KEG - zbiorcze, EKONOMIA, ekonomia w nauce społecznej Kościoła - Wysocki


  1. Zagadnienia wstępne

1. Sprawy organizacyjne

  1. Zapoznanie się i lista obecności; obecność pomaga przy ocenie studenta

  1. Sposób pracy na wykładzie; sposób kontaktu poza wykładem; e-mail: a.wysocki@uksw.edu.pl, dyżur śr. 14.00-15.00 (p. ); wybór przedstawiciela (-li) grupy (kontakt i pomoce dydaktyczne)

  1. Wymagania wobec studenta; obecność, słuchanie wykładu, przygotowanie na zajęcia; zdanie egzaminu końcowego. Podstawa egzaminu - materiał prezentowany na wykładzie (obecność i aktywność na zajęciach uwzględniane przy egzaminie końcowym).

  1. Materiały na e-learning; hasło kegxaw09

  1. Przedstawienie zarysu programu - por. sylabus

  1. Literatura

2. Wyjaśnienie pojęć: KNS - Ekonomia - Globalizacja i ich wzajemny związek

KNS - Kościół i jego powszechność; KNS - cały i każdy człowiek (prawo naturalne); ekonomia zbawienia

Ekonomia - oikos+nomos; mikroekonomia i makroekonomia; ekonomia globalna

Globalizacja - znaczenie procesów ekonomicznych w rozwoju globalizacji (+technika-informatyzacja)

1) Zespół procesów prowadzących do zmniejszenie barier i „odległości” między krajami oraz wzmocnienie ściślejszych powiązań i zależności ekonomicznych, politycznych i społecznych.

2) Proces rosnącej, wzajemnej zależności między wszystkimi ludźmi całej planety

Prof. Stephen E. Hanson, Professor of Political Science at University of Washington

Wyróżnia trzy wymiary globalizacji:

  1. Społeczno-kulturalny (w tym: religijny)

  2. Infrastrukturalny: związany z modernizacją, administracyjno (organizacyjno)-technologiczne zmiany; powodujące pewne „kurczenie się”, kompresję czasu i przestrzeni; intensyfikacja pewnych procesów występujących już w przeszłości

  3. Instytucjonalny - związany z pewną władzą, kierowaniem, rządzeniem; między-państwowe, międzyrządowe, pozarządowe, prywatne korporacje etc.

Przełomowy moment - upadek Związku Radzieckiego w 1991 r. (ujednolicenie - wcześniej podział - nie tylko ekonomiczny); wcześniej takie wydarzenia jak powstanie Sytemu z Bretton Woods w 1944 r., GATT-WTO, powstanie ONZ etc.

Tutaj - przeciwko temu przede wszystkim kierowany jest ruch antyglobalistyczny.

Instytucje<->Ruchy antyglobalistyczne

(AW:) Mogą łączyć się 2 lub wszystkie 3 wymiary: np.: budynki - budownictwo: ujednolicenie kulturowe, gustów etc.; ta sama technika, organizacja etc.; te same firmy, architekci;

3. Miejsce ekonomii w nauczaniu Kościoła (--> hierarchia dziedzin)

Podporządkowane - „służebne” miejsce ekonomii.

Od czasów filozofów greckich (Kościół przejmuje - nie jest to jego wytwór):

  1. sfera duchowa-religii (sens życia, także pozaziemski)

  2. kultura

  3. polityka

  4. ekonomia

  5. technika

Od czasów oświecenia - w zasadzie odwrócono hierarchię (wynikające stąd problemy).

Dwa z najważniejszych nurtów ekonomii: liberalizm i socjalizm (zwł. marksizm) - pierwszeństwo ekonomii.

Pierwszeństwo - nadrzędność polityki nad ekonomią: potwierdza historia i praktyka (nawet, gdzie odwrotne deklaracje)

Wiąże się to z właściwym kierowaniem, prowadzeniem spraw (nadania sprawom właściwego kierunku).

II. Biblia i Tradycja Kościoła wobec problemów ekonomicznych

  1. Wprowadzenie

  1. Stary Testament a ekonomia

  1. Chrystus i jego dzieło

  1. Nowy Testament a ekonomia

  1. Tradycja Kościoła a ekonomia

III. Najważniejsze teksty papieży od Leona XIII do Benedykta XVI dotyczące sfery ekonomii

  1. Krótki przegląd

  1. Rerum novarum-15 maj 1891 r.

  1. Quadragesimo anno-15 maja 1931 r.

  1. Nova impendet - 2 paźdz. 1931 r.

  1. Wigilijne orędzia radiowe Piusa XII

  1. Jan XXIII- Mater et Magistra z 15 maja 1961 r.

  1. Jan XXIII- Pacem in terris z 11 kwietnia 1963 r.

  1. Gaudium et spes-7 grudnia 1965 r.

  1. Paweł VI - Populorum progressio z 26 marca 1967 r.

  1. Paweł VI - Octogesima adveniens z 14 maja 1971 r.

  1. Jan Paweł II- Laborem exercens z 1981 r.

  1. Jan Paweł II- Sollicitudo rei socialis z 1987 r.

  1. Jan Paweł II- Centesimus annus z 1 maja 1991 r.

  1. Benedykt XVI - Caritas in veritate

IV. Podstawowe zasady KNS w życiu ekonomicznym

  1. Przegląd

  1. Personalizm - godność osoby ludzkiej

  1. Dobro wspólne i powszechne przeznaczenie dóbr

  1. Pomocniczość

Państwa, organizmy społeczne większe i silniejsze

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

Jednostki, małe grupy, małe i słabe państwa i instytucje

  1. Solidarność

  1. Miłość i sprawiedliwość społeczna

prawna (legalna), rozdzielcza (dystrybucyjna) i wymienna (komutatywna)

społeczność-państwo

0x08 graphic

jednostka jednostka

  1. Prawda i wolność - wartości

V. Problem rozwoju i wzrostu ekonomicznego w kontekście globalnym

  1. Rzut oka wstecz

Pawła VI - „Populorum progressio” - 1967 r.

