnej. Im wyższa wartość tego wskaźnika, tym mniejsza część środków jest zamrożona w aktywach obrotowych, zatem płynność jest wyższa.
Wskaźnik ogólnej wystarczalności gotówki operacyjnej: przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej / spłata zobowiązań + wypłata dywidend + zakup środków trwałych
Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę długów ogółem: przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej / zobowiązania ogółem
Wskaźnik spłaty zobowiązań długoterminowych: roczna spłata zobowiązań długoterminowych / przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej
Wskaźnik wypłaty dywidend: wypłata dywidend / przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej
Wskaźnik ogólnej wystarczalności gotówki operacyjnej - odzwierciedla bieżącą politykę finansową firmy. Poziom wskaźnika równy lub wyższy od jedności, świadczy o tym, że przedsiębiorstwo posiada zdolność do regulowania rocznych wydatków bez konieczności sięgania po dodatkowe zewnętrzne źródła finansowania lub wyprzedaż majątku.
Wskaźnik pokrycia zobowiązań ogółem - odzwierciedla zdolność przedsiębiorstwa do spłaty wszystkich zobowiązań. Im wyższy poziom wskaźnika tym przedsiębiorstwo jest lepiej oceniane z punktu widzenia płynności.
Wskaźnik wypłaty dywidend - odzwierciedla skalę obciążenia gotówki netto z działalności operacyjnej
Przykład
Jednostka gospodarcza rozpoczęła działalność wnosząc kapitał w wysokości 320 000, z czego 312 000 zostało wpłacone na rachunek bankowy, 8 000 to kwoty zadeklarowane lecz nie wniesione przez właścicieli, zaś 120 000 przeznaczono na zakup środków trwałych. W roku obrotowym osiągnięto zysk netto w wysokości 25 000. Bilans na koniec roku wykazywał następujące wielkości:
Aktywa |
Wartość |
Pasywa |
Wartość |
Środki trwałe |
118000 |
Kapitały własne w tym zysk netto |
337000 25000 |
Towary |
130000 |
Zobowiązania operacyjne |
40000 |
Należności operacyjne |
2000 |
|
|
Rachunek bieżący |
127000 |
|
|
Razem |
377000 |
Razem |
377000 |
Amortyzacja środków trwałych: 2000
Należy zestawić uproszczony rachunek przepływów pieniężnych i przeprowadzić ocenę strumieni pieniężnych (ze względu na kierunek przepływów).
Rozwiązanie (uproszczony rachunek przepływów pieniężnych)
Wyszczególnienie |
Wartość |
I. Zysk netto II. Korekty 1. Amortyzacja 2. Zmiana stanu zapasów 3. Zmiana stanu należności 4. Zmiana stanu zobowiązań III. Przepływy netto z działalności operacyjnej B. Działalność inwestycyjna wydatki III. C. Działalność finansowa wpływy D. |
25 000 (90 000) 2 000 (130 000) (2 000) 40 000 (65 000)
(120 000) (120 000) 312 000 312 000 127 000 |
Dwa ujemne strumienie pieniężne (operacyjny, inwestycyjny) są finansowane ze źródeł zewnętrznych (kapitały właścicieli). Jest to sytuacja typowa dla młodych, rozwijających się jednostek gospodarczych. Perspektywy rozwoju tej jednostki gospodarczej muszą być dobre, skoro właściciele kapitału nie obawiają się jego zainwestowania.
Przykład 2
Określić jaki wpływ na rachunek przepływów pieniężnych sporządzany metodą pośrednią mają poniższe zdarzenia:
Opis zdarzenia |
Kwota |
Kategoria |
1. Wpłwy należności z tytułu dostaw i usług 70 |
70 |
A.II.7 |
2. Wniesienie aportem środka trwałego 220 |
- |
- |
3. Zaksięgowanie rezerwy z tytułu podatku odroczonego 190, z tego 38 w korespondencji z kapitałem z aktualizacji wyceny |
152 |
A.II.5 |
4. Zakupiono akcje spółki niepowiązanej 120 |
-120 |
B.II.3b |
5. Wypłacono dywidendę 15 |
-15 |
C.II.2 |
6. Zaksięgowano podatek bieżący 190, a zapłacono 171 |
19 |
A.II.8 |
7. Zaciągnięto kredyt 500 |
500 |
C.II.2 |
8. Przeznaczenie części zysku na zwiększenie kapitału zapasowego 120 |
- |
- |
9. Zapłata odsetek od kredytu 30 |
+30 -30 |
A.II.3 C.II.8 |
Prezentacja leasingu zwrotnego w rachunku przepływów pieniężnych.
Operacje związane ze zbyciem przedmiotu leasingu zwrotnego będą wykazywane w przepływach wg ogólnych zasad. W przypadku środka trwałego, w działalności inwestycyjnej w pozycji:
B.I.1. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych
W rachunku przepływów pieniężnych sporządzanym metodą pośrednią dodatkowo konieczne jest skorygowanie wyniku finansowego netto, o wynik uzyskany ze sprzedaży przedmiotowego środka trwałego. Wynik ten ujmuje się w pozycji A.II.4 Zysk (strata) z dział. Operacyjnej
Standardy sprawozdawczości finansowej - 24.10.2012
Zmiany od 1 stycznia 2013r.
Jednostki wpisane do KRS wzmiankują o złożeniu sprawozdania finansowego i innych dokumentów w ogólnokrajowym dzienniku urzędowym „Monitor Sądowy i Gospodarczy”.
Jednostki niewpisane do KRS - kierownik jednostki w ciągu 14 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego składa do publikacji w „Monitorze Polski B.”.
Oddziały instytucji kredytowych lub finansowych mających siedzibę poza terytorium RP, jak:
zakład ubezpieczeń, zakład reasekuracji
bank zagraniczny, instytucja kredytowa lub instytucja finansowa w rozumieniu przepisów Prawa bankowego
Składają we właściwym rejestrze sądowym, sporządzone i zbadane zgodnie z przepisami prawa obowiązującymi w państwie siedziby instytucji kredytowej lub finansowej oraz przetłumaczone na język polski przez tłumacza przysięgłego roczne sprawozdanie finansowej instytucji wraz ze sprawozdaniem z działalności oraz opinią biegłego rewidenta. Złożeniu we właściwym rejestrze sądowym nie podlega roczne sprawozdanie finansowe oddziału instytucji kredytowej lub finansowej mającej siedzibę w państwie EOG. Natomiast oddział instytucji kredytowej lub finansowej mającej siedzibę w państwie spoza EOG ma dodatkowe obowiązki.
