Wyższa Szkoła Języków Obcych Avans w Warszawie

STUDIA PODYPLOMOWE

Metodyki nauczania języka angielskiego

P R O G R A M

Warszawa 2005

PEDAGOGIKA OGÓLNA

Cele przedmiotu:

1. Przyswojenie pojęć oraz koncepcji dotyczących wychowania

2. Zrozumienie istoty i warunków wychowania w jego wymiarze społeczno-kulturowym

3. Poznanie nowej myśli edukacyjnej na tle tradycji pedagogicznej

4. Pomoc w tworzeniu własnej osobowości nauczycielskiej

Charakter przedmiotu: wykład i ćwiczenia

Ilość godzin: 15

Warunki zaliczenia przedmiotu: Warunkiem zaliczenia jest branie czynnego udziału w zajęciach (np. analizowanie dokumentów i materiałów źródłowych) oraz przygotowanie pracy pisemnej i zreferowanie jej w oparciu o podaną wcześniej lekturę.

Treści programowe:

1. Przedmiot i zadania pedagogiki oraz jej subdyscypliny. Metody badań pedagogicznych.

2. Diagnoza współczesnych problemów edukacji, próby prognoz edukacyjnych. Międzynarodowy wymiar edukacji.

3. Główne kierunki polityki oświatowej Unii Europejskiej. Uwarunkowania ekonomiczne; historyczno-narodowe, społeczne i ustrojowo-polityczne.

4. Nowa myśl pedagogiczna i jej zakorzenienie w tradycji. Koncepcja wychowanka szkoły i nauczyciela.

5. Szkoła jako instytucja społeczna i wychowawcza. Kierowanie procesem kształcenia i wychowania. Praca z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

6. Środowisko społeczne ucznia. Tworzenie klimatu wychowawczego w szkole. Współpraca z rodzicami. Praca z grupą rówieśniczą. Pozaszkolne instytucje wychowawcze i resocjalizacyjne. Wpływ mediów na proces edukacyjny.

7. Ocenianie osiągnięć szkolnych uczniów i ewaluacja. Instytucje diagnozowania osiągnięć uczniów.

8. Rola nauczyciela w procesie kształcenia. Działania nauczyciela na rzecz własnego rozwoju. Kompetencje nauczyciela. Tworzenia projektów i planów własnego rozwoju zawodowego. Jakość pracy szkoły i jej mierzenie.

Literatura przedmiotu:

Wołoszyn S.. (red..) Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej,T..III,

księga druga, Kielce 1998.

Kwieciński (red) zb. Pedagogika Tom 1 i Tom 2, PWN 2004

Kwieciński Zb. Tropy- ślady-próby, Edytor2000.

Konarzewski K. (red) Sztuka nauczania Tom 1 i Tom 2, PWN 2004

Kupisiewicz Cz., Wojnar 1. (red) Myśliciele o wychowaniu, BGW 1996.

Suchodolski B. Skąd i dokąd idziemy?, Warszawa 1999

Śliwerski B. Współczesne teorie i nurty wychowania, Impuls, Kraków. 2001.

Kupisiewicz Cz. Dydaktyka ogólna, Warszawa 2000.

Spionek H. Psychologiczna analiza trudności i niepowodzeń szkolnych,

Warszawa, 1970.

Arends R. I. Uczymy się nauczać, Warszawa, 1994.

Okoń W. Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa, 1997.

Okoń W. Szkoły eksperymentalne w świecie, Warszaw 197 5.

Niemierko B. ABC testów osiągnięć szkolnych, Warszawa J975.

Frydrychowicz A., Koźniewska E. Sobolewska M. Zwierzyńska E. Testy psychologiczne i pedagogiczne w poradnictwie, CMPP-P MEN, Warszawa 1998.

Pielachowski J. Organizacja i zarządzanie oświatą i szkołą, Poznań 2003.

Węglińska M. Jak przygotować się do lekcji, Kraków1997.