podtytuł: “o popieraniu rozwoju ludzkim”

Jan Paweł II - w Sollicitudo rei socialis - 1987 r.

podtytuł: “z okazji dwudziestej rocznicy ogłoszenia `Populorum progressio'”

Benedykt XVI - Caritas in veritate - 2009 (2007)

podtytuł: “o integralnym rozwoju ludzkim w miłości i prawdzie”

  1. Caritas in veritate -Miłość w prawdzie; Podstawowa treść:

  1. Przesłanie Populorum progressio

  2. Rozwój ludzki w naszych czasach

  3. Braterstwo, rozwój ekonomiczny i społeczeństwo obywatelskie

  4. Rozwój ludów, prawa i obowiązki, środowisko

  5. Współpraca rodziny ludzkiej

  6. Rozwój narodów a technika

  1. Tezy

Wprowadzenie:

p. 2: „Miłość (caritas) jest królewską drogą nauki społecznej Kościoła. […] jest nie tylko zasadą mikrorelacji: więzi przyjacielskich, rodzinnych, małej grupy, ale także makrorelacji: stosunków społecznych, ekonomicznych i politycznych”.

p. 3: „Prawda jest światłem nadającym miłości sens i wartość. […] Bez prawdy miłość kończy się na sentymentalizmie. […] W kulturze bez prawdy istnieje ryzyko wypaczenia miłości”.

p. 4: „Chrześcijaństwo miłości bez prawdy można łatwo zamienić na magazyn dobrych uczuć, pożytecznych we współżyciu społecznym, lecz marginalnych”.

p. 4: „przeżywanie miłości w prawdzie prowadzi do zrozumienia, że wybór wartości chrześcijańskich jest nie tylko sprawą pożyteczną, ale niezbędną dla budowania dobrego społeczeństwa oraz prawdziwego, integralnego rozwoju ludzkiego.

p.5 Miłość (caritas) jako dar

„Na tę dynamikę miłości przyjętej i ofiarowanej odpowiada nauka społeczna Kościoła. Jest ona «caritas in veritate in re sociali»: głoszeniem prawdy miłości Chrystusa w społeczeństwie. Nauka ta jest posługą miłości, ale w prawdzie”.

p.6: „sprawiedliwość jest niepodzielnie związana z miłością, towarzyszy jej. Sprawiedliwość jest pierwszą drogą miłości, jak powiedział Paweł VI, jest jej «najmniejszą miarą», stanowi integralną część tej miłości […]”.

p.7 - dobro wspólne: „W społeczeństwie znajdującym się na drodze do globalizacji, dobro wspólne i zaangażowanie na jego rzecz muszą przyjąć wymiar całej rodziny ludzkiej, to znaczy wspólnoty ludów i narodów, aby nadać kształt jedności i pokoju miastu człowieka, czyniąc je w pewnej mierze antycypacją zapowiadającą miasto Boże bez barier”.

p. 8 - Paweł VI i PP - główna teza o integralnym rozwoju ludzkim

p.9 - Problem i odpowiedź: „Ryzyko naszych czasów polega na tym, że faktycznej wzajemnej zależności między ludźmi i narodami nie odpowiada etyczne współdziałanie sumień i umysłów, którego wynikiem mógłby być rozwój naprawdę ludzki. Jedynie dzięki miłości, oświeconej światłem rozumu i wiary, możliwe jest osiągnięcie celów rozwoju bardziej ludzkich i humanizujących.”

[…]Kościół nie ma do zaofiarowania technicznych rozwiązań i jest «jak najdalszy od mieszania się do rządów państw». Ma jednak misję prawdy do spełnienia, w każdym czasie i okolicznościach, dla społeczeństwa na miarę człowieka, jego godności i powołania”.

  1. Pojęcia i ich rozumienie: wzrost - rozwój - postęp

Powszechne pojęcia: kraje rozwinięte, rozwijające się, słabo rozwinięte

Rozwój, postęp - zmiana na lepsze, poprawa; Wzrost - częściej jedynie, jako zmiana ilościowa

Wzrost i rozwój gospodarczy:

Wzrost gospodarczy - zwiększenie się produkcji dóbr i usług w danym okresie (najczęściej - rocznie); główny miernik: PKB - całkowity lub na 1 mieszkańca.

Rozwój gospodarczy - jest pojęciem szerszym obejmując zarówno zmiany ilościowe jak i jakościowe w gospodarce; zawiera w sobie wzrost, ale także wszelkie zmiany własnościowe, instytucjonalne, infrastrukturalne etc. w gospodarce. Trudny do zmierzenia.

Miernik wzrostu - PKB (Produkt Krajowy Brutto) - całkowity lub na 1 mieszkańca. Czy właściwy pomiar wzrostu dobrobytu?

Tempo wzrostu PKB:

0x01 graphic

R - tempo wzrostu gospodarczego
Delta Y - przyrost dochodu narodowego w ciągu roku
Y - poziom dochodu narodowego osiągnięty w poprzednim roku

Czynniki wzrostu - praca, ziemia, surowce, kapitał-inwestycje (zwiększenie lub wzrost wydajności). Podstawowe znaczenie dla wydajności ma postęp techniczny;

Prosty neoklasyczny model wzrostu zakłada równomierny wzrost wszystkich czynników produkcji, co prowadzi do zrównoważonej ścieżki wzrostu; Potrzeba uwzględnienia postępu technicznego i jego wpływu na wzrost produkcyjności;

Interwencja państwa może stymulować większy wzrost i rozwój zwłaszcza poprzez inwestycje w kapitał ludzki i rzeczowy (rozwój oświaty i szkolnictwa, modernizacja aparatu wytwórczego)

Wyrównywanie się poziomu rozwoju gospodarczego: głównie ze względu na transfer technologii.