Informacja do urzędu skarbowego
Zeznanie CIT do końca 3-go miesiąca następnego roku
w ciągu 10 dni od dnia zatwierdzenia SF:
1. Roczne sprawozdanie finansowe
2. Opinia biegłego rewidenta
3. Raport biegłego rewidenta z badania sprawozdania
4. Odpis uchwały (postanowienia) organu zatwierdzającego SF i podział zysku lub pokrycie straty.
Sprawozdanie z działalności jednostki
Istotne informacje o stanie majątkowym i sytuacji finansowej, w tym ocena uzyskiwanych efektów, wskazanie czynników ryzyka i opis zagrożeń. m.in.:
Zdarzenia istotnie wpływające na działalność jednostki
przewidywany rozwój jednostki
ważniejsze osiągnięcia w dziedzinie badań i rozwoju
aktualna i przewidywana sytuacja finansowa
nabycie udziałów własnych (cel nabycia, liczba, wartość)
posiadane przez jednostkę oddziały (zakłady)
instrumenty finansowe w zakresie zarządzania ryzykiem
stosowanie zasad ładu korporacyjnego przez spółki giełdowe
wskaźniki finansowe i niefinansowe.
Ramowy bilans
Aktywa |
Pasywa |
Aktywa trwałe |
Kapitał (fundusz własny) |
Aktywa obrotowe |
Zobowiązania i rezerwy na zobąwiązania |
Aktywa to jednocześnie:
kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe (co wynika zazwyczaj z jakiegoś tytułu prawnego, np. akt własności, umowa leasingu, darowizna)
o wiarygodnie określonej wartości (umożliwiają to dokonywane odpisy aktualizujące wartość składnika aktywów w związku z utratą ich wartości),
powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń
które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych (np. poprzez wykorzystanie w działalności operacyjnej, obniżenie kosztów, możliwość zamiany na środki pieniężne lub ich ekwiwalenty).
Aktywa trwałe - aktywa jednostki, które nie są zaliczane do aktywów obrotowych (art.3 ust. 1 pjt 18 u.r.)
Aktywa obrotowe (art. 3 ust. 1 pkt 18 u.r.)
rzeczowe aktywa obrotowe - przeznaczone do zbycia lub zużycia w ciągu 12 m-cy od dnia bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności, jeżeli trwa on dłużej niż 12 m-cy (art. 3 ust. 1 pkt 18a)
aktywa finansowe - płatne i wymagalne lub przeznaczone do zbycia w ciągu 12 m-cy od dnia bilansowego lub daty ich założenia, wystawienia lub nabycia, albo stanowią aktywa pieniężne
należności krótkoterminowe - ogół należności z tytułu dostaw i usług oraz całość lub część należności z innych tytułów niezaliczonych do aktywów finansowych, a które stają się wymagalne w ciągu 12 m-cy od dnia bilansowego
rozliczenia międzyokresowe - trwające nie dłużej niż 12 m-cy od dnia bilansowego.
Bilans - aktywa
A. Aktywa trwałe
wartości niematerialne i prawne
Rzeczowe aktywa trwałe
należności długoterminowe
inwestycje długoterminowe
długoterminowe rozliczenia międzyokresowe
B. Aktywa obrotowe
Zapasy
należności krótkoterminowe
inwestycje krótkoterminowe
krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe
A. I. Wartości niematerialne i prawne
Koszty zakończonych prac rozwojowych
Wartość firmy
Inne wartości niematerialne i prawne
zaliczki na wartości niematerialne i prawne
Przez wartości niematerialne i prawne rozumie się (z zastrzeżeniem pkt 17 inwestycje) „nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki, a w szczególności:
a) autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje
b) prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych
know-how.”
A.II. Rzeczowe aktywa trwałe
Rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności:
a) nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego
b) maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy
ulepszenia w obcych środkach trwałych
inwentarz żywy”
Środki trwałe
a) grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego)
b) budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej
urządzenia techniczne i maszyny
A.III. Należności długoterminowe
B.II. Należności krótkoterminowe
Brak ustawowej definicji, a więc ogólna definicja i cechy aktywów.
A.IV inwestycje długoterminowe
Nieruchomości
Wartości niematerialne i prawne
Długoterminowe aktywa finansowe
Inne inwestycje długoterminowe
B.III. Inwestycje krótkoterminowe
Krótkoterminowe aktywa finansowe
Inne inwestycje krótkoterminowe (aktywa o charakterze inwestycyjnym, niefinansowym. Np. kruszce, dzieła sztuki, zapasy kruszcu)
B.I. Zapasy
Materiały
Półprodukty i produkty w toku
Produkty gotowe
Towary
Zaliczki na dostawy
Należności (wierzytelności) - zagwarantowane umową i przepisami prawa uprawnienia jednostki do pobrania od kontrahenta (dłużnika) ustalonej kwoty środków pieniężnych - w czasie wyznaczonym umową - za wykonane przez jednostkę dostawy, usługi lub inne świadczenia.
Kryterium podziału |
Rodzaje należności |
Okres spłaty |
1. Długoterminowe 2. Krótkoterminowe |
Powiązania kontrahentów |
1. Od podmiotów powiązanych 2. Od podmiotów pozostałych |
Grupy podmiotów |
1. Odbiorcy i dostawcy 2. Pracownicy 3. Organy skarbowe, ZUS 4. Inne podmioty |
Waluta |
1. W walucie polskiej 2. W walucie obcej |
Inwestycje - „to aktywa posiadane przez jednostkę w celu osiągnięcia z nich korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej, a w szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wartości niematerialne i prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz zostały nabyte w celu osiągnięcia tych korzyści...”
Inwestycje długoterminowe:
Niefinansowe:
Nieruchomości
Wartości niematerialne
Inne inwestycje niefinansowe
Finansowe:
Udziały i akcje
Inne papiery wartościowe
Udzielone pożyczki
Inne aktywa finansowe
Czynne rozliczenia międzyokresowe (według okresu rozliczenia rat kosztów)
Są to wydatki lub zużycie składników majątkowych dotyczące przyszłych okresów sprawozdawczych oraz takie koszty, których prezentacja w wyniku finansowym danego okresu zniekształciłaby obraz finansowy jednostki. Np.:
koszty znaczących remontów
opłacone z góry: czynsz, prenumerata, ubezpieczenia
ujemna różnica pomiędzy wartością otrzymanych finansowych składników aktywów, a zobowiązaniem zapłaty za nie (otrzymane środki kredytowe, a umowa kredytowa, otrzymane środki z tytułu emisji papierów wartościowych, a zobowiązanie).
Rzeczowe aktywa obrotowe - są przeznaczone do zbycia lub zużycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności, jeżeli trwa on dłużej niż 12 miesięcy (art. 3 ust.1 pkt 18a)
Do rzeczowych aktywów obrotowych zaliczamy: „ - materiały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby, wytworzone lub przetworzone przez jednostkę produkty gotowe (wyroby i usługi) zdatne do sprzedaży lub w toku produkcji, półprodukty oraz towary nabyte w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym” (art. 3 ust. 1 pkt 19 ur).