Wilgocka - Okoń B. Dojrzałość szkolna a środowisko,Warszawa1972..

PSYCHOLOGIA

Cele przedmiotu:

1. Zapoznanie uczestników z terminologią stosowaną w naukach psychologicznych

2. Dostarczenie informacji na temat

• przedmiotu psychologii,

• podstawowych dyscyplin psychologicznych,

• metodologii stosowanej w naukach społecznych,

• koncepcji człowieka,

• procesów poznawczych i motywacyjnych,

• osobowości człowieka.

Stworzenie uczestnikom zajęć możliwości autodiagnozy osobowości.

Charakter przedmiotu: wykład i ćwiczenia

Ilość godzin: 15

Warunki zaliczenia przedmiotu: Warunkiem zaliczenia jest czynny udział w zajęciach oraz ustne zaliczenie omawianego materiału.

Treści programowe:

9. Przedmiot i zadania psychologii oraz jej subdyscypliny. Metodologia psychologii.

10. Wielkie pytania psychologii.

11. Koncepcje człowieka: behawiorystyczna, psychoanalityczna, poznawcza, humanistyczna.

12. Procesy poznawcze: spostrzeganie, pamięć uwaga, uczenie się

13. Emocje. Specyficznie ludzkie mechanizmy motywacyjne. Motywowanie uczniów do nauki.

14. Osobowość: autodiagnoza. - Twój psychologiczny autoportret

15. Różnice indywidualne: praca z uczniami nadpobudliwymi psychoruchowo.

Literatura przedmiotu:

Łukaszewski, W. (2003). Wielkie pytania psychologii. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Oldham, J.M., Morris, L.B. (1997). Twój psychologiczny autoportret. Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & CO.

Strelau, J. (red.) (2000). Psychologia: podręcznik akademicki, t. 1-3. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Sternberg, R.J. (1999). Wprowadzenie do psychologii. Warszawa: WSiP.

METODYKA NAUCZANIA JĘZYKÓW OBCYCH

Cel przedmiotu:

Poznanie:

1. podstawowych pojęć dyscypliny

2. teorii języka

3. teorii nabywania języka

4. rozwoju myśli glottodydaktycznej

5. warunków optymalizacji nabywania / nauczania JO

6. realizacji i kontrolowania tego procesu

7. autonomii i ustawicznego samokształcenia ucznia i nauczyciela

Charakter przedmiotu: wykład/konwersatorium

Ilość godzin: 50

Warunki zaliczenia przedmiotu:

1. Aktywny udział w wykładzie / konwersatorium.

2. Znajomość tematów wykładu / konwersatorium.

3. Wykazanie umiejętności korzystania z literatury i czasopism.

Treści programowe

1. Rola języka obcego we współczesnym świecie.

2. Uczeń i nauczyciel we współczesnym świecie: możliwości, problemy i zagrożenia.

3. Rozwijanie kompetencji językowej i komunikacyjnej w świetle metod konwencjonalnych i nie konwencjonalnych.

4. Programy nauczania: wybór i realizacja.

5. Materiały i pomoce nauczania : wybór i integracja.

6. Planowanie i kontrolowanie kursu językowego i całego procesu nabywania / nauczania języka obcego.

7. Nauka języka obcego: klimat i warunki do rozwijania świadomości i komunikacji międzykulturowej.

Literatura:

• Widdowson, H. 1979. Teaching Language as Communication. London: OUP

• Willis, J. 1996. A Framework for Task - Oriented Learning. London: Longman

• Wright, A., D. Betteridgh, and M. Buckby. 1984. Games for Language Learning. Combridge: CUP

• Wright, A. et al. 1990. Pictures for Language Learning. Cambridge: CUP

• Wright, A. and S. Haleem. 1991. Visuals for the Language Classroom. Cambridge: CUP

• Wright, A. 1996. Storytelling with children. Cambridge: CUP

• Yang, A. And Chau-pin Cheung. 2003. Adapting Textbook Activities for Communicative Teaching and Cooperative Learning. Forum, July.