  1. Pojęcie „rozwoju” w NSK (CV-rozdz. I: Przesłanie Populorum progressio)

Tak jak NSK upomina się o właściwą hierarchia dziedzin, w której sfera ekonomii ma pozycję służebną, podporządkowaną, tak również widzi kwestie rozwoju. Rozwój, czy wzrost gospodarczy ma mieć funkcję pomocniczą, podporządkowaną całościowemu-integralnemu rozwojowi człowieka.

Np. gdy spadek PKB na 1 mieszkańca, czy to oznacza degradację człowieka, regres w jego rozwoju ludzkim jako osoby? Choć z drugiej strony może to być wynikiem niewłaściwego postępowania człowieka (także moralnego).

Co oznacza integralny rozwój ludzki?

Integralny-prawdziwy rozwój ludzki: „rozwój każdego i całego człowieka” (CV 18; PP 14).

„Autentyczny rozwój ludzki dotyczy całości jego osoby we wszystkich jej wymiarach” (CV 11).

„Integralny rozwój ludzki na płaszczyźnie naturalnej, odpowiedź na powołanie Boga Stwórcy domaga się własnej realizacji w «transcendentalnym humanizmie, który udziela [człowiekowi] największej pełni życia; taki jest najwyższy cel osobistego rozwoju». Tak więc powołanie chrześcijańskie do takiego rozwoju dotyczy zarówno wymiaru przyrodzonego, jak i nadprzyrodzonego; z tego powodu, «kiedy Bóg zostaje zepchnięty na dalszy plan, nasza zdolność rozeznania naturalnego porządku, celu i „dobra” zaczyna słabnąć»” (CV 18).

Znaczące tempo wzrostu gospodarczego na osobę wystąpiło dopiero ok. 200 lat temu w krajach rozwiniętych. W innych - o wiele później. Wcześniej, tzw. rozwój ekstensywny.

  1. Wzrost i rozwój gospodarczy a rozwój integralny człowieka

Jak wzajemnie na siebie oddziałują?

  1. Zmiana warunków społeczno-ekonomicznych a integralny rozwój człowieka

  2. Prawdziwy rozwój człowieka a rozwój gospodarczy.

„przyczyny zacofania w rozwoju nie są w pierwszym rzędzie o charakterze materialnym. Zachęcał do poszukiwania ich w innych wymiarach człowieka. W pierwszym rzędzie w woli, która często zaniedbuje obowiązki solidarności. Po drugie w myśli, która nie zawsze potrafi dobrze ukierunkować pragnienie. Dlatego w dążeniu do rozwoju potrzebni są «ludzie zdolni do wnikliwej refleksji, poszukujący nowego humanizmu, dzięki któremu człowiek współczesny mógłby odnaleźć samych siebie». Ale to nie wszystko. Zacofanie w rozwoju ma jeszcze ważniejszą przyczynę niż braki w myśleniu: to «brak braterstwa między ludźmi i między narodami». Czy ludzie o własnych siłach mogą osiągnąć to braterstwo? Społeczeństwo coraz bardziej zglobalizowane zbliża nas, ale nie czyni nas braćmi.” (CV 19).

Zawężona wizja osoby i jej rozwoju: CV 29: „Zdarza się, że kraje ekonomicznie rozwinięte lub znajdujące się na drodze rozwoju, eksportują do krajów ubogich, w kontekście ich stosunków kulturalnych, handlowych i politycznych, tę zawężoną wizję osoby i jej przeznaczenia. To szkoda, którą autentycznemu rozwojowi wyrządza «nadrozwój», gdy towarzyszy mu «niedorozwój moralny»”.

Inne aspekty rozwoju: kulturowy CV 26; szacunek dla życia - CV 28; wolność religijna CV 29; etc.

Miłość jako zasadnicza siła rozwoju (CV13.19);

Przy złożoności rozwoju potrzeba odpowiednich programów, interdyscyplinarności - korzystania z szerokiej dostępnej wiedzy:

CV 30: „to wspólne działanie wymaga ukierunkowania […] Miłość nie wyklucza wiedzy, co więcej, domaga się jej, krzewi ją i ożywia od wewnątrz. […] Działanie bez wiedzy jest ślepe, a wiedza bez miłości jałowa”.

CV 32: zależność: ekonomia - postawa moralna: „dochodzi do zbieżności między wiedzą ekonomiczną i oceną moralną. Koszty ludzkie zawsze są także kosztami ekonomicznymi, a złe funkcjonowanie ekonomii pociąga za sobą również koszty ludzkie”.

Mądrość Kościoła wobec prawdy o grzechu i słabości ludzkiej - CV 34 - potrzeba współpracy, braterstwa - zalecenie zasady bezinteresowności.

  1. Charakterystyka współczesnego rozwoju (CV - Rozdz. II)

„Paweł VI miał wyraźną wizję rozwoju. Przez pojęcie «rozwój» chciał wskazać jako cel uwolnienie narodów przede wszystkim z głodu, nędzy, chorób endemicznych i analfabetyzmu” (CV 21)

„Dzisiaj obraz rozwoju jest policentryczny. Liczni są uczestnicy i przyczyny zarówno zapóźnienia w rozwoju, jak i rozwoju, a winy i zasługi są zróżnicowane. […] Linia podziału między krajami bogatymi i ubogimi nie jest tak wyraźna, jak w czasach Populorum progressio, jak już sygnalizował Jan Paweł II. Powiększa się bogactwo światowe pojmowane globalnie, ale wzrastają nierówności. W bogatych krajach ubożeją nowe kategorie społeczne i rodzą się nowe formy ubóstwa” (CV 22)

Głód - CV 27: „Głód zależy nie tyle od niewystarczających zasobów materialnych, ile raczej od niewystarczających zasobów społecznych, spośród których najważniejszy jest natury instytucjonalnej. To znaczy, brakuje struktury instytucji ekonomicznych, […].Problemem niepewności jeśli chodzi zaopatrzenie w żywność należy się zająć w perspektywie długiego okresu, eliminując powodujące ją przyczyny strukturalne i promując rozwój rolnictwa w krajach ubogich […]”.

