PRAWO PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

1. Def. Papier wartościowy - są szczególnymi dokumentami stwierdzającymi istnienie określonego prawa majątkowego(najczęściej choć nie tylko wierzytelności) w taki sposób, że posiadanie dokumentu staje się niezbędną przesłanką realizacji praw. Określa się to jako legitymacja formalna.

2. Papiery wartościowe ucieleśniają prawa podmiotowe (wierzytelności) . Są więc myślicielami inkorporowanego w nich prawa i wartości, które to prawo reprezentuje. Jako takie ułatwiają one i upraszczają obrót prawami w nich wyrażonymi.

3. Art. 3 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi wymienia papiery wartościowe. CECHY :

- papier wartościowy jest związany zawsze z prawem majątkowym

- między papierem wartościowym a wyrażonym w nim prawie majątkowym występuje szczególna zależność, polegająca na tym, że dokument jest nośnikiem wskazanego w nim prawa (dokument ucieleśnia prawo)

- posiadanie dokumentu stanowi wystarczającą przesłankę przypisania wyrażonego w nim prawa majątkowego osobie przypisanej do dokumentu - legitymacja formalna, a w konsekwencji wykonywania prawa z papieru wartościowego przez osobę uprawnioną, z zastrzeżeniem, że w przypisanych papierach wartościowych imiennych posiadanie dokumentu NIE JEST niezbędną przesłanką wykonywania prawa, o ile tak wynika z przepisów prawa.

- papier wartościowy jest zbywalny co oznacza, że dokument musi być powiązany ze zbywalnym prawem majątkowym oraz że posiadanie dokumentu stanowi niezbędną przesłankę zbywalności wyrażonego w nim prawa, gdyż do przeniesienia prawa majątkowego ucieleśnionego w dokumencie niezbędne jest wydanie dokumentu. PRAWO IDZIE ZA DOKUMENTEM. Wyjątek!: przy papierach wartościowych imiennych dokument idzie za prawem.

4. Zasada zamknięty krąg papierów wartościowych : papier wartościowy może być uznany za papier wartościowy jeżeli jego wystawienie lub emisja znajduje wyraźną podstawę w przepisach prawa oraz jeżeli taki status nadaje mu przepis prawa lub odpowiedni organ władzy państwowej zgodnie ze swymi kompetencjami określonymi we właściwych przepisach.

5. Teorie powstania papierów wartościowych :

a) teoria kreacyjna

b) teoria dobrej wiary

c) teoria emisyjna

d) teoria umowna

e) kwalifikowana teoria umowna

Doktryna skłania do przyjęcia teorii umownej.

6. Rodzaje papierów wartościowych:

1. KRYTERIUM PRZEDMIOT PRAW W INKORPOROWANYM DOKUMENCIE:

- papiery wartościowe wierzycielskie (dłużne)

- papiery wartościowe udziałowe np. akcje, świadectwa tymczasowe, certyfikaty inwestycyjne

- papiery wartościowe towarowe : zawierają rozporządzenie do dysponowania towarem znajdującym się pod pieczą wystawcy dokumentu

2. KRYTERIUM SPOSÓB OKREŚLENIA W DOKUMENCIE OSOBY UPRAWNIONEJ :

- papiery wartościowe imienne tj. legitymują osobę uprawnioną w treści dokumentu

- papiery wartościowe na zlecenie

- papiery wartościowe na okaziciela tj. legitymują jako uprawnioną każdą osobę , która przedstawia dokument jego wystawcy

3. KRYTERIUM SPOSÓB PRZENOSZENIA PRAW W INKORPOROWANYM DOKUMENCIE

- papiery wartościowe przenoszone w drodze przelewu i wydania dokumentu (art. 928 KC)

- papiery wartościowe przenoszone w drodze indosu i wydania dokumentu (art. 921 par. 3 KC)

- papiery wartościowe przenoszone w drodze wydania dokumentu (art.921 KC)

7. Funkcje papierów wartościowych :

- legitymacyjna, polega na określeniu identyfikacji

- obiegowa

- płatnicza, z mocy prawa określone papiery wartościowe stanowią legalny dokument zapłaty

- kredytowa, wystawiając papier wartościowy i wydając go , wystawca uzyskuje u nabywcy (wierzyciela) bądź określoną sumę pieniężną, bądź prolongatę zadłużenia z tytułu dokonanej transakcji

- funkcja finansowania kapitałem

- inwestycyjna (lokacyjna)

- ubezpieczeniowa

- gwarancyjna, tj. własna, polega na tym ,że zobowiązany wystawia odpowiedni weksel

- substytucyjna

8. Dematerializacja papierów wartościowych : spełniają cechy papierów wartościowych, test zamienności

TRÓJPODZIAŁ PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH :

- papiery wartościowe wierzycielskie

- papiery wartościowe inkorporujące prawa o charakterze rzeczowym

- -''- udziałowym

9. Konstrukcja przekazu :

PRZEKAZUJĄCY (WYSTAWCA WEKSLA)

/ |

/ |

STOSUNEK / | STOSUNEK

POKRYCIA ./ | WALUTY

./ |

(ŚWIADCZENIE)

PRZEKAZANY(TRASAT) --------------------- --------------------- ODBIORCA PRZEKAZU

10. Elementy weksla : ART. 1 prawo wekslowe

- nazwa weksel

- polecenie bezwarunkowe

- nazwisko trasata (dłużnika)

- oznaczenie terminu miejsca płatności

-miejsce, data wystawienia weksla

- weksel powinien być płatny za okazaniem, może być wystawiony na zlecenie, na rachunek osoby trzeciej. -- - oparty jest na konstrukcji przekazu. CZEK też.

- prawa z weksla przenosi się przez indos. Indos musi być bezwarunkowy

WEKSEL :

- dokument

- ma charakter bezwarunkowy i abstrakcyjny

- charakter pisemny

- ściśle sformalizowany papier wartościowy

CECHY WEKSLA:

- formalizm

- rygoryzm

- samodzielność

- bezwarunkowość

- weksel jest przenoszony przez indos!!

FUNKCJE WEKSLA:

- płatnicza

- zabezpieczająca

- gwarancyjna

- kredytowa

- obrotowa (łatwo przenosimy prawa z weksla)

- legitymacyjna

PODMIOTY ZOBOWIĄZANIA WEKSLOWEGO :

WYSTAWCA WEKSLA upoważnia dwa podmioty :

1. Trasat - ma zapłacić określoną sumę pieniężną na rzecz remitenta

2. Remitent - wierzyciel wekslowy

WEKSEL WŁASNY : TRASAT I WYSTAWCA TO JEDNA OSOBA NP. KREDYT!

ELEMENTY WEKSLA:

Weksel trasowany zawiera:

1) nazwę „weksel” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono;

2) polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej;

3) nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata);

4) oznaczenie terminu płatności;

5) oznaczenie miejsca płatności;

6) nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana;

7) oznaczenie daty i miejsca wystawienia wekslu;

8) podpis wystawcy wekslu.

Art. 2. Nie będzie uważany za weksel trasowany dokument, któremu brak jednej z cech, wskazanych w artykule poprzedzającym, wyjąwszy przypadki, określone w ustępach następujących.

Weksel bez oznaczenia terminu płatności uważa się za płatny za okazaniem.

W braku osobnego oznaczenia, miejsce, wymienione obok nazwiska trasata, uważa się za miejsce płatności, a także za miejsce zamieszkania trasata.

Weksel, w którym nie oznaczono miejsca wystawienia, uważa się za wystawiony w miejscu, podaniem obok nazwiska wystawcy.

Może być na wekslu wskazanie wskazane oprocentowanie . Recta weksel WYŁĄCZA możliwość przeniesienia przez INDOS!

KLAUZULE WEKSLOWE DZIELĄ SIĘ NA :

Klauzule wekslowo skuteczne:

- ma być zapłata w określonej walucie

- zakaz przedstawienia przejęcia

Klauzule unieważniające weksla:

- uzależnienie od warunku (bo co do zasady weksel jest bezwarunkowy)

- wpisujemy kilka terminów płatności

Klauzule wekslowo obojętne:

-podstawa wystawienia weksla

Klauzule niezapisane (bezskuteczne):

- zapis pod podpisem ,że zwolnione są…

- zastrzeżenie odsetek

Klauzule pokrycia

Klauzule waluty

Klauzule zawiadomienia

Klauzula weksle gwarancyjny

Klauzula sola :

- weksel jest jeden i tylko jeden . Odpis weksla musi mieć klauzulę.

Jeżeli nie oznaczymy terminu płatności - płatność za okazaniem!

Jeżeli nie oznaczymy w wekslu miejsca - płatny w miejscu wystawienia!

Różnice pomiędzy wekslem a przekazem :

WEKSEL :

- zobowiązanie o charakterze pieniężnym

-jeśli trasat zaakceptuje weksel staje się dłużnikiem

- wystawca też odpowiada za zapłatę weksla

- bezwarunkowy

- sformalizowany charakter

- kilka podmiotów, solidarny charakter odpowiedzialności

- nie może zostać odwołany

- jeżeli w tekście dokumentu nie pojawi się nazwa WEKSEL to dokument jest nieważny

PRZEKAZ:

- każde świadczenie

- przekazany nie staje się dłużnikiem głównym

- przekazujący nie odpowiada

- może zawierać warunek

- niesformalizowany charakter

- może być odwołany

RODZAJE WEKSLI:

a) WEKSEL IN BLANCO :

- można usunąć kwotę, trasata nie

- elementy (wystawca weksla, osoba, która ma zapłacić, osoba na rzecz której weksel ma być płatny)

- przy tym wekslu istnieje deklaracja wekslowa tzw. porozumienie wekslowe, wskazuje jak uzupełnić elementy , które zostały pominięte

- weksel In blanco tj. otwarty może być przedmiotem obrotu

-art.10 prawo wekslowe

- można postawić zarzut wypełnienia weksla. Weksel In blanco musi zostać wypełniony w chwili zapłaty.

b) WEKSEL GWARANCYJNY:

- wystawiany w celu zabezpieczenia prawidłowego wykonania zobowiązania

- te weksle NIE SĄ przeznaczone do obrotu

- weksel kaucyjny tzw. depozytowy : przekazywana jest pewna kwota do depozytu, deponuje się go u wierzyciela

- może zostać przestawiony przed sąd , aby sąd wydał polecenie zapłaty . Sąd musi rozstrzygnąć warunki

- traci moc jeżeli zobowiązanie wygasa przez przedawnienie

Nie można wystawić weksla na okaziciela taki weksle jest nieważny!

Weksel może wystawić osoba posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych (przepisy KC), spółka (weksel podpisują wtedy członkowie zarządu)

Inne podmioty , które są podmiotami wekslowymi:

- dłużnicy wekslowi : na początku wystawca, potem trasat (po zaakceptowaniu)

• Indosant -na rzecz jego został przeniesiony weksel przez indos. Inaczej żyrant

• Poręczyciele inaczej awalista

• Inna osoba spłacająca za dłużnika zobowiązanie wekslowe

• Regresant : osoba, która odpowiada za weksel w drodze regresu

- wierzyciele wekslowi :

• Remitent

• Indosatariusz - w drodze indosu nabył weksel

• Wyręczyciel - osoba, która dobrowolnie przyszła z pomocą dłużnikowi

• Regredient

INDOS:

- pisemne oświadczenie , zawiera przynajmniej podpis zbywcy

- indos musi być bezwarunkowy

- warunek w indosie jest bezskuteczny, ale indos jest ważny

- indos warunkowy jest niedopuszczalny

- indos umieszcza się na odwrocie weksla

- cechy ,skuteczność indosu : bezwarunkowość, zupełność, ciągłość

FUNKCJE INDOSU:

- funkcja przenoszenia prawa z weksla

- legitymacyjna

- pełnomocnicza

- gwarancyjna

Może być indos IN BLANCO. Może być indos na okaziciela.

