Technologia

Pawilon na 600 samic w ZD IZ Chorzelów

Vademecum produkcji żywca króliczego

Produkcja żywca króliczego rządzi się nieco innymi prawami niż powszechnie pojmowana hodowla królików. Zasadniczą różnicą, oprócz skali produkcji, jest konieczność prowadzenia maksymalnie intensywnego rozrodu. Podstawą powodzenia jest uzyskiwanie od 90 do 100 kg sprzedanych królików od jednej samicy (stanowiska wykotowego) w roku.

1.      Krycie samic powinno być przeprowadzone najpóźniej w 10 do 14 dni po poprzednim wykocie.

Pierwsze krycie samic po wykocie możemy już przeprowadzać, przy miotach standaryzowanych, od 7 dnia a następnie kontynuujemy krycia do dnia 14. Intensywność kryć zależna jest od ilości posiadanych samców. Po pierwszym kryciu w 7 dniu następne należy przeprowadzić w dniu 10 i 14. Dla uzyskanie pewności co do skuteczności pokrycia, powtarzamy je tym samym samcem po upływie 12 do 24 godzin. Intensywność eksploatacji samca zależy od skuteczności jego pokryć, możliwej do oceny na podstawie dokumentacji hodowlanej, kondycji i chęci do krycia. Przyjmuje się, że dobry samiec może kryć dwa razy dziennie przez 4 dni a następnie należy dać mu jeden dzień odpoczynku.

2.      Dawka granulatu powinna być dokładnie odmierzona aby nie przekraczać ustalonych dawek a jednocześnie zapewnić królikom niezbędną jego ilość.

Samice nie kotne oraz w pierwszej połowie kotności powinny otrzymywać około 120 do 150 g granulatu dziennie, podzielone na dwie równe dawki rozdawane co 12 godzin. Przeprowadzane okresowe ważenia samic pozwalają na określenie stanu, w jakim się znajdują. Nieznaczne przybieranie na wadze, związane z ciążą, jest uzasadnione natomiast przyrost masy ciała związany z otłuszczaniem jest niedopuszczalny. Samice mające tendencję do zatuczanie się mają słabsze efekty rozrodu i w takiej sytuacji można ¼ dawki pokarmowej zastąpić sianem, oczywiście w proporcjach wagowych a nie objętościowych. Samice karmiące, odchowujące młode i będące jednocześnie kotne wymagają zwiększonych dawek pokarmowych ( 1 000 g dziennie i więcej).

3.      Należy przeprowadzać okresowe ważenia wybranych zwierząt w okresie tuczu w celu określenia tempa przyrostu masy ciała.

Założenia technologiczne produkcji żywca króliczego, w oparciu o biologię i specyfikę rasową, zakładają średnią dzienną dawkę pokarmową na jednego królika na poziomie 120 g . Ilość ta jest mniejsza na początku okresu tuczu (ok. 100 g ), kiedy to zwierzęta w wieku ok. 35 dni ważą średnio po 600 g , a następnie rośnie do wartości 150 g na sztukę i więcej, przy masie ciała królików 2 500 g w wieku 90 dni. Sumienne rozdawanie karmy musi być uzupełnione o rejestrowanie jej zużycia i okresowe ważenia królików tuczonych w celu określenia ich tempa wzrostu. Średnie, dzienne przyrosty masy ciała królików powinny sięgać 30 g na sztukę i tak należy rozdawać paszę aby te przyrosty uzyskać. Nie należy jednak stosować nadmiernych dawek pokarmowych ponieważ króliki nie są w stanie wykorzystać całej zadanej paszy i będą ją marnowały. Straty paszy mogą następować poprzez jej wygrzebywanie z karmideł albo poprzez nadmierne zjadanie. Królik nie ma ruchów perystaltycznych jelit i przesuwanie treści w przewodzie pokarmowym odbywa się mechanicznie przez pobieraną karmę. Z wyliczeń wynika, że za cały okres tuczu, trwający po odsadzeniu 60 dni, królik powinien zużyć do 7 kg granulatu i uzyskać masę ciała 2,5 - 2,6 kg .

4.      Do produkcji żywca trzeba użyć odpowiednie rasy i prowadzić dokumentację hodowlaną.

Do produkcji żywca króliczego, w warunkach polskich, najbardziej predysponowaną rasą królików jest rasa Nowozelandzka Biała ze względu na jej wskaźniki użytkowe i stosunkowo duże pogłowie, umożliwiające dokonywanie okresowego uzupełniania stada o osobniki nie spokrewnione. Bardzo dobre, albo nawet jeszcze lepsze niż przy rasie Nowozelandzkiej Białej, wyniki produkcyjne uzyskuje się przy oparciu produkcji o króliki rasy Termondzkiej Białej. Rasa ta jednak jako mniej popularna szybciej powoduje spokrewnienie zwierząt w stadzie, może być jednak używana jako element uszlachetniający stada królików nowozelandzkich. Wszystkie zwierzęta w stadzie powinny posiadać karty na klatkach w których przebywają zawierające podstawowe dane dotyczące ich rozrodu, pochodzenia i wag kontrolnych. Prowadzona dokumentacja pozwala na monitorowanie zarówno ilości zużywanej karmy jak i na określanie tempa przyrostu masy ciała królików w okresie tuczu. Dokumentacja jest niezbędna do wybierania najlepszych zwierząt do remontu stada. Samice mające zastąpić swoje poprzedniczki w stadzie powinny charakteryzować się dobrym tempem wzrostu, pochodzić od samic regularnie i w terminach odchowujących liczne mioty. Samce przeznaczone do remontu stada muszą pochodzić od samców dających największy odsetek samic zakoconych oraz dających liczne mioty.