Bilans - pasywa
A. Kapitał (fundusz) własny
Kapitał (fundusz) podstawowy
Należne wpłaty na kapitał podstawowy (-)
Udziały (akcje) własne (-)
Kapitał (fundusz) zapasowy
Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny
Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe
Zysk (strata) z lat ubiegłych
Zysk (strata) netto
Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (-)
Kapitał (fundusz) podstawowy |
|
Jednostka gospodarująca |
Nazwa kapitału |
Spółka akcyjna |
Kapitał zakładowy - KZ min. 100 000zł - 1 akcja min. 1 grosz |
Spółka z o.o. |
Kapitał zakładowy - KZ min. 5 000zł - 1 udział min. 50zł |
Spółka jawna Spółka partnerska |
Kapitał wspólników Kapitał wspólników (partnerów) |
Spółka cywilna Przedsiębiorstwo państwowe |
Kapitał wspólników lub kapitał zakładowy Fundusz założycielski |
Spółdzielnia |
Fundusz udziałowy |
Kapitał podstawowy wykazuje się w wysokości określonej w umowie lub statucie jednostki. Wycena - w wartości nominalnej.
A.IV Kapitał zapasowy w spółkach kapitałowych - tytuły zwiększeń:
1. Nadwyżka ceny emisyjnej akcji ponad ich cenę nominalną (aggio, premia)
2. Dopłaty wspólników (dodatkowe świadczenia) w zamian za przyznanie udziałom szczególnych uprawnień
3. Zysk netto na mocy uchwały wspólników o podziale zysku
4. Dodatnie różnice między wynagrodzeniem za umorzone udziały, a ich wartością nominalną (gdy umorzenie następuje drogą obniżenia kapitału zakładowego).
5. Kapitał z aktualizacji wyceny sprzedanych lub zlikwidowanych środków trwałych.
Obligatoryjnie muszą tworzyć kapitał zapasowy wyłącznie spółki akcyjne - do 1/3 kapitału podstawowego. Obowiązkowe odpisy to co najmniej 8% zysku netto rocznie.
Standardy sprawozdawczości - 31.10.2012
Bilans - pasywa
A. Kapitał (fundusz) własny
Kapitał (fundusz) podstawowy
Należne wpłaty na kapitał podstawowy (-)
Udziały (akcje) własne (-)
Kapitał (fundusz) zapasowy
Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny
Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe
Zysk (strata) z lat ubiegłych
Zysk (strata) netto
Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (-)
Kapitał aktualizacji wyceny
Gdy założenie kontynuacji działalności jest zasadne
Aktualizacja wyceny środków trwałych na podstawie odrębnych przepisów [max do wartości godziwej].
Skutki przeszacowania inwestycji zaliczonych do aktywów trwałych (za wyjątkiem nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczonych do inwestycji), powodujące wzrost ich wartości do poziomu cen rynkowych.
Ujęcie aktywów i rezerwy z tyt. podatku dochodowego od różnic przejściowych, odnoszonych bezpośrednio na kapitał z aktualizacji wyceny.
Gdy założenie kontynuacji działalności nie jest zasadne
Różnice powstałe w wyniku wyceny aktywów po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne (umorzeniowe), a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości [cena sprzedaży netto > cena nabycia lub koszt wytworzenia].
Utworzenie rezerwy na przewidywane dodatkowe koszty i straty, szczególnie w przypadku postawienia jednostki w stan likwidacji lub ogłoszenia upadłości.
VII.
Korekta błędu - w następstwie którego nie można uznać sprawozdania finansowego za dany rok lub lata poprzednie za rzetelnie i jasno przedstawiające sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy danej jednostki, to kwotę korekty spowodowanej usunięciem tego błędu odnosi się na
kapitał własny jako „zysk (strata) z lat ubiegłych”. (art. 54 ust 3 ur)
Przykłady korekt:
Niewłaściwe stosowanie zasad rachunkowości
- Nieujęcie poważnych kwot przychodów lub kosztów w latach poprzednich
- Niedokonanie odpisów aktualizujących wartość aktywów
- Ujawnienie niedoboru lub nadwyżki aktywów w ewidencji lat poprzednich
- Ujawnienie należności lub zobowiązań powstałych w latach poprzednich
Zapewnienie porównywalności danych w SF wskutek zmiany zasad wyceny aktywów czy pasywów (skutkujących na wynik finansowy okresu ubiegłego).
Błędna interpretacja zdarzeń gospodarczych,.
Różnego rodzaju pomyłki.
Oszustwa i inne.
B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania
Rezerwy na zobowiązania
Zobowiązania długoterminowe
Zobowiązania krótkoterminowe
Rozliczenia międzyokresowe
ad I
Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne
Pozostałe rezerwy
Rezerwy tworzy się (w ciężar poz. kosztów operacyjnych, kosztów finansowych lub strat nadzw.) na (art. 35d):
Pewne lub w dużym stopniu prawdopodobne przyszłe, wiarygodnie oszacowane zobowiązania, a w szczególności na straty z transakcji gospodarczych w toku, w tym z tytułu gwarancji, poręczeń, operacji kredytowych, skutków toczącego się postępowania sądowego
Przyszłe wiarygodnie oszacowane zobowiązania spowodowane restrukturyzacją, jeśli jednostka jest zobowiązana do jej przeprowadzenia na podstawie odrębnych przepisów lub wiążących umów.
Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów - rezerwy na zobowiązania to prawdopodobne, oszacowane w sposób wiarygodny zobowiązania przypadające na bieżący okres sprawozdawczy, wynikające np.:
a) ze świadczeń wykonanych przez kontrahentów na rzecz jednostki,
b) z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym świadczeń emerytalnych, a także przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób, mimo że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana, w tym z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmi za sprzedane produkty długotrwałego użytku.
Zasady ustalania wysokości tego rodzaju zobowiązań powinny wynikać z uznanych zwyczajów handlowych.
Standardy sprawozdawczości - 07.11.2012
Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania
Rezerwy na zobowiązania
Zobowiązania długoterminowe
Zobowiązania krótkoterminowe
Rozliczenia międzyokresowe
Rezerwy bilansowe
Rezerwy kapitałowe:
podział czystego zysku
ustawowe przeszacowanie środków trwałych
przeszacowanie inwestycji długoterminowych
Skutki:
Wzrost wartości aktywów i pasywów
Bez wpływu na wynik finansowy okresu
Rezerwy na zobowiązania - obciążenie kosztów okresu
Skutki:
Obniżenie wyniku finansowego netto
Spadek wartości kapitału własnego i wzrost zobowiązań
Ciche rezerwy - obciążenie kosztów okresu (odpisy aktualizujące)
Skutki:
Obniżenie wyniku finansowego netto
Spadek wartości aktywów i kapitału własnego
Zobowiązania - wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki (art. 3 ust. 1 pkt. 20)
B.II Zobowiązania długoterminowe
B. III Zobowiązania krótkoterminowe
Wobec jednostek powiązanych
Wobec pozostałych jednostek
Fundusze specjalne
B. IV Rozliczenia międzyokresowe
Ujemna wartość firmy
Inne rozliczenia międzyokresowe
Rozliczenia międzyokresowe przychodów to:
Równowartość otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń, których wykonanie nastąpi w przyszłych okresach
Środki pieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych oraz prac rozwojowych, jeżeli nie zwiększają one kapitałów własnych (w tym przyjęcia nieodpłatnie, darowizny środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych). Zaliczone do RMP kwoty zwiększają stopniowo pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych lub kosztów prac rozwojowych sfinansowanych z tych źródeł,
Ujemna wartość firmy {art. 41)
Wycena aktywów i pasywów
Przebieg wyceny bilansowej
Wycena początkowa [1 etap] → Wycena bieżąca (ewidencja operacji gospodarczych) [2 etap] → Wycena bilansowa [3 etap] → Bilans aktywa/pasywa
1 i 2 etap - zasada ostrożnej wyceny
Ogólna zasada wyceny
Poszczególne składniki aktywów i pasywów wycenia się stosując rzeczywiście poniesione na ich nabycie (wytworzenie) ceny (koszty), z zachowaniem zasady ostrożności.
