Wykład nr 8 (6.04 2011 r.)

I. RÓŻNE FORMY WSPÓŁDZIAŁANIA (WSPÓŁPRACY) ORGANÓW W TOKU POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO.

Chodzi o współdziałanie organów w sensie szerokim.

• Chodzi o różnego typu organy.

• Jeżeli używamy pojęcia współdziałanie w znaczeniu szerokim to w ramach postępowania administracyjnego możemy wyróżnić 3 takie formy:

• pomoc prawną.

• zagadnienie wstępne - w kontekście współdziałania a nie jako przesłanka zawieszenia.

• współdziałanie w znaczeniu wąskim (właściwym).

• Nie zawsze nazwy te podane przy artykułach odpowiadają nazwie tych instytucji jakich tu używamy.

• Co je łączy? Do rozpatrzenia jakiejś sprawy konieczne jest współdziałanie kilku organów. Mówimy o współdziałaniu w toku postępowania - więc coś, co się już toczy. Nie sugerujemy się uzgodnieniami, które są warunkiem wszczęcia postępowania. Żeby doszło do wszczęcia to trzeba wykazać się różnego typu dokumentami, które uzyskuje się od innych organów. O tych formach współpracy mówię o tym, kiedy w toku postępowania administracyjnego zachodzi sytuacja, ze organy muszą współdziałać. Jakie ma to znaczenie dla strony? Jakie ma to skutki? W jaki sposób można skarżyć?

1. Pomoc prawna

Art. 52 KPA

W toku postępowania organ administracji publicznej zwraca się do właściwego terenowego organu administracji rządowej lub organu samorządu terytorialnego o wezwanie osoby zamieszkałej lub przebywającej w danej gminie lub mieście do złożenia wyjaśnień lub zeznań albo do dokonania innych czynności, związanych z toczącym się postępowaniem. Organ prowadzący postępowanie oznaczy zarazem okoliczności będące przedmiotem wyjaśnień lub zeznań albo czynności, jakie mają być dokonane.

• Polega na tym, ze organy współdziałają ze sobą jedynie w postępowaniu wyjaśniającym; jego elementem jest tylko ta część postępowania; dotyczy tylko jednego etapu postępowania.

• Chodzi o pomoc w jednej decyzji.

• Sprawę rozstrzyga również jedna decyzja.

• Dotyczy sytuacji, kiedy z uwagi na pewne zasady aby wezwania były najmniej uciążliwe dla strony, świadków itp. korzysta się przy dokonaniu czynności dowodowych z pomocy innego organu - gdzie wtoku postępowania z uwagi na duże odległości organ administracji publicznej prowadzi sprawę, zwraca się do właściwego terenowego organu administracji rządowej/ samorządowej, i zwróćmy uwagę że mamy tutaj ograniczenie organów. Organem współdziałającym jest tylko organ administracji rządowej lub samorządowej. Nie może to być więc organ, któremu zostało powierzone rozpatrywanie pewnych spraw, nawet gdyby miał ten sam zakres właściwości.

• Najlepiej, gdyby ten organ miał ten sam albo zbliżony rodzaj właściwości.

• Chodzi o to, aby tamten organ wezwał osobę, która jest zamieszkała na terenie gminy lub miasta do złożenia wyjaśnień/zeznań lub dokonania innych czynności np. może dotyczyć przeprowadzenia opinii biegłego, oględzin, złożenia zeznań czy złożenia wyjaśnień.

• Organ, który działa w ramach pomocy prawnej jest związany tym postępowaniem ale tylko co do minimum tzn. jest związany w tym zakresie, że musi dokonać tych czynności, które zostały mu polecone natomiast on może ten zakres poszerzyć zgodnie z art. 77 § 3 KPA Organ przeprowadzający postępowanie na wezwanie organu właściwego do załatwienia sprawy (art. 52) może z urzędu lub na wniosek strony przesłuchać również nowych świadków i biegłych na okoliczności będące przedmiotem tego postępowania.

• Organ sporządza protokół z poleconych czynności i przesyła go do organu, który prowadzi sprawę. Ten organ ocenia ten protokół i to on wydaje decyzję.

• Skutki dla stron:

Skutki pozytywne. Jeżeli z tego powodu strona nie musi jechać, ale najczęściej to dojechanie, ponieważ ta właściwość miejscowa jest wyznaczana ze względu na miejsce zamieszkania strony co do zasady, to jednak będzie dotyczyło to biegłych.

Dla strony będzie to miało więc w gruncie rzeczy znaczenie takie, że ona jest pozbawiona zasady bezpośredniości- może podnosić w odwołaniu przykładowo, że nie mogła podnosić pytań świadkom (co składa na piśmie) i tu jeżeli organ stwierdzi, że czegoś mu brakuje to musi ponownie zwrócić się do tamtej osoby o udzielenie odpowiedzi na te pytania. Ale jak wiemy, są to postanowienia, które nie są zaskarżalne odrębnym zażaleniem i w związku z tym występować można o to tylko w odwołaniu, że miał wpływ na treść decyzji w skardze do sądu administracyjnego. Mamy jedną sprawę, trochę naruszenie zasady bezpośredniości, natomiast takich bezpośrednich skutków to nie wywołuje, z tymże może się zdarzyć, że wpłynie na to, że sąd uchyliłby decyzję. Bo jeśli sąd by stwierdził, że bardzo duża liczba takich świadków była wysłuchiwana jak gdyby bez udziału strony, ze strona miała tylko dostęp do protokołu a to w jakiś sposób wpłynęło na rozstrzygnięcie to sąd to sąd ma zawsze tę możliwość że uchyla to rozstrzygnięcie z powodu naruszenia innych przepisów postępowania które miały wpływ na wynik sprawy. Tutaj zawsze może jednak uznać, ze było konieczne osobiste stawiennictwo a więc nie można było stosować zasady, ze przesłuchuje się osoby tylko w miejscu zamieszkania lub sąsiedniej gminie /mieście.

• A więc tutaj tylko jeden organ podejmuje decyzje. Drugi współdziała w formie postanowień, które nie są zaskarżalne odrębnym środkiem prawnym.

2. Zagadnienie wstępne

• Tutaj chodzi o dwie różne sprawy: to nie jest współdziałanie w tym sensie, że organ bierze udział w toku postępowania administracyjnego. Mamy dwie różne sprawy administracyjne: jedną sprawę administracyjną, która nas interesuje i która ma się zakończyć decyzją administracyjną i drugą sprawę administracyjną albo drugą sprawę sądową, która jest powiązana;

• Skutki: oba organy rozstrzygają swoje własne sprawy w zakresie własnych kompetencji w drodze decyzji albo wyroku.

Jeżeli te sprawy są powiązane, to podmiot, który jest stroną jednego postępowania niewątpliwie jest podmiotem, który jest stroną drugiego postępowania. Więc jemu niezależnie od tego postępowania administracyjnego, służą środki prawne w drugim postępowaniu administracyjnym/sądowym. Może wiec wykorzystywać środki prawne charakterystyczne dla danego postępowania: odwołanie, gdy to postępowanie przed organem administracji lub skarga do sądu administracyjnego, apelacje i dalej kasacje do SN jeśli to mieści się w zakresie kompetencji. A wiec nie jest pozbawiony środków prawnych- ma je w dwóch postępowaniach niezależnie od siebie.

Niezależnie od tego, on może stwierdzić również inne argumenty.

Zagadnienie wstępne w jakiś sposób wpływa na rozpatrzenie i rozstrzygnięcie naszej sprawy administracyjnej.

• Mogą nim być różne kwestie np. może nim być kwestia posiadania obywatelstwa polskiego przez osobę starającą się o wpis na listę radców prawnych; kwestia własności nieruchomości która ma podlegać wywłaszczeniu w postępowaniu administracyjnym a tam toczy się postępowanie sądowe.

• Istotne jest to, że zagadnienie to wcześniejsze zagadnienie administracyjne/sądowe- wcześniejsze w tym sensie, że ono ma wpłynąć na rozstrzygnięcie. To wcale nie oznacza, że w wcześniej zostało wszczęte.

• Co do zasady powinno być zagadnieniem otwartym tzn. jest taka w nim kwestia, która nie została rozstrzygnięta decyzją ostateczną czy wyrokiem. Gdy mamy już bowiem wyrok lub decyzje, to w zasadzie nie mamy już zagadnienia administracyjnego, tylko mamy rozstrzygniętą sprawę. To jest zasad, od której mogą być wyjątki - te wyjątki muszą być związane z zasadą szybkości postępowania i pewnej racjonalności. Prof. Jaśkowska pisała tutaj glosę do orzeczenia dotyczącego uprawnień do wykonywania zawodu adwokata w ramach kancelarii indywidualnej, gdzie była wyraźna sytuacja, e nie ma zagadnienia wstępnego bo sprawa jest rozstrzygnięta. Sprawa skreślenia (kogo? Bełkot) i chodziło o to, że decyzja o skreśleniu jest decyzją nieważną. I ta przyczyna nieważności była jasna. Profesor Jaśkowska wskazała, że nie ma sensu w tym przypadku wydawać decyzji odmownej a następnie wszczynać postępowanie wznowieniowe po uzyskaniu nieważności, kiedy jest wiadomo że ta nieważność i tak będzie a organ miał obowiązek stwierdzić w tym przypadku tę nieważność z urzędu. Mogą wiec zdarzyć się sytuacje, że zagadnienia wstępne będą dotyczyły już kwestii rozstrzygniętej, ale która nie budzi wątpliwości, ze powinna być ponownie przedmiotem rozstrzygania.

Więc obecnie przyjmuje się, że zagadnienie wstępne ma mieć co do zasady charakter otwarty ale nie można wykluczyć sytuacji, że będzie dotyczyło ono spraw już rozstrzygniętych.

• Zagadnienie wstępne musi dotyczyć takich sytuacji, kiedy toczy się jakieś postępowanie administracyjne, bo wszystkie formy współdziałania mogą nastąpić w toku postępowania - nie można zawieszać bowiem czegoś co się nie toczy ani nie zagadnienia wstępnego rozpatrywanego w kontekście zawieszenia w stosunku do postępowania, którego nie ma;

• Jeśli zagadnienie wstępne, to wydanie przez nas decyzji musi być uzależnione od innej decyzji w innym postępowaniu.