RODZAJE INDOSU:

- zastawniczy

- zwrotny

- recta indos : zawiera zakaz przenoszenia dalszych praw

- gwarancyjny : nie przynosi praw, dodatkowy podmiot w ramach stosunku wekslowego , wzmocnienie wartości ekonomicznej weksla)

CZYNNOŚĆI WEKSLOWE:

- przyjęcie weksla : inaczej akcept. Trasat przyjmuje weksle. Akcept daje podstawę do dochodzenia dłużnika głównego . Akcept musi być bezwarunkowy. Akcept możemy ograniczyć do określonej sumy pieniężnej

. Można odwołać przed zwróceniem weksla.

- poręczenie wekslowe : dokonywane jest na I części weksla . Jeżeli na I stronie weksla jest podpis to jest to poręczenie , jeżeli na drugiej to jest indos. Poręczenie ma charakter abstrakcyjny. Musi mieć charakter bezwarunkowy. Poręczyciel odpowiada kiedy dłużnik długu nie wykonuje zobowiązania. Poręczenie wekslowe ma charakter samodzielny. Poręczenie wekslowe jest tylko pieniężne, przy poręczeniu cywilnym - każde. Poręczenie wekslowe jest bezwarunkowe, cywilne można uzależnić od warunku. Poręczenie wekslowe wygasa w chwili zapłaty długu . Możliwe jest poręczenie wekslowe bez wskazania wysokości długu, np.. przy wekslu In blanco. Poręczenie wekslowe jest nieodwołalne, poręczenie cywilne można odwołać. Zarzuty : poręczenie wekslowe - te które wynikają z weksla obiektywne, osobiste względem wierzyciela.

Poręczenie na pierwszej stronie weksla i podpis, brak oznaczenia PORĘCZAM -to podpis jest skuteczny i poręczenie jest skuteczne. Poręczyciel wekslowy może powołać się na zarzut niewypełnienia weksla zgodnie z porozumieniem wekslowym. Na przedniej stronie weksla mogą podpisać się świadkowie, pełnomocnicy.

- indos : nieważny jest indos częściowy

- zapłata : termin płatności określa się w dacie na wekslu, albo w oznaczonym dniu, lub za okazaniem, po wystawieniu. Zapłata polega na wręczeniu pieniędzy + zapłata odsetek i długu wynikającego z weksla. Jeżeli zapłacimy częściowo to posiadacz weksla musi przyjąć częściową zapłatę lub posiadacz weksla może odmówić przyjęcia zapłaty przed terminem płatności weksla

- protest wekslowy :urząd pocztowy lub notariusz mogą dokonać protestu. Dokonuje tego na odwrocie weksla - odmowy przyjęcia weksla. Rodzaje protestu : płatniczy i prewencyjny, wtórnikowy

- zwrotne poszukiwanie : regres, jest dopuszczalne gdy trasat odmówił przyjęcia weksla

- wyręczenie : interwencja wekslowa. Gdy trasat odmówił przyjęcia lub zapłaty weksla. Interwenient płaci sumę wekslową i może żądać zwrotu zapłaty.

PRZEDAWNIENIA:

- 3 lata od terminu płatności weksla przeciwko dłużnikowi głównemu

- 1 rok przeciwko indosantom i wystawcy weksla

UMARZANIE WEKSLI UTRACONYCH:

- sąd rejonowy jest właściwym miejscem płatności weksla. Jeżeli weksel został utracony, zgubiony, zniszczony.

Sąd ogłasza terminie 60 dni o utraceniu weksla, a osoba , która go znajdzie itp. powinna zgłosić się do sądu w terminie 60 dni i oddać weksel. Jeżeli weksel się nie znajdzie weksel traci moc. Orzeczenie sądu o umorzeniu weksla powoduje , że weksel stracił moc i nie ma możliwości przeniesienia praw z weksla.

ZARZUTY:

- obiektywne : tzw. zarzuty rzeczowe o bezwzględnym charakterze , nie dotyczy stosunku osobowego pomiędzy dłużnikami i posiadaczami weksli . Służą każdemu dłużnikowi wekslowemu . Są też takie , które dotyczą konkretnych osób.

-subiektywne : odnoszą się w stosunku do osób prawnych np. zarzuty podpisu z grzeczności , zarzut wygaśnięcia wierzytelności wekslowej

- zarzut nieważności czynności prawnej na podstawie, której został wystawiony weksel

- zarzut przedstawienia zobowiązania głównego , niezaskarżalność przedawnienia

- zarzut niewykonania umowy zamiennej

- zarzut wadliwości świadczenia

- zarzut zwolnienia z długu ,zawarcie ugody

WEKSEL WŁASNY:

- najczęściej stosowany weksel

- przyrzeczenie bezwarunkowe, zapłata określonej sumy pieniężnej

- oznaczenie miejsca płatności

- nazwa weksel

- nazwisko osoby, na której rzecz zapłacona ma być suma

- oznaczenie daty wystawienia i wykonania weksla

- podpis wystawcy weksla

- przepisy do weksla własnego stosuje się przepisy weksla trasowanego

- odpowiedzialność weksla trasowanego = weksel własny

USTAWA PRAWO WEKSLOWE

TYTUŁ I.

Weksel trasowany.

Dział I.

Wystawienie i forma wekslu.

Art. 1. Weksel trasowany zawiera:

1) nazwę „weksel” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono;

2) polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej;

3) nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata);

4) oznaczenie terminu płatności;

5) oznaczenie miejsca płatności;

6) nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana;

7) oznaczenie daty i miejsca wystawienia wekslu;

8) podpis wystawcy wekslu.

Art. 2. Nie będzie uważany za weksel trasowany dokument, któremu brak jednej z cech, wskazanych w artykule poprzedzającym, wyjąwszy przypadki, określone w ustępach następujących.

Weksel bez oznaczenia terminu płatności uważa się za płatny za okazaniem.

W braku osobnego oznaczenia, miejsce, wymienione obok nazwiska trasata, uważa się za miejsce płatności, a także za miejsce zamieszkania trasata.

Weksel, w którym nie oznaczono miejsca wystawienia, uważa się za wystawiony w miejscu, podanem obok nazwiska wystawcy.

Art. 3. Weksel może być wystawiony na własne zlecenie wystawcy.

Trasatem może być sam wystawca.

Weksel może być wystawiony na rachunek osoby trzeciej.

Art. 4. Weksel może być płatny w miejscu zamieszkania osoby trzeciej, bądź w miejscowości, w której trasat ma miejsce zamieszkania, bądź w innej miejscowości.

Art. 5. W wekslu, płatnym za okazaniem lub w pewien czas po okazaniu, może wystawca zastrzec oprocentowanie sumy wekslowej. W każdym innym wekslu zastrzeżenie takie uważa się za nienapisane.

Stopa odsetek powinna być określona w wekslu, w braku jej określenia zastrzeżenie oprocentowania uważa się za nienapisane.

Odsetki biegną od daty wystawienia wekslu, jeżeli nie wskazano innej daty.

Art. 6. Weksel, w którym sumę wekslową napisano literami i liczbami, w razie różnicy ważny jest na sumę, napisaną literami.

W razie różnicy sum, napisanych kilkakrotnie literami lub kilkakrotnie liczbami, weksel jest ważny na sumę mniejszą.

Art. 7. Jeżeli na wekslu znajdują się podpisy osób, niezdolnych do zaciągania zobowiązań wekslowych, podpisy fałszywe, podpisy osób nieistniejących albo podpisy, które z jakiejkolwiek innej przyczyny nie zobowiązują osób, które weksel podpisały lub których nazwiskiem weksel został podpisany, nie uchybia to ważności innych podpisów.

Art. 8. Kto podpisał weksel jako przedstawiciel innej osoby, nie będąc umocowanym do działania w jej imieniu, odpowiada sam wekslowo, a jeżeli zapłacił, ma takie same prawa, jakie by miała osoba, której jest rzekomo przedstawicielem. Zasady te stosuje się również do przedstawiciela, który przekroczył granice swego umocowania.

Art. 9. Wystawca odpowiada za przyjęcie i za zapłatę wekslu.

Od odpowiedzialności za przyjęcie wystawca może się zwolnić; zastrzeżenie, które wystawca zwalnia się od odpowiedzialności za zapłatę, uważa się za nienapisane.

Art. 10. Jeżeli weksel, niezupełny w chwili wystawienia, uzupełniony został niezgodnie z zawartym porozumieniem, nie można wobec posiadacza zasłaniać się zarzutem, że nie zastosowano się do tego porozumienia, chyba że posiadacz nabył weksel w złej wierze albo przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa.

Dział II.

Indos.

Art. 11. Każdy weksel można przenieść przez indos, chociażby nie był wystawiony wyraźnie na zlecenie.

Jeżeli wystawca umieścił w wekslu wyrazy „nie na zlecenie” lub inne zastrzeżenie równoznaczne, można przenieść weksel tylko w formie i ze skutkami zwykłego przelewu.

Weksel można indosować również na trasata bez względu, czy przyjął on weksel, czy nie, a także na wystawcę lub na każdą inną osobę, wekslowo zobowiązaną. Osoby te mogą weksel dalej indosować.

Art. 12. Indos powinien być bezwarunkowy. Warunki, od których uzależniono indos, uważa się za nienapisane.

Indos częściowy jest nieważny.

Indos na okaziciela jest równoznaczny z indosem in blanco.

Art. 13. Indos powinien być napisany na wekslu lub na złączonej z nim karcie dodatkowej (przedłużku) i podpisany przez indosanta.

Indos może nie wymieniać indosatarjusza lub może ograniczać się tylko do podpisu indosanta (indos in blanco). W tym przypadku indos jest ważny tylko, jeżeli został napisany na odwrotnej stronie wekslu lub na przedłużku.

Art. 14. Indos przenosi wszystkie prawa z wekslu.

Jeżeli indos jest in blanco, posiadacz wekslu może:

1) wypełnić indos nazwiskiem własnym lub innej osoby;

2) indosować weksel dalej in blanco lub na inną osobę;

3) przenieść weksel na inną osobę bez wypełnienia indosu in blanco i bez indosowania.

Art. 15. Indosant odpowiada w braku przeciwnego zastrzeżenia za przyjęcie i za zapłatę wekslu.

Indosant może zabronić dalszego indosowania; w tym przypadku nie odpowiada wobec następnych indosatarjuszy.

Art. 16. Będzie uważany za prawnego posiadacza, kto ma weksel i wykaże prawo swoje nieprzerwanym szeregiem indosów, chociażby ostatni indos był in blanco. Przekreślone indosy uważa się w tym względzie za nieistniejące. Gdy po indosie in blanco następuje dalszy indos, uważa się, że indosant, który go podpisał, nabył weksel na mocy indosu in blanco.