• Rivers, M. Wilga/Ed./ 1987. Interactive Language Teaching. Cambridge: CUP

• Richards, J.C. & T.S. Rodgers. 1997. Approackes and Methods in Language Teaching. Cambridge: CUP

• Larsen - Freeman, D. 1993. Grammar Dimensions: Form, Meaning and Use. Boston: Heinle & Heinle

• Tucholska, S. 2003. Wypalanie zawodowe nauczycieli. Lublin: Wyd. KUL

• Lowe, Mark. 2005. The Shibboleths of TEFL. MET, Vol. 14, No.1.

• Brumfit, C. and K. Johnson. 1983. The Communicative Approach to Language Teaching. Oxford: OUP

• Collie, J. and S. Slater. 1997. Literature in the Language Classroom. Cambridge: CUP

• Damen, L. 1987. Culture Learning: The Fifth Dimension in the Classroom. New York: NHP

• Dickinson, L. 1987. Self-instruction in Language Learning. Cambridge: CUP

• Edge, Julian. 1993. Essentials of English Language Teaching. Harlow: Longman

- Gołębiowska, L. 1991. Przewodnik po czasach w języku angielskim. Warszawa: WP

• Komorowska, H. 1982. Metody badań empirycznych w glottodydaktyce. Warszawa: PWN

• Krashen, S. 1981. Second Language Acquisition and Second Language Learning. New York: PP

• Krzyżanowski, H. 1994. Testy Olimpiady Języka Angielskiego. Teap szkolny-okręgowy-finał. Sprzedaż wysyłkowa BP Poland. 33-303 Nowy Sącz. Skr. poczt. 115

• Lewandowska-Tomaszczyk, B. et al. /Ed/. 2003. Teachers on Language Teaching. Łódź: WUŁ

• Marton, W. 1988. Methods in English Language Teaching. New York: PH

• Oxford, R. 1990. Language Learning Strategies. New York: NHP

• Savignon, J. 2002. Communicative Curriculum Design for the 21^st Century. Forum, Jan.

CZASOPISMA

• English Language Teaching

• English Teaching FORUM

• Języki Obce w Szkole

• Modern English Teacher

• TESOL Quarterly

• Modern Language Journal

WARSZTATY METODYCZNO-JĘZYKOWE

Cele przedmiotu:

1. zastosowanie zasad nowoczesnej metodyki nauczania w praktyce

2. wymiana doświadczeń i pomysłów dydaktycznych

3. dyskusje na temat różnych wariantów realizacji tego samego tematu

4. dyskusje na temat roli, jaką odgrywają w nauczaniu: internet, pomoce audiowizualne, komputer, tablice interaktywne i inne nowoczesne pomoce dydaktyczne

5. mikro-nauczanie; lekcje pokazowe, praca w grupach (realizacja konkretnych tematów lub zadań bardziej szczegółowych, jak np., wprowadzanie określonego słownictwa, konstrukcji etc.

6. zaznajomienie słuchaczy z prawidłową formą konspektów lekcji

7. przećwiczenie tzw. „classroom language” czyli poleceń w języku obcym

8. dyskusje na tematy typu: praca z uczniem trudnym, praca w dużych grupach, praca w grupach o mieszanych umiejętnościach etc.

9. pomoc merytoryczna i metodologiczna w pisaniu pracy zaliczeniowej

10. rozwiązywanie problemów doraźnych zglaszanych przez uczestników kursu

Charakter przedmiotu:

warsztaty

Liczba godzin: 110

Warunki zaliczenia:

Przeprowadzenie co najmniej trzech udanych lekcji pokazowych, udział w dyskusjach, aktywny udział we zajęciach, zlożenie pracy na temat wybranego problemu językowego (objętość pracy 15 stron, w tym 3 konspekty)

