PYTANIA ZAPAMIĘTANE PRZEZ DZIENNYCH- GDZIENIEGDZIE SUGEROWANE ODPOWIEDZI
1. solidarna wspólnota ryzyka - zasada finansowania zabezpieczenia społ.
2. art. 67 Konstytucji - czego dotyczy
3. zasada subsydiarności - prymat prawa krajowego nad europejskim
4. wymiar emerytury w NSE- składki, średnia dł. trwania życia
5. zasiłek pogrzebowy - po śmierci emeryta lub rencisty
6. renta wypadkowa - przysługuje bez względu na czas trwania
ubezpieczenia
7. wymiar renty dla osoby częściowo niezdolnej do pracy - 75% renty dla
osoby całkowicie niezdolnej
8. pracownik( wynagrodzenie niższe od minimalnego) + umowa agencyjna z
osobą trzecią - w obu przypadkach istnieje obowiązek ubezpieczenia
9. max. podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe - 250% w przypadku dobrowolnego ubezpieczenia
10. kiedy nie przysługuje świadczenie z tytułu wypadku przy pracy - przyczyną wypadku jest wyłącznie udowodnione umyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa
11. kiedy mężczyzna może przejść wcześniej na emeryturę - 60 lat, 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych + całkowita niezdolność do pracy
12. komu przysługuje emerytura bez względu na wiek
13. kiedy można orzec niezdolności do pracy na czas dłuższy niż 5 lat- kiedy według wiedzy medycznej nie ma szans na odzyskanie zdolności przed upływem tego okresu
14. kontrola orzecznictwa ( uprawnienia lekarza orzecznika ZUS)
USTAWA SYSTEMOWA- DZU 07.11.74
Ubezpieczenia emerytalne i rentowe występują łącznie tj. ubezpieczeni nie mogą podlegać tylko ubezpieczeniu emerytalnemu lub tylko ubezpieczeniom rentowym. Ubezpieczeni podlegają ubezpieczeniom emerytalne i rentowym obowiązkowo lub dobrowolnie.
Obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych objęte są osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:
pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów,
osobami wykonującymi pracę nakładczą,
członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,
osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do których zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osobami z nimi współpracującymi,
osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi,
posłami i senatorami pobierającymi uposażenie oraz posłami do Parlamentu Europejskiego,
osobami pobierającymi stypendium sportowe,
pobierającymi stypendium słuchaczami Krajowej Szkoły Administracji Publicznej,
osobami wykonującymi odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
osobami pobierającymi zasiłek dla bezrobotnych lub pobierającymi stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy, na które zostali skierowani przez powiatowy urząd pracy,
osobami pobierającymi stypendium w okresie odbywania stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na staż pracy lub przygotowanie zawodowe,
osobami duchownymi,
żołnierzami niezawodowymi pełniącymi czynną służbę,
funkcjonariuszami Służby Celnej,
osobami odbywającymi służbę zastępczą,
osobami przebywającymi na urlopach wychowawczych lub pobierającymi zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego,
osobami pobierającymi świadczenie socjalne wypłacane w okresie urlopu oraz osobami pobierającymi zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia, a także osobami pobierające wynagrodzenie przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego albo w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie, wynikające z odrębnych przepisów i układów zbiorowych pracy,
osobami pobierającymi świadczenie szkoleniowe wypłacane po ustaniu zatrudnienia,
osobami rezygnującymi z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem,
osobami pobierającymi świadczenie pielęgnacyjne,
Ubezpieczenia dobrowolne
Prawo do dobrowolnego objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi przysługuje:
małżonkom pracowników skierowanych do pracy w przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych misjach specjalnych za granicą, w instytutach, ośrodkach informacji i kultury za granicą,
osobom, które z powodu sprawowania opieki nad członkiem rodziny spełniającym warunki do przyznania zasiłku pielęgnacyjnego,
obywatelom polskim wykonującym pracę za granicą w podmiotach zagranicznych oraz obywatelom polskim wykonującym pracę w podmiotach zagranicznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli podmioty te nie posiadają w Polsce swojej siedziby ani przedstawicielstwa,
studentom oraz uczestnikom studiów doktoranckich,
alumnom seminariów duchownych, nowicjusze, postulanci i junioryści do ukończenia 25 roku życia,
odbywającym na podstawie nieodpłatnych umów cywilnoprawnych staż adaptacyjny wnioskodawcom - obywatelom państwa członkowskiego Unii Europejskiej w postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego lub działalności regulowanej - w rozumieniu odpowiednio przepisów o zasadach uznawania w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych lub przepisów o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do podejmowania lub wykonywania niektórych działalności.
Kontynuowanie ubezpieczeń emerytalnego i rentowych
Osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi oraz podlegający dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym obywatele polscy wykonujący pracę za granicą w podmiotach zagranicznych lub wykonujący pracę w podmiotach zagranicznych na terytorium Polski, jeżeli podmioty te nie posiadają w Polsce swojej siedziby ani przedstawicielstwa, mogą po ustaniu tych ubezpieczeń kontynuować je dobrowolnie.
Kontynuacja ubezpieczeń możliwa jest w przypadku, gdy osoba nie ma innych tytułów do ubezpieczeń społecznych.
Ponadto, jeżeli okres dobrowolnych ubezpieczeń w ramach kontynuacji przekracza 10 lat, nie obowiązuje gwarancja wypłaty minimalnego świadczenia, w wypadku gdy stan własnego konta ubezpieczonego nie będzie go zapewniał.
Dodatkowym warunkiem przystąpienia do kontynuowania ubezpieczeń jest dokonanie zgłoszenia o objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi w nieprzekraczalnym terminie 30 dni od ustania ubezpieczeń społecznych.
Obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają następujące osoby:
pracownicy,
członkowie spółdzielni,
osoby odbywające służbę zastępczą.
Dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają, na swój wniosek, następujące osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi:
wykonujące pracę nakładczą,
wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby współpracujące przy wykonywaniu tych umów,
prowadzące pozarolniczą działalność oraz osoby współpracujące przy prowadzeniu tej działalności,
wykonujące odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
duchowni.
Obowiązkowi ubezpieczenia wypadkowego podlegają osoby objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, tzn.:
pracownicy,
członkowie spółdzielni,
zleceniobiorcy oraz osoby z nimi współpracujące wykonujące pracę w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy,
prowadzący pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracujące,
posłowie i senatorowie,
stypendyści sportowi,
pobierający stypendium słuchacze Krajowej Szkoły Administracji Publicznej,
skazani lub tymczasowo aresztowani wykonujący odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy,
bezrobotni pobierający stypendium,
osoby pobierające stypendium w okresie odbywania stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na staż lub przygotowanie zawodowe,
duchowni,
osoby odbywające służbę zastępczą,
funkcjonariusze Służby Celnej.
W przypadku wystąpienia zbiegu tytułów ubezpieczeń obowiązują m.in. następujące zasady:
pierwszeństwa ubezpieczeń z tytułu: stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego albo wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie w stosunku do innych tytułów ubezpieczeń,
w przypadku, gdy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułów ubezpieczeń wymienionych w pkt 1, w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia wówczas ubezpieczeni podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów,
ubezpieczony spełniający warunki do podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym jednocześnie z tytułów: wykonywania pracy nakładczej, pracy na podstawie umowy zlecenia lub umowy agencyjnej albo innej umowy o świadczenie usług, prowadzenia pozarolniczej działalności, wykonywania współpracy, bycia posłem lub senatorem, bycia osobą duchowną, jest objęty obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może on jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych tytułów, wszystkich lub wybranych lub zmienić tytuł ubezpieczeń.
Przy czym, w przypadku wykonywania umowy zlecenia lub umowy agencyjnej lub innej umowy o świadczenie usług albo bycia osobą współpracującą przy wykonywaniu tych umów i jednocześnie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych powstaje z tytułu prowadzenia tej działalności, jeżeli z tytułu wykonywania umowy agencyjnej lub umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług albo współpracy przy wykonywaniu tych umów podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższa od obowiązującej tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność. Osoba ta może dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z tytułu wykonywania umowy lub współpracy.
Ponadto duchowni spełniający warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej podlegają ubezpieczeniom z tytułu tej działalności.
ubezpieczeni jednocześnie mający prawo do emerytury lub renty podlegają dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, z wyjątkiem m.in. pracowników, członków spółdzielni, funkcjonariuszy Służby Celnej, żołnierzy niezawodowej służby czynnej, osób odbywających służbę zastępczą.
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe to kwota, od której naliczane są składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
dla pracowników, osób wykonujących pracę nakładczą, funkcjonariuszy Służby Celnej, zleceniobiorców, którym w umowie agencyjnej lub w umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie - podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, umowy agencyjnej lub umowy zlecenia;
w stosunku do pozostałych grup ubezpieczonych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowią różne kwoty np. zadeklarowana kwota nie niższa niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale (dla osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących), kwota uposażenia - dla żołnierzy odbywających nadterminową służbę wojskową, kwota zasiłku macierzyńskiego - dla osób pobierających zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego;
zasada zmniejszania najniższej podstawy wymiaru składek dotyczy m.in. osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących opłacających składki od najniższej podstawy wymiaru składek (60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale lub 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia), osób przebywających na urlopie wychowawczym, duchownych opłacających składki od kwoty najniższej podstawy wymiaru składek.
Ustawa przewiduje ograniczenie rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym roku kalendarzowym do kwoty odpowiadającej 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, określonej w ustawie budżetowej, ustawie o prowizorium budżetowym lub ich projektach, jeżeli odpowiednie ustawy nie zostały uchwalone; ograniczenie to nie ma zastosowania przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe.
podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, przy czym, w przypadku ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe nie może przekraczać miesięcznie 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.
W przypadku następujących ubezpieczonych - pracowników, osób wykonujących pracę nakładczą, członków spółdzielni,
zleceniobiorców, posłów i senatorów, stypendystów sportowych, pobierających stypendium słuchaczy Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, osób wykonujących odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, osób współpracujących ze zleceniobiorcami, funkcjonariuszy Służby Celnej, poborowych odbywających służbę zastępczą, osób pobierających świadczenie szkoleniowe po ustaniu zatrudnienia - składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe finansują z własnych środków, w równych częściach, ubezpieczeni i płatnicy składek.
Składka na ubezpieczenie chorobowe w przypadku: pracowników, osób wykonujących pracę nakładczą, członków spółdzielni, zleceniobiorców, osób współpracujących ze zleceniobiorcami, osób wykonujących odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, poborowych odbywających służbę zastępczą. jest finansowana w całości ze środków ubezpieczonych.
Składki na ubezpieczenie wypadkowe: pracowników, członków spółdzielni, zleceniobiorców oraz osób z nimi współpracujących, osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, posłów i senatorów, stypendystów sportowych, pobierających stypendium słuchaczy Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, skazanych lub tymczasowo aresztowanych wykonujących odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy, bezrobotnych pobierających stypendium, poborowych odbywających służbę zastępczą, funkcjonariuszy Służby Celnej, finansują w całości z własnych środków płatnicy składek
Wobec dłużników Zakład Ubezpieczeń Społecznych może stosować instrumenty wynikające z ustawy, w tym w szczególności:
wystąpienie do sądu grodzkiego z wnioskiem o ukaranie karą grzywny,
naliczenie odsetek za zwłokę,
wymierzenie opłaty dodatkowej,
wszczęcie postępowania egzekucyjnego przez ZUS lub złożenie wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przez komornika sądowego lub Naczelnika Urzędu Skarbowego,
zabezpieczenie na majątku płatnika poprzez wystąpienie do sądu rejonowego z wnioskiem o założenie księgi wieczystej, wnioskiem o wpis hipoteki oraz złożenie wniosku do Urzędu Skarbowego o ustanowienie zastawu skarbowego,
oraz z innych regulacji ustawowych:
złożenie zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z zakresu ubezpieczeń społecznych, określonych przepisami Kodeksu karnego,
zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika do sądu upadłościowego,
wystąpienie do sądu upadłościowego z wnioskiem o pozbawienie prawa prowadzenia działalności gospodarczej lub pełnienia określonej funkcji,
wykluczenie wykonawcy z postępowania o uzyskanie zamówienia publicznego w związku z zaleganiem w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne,
zgłoszenie wniosku do sądu rejestrowego o dokonanie wpisu w Rejestrze Dłużników Niewypłacalnych.