  1. Technika a rozwój ludzki

Technika, technologie - obecnie główny czynnik wzrostu gospodarczego

CV 14 - „Technika, rozważana sama w sobie, jest dwuznaczna”.

VI. Wybrane problemy etyki biznesu

  1. Mikro i makroekonomia, ekonomia globalna

Mikroekonomia - nauka zajmująca się analizą decyzji i działań ekonomicznych podejmowanych przez jednostki, czy niewielkie organizmy gospodarcze

Makroekonomia - nauka o gospodarce jako całości analizująca zachodzące zależności między różnymi jej częściami i podmiotami

Ekonomia globalna - nauka, której przedmiotem są procesy ekonomiczne dokonujące się w skali całego globu

  1. Funkcjonujące otoczenie:

TRIO:

Państwo - Rynek - Społeczeństwo obyw.

JPII-CA 35; BXVI-CV 38

  1. Moralność a poszczególne działy ekonomii

    1. Odrzucenie niewłaściwej autonomii ekonomii (od zasad moralnych): „Następnie przekonanie o konieczności autonomii ekonomii, która nie powinna akceptować «wpływów» o charakterze moralnym, doprowadziło człowieka do nadużywania narzędzia ekonomicznego nawet w sposób niszczycielski” (CIV 34).

    2. Kolejny błąd (w hierarchii wartości): „przyczyną poważnego braku równowagi jest oddzielenie działalności ekonomicznej, do której należałoby tylko wytwarzanie bogactw, od działalności politycznej, do której należałoby osiąganie sprawiedliwości przez redystrybucję dóbr” (CIV 36). Choć: „działalności ekonomicznej nie można uważać za antyspołeczną” (Tamże). „Nie trzeba zapominać, że rynek nie istnieje w stanie czystym. Przyjmuje on kształt od konfiguracji kulturowych, które go specyfikują i ukierunkowują. Istotnie, ekonomia i finanse jako narzędzia mogą być źle używane, kiedy posługujący się nimi ma jedynie zamiary egoistyczne” (Tamże).

    3. „Sfera ekonomiczna nie jest ani etycznie neutralna, ani ze swej natury nieludzka i antyspołeczna. Należy ona do działalności człowieka, i właśnie dlatego, że jest ludzka, powinna być etycznie strukturyzowana i instytucjonalizowana” (CIV 36).

    4. „Pozyskiwanie zasobów, finansowanie, produkcja, konsumpcja i wszystkie pozostałe fazy cyklu ekonomicznego mają nieuchronnie implikacje moralne. Tak więc każda decyzja ekonomiczna ma konsekwencję o charakterze moralnym. Wszystko to znajduje także potwierdzenie w naukach społecznych oraz w tendencjach współczesnej ekonomii” (CIV 37).

  1. Etyka biznesu

Pojęcie: Dziedzina etyki zajmująca się etycznym wymiarem działalności gospodarczej

Silny rozwój w USA w latach 80-tych, obecnie większość kursów MBA zawiera wykład z etyki biznesu.

Różna podstawa i baza budowania etyki biznesu, tak jak i różne podejście do etyki generalnie.

Pewne rysy wspólne wszystkich - pewne podstawowe wartości i zasady: „nie kradnij”, „nie kłam” etc.

NSK odnosi to do prawa naturalnego wspartego Objawieniem (jak chociażby „Dekalog”).

Niejednokrotnie nadużywanie pojęcia etyka - pewne subiektywne koncepcje dostosowane do potrzeb osób, firm, czy światopoglądu ludzi.

  1. Zagadnienia szczegółowe z etyki biznesu

Cena:

Co oznacza uczciwa cena?

Składowe ceny:

  1. koszty (materiały, płace, transport, reklama etc.)

  1. marża (zysk)

Jak wysoka może być marża?

Czy można to ustalić?

Reklama:

Czy reklama jest etyczna?

Jaka reklama jest etyczna?

Jak dużo reklamy jest dopuszczalne?

Płaca:

  1. Zyski właścicieli kapitału

  1. Wynagrodzenie zarządu

  1. Płace pracowników

Podatki:

Czy każdy obywatel jest zobowiązany do uczciwego i terminowego płacenia podatków?

Czy można uczestniczyć w transakcjach gospodarczych, których głównym celem jest zmniejszenie lub niepłacenie podatków?

Praca „na czarno”?

Czy można transferować kapitał za granice po to, by płacić mniejsze podatki?

Metody konkurencji w biznesie:

Co jest dopuszczalne?

Co jest niedopuszczalne?

  1. Etyka biznesu w CIV

CIV 40: Obecnie głębokie zmiany w pojmowaniu przedsiębiorczości i samego przedsiębiorstwa:

- redukcja wymiaru społecznego w współczesnym przedsiębiorstwie - zyski niemal wyłącznie dla właściciela kapitału;

- zmiana w zarządzaniu - w większości firm brak jednego dyrektor identyfikującego się z nią i za nią w pełni odpowiedzialnego;

- mniejsza „zależność terytorialna” firm od społeczności lokalnej;

- wzrost kosmopolitycznej klasy menadżerów;

- bardziej rozwinięte transfery kapitałów za granicę

Postulat: potrzeba większej świadomości konieczności odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstwa (Tamże);

CIV 41: Wielostronne-szerokie znaczenie przedsiębiorczości:

- znaczenie ludzkie dla rozwoju człowieka;

„dlatego jest rzeczą słuszną, aby każdemu pracownikowi była ofiarowana możliwość wniesienia własnego wkładu, tak by on sam «miał poczucie, że pracuje „na swoim”». Nie przypadkowo Paweł VI nauczał, że «każdy pracownik w pewien sposób stwarza»”.

- rozszerzenie binomium: rynek-państwo prywatne-państwowe

CIV 45: „Właściwa” etyka biznesu

- „Ekonomia bowiem potrzebuje etyki dla swego poprawnego funkcjonowania; nie jakiejkolwiek etyki, lecz etyki przyjaznej osobie”.