Treści programowe

1. Typy nauczycieli i uczniów - omówienie

2. Opis procesu nauczania i uczenia się

3. Nauczanie elementów języka i sprawności językowych

4. Wybór pomocy dydaktycznych

5. Planowanie jednostek lekcyjnych i ich sekwencji

6. Wybrane problemy związane z nauczaniem

Literatura przedmiotu

1. Harmer, Jeremy, 1998 How to Teach English. Edinburgh: Pearson Ed.Lts. 1998

2. Pamuła, Małgorzata, 2003 Metodyka nauczania języków obcych w kształceniu zintegrowanym. Warszawa: Fraszka Edukacyjna

ANALIZA POMOCY DYDAKTYCZNYCH

Cele przedmiotu:

1. Zaznajomienie słuchaczy z aktualną ofertą wydawniczą (podręczniki główne, dodatkowe, lektury, pomoce audiowizualne)

2. Zaznajomienie słuchaczy z kryteriami wyboru pomocy dydaktycznych w zależności od grupy wiekowej

3. Organizowanie spotkań i dyskusji z przedstawicielami wydawnictw oraz autorami podręczników

Charakter przedmiotu:

ćwiczenia, warsztaty

Liczba godzin: 30

Warunki zaliczenia:

Aktywny udział w dyskusjach, dobra orientacja w podręcznikach i pomocach dostępnych na rynku

Treści programowe

1. Kryteria ocen podręczników wg, różnych autorów

2. Znaczenie pomocy dydaktycznych w procesie nauczania

Literatura przedmiotu:

1. Harmer, Jeremy 1998 How to Teach English, Edinburgh: Pearson Ed.Lts

KOREKCYJNY KURS FONETYCZNY

Cel przedmiotu:

Poprawa własnej wymowy/dykcji angielskiej (w tym sprawności głośnego pięknego czytania). Przegląd opisu i intensywne ćwiczenia wymowy angielskiej na podstawach ściśle fonetycznych, z użyciem transkrypcji, z włączeniem rytmu i intonacji oraz w porównaniu z wymową polską i z obserwacją i analizą typowych trudności Polaków w wymowie angielskiej. Obowiązkowe nagrania kontrolne dla porównania własnej wymowy (przynajmniej czterokrotne - na początku i pod koniec każdego semestru).

Popularyzacja fonetyki angielskiej i dobrej wymowy/dykcji wśród Nauczycieli.

Charakter przedmiotu: ćwiczenia ('tutorial cum instruction');

intensywne ćwiczenia sprawnościowo-kondycyjne

z zastosowaniem pomocy wizualnych i audialnych

Liczba godzin w semestrze: 60

Warunki zaliczenia: uczęszczanie, czynne uczestnictwo w zajęciach,

nagranie testu wykazujące poprawną wymowę i postęp w porównaniu z

poprzednim testem kontrolnym, poprawna transkrypcja, zaliczona praca

semestralna (tekst i nagranie, wręczona najpóźniej na przedostatnich zajęciach);

dopuszcza się nieobecność (nieusprawiedliwioną) na jednej sesji (" 6 godzin).

Treści programowe (w ujęciu kursorycznym, dydaktycznym, treningowym):

0. Test diagnostyczny. Nagranie odpowiednich tekstów (do zanalizowania).

Głośne czytanie i wygłaszanie krótkiej prelekcji/pogadanki ok. 2-3 min.

powinno się odbyć na każdych zajęciach (1 - 3 studentów). Stały element lekcji

stanowi też porównywanie z polskim, transkrypcja fonetyczna, ćwiczenie słuchu (dyktando fonetyczne), słuchanie nagrań.

1. Zarys/przegląd/przypomnienie całości (ważnych warstw/działów) fonetyki

angielskiej; tabela/ramka opisu akcentu; zasady transkrypcji fonetycznej;

głośne czytanie - poznanie głosów/wymowy studentów (ew. nagranie);

wstępne uwagi (ew. określenie wybranego akcentu). Wstępne ćwiczenie

czytania z transkrypcji fonetycznej/rytmicznej/tonetycznej.