Aktywa i pasywa wycenia się wg zasad podanych w ustawie nie rzadziej niż na dzień bilansowy, czyli te same zasady dotyczą wyceny w ciągu roku obrotowego.
Cena nabycia składnika aktywów = kwota należna sprzedającemu
(-) podlegający odliczeniu podatek VAT
(-) podlegający odliczeniu podatek akcyzowy
(+) obciążenia o charakterze publiczno-prawnym w przypadku importu
(+) koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu (transport, załadunek, składowanie, ubezpieczenie w drodze)
(-) rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia i odzyski
(+) koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu finansowania, a także związane z nimi dodatnie i ujemne różnice kursowe
Trwała utrata wartości zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych.
Uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikające z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku do ustalonej w inny sposób wartości godziwej.
Odpis z tytułu trwałej utraty wartości nie ma charakteru ostatecznego. Ustawa pozwala na ich „odwracanie” w przypadku ustania przyczyny, dla której zostały dokonane.
Cena (wartość) sprzedaży netto składnika aktywów
Możliwa do uzyskania na dzień bilansowy cena jego sprzedaży bez podatku VAT i podatku akcyzowego
(-) rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia
(-) koszty przystosowania składnika aktywów do sprzedaży i dokonania tej sprzedaży
(+) należna dotacja przedmiotowa
Wartość godziwa - kwota za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami.
może być rozpatrywana transakcja faktyczna, jak i hipotetyczna
jedna i druga strona transakcji chcą jej dokonać, ale bez przymusu
obie strony posiadają wystarczającą wiedzę o wartości przedmiotu transakcji, bez posiadania informacji poufnych
strony nie są powiązane
Standardy sprawozdawczości finansowej - 14.11.2012
Przesłanki o utracie wartości składnika aktywów
Zewnętrzne:
utrata wartości rynkowej większa niż w wyniku zwykłego użytkowania
znaczące i niekorzystne dla jednostki zmiany technologiczne, rynkowe, gospodarcze, prawne
wzrost stóp procentowych lub innych rynkowych stóp zwrotu
wartość bilansowa wyższa od rynkowej
Wewnętrzne:
fizyczne uszkodzenie lub udowodniona utrata przydatności
niekorzystne zmiany w zakresie i sposobie użytkowania aktywu, np. plany likwidacji
wystąpienie w niedalekiej przyszłości gorszych wyników ekonomicznych od oczekiwanych
wydatkowane środki na eksploatację i konserwację danego aktywu wyższe niż przewidziane w budżecie na te cele
przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej wiążące się z danym składnikiem aktywów gorsze od przewidzianych w budżecie
Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne
Wycena według cen nabycia lub kosztów wytworzenia, lub wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych) pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.
Kiedy można dokonać odpisów aktualizujących?
zmiana technologii produkcji
przeznaczenie do likwidacji
wycofanie z używania
Przykład 1. Wycena środka trwałego.
Firma Alfa posiada środek trwały o:
a) wartości początkowej 30 000zł
b) dotychczasowym umorzeniu 10 000zł
Ze względu na zmianę technologii produkcji środek trwały przestał być przydatny gospodarczo. Aktualna cena sprzedaży netto w roku T1 wynosi 15 000zł.
W roku T2 ustały przyczyny utraty tej wartości i cenę sprzedaży netto oszacowano na
18 000zł.
Zapisy w księgach:
odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości w kwocie 5 000zł (20 000 - 15 000)
Dt Pozostałe koszty operacyjne
Ct Odpis aktualizujący
Korekta odpisu aktualizującego (odwracająca) w kwocie 3 000zł (18 000 - 15 000)
Dt Odpis aktualizujący
Ct Pozostałe przychody operacyjne
Skutki w bilansie:
|
BO |
Okres T1 |
Okres T2 |
||
|
|
Zmiana |
BZ |
Zmiana |
BZ |
Aktywa |
|
|
|
|
|
Środki trwałe |
20000 |
-5000 |
15000 |
3000 |
18000 |
Pasywa |
|
|
|
|
|
Zysk (strata) |
|
-5000 |
-5000 |
3000 |
3000 |
Przykład 2. Wycena środków trwałych
Stany początkowe wybranych kont na 01.01.T1:
- środki trwałe 240 000zł
- umorzenie środków trwałych 40 000zł
Na dzień 1 stycznia T1 roku jednostka dokonała aktualizacji wyceny środków trwałych na podstawie odrębnych przepisów, w tym:
- wartości początkowej o 80 000zł
- dotychczasowego umorzenia o 20 000zł
Odpis amortyzacyjny (umorzeniowy) środków trwałych roczny = 50 000zł
Na dzień bilansowy 31 grudnia T1 roku jednostka uznała, że środki trwałe utraciły wartość do kwoty 150 000zł (wartość odzyskiwalna).
Dokonano odpisu aktualizującego …..........
Na kolejny dzień bilansowy 31.12.T2 częściowo przywrócono wartość środków trwałych w związku z ustąpieniem przyczyn, które spowodowały utratę ich wartości. Zmniejszono odpis aktualizujący o kwotę 45 000zł.
Zadania:
Ustalić wartość bilansową środków trwałych an koniec T1 i T2 roku.
Ustalić wpływ aktualizacji wartości środków trwałych na wynik finansowy brutto w T1 i T2 roku.