- „Powstają ośrodki studiów i programy formacyjne w dziedzinie etyki biznesu”;

- „Procesy te spotykają się z przychylnymi opiniami i zasługują na szerokie wsparcie””

- „Trzeba jednak opracować dobre kryterium rozeznania, ponieważ zauważa się pewne nadużywanie przymiotnika «etyczny»”;

- „Wiele bowiem zależy od systemu moralnego, do którego czyni się odniesienie. W tym zakresie nauka społeczna Kościoła ofiaruje swój specyficzny wkład”;

- „nienaruszalna godność osoby ludzkiej, jak również transcendentna wartość naturalnych norm moralnych. Etyka gospodarcza, która nie brałaby pod uwagę tych dwóch filarów, narażona byłaby nieuchronnie na utratę swojego szczególnego rysu i poddanie się instrumentalizacji”;

- „Ponadto nie należy odwoływać się do słowa «etyka» w sposób ideologicznie dyskryminujący, dając do zrozumienia, że nie są etycznymi inicjatywy nieopatrzone formalnie tym określeniem”.

- „Trzeba zabiegać - a jest to istotne spostrzeżenie - aby nie tylko powstawały sektory lub działy «etyczne» ekonomii lub finansów, lecz aby cała gospodarka i finanse były etyczne i były takie nie ze względu na zewnętrzną etykietkę, lecz ze względu na uszanowanie wymogów wewnętrznych w stosunku do ich natury”.

CIV 46: Różne formy przedsiębiorczości - szeroka gama nowych rozwiązań między profit i non profit

CIV 47: Cd.

CIV 64 - rola i miejsce związków zawodowych;

- „przypomnieć o pilnej potrzebie, aby związki zawodowe ludzi pracy, zawsze zachęcane i podtrzymywane przez Kościół, otwarły się na nowe perspektywy pojawiające się w środowiskach pracowniczych”;

- „Wznosząc się ponad ograniczenia właściwe branżowym związkom zawodowym, związki zawodowe wezwane są do zajęcia się nowymi problemami naszych społeczeństw: mam na myśli, na przykład, zespół kwestii, które uczeni zajmujący się naukami społecznymi identyfikują w konflikcie między osobą-pracownikiem a osobą-konsumentem”;

- „Globalny kontekst, w którym realizuje się praca, domaga się również, aby krajowe związki zawodowe, przeważnie zamknięte w obronie interesów swoich członków, skierowały również spojrzenie na tych, którzy do nich nie należą, a w szczególności na pracowników w krajach znajdujących się na drodze rozwoju, gdzie prawa socjalne są często naruszane”;

- „Zawsze pozostaje aktualne tradycyjne nauczanie Kościoła, które proponuje rozróżnienie roli i funkcji między związkiem zawodowym i polityką”;

  1. Konsumpcja

CIV 66: Konsumpcja;

- „Jest rzeczą słuszną, aby osoby zdawały sobie sprawę, że kupno jest zawsze aktem moralnym, oprócz ekonomicznego. Istnieje więc ścisła odpowiedzialność społeczna konsumenta, która łączy się z odpowiedzialnością społeczną świata biznesu”;

-„Konsumentów trzeba stale wychowywać do roli, którą codziennie spełniają i którą mogą wypełniać szanując zasady moralne, bez pomniejszania racjonalności moralnej wpisanej w akt kupna”;

VII. Bezinteresowność a zysk w ekonomii

  1. Miłość jako „bezinteresowny dar z siebie” oraz logika daru

  1. Co proponuje encyklika

  1. CV o bezinteresowności

  1. Pojęcie bezinteresowności i jej źródła

  1. Bezinteresowność w NSK

  1. Bezinteresowność pośród innych zasad NSK

VIII. Social business

  1. Muhammad Yunus

    1. W 2006 r. uhonorowany przez Szwedzką Akademię Pokojową Nagrodą Nobla za działalność w dziedzinie mikrokredytu - wydobycie z nędzy bardzo znacznej liczby ludzi

    2. Profesor ekonomii - wykładowca na Uniwersytecie w Czittagong w Bangladeszu-opracował teoretyczne podstawy mikrokredytu

    3. Opracował teoretyczne podstawy social business

  1. Social entrepreneurship - przedsiębiorczość społeczna

    1. Social entrepreneurship - przedsiębiorczość społeczna (ekonomia społeczna)

    2. Podstawowym wymiarem i wskaźnikiem działalności ekonomicznej jest zysk;

    3. P.S. jest działalnością ekonomiczną, rządzącą się zasadami przedsiębiorczości i ekonomii, jednakże za główny cel tejże działalności nie uznaje zysk;

    4. P.S. stawia sobie za cel realizowanie rozmaitych celów społecznych - sukcesem jest doprowadzenie do konkretnej poprawy życia społecznego pewnej grupy ludzi w określonym jego aspekcie, problemie: wyżywienie, infrastruktura, edukacja, zdrowie, środowisko naturalne etc.

    5. Często działają jako organizacje typu non-profit lub grupy obywatelskie;

    6. Nie rezygnują z zysku, jest on także istotny, w ocenie swej działalności stosują jednakże tzw. „wartość mieszaną” (blended value) łączącą przychód pieniężny z wartością oddziaływania społecznego firmy;

    7. W wielu krajach tego typu działalność niejako uzupełnia słabo rozbudowane struktury państwowe i ich działalność (także w USA etc.)

    8. Początki lata 60. i 70. XX w., szerzej znane lata 80. i 90. - Bill Drayton - Ashoka;

  1. Muhammad Yunus i social business

    1. Bangladesz i jego sytuacja

      1. 1947 - podział Indii - Pakistan Wschodni

      2. 1970 r. - Cyklon zabija ponad 200 tys. ludzi.