2. Samogłoski angielskie: wstępne ćwiczenia (w izolacji, w wyrazach i w

tekstach; pary minimalne; ćwiczenie słuchu). Czytanka rytmiczno-tonetyczna 1*.

3. Dyftongi angielskie: wstępne ćwiczenia (w izolacji, w wyrazach i w

tekstach; pary minimalne). Czytanki rymiczno-tonetyczne 1, 2.

4. Spółgłoski angielskie: wstępne ćwiczenia (w izolacji, w wyrazach i w

tekstach; pary minimalne). Czytanki rytmiczno-tonetyczne 2, 3.

5. Rytm angielski (1): zasady ogólne; wstępne ćwiczenia (w krótszych i dłuższych wypowiedziach; wyrazy 'wieloprzyciskowe'; rytm a intonacja; (łączenie, osłabianie; formy mocne i słabe). Czytanki rytmiczno-tonetyczne 3, 4.

6. Rytm angielski (2): wzory przyciskowe, akcenuacja; cichy przycisk i pauzy.

Czytanki rytmiczno-tonetyczne 4, 5.

7. Intonacja angielska (1): zasady ogólne; system tonów; wstępne ćwiczenia

(w izolacji, w wyrazach i w połączeniach; rytm a intonacja.

Czytanki rytmiczno-tonetyczne 5, 6).

8. Intonacja angielska (2): struktura; Grupa Toniczna a Melodia; system melodii;

wstępne ćwiczenia (osobne grupy toniczne, połączenia, teksty/czytanki

tonetyczne; rytm a intonacja. Czytanki rytmiczno-tonetyczne 6, 7.

9. Intonacja angielska (3): funkcje i znaczenie; użycia neutralne i znaczące;

ilustracja i ćwiczenia; (osobne grupy toniczne, połączenia, teksty/czytanki

tonetyczne; rytm a intonacja. Czytanki rytmiczno-tonetyczne 7, 8.

10. Rytm angielski (3): przycisk wyrazowy (zasady ogólne, wyrazy wieloprzycis-

kowe, stress shift). Czytanki rytmiczno-tonetyczne 8, 9.

11. Alofonia i fonetyka międzywyrazowa (głowne alofony; elizja, asymilacja;

łączące /?/). Czytanki rytmiczno-tonetyczne 9, 10.

Interpretacja i wygłaszanie wybranych przysłów, cytatów, powiedzeń.

12. Analiza, opracowanie i ćwiczenie tekstów we wszystkich warstwach;

powtórzenie, podsumowanie i integracja całości. Łączenie, osłabianie; formy

mocne i słabe; przycisk, rytm, intonacja; właściwy kształ fonemiczny tekstu.

Czytanie (interpretacja) tekstów nowych, niestranskrybowanych (1)

13. Test kontrolny (powtórne nagranie tekstów diagnostycznych oraz pierwsze

nagranie tekstu nieznanego); odsłuchiwanie i analiza krytyczna nagrań własnych

i kolegów; podsumoweanie i wyciąganie wniosków.

14. Konkurs głośnego czytania, pogadanek i ew. deklamacji, utrwalanych na taśmie (2).

odsłuchiwanie i analiza krytyczna nagrań własnych i kolegów; podsumoweanie i

wyciąganie wniosków.

15. Konkurs głośnego czytania strony opracowanej we własnej Pracy Semestralnej.

Odsłuchiwanie i analiza krytyczna nagrań własnych i kolegów; podsumoweanie i

wyciąganie wniosków.

Omówienie całości Pracy Semestralnej.

* Czytanki dobiera wykładowca w zależności od potrzeb.

(Wyczerpanie i realizacja zaplanowanych Treści może zależeć od postępów i od

innych czynników.)

LITERATURA PRZEDMIOTU (lista jest rozszerzona dla celów popularyzacji)

LITERATURA PODSTAWOWA

FONETYKA ANGIELSKA

BAŁUTOWA Bronisława. (1999) Wymowa angielska. Warszawa: Philip Wilson.