Jeżeli kto przez jakikolwiek wypadek utracił posiadanie wekslu, posiadacz, który wykaże swe prawo według przepisów ustępu poprzedzającego, będzie obowiązany do wydania wekslu tylko, jeżeli go nabył w złej wierze albo jeżeli przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa.

Art. 17. Osoby, przeciw którym dochodzi się praw z wekslu, nie mogą wobec posiadacza zasłaniać się zarzutami, opartymi na swych stosunkach osobistych z wystawcą lub z posiadaczami poprzednimi, chyba że posiadacz, nabywając weksel, działał świadomie na szkodę dłużnika.

Art. 18. Jeżeli indos zawiera wzmiankę „waluta do odebrania”, „do inkasa”, „per procura” lub inną wzmiankę, oznaczającą tylko pełnomocnictwo, natenczas posiadacz może wykonywać wszystkie prawa z wekslu; nie może go jednak indosować inaczej, jak tylko ze skutkami pełnomocnictwa.

W tym przypadku dłużnicy wekslowi mogą zasłaniać się wobec posiadacza tylko zarzutami, służącymi im przeciw indosantowi.

Pełnomocnictwo, zawarte w indosie pełnomocni czym, nie wygasa przez śmierć mocodawcy ani przez to, że mocodawca utracił zdolność do działań prawnych.

Art. 19. Jeżeli indos zawiera wzmiankę „waluta na zabezpieczenie”, „waluta w zastaw” lub jakąkolwiek inną wzmiankę, wyrażającą zastaw, posiadacz może wykonywać wszystkie prawa z wekslu; wszelako indos jego ma znaczenie jedynie indosu pełnomocniczego.

Dłużnicy wekslowi nie mogą w tym przypadku zasłaniać się wobec posiadacza zarzutami, opartymi na swych stosunkach osobistych z indosantem, chyba że posiadacz, biorąc weksel, działał świadomie na szkodę dłużnika.

Art. 20. Indos po terminie płatności ma te same skutki, co indos przed tym terminem. Indos jednak po proteście z powodu niezapłacenia lub po upływie terminu, ustanowionego dla protestu, ma tylko skutki zwykłego przelewu.

Aż do dowodu przeciwnego indos bez daty uważa się za dokonany przed upływem terminu, ustanowionego dla protestu.

Dział III.

Przyjęcie.

Art. 21. Posiadacz wekslu albo nawet każdy, kto ten weksel ma, może aż do terminu płatności przedstawić go do przyjęcia trasatowi w jego miejscu zamieszkania.

Art. 22. W każdym wekslu wystawca może zastrzec, iż weksel ma być przedstawiony do przyjęcia z oznaczeniem lub bez oznaczenia terminu.

Wystawca może w wekslu zabronić przedstawienia do przyjęcia, wyjąwszy gdy chodzi o weksel, płatny u osoby trzeciej lub płatny w innej miejscowości niż ta, w której trasat ma miejsce zamieszkania, albo płatny w pewien czas po okazaniu.

Wystawca może również zastrzec, że przedstawienie do przyjęcia nie może nastąpić przed dniem oznaczonym.

Każdy indosant może zastrzec, że weksel ma być przedstawiony do przyjęcia, z oznaczeniem lub bez oznaczenia terminu, chyba że wystawca zabronił przedstawienia do przyjęcia.

Art. 23. Weksel, płatny w pewien czas po okazaniu, powinien być przedstawiony do przyjęcia w ciągu roku od dnia wystawienia.

Wystawca może oznaczyć krótszy lub dłuższy termin.

Indosanci mogą terminy te skrócić.

Art. 24. Trasat może żądać, aby mu weksel przedstawiono ponownie do przyjęcia nazajutrz po pierwszym przedstawieniu. Osoby zainteresowane mogą tylko wtedy podnosić zarzut, że żądaniu temu nie uczyniono zadość, gdy żądanie stwierdzono w proteście.

Posiadacz nie ma obowiązku pozostawienia w ręku trasata wekslu, przedstawionego do przyjęcia.

Art. 25. Przyjęcie pisze się na wekslu. Przyjęcie oznacza się wyrazem „przyjęty” lub innym równoznacznym wyrazem; podpisuje je trasat. Sam podpis trasata na przedniej stronie wekslu oznacza przyjęcie.

Gdy weksel jest płatny w pewien czas po okazaniu lub gdy wskutek szczególnego zastrzeżenia ma być przedstawiony do przyjęcia w terminie oznaczonym, przyjęcie powinno być datowane dniem jego dokonania, chyba że posiadacz żąda, aby było datowane dniem przedstawienia. W celu zachowania praw do zwrotnego poszukiwania przeciwko indosantom i wystawcy, posiadacz powinien stwierdzić brak daty przez protest, dokonany we właściwym czasie.

Art. 26. Przyjęcie powinno być bezwarunkowe; można je wszakże ograniczyć do części sumy wekslowej.

Każde inne odstąpienie od treści wekslu, zamieszczone w przyjęciu, uważa się za odmowę przyjęcia. Wszakże akceptant odpowiada według treści swego przyjęcia.

Art. 27. Jeżeli wystawca podał w wekslu miejsce zapłaty odmienne od miejsca zamieszkania trasata bez oznaczenia osoby, u której zapłata powinna być dokonana, trasat może w przyjęciu oznaczyć tę osobę. W braku tego oznaczenia uważa się, że akceptant sam zobowiązał się zapłacić w miejscu zapłaty.

Gdy weksel płatny jest w miejscu zamieszkania trasata, może on w przyjęciu wskazać adres w tym samym miejscu, gdzie zapłata powinna być dokonana.

Art. 28. Przez przyjęcie trasat zobowiązuje się do zapłacenia wekslu w terminie płatności.

W razie niezapłacenia służy posiadaczowi wekslu, chociażby był wystawcą, bezpośrednie roszczenie z wekslu przeciw akceptantowi o wszystko, czego żądać można na podstawie art. 48 i 49.

Art. 29. Jeżeli trasat przekreślił przyjęcie przed zwróceniem wekslu, uważa się, że przyjęcia odmówił. Aż do dowodu przeciwnego uważa się przekreślenie za dokonane przed zwróceniem wekslu.

Jeżeli jednak trasat zawiadomił piśmiennie o przyjęciu posiadacza wekslu lub kogokolwiek z podpisanych na wekslu, odpowiada wobec nich według treści swego przyjęcia.

Dział IV.

Poręczenie wekslowe.

Art. 30. Zapłatę wekslu można zabezpieczyć poręczeniem wekslowym (awal) co do całości sumy wekslowej lub co do jej części.

Poręczenie może dać osoba trzecia lub nawet osoba, podpisana na wekslu.

Art. 31. Poręczenie umieszcza się na wekslu albo na przedłużku.

Poręczenie oznacza się wyrazem „poręczam” lub innym zwrotem równoznacznym; podpisuje je poręczyciel.

Sam podpis na przedniej stronie wekslu uważa się za udzielenie poręczenia, wyjąwszy gdy jest to podpis wystawcy lub trasata.

Poręczenie powinno wskazywać, za kogo je dano. W braku takiej wskazówki uważa się, że poręczenia udzielono za wystawcę.

Art. 32. Poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył.

Zobowiązanie poręczyciela jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny z wyjątkiem wady formalnej.

Poręczyciel wekslowy, który zapłacił weksel, nabywa prawa, wynikające z wekslu, przeciw osobie, za którą poręczył, i przeciw tym, którzy wobec tej osoby odpowiadają z wekslu.

Dział V.

Płatność.

Art. 33. Weksel może być płatny:

za okazaniem;

w pewien czas po okazaniu;

w pewien czas po dacie;

w oznaczonym dniu.

Weksle z innymi terminami płatności lub z kilku następującymi po sobie terminami są nieważne.

Art. 34. Weksel za okazaniem jest płatny przy przedstawieniu. Weksel powinien być przedstawiony do zapłaty w ciągu roku od dnia wystawienia. Wystawca może oznaczyć krótszy lub dłuższy termin. Indosanci mogą terminy te skrócić.

Wystawca może zastrzec, że weksel, płatny za okazaniem, nie może być przedstawiony do zapłaty przed oznaczonym dniem. W tym przypadku termin do przedstawienia biegnie od owego dnia.

Art. 35. Termin płatności wekslu, płatnego w pewien czas po okazaniu, określa się podług daty przyjęcia lub podług daty protestu.

Jeżeli nie było protestu, przyjęcie niedatowane uważa się wobec akceptanta za dokonane w ostatnim dniu terminu, wyznaczonego do przedstawienia.

Art. 36. Jeżeli termin płatności wekslu jest oznaczony na jeden miesiąc lub na więcej miesięcy po dacie lub po okazaniu, weksel ten jest płatny w odpowiednim dniu tego miesiąca, w którym zapłata ma być dokonana. W braku takiego dnia weksel jest płatny w ostatnim dniu tego miesiąca.

Jeżeli termin płatności wekslu jest oznaczony na jeden miesiąc lub na więcej miesięcy i pół miesiąca po dacie lub po okazaniu, liczy się najpierw miesiące cało.

Jeżeli płatność wekslu jest oznaczona na początek, na środek (np. połowę stycznia, połowę lutego i t. d.) lub na koniec miesiąca, rozumie się przez to pierwszy, piętnasty lub ostatni dzień miesiąca.

Określenie „osiem dni” lub „piętnaście dni” wyraża nie jeden lub dwa tygodnie, lecz okres całych ośmiu lub piętnastu dni.

Określenie „pół miesiąca” oznacza piętnaście dni.

Art. 37. Gdy weksel jest płatny w oznaczonym dniu w miejscu, gdzie obowiązuje kalendarz odmienny od kalendarza miejsca wystawienia, uważa się datę płatności za określoną według kalendarza miejsca płatności.

Przy wekslu, przekazanym z jednego miejsca na inne, w którem obowiązuje kalendarz odmienny, a płatnym w pewien czas po dacie, przelicza się dzień wystawienia na dzień, odpowiadający kalendarzowi miejsca płatności, i podług tego oznacza się termin płatności.

Zasadę ustępu poprzedzającego stosuje się także do obliczania terminów przedstawienia weksli.

Przepisów tych nie stosuje się, jeżeli z zastrzeżenia w wekslu lub wogóle z jego treści wynika, że chciano zastosować inne zasady.

Dział VI.

Zapłata.

Art. 38. Posiadacz wekslu, płatnego w oznaczonym dniu albo w pewien czas po dacie lub po okazaniu, powinien przedstawić go do zapłaty bądź w pierwszym dniu, w którym można wymagać zapłaty, bądź w jednym z dwóch następnych dni powszednich.

Przedstawienie wekslu w izbie rozrachunkowej jest równoznaczne z przedstawieniem do zapłaty.

Art. 39. Trasat może przy zapłacie żądać wydania wekslu, pokwitowanego przez posiadacza.

Posiadacz nie może odmówić przyjęcia zapłaty częściowej.

W razie zapłaty częściowej trasat może żądać wzmianki o niej na wekslu i osobnego pokwitowania.

Art. 40. Posiadacz wekslu nie ma obowiązku przyjmowania zapłaty przed terminem płatności.

Trasat, który płaci przed terminem płatności, czyni to na własne niebezpieczeństwo.

Kto płaci w terminie płatności, zwolniony jest z zobowiązania, chyba że dopuścił się podstępu lub rażącego niedbalstwa. Obowiązany jest do sprawdzenia prawidłowości szeregu indosów, lecz nie do sprawdzenia podpisów indosantów.