5.      Konieczne jest prowadzenie szczepień ochronnych oraz kontrola stanu zdrowia zwierząt przez lekarza weterynarii.

Każda ferma produkcyjna powinna pozostawać pod bieżącą kontrolą lekarza weterynarii, który będzie opracowywał zarówno program szczepień ochronnych jak i innych zabiegów profilaktycznych. Podstawowymi i najgroźniejszymi chorobami królików jest myksomatoza i pomór królików. W celu ograniczenia możliwości zachorowania do minimum, przeprowadzane są szczepienia ochronne. Króliki stada podstawowego, dorosłe powinny być szczepione jeden raz do roku, najlepiej wczesną wiosną, z zastosowaniem 1 ml Myxovacu w celu uodpornienia na myksomatozę oraz 1 ml Cunivacu uodporniającego na pomór króliczy. Szczepienia dokonujemu w odstępach 14 dniowych z zachowaniem zasad higieny. Króliki młode szczepimy na myksomatozę dawką 1 ml Myxovacu w trakcie odsadzania od samic w wieku minimum 4 tygodni a następnie po 10 - 14 dniach doszczepiamy 0,5 ml Cunivacu w celu uodpornienia na pomór.

6.      Produkcję żywca króliczego należy prowadzić w odpowiednich warunkach środowiskowych i z dostatecznym wyposażeniem technicznym.

Króliki są bardzo wrażliwe na przeciągi, co należy brać pod uwagę zarówno przy budowie klatek (szczelne dopasowanie ścian), jak i przy urządzaniu większych pomieszczeń w których ustawia się klatki. Pamiętać należy o zakładaniu moskitier w oknach w okresie miesięcy letnich zabezpieczając króliki przed muchami czy komarami przenoszącymi wiele schorzeń, w tym jednego z najgroźniejszych - myksomatozy.

Warunki zoohigieniczne

1.      temperatura - minimalna - 12^oC; optymalna - 18^oC - 22^oC; maksymalna - 26^oC

2.      szybkość przepływu powietrza - 0,25 m/sek

3.      wymiana powietrza - zima 0,8m³/h/kg; lato -4m³/h/kg

4.      wilgotność maksymalna - 75%

5.      oświetlenie - stado produkcyjne - 70lux; sektor tuczu - 50lux

Żywienie

1. Ilość dni żywieniowych

-         dorosłe - 365 dni

-         młodzież - 60 dni

2. Średnie dzienne dawki granulatu dla jednej sztuki w kilogramach

-         samce dorosłe - 0,15

-         samice dorosłe (nie kotne i w pierwszej połowie kotności)- 0,2

-         samice dorosłe (kotne i z młodymi) - 0,6

-         młodzież w okresie tuczu -0,12

3. Zapotrzebowanie na wodę w ciągu doby (stały dostęp)

-         króliki dorosłe - 0,5 - 1,5 litra

-         króliki młode - 0,2 - 0,5 litra

Produkcja żywca

1.      Stosunek samic do samców 8 : 1

2.      Brakowanie stada 100%

3.      Średnia ilość miotów w roku od jednej samicy (stanowiska wykotowego) - 6

4.      Średnia ilość królików sprzedanych od jednej samicy (stanowiska wykotowego) w roku - 36

Klatki w ZD IZ Chorzelów

Drabinka na siano

Schemat klatek

Klatka drewniana

Wykotnica drewniana

Poidło i karmidło

Założenia technologiczne produkcji żywca króliczego

Prowadząc intensywną produkcję żywca króliczego, jako działalność zarobkową, należy przestrzegać podstawowych założeń technologicznych:

• Krycie samic powinno być przeprowadzone najpóźniej w 10 do 14 dni po poprzednim wykocie. |dalej|

• Dawka granulatu powinna być dokładnie odmierzona aby nie przekraczać ustalonych dawek a jednocześnie zapewnić królikom niezbędną jego ilość

• Należy przeprowadzać okresowe ważenia wybranych zwierząt w okresie tuczu w celu określenia tempa przyrostu masy ciała

• Do produkcji żywca trzeba użyć odpowiednie rasy i prowadzić

• dokumentację  hodowlaną

• Konieczne jest prowadzenie szczepień ochronnych oraz kontrola stanu zdrowia zwierząt przez lekarza weterynarii.