Organ ma dwie możliwości działania:

• tryb zwyczajny

• tryb nadzwyczajny

ad. tryb zwyczajny

Art. 100 § 1 KPA Organ administracji publicznej, który zawiesił postępowanie z przyczyny określonej w art. 97 § 1 pkt 4, wystąpi równocześnie do właściwego organu lub sądu o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego albo wezwie stronę do wystąpienia o to w oznaczonym terminie, chyba że strona wykaże, że już zwróciła się w tej sprawie do właściwego organu lub sądu.

Organ zawiesza postępowanie, jeżeli rozstrzygniecie tego zagadnienie jest możliwe z urzędu bądź zwraca się on do organu o rozstrzygniecie tego zagadnienia chyba, że strona okaże mu dowody, ze ona już wystąpiła o to rozstrzygnięcie i tutaj jest ta możliwość tego zagadnienia zamkniętego (gdy np. wystąpi o stwierdzenie nieważności) albo zobowiąże strony, zwróci się do strony aby ona wystąpiła o rozstrzygnięcie zagadnienia wtedy, kiedy tamto postępowanie może być uruchomione tylko na wniosek.

Co dzieje się dalej? Zawieszamy postępowanie i czekamy na odpowiedź. I nic się tutaj nie dzieje, podejmowane są tylko czynności niecierpiące zwłoki. Tamten organ rozstrzyga, tamten organ lub strona dostarcza nam rozstrzygniecie, następnie podejmujemy postępowanie im wydajemy decyzję. Biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego.

Ad. tryb nadzwyczajny

Stosowany jest wtedy, gdy z jakichś powodów nie może być zawieszenia postępowania. Nie może być ich z różnych powodów:

• art. 100 § 2 KPA Jeżeli zawieszenie postępowania z przyczyny określonej w art. 97 § 1 pkt 4 mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważną szkodę dla interesu społecznego, organ administracji publicznej załatwi sprawę, rozstrzygając zagadnienie wstępne we własnym zakresie.

Np. czekamy na rozstrzygnięcie, kto jest właścicielem nieruchomości która niedługo się rozpadnie.

• art. 100 § 3 KPA Przepis § 2 stosuje się także wówczas, gdy strona mimo wezwania (§ 1) nie wystąpiła o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego albo gdy zawieszenie postępowania mogłoby spowodować niepowetowaną szkodę dla strony. W tym ostatnim przypadku organ może uzależnić załatwienie sprawy od złożenia przez stronę stosownego zabezpieczenia.

• Przepis ten dotyczy dwóch przypadków.

Pierwszy nich dotyczy sytuacji, gdzie jeszcze postępowanie nie było zawieszone ponieważ zawieszenie spowodowałoby niepowetowaną szkodę dla strony- wtedy można to uzależnić przykładowo od pewnego zabezpieczenia finansowego i nie zawieszać postępowania a co zrobić? Poniżej mowa.

Drugi dotyczy sytuacji, że gdyby zawieszono postępowanie albo by go nie odwieszano, to nigdy by się ono nie zakończyło. Może więc przykładowo o nałożenie obowiązku a strona może nie być zainteresowana tym , by nastąpiło rozstrzygnięcie. Więc mamy sytuację, ze strona mimo wezwania nie wystąpiła o rozstrzygniecie zagadnienia wstępnego. Jest to w toku postępowania już zawieszonego. Nastąpiło zawieszenie i strona została zobowiązana aby wystąpiła o to, kto jest właścicielem a strona nie występuje bo liczy, że może zmienia się przepisy albo ktoś zrezygnuje z jej nieruchomości.

Gdy jest sytuacja, gdzie postępowanie było już zawieszone, to wówczas podejmuje się postępowanie gdy strona nie chce wystąpić albo nie zawiesza się go gdy chodzi o niepowetowaną szkodę dla strony.

Trzecia możliwość, że prowadzi się postępowanie administracyjne tak jakby ten organ który ma wydać decyzję był również uprawniony do rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego. I mówimy wtedy: ten organ rozstrzyga zagadnienie wstępne we własnym zakresie. Co to znaczy? Jest dyskusja w literaturze w jakiej formie to następuje. Niektórzy mówią, ze w uzasadnieniu decyzji końcowej a inni że w odrębnej decyzji. Nie jest to rozstrzygnięte o to może być potem pewien problem, gdy chodzi o uchylanie, Nie rozstrzygając więc tego, czy stosuje to w tej samej lub odrębnej decyzji, sąd pisze, że zastosował tryb nadzwyczajny - sąd ma uprawnienie do takiego rozstrzygnięcia. Ale tylko czasowo. Bo niezależnie od tego poszło pytanie do drugiego organu choć strona nic nie robi, i ta strona ponosi tego konsekwencje. I teraz, jeżeli organ wydaje pewną decyzję zakładając pewną rozstrzygnięcie przykładowo przyjmuje ze X jest właścicielem nieruchomości i wywłaszczam X albo że Y nie jest obywatelką polską i odmawiam wpisu na listę radców prawnych. Co sie dzieje dalej? Albo przychodzi odpowiedź od właściwego sądu/organu jeśli strona się zwróciła lub organ a nie było to powodem bezczynności stron. Jeżeli ta odpowiedź przyjdzie w toku postępowania dołącza się do akt sprawy i koryguje się swoje dalsze zapatrywania z uwagi na to rozstrzygniecie. Gdy przyjdzie w toku postępowania odwoławczego to organ może zmienić decyzje a niekiedy nawet powinien dokonać kasacji jeżeli z tego powodu jakiś podmiot nie brał udziału w postępowaniu administracyjnym. Wiec ma możliwości skorygowania swojego rozstrzygnięcia. Gorzej, gdy ta odpowiedź przyjdzie po zakończeniu postępowania. Może te nawet przyjść po zakończeniu postępowania sądowoadministracyjnego. I teraz zwróćmy uwagę na art. 145 KPA- czy może to stanowić podstawę wznowienia postępowania.

Art. 145 § 1 KPA W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli:

6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu. więc ten przepis nie został tutaj naruszony. Byłby naruszony, gdyby wogóle nie zwracano się o zagadnienie wstępne a nie było możliwości zastosowania tryb nadzwyczajnego.

7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2). to powoduje wznowienie postępowania: uchyla się decyzje i rozstrzyga się teraz tak, jak biorąc pod uwagę właściwe rozstrzygniecie czyli można naprawić ten błąd, to może być kwestia skutków faktycznych, prawnych nieodwracalnych

Natomiast kiedy strona nigdy nie wystąpi o wydane zagadnienia wstępnego a to od niej zależy no to trudno, będzie taka decyzja.

• Jakie skutki ma to zagadnienie wstępne:

• Jeśli organ wogóle nie zwróci się o rozstrzygniecie zagadnienia wstępnego a rozpatrzy sprawę mimo to, to nie jest to przesłanka bez wymaganego stanowiska innego organu?

Może to budzić wątpliwości, czy to chodzi o art. 106 KPA czy o każdą formę współdziałania. Profesor Jaśkowska zastanawiałaby się raczej nad tym, ze jeżeliby organ nie zwrócił się w ogóle, to szukałaby tej przesłanki jednak w pkt. 6 mimo, że nie ma tam mowy o stanowisku. Łatwiej jest dla sądu z racji tego, ze sąd nie musi tej podstawy rozszerzać, i sąd powie: było naruszenie przepisów postępowania bo trzeba było zawiesić organ nie zawiesił i wydał takie rozstrzygniecie. To może powodować cięższe konsekwencje, np. nieważność decyzji. Przykładowo, gdybym była stroną kogoś, kto nie był właścicielem to może wchodzić w grę skierowanie decyzji do osoby niebędącej stroną a zdaniem prof. Jaśkowskiej przesłanka podstawy prawnej.

Więc różne są konsekwencje tego, że nie zwrócono się o rozstrzygniecie zagadnienia wstępnego.

Jeśli się zwrócono a źle zastosowano tryb, to jeśli zastosowano źle tryb nadzwyczajny, to te same przesłanki bo to tak, jakby nie było rozstrzygnięcia albo można też zawsze wykorzystać przesłankę wznowienia dotyczącą braku poprzedniego stanu ustalenia.

• Co dzieje się, gdy organ błędnie zawiesił postępowanie a nie było zagadnienia wstępnego. Strony będą wykorzystywać zażalenie na bezczynność organu i związaną z tym skargę do sądu administracyjnego.

• Co się dzieje, gdy rozstrzygniecie zagadnienia wstępnego będzie inne? Jest to podstawa wznowienia.

• Co się dzieje, jeśli organ zmieni rozstrzygniecie wstępne? Podstawa wznowienia jest już inna art. 145 par. 1 pkt. 8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione.

3. Współdziałanie w znaczeniu wąskim

Art. 106 KPA

§ 1 Jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ (wyrażenia opinii lub zgody albo wyrażenia stanowiska w innej formie), decyzję wydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ.

§ 2 Organ załatwiający sprawę, zwracając się do innego organu o zajęcie stanowiska, zawiadamia o tym stronę.

§ 3 Organ, do którego zwrócono się o zajęcie stanowiska, obowiązany jest przedstawić je niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia mu żądania, chyba że przepis prawa przewiduje inny termin.

§ 4 Organ obowiązany do zajęcia stanowiska może w razie potrzeby przeprowadzić postępowanie wyjaśniające.

§ 5 Zajęcie stanowiska przez ten organ następuje w drodze postanowienia, na które służy stronie zażalenie.

§ 6 W przypadku niezajęcia stanowiska w terminie określonym w § 3 stosuje się odpowiednio przepisy art. 36-38.

• Organ współdziałający: wydanie opinii, stanowiska, zgody.

• Chodzi tu o jedną sprawę administracyjną podobnie jak przy pomocy prawnej ale tutaj chodzi o taką jedna sprawę administracyjną, gdzie nie jest ta kwestia pewnego uznania, gdzie przepisy nakazują organowi w toku danego postępowania uzyskać stanowisko innego organu np. opinię organu samorządu zawodowego albo zgodę albo pozytywną opinię. Czyli z przepisów prawa materialnego wynikają różne formy współdziałania organu innego. Te inne formy wynikają z prawa materialnego ale ich formę procesową i skutki określa art. 106 KPA.