JASSEM Wiktor. (1974 [1954]) Fonetyka Języka angielskiego. Warszawa: PWN.

RESZKIEWICZ Alfred. (1984 [1981]) Correct Your English Pronunciation.

Warszawa: PWN.

ROACH Peter. (1991 [1983]) English Phonetics and Phonology. A Practical Course.

Cambridge: CUP.

SOBKOWIAK W. (2004 [2000]) English Phonetics for Poles. 3rd Edition. Poznań:

Wydawnictwo Poznańskie.

SŁOWNIK WYMOWY ANGIELSKIEJ

JONES Daniel. (1997) English Pronouncing Dictionary. Wyd. XV (oprac. Peter Roach

[wymowa brytyjska] i James Hartman [wymowa amerykańska], z płytą CD). Cambridge: CUP.

SŁOWNIK LINGWISTYKI STOSOWANEJ I NAUCZANIA JĘZYKÓW

RICHARDS Jack C., John PLATT i Heidi PLATT. (1992 [1985]) Dictionary of

Language Teaching and Applied Linguistics. Longman.

FONETYKA POLSKA

BENNI Tytus. (1959 [1923, 1915]) Fonetyka opisowa języka polskiego. Wrocław:

Ossolineum.

WIŚNIEWSKI Marek. (2001) Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka

polskiego. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

SŁOWNIK WYMOWY POLSKIEJ

KARAŚ Mieczysław i Maria MADEJOWA (1977) Słownik wymowy polskiej. (z płytą)

Warszawa - Kraków: PWN.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA I POMOCNICZA

FONETYKA ANGIELSKA

ALLEN W. Stannard. (1960) Living English Speech. Longmans.

BAKER A. and S. GOLDSTEIN. (1990) Pronunciation Pairs. Cambridge: CUP.

BIEDRZYCKI Leszek. (1972/73 [1976/77]) Jak się to wymawia? (Radiowy Kurs

Fonetyki Angielskiej: audycje i zeszyty radiowe). Warszawa: Wydawnictwa Radia i TV.

GIMSON A.C. (1962 [1989, 1994]) An Introduction to the Pronunciation of English.

5th Edition (Revised by A. Cruttenden) London: Edward.

JASSEM Wiktor. (1995 [1994]) Exercises in English Pronunciation. Warszawa: PWN.

JONES Daniel. (1975 [1918]) An Outline of English Phonetics. 9th edition. Cambridge:

Heffer.

KINGDON, Roger. (1958 ) English Intonation Practice. London: Longman.

O'CONNOR, J.D. (1980) Better English Pronunciation. 2nd ed.. Cambridge: CUP.

PONSONBY, M. (1987) How Now, Brown Cow? Prentice Hall International.

TENCH, P. (1981) Pronunciation Skills. London: The Macmillan Press

UNDERHILL, A. (1994) Sound Foundations. Living Phonology. Oxford: Heinemann.

VAUGHAN-REES Michael. (2002) Test Your Pronunciation. Penguin.

VAUGHAN-REES Michael. (1994 [1991]) Rhymes and Rhythm. Macmillan Publishers.

ZAWADZKI H. (1994) In Tempo: An English Pronunciation Course. Sydney: National

Centre for English Language Teaching and Research, Macquarie University.

SŁOWNIKI WYMOWY ANGIELSKIEJ

BIEDRZYCKI Leszek. (1995) A Practical Pronouncing Dictionary of British and

American English. Warszawa: PWN.

WELLS J.C. (1990 [2000]) Longman Pronunciation Dictionary. (obejmuje wymowę

brytyjską i amerykańską oraz definicje pojęć fonetycznych, z płytą CD). London.

FONETYKA POLSKA

BIEDRZYCKI Leszek. (1974) Abriss der polnischen Phonetik. Warszawa - Leipzig:

Wiedza Powszechna - VEB Verlag Enzyklopadie.

DŁUSKA Maria. (1950 [1981]) Fonetyka polska. Warszawa-Kraków: PWN.