Obliczenia:
Wartość netto na 31.12.T1 - przed aktualizacją:
(240 000+80 000) - (40 000+20 000) - 50 000 = 210 000zł
Odpis aktualizujący na koncie T1:
210 000 - 150 000 = 60 000zł
Wartość netto na 31.12.T1 - po aktualizacji:
150 000zł
Odwrócenie odpisu aktualizującego na 31.12.T2: 45 000zł
Wartość netto na 31.12.T2:
150 000-50 000+45 000 = 145 000zł
ΔWFB w T1 = -60 000
ΔWFB w T2 = 45 000
Udziały w innych jednostkach oraz inne inwestycje zaliczone do aktywów trwałych (poza nieruchomościami i wartością niematerialną)
Według ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości
lub
Według wartości godziwej albo skorygowanej ceny nabycia, jeżeli dla danego składnika aktywów został określony termin wymagalności
Wartość w cenie nabycia można przeszacować do wartości w cenie rynkowej, a różnicę z przeszacowania rozliczyć (art. 35 ust. 4):
wzrost wartości inwestycji długoterminowych zwiększa kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny,
obniżenie wartości inwestycji uprzednio przeszacowanej - zmniejsza ten kapitał,
gdy obniżenie wartości jest większe niż wcześniejsze podwyższenie, to obciąża się koszty finansowe.
Udziały w jednostkach podporządkowanych zaliczone do aktywów trwałych (zależnych, współzależnych, stowarzyszonych)
Według zasad dla udziałów w innych jednostkach
lub
Metodą praw własności, poda warunkiem, że będzie ona stosowana jednolicie wobec wszystkich jednostek podporządkowanych.
Inwestycje krótkoterminowe - wycena
według ceny (wartości) rynkowej
albo
według ceny nabycia lub ceny (wartości) rynkowej, zależnie od tego, która z nich jest niższa
albo
według skorygowanej ceny nabycia - jeżeli dla danego składnika aktywów został określony termin wymagalności,
Jeżeli nie istnieje aktywny rynek, w inny sposób określonej wartości godziwej.
Skutki wzrostu lub obniżenia wartości rynkowej wycenianych inwestycji zalicza się do przychodów lub kosztów finansowych.
Przykład
W dniu 1 maja TX roku nabyto 2000 jednostek uczestnictwa w Funduszu Inwestycyjnym o wartości 120zł każda.
Na 31 grudnia TX roku wartość jednostki uczestnictwa wyniosła 135zł.
Wariant A - wycena w cenie nabycia
Wariant B - kwalifikacja inwestycji długoterminowej i wycena w wartości godziwej
Wariant C - przekwalifikowanie do inwestycji krótkoterminowej i wycena w wartości rynkowej
|
BZ |
BO |
Zmiana |
WARIANT A |
|
|
|
Aktywa |
|
|
|
Aktywa finansowe długoterminowe |
240 |
240 |
- |
Pasywa |
- |
|
- |
WARIANT B |
|
|
|
Aktywa |
|
|
|
Aktywa finansowe długoterminowe |
270 |
240 |
30 |
Pasywa |
|
|
|
Kapitał z aktualizacji wyceny |
30 |
|
30 |
WARIANT C |
|
|
|
Aktywa |
|
|
|
Aktywa finansowe długoterminowe |
|
240 |
-240 |
Aktywa finansowe krótkoterminowe |
270 |
|
270 |
Pasywa |
|
|
|
Zysk (strata) netto |
30 |
|
30 |
Standardy sprawozdawczości - 28.11.2012
Rachunek zysków i strat
Nadrzędne zasady rachunkowości przy ustalaniu wyniku finansowego
Zasada memoriału:
Należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na rzecz jednostki przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty.
Zasada współmierności przychodów i związanym z nimi kosztów.
Do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego zalicza się koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty, które jeszcze nie zostały poniesione.
Zasada ostrożności - uwzględnić:
zmniejszenie wartości użytkowej lub handlowej składników aktywów,
wyłącznie niewątpliwe poz. przychody operacyjne i zyski nadzwyczajne,
wszystkie poniesione poz. koszty operacyjne i straty nadzwyczajne,
rezerwy na znane jednostce ryzyko, grożące straty oraz skutki innych zdarzeń.
Segmentowa formuła ustalenia wyniku finansowego netto
A. Przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów
B. Koszty sprzedanych produktów i towarów
C. Zysk (strata) ze sprzedaży (A-B)
D. Pozostałe przychody operacyjne
E. Pozostałe koszty operacyjne
F. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C+D-E)
G. Przychody finansowe
H. Koszty finansowe
I. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (F+G-H)
J. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych
K. Zysk (strata) brutto (I +/- J)
L. Podatek dochodowy
M. Pozostałe obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego
N. Zysk (strata) netto (K-L-M)
Przychody i zyski - uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli.
Koszty i straty - uprawdopodobnione zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli.
Przychody netto ze sprzedaży
Produktów (wyrobów gotowych, półfabrykatów, usług, robót),
Towarów (prowizja ze sprzedaży, sprzedaż detaliczna, hurtowa, wysyłkowa, komisowa, na raty),
Materiałów (nadmiernych zapasów, odpadków)
Z uwzględnieniem dotacji, opustów, rabatów i innych zwiększeń lub zmniejszeń, bez podatku od towarów i usług.
Pozostałe koszty i przychody operacyjne (1)
Koszty i przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki, a w szczególności:
a) Związane z działalnością socjalną,
b) Zbycie środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczanych do inwestycji,
c) Utrzymywanie nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczonych do inwestycji, w tym także aktualizacja tych inwestycji, jak również przekwalifikowanie odpowiednio do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych...,
d) Odpisanie należności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, z wyjątkiem należności i zobowiązań o charakterze publicznoprawnym nie obciążających kosztów,
e) Utworzenie i rozwiązanie rezerw, z wyjątkiem rezerw związanych z operacjami finansowymi,
f) Odpisy aktualizujące wartość aktywów i ich korekty, z wyjątkiem odpisów obciążających koszty finansowe,
g) Odszkodowania i kary,
h) Przekazanie lub otrzymanie nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny aktywów, w tym także środków pieniężnych na inne cele niż dopłaty do cen sprzedaży, nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych.
Przychody finansowe
Dywidendy (udziały w zyskach innych jednostek),
Odsetki:
od udzielonych pożyczek
za zwłokę w zapłacie
kapitalizowanie lub otrzymane od aktywów finansowych
od lokat
Zyski ze zbycia inwestycji
Aktualizacja wartości inwestycji (z wyjątkiem nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych)
Nadwyżka dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi.
Koszty finansowe
Odsetki:
od zaciągniętych kredytów i pożyczek
od zobowiązań za zwłokę w zapłacie
kapitalizowanie lub naliczone od zobowiązań finansowych
Straty ze zbycia inwestycji
Nadwyżka ujemnych różnic kursowych nad dodatnimi
Odpisy aktualizujące wartość inwestycji (z wyjątkiem nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych)
Naliczone prowizje od operacji finansowych.
Wyjątki: Odsetki, prowizje oraz różnice kursowe zwiększające cenę nabycia lub koszt wytworzenia składników aktywów.
Standardy sprawozdawczości - 5.12.2012
Rachunek zysków i strat (wariant porównawczy)
A. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi
Przychody netto ze sprzedaży produktów
Zmiana stanu produktów [zwiększenie(+), zmniejszenie(-)]
koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jedn.
Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów
B. Koszty działalności operacyjnej - wszystkie poniesione w danej jednostce koszty
Amortyzacja
zużycie materiałów i energii
usługi obce
podatki i opłaty
wynagrodzenia
ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
pozostałe koszty rodzajowe
wartość sprzedanych towarów i materiałów
C. Zysk (strata) ze sprzedaży (A-B)
Rachunek zysków i strat (wariant kalkulacyjny)
A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów
Przychody netto ze sprzedaży produktów
Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów
B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów
Koszt wytworzenia sprzedanych produktów
Wartość sprzedanych towarów i materiałów
C. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A-B)
D. Koszty sprzedaży
E. Koszty ogólnego zarządu
F. Zysk (strata) ze sprzedaży (C-D-E)
Koszty w rachunku zysków i strat
Koszty rodzajowe:
koszt wytworzenia produktów
koszty zarządu
koszty sprzedaży
rozliczenia międzyokresowe kosztów - czynne
Koszty rodzajowe → |
Rezerwy na koszty - RMBK → } wariant porównawczy
Rozliczenia międzyokresowe kosztów - czynne → |
(w bieżącym okresie)
Produkcja w toku → bilans
Wyroby gotowe (nie sprzedane) → bilans
Rozliczenia międzyokresowe kosztów - czynne → bilans
(w przyszłych okresach)
Wyroby gotowe (sprzedane) → koszt wytworzenia sprzedanych produktów
Koszt wytworzenia sprzedanych produktów → |
Koszty zarządu → } wariant kalkulacyjny
Koszty sprzedaży → |
Koszty poniesione w danym okresie, a koszty własne sprzedaży
Koszty poniesione w danym okresie (wg rodzaju)
nie związane z przychodami tego okresu (aktywowane)
koszty poniesione w poprzednich i danym okresie (RMC) (koszty rozliczane w czasie)
zapasy produktów
inne aktywa
związane z przychodami tego okresu
koszty bieżącego okresu wpływające na wynik finansowy tego okresu
koszty poniesione w poprzednich i danym okresie (RMC) → opis raty → koszty bieżącego okr...
koszty jeszcze nie poniesione (RMB) → odpis raty → koszty bieżącego okresu wpływające na...
Sprawozdawczość - 19.12.2012
Wskaźnik rentowności sprzedaży: zysk ze sprzedaży / przychody ze sprzedaży
Wskaźnik operacyjności: koszty ze sprzedaży produktów / przychody ze sprzedaży
Ustalanie kosztu sprzedanych produktów (kosztu własnego sprzedaży)
Koszty rodzajowe 100.000
Stan początkowy zapasu wyrobów gotowych 60.000
Stan końcowy zapasu wyrobów gotowych 90.000
Przyrost stanu zapasów wyrobów gotowych 30.000
Sposób 1
Stan początkowy zapasu wyrobów gotowych 60.000
(+) Koszty rodzajowe 100.000
(-) Stan końcowy zapasu wyrobów gotowych 90.000
----------------------------------------------------------------------------------
= Koszt sprzedanych produktów 70.000
Sposób 2
Koszty rodzajowe 100.000
Ustalenie wyniku ze sprzedaży (metoda porównawcza)
Przychody ze sprzedaży produktów 140.000
Koszty rodzajowe 100.000
Stan początkowy zapasu wyrobów gotowych 60.000
Stan końcowy zapasu wyrobów gotowych 50.000
Zmniejszenie stanu zapasów wyrobów gotowych 10.000
Koszt sprzedanych produktów (100.000
Sposób 1
Przychody ze sprzedaży produktów 140.000
Zmniejszenie stanu zapasów wyrobów gotowych 10.000
Zwiększenie stanu zapasów wyrobów gotowych
Koszty rodzajowe 100.000
-------------------------------------------------------------------------
Wynik ze sprzedaży produktów 30.000
Ustalenie wyniku ze sprzedaży (metoda kalkulacyjna)
Przychody netto ze sprzedaży produktów 140.000
Przychody netto ze sprzedaży towarów 80.000
Koszty wytworzenia sprzedanych produktów 75.000
Koszty sprzedanych towarów 60.000
Koszty ogólnego zarządu 25.000
Koszty sprzedaży 10.000
Sposób 1
A. Przychody ze sprzedazy produktów i towarów 220.000
B. Koszty sprzedanych produktów i towarów 135.000
C. Zysk brutto ze sprzedaży (A-B) 85.000
D. Koszty ogólnego zarządu 25.000
E. Koszty sprzedaży 10.000
F. Zysk ze sprzedaży (C-D-E) 50.000
Przykład ustalenia zysku brutto ze sprzedaży
Firma ALFA przedstawiła następujące dane za I kwartał:
Przychody netto ze sprzedaży produktów 150.000
Koszty poniesione:
bezpośrednie produkcji 48.000
pośrednie produkcji 55.000
ogólnego zarządu 15.000
sprzedaży 7.000
Salda wybranych kont
|
Saldo początkowe |
Saldo końcowe |
SK-SP |
Produkty gotowe |
1000 |
5000 |
4000 |
Produkty w toku |
0 |
2000 |
2000 |
Materiały |
800 |
300 |
-500 |
Należy ustalić:
Koszt wytworzenia sprzedanych produktów.
Wynik brutto ze sprzedaży.
Rozwiązanie:
Koszty wytworzenia: 48000 + 55000 = 103000
Koszty produkcji niesprzedanej: 6000
Koszty produkcji sprzedanej: 103000 - 6000 = 97000
Zysk brutto ze sprzedaży: 150000 - 97000 = 53000
Przykład sporządzenia rachunku zysków i strat
Firma ALFA przedstawiła następujące dane za rok obrotowy:
Przychody netto ze sprzedaży produktów: 150.000
Dane w kosztach:
Koszty wg rodzaju |
Ogółem |
Koszty produkcji |
Koszty sprzedaży |
Koszty ogólnego zarzadu |
Amortyzacja |
1000 |
1000 |
- |
- |
Zużycie materiałów |
61000 |
60000 |
1000 |
- |
Wynagrodzenia |
32000 |
30000 |
1000 |
1000 |
Usługi obce |
3000 |
- |
1000 |
2000 |
Pozostałe |
96000 |
9000 |
600 |
- |
Razem |
106600 |
100000 |
3600 |
3000 |
Salda wybranych kont:
|
Saldo początkowe |
Saldo końcowe |
SK-SP |
Produkty gotowe |
8000 |
6000 |
-2000 |
Produkty w toku |
9400 |
10200 |
800 |
Razem |
17400 |
16200 |
-1200 |
Zadania:
Ustalić koszt wytworzenia sprzedanych produktów.
Sporządzić RZiS w wariancie kalkulacyjnym i porównawczym.