• Ilekroć jest mowa w przepisach szczególnych o tym, że organ musi uzyskać zgodę przy czym nie jest to przed postępowaniem administracyjnym, niekiedy trudno to odróżnić ale z reguły jest tak, że jeśli przed postępowaniem to się wskazuje w elementach wniosku, że strona musi to dostarczyć. Co się wtedy dzieje: po pierwsze powstaje obowiązek organu, który prowadzi zwykle postępowanie zwrócenia się do tego organu, który ma wydać opinię, zgodę itd. aby tego dokonał. To już nie jest fakultatywność ale obowiązek. I to jest obowiązek organu. Następnie organ nie może tego obowiązku przerzucać na stronę- to on ma się zwrócić dom właściwego organu o uzyskanie stanowiska, zgody itd. jest to istotne wtedy, gdy postępowanie się przeciąga, żeby wiedzieć, komu możemy zarzucić bezczynność. Bezczynność możemy zarzucić do tego organu, który prowadzi sprawę i pi rozstrzygnięcie i po wydaniu i dostarczeniu do tego organu. Natomiast dopóki sprawa spoczywa w organie współdziałającym to bezczynność musimy zarzucać organowi współdziałającemu. Organ współdziałający ma 14 dni od dnia doręczenia żądania organu aby takie stanowisko zająć. Jeśli milczy to jemu zarzucamy bezczynność i na niego się żalimy. Ten organ współdziałający powinien wydać w ciągu 14 dni w formie postanowienia zaskarżalnego zażaleniem. Czyli w jednym postępowaniu mamy jakby 2 odrębne decyzje, bo tak naprawdę postanowienie rozstrzyga przecież często kwestie materialne, to jest w zasadzie taki rodzaj quasi-decyzji częściowej ale w formie postanowienia na które służy zażalenie a jak zażalenie to i skarga do sądu administracyjnego.

• Skutki opinii. Czasem mamy różne odstępstwa w przepisach szczególnych. Mówimy teraz o sytuacji takiej, kiedy jest to wymagane w formie postanowienia na które służy zażalenie- jest to forma zasadnicza. Ale przepisy szczególne mogą przewidywać, że brak zgody w określonym terminie oznacza zgodę. Wiec patrzymy do przepisów szczególnych bo mogą przewidywać one formę odrębną rozstrzygnięcia. Mówimy teraz o tej formie zasadniczej - postanowieniu do osobnego zaskarżenia.

Gdy organ otrzyma postanowienie to w oparciu o nie wydaje swoją decyzję. To, czy organ jest tym postanowieniem związany, to to zależy jaki charakter prawny ma akt współdziałania:

• jeśli jest to zgoda, to jest związany.

• jeśli jest warunkiem pozytywna opinia, to jest związany w tym sensie, że w razie negatywnej opinii to nie może wydać stronie pozytywnego rozstrzygnięcia.

• Jeśli jest to opinia, to nie jest związany, musi tylko do tego ustosunkować się w decyzji a może się ustosunkować negatywnie (że jest pozytywna opinia a negatywne rozstrzygnięcie i na odwrót).

Jakie są skutki tego niezwiązania organu opinią? Jeżeli organ wyda decyzje bez takiego rozstrzygnięcia, to jest wznowienie postępowania z art. 145 par. 1 pkt. 3 decyzja została wydana bez uzyskania wymaganego prawem zagadnienia wstępnego. Organ może się z nim nie liczyć, ale musi jednakże je mieć.

Jeżeli organ nie zgodzi się z aktem współdziałania, to musi to umotywować i w uzasadnieniu faktycznym i prawnym. Skutki zależą tutaj od tego, czy akt współdziałania był decydujący czy niedecydujący. Jeśli decydujący to można dojść w trybie odwoławczym, tu jest zawsze prościej, sąd też ma zawsze prościej bo naruszenie prawa materialnego które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia. Natomiast jeżeli strona nie zaskarży do sądu administracyjnego, to może mieć problemy później z nieważnością bo nie zawsze może mieć to charakter rażącego naruszenia prawa. Wiec zależy to od tego, na ile ten akt współdziałania rzutował na podstawowe elementy decyzji. Nie w każdym wypadku będziemy mogli osiągnąć nieważność. Stronom wydaje się, że nieważność to jest coś takiego jak w gruncie rzeczy odwołanie a są tu bardzo poważne rygory i to szczególnie dotyczy stosunków służbowych- że wzywanie żołnierza przed sądem administracyjnym, w związku z tym, inni którzy wcześniej nie zaskarżyli no to szli w nieważność i byli potem zdziwieni, że sąd potem na decyzje, w których odmawiano stwierdzenia nieważności, skargi ich oddalił. Bo inne są, dużo węższe są przesłanki nieważności, nie wszystko w trybie nieważności możemy uzyskać co w postępowaniu przed sadem administracyjnym.

Co wiec, jeśli to współdziałanie (opinia) są niewiążące? Przykładowo sąd lub organ wyższy może nie podzielić tego, co jest zawarte w uzasadnieniu. Ale jest tu trudniej zakwestionować rozstrzygniecie. Ale oczywiście taka możliwość istnieje, można stwierdzić, że jest nieprawidłowe uzasadnienie, ze sąd ocenił inaczej to rozstrzygniecie, inaczej skutek tej opinii.

Powstaje na tym tle jeszcze inny problem: czy można wydać decyzję kiedy opinia jest jeszcze nieostateczna? Stronie bowiem służy zażalenie. Teoretycznie zawsze można, tyle, ze się narażamy na uchylenie jeżeli będzie rozstrzygniecie, narażamy się na wznowienie postępowania dlatego tez trzeba obliczyć, co się opłaca. Problem jest z postępowaniem odwoławczym, z zaskarżeniem do sądu administracyjnego czyli jest problem z tym ,czy możemy, póki decyzja jest nieprawomocna. Nie ma zakazu. To czasem pewne rzeczy są na ryzyko, jeżeli zostanie uchylone to leci to postępowanie. Ale często też takie ryzyko się podejmuje jeżeli są decyzje uzależnione przykładowo w postępowaniu dyscyplinarnym gdzie konsekwencja jest zwolnienie człowieka to nie czeka się na to po czym jak się okaże, że postępowanie dyscyplinarne zostało uchylone to powstaje problem charakteru stosunku służbowego.

__________________________________________________________________________________________

II. POSTĘPOWANIE ZAŻALENIOWE

• Jest to drugi, obok postępowania odwoławczego, przykład postępowania nadzorczego.

• Wszczynane jest również tylko na zasadzie skargowości, czyli wskutek złożonego zażalenia; nie ma z urzędu.

• Zażalenie jest wyjątkiem tylko i wyłącznie wtedy, kiedy przepisy tak stanowią i co do zasady zażalenie służy na postanowienia art. 141 § 1 KPA Na wydane w toku postępowania postanowienia służy stronie zażalenie, gdy kodeks tak stanowi.

• Ale jest w KPA również zażalenie specyficzne na bezczynność i na przewlekłe rozpatrywanie sprawy.

• Art. 142 § 2KPA Zażalenie wnosi się w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia postanowienia stronie, a gdy postanowienie zostało ogłoszone ustnie - od dnia jego ogłoszenia stronie.

• Zażalenie wnosi się do organu stopnia wyższego za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżone postanowienie a więc jest to środek dewolutywny.

• Nie ma charakteru suspensywnego bo ono nie wstrzymuje wykonania zaskarżonego postanowienia. Wyjątkowo organ który to postanowienie wydał , może wstrzymać jego wykonanie.

• Co do zasady zażalenie nie wymaga specjalnej formy chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

• Co do zasady do zażaleń stosuje się przepisu dotyczące odwołań art. 144 KPA W sprawach nie uregulowanych w niniejszym rozdziale do zażaleń mają odpowiednie zastosowanie przepisy dotyczące odwołań.

A więc analogicznie, jeśli chodzi o rozstrzygnięcia, z tymże trudno mówić tutaj o kasacji bo w rozstrzygnięciu kasacyjnym, te rozstrzygnięcia mają charakter procesowy. Dlatego te przepisy stosujemy na zasadzie analogii.

__________________________________________________________________________________________

III. KONWALIDACJA ROZSTRZYGNIĘĆ

• Rektyfikacja decyzji - inaczej też konwalidacja błędów nieistotnych. Prof. Jaśkowska używa też pojęcia „formalizacja decyzji”.

• Żeby wskazać na czym polega ta konwalidacja, to trzeba to powiązać z instytucją wad decyzji i z późniejszymi trybami nadzwyczajnymi. Decyzja czy postanowienie są aktami administracyjnymi formalnymi, które muszą odpowiadać pewnym warunkom. Takie minimum, które wskazuje, że w ogóle mamy do czynienia z aktami administracyjnym:

• oznaczenie organu

• oznaczenie strony

• rozstrzygnięcie

• podpis

Bez tego nie ma aktu administracyjnego! Bez tego jest czynność prawna nieistniejąca (tzw. nieakt). Konwalidacja dotyczyć może tylko błędów nieistotnych. Przepisy wskazują warunki prawidłowej decyzji/postanowienia (art. 107 i 124 KPA). Tylko nieistotnych, bo aby decyzja mogła być konwalidowana, to musi istnieć.

• Dotyczyć to może decyzji wydanych w:

• I instancji.

• II instancji.

• postępowaniu nadzwyczajnym.

• tej, która przeszła przez sąd administracyjny.

• 3 instytucje: uzupełnienie, sprostowanie, wyjaśnienie.

1. Uzupełnienie

Art. 111

§ 1. Strona może w terminie czternastu dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji zażądać jej uzupełnienia co do rozstrzygnięcia bądź co do prawa odwołania, wniesienia w stosunku do decyzji powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego albo sprostowania zamieszczonego w decyzji pouczenia w tych kwestiach.