Art. 41. Jeżeli weksel wystawiono na walutę, która nie jest walutą miejsca płatności, sumę wekslową można zapłacić w walucie krajowej podług jej wartości w dniu płatności. Jeżeli dłużnik dopuści się zwłoki, posiadacz może żądać zapłaty sumy wekslowej w walucie krajowej według swego wyboru albo podług jej kursu w dniu płatności, albo podług jej kursu w dniu zapłaty.

Wartość waluty zagranicznej oznacza się podług zwyczajów miejsca płatności. Wystawca jednak może zastrzec, że suma, przypadająca do zapłaty, ma być obliczona podług kursu, ustanowionego w wekslu.

Zasad powyższych nie stosuje się do przypadku, gdy wystawca zastrzegł, że zapłata ma być uiszczona w oznaczonej walucie (zastrzeżenie zapłaty rzeczywistej w walucie zagranicznej).

Jeżeli weksel wystawiono na walutę, mającą w kraju wystawienia i w kraju zapłaty tę samą nazwę, lecz inną wartość, domniemywa się, że miano na myśli walutę miejsca płatności.

Art. 42. W przypadku nieprzedstawienia wekslu do zapłaty w terminie, oznaczonym w art. 38, każdy dłużnik może złożyć sumę wekslową do depozytu sądu miejsca płatności wekslu na koszt i niebezpieczeństwo posiadacza.

Dział VII.

Zwrotne poszukiwanie z powodu nieprzyjęcia lub niezapłacenia.

Art. 43. Posiadacz wekslu może wykonywać zwrotne poszukiwanie przeciw indosantom, wystawcy, tudzież innym dłużnikom wekslowym:

po terminie płatności, jeżeli zapłata nie nastąpiła;

już przed terminem płatności:

1) jeżeli odmówiono przyjęcia w całości lub w części;

2) jeżeli otwarto postępowanie układowe albo jeżeli ogłoszono upadłość trasata bez względu, czy weksel przyjął, czy nie, albo jeżeli trasat zaprzestał płacenia długów, choćby to zaprzestanie nie zostało stwierdzone orzeczeniem sądowem, lub też jeżeli przeprowadzono bezskutecznie egzekucję z jego majątku;

3) jeżeli otwarto postępowanie układowe albo jeżeli ogłoszono upadłość wystawcy wekslu, co do którego istnieje zakaz przedstawienia do przyjęcia.

W przypadku zwrotnego poszukiwania przed terminem płatności, przewidzianego w ust. 1 pkt. 2) i 3) artykułu niniejszego, sąd może udzielić zobowiązanemu zwrotnie odroczenia, które nie może w żadnym razie przekraczać terminu płatności wekslu.

Art. 44. Odmowa przyjęcia lub zapłaty powinna być stwierdzona aktem publicznym (protest spowodu nieprzyjęcia lub niezapłacenia).

Protest spowodu nieprzyjęcia powinien być dokonany w terminach, w których ma nastąpić przedstawienie wekslu do przyjęcia. Jeżeli w przypadku art. 24 ust. 1 weksel został po raz pierwszy przedstawiony w ostatnim dniu terminu, protest może być dokonany jeszcze dnia następnego.

Protest spowodu niezapłacenia wekslu, płatnego w oznaczonym dniu albo w pewien czas po dacie lub po okazaniu, powinien być dokonany w jednym z dwóch dni powszednich, następujących po dniu płatności. Jeżeli weksel jest płatny za okazaniem, protest powinien być dokonany z zachowaniem warunków dokonania protestu spowodu nieprzyjęcia, przewidzianych w ustępie poprzedzającym.

Protest spowodu nieprzyjęcia zwalnia od przedstawienia do zapłaty i od protestu spowodu niezapłacenia.

W przypadku, gdy trasat bez względu, czy weksel przyjął, czy nie, zaprzestał płacenia długów lub gdy przeprowadzono bezskutecznie egzekucję z jego majątku, posiadacz może wykonywać zwrotne poszukiwanie tylko po przedstawieniu wekslu trasatowi do zapłaty i po dokonaniu protestu.

W przypadku otwarcia postępowania układowego albo ogłoszenia upadłości trasata, bez względu, czy weksel przyjął, czy nie, zarówno jak w przypadku otwarcia postępowania układowego albo ogłoszenia upadłości wystawcy wekslu, co do którego istnieje zakaz przedstawienia do przyjęcia, posiadacz wekslu może wykonywać zwrotne poszukiwanie już na podstawie orzeczenia, którym otwarto postępowanie układowe albo którym ogłoszono upadłość.

Art. 45. Posiadacz wekslu powinien o nieprzyjęciu lub o niezapłaceniu zawiadomić swojego indosanta i wystawcę w ciągu czterech dni powszednich, następujących po dniu protestu, a w przypadku zastrzeżenia „bez kosztów” - po dniu przedstawienia. Każdy indosant powinien w ciągu dwóch dni powszednich, następujących po dniu, w którym otrzymał zawiadomienie, podać do wiadomości swojego poprzednika otrzymane zawiadomienie, wskazując nazwiska i adresy tych, którzy dokonali zawiadomień poprzednich, i tak kolejno aż do wystawcy. Terminy powyższe biegną od otrzymania zawiadomienia poprzedniego.

Ilekroć w myśl ustępu poprzedzającego zawiadamia się osobę, podpisaną na wekslu, należy tak samo w tymże terminie zawiadomić jej poręczyciela.

Jeżeli indosant nie wskazał swego adresu lub podał go w sposób nieczytelny, wystarczy zawiadomienie poprzedzającego go indosanta.

Zawiadomienia można dokonać w jakikolwiek sposób, nawet przez proste odesłanie wekslu.

Obowiązany do zawiadomienia ma udowodnić, że dokonał go w przepisanym terminie. Termin ten uważa się jako zachowany, jeżeli pismo z zawiadomieniem oddano na pocztę w przepisanym terminie.

Kto nie zawiadomi w czasie powyżej oznaczonym, nie traci praw z wekslu, odpowiada jednak za szkodę, spowodowaną przez swe niedbalstwo, tylko do sumy, na jaką weksel jest wystawiony.

Art. 46. Wystawca, indosant albo poręczyciel przez zastrzeżenie „bez kosztów”, „bez protestu” lub przez inne równoznaczne, napisane na wekslu i podpisane, mogą zwolnić posiadacza wekslu od protestu spowodu nieprzyjęcia lub niezapłacenia, jako warunku zwrotnego poszukiwania.

Zastrzeżenie takie nie zwalnia posiadacza ani od przedstawienia wekslu w przepisanym terminie, ani od obowiązku zawiadomienia. Dowód niezachowania terminu przedstawienia ciąży na tym, kto się na tę okoliczność powołuje wobec posiadacza.

Zastrzeżenie, pochodzące od wystawcy, skuteczne jest wobec wszystkich dłużników wekslowych; jeżeli pochodzi od indosanta lub od poręczyciela, ma skutek tylko wobec niego. Gdyby mimo zastrzeżenia, pochodzącego od wystawcy, posiadacz dokonał protestu, sam ponosi koszty. Jeżeli zastrzeżenie pochodzi od indosanta lub od poręczyciela, koszty dokonanego protestu obciążają wszystkich dłużników wekslowych.

Art. 47. Kto weksel wystawił, przyjął, indosował lub zań poręczył, odpowiada wobec posiadacza solidarnie.

Posiadacz może dochodzić roszczeń przeciw jednemu, kilku lub wszystkim dłużnikom bez potrzeby zachowania porządku, w jakim się zobowiązali.

Takie samo prawo ma każdy dłużnik wekslowy, który weksel wykupił.

Dochodzenie sądowe roszczeń przeciw jednemu dłużnikowi nie tamuje dochodzenia przeciw innym dłużnikom, nawet następującym po dłużniku, przeciw któremu wpierw skierowano dochodzenie sądowe.

Art. 48. Posiadacz wekslu może żądać od zobowiązanego zwrotnie:

1) nieprzyjętej lub niezapłaconej sumy wekslowej wraz z odsetkami, jeżeli je zastrzeżono;

2) odsetek w wysokości sześć od sta, a przy wekslach, wystawionych i płatnych w Polsce, odsetek ustawowych od dnia płatności;

3) kosztów protestu, dokonanych zawiadomień, tudzież innych kosztów;

4) prowizji komisowej, która w braku umowy wynosi jedną szóstą od sta od sumy wekslowej i nie może przekroczyć tej stopy.

W przypadku zwrotnego poszukiwania przed płatnością będzie potrącone dyskonto od sumy wekslowej. Dyskonto oblicza się według stopy dyskontowej Banku Polskiego w dniu zwrotnego poszukiwania w miejscu zamieszkania posiadacza.

Art. 49. Kto weksel wykupił, może żądać od swoich poprzedników:

1) całkowitej sumy zapłaconej;

2) odsetek w wysokości sześć od sta, a przy wekslach, wystawionych i płatnych w Polsce, odsetek ustawowych od powyższej sumy, licząc od dnia wykupienia wekslu;

3) własnych kosztów;

4) prowizji komisowej od sumy wekslowej, obliczonej według art. 48 ust. 1 pkt. 4).

Art. 50. Każdy dłużnik wekslowy, przeciw któremu wykonywa się lub wykonać można zwrotne poszukiwanie, może żądać, aby mu za zapłatą sumy regresowej wydano weksel, protest, tudzież rachunek pokwitowany.

Indosant, który weksel wykupił, może przekreślić indos własny oraz indosy następnych indosantów.

Art. 51. W przypadku zwrotnego poszukiwania po częściowem przyjęciu wekslu ten, kto płaci nieprzyjętą część sumy wekslowej, może żądać stwierdzenia zapłaty na wekslu i osobnego pokwitowania. Nadto posiadacz wekslu wyda mu poświadczony przez siebie odpis wekslu oraz protest celem umożliwienia dalszego zwrotnego poszukiwania.

Art. 52. Zwrotnie poszukujący może w braku zastrzeżenia przeciwnego wykonać swoje prawo także w ten sposób, że na jednego z zobowiązanych zwrotnie wystawia nowy weksel (weksel zwrotny), płatny za okazaniem i w miejscu zamieszkania zobowiązanego zwrotnie.

Weksel zwrotny obejmuje prócz sum, wymienionych w art. 48 i 49, stręczne i opłatę stemplową za weksel zwrotny.

Jeżeli weksel zwrotny wystawia posiadacz wekslu, wysokość sumy wekslowej oznaczona będzie podług kursu wekslu za okazaniem, przekazanego z miejsca płatności wekslu pierwotnego na miejsce zamieszkania zobowiązanego zwrotnie. Jeżeli weksel zwrotny wystawia indosant, wysokość sumy wekslowej oznaczona będzie podług kursu wekslu za okazaniem, przekazanego z miejsca zamieszkania wystawcy wekslu zwrotnego na miejsce zamieszkania zobowiązanego zwrotnie.

Art. 53. Po bezskutecznym upływie terminów, ustanowionych:

do przedstawienia wekslu, płatnego za okazaniem lub w pewien czas po okazaniu;

do protestu spowodu nieprzyjęcia lub niezapłacenia;

do przedstawienia do zapłaty w razie zastrzeżenia „bez kosztów”,

posiadacz traci prawo do indosantów, wystawcy oraz do innych dłużników wekslowych z wyjątkiem akceptanta.