      3. Walki i wojna o niepodległość w 1970-71 r.

      4. Niepodległość ogłoszona 25.03.1971 r.

      5. Ok. 1,5. mln wymordowanych

      6. Wsparcie od Indii

      7. Kraj demokratyczny

      8. Ponad 162 mln ludności (7 miejsce)

      9. 144 tys. km2 powierzchni (91 miejsce)

      10. Gęstość zaludnienia-1099 osób/km²

      11. 98% społeczeństwa - Bengalczycy; ponad 85% - muzułamanie

      12. PKB na osobę - 497 USD (2008)

    2. Początki Grameen Banku

      1. Głód roku 1974 r.

      2. Prof. Yunus opracowuje projekt badawczy dot. gospodarowania na terenach wiejskich redukcji ubóstwa;

      3. W 1976 r. udaje się wraz z asystentami do wsi Jobra (Dżobra), by realizować swe badania;

      4. Prace ręczne - głównie kobiety. Brak środków na zakup potrzebnych materiałów (pożyczały do ostatecznego nabywcy towarów).

      5. M. Yunus zaczyna im pożyczać drobne sumy: kilka-kilkanaście dolarów;

      6. Okazuje się to skuteczną pomocą i M. Yunus zaczyna to czynić również w innych miejscowościach;

      7. Zakłada Grameen Bank w celu zinstytucjonalizowania i rozszerzenia tej działalności; grameen, znaczy „wiejski” lub „miejscowy”

      8. Gdy zaczynał i przedstawiał innym ekonomistom projekt swego działania - uważano go za niepoprawnego idealistę i wyśmiewano;

  1. Działalność Grameen Banku

    1. Obecnie sieć banku obejmuje ponad 2,5 tys. filii na terenie całego kraju

    2. Dotychczas udzielono pożyczek ok. 8 mln osób, co łącznie z najbliższą rodziną daje ok. 40 mln ludzi bezpośrednio korzystających z pomocy banku

    3. Są to oddziały samofinansujące się

    4. Udziela się pożyczek z depozytów (często też od samych pożyczkobiorców); wskaźnik depozyty/kredyty wynosi obecnie ponad 130%

    5. Wskaźnik spłaconych kredytów - ponad 98%

    6. Od ponad 10-ciu lat zaprzestano zupełnie finansowania przez instytucje zewnętrzne

    7. Akcjonariuszami i właścicielami banku stali się w zdecydowanej większości sami klienci (95%)

    8. Nie bierze zastawu, nie potrzeba poręczenia

    9. Kredyt udzielany w domu klienta - pracownicy mają poznać sytuację, być blisko klienta, mogą mu doradzać pewne działania (jedna filia działa na terenie ok. 20 wiosek);

    10. Pierwsza pożyczka na działalność dochodową - po spłacie udzielane są następne;

    11. Odsetki - głównie od niespłaconych sum; nie ma windykacji; w przypadku braku pełnej spłaty - rozkładanie rat; odsetki nigdy nie mogą przekroczyć sumy pożyczonej - niezależnie od długości okresu spłacania; Oprocentowanie od kilku do kilkunastu procent;

    12. System ubezpieczania pożyczkobiorców (np. wypadek, śmierć członka rodziny etc., samego pożyczkobiorcy)

    13. Im biedniejsi, tym niższe odsetki; także dla żebraków - nie oczekuje się nawet pełnego zwrotu

    14. System motywacyjny dla pracowników banku - 5-cio gwiazdkowy, w zależności od wyników działalności

    15. Dotychczas najczęściej finansowane były: własna przedsiębiorczość, cele mieszkaniowe, telekomunikacyjne, edukacyjne;

    16. Bank funduje też stypendia najzdolniejszej młodzieży z jego ubogich klientów

    17. Pożyczki dla bezdomnych i żebraków - przywrócić godność życia (nie oprocentowane, często nie oczekuje się nawet zwrotu pełnej sumy)

  1. Mikrokredyt-podstawowe zasady

    1. Kredyt jest prawem człowieka - nie można go odmówić z tych względów, że ktoś jest z byt biedny

    2. Kredyt ten przeznaczony jest na podjęcie, bądź kontynuowanie pracy zarobkowej przez osoby ubogie - zwłaszcza kobiety (nie na cele konsumpcyjne)

    3. Podstawą udzielenie jest zaufanie - nie potrzeba innych zabezpieczeń

    4. Stopa procentowa ma zapewnić funkcjonowanie programu, a nie maksymalizację zysku (odniesieniem jest stopa rynkowa)

    5. W bankach, jego oddziałach i innych instytucjach pożyczkowych bardzo ważny jest rozwój kapitału ludzkiego - włączanie też osób spośród pożyczkobiorców

    6. Promowanie podejmowania działalności społecznej - projekty dot. społeczności lokalnej, ich edukacji, zdrowia, ekologii etc.

  1. Logika social business

    1. Logika rynku; logika państwa; działalność charytatywna; społeczeństwo obywatelskie: przedsiębiorczość społeczna-logika social business

    2. Potrzeba stworzenia nowych odpowiednich instytucji i rozwiązań (lub zreformowania istniejących), które włączą biednych w tworzenie bogactwa społeczeństwa i korzystanie z niego

    3. Wyzwolić energię, przedsiębiorczość ludzi biednych, dając im podstawowe (choć minimalne ) warunki rozwoju

    4. Ważny pomysł wykorzystania środków - rozsądne warunki powodzenia

  1. Siedem zasad social business

    1. Celem tej działalności ekonomicznej jest pokonywanie ubóstwa, bądź jednego lub wielu problemów (takich jak edukacja, zdrowie, dostęp do technologii, ekologia), które zagrażają ludziom, czy społeczeństwu; nie ma maksymalizacji zysku

    2. Finansowe i ekonomiczne samoutrzymanie

    3. Inwestorzy otrzymują jedynie zwrot zainwestowanej sumy. Poza zainwestowanymi pieniędzmi nie ma wypłacania żadnych dywidend;

    4. Kiedy zainwestowana suma jest zwrócona, zysk przedsiębiorstwa pozostaje w nim dla rozwoju i wprowadzenia ulepszeń;

    5. Pracownicy otrzymują rynkową pracę z lepszymi warunkami pracy;

    6. Świadomy ekologicznie;

    7. …rób to z radością!