§ 1a. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, może ją uzupełnić lub sprostować w zakresie, o którym mowa w § 1, w terminie czternastu dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji.

§ 1b. Uzupełnienie lub odmowa uzupełnienia decyzji następuje w formie postanowienia.

§ 2. W przypadku wydania postanowienia, o którym mowa w § 1b, termin dla strony do wniesienia odwołania, powództwa lub skargi biegnie od dnia jego doręczenia lub ogłoszenia.

Art. 112 KPA Błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania albo wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do tego pouczenia.

• Uwaga! Pojawia się tutaj słowo „sprostowanie” ale dotyczy ono tylko sprostowania błędnego pouczenia!

• Zarówno z urzędu jak i na wniosek strony.

• Uzupełnienie lub odmowa uzupełnienia decyzji następuje w formie postanowienia. Jeżeli ktokolwiek wystąpi, dokona tego z urzędu albo strona wystąpi, to zarówno gdy chcemy (czytaj: organ chce, przyp. M.A.) odmówić jak i przychylić się do tego, zawsze czynimy to w formie postanowienia. Nie przysługuje zażalenie. Jeśli chodzi o uzupełnienie to ono tylko powoduje przesunięcie terminu do złożenia odwołania, skargi czy zażalenia jeśli wchodzi w grę postanowienie. Czyli jeżeli samo to postanowienie w sprawie uzupełnienia nie stwarza osobnego środka prawnego, osobny środek prawny jest tylko w przypadku sprostowania i odmowy sprostowania, wyjaśnienia, odmowy wyjaśnienia, odmowy uzupełnienia.

• W instytucji uzupełnienia wchodzi w grę:

• uzupełnienie co do rozstrzygnięcia np. twierdzimy, że rozstrzygnięto tylko część naszego żądania. I co tutaj będziemy mieli w formie postanowienia wtedy? Będziemy mieli uzupełnienie rozstrzygnięcia, ale jak będziemy wnosili skargę do sądu administracyjnego jeżeli to będzie przykładowo decyzja organu odwoławczego to przedmiotem zaskarżenia będzie w gruncie rzeczy całość .

• uzupełnienie dotyczące prawa odwołania.

• uzupełnienie dotyczące prawa powództwa do sądu (także sądu powszechnego).

• uzupełnienie dotyczące skargi do sądu administracyjnego. (te trzy dotyczą pouczenia o środkach zaskarżenia)

• uzupełnienie dotyczące sprostowania pouczenia o środkach zaskarżenia.

• Jest ograniczone terminami: czy to z urzędu lub na wniosek strony, możliwe jest w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Czyli jest tutaj termin ale tutaj nie ma odrębnego środka zaskarżenia. Czyli co to powoduje? Że wówczas termin do wnoszenia środków prawnych przesuwa nam się o ten okres, kiedy otrzymamy odpowiedź (postanowienie) w sprawie uzupełnienia decyzji).

2. Sprostowanie

Art. 113 KPA

§ 1. Organ administracji publicznej może z urzędu lub na żądanie strony prostować w drodze postanowienia błędy pisarskie i rachunkowe oraz inne oczywiste omyłki w wydanych przez ten organ decyzjach.

§ 3. Na postanowienie w sprawie sprostowania i wyjaśnienia służy zażalenie.

• Uruchamiane zarówno z urzędu jak i na wniosek strony.

• Może się ciągną w nieskończoność - nie ma ograniczenia czasowego. Stąd jest m.in. osobny środek zaskarżenia.

• Co to błąd pisarski - błąd w pisowni np. imienia i nazwiska, co to inne oczywiste omyłki- jak się wydaje kilka decyzji podobnych dotyczące różnych osób to nagle się pojawia inne nazwisko.

• W drodze sprostowania nie można zmieniać decyzji oczywiście. Jest tu problem czy tu mamy jeszcze do czynienia z oczywistą pomyłką czy z czymś, co może być tylko uchylone natomiast nie można sprostować. Stronom się zawsze wydaje, że jeśli przegrają to uzyskają drogę sprostowania. W drodze sprostowania nie można rozstrzygać kwestii merytorycznych. Ale niestety można w każdym czasie, zawsze d drodze postanowienia na które służy zażalenie a jak nie zażalenie do zawsze skarga do sądu administracyjnego i można tak się bawić w nieskończoność.

3. Wyjaśnienie

Art. 113 KPA

§ 2. Organ, który wydał decyzję, wyjaśnia w drodze postanowienia na żądanie organu egzekucyjnego lub strony wątpliwości co do treści decyzji.

§ 3. Na postanowienie w sprawie sprostowania i wyjaśnienia służy zażalenie.

• Jest to środek prawny, który można ciągnąć w nieskończoność, bo nie ma ograniczenia terminowego - stąd jest m.in. osobny środek zaskarżenia.

• Służy zażalenie i skarga do sądu administracyjnego.

• Może to nastąpić na wniosek strony oraz nie z urzędu ale przez organ egzekucyjny. A więc na żądanie strony lub organu administracyjnego, wątpliwości co do treści decyzji. Treść decyzji jest tak naprawdę tak sformułowana, że przykładowo nie wiadomo, jakie są granice zakresu obowiązków - takie sytuacje się zdarzają i wtedy jest ciężko aby je zmienić decyzji, więc trzeba porównywać co jest w uzasadnieniu, co jest w sentencji.

Gosia przytacza przypadek, kiedy nastąpiło wyjaśnienie treści decyzji i miała ona wątpliwości wtedy, bo to jest zawsze tak że na granicy.

__________________________________________________________________________________________

V. TRYBY NADZWYCZAJNE

1. Uwagi wstępne

Można podzielić te tryby na dwa rodzaje:

• tryby dotyczące decyzji prawidłowych

• tryby dotyczące decyzji wadliwych

Nazwa jest tutaj umowna, bo w trybach rozstrzygnięcia decyzji prawidłowych, można także kwestionować decyzje, które zawierają wady. Tyle tylko, że nie zawierają wad istotnych: wznowieniowych i nieważnościowych.

Tryby uchylania decyzji prawidłowych

• art. 154, 155, 161, 162 par. 2, 163 zawierający odesłanie do przepisów szczególnych, KPA

Tryby uchylania decyzji wadliwych

• wady proceduralne wznowieniowe art. 145, 145a, 145b KPA;

• wady nieważności art. 156 KPA

Rola przepisów szczególnych

! Przepisy szczególne mogą przewidywać pewne rozwiązania szczególne! Np. ustawa o stopniach naukowych przewiduje dodatkowe podstawy wznowienia związane z plagiatami; takie podstawy, które nie mieściłyby się w art. 145 KPA.

Z kolei przepisy dotyczące specustawy drogowej czy przepisy dotyczące ochrony środowiska przewidują ograniczenie możliwości zastosowania instytucji nieważności/wznowienia, a więc zdarza się, że przepisy szczególne mogą przewidywać pewne odstępstwa od tego.

Instytucja stwierdzenia nieważności decyzji

Niezależnie od tego mamy instytucję stwierdzenia dnia decyzji. Stwierdzenie wygaśnięcia to jest cos, czego nie należy mylić ze stwierdzeniem/ nieważnością (?względną? bełkot kurde po prostu!). Bo tu nie chodzi o uchylenie od jakiegoś momentu czy początku tylko o stwierdzenie wygaśnięcia, ze decyzja w związku z jakimś zdarzeniem wygasła np. wygasa pozwolenie na budowę, jeśli nie została budowa rozpoczęta w ciągu 3 lat od jej wydania. Podsumowując, jest to odrębna instytucja: ma inne skutki i będziemy o niej mówili jeszcze.

Obligatoryjność/fakultatywność

Decyzje dotyczące decyzji prawidłowych są co do zasady fakultatywne.

Decyzje dotyczące decyzji wadliwych są co do zasady obligatoryjne.

W związku z tym, w przypadku zbiegu decyzji, pierwszeństwo mają obligatoryjne decyzje ponieważ co do nich istnieje obowiązek zastosowania.

2. Decyzje obligatoryjne. Tryb nieważnościowy i wznowieniowy.

Cechy wspólne obu trybów:

• Oba dotyczą decyzji wadliwych i ostatecznych.

Z tymże instytucja nieważności może dotyczyć także z inicjatywy strony decyzji, od której służy odwołanie, czyli decyzji nieostatecznych - strona może wyraźnie określić we wniosku, że chce ona zastosować tryb nieważnościowy a nie odwołanie. Czyli nieważność może być także do decyzji nieostatecznych.

• Przedmiotem ich mogą być decyzje administracyjne, postanowienia od których służy zażalenie art. 126 KPA oraz postanowienia wydane w trybie art. 134 KPA a więc stwierdzające niedopuszczalność odwołania czy uchybienie terminu do wniesienia odwołania.

• W obu przypadkach jest enumeracja przypadków (nawet jeśli ta enumeracja odsyła do przepisów szczególnych, bo bądźmy szczerzy, nawet jeśli nie odsyła to są przepisy szczególne to one zawsze będą wyłączać; a wiec możliwość zastosowania ustawy szczególnej w odniesieniu do KPA zawsze występuję, jeśli ustawa późniejsza taką treść przewiduje). W związku z tym, że tu są tryby nadzwyczajne, to przesłanki muszą być rozumiane wąsko. Nie można ich interpretować rozszerzająco.

3. Zbiegi postępowań.

• Co będzie, jeśli nastąpi zbieg decyzji z art. 154, 155 KPA? To nie ma wątpliwości, że wykorzystuje się obligatoryjne i mają pierwszeństwo przed trybami dotyczącymi decyzji prawidłowych.

• Co jeśli nastąpi zbieg przesłanek wznowienia i nieważności? Wówczas, przyjmuje się jednolicie w orzecznictwie i literaturze, że ponieważ przesłanki materialne są dalej idące (przesłanki wznowienia), to mają pierwszeństwo. Co to znaczy? Że jeśli nastąpiło wszczęcie postępowania wznowieniowego a strona teraz wystąpi o nieważność, to co się dzieje? Zawiesza się postępowanie w sprawie wznowienia. Ono ustępuje miejsca nieważności, bo nieważność idzie dalej, może doprowadzić do dalszych skutków czyli uchylenia decyzji od samego początku. I co się robi? Rozstrzyga się kwestię nieważności. Jeśli się stwierdzi nieważność decyzji, to przestaje istnieć przedmiot zaskarżenia w postępowaniu wznowieniowym i postępowanie wznowieniowe się umarza. Natomiast jeśli się odmówi stwierdzenia nieważności stwierdzając, że nie zachodzą np. przesłanki, to wtedy podejmuje się postępowanie wznowieniowe i kończy się postępowanie wznowieniowe. To jest sytuacja zbiegu tych postępowań.