Zgłoszenie do ubezpieczenia i wyrejestrowanie
Płatnicy składek są zobowiązani dokonać zgłoszenia płatnika składek w terminie 7 dni od daty zatrudnienia pierwszego pracownika lub powstania stosunku prawnego uzasadniającego objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi pierwszej osoby. Płatnik składek, który zakończył prowadzoną działalność dokonuje zgłoszenia wyrejestrowania w terminie 14 dni od dnia wygaśnięcia tytułu do ubezpieczeń.
USTAWA RENTOWA- DZU 04.39.353
niezdolność do pracy
1. osobą niezdolną do pracy, w myśl art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu;
całkowita utrata zdolności do pracy oznacza, iż osoba utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (art. 12 ust.2 ustawy),
częściowa utrata zdolności do pracy oznacza, iż osoba utraciła w znacznym stopniu zdolność do pracy zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji;
2. przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:
stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;
możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.
3. wyróżnia się niezdolność okresową i trwałą; w zasadzie orzeka się o niezdolności do pracy na okres do 5 lat, na dłużej zaś, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu;
wobec rencistów, którym brakuje nie więcej niż 5 lat do osiągnięcia regularnego wieku emerytalnego i którzy nadal są niezdolni do pracy, orzeka się o niezdolności do pracy na okres do osiągnięcia tego wieku;
4. zgodnie z art. 14 ustawy o ocenie niezdolności do pracy orzeka lekarz orzecznik ZUS, do którego należy ocena: daty powstania niezdolności, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy, związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do samodzielnej egzystencji oraz celowości przekwalifikowania zawodowego;
od orzeczenia lekarza ZUS przysługuje osobie zainteresowanej sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS jako organu II instancji; sprzeciw wnosi się w ciągu 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia lekarskiego za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej;
Prezes ZUS, w terminie 14 dni od dnia wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika, może zgłosić zarzut wadliwości orzeczenia i przekazać sprawę do rozpatrzenia komisji lekarskiej; o jego zgłoszeniu jednostka organizacyjna Zakładu niezwłocznie zawiadamia osobę zainteresowaną;
orzeczenie lekarza lub komisji lekarskiej jest podstawą wydania przez organ rentowy decyzji o przyznaniu (lub odmowie przyznania) świadczenia, od której przysługuje skarga do Sądu Rejonowego;
5. Prezes ZUS sprawuje nadzór nad wykonywaniem orzecznictwa, który obejmuje:
kontrolę prawidłowości i jednolitości stosowania zasad orzecznictwa o niezdolności do pracy przez lekarzy orzeczników i komisje lekarskie,
udzielanie lekarzom orzecznikom i komisjom lekarskim wytycznych w zakresie stosowania zasad orzecznictwa o niezdolności do pracy,
prawo przekazania sprawy do rozpatrzenia przez komisję lekarską, jeżeli w wyniku kontroli zostanie stwierdzony brak zgodności orzeczenia lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej ze stanem faktycznym lub zasadami orzecznictwa o niezdolności do pracy.
renta z tytułu niezdolności do pracy
1. zgodnie z art. 57 ustawy renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnił następujące przesłanki: 1) jest niezdolny do pracy, 2) ma wymagalny okres składkowy oraz nieskładkowy, 3) niezdolność do pracy powstała w czasie wymienionych w ustawie okresów składkowych albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;
trzecia przesłanka nie musi być spełniona przez ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy oraz nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet oraz 25 lat dla mężczyzn oraz jest całkowicie niezdolny do pracy;
druga przesłanka nie musi być spełniona przez ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy;
2. ustawa, zgodnie z art. 58, stanowi o tym, że warunek wymaganego okresu składkowego oraz nieskładkowego uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej:
1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat,
2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku 20 - 22 lat,
3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku 22 - 25 lat,
4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku 25 - 30 lat,
5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.