W razie nieprzedstawienia wekslu do przyjęcia w terminie, zastrzeżonym przez wystawcę, posiadacz traci prawo zwrotnego poszukiwania spowodu niezapłacenia jako też spowodu nieprzyjęcia, wyjąwszy, gdyby z treści zastrzeżenia wynikało, że wystawca chciał się jedynie uchylić od odpowiedzialności za przyjęcie.

Jeżeli zastrzeżenie co do terminu przedstawienia uczynił indosant, tylko on może się na nie powołać.

Art. 54. Jeżeli przedstawienie wekslu albo protest nie mogą być dokonane w terminach przepisanych spowodu przeszkody nie do przezwyciężenia (ustawowego przepisu któregokolwiek państwa albo innego wypadku siły wyższej), terminy te ulegają przedłużeniu.

Posiadacz obowiązany jest zawiadomić bez zwłoki swego indosanta o wypadku siły wyższej i o tem zawiadomieniu zaznaczyć na wekslu lub na przedłużku z dodaniem daty i swego podpisu; pozatem stosuje się przepisy art. 45.

Po ustaniu siły wyższej posiadacz wekslu powinien bez zwłoki przedstawić weksel do przyjęcia lub do zapłaty, a w razie potrzeby dokonać protestu.

Jeżeli siła wyższa trwa dłużej niż trzydzieści dni, licząc od terminu płatności, można wykonać zwrotne poszukiwanie bez przedstawienia wekslu i bez protestu.

Co do weksli, płatnych za okazaniem lub w pewien czas po okazaniu, termin trzydziestodniowy biegnie od dnia, w którym posiadacz zawiadomił swego indosanta o wypadku siły wyższej, chociażby nawet zawiadomienie takie nastąpiło jeszcze przed upływem terminu do przedstawienia; co do weksli, płatnych w pewien czas po okazaniu, termin trzydziestodniowy przedłuża się o czas, w jaki po okazaniu weksel był płatny.

Okoliczności czysto osobistych, dotyczących posiadacza wekslu lub osoby, której zlecił on przedstawienie wekslu lub dokonanie protestu, nie uważa się za wypadki siły wyższej.

Dział VIII.

Wyręczenie.

1. Przepisy ogólne.

Art. 55. Wystawca, indosant lub poręczyciel mogą wskazać osobę, która ma przyjąć albo zapłacić weksel w potrzebie.

Weksel można pod warunkami niżej określonymi przyjąć lub zapłacić przez wyręczenie na rzecz któregokolwiek dłużnika, przeciw któremu może być wykonywane zwrotne poszukiwanie.

Każda osoba trzecia, nawet trasat lub osoba, już zobowiązana z wekslu, z wyjątkiem akceptanta, mogą być wyręczycielami.

O wyręczeniu wyręczyciel zawiadomi w ciągu dwóch dni powszednich osobę, którą wyręcza. Jeżeli terminu nie zachowa, odpowiada za szkodę, spowodowaną przez swoje niedbalstwo, tylko do sumy, na jaką weksel jest wystawiony.

2. Przyjęcie przez wyręczenie.

Art. 56. Przyjęcie przez wyręczenie może nastąpić we wszystkich przypadkach, gdy posiadacz wekslu, co do którego nie istnieje zakaz przedstawienia do przyjęcia, ma prawo zwrotnego poszukiwania przed terminem płatności.

Jeżeli na wekslu wskazano osobę, która ma weksel przyjąć lub zapłacić w potrzebie w miejscu płatności, posiadacz nie może przed terminem płatności wykonać zwrotnego poszukiwania przeciw temu, kto wskazał tę osobę, i przeciw następującym po nim dłużnikom, chyba że przedstawił weksel osobie wskazanej i że odmówienie przez nią przyjęcia stwierdzone zostało protestem.

W innych przypadkach wyręczenia posiadacz może nie zgodzić się na przyjęcie przez wyręczenie. Jeżeli jednak zgodzi się na nie, traci prawo zwrotnego poszukiwania przed terminem płatności przeciw temu, na czyją rzecz nastąpiło przyjęcie przez wyręczenie, i przeciw następującym po nim dłużnikom.

Art. 57. Przyjęcie przez wyręczenie umieszcza się na wekslu; podpisuje je wyręczyciel. Przyjęcie powinno wskazywać, na czyją rzecz wyręczenie nastąpiło; w braku tej wskazówki przyjęcie uważa się za udzielone na rzecz wystawcy.

Art. 58. Akceptant przez wyręczenie odpowiada wobec posiadacza oraz indosantów, następujących po wyręczonym, tak samo, jak ostatni.

Pomimo przyjęcia przez wyręczenie wyręczony i jego poprzednicy mogą za zwrotem sumy, oznaczonej w art. 48, żądać od posiadacza wydania wekslu oraz protestu i rachunku pokwitowanego, jeżeli je sporządzono.

3. Zapłata przez wyręczenie.

Art. 59. Zapłata przez wyręczenie może nastąpić we wszystkich przypadkach, w których można dochodzić zwrotnego poszukiwania po terminie płatności wekslu lub przed tym terminem.

Zapłata przez wyręczenie obejmuje całą sumę, którą miałby zapłacić wyręczony.

Dokonana będzie najpóźniej nazajutrz po ostatnim dniu, przepisanym dla protestu spowodu niezapłacenia.

Art. 60. Jeżeli weksel przyjęły przez wyręczenie osoby, mające zamieszkanie w miejscu płatności, albo jeżeli osoby, mające zamieszkanie w tem samem miejscu, wskazano jako mające płacić w potrzebie, posiadacz przedstawi weksel wszystkim tym osobom i w razie nieuiszczenia zapłaty przez wyręczenie, dokona protestu spowodu niezapłacenia najpóźniej nazajutrz po ostatnim dniu, przepisanym dla protestu.

W razie niedokonania protestu w tym czasie ten, kto wskazał adres w potrzebie lub na czyją rzecz nastąpiło przyjęcie, tudzież następujący po nim indosanci wolni są od odpowiedzialności.

Art. 61. Posiadacz wekslu, który odmawia przyjęcia zapłaty przez wyręczenie, traci prawo zwrotnego poszukiwania przeciw tym, którzy byliby zwolnieni.

Art. 62. Zapłatę przez wyręczenie stwierdza się pokwitowaniem na wekslu, oznaczając osobę, na której rzecz zapłaty dokonano. W braku takiego oznaczenia uważa się, że zapłaty dokonano na rzecz wystawcy.

Weksel i protest, jeżeli był dokonany, wręczyć należy płacącemu przez wyręczenie.

Art. 63. Płacący przez wyręczenie nabywa prawa, wynikające z wekslu, przeciw wyręczonemu i przeciw tym, którzy wobec wyręczonego odpowiadają z wekslu. Nie może on jednak dalej wekslu indosować.

Indosanci, następujący po wyręczonym, są zwolnieni.

W razie zbiegu kilku ofiarujących zapłatę przez wyręczenie, pierwszeństwo należy się temu, kto przez zapłatę zwalnia największą liczbę dłużników. Kto wbrew temu przepisowi, mimo świadomości stanu rzeczy, płaci przez wyręczenie, traci prawo zwrotnego poszukiwania przeciw tym, którzy byliby zwolnieni.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

CZEKI :

- dokumenty ściśle sformalizowane

- wykorzystuje konstrukcje przekazu

- ma na celu polecenie rozliczenia

- trasatem wyłącznie jest bank

- dłużnik czekowy jest zawsze wystawca czeku

- czek nie ma na celu kredytowania

- czek płatny jest za okazaniem ! jeżeli jest data płatności na czek, czek można zrealizować w ciągu 10 dni

- czek można oprotestować

- kwota słowna jest najważniejsza

- nie można oprocentować sumy czekowej

- sfałszowanie podpisu to czek jest nieważny

RODZAJE CZEKU :

- na okaziciela

- imienny

- gotówkowy

- rozrachunkowy

- zakreślony

- bez pokrycia : tego czeku nie realizujemy

- podróżny : wydrukowana suma

- postdatowany : nie może być odwolany

UMORZENIE CZEKÓW UTRACONYCH :

- sąd miejsca płatności czeku umarza

Czek - pisemne zlecenie bezwzględnego wypłacenia określonej kwoty, wydane bankowi przez posiadacza rachunku bankowego. Podstawą prawną funkcjonowania czeków w Polsce jest ustawa Prawo Czekowe z 1936 r.Nazwa czek pochodzi od arabskiego słowa szakk oznaczającego odroczoną płatność^[1].
Wystawcę czeku nazywamy trasantem. Może nim być każda osoba fizyczna lub prawna posiadająca rachunek bankowy. Trasatem czeku jest natomiast bank, który prowadzi rachunek trasanta. Remitentem czeku jest osoba fizyczna lub prawna, na którą czek wystawiono. Czek można wystawić na określoną osobę (czek imienny) lub na okaziciela. Prawa z czeku mogą być przenoszone przez indos. Istnieje również forma czeku wystawionego na określonego remitenta, bez prawa przenoszenia uprawnień na inną osobę (czek rekta). Czek zawsze jest płatny za okazaniem.

Odwołanie czeku

Istotnym uprawnieniem wystawcy czeku jest możliwość jego odwołania. Kwestie odwołania czeku reguluje art. 32 ustawy Prawo czekowe. Odwołanie czeku jest to cofnięcie upoważnienia dla banku do zapłaty sumy czekowej. Odwołanie czeku nie może nastąpić wcześniej niż po upływie terminu do przedstawienia czeku do zapłaty.

Terminy do przedstawienia czeku do zapłaty:

• w przypadku czeków krajowych, a więc płatnych w tym samym kraju, w którym zostały wystawione wynosi 10 dni. (art. 29 ustawy Prawo czekowe)

• w przypadku czeków zagranicznych terminy te są zależne od tego czy czek jest płatny w obrębie tego samego kontynentu i wynoszą od 20 do 70 dni.

Po upływie powyższych terminów czek może zostać przez wystawcę swobodnie odwołany. Jeżeli jednak wystawca nie skorzysta z tego prawa czek nadal jest ważny i można go zrealizować

Podział czeków

• gotówkowe - zlecające bankowi wypłatę gotówki,

• rozrachunkowe - służące do rozliczeń bezgotówkowych, odbiorcą takiego czeku może być wyłącznie posiadacz rachunku bankowego (art. 39 ustawy Prawo czekowe),

• zakreślone - mogą być zrealizowane wyłącznie na ręce bankiera lub stałego klienta banku (art. 37 i 38 ustawy Prawo czekowe)

Czeki potwierdzone

Zasady realizacji tego rodzaju czeków uregulowane są w art. 63 ustawy Prawo Bankowe. Potwierdzenia czeku dokonuje bank. Potwierdzenie czeku przez bank skutkuje blokadą rachunku bankowego wystawcy weksla, która trwa przez czas oznaczony lub do chwili realizacji czeku.

Czek bez pokrycia

Z wystawieniem czeku bez pokrycia mamy do czynienia w dwóch przypadkach;

• jeżeli na rachunku bankowym wystawcy już w chwili wystawiania czeku nie ma środków pieniężnych na pokrycie kwoty czekowej.

• jeżeli po wystawieniu czeku, a jeszcze przed jego realizacją doszło do rozporządzenia środkami zgromadzonymi na rachunku bankowym w wyniku czego czek stracił pokrycie.