• Produkcję żywca króliczego należy prowadzić w odpowiednich warunkach środowiskowych i z dostatecznym wyposażeniem technicznym

Krycie samic

Samica koci się w 30 - 32 dniu po skutecznym pokryciu przez samca. Termin wykotu może przypaść na różne godziny w ciągu doby. Na parę dni przed planowanym wykotem należy umożliwić jej wykonanie gniazda we wstawionej skrzynce wykotowej. Prawidłowo przygotowane gniazdo wyścielone jest sierścią wyskubaną przez samice z okolic brzucha. Jeżeli samica nie wyścieli gniazda, co zdarza się często u samic rodzących po raz pierwszy, hodowca powinien samodzielnie wyskubać jej trochę sierści i otulić nią wykocone króliczęta. W 24 godziny po wykocie należy dokonać przeglądu gniazda, policzyć ilość urodzonych żywych i martwych królicząt oraz dokonać stosownych zapisów w karcie klatkowej samicy oraz w dokumentacji hodowlanej. Martwe króliki należy bezwzględnie usunąć z gniazda. Jeżeli cały miot okaże się martwy (wykot poza gniazdem i wychłodzenie młodych, zagniecenie itp.) samicę należy dopuścić do samca po upływie 48 godzin. Taki sam termin ponownego krycia stosujemy w przypadku miotu liczącego 3 - 4 żywych królicząt. Przy większej ilości samic kocących się w tym samym terminie, w przedziale 2 - 3 dni, należy przeprowadzać standaryzację miotów do 8 sztuk, pomiędzy samicami. Króliczęta dobrze karmione przez samice są różowe i nie mają pomarszczonej skóry. Samice które źle karmią powinny mieć pozostawianą do odchowania mniejszą ilość młodych. Króliczęta pochodzące ze standaryzowanych miotów, ze względu na nie znane pochodzenie nie nadają się do remontu stada produkcyjnego. Mioty liczące 3 - 4 sztuk uzupełniamy króliczętami z miotów liczących powyżej 8 sztuk. Pierwsze krycie samic po wykocie możemy już przeprowadzać, przy miotach standaryzowanych, od 7 dnia a następnie kontynuujemy krycia do dnia 14. Intensywność kryć zależna jest od ilości posiadanych samców. Po pierwszym kryciu w 7 dniu następne należy przeprowadzić w dniu 10 i 14. Dla uzyskanie pewności co do skuteczności pokrycia, powtarzamy je tym samym samcem po upływie 12 do 24 godzin. Posługując się zapisanymi datami przeprowadzanych kryć kotność sprawdzany po upływie 14 dni od daty krycia. Po nabraniu wprawy istnieje możliwość sprawdzenie kotności po upływie nawet 10 dni od daty krycia. Przeszkodą, zarówno w sprawdzaniu kotności jak i w skuteczności kryć jest zatuczenie samicy i należy go bezwzględnie unikać poprzez racjonalną gospodarkę paszą. Stwierdzenie obecności płodów odnotowujemy w karcie klatkowej samicy oraz w dokumentacji hodowlanej. Zapiski te pozwolą na ocenę umiejętności i skuteczności sprawdzania kotności a także na wychwycenie przypadków resorbcji płodów w drugiej połowie kotności oraz przypadków poronień co jest niezbędne do monitorowanie stanu zdrowie stada.

• Samica koci się w 30 - 32 dniu po skutecznym pokryciu przez samca.

• Kotność sprawdzany po upływie 14 dni od daty krycia

• W 24 godziny po wykocie należy dokonać przeglądu gniazda.

• Jeżeli cały miot okaże się martwy  samicę należy dopuścić do samca po upływie 48 godzin.

• Taki sam termin ponownego krycia stosujemy w przypadku miotu liczącego 3 - 4 żywych królicząt.

• Dla uzyskanie pewności co do skuteczności pokrycia, powtarzamy je tym samym samcem po upływie 12 do 24 godzin.

Rozmnażanie królików

Jednym z czynników warunkujących prowadzenie opłacalnej i przynoszącej satysfakcję hodowli jest umiejętność kierowania rozrodem. Króliki dorosłe należy utrzymywać w oddzielnych klatkach lub boksach, tak aby nie miały bezpośredniego kontaktu ze sobą. Zapobiega to przypadkowemu pokryciu samicy przez samca oraz gryzieniu się zwierząt. Rozdzielanie ma również na celu ograniczanie rozprzestrzeniania się czynników chorobotwórczych. Na czas kopulacji przenosimy samicę do klatki samca i pozostawiamy ją tam, pod stałą kontrolą, do czasu pokrycia. Króliki przeznaczone do rozmnażania muszą mieć co najmniej 4 miesiące, być zdrowe i dobrze odżywione. Po włożeniu samicy do klatki samca, należy zwrócić uwagę czy któryś z królików nie wykazuje zachowań agresywnych. Jeżeli tak jest należy bezzwłocznie samice zabrać z klatki samca.

Dla pewności krycie można powtórzyć po kilku godzinach. Po upływie 14 dni od daty pokrycia można, po nabraniu pewnej wprawy, z dużym prawdopodobieństwem określić czy samica jest kotna. Sprawdzania dokonuje się przez obmacywanie brzucha. Należy to robić bardzo delikatnie, aby nie spowodować poronienia. Sposób badania polega na ujęciu samicy lewą ręką za uszy a prawą należy objąć brzuch od spodu na wysokości kości krzyżowej. Ściskając zawartość jamy brzusznej pomiędzy kciukiem a pozostałymi palcami można wyczuć płody będące wielkości bobu. Po stwierdzeniu, że samica jest kotna, należy zwrócić uwagę na prawidłowe jej żywienie, nie zapominając o zapewnieniu stałego dostępu do świeżej wody. Samicy należy zapewnić spokój i do minimum ograniczyć jej przenoszenie.