3. ostatni okres powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej;
jeżeli ubezpieczony nie osiągnął okresu składkowego i nieskładkowego, warunek ten uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy od ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe;
4. renty z tytułu niezdolności do pracy dzielą się na: okresowe w razie okresowej niezdolności do pracy oraz stałe w razie trwałej niezdolności do pracy; renta okresowa przysługuje przez okres wskazany w decyzji organu rentowego, po upływie którego wygasa; oznacza to, że ponowne przyznanie renty wymaga nowego postępowania rentowego i orzeczenia o niezdolności do pracy;
wyróżnia się także trzeci typ renty - jest to renta szkoleniowa; zgodnie z art. 60 ustawy przyznaje się ją osobie spełniającej warunki do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy, w stosunku do której orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie; przyznaje się ją na okres 6 miesięcy, ale może być on przedłużony na czas niezbędny do przekwalifikowania zawodowego, nie dłużej niż o 30 miesięcy; przedłużenie prawa do renty następuje na podstawie wniosku starosty; okres 6 miesięcy może także ulec skróceniu, jeżeli przed upływem tego okresu starosta zawiadomi organ rentowy o: 1) braku możliwości przekwalifikowania do innego zawodu, 2) tym, że osoba zainteresowana nie poddaje się przekwalifikowaniu zawodowemu;
5. na podstawie art. 61 istnieje możliwość przywrócenia prawa do renty, jeżeli mianowicie w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony ponownie stał się niezdolny do pracy;
6. renta osoby całkowicie niezdolnej do pracy wynosi: 24% kwoty bazowej+1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych+0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresu nieskładkowego+0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista ukończyłby 60 lat (jest to tzw. staż hipotetyczny);
renta osoby częściowo niezdolnej do pracy wynosi 75% renty dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy;
renta szkoleniowa wynosi 75% podstawy wymiaru renty (75% wynagrodzenia), przy czym nie może być niższa niż najniższa renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy;
renta rodzinna
1. przysługuje ona uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń;
przy ocenie prawa do renty przyjmuje się fikcję prawną polegającą na tym, iż osobę zmarłą uważa się za niezdolną do pracy;
2. do kręgu osób uprawnionych do renty rodzinnej należą, zgodnie z art. 67 ustawy, następujący członkowie rodziny:
dzieci własne zmarłego, drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione;
dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej;
małżonek (wdowa lub wdowiec);
rodzice (w tym macocha, ojczym oraz osoby przysposobiające);
3. dzieci własne zmarłego, drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione mają, zgodnie z art. 68 ustawy, prawo do renty rodzinnej:
do ukończenia 16 lat;
do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat, przy czym jeżeli ukończenie tego wieku przypada na ostatni rok studiów w szkole wyższej, to prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów;
bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w powyżej podanych okresach;
4. przyjęte na wychowanie i utrzymanie wnuki, rodzeństwo i inne dzieci mają prawo do renty, jeśli spełniają powyższe warunki, a także:
zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego, chyba że śmierć była następstwem wypadku, oraz
nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice żyją, jeżeli nie mogą zapewnić im utrzymania albo ubezpieczony lub jego małżonek był ich opiekunem ustanowionym przez sąd;
5. do nabycia prawa do renty rodzinnej wdowa albo wdowiec muszą spełnić jeden z powyższych warunków:
w chwili śmierci małżonka albo małżonki osiągnąć wiek 50 lat lub być niezdolnym do pracy,
wychowywać co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu albo żonie, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole - 18 lat życia, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej;
prawo do renty rodzinnej nabywa również wdowa albo wdowiec, którzy osiągnęli wiek 50 lat lub stali się niezdolni do pracy po śmierci męża albo żony, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od ich śmierci lub od zaprzestania wychowywania osób wymienionych powyżej;
małżonka rozwiedziona lub wdowa, która do dnia śmierci męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia wyżej określonych warunków miała w dniu śmierci męża prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową;
wdowa (wdowiec) niespełniająca warunków do otrzymania renty rodzinnej, niemająca niezbędnych źródeł utrzymania ma prawo do okresowej renty rodzinnej: przez okres jednego roku od chwili śmierci męża (żony), a jeżeli uczestniczy w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej - nie dłużej niż przez 2 lata od chwili śmierci męża (żony);
7. rodzice mają prawo do renty rodzinnej, jeśli ubezpieczony bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania;
8. renta rodzinna wynosi:
dla 1 osoby uprawnionej - 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu,
dla 2 osób uprawnionych - 90% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu,
dla 3 lub więcej osób uprawnionych - 95% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu,
wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, która podlega podziałowi na równe części między uprawnionych;
dodatki do emerytur i rent
1. dodatek pielęgnacyjny przysługuje on osobie uprawnionej do emerytury lub renty, jeżeli osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat;
2. wynosi on 136, 41 zł miesięcznie;
3. osobie uprawnionej do emerytury lub renty przebywającej w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym dodatek pielęgnacyjny nie przysługuje, chyba że przebywa poza tą placówką przez okres dłuższy niż 2 tygodnie w miesiącu;
4. dodatek dla sieroty zupełnej wynosi 287,93 zł miesięcznie
zasiłek pogrzebowy
1. przysługuje on w razie śmierci 1) ubezpieczonego, 2) osoby pobierającej emeryturę lub rentę, 3) osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania oraz 4) członka rodziny ubezpieczonego, rencisty lub emeryta, przy czym od wnuków i rodzeństwa nie wymaga się spełnienia warunku przyjęcia na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności;
zasiłek pogrzebowy przysługuje również w razie śmierci ubezpieczonego po ustaniu ubezpieczenia, jeżeli śmierć nastąpiła w okresie pobierania zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego;
2. zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu, jak również pracodawcy, domowi pomocy społecznej, gminie, powiatowi, osobie prawnej kościoła lub związku wyznaniowego, jeżeli pokryły koszty pogrzebu;
w razie poniesienia kosztów pogrzebu przez więcej niż jedną osobę lub podmiot, zasiłek ulega podziałowi między te osoby lub podmioty proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu;
jeżeli koszty pogrzebu zostaną poniesione przez inne niż powyższe podmioty, to zasiłek pogrzebowy przysługuje w wysokości udokumentowanych kosztów pogrzebu, ale nie większej niż ryczałtowa kwota;
jeżeli pogrzeb zorganizowano na koszt Skarbu Państwa, organizacji politycznej lub społecznej, a część kosztów ponieśli także członkowie rodziny, to przysługuje im zasiłek pogrzebowy w wysokości ryczałtowej kwoty;
3. wysokość zasiłku pogrzebowego wynosi 200% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, w chwili obecnej wynosi on 5 418, 28 zł.
4. prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa w razie niezgłoszenia wniosku o jego przyznanie w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje;
świadczenia przyznawane w szczególnym trybie
1. Prezes Rady Ministrów może w szczególnie uzasadnionych przypadkach przyznać emeryturę lub rentę na warunkach i w wysokości innej niż określonej w ustawie;
2. Prezes ZUS może przyznać w drodze wyjątku świadczenia w wysokości nieprzekraczającej odpowiednich świadczeń przewidzianych w ustawie, ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą - ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek - podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania;
3. świadczenia te są finansowane z budżetu państwa;
USTAWA ZASIŁKOWA- DZU.2007.03.24
wynagrodzenie chorobowe
1. pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w okresie przejściowej niezdolności do pracy (art. 92 kodeksu pracy); za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną trwającą do 33 dni w roku kalendarzowym pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia;
pracownikowi przysługuje prawo do 100% wynagrodzenia, jeśli niezdolność do pracy jest skutkiem wypadku w drodze do pracy lub z pracy albo choroby przypadającej w czasie ciąży albo ma związek z dawstwem komórek, tkanek, organów;
2. z faktu, że wynagrodzenie za pierwsze 33 dni niezdolności do pracy jest świadczeniem ze stosunku pracy, wynikają następujące konsekwencje:
pracownik ma roszczenie o to świadczenie wyłącznie do pracodawcy,
wysokość wynagrodzenia chorobowego może być ustalona w umowie o pracę lub w układzie zbiorowym pracy korzystniej niż wynika to z art. 92 kodeksu pracy,
przedawnienie roszczeń następuje według przepisów kodeksu pracy, a nie ustawy zasiłkowej,
gwarantem w razie niewypłacalności pracodawcy jest Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, a nie ZUS,
odsetki za opóźnienie wypłaty wynagrodzenia chorobowego reguluje kodeks cywilny,
wolne od potrąceń z wynagrodzenia chorobowego są kwoty ustalone w art. 871 KP.,
do nienależnie wypłaconych kwot wynagrodzenia chorobowego stosuje się art. 410 KC,
strony mogą zawrzeć ugodę w przedmiocie roszczenia o wynagrodzenie za czas choroby, jeżeli nie będzie ona naruszać słusznego interesu pracownika.
zasiłek chorobowy
1. ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego - jeżeli podlega obowiązkowo temu ubezpieczeniu albo po upływie 180 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego - jeżeli jest ubezpieczony dobrowolnie;
do okresów ubezpieczenia wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego;
od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku chorobowego przysługuje: 1) absolwentom szkół lub szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych, 2) jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, 3) ubezpieczonym obowiązkowo, którzy mają wcześniejszy co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego, 4) posłom i senatorom, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji;
2. zasiłek chorobowy przysługuje także ubezpieczonemu, która stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, jak również osobie, która stała się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała:
nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego;
nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego - w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby;
3. zasiłek chorobowy przysługuje przez czas niezdolności do pracy lub niemożności wykonywania pracy, nie dłużej niż przez 182 dni, a w przypadku gruźlicy nie dłużej niż 270 dni; jest to tzw. okres zasiłkowy;
do okresu zasiłkowego wlicza się okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy lub niemożności wykonywania pracy oraz poprzedniej niezdolności do pracy, spowodowanej tą samą chorobą, jeżeli przerwa między ustaniem a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni;
do okresu zasiłkowego nie wlicza się okresu niezdolności do pracy w czasie wyczekiwania na nabycie prawa do zasiłku;
4. miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 80 % podstawy wymiaru, a zasiłek za okres pobytu w szpitalu wynosi 70 % podstawy wymiaru; wynosi on też 100% podstawy wymiaru, jeżeli niezdolność do pracy lub niemożność wykonywania pracy 1) przypada w czasie ciąży, 2) powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów, 3) powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy;
zasiłek przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy;
zasiłek nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy przypadające w czasie: 1) urlopu bezpłatnego, 2) urlopu wychowawczego, 3) tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności;
5. prawo do zasiłku nie przysługuje z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, jak i z tytułu niezdolności do pracy powstałej po ustaniu tytułu ubezpieczenia nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy:
ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,
prowadzi działalność zarobkową podlegającą ubezpieczeniu chorobowemu,
nie nabyła prawa do zasiłku z uwagi na okres wyczekiwania,
jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia emerytalnego,
podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu rolników;
zasiłek chorobowy nie przysługuje ponadto za okres niezdolności do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ubezpieczenie to ustało po wyczerpaniu prawa do zasiłku chorobowego;
6. zasiłek chorobowy nie przysługuje:
w razie niepodjęcia przez pracownika zaproponowanej mu przez pracodawcę innej odpowiedniej pracy, jeżeli został odosobniony w związku z chorobą zakaźną;
ubezpieczonemu za cały okres niezdolności do pracy, jeżeli niezdolność ta spowodowana została w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia popełnionego przez tego ubezpieczonego;
ubezpieczonemu, którego niezdolność do pracy spowodowana była nadużyciem alkoholu, za okres pierwszych 5 dni okresu tej niezdolności,
ubezpieczonemu wykonującemu w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystującemu zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia za cały okres niezdolności do pracy,
w razie sfałszowania zaświadczenia lekarskiego.