• Co, gdy zbieg przyczyn postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego? Gdy decyzja została już rozstrzygnięta przez sąd to nie można żądać wznowienia postępowania przed organem bo sąd uznał, że decyzja jest prawidłowa. Natomiast, jeśli sprawa dotyczy decyzji zawierającej przesłankę nieważności i jeśli sąd nie zauważył tej przesłanki, to znaczy że jej nie ma.

Jest tak często, że przyczyny wznowienia pojawiają się, gdy decyzja przeszła już przez sąd. I wtedy problem sporny: czy wznawiamy przed organem czy przed sądem, bo ta decyzja była już tam przedmiotem postępowania. Jeśli sprawa toczy się przed sądem a strona domaga się, aby toczyło się przed organem to organ nie może.

Nie można odmówić stronie prawa do skargi do sądu kiedy toczy się przed organem postępowanie wznowieniowe.

4. Postępowanie wznowieniowe

a. Przesłanki wznowienia:

• Są określone enumeratywnie i mają charakter obligatoryjny.

• Zgodnie z zasadą trwałości decyzji ostatecznych wznowienie jest wyjątkiem i w stosunku do tych przesłanek stosujemy wykładnię zwężającą.

• Dotyczy co do zasady ciężkich wad proceduralnych. Takich wad, które dotyczą spraw bardzo istotnych. Wady te są określone enumeratywnie w art. 145, 145 a i 145 b KPA.

Art. 145 KPA

§ 1 W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli:

1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe,

2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa,

3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27,

4) strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu,

5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nie znane organowi, który wydał decyzję,

6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu,

7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2),

8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione.

§ 2 Z przyczyn określonych w § 1 pkt 1 i 2 postępowanie może być wznowione również przed stwierdzeniem sfałszowania dowodu lub popełnienia przestępstwa orzeczeniem sądu lub innego organu, jeżeli sfałszowanie dowodu lub popełnienie przestępstwa jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnej szkody dla interesu społecznego.

§ 3 Z przyczyn określonych w § 1 pkt 1 i 2 można wznowić postępowanie także w przypadku, gdy postępowanie przed sądem lub innym organem nie może być wszczęte na skutek upływu czasu lub z innych przyczyn określonych w przepisach prawa.

(Wady wymienione w tym artykule pojawiały się często w toku wykładów przy omawianiu różnych instytucji).

• Na czym polega istota tych błędów? Wady te w istocie są związane z tym, że albo nieprawidłowo ustalono stan faktyczny sprawy (np. fałszywe dowody) albo strona została pozbawiona udziału w postępowaniu.

• Przesłanki te można też podzielić na te, które wystąpiły przed wydaniem decyzji - sytuacje z par. 1 pkt. 6. Zaś przesłanki z pkt 7 i 8 dotyczą sytuacji, które nastąpiły po wydaniu decyzji - przyczyną wznowienia wcale nie musi być wina organu, może to być to, że zmieniło się rozstrzygnięcie, w oparciu o które organ wydawał swoją decyzję.

• Poszczególne przesłanki - omówienie:

• przesłanki pkt. 1 i 2.

Generalnie w tych przypadkach te przyczyny wznowienia są uzależnione od innych rozstrzygnięć np. pkt. 1 i 2 - żeby mogło nastąpić wznowienie z tego powodu, to musi być stwierdzenie sfałszowania dowodu lub popełnienie przestępstwa przez wydanie decyzji i to stwierdzenie musi wynikać z orzeczenia sądu lub innego organu. Wyjątkowo (par. 2) można dokonać wznowienia mimo braku takiego orzeczenia ale tylko wtedy, kiedy jest to oczywiste np. sprawca został przyłapany na gorącym uczynku przy przestępstwach drogowych a to wznowienie jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia, zdrowia ludzkiego lub poważnej szkody dla interesu społecznego.

Należy jeszcze zwrócić na par. 3 - dodatkowa przesłanka, kiedy w tych sytuacjach można jeszcze wznowić postępowanie - i dotyczyć to może przykładowo korzystania z immunitetu - kiedy po prostu nigdy nie można było wznowić bo przykładowo taka osoba posiada immunitet. A więc z jakiegoś powodu nie jest możliwe prowadzenie postępowania. Z tymże no, tutaj też musiałaby być pewna oczywistość mimo że, to tutaj nie jest to powiedziane, dlatego że musi rzutować na treść rozstrzygnięcia.

Parę słów o tym fałszerstwie dowodu. Może on polegać na fałszywości dokumentów, świadków, opinii biegłych. Nie jest istotne, czy owo fałszerstwo ma charakter świadomy czy nieświadomy bo to ma znaczenie tylko dla odpowiedzialności karnej. Istotne jest tylko to, że na podstawie tych fałszywych dowodów ustalono okoliczności istotne dla sprawy - musi istnieć ten związek!

Parę słów o wydaniu decyzji w wyniku fałszerstwa. Sformułowanie „w wyniku” oznacza, że musi istnieć związek między wydaną decyzją a przestępstwem (np. przemoc). Przestępstwo należy rozumieć tak jak w KK (czyli nie wykroczenia!). Wg Barbary Adamiak nie musi istnieć związek przyczynowy między przestępstwem a treścią decyzji bo to, czy wpłynęło na jej treść to ustali się dopiero w postępowaniu wznowieniowym.

Pamiętać jeszcze należy, że te dwie przyczyny wznowienia mają inne terminy przedawnienia niż pozostałe przyczyny.

• przesłanka pkt. 3. Decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27 KPA. Dotyczy to naruszenia zasady obiektywizmu postępowania.

• przesłanka pkt 4. Strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu - tylko jedna taka, gdzie wznowienie nie może nigdy nastąpić z urzędu - chodzi o niezawiniony przez stronę brak udziału strony w postępowaniu. Musi powoływać się na przyczynę wznowienia strona. Strona rozumiana jest w sensie materialnym. Co ważne, nie musi się powoływać ta strona, która nie brała udziału w postępowaniu ale może też każda inna strona - bo uprawnienia i obowiązki stron są ze sobą związane.

Na czym polega ten brak winy? Przykładowo: strona nie została zawiadomiona, nie została dopuszczona do udziału w istotnych czynnościach, nie mogła brać udziału z przyczyn od niej niezależnych. Ponadto, brak pełnomocnika = brak strony (nie zawiadomiono pełnomocnika a zawiadomiono stronę, to jest to równoznaczne z brakiem strony.) O jaki rodzaj czynności chodzi - KPA o tym nic nie mówi, ale przyjmuje się interpretacje korzystna dla stron, np. brak udziału w jednej z istotnych faz a nie całości postępowania.

B. Adamiak wymienia 3 sytuacje: 1. Zawiadomiono stronę o wszczęciu postępowania ale nie wezwano jej do udziału w czynnościach postępowania wyjaśniającego lub zawiadomiono lecz nie zapewniono stronie czynnego udziału w czynnościach wyjaśniających. 2. Nie zawiadomiono stron o wniesieniu odwołania/postępowanie odwoławcze toczyło się bez udziału strony lub be jej winy. 3. Brak zawiadomienia strony o wszczęciu postępowania z urzędu/na żądanie innej strony.

• przesłanka pkt. 5. Wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nie znane organowi, który wydał decyzję. Te okoliczności i dowody muszą mieć charakter istotny (istnieje prawdopodobieństwo, że w oparciu o nie zapadłaby decyzja o innej treści). Muszą istnieć najpóźniej w dniu wydania decyzji. Dowody rozumiane zgodnie z art. 75 KPA. Okoliczności faktyczne to zdarzenia niezależne od prawa a tym bardziej od wykładni prawa, czyli nie będą się liczyć przykładowo inne wyroki zapadłe w podobnych sprawach. Muszą być jednak odkryte na nowo tzn. muszą już wcześniej istnieć najpóźniej w dniu wydania decyzji ale po raz pierwszy ogłoszone przez stronę a więc strona ich wcześniej nie podnosiła czyli nie były dotychczas przedmiotem postępowania wyjaśniającego.

Nie ma znaczenia wina strony albo że zataiła dowody lub jej brak bo zbieranie dowodów należy do organu.

• przesłanka pkt. 6. Decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu. Chodzi o stanowisko wydawane w trybie art. 106 KPA. Przy czym nie ma znaczenia jaki charakter ma to stanowisko - może chodzić przykładowo o charakter: opiniodawczy, decydujący.

• przesłanka pkt. 7. Zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2). A więc wznowienie nastąpi tylko wtedy, gdy rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego będzie odmienne - jeżeli zaś będzie takie samo, to wyrok dołącza się do akt sprawy.

• przesłanka pkt. 8. Decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione. A więc zaszło to po wydaniu decyzji. Musi jednak istnieć związek przyczynowy pomiędzy orzeczeniem/wyrokiem a decyzją organu adm. publ. („w oparciu”). Nie jestem pewna, bo niewyraźnie: wznowione będzie postępowanie w sprawie tej pierwszej decyzji.

Art. 145a KPA

§ 1 Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja.

§ 2 W sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

• Wznowienie z tej przyczyny może nastąpić tylko i wyłącznie na wniosek strony.

• Dotyczy sytuacji, kiedy mamy orzeczenie TK o niezgodności jakiegoś aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja - więc po pierwsze musi być orzeczenie Trybunału to stwierdzające, po drugie ten akt który został uznany za niezgodny był podstawą wydanej decyzji/postanowienia - czyli nie wystarcza sama niezgodność aktu ale że ten akt był ponadto podstawą wydanej decyzji.