Po około 29 do 32 dniach od daty pokrycia następuje wykot. Na kilka dni przed planowanym terminem wykotu, należy do klatki wstawić wykotnice wymoszczoną sianem lub słomą, w której samica zrobi gniazdo dla młodych. Jeżeli prowadzimy hodowlę w boksach z głęboką ściółką, to wystarczy przed planowanym terminem wykotu dołożyć do boksu świeżej słomy lub siana, samica z dostępnej ściółki sama wykona gniazdo i nie będzie istniała konieczność wstawiania wykotnic. Samice o dobrze rozwiniętym instynkcie macierzyńskim skubią sierść z okolic brzucha i nią wyścielają gniazdo przed wykotem.

Jeżeli zaobserwujemy, że samica przed wykotem nie naskubała sierści, można dla nadania gniazdu odpowiedniej miękkości samemu wyskubać nieco sierści z okolic sutków samicy (bardzo delikatnie) i wymościć nią gniazdo. Sposób ten dodatkowo ułatwi oseskom dostęp do sutków samicy. Przypadki słabego przygotowania gniazda najczęściej zdarzają się u samic które rodzą po raz pierwszy. Zaraz po wykocie należy ostrożnie, bez zbędnego niepokojenia samicy gwałtownymi ruchami, sprawdzić cały znajdujący się w gnieździe miot, policzyć oseski i usunąć ewentualne sztuki martwo urodzone.

Miot w 24 godziny po urodzeniu

Liczebność miotu waha się najczęściej pomiędzy 6 a 10 sztuk, chociaż zdarzają się mioty liczące jedną sztukę jak i 20 sztuk. Masa jednego noworodka waha się od 40 do 70 gramów, średnio około 60g u ras średnich. Samica będąca w dobrej kondycji może wykarmić 12 młodych

Miot w 7 dni po urodzeniu

Jeżeli samica wykociła się po raz pierwszy, do wychowania należy jej pozostawić 8 młodych. Resztę młodych należy podłożyć do innej samicy, mającej mniej młodych, będących w tym samym wieku. Przeprowadzając taki zabieg należy pamiętać, że zapach obcych królicząt zwykle niepokoi samicę i może doprowadzić do ich zagryzienia. Chcąc temu zapobiec, należy przed dołożeniem królicząt do obcego gniazda starannie natrzeć je puchem z niego pobranym.

Miot w 14 dni po urodzeniu

Samica królika, znajdująca się w dobrej kondycji i prawidłowo odżywiona, wydziela na dobę około 30 g mleka na 1 kg swojej wagi. Szczytowy okres laktacji przypada na 22 - 24 dzień po wykocie i w okresie tym od samicy ważącej przykładowo 4 kg , króliczęta wypijają około 250 g mleka na dobę. Mleko królicze jest bardzo bogate w składniki odżywcze i pobranie przez małego królika 2 g mleka powoduje przyrost jego masy ciała o 1 gram.

Miot w 21 dni po urodzeniu

Młode króliczęta odżywiają się wyłącznie mlekiem matki do wieku 16 - 18 dni, potem zaczynają stopniowo pobierać paszę.

Miot w 28 dni po urodzeniu

Dopóki króliczęta pozostają przy matce, opieka hodowcy może się ograniczyć do codziennego przeglądu stada i zapewnienia dobrej jakości paszy i wody.

Oświetlenie pomieszczeń hodowlanych

Światło jest ważnym czynnikiem wpływającym na użytkowość rozrodową królików oraz na wyniki tuczu. Rozróżniamy oświetlenie: naturalne, sztuczne i kombinowane. W budynkach dla stada podstawowego w tzw. sektorze rozpłodu powinny być okna, a więc jest tam oświetlenie naturalne, które powinno być uzupełniane w okresie jesieni, zimy i wiosny oświetleniem sztucznym. W budynkach ferm towarowych nie ma okien, musi być więc sztuczne oświetlenie. Najlepsze wyniki uzyskuje się stosując tzw. świetlówki, dające niebieski i żółty kolor światła, zbliżonego do światła dziennego. Przy oświetleniu budynków produkcyjnych istotny wpływ ma długość dnia świetlnego, a także natężenie światła. W literaturze podaje się różne wartości dla długości dnia świetlnego, jak i natężenia światła.  Najkorzystniejsze efekty w tuczu młodych królików uzyskuje się stosując długość dnia świetlnego 12-14 godzin na dobę, przy natężeniu światła 25 luksów. Dla stada reprodukcyjnego długość dnia świetlnego powinna wynosić 14-16 godzin na dobę, a natężenie światła 50 luksów.