Wystawienie czeku bez pokrycia rodzi odpowiedzialność zarówno cywilną jak i karną wystawcy takiego czeku (art. 61 ustawy Prawo czekowe)

Realizacja sfałszowanego czeku

Ryzyko zapłaty za czek sfałszowany obciąża bank. Bank może jednak dochodzić odszkodowania od klienta opierając się na zarzucie niedochowania warunków umowy zawartej z bankiem tzn. dokonywanie transakcji za pomocą czeku (np. zarzut niedochowania należytej staranności ze strony klienta w przypadku zgubienia przez niego blankietów czekowych). Z uwagi na łatwość realizacji operacji bezgotówkowych, czeki znalazły szerokie uznanie w krajach anglosaskich (USA, Kanada, Wielka Brytania). W Europie kontynentalnej nigdy nie uzyskały one większej popularności (z wyjątkiem Francji), gdzie ich miejsce zajęły karty płatnicze.Większość polskich banków z powodu łatwości dokonywania fałszerstw zrezygnowało z wydawania czeków do rachunków klienckich. Ostatni w Polsce bank wydający jeszcze czeki, PKO BP powziął decyzję o zaprzestaniu ich wydawania od 1 stycznia 2006 roku.

Dział I. 

Wystawienie i forma czeku.

Art. 1. Czek zawiera:

  1)   nazwę "czek" w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono;

  2)   polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej;

  3)   nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata);

  4)   oznaczenie miejsca płatności;

  5)   oznaczenie daty i miejsca wystawienia czeku;

  6)   podpis wystawcy czeku.

Art. 2. Nie będzie uważany za czek dokument, któremu brak jednej z cech, wskazanych w artykule poprzedzającym, wyjąwszy przypadki, określone w ustępach następujących.

W braku osobnego oznaczenia, miejsce wymienione obok nazwiska trasata, uważa się za miejsce płatności. Jeżeli obok nazwiska trasata wymieniono kilka miejsc, czek jest płatny w miejscu, wymienionym najpierw.

W braku takiego lub wszelkiego innego oznaczenia, czek jest płatny w miejscu wystawienia.

Czek, w którym nie oznaczono miejsca wystawienia, uważa się za wystawiony w miejscu, podanem obok nazwiska wystawcy.

Art. 3. Czek wystawia się na bankiera, który ma fundusze do rozporządzenia wystawcy, zgodnie z wyraźną lub dorozumianą umową, uprawniającą wystawcę do rozporządzania temi funduszami zapomocą czeku. Wszakże dokument, wystawiony bez zachowania tego przepisu, pozostaje mimo to ważny jako czek.

W czekach, wystawionych i płatnych w Polsce, można jako trasata wskazać jedynie bankiera. Polecenie zapłaty, które nie odpowiada temu przepisowi, jest jako czek nieważne.

Art. 4. Czek nie ulega przyjęciu. Wzmiankę o przyjęciu, umieszczoną na czeku, uważa się za nienapisaną.

Art. 5. Czek może być wystawiony:

na określoną osobę z dodaniem wyraźnego zastrzeżenia "na zlecenie" lub bez takiego zastrzeżenia;

na określoną osobę z dodaniem zastrzeżenia "nie na zlecenie" lub innego równoznacznego;

na okaziciela.

Czek na rzecz określonej osoby z dodaniem wyrazów "lub okazicielowi" albo innego zwrotu równoznacznego uważa się za czek na okaziciela.

Za czek na okaziciela uważa się również czek, nie wskazujący, komu ma być uiszczona zapłata.

Art. 6. Czek może być wystawiony na własne zlecenie wystawcy.

Czek może być wystawiony na rachunek osoby trzeciej.

Czek na okaziciela, w którym wystawca jest zarazem trasatem, jest nieważny.

Art. 7. Zastrzeżenie oprocentowania, umieszczone w czeku, uważa się za nienapisane.

Art. 8. Czek może być płatny w miejscu zamieszkania osoby trzeciej, bądź w miejscowości, w której trasat ma miejsce zamieszkania, bądź w innej miejscowości, z tem jednak zastrzeżeniem, że osoba trzecia jest bankierem.

Art. 9. Czek, w którym sumę czekową napisano literami i liczbami, w razie różnicy ważny jest na sumę, napisaną literami.

W razie różnicy sum, napisanych kilkakrotnie literami lub kilkakrotnie liczbami, czek jest ważny na sumę mniejszą.

Art. 10. Jeżeli na czeku znajdują się podpisy osób, niezdolnych do zaciągania zobowiązań czekowych, podpisy fałszywe, podpisy osób nieistniejących albo podpisy, które z jakiejkolwiek innej przyczyny nie zobowiązują osób, które czek podpisały lub których nazwiskiem czek został podpisany, nie uchybia to ważności innych podpisów.

Art. 11. Kto podpisał czek jako przedstawiciel innej osoby, nie będąc umocowanym do działania w jej imieniu, odpowiada sam czekowo, a jeżeli zapłacił, ma takie same prawa, jakieby miała osoba, której jest rzekomo przedstawicielem. Zasady te stosuje się również do przedstawiciela, który przekroczył granice swego umocowania.

Art. 12. Wystawca odpowiada za zapłatę czeku. Zastrzeżenie, którem wystawca zwalnia się od tej odpowiedzialności, uważa się za nienapisane.

Art. 13. Jeżeli czek, niezupełny w chwili wystawienia, uzupełniony został niezgodnie z zawartem porozumieniem, nie można wobec posiadacza zasłaniać się zarzutem, że nie zastosowano się do tego porozumienia, chyba że posiadacz nabył czek w złej wierze albo przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

LISTY ZASTAWNE :

-są emitowane przez banki, tylko ,że specjalne, tj. tylko banki hipoteczne

- funkcją ich jest pozyskiwanie środków przez bank z przeznaczeniem na długoterminowe terminy płatności

- długoterminowe papiery wartościowe

- bank hipoteczny nie jest tu wierzycielem a DŁUŻNIKIEM

- list jest pod szczególnym nadzorem Komisji Nadzoru Bankowego. Mają przywileje w zakresie egzekucji. Podstawowym świadczeniem jest zobowiązanie banku do wykupienia przez bank listu zastawnego wg wartości nominalnej oraz wypłacenie odsetek związanych z takim papierem wartościowym.

Listy zastawne są to dłużne papiery wartościowe, do emitowania ich uprawnione są tylko banki hipoteczne, obrót nimi reguluje ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych^[1].

Listy zastawne dzielimy na:

• hipoteczne listy zastawne

• publiczne listy zastawne

Zalety listów zastawnych

• jasne ramy prawne

• wysoki poziom bezpieczeństwa

• szybko rozwijający się sektor kredytów hipotecznych w Polsce

• możliwość obrotu na rynku wtórnym

Wady listów zastawnych

• niesprzyjające otoczenie prawne: przewlekłe procedury, zmieniające się przepisy

• ramy prawne nie w pełni obejmują wszystkie ryzyka, np. ryzyko stopy procentowej i kursowe

• prawdopodobne niedopasowanie zapadalności pomiędzy listami a kredytami w rejestrach zabezpieczeń

• ryzyko kredytowe w obrębie rejestru zabezpieczenia: koncentracja, wysoki udział kredytów komercyjnych, przeważnie kredyty denominowane w walutach obcych

RODZAJE LISTÓW ZASTAWNYCH:

- hipoteczne listy zastawne : bank hipoteczny zobowiązuje się wobec uprawnionego do spełnienia określonego świadczenia pieniężnego

- publiczne listy zastawne : kredyty udzielone szczególnym podmiotom

Listy te różnią się innym sposobem zabezpieczenia!!!

FORMA LISTÓW ZASTAWNYCH:

- materialna

- zdematerializowana

FUNKCJE:

- obiegowa

- legitymacyjna

- lokacyjna

USTAWA

z dnia 29 sierpnia 1997 r.

o listach zastawnych i bankach hipotecznych

Dział I

Przepisy ogólne

Art. 1.

Ustawa określa:

1) zasady emisji, zbywania, nabywania, wykupu i zabezpieczenia listów zastawnych

oraz

2) zasady tworzenia, organizacji, działalności i szczególnego nadzoru nad bankami

hipotecznymi.

Art. 2.

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) „bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości” - należy przez to rozumieć

ustaloną zgodnie z przepisami ustawy wartość, która w ocenie banku

hipotecznego odzwierciedla poziom ryzyka związanego z nieruchomością

jako przedmiotem zabezpieczenia kredytów udzielanych przez bank

hipoteczny;

2) „zabezpieczeniu hipoteką” - należy przez to rozumieć hipotekę na rzecz banku

hipotecznego ustanowioną na prawie użytkowania wieczystego lub prawie

własności nieruchomości położonej na obszarze kraju.

Dział II

Listy zastawne

Art. 3.

1. Hipoteczny list zastawny jest papierem wartościowym imiennym lub na okaziciela,

którego podstawę emisji stanowią wierzytelności banku hipotecznego zabezpieczone

hipotekami, w którym to liście bank hipoteczny zobowiązuje się

wobec uprawnionego do spełnienia określonych świadczeń pieniężnych.

2. Publiczny list zastawny jest papierem wartościowym imiennym lub na

okaziciela, którego podstawę emisji stanowią wierzytelności banku hipotecznego

z tytułu:

Opracowano na podstawie:

tj. Dz.U. z

2003 r. Nr 99, poz.

919, z 2005 r. Nr 184,

poz. 1539, Nr 249,

poz. 2104, z 2006 r.

Nr 157, poz. 1119, Nr

157, poz. 1241.

©Kancelaria Sejmu s. 2/2

2009-10-13

1) kredytów w części zabezpieczonej wraz z należnymi odsetkami, gwarancją

lub poręczeniem Narodowego Banku Polskiego, Europejskiego Banku

Centralnego, rządów lub banków centralnych państw członkowskich Unii

Europejskiej, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju,

z wyłączeniem państw, które restrukturyzują lub restrukturyzowały swoje

zadłużenie zagraniczne w ciągu ostatnich 5 lat, oraz gwarancją lub

poręczeniem Skarbu Państwa zgodnie z przepisami odrębnych ustaw, albo

2) kredytów udzielonych podmiotom wymienionym w pkt 1, albo

3) kredytów w części zabezpieczonej wraz z należnymi odsetkami, gwarancją

lub poręczeniem jednostek samorządu terytorialnego oraz kredytów

udzielonych jednostkom samorządu terytorialnego.

3. Do publicznych listów zastawnych stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące

hipotecznych listów zastawnych, z wyłączeniem przepisów ustawy w zakresie

zabezpieczenia hipoteką.

[4. Bank hipoteczny, udzielając kredytu jednostce samorządu terytorialnego, jak

również nabywając papiery wartościowe emitowane przez jednostkę samorządu

terytorialnego, jest obowiązany uzyskać pozytywną, na dzień przyznania kredytu

lub nabycia papierów wartościowych, opinię regionalnej izby obrachunkowej o

możliwości spłaty kredytu lub wykupu papierów wartościowych, o której mowa w

art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U.

Nr 249, poz. 2104).]