• Wnosi się w ciągu 1 miesiąca od wejścia w życie a nie od dnia ogłoszenia - bo może być tak, że np. wejdzie w życie po 9 miesiącach a strony i tak już zapomniały, że mogą.

• Dyskutowano, czy każda taka wada powoduje wznowienie prof. odsyła do swojego komentarza w tej kwestii, wg niej może to być przesłanką nieważności.

Art. 145b KPA

§ 1 Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy zostało wydane orzeczenie sądu stwierdzające naruszenie zasady równego traktowania, zgodnie z ustawą z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania (Dz. U. Nr 254, poz. 1700), jeżeli naruszenie tej zasady miało wpływ na rozstrzygnięcie sprawy zakończonej decyzją ostateczną.

§ 2 W sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu.

• Nowa przesłanka, dodana wskutek konieczności dostosowania przepisów prawa polskiego do prawa UE w zakresie równego traktowania.

• Przepis odwołuje się do ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania ona określała tzw. akty dyskryminacji (nierównego traktowania). Na tle tej ustawy pojęcie dyskryminacji mam charakter zamknięty tzn. wskazane wyraźne, co należy rozumieć przez nierówne traktowanie, i nic więcej. Niezależnie od tego, ta ustawa przewiduje, że pewne sytuacje są wyłączone- czyli w pewnych przypadkach jest dopuszczalna dyskryminacja np. z uwagi na płeć. Czyli ona nie posługuje się takim szerokim, potocznym rozumieniem dyskryminacji tylko jest nią to, co jest tam zapisane. I to jest pierwsza rzecz.

Następnie, ta ustawa przewiduje, że osoby które doznały szkody wskutek takiego dyskryminacyjnego postępowania, mogą dochodzić stwierdzenia tego przed sądem powszechnym - i to nas nie interesuje. Natomiast ustawa przewiduje, że to nie wyklucza możliwości wykorzystania innych trybów. I te inne tryby to przewidziana w tej chwili przesłanka dodatkowa wznowienia z art. 145 b;

• Na temat tej przesłanki nie ma żadnego orzecznictwa, prof. Jaśkowska napisała w aktualizacji komentarza KPA. Zwróciła uwagę na to, że do zastosowania wznowienia z tej przyczyny muszą zajść następujące sytuacje:

• po pierwsze, musi być naruszenie zasady równości w rozumieniu tej ustawy

• po drugie, musimy dysponować orzeczeniem sądu, który stwierdza, że naruszona została wobec nas zasada równego traktowania.

• i jakich to może dotyczyć sytuacji? (Nie ma to jakiegoś ścisłego związku z sądownictwem administracyjnym). Sytuacja pierwsza, najczęstsza. Może to dotyczyć takich kwestii, ze w postępowaniu sądowym dochodzimy np. odszkodowania w związku z zachowanie sprawcy wobec naszej osoby np. lobbing o charakterze dyskryminacyjnym i uzyskujemy orzeczenie, że wobec nas w taki sposób postępowano. I w związku z tyk mamy odszkodowanie i w związku z tym mamy orzeczenie sądu stwierdzające naruszenie wobec nas zasady równego traktowania. My możemy teraz stwierdzić, że rozwiązanie z nami stosunku służbowego, przykładowo na zasadzie wypowiedzenia a tak naprawdę zostaliśmy zwolnieni z uwagi na ten charakter dyskryminacyjny wobec nas. Jest związek miedzy naruszeniem tej zasady (co zostało stwierdzone w orzeczeniu sądu) a naszym zwolnieniem. I wtedy powołując się na ten związek i na to, że mamy to orzeczenie sądu - występujemy o wznowienie postępowania administracyjnego.

Sytuacja druga - która wydaje się, prof. Jaśkowskiej, ze może zajść: że naruszenie takie może być stwierdzone orzeczeniem trybunału międzynarodowego. Co prawda prof. Jaśkowska zastrzega sobie, że nie zna się na prawie europejskim, ale jeśli takie sądy (każdy sąd, jeśli nie ma bliższego określenia) i dzwoniła do swego współautora komentarza i on stwierdził że rzeczywiście - nikt o tym nie pomyślał a rzeczywiście do takich sytuacji dojść może bo są takie wyroki mające bardzo sprecyzowany charakter, gdzie możemy wyraźnie zindywidualizować uprawnienia/obowiązki danej osoby. (a to mały odkrywca ta nasza Gosia).

• Podsumowując, za wszystko to bierze na siebie odpowiedzialność prof. Jaśkowska bo brak orzecznictwa i wypowiedzi doktryny. Że wg niej dotyczyć to może nie tylko sądownictwa polskiego ale też również innych sądów;

Teraz na co trzeba szczególnie zwrócić uwagę:

• Wznowienie z tej przyczyny może nastąpić tylko i wyłącznie na wniosek strony.

• Jedynie w terminie 1 miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu - a wiec krótkie terminy.

b. Tryb wznowienia

• Jest on specyficzny.

• Obecnie pewne zmiany.

• Prof. Jaśkowska była od zawsze zwolenniczką, że ten dwustopniowy tryb jest również przy stwierdzaniu nieważności ale po tych zmianach ustawodawcy trzeba niestety wg pani profesor odejść od takiego stanowiska natomiast przy wznowieniu nie ma takiej istotnej zmiany z wyjątkiem jednej, że odmowa jest w formie postanowienia.

• Może być uruchomione:

Art. 147 KPA

Wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony. Wznowienie postępowania z przyczyny określonej w art. 145 § 1 pkt 4 oraz w art. 145a i art. 145b następuje tylko na żądanie strony.

• z urzędu - za wyjątkiem przewidzianym w art. 145 par. 1 pkt 4 KPA strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu oraz art. 145a i b KPA. A więc jeśli z urzędu, to nie zawsze.

• na żądanie strony - strona może we wszystkich sytuacjach.

Bez wyjątków z tymże strona jest ograniczona terminem a organ nie. Strona musi wykazać się zachowaniem tego terminu.

Terminy do wniesienia dla strony - chodzi o tzw. terminy dopuszczalności.

• Ten termin jest ważny dla I fazy postępowania - czy postępowanie będzie dopuszczalne. Natomiast proszę nie mylić terminu dopuszczalności z tym, co wynika z art. 146 par. 1 KPA. Tu jest mowa o tych 5/10 latach bo te lata ograniczają rodzaje rozstrzygnięcia ale nie ograniczają samego uruchomienia postępowania.

Art. 148 KPA

§ 1 Podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji publicznej, który wydał w sprawie decyzję w pierwszej instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania. (np. o pojawieniu się nowych dowodów).

§ 2 Termin do złożenia podania o wznowienie postępowania z przyczyny określonej w art. 145 § 1 pkt 4 (brak udziału strony w postępowaniu) biegnie od dnia, w którym strona dowiedziała się o decyzji. (tutaj ostatnio zaostrzyło się stanowisko sądów administracyjnych - „dowiedziała się o decyzji” tzn. nie tyle, że ją dostała tylko dowiedziała się o tym, ze decyzja została wydana a to znaczy, że wcale nie musiała w pełni dowiedzieć się o jej treści. Tutaj są 3 różne stanowiska. Wg prof. Jaśkowskiej na pewno co do zasadniczych elementów uzyskała informacje o treści. Jednakże są różne stanowiska i nie zawsze wymaga się tej pełnej wiedzy a termin jest krótki).

• natomiast w przypadku art. 145a pamiętać należy pamiętać, że to jest termin 1 miesiąca od wejścia w życie orzeczenia Trybunału (a w sądowo administracyjnym mamy 3 miesiące i to jest takie trochę niedostosowanie)

• natomiast w art. 145b termin 1 miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia.

Art. 146 KPA

§ 1. Uchylenie decyzji z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło dziesięć lat, zaś z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 3-8 oraz w art. 145a i art. 145b, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło pięć lat.

§ 2. Nie uchyla się decyzji także w przypadku, jeżeli w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej.

Sposób wnoszenia przez stronę

• Art. 148 § 1 KPA Podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji publicznej, który wydał w sprawie decyzję w pierwszej instancji (…) przez organ I instancji. Dlaczego? Bo tam są akta sprawy. Organ I instancji przesyła wówczas do organu właściwego.

Jaki organ rozstrzyga o tym, czy to postępowanie będzie uruchomione? Właściwość organów.

• To nie jest wcale takie proste, ponieważ tutaj mamy określenie właściwości przez przesłanki niedookreślone a naruszenie właściwości może powodować nieważność.

• W właściwości mówi art. 150 KPA

§ 1 Organem administracji publicznej właściwym w sprawach wymienionych w art. 149 jest organ, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji. (Jest to zasadą. ten organ jest właściwy co do zasady. Czyli, jeżeli zakończyła się sprawa przed ministrem, to przed ministrem, jeśli przed wojewodą to przed wojewodą itp.)

§ 2 Jeżeli przyczyną wznowienia postępowania jest działalność organu wymienionego w § 1, o wznowieniu postępowania rozstrzyga organ wyższego stopnia, który równocześnie wyznacza organ właściwy w sprawach wymienionych w art. 149 § 2. (Wyjątek od zasady ogólnej z par. 1; gdy organ jest przyczyną przykładowo w wyniku przestępstwa.)

§ 3 Przepis § 2 nie dotyczy przypadków, gdy decyzję w ostatniej instancji wydał minister, a w sprawach należących do zadań jednostek samorządu terytorialnego - samorządowe kolegium odwoławcze.

Spory o właściwość.

• Właściwość czasem trudno jest ustalić.

• Problem: gdy brak jest udziału stron a organ o tym nie wiedział, to czy to jest czy nie jest przyczyna?