Temperatura w pomieszczeniach hodowlanych

Króliki należą do zwierząt o ograniczonej termoregulacji, dlatego tak ważne jest zapewnienie im właściwej temperatury otoczenia. Są one szczególnie wrażliwe na wysokie temperatury, ponieważ nie pocą się, a nadmiar ciepła tracą prze zwiększenie częstotliwości oddychania. Króliki, kiedy jest wysoka temperatura, tracą apetyt, nie przyrastają, a nawet chudną. Przegrzanie królików w czasie transportu w upalny dzień może być powodem ich padnięć. Szczególnie niepożądane są zbyt wysokie temperatury (powyżej 25° C), w których prowadzi się intensywny tucz. Duża obsada zwierząt w pomieszczeniu  powoduje wzrost wilgotności  i temperatury otoczenia, wzrastają zagrożenia chorobowe, rozwijają się choroby skórne, zmniejszają przyrosty i pogarszają wyniki tuczu. Optymalna temperatura w pomieszczeniach, w których prowadzony jest tucz młodych, powinna wynosić 14-18° C, w zależności od wieku królików. Przy odsądzeniu królików w 28 dniu wskazane jest utrzymanie przez okres 10 dni temperatury około 18° C. Dla nieco starszych królików wystarczy temperatura obniżona około 14° C. Nie należy dopuszczać do spadków temperatury poniżej 10o C ponieważ następuje w niej znaczne spowolnienie tempa przyrostu. Temperatura w pomieszczeniu dla samic stada produkcyjnego powinna utrzymywać się w granicach 16-20° C. Wynika to z konieczności ochrony noworodków przed przeziębieniem. Temperatura w pomieszczeniach, zarówno dla stada podstawowego jak i tuczonej młodzieży, powinna być stała, bez wahań dobowych i sezonowych. Utrzymywanie stałych temperatur w króliczarni wymaga stosowania urządzeń grzewczych. W warunkach krajowych najbardziej rozpowszechniony wydaje się być system centralnego ogrzewania. Coraz częściej spotyka się w kraju jednak system ogrzewania w postaci nadmuchu ciepłego powietrza. W tym celu w budynku umieszcza się perforowany rękaw foliowy lub metalowy pod stropem wzdłuż całego pomieszczenia. Wentylator tłoczy do rękawa ciele powietrze, które wydostaje się z niego przez otwory umieszczone z dołu i z boków. Otwory rozmieszczone są w różnych odległościach, na początku (bliżej wentylatora) są rzadkie, a zagęszczone w części końcowej rękawa. Średnica rękawów wynosi od 45 do 60 cm, w zależności od długości pomieszczenia. W okresie letnim rękaw ten może służyć jako urządzenie wentylacyjne do obniżenia temperatury w budynku.

Produkcja żywca króliczego

Możliwość uzyskania wsparcia ze strony funduszy pomocowych dla gospodarstw niskotowarowych..

Przedstawiam Państwu informacje zawarte na internetowych stronach Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa i dotyczące możliwości uzyskania wsparcia gospodarstw niskotowarowych, w ramach Działania 2,Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich.

Podstawy prawne:

1.      Traktat Akcesyjny, rozdział IXa, art. 33b oraz Załącznik II Rozporządzenia Rady (WE) nr 1257/1999 - poz. 2 wykazu Aktów Ogólnych.

2.      Ustawa z dnia 28.11.2003 r. O wspieraniu obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (dz. U. Nr 229, poz. 2273 wraz z późniejszymi zmianami).

3.      Rozporządzenie rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie gospodarstw niskotowarowych objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (oczekuje na opublikowanie)

Cel działania.

Pomoc unijna ma wspomóc gospodarstwa niskotowarowe, by mogły one podjąć inwestycje prowadzące do rynkowego ukierunkowania produkcji i poprawy dochodowości oraz dostosować się do funkcjonowania w warunkach wspólnego rynku europejskiego. Celem tego działania jest w szczególności:

-         zwiększenie możliwości inwestowania gospodarstw rolnych o niewielkim potencjale ekonomicznym,

-         umożliwienie przejścia z produkcji na samozaopatrzenie do produkcji towarowej,

-         poprawa sytuacji dochodowej i w efekcie umożliwienie restrukturyzacji tej grupy gospodarstw,

-         pomoc finansowa w ramach tego Działania może wspierać przedsięwzięcia dotyczące prowadzenia działalności rolniczej lub pozarolniczej działalności gospodarczej.

Beneficjenci.

Beneficjentem działania jest producent rolny, będący osobą fizyczną, prowadzący gospodarstwo rolne będące jego własnością lub własnością jego małżonka i odpowiadające definicji gospodarstwa niskotowarowego, tzn. gospodarstwa o wielkości ekonomicznej od 2 do 4 EJW (Europejska Jednostka Wielkości, ang. ESU - jednostka wielkości ekonomicznej gospodarstwa mierzona wysokością standardowej nadwyżki bezpośredniej. Standardowa jednostka bezpośrednia jest to przeciętna dla danego regionu wartość produkcji uzyskiwanej z jednego ha lub od jednego zwierzęcia, pomniejszona o przeciętne koszty bezpośrednie, niezbędne do wytworzenia tej produkcji. 1 EJW = 1 200 EUR, czyli ok. 5 400 PLN). Wielkość ekonomiczną oblicza się osobno dla danego gospodarstwa.

Forma i wysokość wsparcia.