<4. Bank hipoteczny, udzielając kredytu jednostce samorządu terytorialnego,

jak również nabywając papiery wartościowe emitowane przez jednostkę

samorządu terytorialnego, jest obowiązany uzyskać, na dzień przyznania

kredytu lub nabycia papierów wartościowych, opinię regionalnej izby

obrachunkowej o możliwości spłaty kredytu lub wykupu papierów

wartościowych, o której mowa w art. 91 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009

r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240).>

Art. 4.

Świadczenia pieniężne, o których mowa w art. 3, polegają na wypłacie odsetek i wykupie

hipotecznych listów zastawnych w sposób i w terminach określonych w warunkach

emisji, z uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy.

Art. 5.

Hipoteczny list zastawny może być nominowany w złotych albo w walucie obcej w

rozumieniu przepisów Prawa dewizowego.

Art. 6.

Hipoteczny list zastawny zawiera w szczególności:

1) nazwę „hipoteczny list zastawny”;

2) wskazanie podstawy prawnej emisji;

3) nazwę (firmę) banku hipotecznego będącego emitentem oraz jego siedzibę;

4) serię i numer hipotecznego listu zastawnego;

5) oznaczenie wartości nominalnej oraz datę, od której nalicza się oprocentowanie,

i wysokość oprocentowania, a także terminy wypłaty odsetek, termin

nowe brzmienie ust. 4

w art. 3 wchodzi w

życie z dn. 1.01.2010

r. (Dz. U. z 2009 r. Nr

157, poz. 1241)

©Kancelaria Sejmu s. 3/3

2009-10-13

wykupu hipotecznego listu zastawnego, miejsce płatności oraz warunki wykupu;

6) w przypadku gdy termin wykupu jest dłuższy niż 5 lat - informację, że po

upływie 5 lat od dnia emisji bank hipoteczny może dokonać jego umorzenia

przed terminem wykupu, oraz informację o warunkach wykupu;

7) informację, że uprawnionemu z hipotecznego listu zastawnego nie przysługuje

prawo wcześniejszego niż w określonym terminie przedstawienia go do

wykupu;

8) miejsce i datę wystawienia hipotecznego listu zastawnego;

9) podpisy osób uprawnionych do zaciągania zobowiązań w imieniu banku hipotecznego

oraz podpis powiernika; podpisy te mogą być odtwarzane sposobem

mechanicznym.

Art. 7.

1. Hipoteczny list zastawny może być emitowany w formie dokumentu lub w formie

zdematerializowanej (zapis komputerowy).

2. Jeżeli hipoteczny list zastawny występuje w formie zdematerializowanej, wówczas

wszystkie dane, o których mowa w art. 6, powinny być zamieszczone w

treści świadectwa depozytowego albo innego dokumentu wydanego osobie

uprawnionej.

3. Hipoteczny list zastawny może być emitowany w odcinkach zbiorowych.

Art. 8.

1. W zakresie nieuregulowanym niniejszą ustawą do zasad emisji, obrotu i wykupu

hipotecznych listów zastawnych mają zastosowanie przepisy:

1) ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach

wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu

obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. Nr 184, poz. 1539);

2) ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U.

Nr 183, poz. 1538);

3) ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach (Dz. U. z 2001 r. Nr 120, poz.

1300, z późn. zm.1)), z wyjątkiem przepisów art. 7 ust. 1 i 2 oraz art. 28-39.

2. Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, szczególny tryb i warunki

wprowadzania listów zastawnych do publicznego obrotu. Rozporządzenie

powinno w szczególności określać zakres obowiązków informacyjnych tak, aby

umożliwić inwestorom rzetelną ocenę sytuacji finansowej i gospodarczej emitenta.

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2002 r. Nr 216, poz.

1824, z 2003 r. Nr 217, poz. 2124 oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1316 i Nr 183, poz. 1538, Nr 184, poz.

1539.

©Kancelaria Sejmu s. 4/4

2009-10-13

Dział III

Bank hipoteczny

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 9.

1. Bank hipoteczny jest tworzony wyłącznie w formie spółki akcyjnej.

2. Statut banku hipotecznego określa jego nazwę, która zawiera dodatkowo wyrazy

„bank hipoteczny”.

Art. 10.

Do zasad tworzenia, organizacji i działania banków hipotecznych nieuregulowanych

w niniejszej ustawie stosuje się odpowiednio przepisy Prawa bankowego oraz przepisy

o Narodowym Banku Polskim.

Art. 11.

Komisja Nadzoru Finansowego może określić, w drodze uchwały, szczegółowe zasady

dotyczące wyposażenia banków hipotecznych w kapitał założycielski.

Rozdział 2

Czynności banku hipotecznego

Art. 11a.

Bank hipoteczny może wykonywać wyłącznie czynności określone w niniejszej

ustawie.

Art. 12.

Do podstawowych czynności banku hipotecznego należy:

1) udzielanie kredytów zabezpieczonych hipoteką;

2) udzielanie kredytów niezabezpieczonych hipoteką, o których mowa w art. 3

ust. 2;

3) nabywanie wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych przez nie kredytów

zabezpieczonych hipoteką oraz wierzytelności z tytułu kredytów niezabezpieczonych

hipoteką, o których mowa w pkt 2;

4) emitowanie hipotecznych listów zastawnych, których podstawę stanowią wierzytelności

banku hipotecznego z tytułu:

a) udzielonych kredytów zabezpieczonych hipoteką oraz

b) nabytych wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych przez nie

kredytów zabezpieczonych hipoteką;

5) emitowanie publicznych listów zastawnych, których podstawę stanowią:

©Kancelaria Sejmu s. 5/5

2009-10-13

a) wierzytelności banku hipotecznego z tytułu udzielonych kredytów

niezabezpieczonych hipoteką, o których mowa w pkt 2,

b) nabyte przez bank hipoteczny wierzytelności innych banków z tytułu

udzielonych przez nie kredytów niezabezpieczonych hipoteką, o których

mowa w pkt 2.

Art. 13.

1. Ogólna kwota wierzytelności z tytułu czynności, o których mowa w art. 12 pkt 1

i 3, w części przekraczającej 60% bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości

nie może przekroczyć 30% ogólnej kwoty wierzytelności banku hipotecznego

zabezpieczonych hipoteką.

2. Wysokość pojedynczego kredytu zabezpieczonego hipoteką nie może

przekroczyć bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości.

Art. 14.

Ze środków uzyskanych z emisji listów zastawnych bank hipoteczny może refinansować

kredyty zabezpieczone hipoteką oraz nabyte wierzytelności innych banków z

tytułu udzielonych przez nie kredytów zabezpieczonych hipoteką; refinansowanie

nie może jednak przekroczyć kwoty odpowiadającej 60% bankowo-hipotecznej wartości

nieruchomości.

Art. 15.

1. Poza czynnościami, o których mowa w art. 12, banki hipoteczne mogą

wykonywać następujące czynności:

1) przyjmowanie lokat terminowych;

2) zaciąganie kredytów i pożyczek;

3) emitowanie obligacji;

4) przechowywanie papierów wartościowych;

5) nabywanie i obejmowanie akcji lub udziałów innych podmiotów, których

forma prawna zapewnia ograniczenie odpowiedzialności banku hipotecznego

do wysokości zainwestowanych środków, o ile służy to wykonywaniu

czynności banku hipotecznego, przy czym ogólna wartość nabytych i

objętych akcji i udziałów nie może przekroczyć 10% wysokości funduszy

własnych banku hipotecznego;

6) prowadzenie rachunków bankowych służących obsłudze projektów

inwestycyjnych realizowanych z wykorzystaniem kredytów udzielonych

przez bank hipoteczny;

7) świadczenie usług konsultacyjno-doradczych związanych z rynkiem

nieruchomości, w tym także w zakresie ustalania bankowo-hipotecznej

wartości nieruchomości;

8) zarządzanie wierzytelnościami banku hipotecznego oraz innych banków, z

tytułu kredytów, o których mowa w art. 12, jak również udzielanie tych

kredytów w imieniu innych banków na podstawie zawartych z nimi umów.

©Kancelaria Sejmu s. 6/6

2009-10-13

2. Wysokość zobowiązań wynikających z czynności, o których mowa w ust. 1

pkt 1-3, nie może przekroczyć łącznie:

1) w okresie pięciu lat od dnia rozpoczęcia działalności operacyjnej przez bank

hipoteczny - dziesięciokrotnej wysokości funduszy własnych banku

hipotecznego;

2) po upływie okresu, o którym mowa w pkt 1 - sześciokrotnej wysokości

funduszy własnych banku hipotecznego.

3. Środki uzyskane z wykonywania czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1-3,

mogą być przeznaczone wyłącznie na refinansowanie czynności, o których mowa

w art. 12.

Art. 15a.

Banki hipoteczne mogą podejmować działania służące wykonywaniu czynności, o

których mowa w art. 12 i art. 15 ust. 1 pkt 1-3 i 5, a w szczególności:

1) wykonywać czynności obrotu dewizowego;

2) wykonywać czynności ograniczające ryzyko walutowe i ryzyko stopy

procentowej, z zastrzeżeniem art. 19 ust. 2.

Art. 16.

1. Wolne środki pieniężne bank hipoteczny może przeznaczyć na:

1) lokaty w bankach posiadających fundusze własne w wysokości nie mniejszej

niż równowartość w złotych kwoty 10 000 000 euro przeliczonej według

kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski;

2) nabycie wyemitowanych przez siebie listów zastawnych w celu ich

zdeponowania pod nadzorem powiernika, o ile jest to związane

z wypełnieniem przez bank hipoteczny wymogu, o którym mowa w art. 18

ustawy, lub w celu umorzenia;

3) nabycie papierów wartościowych emitowanych lub gwarantowanych przez

podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 2 pkt 1;

4) nabycie papierów wartościowych emitowanych przez jednostki samorządu

terytorialnego;

5) nabycie listów zastawnych emitowanych przez inne banki hipoteczne.

2. Bank hipoteczny może nabywać nieruchomości jedynie w celu uniknięcia strat z

tytułu udzielonych kredytów zabezpieczonych hipoteką oraz gdy jest to niezbędne

ze względu na potrzeby związane z działalnością banku.

Art. 17.

1. Łączna kwota nominalnych wartości znajdujących się w obrocie listów zastawnych

banku hipotecznego nie może przekroczyć 40-krotności jego funduszy

własnych, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Na potrzeby ustalenia limitu, o którym mowa w ust. 1, do funduszy własnych

dolicza się kwotę rezerwy na ryzyko ogólne, o której mowa w art. 130 ust. 1

ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz.

©Kancelaria Sejmu s. 7/7

2009-10-13

665, Nr 126, poz. 1070, Nr 141, poz. 1178, Nr 144, poz. 1208, Nr 153, poz.

1271, Nr 169, poz. 1385 i 1387 i Nr 241, poz. 2074 oraz z 2003 r. Nr 50, poz.

424, Nr 60, poz. 535 i Nr 65, poz. 594).

3. (skreślony).

Art. 18.

1. Łączna kwota nominalnych wartości znajdujących się w obrocie hipotecznych

listów zastawnych nie może przekraczać sumy nominalnych kwot wierzytelności

banku zabezpieczonych hipoteką, stanowiących podstawę emisji hipotecznych

listów zastawnych, z zastrzeżeniem ust. 3.

2. Dochód banku hipotecznego z tytułu odsetek od wierzytelności zabezpieczonych

hipoteką, o których mowa w ust. 1, nie może być niższy od kosztów z tytułu odsetek

od znajdujących się w obrocie hipotecznych listów zastawnych.