Rozwiązanie:
Koszt wytworzenia sprzedanych produktów
100000 + 1200 = 101200
Rachunek zysków i strat - wariant kalkulacyjny:
A |
Przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów |
150000 |
B |
Koszty sprzedanych produktów i towarów |
101200 |
C |
Zysk brutto ze sprzedaży |
48800 |
D |
Koszty sprzedaży |
3600 |
E |
Koszty ogólnego zarządu |
3000 |
F |
Zysk ze sprzedaży |
42200 |
Rachunek zysków i strat - wariant porównawczy:
A |
Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi |
148800 |
|
I. Przychody netto ze sprzedaży produktów |
150000 |
|
II. Zmiana stanu produktów |
-1200 |
B |
Koszty działalności operacyjnej |
106600 |
C |
Zysk ze sprzedaży |
42200 |
Przykłąd ustalenia kosztów okresu sprawozdawczego
Na podstawie informacji o zdarzeniach gospodarczych w firmie ALFA ustalić koszty współmiernie do przychodów w T2 roku.
Zdarzenia w T1 roku:
W grudniu przeprowadzono remont maszyny produkcyjnej. Koszt netto remontu wyniósł: 4800zł
Założono rozliczenie tego remontu w ciągu 16 miesięcy (rozliczenia międzyokresowe czynne)
Zdarzenia w T2 roku:
Poniesiono koszty związane ze sprzedażą: 140 000zł
Utworzono rezerwę na naprawy gwarancyjne sprzedanych produktów w kwocie 15 000zł (rozliczenia międzyokresowe bierne koszów)
Rozwiązanie:
Koszty sprzedanych produktów: 140 000zł
Miesięczny odpis RMC: 300zł (4800/16)
Koszty remontu odpisane w koszty T2 r.:
3600zł (300*12)
Koszty sprzedanych produktów w T2 roku:
140 000 + 3 600 + 15 000 = 158 600zł
Przykład - założenia:
Koszty operacyjne (rodzajowe) 45 000zł, rozliczone na:
1. Koszty wytworzenia produktów 30 000zł
2. Koszty ogólnego zarządu 9 000zł
3. koszty sprzedaży 2 500zł
4. RMC kosztów 3 500zł
Pozostałe zdarzenia:
Wartość początkowa zapasów produktów 13 000zł
w tym: a) wyroby gotowe 10 000zł
b) produkty w toku 3 000zł
Rozliczenia międzyokresowe bierne kosztów (remonty) 1 200zł
Przychód z produkcji wyrobów gotowych po koszcie rzeczywistym 28 000zł
Rozchód sprzedaży produktów po koszcie rzeczywistym 32 000zł
Zadanie:
Ustalić wartość zmiany stanu produktów w danym okresie.
Sposób 1
Koszty wytworzenia produktów ogółem = 31 200
w tym:
Poniesione koszty 30 000
RMB 1 200
Pozycje |
Stan BO |
Stan BZ |
Zmiana BZ - BO |
Wpływ na zmianę stanu produktów |
Wyroby gotowe |
10000 |
|
|
|
Produkty w toku |
3000 |
|
|
|
RMC |
0 |
|
|
|
RMB |
0 |
|
|
|
Razem |
|
|
|
|
Równanie obrotu zapasami wyrobów gotowych
ZP + P = ZK + R
zapas początkowy, przychód, zapas końcowy, rozchód
Zapas końcowy wyrobów gotowych:
ZK = ZP + P - R
ZK = 10 000 + 28 000 - 32 000 = 6 000
Zapas końcowy produktów w toku:
= ZP +/- zmiana kosztów wytworzenia produktów w toku
Koszt wytworzenia produktów w toku
=
koszty wytworzonych produktów ogółem (-) koszty wytworzenia wyrobów gotowych
Koszt produkcji w toku = 31 200 - 28 000 = 3 200
ZK = 3 000 + 3 200 = 6 200
Uzupełnienie tabelki:
Pozycje |
Stan BO |
Stan BZ |
Zmiana BZ - BO |
Wpływ na zmianę stanu produktów |
Wyroby gotowe |
10000 |
6000 |
-4000 |
-4000 |
Produkty w toku |
3000 |
6200 |
3200 |
3200 |
RMC |
0 |
3500 |
3500 |
3500 |
RMB |
0 |
1200 |
1200 |
-1200 |
Razem |
|
|
|
1500 |
Sposób 2
Lp. |
Pozycje |
Kwota |
1 |
Koszty rodzajowe |
45000 |
2 |
Koszt własny sprzedaży |
43500 |
|
a) koszt wytworzenia sprzedanych produktów |
32000 |
|
b) koszty ogólnego zarządu |
9000 |
|
c) koszty sprzedaży |
2500 |
3 |
Zmiana stanu produktów (1-2) |
1500 |
Sprawozdawczość - 9.01.2013
Podatek dochodowy
Ustawa z dnia 29 września 1994r o rachunkowości. Tekst jednolity Dz.U. Z 2009r nr 152, poz. 1223.
Krajowy Standard Rachunkowości nr 2 „Podatek dochodowy”
Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych
MSR 12
Różnice między wynikiem bilansowym, a dochodem.
Różnice stałe - gdy określone przychody lub koszty wpływające na wynik finansowy nigdy nie zostaną uznane za przychody lub koszty wg prawa podatkowego.
Przykłady:
Odsetki otrzymane w związku ze zwrotem nadpłaconych podatków,
Zwrócone, umorzone lub zaniechane podatki nie zaliczone do KUP (koszt uzyskania przychodu),
Amortyzacja samochodu osobowego od wartości powyżej 20000EUR,
Amortyzacja nieodpłatnie otrzymanych środków trwałych,
Grzywny i kary pieniężne w postępowaniu karnym.
Różnice przejściowe
Gdy inny jest moment czasowy uznania danego przychodu za osiągnięty lub kosztu za poniesiony.
Przykłady:
Naliczone lecz nieotrzymane (zapłacone) odsetki z tytułu nieterminowej płatności,
Zarachowane lecz niezrealizowane różnice kursowe,
Odpisy aktualizujące należności, papiery wartościowe,
Rezerwy tworzone w ciężar kosztów (RMB).
Różnice przejściowe dodatnie
To takie, które spowodują zwiększenie podstawy obliczenia podatku dochodowego w przyszłości. Tworzy się na nie rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
Wynik finansowy brutto > Dochód
Podatek „księgowy” > Zobowiązanie podatkowe
Przykłady dodatnich różnic przejściowych:
Odsetki naliczone od należności z tytułu dostaw i usług, udzielonych pożyczek lub lokat bankowych, ale nie uzyskane,
Zarachowane dodatnie różnice kursowe przy wycenie bilansowej środków pieniężnych i rozrachunków zagranicznych w walutach obcych,
Przyspieszona amortyzacja podatkowa.
Bieżące zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego (podatek fiskalny) w roku T1.
Utworzenie rezerwy na odroczoną (przyszłą) płatność podatku dochodowego w roku T1.