Bardzo często jest trudno ustalić, a skutkiem jest nieważność. Dlatego na tym tle są najczęściej spory kompetencyjne, że organy występują do NSA prosząc o ustalenie właściwości nawet jak nie mają same wątpliwości ale tak zapobiegawczo, by nie narażać się na późniejszą nieważność. Wznowienie dotyczy bardzo często zaszłości - co się dzieje, jeśli zmieniła się właściwość/gdy organu takiego obecnie nie ma? Co do tego prof. Jaśkowska mówi tak: sąd administracyjny stoi na stanowisku takim, że zawsze bierze się pod uwagę ten organ, na który obecnie przeszła właściwość. Czyli jak ustalamy: wiemy, że organem orzekającym w ostatniej instancji był przykładowo minister, a on działał jako organ odwoławczy; to patrzymy wówczas, na kogo przeszła kompetencja w danej sprawie w I instancji i jaki organ byłby teraz od niego organem odwoławczym. To powoduje czasem, że sprawy które rozpatrywał minister będą rozpatrywane przez organy niższego stopnia bo zmieniła się właściwość. I sądy administracyjne przyjmują, że najczęściej to co budzi wątpliwości w doktrynie jeśli zmienił się zakres kompetencji organu istniejącego. Ale co do zasady jest tak, że jeśli zmienił się zakres kompetencji to ustalamy organ, na który w danej chwili przeszła kompetencja w danej sprawie i on jest właściwy, jeśli nie ma takiego organu - to na ten, na który by przeszła. To na tym mamy często spory kompetencyjne, które różnie są rozstrzygane przykładowo sprawa własności nieruchomości - tu można wykorzystać instytucję domniemania kompetencji i przyjąć, że SKO. Niektóre ustawy przyjęły domniemanie kompetencji, bo sprawa lokalna i organu samorządu a ostatecznie przyjęto właściwość ministra, bo stwierdzono, że instytucja ta to nigdy nie była instytucja z zakresu administracji samorządowej ani rządowej a zanikła. Także różne mogą być rozwiązania. W sytuacji, kiedy nie ma takiego organu, wtedy bardzo często dochodzi do sporów kompetencyjnych.

c. Przebieg postępowania

• Teraz zostaje złożony zostaje wniosek. Jeżeli złożony zostaje wniosek, to postępowanie składa się z dwóch faz. Są to wyraźnie wyodrębnione dwie fazy, czego nie ma właściwie w żadnym innym postępowaniu w takim stopniu. To dwie różne fazy kończące się różnymi aktami adm. i do tej dwufazowości organy przywiązują ogromną wagę.

• Nawet jeśli możliwość odmowy z art. 61a KPA, nawet jeśli jest możliwość stwierdzenia niedopuszczalności odwołania to nie ma aktu pozytywnego rozstrzygającego. A tutaj są dwie wyraźnie wyodrębnione fazy.

• faza wszczęcia postępowania - rozstrzyga się sprawę wszczęcia postępowania wznowieniowego.

• faza postępowania wznowieniowego - rozstrzyga się kwestię wznowienia a więc istnienia przesłanek wznowienia i wydania lub niewydania nowej decyzji w tej sprawie.

Faza wszczęcia postępowania

• Postępowanie wstępne.

• Najpierw decyduje się o tym, czy ma być wszczęte postępowanie wznowieniowe - czyli rozstrzyga się dopuszczalność wznowienia czyli czy można przejść do drugiej fazy.

• Co się bada? Strona wnosi tutaj podanie, podaje przyczynę wznowienia. Tutaj bada się tylko przesłanki formalne: czy wniosła żądanie strona lub właściwy podmiot (gdy to przewidują przepisy szczególne), czy ta osoba ma zdolność do czynności prawnych, czy dotyczy to decyzji/postanowienia, zaskarżalne, w tym trybie nie można kwestionować czynności materialno-technicznych (nie można przykładowo kwestionować dokumentów urzędowych typu zaświadczenia), czy podano przesłanki wznowieniowe i czy zachowano terminy.

Na tym etapie nie można rozstrzygać tego, czy zaszły przesłanki wznowieniowe, bo to od razu powoduje uchylenie. Tu się nie bada, czy strona rzeczywiście nie brała udziału w postępowaniu, czy rzeczywiście mamy do czynienia z przestępstwem tylko się bada, czy strona to powołała, czy zachowała termin i czy jest to strona i czy jest to ostateczna decyzja;

• Jakie decyzje zapadają:

• postanowienie o wszczęciu:

Jeżeli postępowanie jest wznawiane z urzędu, to się od tego rozpoczyna, że nie ma tej pierwszej fazy bo tu się niczego nie bada. Jeśli są zachowane przesłanki formalne, to ten etap kończy się postanowieniem o wznowieniu postępowania - czyli inaczej powiedziawszy, o wszczęciu postępowania wznowieniowego.

Czyli organ wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania wznowieniowego. To jest wydawane w oparciu o art. 149 § 1 KPA Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia. To postanowienie jest niezaskarżalne i ono stanowi podstawę do drugiej fazy.

W oparciu o to powyższe postanowienie, właściwy organ rozstrzyga co do przyczyny wznowienia - a więc teraz sprawdza, czy wystąpiła przyczyna wznowienia, i czy miała wpływ na treść rozstrzygnięcia: art. 149 § 2 KPA Postanowienie stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy.

• postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania

Natomiast jeśli organ stwierdzi, że nie zostały spełnione warunki formalne - to odmawia wznowienia postępowania i tu jest zmiana, bo niegdyś była decyzja:

Art. 149 KPA

§ 3. Odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze postanowienia.

§ 4 Na postanowienie, o którym mowa w § 3, służy zażalenie.

W więc jest postanowienie, zażalenie i skarga do sądu administracyjnego. Bo to zamyka dalsze postępowanie.

Kiedy organ może odmówić?

• nie zostały zachowane terminy.

• Brak zdolności do czynności prawnej.

• Nieuzupełnienie braków w podaniu.

• Strona nie powołała się na przyczynę wznowienia.

• Strona domaga się wznowienia postępowania od zaświadczenia, ugody.

Ale proszę zwrócić, że te wszystkie przesłanki są obligatoryjne - więc jeśli przykładowo w toku tego postępowania wstępnego, organ zauważy, że zachodzą te przesłanki mimo, że na tym etapie on tego nie bada, to on powinien z urzędu wszcząć to postępowanie wznowieniowe chyba że, chodzi o takie sytuacje, kiedy pkt. 4 z art. 145 par. 1KPA albo 145 a albo 145b.

Uwaga! Przyczyną odmowy wszczęcia nie może być to, że upłynęło 5 czy 10 lat od momentu doręczenia decyzji bo jeśli strona zmieściła się w terminie 1 miesiąca to ten upływ 5/10 lat ma tylko takie znaczenie, ze w wyniku postępowania wznowieniowego decyzji nie uchyli się lecz stwierdzi jej niezgodność z prawem ale to daje stronie prawo do roszczeń odszkodowawczych. Ważny jest tylko termin 1 miesiąca.

I postępowanie może się zakończyć na tym I etapie, albo podjąć drugą fazę.

W pierwszej fazie postępowania wznowieniowego nie wydaje się żadnej decyzji, bo kończy się postanowieniem o wznowieniu albo postanowieniem o odmowie wznowienia.

Faza postępowania wznowieniowego

• Postępowanie właściwe.

• Jeśli postępowanie wznowieniowe toczy się z urzędu, to zaczyna się ono właśnie dopiero od tego momentu: nie ma żadnego podania, badania warunków formalnych podania. Organ jeśli uważa, że istnieje prawdopodobieństwo zaistnienia przyczyny wznowienia to wszczyna to postępowanie w formie postanowienia.

• Jeśli to postępowanie obejmuje tą drugą fazę, to proszę zwrócić uwagę, kto dalej postępowanie to prowadzi.

Co do zasady w tej chwili to postępowanie wstępne i właściwe zbiegają się w ręku jednego organu:

Art. 150 § 1 KPA Organem administracji publicznej właściwym w sprawach wymienionych w art. 149 jest organ, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji. a więc jeśli organem, który decydował o wznowieniu jest organ, który wydał decyzję ostateczną, to on dalej prowadzi postępowanie.

Ale nie zawsze - prowadzi organ niższego stopnia, jeśli o wznowieniu zadecydował organ wyższego stopnia, bo zwróćmy uwagę na treść art. 150 § 2 KPA Jeżeli przyczyną wznowienia postępowania jest działalność organu wymienionego w § 1, o wznowieniu postępowania rozstrzyga organ wyższego stopnia (nie dotyczy to ministra i SKO bo nad nimi wyższego organu nie ma), który równocześnie wyznacza organ właściwy w sprawach wymienionych w art. 149 § 2. tutaj o tym, żeby wznowić, zadecyduje wyższy organ np. minister, ale wyznaczy on inny organ np. innego wojewodę jako organ właściwy do dalszego biegu postępowania. Dlaczego? Bo dalszy tok postępowania polega na tym, że trzeba sprawdzić, czy ta wada, którą strona powołała rzeczywiście miała miejsce. A jeśli nie - to co robimy? Uchylamy decyzję i wydajemy nową a w tym celu musimy przeprowadzić postępowanie wyjaśniające, np. strona nie brała udziału w postępowaniu, jak to dotyczyło II instancji to uchylamy i dajemy do ponownego rozpatrzenia; jeśli tylko tej wady to uchylamy i wydajemy nową po przeprowadzeniu postępowania, w którym już ta strona uczestniczyła. Czyli zmierza się tutaj do rozstrzygnięcia merytorycznego.

Art. 150 § 3 KPA Przepis § 2 nie dotyczy przypadków, gdy decyzję w ostatniej instancji wydał minister, a w sprawach należących do zadań jednostek samorządu terytorialnego - samorządowe kolegium odwoławcze.

• Tutaj dopiero zaczynają mieć znaczenie te terminy 5 lub 10 lat.

• Co się bada? Bada się czy przesłanka wznowieniową, która strona podała rzeczywiście wystąpiła (czy to, co wskazano w podaniu rzeczywiście zaszło a więc czy są przesłanki pozytywne) i czy wywarła ona wpływ na treść rozstrzygnięcia. Badamy tez, czy nie zaszła przesłanka negatywna powodującej brak możliwości uchylenia decyzji. W postępowaniu wznowieniowym zmierza się do rozstrzygnięcia merytorycznego.

W wyniku tego postępowania stosuje się zasady ogólne jakie stosuje się w kpa odpowiednio do etapu postępowania.