3. Podstawą emisji hipotecznych listów zastawnych, do wysokości 10% kwoty zabezpieczonych

hipoteką wierzytelności banku, o których mowa w ust. 1, mogą

być także środki banku hipotecznego:

1) ulokowane w papierach wartościowych, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt

3;

2) ulokowane w Narodowym Banku Polskim;

3) posiadane w gotówce.

4. Przy określaniu kwot, o których mowa w ust. 1-3, uwzględnia się wartość

nabytych instrumentów finansowych zabezpieczających, spełniających warunki

wymienione w art. 35a ust. 3 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości

(Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 oraz z 2003 r. Nr 60, poz. 535), oraz zmiany ich

wartości.

Art. 19.

1. W rozumieniu niniejszej ustawy listy zastawne wyemitowane przez bank hipoteczny

i przekazane do depozytu pod nadzór powiernika nie są listami zastawnymi

w obrocie.

2. W przypadku emitowania hipotecznych listów zastawnych w walucie innej niż:

1) waluta, w której wyrażone są wierzytelności banku hipotecznego zabezpieczające

te listy, lub

2) waluta, w której wyrażone są środki, o których mowa w art. 18 ust. 3,

bank hipoteczny obowiązany jest do dokonania czynności ograniczających ryzyko

walutowe.

Art. 20.

1. Wierzytelność banku hipotecznego, która ma być wpisana do rejestru zabezpieczenia

hipotecznych listów zastawnych, może być zabezpieczona wyłącznie hipoteką

wpisaną w księdze wieczystej na pierwszym miejscu.

2. Jeżeli wierzytelność banku hipotecznego została wyrażona w walucie obcej,

wpisu hipoteki zabezpieczającej tę wierzytelność dokonuje się w księdze wieczystej

w tej samej walucie.

3. Wniosek o wpis hipoteki zabezpieczającej wierzytelność hipoteczną, która ma

być wpisana do rejestru zabezpieczenia hipotecznych listów zastawnych, sąd

©Kancelaria Sejmu s. 8/8

2009-10-13

prowadzący księgę wieczystą rozpoznaje w ciągu miesiąca od dnia złożenia

wniosku.

4. Bank hipoteczny przed zabezpieczeniem hipoteką wierzytelności z tytułu

udzielonego kredytu może oddać do dyspozycji kredytobiorcy określoną

w umowie kredytowej kwotę środków pieniężnych, jeżeli do sądu został złożony

wniosek o wpis hipoteki zabezpieczającej tę wierzytelność i ustanowione zostało,

do czasu powstania hipoteki, dodatkowe zabezpieczenie udzielonego kredytu, w

szczególności:

1) gwarancja lub poręczenie podmiotów, o których mowa w art. 3 ust. 2 pkt 1;

2) gwarancja lub poręczenie banków spełniających warunek, o którym mowa w

art. 16 ust. 1 pkt 1;

3) ubezpieczenie kredytu.

5. Bank hipoteczny może również oddać do dyspozycji kredytobiorcy określoną w

umowie kredytowej kwotę środków pieniężnych przed zabezpieczeniem hipoteką

wierzytelności z tytułu udzielonego kredytu, pod warunkiem ustanowienia

zabezpieczenia, o którym mowa w ust. 4, jeżeli w księdze wieczystej

prowadzonej dla nieruchomości, na której realizowane jest przedsięwzięcie

budowlane, ujawnione zostało roszczenie banku hipotecznego o ustanowienie na

jego rzecz hipoteki, dla zabezpieczenia spłaty kredytu, na nieruchomości

lokalowej jednocześnie z wyodrębnieniem lokalu. Wykreślenie roszczenia z

księgi wieczystej wymaga zgody banku hipotecznego, na rzecz którego ma być

ustanowiona hipoteka.

Art. 21.

1. W przypadku gdy termin wykupu listu zastawnego jest dłuższy niż 5 lat od dnia

emisji, bank hipoteczny, dla zapewnienia zgodności działania z przepisami art.

18, może dokonać umorzenia listów zastawnych przed terminem wykupu, jednak

nie wcześniej niż po upływie 5 lat od dnia emisji.

2. Jeżeli zabezpieczona hipoteką wierzytelność banku wpisana do rejestru zabezpieczenia

listów zastawnych powstała w wyniku umowy o udzielenie kredytu o

stałym oprocentowaniu, możliwość wcześniejszego jednostronnego wypowiedzenia

umowy kredytowej przez kredytobiorcę może być wyłączona, jednak na

okres nie dłuższy niż 5 lat.

Art. 22.

1. Ustalanie bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości jest dokonywane z

zachowaniem należytej staranności i ostrożności, w szczególności z

uwzględnieniem jedynie tych cech nieruchomości oraz związanych z nią

dochodów, które przy założeniu racjonalnej eksploatacji mogą mieć trwały

charakter i które może uzyskać każdy posiadacz nieruchomości.

2. Bankowo-hipoteczną wartość nieruchomości ustala bank hipoteczny na

podstawie ekspertyzy.

3. Ekspertyzę bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości, o której mowa w ust.

2, wykonują zgodnie z przepisami ustawy oraz regulaminem banku

hipotecznego:

1) bank hipoteczny albo

©Kancelaria Sejmu s. 9/9

2009-10-13

2) inne podmioty, na zlecenie banku hipotecznego, po uzgodnieniu z

kredytobiorcą, w szczególności podmioty, o których mowa w art. 174 ust. 2 i

6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z

2000 r. Nr 46, poz. 543, z 2001 r. Nr 129, poz. 1447 i Nr 154, poz. 1800, z

2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 74, poz. 676, Nr 113, poz. 984, Nr 126, poz.

1070, Nr 130, poz. 1112, Nr 153, poz. 1271, Nr 200, poz. 1682 i Nr 240, poz.

2058 oraz z 2003 r. Nr 1, poz. 15 i Nr 80, poz. 717, 720 i 721).

4. Ekspertyza, o której mowa w ust. 2, sporządzana jest na piśmie i opatrzona

podpisem osoby ją sporządzającej. Ekspertyza ta powinna umożliwiać należytą

kontrolę, przez Komisję Nadzoru Finansowego i powiernika, podejmowanego

przez bank hipoteczny ryzyka związanego z nieruchomością jako przedmiotem

zabezpieczenia kredytów udzielanych przez bank hipoteczny.

5. Szczegółowe zasady ustalania bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości

określa regulamin wydawany przez bank hipoteczny. Regulamin, a także każda

jego zmiana, wymagają zatwierdzenia przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Art. 23.

1. Wierzytelności zabezpieczone hipotekami ustanowionymi w trakcie realizacji

inwestycji budowlanych nie mogą w sumie przekraczać 10% ogólnej wartości

wierzytelności zabezpieczonych hipotecznie, stanowiących podstawę emisji hipotecznych

listów zastawnych. W ramach tego limitu wierzytelności zabezpieczone

hipotekami, ustanowionymi na nieruchomościach przeznaczonych pod

zabudowę zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego, nie mogą przekraczać

10%.

2. Nie mogą stanowić podstawy emisji hipotecznych listów zastawnych wierzytelności

zabezpieczone hipotekami ustanowionymi na nieruchomościach, których

eksploatacja zgodnie z przeznaczeniem nie posiada trwałego charakteru, a w

szczególności na nieruchomościach, których częścią składową są złoża kopalin.

Rozdział 3

Wierzytelności zabezpieczające emisję listów zastawnych

Art. 24.

1. Bank hipoteczny prowadzi i przechowuje rejestr zabezpieczenia listów zastawnych,

do którego wpisywane są w odrębnych pozycjach wierzytelności banku

hipotecznego oraz prawa i środki, o których mowa w art. 18 ust. 3 i 4, stanowiące

podstawę emisji listów zastawnych. Rejestr zabezpieczenia listów zastawnych

prowadzony jest odrębnie dla hipotecznych listów zastawnych i dla publicznych

listów zastawnych.

2. W przypadku ustanowienia hipoteki zabezpieczającej wierzytelność banku hipotecznego

wpisaną do rejestru zabezpieczenia hipotecznych listów zastawnych,

należy uczynić o tym wpis w księdze wieczystej.

3. Czynność rozporządzająca banku hipotecznego, której przedmiotem jest wierzytelność

hipoteczna wpisana do rejestru zabezpieczenia listów zastawnych, wymaga

uprzedniej pisemnej zgody powiernika.

©Kancelaria Sejmu s. 10/10

2009-10-13

4. Wpisy, o których mowa w ust. 1, dokonywane są do pełnej wysokości kredytu

udzielonego na podstawie umowy kredytowej zawartej z bankiem hipotecznym

lub umowy kredytowej, z której wynika wierzytelność hipoteczna nabyta przez

bank hipoteczny.

5. (skreślony).

6. Komisja Nadzoru Finansowego, w drodze uchwały, określi wzór rejestru zabezpieczenia

listów zastawnych.

Art. 25.

Bank hipoteczny prowadzi rachunek zabezpieczenia listów zastawnych w celu monitorowania

wypełniania, w perspektywie długookresowej, wymogów, o których mowa

w art. 18.

Art. 26.

Bank hipoteczny ogłasza w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, nie później niż

przed upływem trzech miesięcy od zakończenia roku obrotowego:

1) łączną kwotę nominalnych wartości wyemitowanych przez ten bank listów

zastawnych, jakie znajdowały się w obrocie na ostatni dzień roku obrotowego;

2) łączną kwotę wierzytelności banku hipotecznego i środków wpisanych do rejestru

zabezpieczenia listów zastawnych według stanu na ostatni dzień roku

obrotowy

towarowe papiery wartościowe - konosamenty i dowody
składowe. Moje notatki nie są zbyt wartościowe, bo ten facet jakoś nie
mówił zbyt ciekawie i jakby nie zawsze na temat. Odnośnie konosamentów
było m.in. że stanowią dowód przyjęcia ładunku na statek, konosament
wystawiany jest przewoźnika, definicje: przewoźnik (osoba, która
podejmuje się przewiezienia towaru drogą morską, armator (ten, kto we
własnym imieniu uprawia żeglugę morską) frachtujący (do niego należą
rzeczy, które są przewożone drogą morską), załadowca (osoba, która
dostarcza ładunek przewoźnikowi w imieniu frachtującego). Na prośbę
załadowcy przewoźnik wystawia konosament. Mamy 2 rodzaje umów:
czarterowa i bookingowa. Umowa jest dwustronnie obowiązująca. Ze względu
na osobę uprawnioną wyróżniamy umowy: na okaziciela, na zlecenie i
imienne. Treść konosamentu.
Inna klasyfikacje konosamentów: czyste i nieczyste, bezpośrednie. Dowód
składowy jest związany z umową składu. Umowa składu - określony podmiot
przyjmuje na przechowanie towar (składowanie towaru). Dowód składowy
(prowadzi księgę dowodów składowych). Dowód składowy składa się z 2
części: rewers (składowy dowód posiadania) i warrant (składowy dowód
zastawniczy, opiewa na prawo rzeczowe). Dom składowy. Funkcja dowodu
składowego: reprezentatywna, legitymacyjna, gwarancyjna. Elementy treści
dowodu składowego. Obie części dowodu składowego można przenosić przez
indos, wyjątek - pierwszy indos warrantu. Sprzedaż przymusowa.

---