  1. Dwa typy social business

    1. Type I: focuses on businesses dealing with social objectives only.

      1. Eg. The product produced is for the benefit of the poor.

    2. Type II: can take up any profitable business so long as it is owned by the poor and the disadvantaged, who can gain through receiving direct dividends or by some indirect benefits.

      1. Eg. The product could be produced by the poor but exported to an international market while net profits would go towards workers benefits.

  1. Holding Grameen

    1. Korzystając ze znajomości znaku Grameen i zaufania stworzono szeroką sieć spółek działających na różnych polach zaangażowania;

  1. Współpraca z innymi firmami i korporacjami

    1. Min. z Danone; BASF; Intel, Veolia, etc.

    2. Social business:

  1. Cd. Holding i współpraca

    1. Not for profit

    2. For Profit, Owned wholly by Grameen's Not for Profit Companies

    3. For Profit, Owned Partially by Grameen's Not for Profit Companies

  2. Działalność w służbie zdrowia

  1. Osiągnięcia i wyróżnienia

    1. Nagrody i odznaczenia:

      1. 1978-2007 - 77 nagród i odznaczeń (na całym świecie)

    2. Stopnie honorowe dla prof.. M. Yunusa:

      1. 1992-2007 - 31 razy, głównie doktoraty honoris causa

    3. Szczególne honory:

      1. 1992-2007 - 25 razy

      2. 15.08.2009 - America's highest civilian honour - the Medal of Freedom

    4. Nagrody dla Grameen Banku

      1. 1989 - 2006 - 8 razy

      2. 2006 - Nobel Peace Prize

  1. Inne banki i przedsiębiorstwa - mikrofinansowanie, mikrokredyt

    1. Na świecie obecnie ponad 50 instytucji działających na zasadach Grameen; działają już w 24 krajach

    2. Ponadto także inne, często wypracowane na wzór Grameen instytucje

    3. Raport MFI z 2007 r.: największe instytucje udzielające mikrokredytu:

      1. Grameen Bank (Bangladesz) - 7410 tysięcy klientów,

      2. BRAC (Bangladesz) - 4550 tysięcy klientów,

      3. Association for Social Advancement (ASA) (Bangladesz) - 5430 tysięcy klientów,

      4. BRI (Indonezja) - 3445 tysięcy klientów,

      5. Swayam Krishi Sangam Foundation (SKS) (Indie) - 1870 tysięcy klientów,

  1. Zbieżność nauczania CV i zasad Social business

IX. Międzynarodowa integracja ekonomiczna a Kościół

1. Wprowadzenie

2. Rozwój międzynarodowych stosunków gospodarczych

3. CV-konkurencja międzynarodowa i znaczenie technologii

4. Współczesne teorie wymiany międzynarodowej

5. Międzynarodowe przepływy czynników produkcji

6. CV-transfer kapitałów i inwestycje

7. Międzynarodowa wymiana handlowa

WTO (GATT) i zasady wymiany międzynarodowej:

8. CV-handel towarami rolniczymi

9. Handel usługami

a) Szybki wzrost handlu usługami

b) CV-Rozwój rynku usług; turystyka

11. Międzynarodowe stosunki finansowe

a) Rynek walutowy

b) Światowy system finansowy - Bank Światowy i MFW

c) CV-międzynarodowe instytucje finansowe

12. CV-Korporacje międzynarodowe wobec państw narodowych

X. Kościół a rozwój zrównoważony

  1. Pojęcie rozwoju zrównoważonego

    1. Rozwój ekologicznie uwarunkowany, rozwój zrównoważony, ekorozwój

    2. Ang. - sustainable development - samopodtrzymujący się rozwój; Fr. - developement durable - rozwój trwały

    3. Rozwój zrównoważony - to rozwój ekonomiczny zaspakajający potrzeby obecnego pokolenia, który uwzględnia ograniczony charakter zasobów naturalnych, pozwalając na korzystanie z nich także przyszłym pokoleniom.

  1. Narodziny problemu

    1. Rozwój powojenny i problem degradacji środowiska naturalnego

    2. Wystąpienie sekretarza generalnego ONZ U Thanta z 1969 r.

    3. Paweł VI - Octogesima adveniens z 14 maja 1971 r.

następnie list Pawła VI do M. Stronga, sekretarza generalnego ONZ, z 1.06.1972 r. oraz Stanowisko Stolicy Apostolskiej przygotowane na konferencję ONZ w Sztokholmie poświęconą ochronie środowiska naturalnego człowieka, także z czerwca 1972 r.

    1. Raport Klubu Rzymskiego z 1972 r. - “Granice wzrostu”

  1. Początki i rozwój koncepcji ekorozwoju

    1. Konferencja Sztokholmska - 5-16.03.1972

      1. Pierwsza większa konferencja ONZ dot. problemów środowiskowych w skali międzynarodowej

      2. Uczestniczyli reprezentanci 113 krajów oraz wiele organizacji międzynarodowych

      3. Punkt zwrotny w rozwoju międzynarodowej polityki ekologicznej

      4. Tytuł: Konferencja ONZ nt. Człowiek i środowisko (dosł.: „on the Human Environment „ - „Środowisko człowieka”)

    1. Komisja i raport Brundtland (p.5)

  1. Zróżnicowane nurty i podejścia

    1. Ekologia ludzka-Ekologia człowieka (Human ecology)

    2. Realizm chrześcijański (R. Niebuhr)

    3. Lynn T. White-"The Historical Roots of Our Ecologic Crisis",

    4. Ekologia głęboka (Deep ecology-Arne Naess-1973 r.)

    5. Ekoteologia (np. Polska - Rogowski)

  1. Nurt instytucjonalny ekorozwoju

    1. Komisja i raport Brundtland

      1. 1983 r. - powołana Światowa Komisja ds. środowiska i rozwoju

      2. Cele: opracowanie długoterminowych środowiskowych strategii dla osiągnięcia rozwoju zrównoważonego do roku 2000 i po nim, etc.