Jeśli zaistnieje przesłanka to prowadzimy postępowanie wznowieniowe ale tylko wąsko, a nie co do całości, np. czy strona faktycznie nie brała udziału w postępowaniu. Jeśli nie było przesłanki negatywnej, to uchylamy decyzję i wtedy możemy rozstrzygać sprawę merytorycznie.

• Rodzaje decyzji kończących postępowanie. Po przeprowadzeniu tego postępowania wyjaśniającego, organ wydaje decyzję, czyli rozstrzygnięcie na zakończenie tej niniejszej II fazy postępowania.

Art. 151 KPA

§ 1. Organ administracji publicznej, o którym mowa w art. 150, po przeprowadzeniu postępowania określonego w art. 149 § 2 wydaje decyzję, w której:

1) odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1, art. 145a lub art. 145b, albo

2) uchyla decyzję dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1, art. 145a lub art. 145b, i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy.

§ 2. W przypadku gdy w wyniku wznowienia postępowania nie można uchylić decyzji na skutek okoliczności, o których mowa w art. 146, organ administracji publicznej ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie uchylił tej decyzji.

Prof. Jaśkowska mówi o tym dlatego, że my studenty w oparciu o art. 151 wyprowadzamy tylko 2 rodzaje decyzji a jest ich w rzeczywistości dużo więcej.

Jakie mogą to być decyzje:

• Może to być decyzja o umorzeniu - kiedy? A na przykład jak był zbieg z nieważnością i uchylono już tamtą decyzję. Mogą być różne sytuacje. Strona mogła umrzeć, sprawa mogła stać się bezprzedmiotowa na tym etapie.

• Druga decyzja: odmawiająca uchylenia decyzji dotychczasowej.

Kiedy jest wydawana - gdy organ stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1, art. 145a lub art. 145b. strona je powołała ale ich w rzeczywistości nie było. Postępowanie zostało wznowione zgodnie z prawem, bo strona podała przyczynę wznowienia, ale istnienie tej przyczyny się nie potwierdziło. Po przeprowadzeniu postępowania okazało się, że wcale to nie są wady istotne, że wcale nie są te nowe okoliczności albo nie miały one znaczenia dla rozstrzygnięcia, że nieprawdą było to, że strona została pozbawiona udziału w postępowaniu administracyjnym. Odmowa jest wówczas, gdy merytorycznie organ stwierdza, że wniosek jest nieuzasadniony, ponieważ przyczyna wznowienia nie zaistniała albo nie wywarła wpływu na rozstrzygnięcie.

Skutek decyzji: pozostaje w mocy dotychczasowa decyzja.

• Trzecia decyzja: organ uchyla decyzję dotychczasową i wydaje nową rozstrzygającą o istocie sprawy.

Więc uchyla tamtą w zakresie, w jakim ona była wydana - z reguły będą takie sytuacje. Ale z drugiej strony prof. Jaśkowska jest pewna, że prawie zawsze uchyla w całości (ale to ogólnik choć nie można takiej możliwości wykluczyć). Wiec mamy uchylenie i w tym zakresie rozstrzygnięcie. Kiedy? Kiedy organ stwierdzi, że zaszła przyczyna i miała wpływa na treść rozstrzygnięcia np. w oparciu o decyzję dyscyplinarną, rozwiązano stosunek służbowy. A decyzja dyscyplinarna została uchylona. To powoduje, że trzeba uchylić i zmienić rozstrzygnięcie.

Decyzja składająca się z 2 rozstrzygnięć:

Gdy potwierdza się, że zaszła przyczyna wznowienia. Stwierdza się, że przyczyna wznowienia wywarła wpływ tzn. przy udziale stron okazało się, że powinno zapaść inne rozstrzygniecie. Organ uchyla dotychczasową decyzję i wydaje nowe rozstrzygnięcie. Bo nie ma przesłanek negatywnych( np. upływ 5 lub 10 lat w zależności od przyczyny wznowienia.).

Decyzja dotychczasowa wychodzi z obrotu prawnego. Obok tego pojawia się decyzja zastępująca. Skutki ex nunc -od momentu gdy stanie się ostateczna decyzja wydana w wyniku wznowienia. Od tego momentu przestają biec skutki dotychczasowej decyzji i zaczynają biec skutki obecnej. To m.in. daje podstawę do roszczeń odszkodowawczych. Ta decyzja zapada wtedy gdy nie ma przesłanek negatywnych i wywarła ona wpływ na treść rozstrzygnięcia.

• Czwarta decyzja: umorzenie postępowania wznowieniowego i uchylenie decyzji.

Co to oznacza? Że kiedy się uchyla - od jakiego momentu? Od tego momentu, i to jest właśnie różnica w stosunku do nieważności. Uchyla się ze skutkiem ex nunc - i wydaje nową. Przyczyny przykładowe: bezprzedmiotowość postępowania, zawalenie się budynku, śmierć strony. Organ, gdy ma wydać nową decyzję, to orzeka wg nowego stanu prawnego tego, który istnieje w dniu wydania decyzji. Jeśli ocenia czy była wada, to ocenia wg stanu poprzedniego, np. przestała istnieć konieczność uzyskania zezwolenia. Trzeba uchylić decyzje w wyniku wznowienia i umorzyć postępowanie.

• Piąta decyzja: stwierdza się wydanie decyzji z naruszeniem prawa.

Kiedy? Kiedy stwierdza się, że zaszła przesłanka wznowieniowa. Organ nie może w wyniku wznowienia uchylić decyzji. Wtedy nie można uchylić decyzji. Bo zachodzi przesłanka negatywna przewidziana w art. 146 § 1 KPA. Wznowić postępowanie można po to, aby strona miała podstawę do odszkodowania.

Jakie są terminy do wznowienia:

• jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło 10 lat w przypadku dwóch pierwszych przyczyn z art. 145 KPA (okoliczności wydały się fałszywe lub decyzja została wydana w wyniku przestępstwa)

• z pozostałych przyczyn z art. 145a i 145b KPA wtedy, gdy od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji minęło 5 lat.

!!! Zwróćmy uwagę: wznowiono postępowanie. Proszę nie mówić, ze te terminy 5 i 10 lat powodują niemożność wznowienia. Wznowienie jest nadal konieczne nawet bo nie będziemy mieli w przeciwnym razie odszkodowania. Czyli ten termin ma tylko znaczenie dlatego że jeśli to nastąpiło to uchyla się decyzje, nie wydaje się nowej, tylko się stwierdza: ta decyzja została wydana z naruszeniem prawa.

Skutki decyzji. Czyli z jakich elementów ta nowa decyzja musi się składać? 2 elementy:

• wskazanie, że tamta decyzja narusza prawo - dlaczego? Bo to może mieć znaczenie dla odszkodowania. Ponieważ (niektórzy to przyjmują a niektórzy nie) może dotyczyć to także sytuacji, gdy w wyniku nowej decyzji mogłaby zapaść tylko taka sama decyzja. Prof. Jaśkowska uważa, ż wtedy się odmawia uchylenia, ale różne są interpretacje tego jak to traktować.

• musi wskazywać, jaka była waga-co powodowało, że decyzja była wadliwa.

• musi wskazywać okoliczności z powodów których decyzji nie uchylono.

Należy zwrócić uwagę, że pozostaje w obrocie ta dawna decyzja, a pojawia się obok tego nowa decyzja, która mówi: tamta ma wadę bo strona nie brała udziału w postępowaniu ale minęło 5 lat. I to jest podstawą do tego, żebyśmy wystąpili o odszkodowanie. W obrocie mamy 2 funkcjonujące obok siebie decyzje i które wywołują skutki prawne. Poprzednia, wadliwa decyzja pozostaje w obrocie prawnym - jej się nie uchyla. To jest co innego niż w samorządzie terytorialnym gdy następuje stwierdzenie niezgodności uchwały -powoduje jej uchylenie. Jest też inna decyzja, która wskazuje, że przy tamtej naruszono prawo i wskazuje dlaczego nie może spowodować uchylenia. Ta druga decyzja jest nam potrzebna do odpowiedzialności odszkodowawczej - skutkiem tej decyzji jest to, że możemy domagać się odszkodowania-bo mamy stwierdzone naruszenie prawa.

Skutki biegną od momentu kiedy decyzja stanie się ostateczna.

Ale zwróćmy uwagę, że w związku z treścią ustawy zmieniającej KPA w kwietniu 2011 r. został uchylony przepis art. 153 KPA (obecny był od 2004r.). problem polega na tym, czy jest wszczęty tryb administracyjny. Chodzi o to, że jeżeli w zdarzenie miało miejsce przed 1 września 2004 r. to można ustalać takie odszkodowanie jak w administracyjnym przed sądem natomiast wszystkie nowe w trybie KC.

Wszystkie te decyzje są decyzjami w I instancji nawet, gdyby chodziło o uchylenie decyzji odwoławczej a nawet nadzorczej. Po raz pierwszy zastosowano tryb wznowienia. A więc jest to decyzja I instancji, od której służy odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Art. 152 KPA

§ 1. Organ administracji publicznej właściwy w sprawie wznowienia postępowania wstrzyma z urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli okoliczności sprawy wskazują na prawdopodobieństwo uchylenia decyzji w wyniku wznowienia postępowania.

§ 2. Na postanowienie w sprawie wstrzymania wykonania decyzji służy stronie zażalenie, chyba że postanowienie wydał minister lub samorządowe kolegium odwoławcze.

d. Dochodzenie odszkodowania przed sądem powszechnym.

Roszczenia odszkodowawcze są dochodzone na podstawie art. (1)417¹ KC (?), który dotyczy roszczeń odszkodowawczych wskutek szkody wyrządzonej decyzją ostateczną. Dochodzenie tego odszkodowania następuje przed sadem powszechnym a więc w postępowaniu cywilnym. Warunkiem naprawienia tej szkody jest uprzednie stwierdzenie niezgodności z prawem takiej decyzji czyli trzeba doprowadzić do tego, aby w postępowaniu adm. doprowadzić do uchylenia decyzji i wydania nowej z powodu naruszenia prawa lub stwierdzić, że nie można uchylić ale stwierdza się naruszenie prawa. Aby uzyskać roszczenie to trzeba przejść drogę post. adm. w trybie art. 145 lub 145a KPA.

1

---