DOROSZEWSKI Witold. (1963) Podstawy gramatyki polskiej, cz. I. PWN: Warszawa.

KLEMENSIEWICZ Zygmunt. (1952 [1971]) Postawowe wiadomości z gramatyki

języka polskiego. Warszawa: PWN.

KOTLARCZYK Mieczysław. (1975) Sztuka żywego słowa. Dykcja, ekspresja, magia.

(Przedmowa: Karol Kardynał Wojtyła, Arcybiskup Metropolita Krakowski). Rzym: Fundacja

Teatru Religijnego w Rzymie oraz Przyjaciół Teatru Rapsodycznego. Drukarnia

Papieskiego Uniwersytetu Gregorianum.

TOCZYSKA Bogumiła (1998) Elementarne ćwiczenia dykcji. Gdańsk: Gdańskie

Wydawn. Oświat.

WIERZCHOWSKA Bożena. (1980) Fonetyka i fonologia języka polskiego. Wrocław.

FONETYKA PORÓWNAWCZA/KONTRASTYWNA POLSKO-ANGIELSKA

BIEDRZYCKI Leszek. (1978) Fonologia angielskich i polskich rezonantów.

Warszawa: PWN.

KOPCZYŃSKI Andrzej. (1977) Polish and American English Consonant Phonemes.

Warszawa: PWN.

FONETYKA ANGIELSKA W PODRĘCZNIKU JĘZYKA ANGIELSKIEGO DLA POLAKÓW

BIEDRZYCKI Leszek, Zofia JANCEWICZ, Andrzej KOPCZYŃSKI, Hanna MORAWSKA. (1986) Communicate in English. Warszawa: PWN.

WSTĘP DO JĘZYKOZNAWSTWA

Cel przedmiotu:

Charakter przedmiotu: wykład

Ilość godzin: 10

Warunki zaliczenia: egzamin

Treści programowe:

1. Ogólne wiadomosci o języku i historii językoznawstwa.

1. Definicje języka.

2. Znak językowy. Stosunek języka do innych rodzajów znaków.

3. Pojęcie języka naturalnego. Potoczne i naukowe pojęcie „język”.

4. Struktura jezyka. Otwarte i zamknięte podsystemy języka.

5. Fonetyczne parametry języka. Intonacja. Akcent.

6. Dźwięk/Fonem. System fonologiczny.

7. Fonetyczna typologia języków.

8. Morfem. Typy morfemów. Morfem a wyraz.

9. Morfologiczna typologia języków.

10. Semantyczne klasy wyrazów. Semantyczna typologia języków.

11. Wypowiedź/Tekst. Syntaktyczna typologia języków.

12. Rozwój myśli językoznawczej od starożytności do czasów współczesnych.

2. Język jako produkt społeczny.

1. Rodziny językowe. Ewolucja języka.

2. Genetyczna typologia języków.

3. Funkcje języka. Dyferencjacja języka narodowego. Język literacki.

4. Socjalna dyferencjacja języka. Pojęcie socjolektu.

5. Regionalna dyferencjacja języka. Pojęcie dialektu.

6. Profesjonalna dyferencjacja języka. Pojęcie technolektu.

7. Międzydyscyplinarne związki językoznawstwa.

Literatura:

1. podstawowa:

• J.Bańczerowski, J.Pogonowski, T.Zgółka, Wstęp do językoznawstwa, Poznań 1982.

• Furdal A. , Językoznawstwo otwarte, Warszawa 1976 (wyd.2 -1990).

• Heinz A., Dzieje językoznawstwa w zarysie, Warszawa 1978 (wyd.2 - 1983).

• Milewski T., Językoznawstwo, Warszawa 1975 (wyd.5)

• Weinsberg, Językoznawstwo ogólne, Warszawa 1983.

2. uzupełniająca:

• Helbig G., Dzieje językoznawstwa nowożytnego, Wrocław 1982.

• Malmberg B., Nowe drogi w językoznawstwie, Warszawa 1969.