Pomoc finansowa dla gospodarstw niskotowarowych w wysokości ok. 5 800 PLN/rok na gospodarstwo może być wypłacana przez 5 lat, przy czym w czwartym i piątym roku płatności będą kontynuowane, jeżeli rolnik zrealizuje przedsięwzięcia zadeklarowane w planie rozwoju gospodarstwa niskotowarowego, który stanowi załącznik do składanego przez rolnika wniosku o przyznanie wsparcia. Przedsięwzięciami takimi, stosownie do zamierzeń właściciela gospodarstwa mogą być:

1.      przestawienie lub przestawianie gospodarstwa niskotowarowego na produkcję metodami ekologicznymi,

2.      przystąpienie do grupy lub organizacji producentów rolnych zgodnie z przepisami o grupach producentów rolnych,

3.      zakup:

a)      zwierząt gospodarskich,

b)      maszyn rolniczych,

c)      gruntu rolnego lub jego dzierżawa,

4.      ukończenie szkolenia prowadzonego zgodnie z warunkami, sposobem i trybem określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej.

5.      Uzyskanie pomocy finansowej na wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt,

6.      Rozpoczęcie produkcji w działach specjalnych produkcji rolnej,

7.      Zrezygnowanie ze zwolnienia od podatku od towarów i usług z tytułu:

a)      dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej oraz

b)      świadczenia usług rolniczych,

8.      Realizacja projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004 - 2006” ,

9.      Osiągniecie, w okresie pobierania płatności dla gospodarstwa niskotowarowego, corocznej wartości sprzedaży produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej w wysokości co najmniej 20 tyś zł,

10.  Rozpoczęcie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej i osiągnięcie w trakcie pobierania płatności dla gospodarstwa niskotowarowego, corocznego przychodu w wysokości co najmniej 20 tyś. zł.

Warunki i kryteria uzyskania wsparcia.

Pomoc może być przyznana, jeżeli spełnione zostaną wszystkie określone warunki:

-         wnioskodawca prowadzi na własny rachunek działalność rolniczą w niskotowarowym gospodarstwie rolnym,

-         prowadził przez okres 3 lat poprzedzających złożenie wniosku o pomoc, działalność rolniczą w gospodarstwie rolnym, którego ma dotyczyć pomoc, lub został właścicielem gospodarstwa w drodze dziedziczenia ustawowego lub jako następca w ramach renty strukturalnej,

-         złożył w biurze powiatowym ARiMR wniosek o pomoc wraz z planem rozwoju gospodarstwa, zawierającym m. in. informacje na temat gospodarstwa, jego struktury, wyposażenia, wyliczoną wielkość ekonomiczną gospodarstwa, określenie kierunku restrukturyzacji, przedsięwzięć do zrealizowania w ciągu trzech pierwszych lat otrzymania wsparcia oraz zaplanowanie osiągnięcia przez gospodarstwo żywotności ekonomicznej po zakończeniu programu.

Miejsce i termin składania wniosków.

Wniosek wraz z załącznikami składa się, na formularzu udostępnionym przez ARiMR, w Biurze Powiatowym Agencji właściwym ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy. Wnioski są przyjmowane przez cały rok. Planowany termin rozpoczęcia składania wniosków - 1 lutego 2005 roku.

Zachęcam wszystkich zainteresowanych tego rodzaju pomocą do odwiedzania biur ARiMR oraz do śledzenia stron www.arimr.gov.pl.

Ubezpieczanie ferm królików.

Pojawiła się możliwość ubezpieczania ferm królików od nieszczęśliwych wypadków, w tym od nieprzewidzianych upadków. W wyniku działania Wydawnictwa udało się znaleźć firmę ubezpiczycielską gotową podjąć się tego zadania. Firmą tą jest Concordia Wielkopolska, Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych, Oddział w Poznaniu. Firma ta już od jakiegoś czasu zajmuje się ubezpieczeniami ferm zwierząt futerkowych mięsożernych, tak że problematyka ta nie jest jej obca. Szczegółowymi warunkami ubezpieczenia oraz obsługą ubezpieczenia zajmować się będzie w imieniu Towarzystwa „Concordia Wielkopolska TUW” Agencja Kompleks, 62-200 Gniezno, ul. Moniuszki 3, tel./fax [phone]. Stawki ubezpieczenia będą indywidualnie dobierane dla poszczególnych ferm, po wypełnieniu specjalnego formularza. Na obecnym etapie nie jestem w stanie podać Państwu więcej szczegółów, ale mam nadzieję, że dalsze moje kontakty z ubezpieczycielem pozwolą na zamieszczanie w następnych numerach Kwartalnika dalszych, bardziej szczegółowych informacji. Możliwość ubezpieczania ferm jest kolejnym przykładem na to, iż hodowla królików i produkcja żywca króliczego zaczyna być traktowana w naszym kraju poważnie i znajduje w strukturach gospodarczych należne jej miejsce.

Wszystkich zainteresowanych proszę o telefon do mnie, do Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootechniki w Chorzelowie - (017) 584 10 57

Wiadomości ogólne

Zapotrzebowanie na mięso królicze

Podstawy produkcji żywca króliczego

Założenia technologiczne produkcji żywca króliczego

Rozmnażanie królików

Ważenia kontrolne królików w okresie tuczu

Rasy i dokumentacja hodowlana

Ochrona zdrowia królików

Warunki środowiskowe i wyposażenie techniczne

W związku z rosnącym zainteresowaniem inseminacją królików podajemy kilka uwag dotyczących tego problemu.