Wykorzystanie rezerwy na odroczony podatek dochodowy w roku T2.
Operacja 1 + 2 = „Podatek księgowy” w roku T1
Różnice przejściowe ujemne to takie które spowodują zmniejszenie podstawy obliczania podatku dochodowego (oraz straty podatkowej możliwej do odliczenia) w przyszłości. Ustala się na nie aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
Wynik finansowy brutto < dochód
Podatek „księgowy” < zobowiązanie podatkowe
Przykłady:
Naliczone, lecz jeszcze niezapłacone odsetki od zobowiązań nie zapłaconych w terminie,
Zarachowane ujemne różnice kursowe przy wycenie bilansowej środków pieniężnych w walutach obcych,
Zarachowane w koszty wynagrodzenia bądź składki do ZUS, niezapłacone do dnia bilansowego,
Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości składników aktywów.
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
Bieżące zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego (podatek fiskalny) w roku T1.
Aktywowanie odroczonego podatku dochodowego w roku T1.
Rozliczenie aktywowanego odroczonego podatku dochodowego w roku T2.
Operacja 1+2 = „podatek księgowy” w roku T1
Sprawozdawczość - 16.01.2012
Podejście bilansowe
Różnice przejściowe w podatku dochodowym
WK - wartość księgowa
WP - wartość podatkowa
Składnik bilansu |
Różnica |
|
|
Dodatnia |
Ujemna |
Aktywa Pasywa |
WK > WP WP > WK |
WK < WP WP < WK |
Wartość podatkowa aktywów - jest to kwota wpływająca na pomniejsze podstawy obliczenia podatku dochodowego w przypadku uzyskania z nich korzyści ekonomicznych. Jeżeli uzyskanie korzyści ekonomicznych nie powoduje pomniejszenia podstawy podatku dochodowego, to wartość podatkowa aktywów jest ich wartością księgową.
Wartość podatkowa pasywów - jest to ich wartość księgowa pomniejszona o kwoty, które w przyszłości pomniejszą podstawę podatku dochodowego.
Przykład 1 - aktywa
Założenia:
Spółka posiada zapasy materiałów o wartości w cenie nabycia 10 000zł
Dokonano odpisu aktualizującego o kwotę 3 000zł
Zaktualizowana wartość bilansowa 7 000zł
Podatek bieżący CIT = 5 000zł
Rozwiązanie:
Wartość księgowa zapasu materiałów 7 000zł
Wartość podatkowa 10 000zł
(wykorzystanie materiałów wpłynie na KUP w kwocie 10 000zł)
Różnica przejściowa ujemna: WK < WP
7 000 - 10 000 = - 3 000 zł
Aktywa z tytułu podatku dochodowego:
3 000 * 19% = 570 zł
Podatek dochodowy w RZiS: 5 000 - 570 = 4 430 zł
Przykład 2 - aktywa
Założenia:
Spółka naliczyła odsetki od należności w kwocie 500zł
Zaktualizowana wartość bilansowa należności +500zł
Podatek bieżący CIT = 5 000zł
Rozwiązanie:
Wartość księgowa odsetek od należności: 500zł
Wartość podatkowa: 0zł
(zarachowane odsetki od należności nie wpływają na zmniejszenie podstawy opodatkowania)
Różnica przejściowa dodatnia: WK > WP
500 - 0 = 500 zł
Rezerwa na odroczony podatek dochodowy:
500 * 19% = 95zł
Podatek dochodowy w RZiS: 5 000 + 95 = 5 095 zł
Przykład 3 - pasywa
Założenia:
Spółka ma zobowiązania z tytułu wynagrodzeń = 30 000zł
Podatek bieżący CIT = 50 000zł
Rozwiązanie:
Wartość księgowa wynagrodzeń: 30 000zł
Wartość podatkowa:
(30 000 - 30 000) = 0 zł
Różnica przejściowa ujemna: WP < WK
0 - 30 000 = - 30 000 zł
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego:
30 000 * 19% = 5 700 zł
Podatek dochodowy w RZiS: 50 000 - 5 700 = 44 300 zł
Przykład 4 - pasywa
Założenia:
Spółka utworzyła rezerwę na naprawy gwarancyjne w kwocie 10 000zł
Podatek bieżący CIT = 20 000zł
Rozwiązanie:
Wartość księgowa rezerwy: 10 000zł
Wartość podatkowa:
(10 000 - 10 000) = 0 zł
Różnica przejściowa ujemna: WP < WK
0 - 10 000 = - 10 000 zł
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego:
10 000 * 19% = 1 900 zł
Podatek dochodowy w RZiS: 20 000 - 1 900 = 18 100 zł
Przykład 5 - pasywa
Założenia:
W dniu 1.08.T1 r. jednostka zaciągnęła kredyt bankowy w kwocie 72 000zł ma on być spłacony po roku wraz z odsetkami. Oprocentowanie kredytu 10%.
Podatek bieżący CIT = 10 000zł
Rozwiązanie:
Wartość księgowa kredytu na 31.12.T1 r.
a) kwota nominalna kredytu: 72 000zł
b) odsetki naliczone od VIII do XII.T1r.: 72 000 * 0,10 * 5/12 = 3 000zł
c) Razem: 75 000zł
Wartość podatkowa kredytu na 31.12.T1r.:
75 000 - 3 000 = 72 000zł
Różnica przejściowa ujemna: WP < WK
72 000 - 75 000 = - 3 000zł
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego:
3 000 * 19% = 570zł
Podatek dochodowy w RZiS: 10 000 - 570 = 9 430 zł
Przykład 6 - odliczenie straty podatkowej
Założenia:
W T1r. Spółka poniosła stratę podatkową w kwocie 180 000zł
Istnieją wiarygodne przesłanki, że strata ta będzie rozliczona w 30% w T2r., w 50% w T3r. I w 20% w T4r.
Podatek bieżący CIT = 0zł
Zysk (strata) brutto = - 5 000zł
Rozwiązanie:
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego na 31.12.T1r.
180 000 * 19% = 34 200 zł
Podatek dochodowy w RZiS: 0 - 34 200 = - 34 200 zł
Zysk (strata) netto: - 5 000 - (- 34 200) = 29 200 zł
Podatek dochodowy (księgowy) za okres sprawozdawczy (PD)
Część bieżąca (CIT)
Część odroczona
1) Zmiana stanu rezerw z tytułu podatku odroczonego
(-)
Zmiana stanu aktywów z tytułu podatku odroczonego
PD = CIT + (RT2 - RT1) - (AT2 - AT1)
Przykład 7
Podatek fiskalny 300
Zmiana stanu rezerw +60
Zmiana stanu aktywów +50
Podatek dochodowy księgowy: 300 + (60 - 50) = 310
Przykład 8
Podatek fiskalny 200
Zmiana stanu rezerw -80
Zmiana stanu aktywów +30
Podatek dochodowy księgowy: 200 + (-80 - 30) = 90