• Zawadowski T., Lingwistyczna teoria języka, Warszawa 1966

• Hockett Ch., Kurs językoznawstwa współczesnego, Warszawa 1968.

• Polański K. (red.), Encyklopedia językoznawstawstwa ogólnego, Wrocław 1993.

EMISJA GŁOSU

Cel przedmiotu:

W zakresie wiedzy:

• elementarna znajomość budowy i funkcjonowania aparatu głosowego;

• znajomość zasad prawidłowej emisji głosu w mowie;

• znajomość zasad prawidłowego oddechu, oparcia oddechowego i dźwiękowego;

• znajomość zasad dotyczących prawidłowej artykulacji;

• podstawowa znajomość zasad fonetyki i ortofonii w języku polskim;

• znajomość norm poprawnej wymowy;

• znajomość zasad higieny głosu;

• świadomość własnych błędów emisyjnych i przyczyn ich powstania;

• rozpoznanie własnych możliwości głosowych;

• zrozumienie konieczności używania głosu w sposób świadomy i kontrolowany.

W zakresie umiejętności:

• prawidłowy oddech i oparcie oddechowe;

• prawidłowe emitowanie dźwięku, czyli właściwe:

• oparcie dźwiękowe,

• nośność głosu,

• barwa,

• intonacja,

• ekspresja;

• wyrazistość artykulacyjna;

• umiejętność stosowania norm poprawnej wymowy;

• umiejętność niwelowania napięć negatywnie oddziałujących na funkcje głosowe;

• umiejętność dbania o własny głos.

Charakter przedmiotu: ćwiczenia i warsztaty

Ilość godzin: 30

Warunki zaliczenia przedmiotu: aktywny udział w zajęciach

prezentacja przygotowanego tekstu

Ocenie podlegają:

• walory głosowe (nośność, barwa),

• artykulacja,

• intonacja,

• swoboda i ekspresja wykonawcza.

Treści nauczania

1. Podstawy prawidłowego funkcjonowania aparatu głosowego i higieny głosu.

2. Warunki prawidłowej emisji.

3. Podstawy fonetyki i ortofonii.

4. Autoprezencja.

Sposób realizacji zadań:

1. Wykład.

2. Praktyczny pokaz.

3. Ćwiczenia praktyczne.

Zadania techniczne:

1. Ocena charakterystyki i możliwości głosu uczestników zajęć pod względem nośności, dynamiki, barwy; wyrazistości artykulacyjnej.

2. Dobór odpowiednich ćwiczeń odpowiadających potrzebom, predyspozycjom i możliwościom technicznym studentów:

• utrwalanie nawyku przyjmowania prawidłowej postawy ciała,

• wyrabianie właściwych nawyków oddechowych podczas fonacji,

• świadome zastosowanie oparcia oddechowego i dźwiękowego,

• rozluźnianie mięśni gardła i krtani,

• usprawnianie pracy podniebienia miękkiego,

• wyprowadzanie dźwięku na podniebienie twarde,

• poszerzanie skali głosu w mowie,

• usprawnianie aparatu artykulacyjnego,

• eliminowanie błędów wymowy i artykulacyjnych,

• eliminowanie zbędnych napięć mięśniowych,

• pobudzenie wrażliwości intonacyjnej,

• wzmacnianie wolumenu poprzez pobudzanie rezonatorów,

• uświadamianie wzajemnej zależności w funkcjonowaniu układu oddechowego, fonacyjnego, artykulacyjnego i predyspozycji psychicznych w procesie mówienia,

• przekazanie podstawowych wiadomości dotyczących budowy i funkcji aparatu głosowego oraz higieny głosu,

• wprowadzenie elementów emisji wokalnej poprzez ćwiczenia emisyjne,

• praca nad ekspresją wypowiedzi, autoprezencja.

Uwaga: ponieważ zajęcia w dużej mierze mają charakter ćwiczeń i warsztatów, liczba uczestników powinna być ograniczona (12-16 osób).

15

---