Pobieranie nasienia i inseminacja samic

·        pobieranie nasienia przy użyciu sztucznej pochwy (temperatura 40-45^oC)

·        ocena nasienia - makroskopowa

·        objętość

·        barwa

·        zapach

·       ocena nasienia - mikroskopowa (mikroskop z kontrastem fazowym, powiększenie 100-200x; stolik podgrzewczy)

·        ruch falowy - nasienie nierozrzedzone (skala 0 - 5)

·        ruch indywidualny - nasienie rozrzedzone (skala 0 - 100%)

·        koncentracja plemników w ejakulacie (metoda szacunkowa lub komora Bürkera)

·        rozrzedzanie nasienia (w praktyce od 1:5 do 1:15)

·        wyrównanie temperatury nasienia i rozrzedzalnika (35^oC)

·        dodanie rozrzedzalnika do nasienia

·        dłuższe przechowywanie w temperaturze 16-18^oC

·        inseminacja samic

·      objętość dawki inseminacyjnej ok. 0,5ml

·      stymulacja hormonalna owulacji (preparaty Receptal lub Biorelina)

·      ewentualnie stymulacja hormonalna rui 24-48 godzin przed inseminacją (preparaty Serogonadotropin lub Folligon)

SKÓRA KRÓLICZA po oddzieleniu od tuszki powinna być oczyszczona, uformowana i wysuszona. Czyszczenie, albo jak kto woli mizdrowanie ma na celu zeskrobanie z niej resztek mięśni i tłuszczu. Do prawidłowego wykonania tego zabiegu używamy łyżki lub tępego noża. Następnie skórę naciąga się na prawidło /do wykonania prawidła potrzebne nam są trzy listewki o szerokości około 4 cm, blacha lub sklejka i 4 śruby motykowe/,na którym rozprostowujemy wszystkie fałdy na powierzchni skóry, brzegi skóry przywiązujemy sznurkiem do prawidła. Następnie skórę suszymy, najlepiej w miejscu przewiewnym w temperaturze 16-25 stopni Celsjusza, z dala od pieca lub działania światła słonecznego. Skóra wysycha po około 3 do 5 dniach. Miejsce suszenia skór powinno być zabezpieczone przed kurzem, a także myszami, molami, kotami i psami. Skóry po wysuszeniu poddajemy wyprawie. Często w listach pytacie Państwo, jak to jest - królik ma okrywę włosową białą, a po zdjęciu skóry jest ona od wewnątrz pokryta ciemnymi plamami? Ciemne plamy na wewnętrznej stronie skóry świadczą o nieukończonym procesie linienia. UŻYTKOWANIE FUTERKOWE. Ten kierunek produkcji ma największe zastosowanie w hodowli amatorskiej, gdyż jest to kierunek bardziej kosztowny, a produkcja ma charakter okresowy. W użytkowaniu futerkowym wykorzystuje się rasy normalnowłose i krótkowłose, czasem tylko niektóre odmiany barwne tych ras. Decydujące znaczenie w chowie królików futerkowych ma panująca aktualnie moda na tego typu ubiory. Przy pozyskiwaniu skór musimy przestrzegać właściwych terminów uboju zwierząt, tak by uzyskiwać skóry o pełnej dojrzałości futrzarskiej. Jakie rasy najczęściej wykorzystywane są do takiej hodowli? Polecane są króliki następujących ras: olbrzymy srokacze, szynszylowate, białe duńskie, niebieskie wiedeńskie, szampańskie, czarne podpalane, a z ras krótkowłosych - reksy. Szczególną uwagę przy hodowli królików futerkowych należy zwrócić na: zapewnienie prawidłowego przebiegu sezonowych i wzrostowych zmian okrywy włosowej (najlepiej więc prowadzić hodowlę w pomieszczeniach nieogrzewanych), króliki muszą być żywione paszą wysokobiałkową (zapewnia to prawidłowy wzrost okrywy, przebieg linienia i wytworzenie dużej masy włosów), w żywieniu należy zapewnić królikom paszę o zwiększonej ilości witaminy D, ubój królików powinien być przesunięty na sezon zimowy, hodowca musi króliki dokładnie przeglądać, chodzi tu głównie o wybranie optymalnego termin uboju.

UPAŁY. Króliki źle znoszą wysokie temperatury, dlatego też powinniśmy im w czasie upałów zapewnić stały dostęp do wody. Przy temperaturze przekraczającej 25 stopni Celsjusza, króliki znacznie mniej jedzą, a przez to wolniej przybierają na wadze. Jeśli prowadzimy chów królików w pomieszczeniach zamkniętych powinniśmy te pomieszczenia często wietrzyć lub stosować urządzenia powodujące obniżenie temperatury i wymianę powietrza. Gorzej przedstawia się sprawa, gdy prowadzimy hodowlę na wolnym powietrzu. Klatki powinny być ustawione w miejscach zacienionych, oprócz stałego dostępu do świeżej wody, dobrze jest dwa, trzy razy w ciągu dnia polać zewnętrzną część klatek oraz podłoże na którym stoją zimną wodą.