świadczenie rehabilitacyjne
1. przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy; przysługuje ono przez okres niezbędny do odzyskania zdolności, ale nie dłuższy niż 12 miesięcy; orzeka o tym lekarz orzecznik ZUS, przy czym od tego orzeczenia sprzeciw do komisji lekarskiej (jako organu II instancji) może wnieść zainteresowany, a Prezes ZUS może podnieść zarzut wadliwości; orzeczenie, w stosunku do którego nie zgłoszono protestów, jest podstawą decyzji o przyznaniu/odmowie przyznania świadczenia;
nie przysługuje ono osobom uprawnionym do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego oraz do urlopu dla poratowania zdrowia;
wynosi ono 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres trzech pierwszych miesięcy i 75% tej podstawy za pozostały okres, jak również 100% podstawy, gdy niezdolność przypada w okresie ciąży;
zasiłek wyrównawczy
1. przysługuje on ubezpieczonemu będącemu pracownikiem ze zmniejszoną sprawnością do pracy wykonującemu pracę w zakładowym lub międzyzakładowym ośrodku rehabilitacji zawodowej albo u pracodawcy na wyodrębnionym stanowisku pracy, dostosowanym do potrzeb adaptacji lub przyuczenia do określonej pracy;
o potrzebie przeprowadzenia rehabilitacji zawodowej orzeka wojewódzki ośrodek medycyny pracy lub lekarz orzecznik ZUS i (w razie odwołania) komisja lekarska ZUS
2. prawo do zasiłku wyrównawczego ustaje:
z dniem zakończenia rehabilitacji zawodowej i przesunięcia do innej pracy, nie później jednak niż po 24 miesiącach od dnia, w którym ubezpieczony będący pracownikiem podjął rehabilitację;
jeżeli z uwagi na stan zdrowia ubezpieczonego będącego pracownikiem rehabilitacja zawodowa stała się niecelowa;
3. zasiłek stanowi różnicę między przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem a miesięcznym wynagrodzeniem osiągniętym za pracę w warunkach rehabilitacji zawodowej;
4. zasiłek wyrównawczy nie przysługuje ubezpieczonemu będącemu pracownikiem, uprawnionemu do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy;
zasiłek macierzyński
1. zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie okresu wypoczynkowego urodziła dziecko, a także:
przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 7 lat, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10 lat, i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia;
przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem, dziecko w wieku do 7 lat, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10 lat;
2. w razie śmierci ubezpieczonej lub porzucenia przez nią dziecka zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonemu-ojcu dziecka lub innemu ubezpieczonemu członkowi najbliższej rodziny, jeżeli przerwą zatrudnienie lub inną działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem;
w razie skrócenia okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego na wniosek ubezpieczonej-matki dziecka po wykorzystaniu przez nią zasiłku za okres co najmniej 14 tygodni, zasiłek ten przysługuje ubezpieczonemu-ojcu dziecka, który uzyskał prawo do urlopu macierzyńskiego lub przerwał działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem;
3. zasiłek macierzyński przysługuje również w razie urodzenia dziecka po ustaniu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ubezpieczenie to ustało w okresie ciąży: 1) wskutek ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, 2) z naruszeniem przepisów prawa, stwierdzonym prawomocnym orzeczeniem sądu;
4. wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku;
5. jest wypłacany przez okres zwany urlopem macierzyńskim, którego długość wynosi:
18 tygodni (126 dni) - przy pierwszym porodzie,
20 tygodni (140 dni) - przy każdym następnym porodzie,
28 tygodni (196 dni) - w razie urodzenia więcej niż jednego dziecka,
18 tygodni (126 dni) - w razie przyjęcia dziecka na wychowanie,
6. okres urlopu nie może być krótszy niż 8 tygodni (56 dni);
zasiłek opiekuńczy
1. zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu podlegającemu ubezpieczeniu chorobowemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem do lat 8 w przypadku:
nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza,
porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi sprawowanie opieki,
pobytu małżonka ubezpieczonego, stale opiekującego się dzieckiem, w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej;
a także nad chorym dzieckiem do lat 14 oraz innym chorym członkiem rodziny (małżonek, rodzice, teściowie, dziadkowie, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku ponad 14 lat, jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki)
2. przysługuje przez okres zwolnienia od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki, nie dłużej jednak niż przez okres: 1) 60 dni w roku kalendarzowym - jeżeli opieka sprawowana jest nad dziećmi albo 2) 14 dni w roku kalendarzowym - jeżeli opieka sprawowana jest nad innymi osobami;
zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie na opiekę nad dziećmi i innymi członkami rodziny za okres nie dłuższy niż 60 dni w roku kalendarzowym;
3. zasiłek nie przysługuje, jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku lub choremu członkowi rodziny; nie dotyczy to jednak opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat;
4. miesięczny zasiłek opiekuńczy wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku;
zasady ustalania podstaw wymiaru zasiłków
1. dla ubezpieczonego będącego pracownikiem podstawą wymiaru zasiłku jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy; jeśli niezdolność do pracy powstała przed upływem tego okresu, to podstawą wymiaru zasiłku jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia;
podstawę wymiaru zasiłku chorobowego za jeden dzień niezdolności do pracy stanowi 1/30 część wynagrodzenia stanowiąca podstawę wymiaru zasiłku;
podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy
2. podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu nie może być niższa niż kwota minimalna wynagrodzenia za pracę po odliczeniu kwoty odpowiadającej 18,71% tego wynagrodzenia (czyli nie może być mniejsza niż płaca minimalna minus składka emerytalna);
podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego nie może być wyższa niż kwota wynosząca 100% przeciętnego wynagrodzenia; kwotę tę ustala się miesięcznie, poczynając od trzeciego miesiąca kwartału kalendarzowego, na okres 3 miesięcy, na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, ogłaszanego dla celów emerytalnych;