      3. 1987 - Raport „Our common future”

      4. Pojęcia: ekorozwoju etc.

      5. Działania Komisji przyczyniły się do zwołania Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro w 1992 r.

    2. Konferencja w Rio de Janeiro w 1992 r.

      1. sformułowano 27 zasad przyszłych praw i obowiązków jakie mają doprowadzić do nowego ładu na Ziemi

      2. Zasada 1 głosi, że: "Istoty ludzkie mają prawo do zdrowego i twórczego życia w harmonii z przyrodą

    3. Przyjęto dokument „Agenda 21” ", tzw. Globalny Program Działań:

      1. zalecenia i wytyczne, które należy podjąć na przełomie XX i XXI w. w celu realizacji zrównoważonego i trwałego rozwoju

    4. Hasło: „Myśleć globalnie działać lokalnie”

    1. Protokół z Kyoto - on Climate Change (1997) - międzynarodowe porozumienie dotyczące globalnego ocieplenia.

      1. uzupełnienie Ramowej Konwencji ONZ dotyczącej Zmian Klimatycznych (FCCC), przyjętej wcześniej na Szczycie Ziemi w Rio de Janeiro w 1992 (COP 3)

      2. zobowiązanie do redukcji do 2012 roku własnych emisji dwutlenku węgla i innych gazów powodujących efekt cieplarniany

    2. Johannesburg 2002 - Szczyt Ziemi

      1. 10-rocznica Rio - podsumowanie 10 lat prac

      2. Owocem prac - deklaracja Johannesburska

    3. Kopenhaga 2009 - 15 Konferencja Stron (COP 15 - Conference of the Parties) (COP 14 - Poznań; COP 3 - Kyoto)

  1. Ruchy antyglobalistyczne i ekologiczne

    1. Organizacje ekologiczne:

      1. Greenpeace (od 1971 r. - Kanada)

      2. Friends of the Earth International, World Wildlife Fund, Living Lakes, BirdLife International

      3. W Polsce: Polski Klub Ekologiczny, Pracownia na Rzecz Wszystkich Istot, Liga Ochrony Przyrody, Klub Gaja, Harcerski Ruch Ochrony Środowiska

    2. Ruchy antyglobalistyczne (alterglobalistyczne)

      1. Światowe Forum Społeczne (Port Alegre)

      2. W Polsce: Federacja Anarchistyczna, Nowa Lewica, Polska Partia Pracy, Zieloni 2004 etc.

  1. Różnice interesów między krajami bogatymi a biednymi

    1. Skutki:

      1. Brak bardziej znaczących ustaleń i owoców Szczytu 2002'

      2. Problemy z ustaleniami w ramach COP

    2. Główne problemy:

      1. „Sprawiedliwość ekologiczna”

      2. Pomoc krajom biednym - nowoczesna technika, technologie; Edukacja

  1. NSK a ochrona środowiska i rozwój zrównoważony

    1. Paweł VI

      1. Populorum progressio - 1967 r.

      2. Octogesima adveniens z 14 maja 1971 r.

      3. List Pawła VI do M. Stronga, sekretarza gen. ONZ, z 1.06.1972 r.

      4. oraz Stanowisko Stolicy Apostolskiej przygotowane na konferencję ONZ w Sztokholmie poświęconą ochronie środowiska naturalnego człowieka, także z czerwca 1972 r.

    2. Jan Paweł II

      1. od encykliki “Redemptor hominis” z 1979 r. aż do “Fides et ratio” z 1998 r.

      2. Orędzie na Światowy Dzień Pokoju z 1 stycznia 1990 r.

      3. list apostolski “Inter Sanctos” ogłaszający św. Franciszka z Asyżu patronem ekologów oraz list “Radabiat velut” na osiemsetlecie urodzin św. Franciszka

  1. CV o ochronie środowiska i rozwoju zrównoważonym

    1. CV 32 - mówiąc o potrzebie planowania długoterminowego w ekonomii: „domaga się tego stan zdrowia ekologicznego planety”

    2. Głównie w rozdz. IV: punkty 48-52

    3. CV 48

    4. CV 51.

3


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
II. Biblia i Tradycja Ko cio a wobec problemow ekonomicznych-st, EKONOMIA, ekonomia w nauce społeczn
IV. Podstawowe zasady KNS w yciu ekonomicznym-st, EKONOMIA, ekonomia w nauce społecznej Kościoła - W
X. Ko cio a rozwoj zrownowa ony-st, EKONOMIA, ekonomia w nauce społecznej Kościoła - Wysocki
XII. Procesy migracyjne we wspo czesnym wiecie a problem pracy-st, EKONOMIA, ekonomia w nauce społec
VII. Bezinteresowno a zysk w ekonomii-st, EKONOMIA, ekonomia w nauce społecznej Kościoła - Wysocki
VIII. Social business-st, EKONOMIA, ekonomia w nauce społecznej Kościoła - Wysocki
IX. Miedzynarodowa integracja ekonomiczna a Ko cio -st, EKONOMIA, ekonomia w nauce społecznej Kościo
XI. Wyczerpywanie sie surowcow i problemy energetyczne-st, EKONOMIA, ekonomia w nauce społecznej Koś
Pojęcie osoby ludzkiej i jej atrybuty w nauce społecznej kościoła, Współczesne Idee Polityczne
System zabezpieczenia społecznego, Ekonomia, Polityka społeczna
Pomoc społeczna w Polsce, Ekonomia, Polityka społeczna
Ekonomia - plan zajęć 2010, Ekonomia a życie społeczne
Rynek pracy, Ekonomia, Polityka społeczna
Polityka-spoleczno-ekonomiczna, polityka społeczna fakultet
Ekonomia i zycie spoleczne, socjologia(4)
Granovetter Dzialanie ekonomiczne a struktura spoleczna

więcej podobnych podstron