KRZYŻOWANIE MIĘDZYRASOWE. Celem takiego krzyżowania jest poprawienie wartości tucznych i mięsnych mieszańców. Króliki uzyskane w wyniku takiego krzyżowania nie mogą być użytkowane rozpłodowo. Mają jednak cechować się wysokimi wskaźnikami użytkowości tucznej i rzeźnej. Powinny osiągać szybkie przyrosty masy ciała, cechować się dobrym umięśnieniem, a także niskim zużyciem paszy na 1 kilogram przyrostu masy ciała. Przykładem takiego mieszańca może być "Hyla", wyhodowany we Francji w wyniku skomplikowanych krzyżówek. Króliki te uzyskują masę ciała około 3 kilogramów w wieku 90 dni, a zużycie paszy wynosi 2,8 kg na 1 kg przyrostu. W Polsce także były prowadzone próby wyhodowania mieszańca, krzyżowano króliki ras: białe nowozelandzkie - białe polskie średnie, białe nowozelandzkie - kalifornijskie. Niektórzy hodowcy próbują także krzyżowania olbrzymów srokaczy z białymi nowozelandzkimi lub kalifornijskimi, jednak i te krzyżówki nie dają spodziewanych efektów. ZAKUP, TRANSPORT, PIERWSZE DNI NA NOWYM MIEJSCU. Przed kupnem królików zadajemy sobie pytania, co powinniśmy zrobić podczas zakupu królików, transportu zwierząt na nowe miejsce i jakie warunki powinniśmy zapewnić królikom na nowym miejscu? Przede wszystkim podczas zakupu zwierząt powinniśmy sprawdzić czy są one zdrowe, a więc czy są ruchliwe, mają ogólnie zdrowy wygląd, dobrze żerują, okrywa włosowa jest błyszcząca. Dobrze jest kupować zwierzęta w fermach zarodowych, w których oprócz rodowodu możemy także otrzymać świadectwo lekarskie lub właściciel fermy powie nam, jakie szczepienia zwierzęta mają już za sobą. Powinniśmy dowiedzieć się, czym zwierzęta są żywione, by po przwiezieniu na miejsce przeznaczenia zadawać im tę samą paszę. Uniknie się przez to stresu spowodowanego nagłą zmianą paszy. Do klatek, w których będziemy transportować zwierzęta dajemy warstwę ściółki. Jeśli zwierzęta mają być transportowane dłużej niż jedną dobę, dobrze jest do klatki dać kilka kawałków marchwi lub buraków. Nie należy dawać pasz suchych, które podczas transportu zwiększyłyby pragnienie królików. Na nowym miejscu, zaraz po przywiezieniu królików podajemy im wodę, a dopiero potem pasze. Dobrze jest mieć taką paszę, jaką króliki żywione były dotychczas, a dopiero gdy króliki zaklimatyzują się na nowym miejscu, możemy stopniowo zacząć przechodzić na pasze takie, jakimi dysponujemy. Klatki muszą oczywiście być nowe lub jeśli już kiedyś chowaliśmy króliki, to stare klaki powinniśmy poddać dokładnej dezynfekcji.

POJENIE KRÓLIKÓW. Królikom należy zapewnić stały dostęp do wody. Króliki nie mające stałego dostępu do wody jedzą mniej paszy i mają znacznie mniejsze przyrosty masy ciała. Ważne jest, aby woda nie była zbyt zima. Podawana woda powinna mieć temperaturę od 10 do 15 stopni Celsjusza i być świeża oraz wolna od zanieczyszczeń organicznych. Powinna odpowiadać normom sanitarnym wody pitnej dla ludzi. Oczywiście mniej wody zużywają króliki karmione pokarmami zawierającymi duży jej procent, to jest zielonkami, okopowymi, a także te którym podaje się mleko. Dorosły królik wypija od 1/4 do 1/2 litra wody na dzień, króliki żywione paszami suchymi około 1 litra wody na 1 kg żywej wagi, a samice karmiące 6 do 9 królicząt od 3 do 4 litrów wody. Woda pochłania nadmiar ciepła powstającego w organizmie królików. Parując przez skórę jest głównym czynnikiem regulującym ciepłotę ciała. Ma to szczególne znaczenie podczas letnich upałów. Jeśli króliki mają zapewniony stały dostęp do wody, pobierają ją w takich ilościach, w jakich jest ona potrzebna organizmowi. Jeśli podaje się wodę okresowo, a do tej wody podaje się jeszcze zielonkę, to najczęściej występują u zwierząt wzdęcia. Jeśli więc chcemy by nasze króliki chowały się zdrowo, starajmy się o ile to jest możliwe, zapewnić im stały dostęp do wody, zaopatrując klatki w poidła, z których króliki będą pobierały wodę wtedy, kiedy mają pragnienie i w takich ilościach, w jakich im jest to potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Przy skarmianiu mieszankami pełnoporcjowymi zaleca się następujące dawkowanie:

samce i samice w okresie wiosenno-letnim	20-70 g/sztukę/dzień
jesienno-zimowym	30-90 g/sztukę/dzień
młodzież, niezależnie od pory roku	15-40 g/sztukę/dzień

14

---