dokumentacja
1. przy ustalaniu prawa do zasiłków i ich wysokości dowodami stwierdzającymi czasową niezdolność do pracy z powodu choroby, konieczność osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny, pobyt w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej są zaświadczenia lekarskie; ZUS upoważnia do wystawiania zaświadczeń lekarza, lekarza dentystę, felczera i starszego felczera po złożeniu przez niego pisemnego oświadczenia, że zobowiązuje się do przestrzegania zasad orzekania o czasowej niezdolności do pracy i wykonywania obowiązków wynikających z przepisów ustawy; upoważnienie wystawiane jest w formie decyzji;
zaświadczenie zawiera informacje identyfikujące ubezpieczonego, któremu zostało ono wystawione, jego płatnika składek, wystawiającego zaświadczenie lekarskie i jego miejsce wykonywania zawodu oraz okres orzeczonej czasowej niezdolności do pracy, numer statystyczny choroby oraz okres zwolnienia od wykonywania pracy z powodu konieczności sprawowania osobistej opieki nad chorym członkiem rodziny, datę jego urodzin oraz stosunek jego pokrewieństwa z ubezpieczonym;
zaświadczenie lekarskie jest poufne, wystawiane jest na drukach ścisłego zarachowania; ZUS prowadzi rejestr takich zaświadczeń;
lekarze orzecznicy ZUS sprawują kontrolę nad prawidłowością orzekania o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby oraz nad wystawianiem zaświadczeń lekarskich; w tym celu lekarz orzecznik ZUS może: 1) przeprowadzić badanie lekarskie ubezpieczonego w wyznaczonym miejscu albo w miejscu jego pobytu, 2) skierować go na badania specjalistyczne przez lekarza konsultanta ZUS, 3) zażądać od lekarza, który wystawił zaświadczenie lekarskie, udostępnienia dokumentacji medycznej dotyczącej ubezpieczonego stanowiącej podstawę wydania zaświadczenia lub udzielenia wyjaśnień oraz informacji w sprawie, 4) zlecić wykonanie badań pomocniczych;
ubezpieczony obowiązany jest wydać dokumentację medyczną lekarzowi orzecznikowi oraz lekarzowi konsultantowi;
w razie uniemożliwienia badania lub niedostarczenia posiadanych wyników badań w terminie, zaświadczenie lekarskie traci ważność od dnia następującego po tym terminie; ZUS wydaje wówczas decyzję o barku prawa do zasiłku;
jeżeli po analizie dokumentacji medycznej i po przeprowadzeniu badania ubezpieczonego lekarz orzecznik określi wcześniejszą datę ustania niezdolności do pracy niż orzeczona w zaświadczeniu, za okres od tej daty zaświadczenie traci ważność; lekarz orzecznik wystawia wówczas zaświadczenie, które traktowane jest na równi z zaświadczeniem o braku przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku; ZUS wydaje wówczas decyzję o braku prawa do zasiłku;
jeżeli zostaną stwierdzone nieprawidłowości wystawienia zaświadczenia, a zwłaszcza gdy zostało one wystawione bez przeprowadzenia bezpośredniego badania ubezpieczonego albo bez udokumentowania diagnozy, ZUS może cofnąć upoważnienie do wystawiania zaświadczeń na okres nieprzekraczający 12 miesięcy od daty uprawomocnienia się decyzji; jeżeli ZUS stwierdzi powtarzające się uchybienia formalne, to może cofnąć je na czas nieprzekraczający 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się decyzji; cofnięcie następuje w drodze decyzji, od której przysługuje odwołanie do ministra pracy i polityki społecznej;
postępowanie w sprawach o zasiłki
1. prawo do zasiłków i ich wysokość ustalają oraz te zasiłki wypłacają: 1) płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, 2) ZUS:
ubezpieczonym, których płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego mniej niż 20 ubezpieczonych;
ubezpieczonym, prowadzącym pozarolniczą działalność oraz osobom z nim współpracującym;
ubezpieczonym będącym duchownymi;
osobom uprawnionym do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia;
ubezpieczonym podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu w Polsce z tytułu zatrudnienia u pracodawcy zagranicznego;
2. zaświadczenie lekarskie ubezpieczony jest obowiązany dostarczyć nie później niż w ciągu 7 dni od daty jego otrzymania płatnikowi zasiłków;
ubezpieczony, którego płatnik składek na ubezpieczenie chorobowe zgłasza do ubezpieczenia chorobowego mniej niż 20 ubezpieczonych obowiązany jest dostarczyć zaświadczenie w ciągu 7 dni od daty jego otrzymania płatnikowi składek, który przekazuje je niezwłocznie do ZUS, podając datę dostarczenia tego zaświadczenia przez ubezpieczonego;
niedopełnienie tego obowiązku powoduje obniżenie o 25 % wysokości zasiłku przysługującego za okres od 8 dnia orzeczonej niezdolności do pracy do dnia dostarczenia zaświadczenia;
3. płatnicy składek wypłacają zasiłki w terminach przyjętych dla wypłaty wynagrodzenia, a ZUS na bieżąco, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od złożenia dokumentów niezbędnych do ustalenia uprawnienia; jeżeli płatnik nie wypłacił zasiłku w terminie, to jest on obowiązany do wypłaty odsetek od tego zasiłku w wysokości i na zasadach określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych;
4. zasiłek wypłaca się osobie uprawnionej lub upoważnionej, lub uprawnionej do podjęcia wypłaty wynagrodzenia lub dochodu;
wypłatę zasiłku wstrzymuje się, jeżeli prawo do zasiłku ustało albo okaże się, że w ogóle nie istniało;
jeżeli świadczenie zostało pobrane nienależnie z winy ubezpieczonego lub w razie utraty prawa do zasiłku chorobowego albo utraty ważności zaświadczenia, wypłacone kwoty podlegają potrąceniu z należnych ubezpieczonemu zasiłków bieżących oraz z innych świadczeń z ubezpieczeń społecznych lub ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji;
decyzja ZUS w sprawie zwrotu bezpodstawnie pobranych zasiłków stanowi tytuł wykonawczy w postępowaniu egzekucyjnym w administracji;
5. roszczenie o zapłatę zasiłków przedawniają się po upływie 6 miesięcy od ostatniego dnia okresu, za który zasiłek przysługuje; jeżeli niezgłoszenie roszczenia o wypłatę zasiłku nastąpiło z przyczyn niezależnych od uprawnionego, termin 6 miesięcy liczy się od dnia, w którym ustała przeszkoda uniemożliwiająca zgłoszenie roszczenia;
jeżeli niewypłacanie zasiłku w całości lub w części było następstwem błędu płatnika składek albo ZUS, roszczenie o wypłatę zasiłku przedawnia się po upływie 3 lat.
6. płatnik składek oraz ZUS dysponuje roszczeniem regresowym - jeżeli niezdolność ubezpieczonego do pracy uzasadniająca wypłatę zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego została spowodowana przez inną osobę w wyniku popełnienia przez nią umyślnego przestępstwa lub wykroczenia, ZUS albo płatnik składek może dochodzić od sprawcy zwrotu wypłaconego zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego; stwierdza się to na podstawie prawomocnego orzeczenia sądowego;
USTAWA WYPADKOWA-
wypadek przy pracy
1. poprzez wypadek przy pracy rozumie się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności;
podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy;
2. na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych
w ustawie, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:
w czasie podróży służbowej w innych okolicznościach, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;
podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;
przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe
3. za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć następujące w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas np. uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobę pobierającą stypendium sportowe; pełnienia mandatu posła lub senatora, pobierającego uposażenie; wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia; odbywanie służby zastępczej;
4. za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku;
za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała;
za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby;
świadczenia
1. z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują następujące świadczenia:
zasiłek chorobowy - dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową,
świadczenie rehabilitacyjne - dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy;
zasiłek wyrównawczy - dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
jednorazowe odszkodowanie - dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
jednorazowe odszkodowanie - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty;
renta z tytułu niezdolności do pracy - dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;
renta szkoleniowa - dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową;
renta rodzinna - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;
dodatek do renty rodzinnej - dla sieroty zupełnej;
dodatek pielęgnacyjny;
pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą;
2. prawo do zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, jednorazowego odszkodowania i pokrycia kosztów leczenia przedawnia się, jeżeli zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 6,60 zł nie zostanie uregulowane w ciągu 6 miesięcy od dnia wypadku lub od dnia złożenia wniosku o przyznanie tych świadczeń z tytułu choroby zawodowej;
osobom tym ZUS wypłaca świadczenia w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do ustalenia prawa do tych świadczeń, nie później jednak niż w ciągu 60 dni od spłaty całości zadłużenia;
3. świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, jeżeli wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa;
świadczenia nie przysługują również ubezpieczonemu, który będąc w stanie nietrzeźwym lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku.
regulacja ta nie dotyczy członków rodziny ubezpieczonego, którzy w takich przypadkach zachowują prawo do świadczeń;
zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne
1. zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia wypadkowego przysługują niezależnie od okresu podlegania ubezpieczeniu; przysługują one od pierwszego dnia niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową; przysługują one w wysokości 100% podstawy wymiaru;
zasiłek i świadczenie nie przysługują za okresy niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, za które ubezpieczony na podstawie odrębnych przepisów zachowuje prawo do wynagrodzenia, uposażenia, stypendium lub innego świadczenia przysługującego za czas niezdolności do pracy;
podstawę wymiaru stanowi kwota będąca podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe;
prawo do zasiłków i świadczenia rehabilitacyjnego z ubezpieczenia wypadkowego ustalają i świadczenie to oraz zasiłki wypłacają: 1) płatnicy składek, jeżeli są zobowiązani do ustalania prawa do zasiłków w razie choroby i macierzyństwa i ich wypłaty, 2) ZUS - w pozostałych przypadkach;
jednorazowe odszkodowanie
przysługuje ono ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy;
za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie;
oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową dokonuje się po zakończeniu leczenia i rehabilitacji;
2. jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
3. jeżeli wskutek pogorszenia się stanu zdrowia stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu będący następstwem wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, który był podstawą przyznania jednorazowego odszkodowania, ulegnie zwiększeniu co najmniej o 10 punktów procentowych, jednorazowe odszkodowanie zwiększa się o 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent uszczerbku na zdrowiu przewyższający procent, według którego ustalone było to odszkodowanie;
jednorazowe odszkodowanie ulega zwiększeniu o kwotę stanowiącą 3,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli w stosunku do ubezpieczonego została orzeczona całkowita niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;
4. członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, przysługuje jednorazowe odszkodowanie; przysługuje ono również w razie śmierci wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej rencisty, który był uprawniony do renty z ubezpieczenia wypadkowego; członkami rodziny są:
małżonek, o ile nie orzeczono separacji;
dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione oraz przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej, spełniające w dniu śmierci ubezpieczonego lub rencisty warunki uzyskania renty rodzinnej;
rodzice, osoby przysposabiające, macocha oraz ojczym, jeżeli w dniu śmierci ubezpieczonego lub rencisty prowadzili z nim wspólne gospodarstwo domowe lub jeżeli ubezpieczony lub rencista bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania albo jeżeli ustalone zostało wyrokiem lub ugodą sądową prawo do alimentów z jego strony;
małżonkowi lub dziecku przysługuje odszkodowanie w wysokości 18-krotności przeciętnego wynagrodzenia, natomiast pozostałym członkom przysługuje odszkodowanie w wysokości 9-krotności przeciętnego wynagrodzenia
jeżeli do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie małżonek i jedno lub więcej dzieci, to przysługujące odszkodowanie zwiększone jest o 3,5-krotne przeciętne wynagrodzenie, na każde dziecko;
jeżeli do jednorazowego odszkodowania uprawnione są równocześnie dwoje lub więcej dzieci, to przysługujące odszkodowanie zwiększone jest o 3,5-krotne przeciętne wynagrodzenie, na drugie i każde następne dziecko;
5. przyznanie lub odmowa przyznania jednorazowego odszkodowania oraz ustalenie jego wysokości następuje w drodze decyzji ZUS, która wydawana jest w ciągu 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej albo wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji; ZUS dokonuje z urzędu wypłaty odszkodowania w terminie 30 dni od dnia wydania decyzji;
renty
1. przysługują ubezpieczonemu w razie niezdolności do pracy, a członkom rodziny w razie śmierci ubezpieczonego lub rencisty; musi zaistnieć związek pomiędzy niezdolnością lub śmiercią z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową;
przysługują one niezależnie od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego oraz bez względu na datę powstania niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową;
prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, przywraca się w razie ponownego powstania tej niezdolności bez względu na okres, jaki upłynął od ustania prawa do renty;
renta rodzinna z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje uprawnionym członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej; przysługuje ona również w razie śmierci wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej rencisty uprawnionego do renty z tytułu niezdolności do pracy;
2. renta z tytułu niezdolności do pracy i renta szkoleniowa z ubezpieczenia wypadkowego nie może być niższa niż:
80% podstawy jej wymiaru - dla osoby częściowo niezdolnej do pracy;
60% podstawy jej wymiaru - dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy;
100% podstawy jej wymiaru - dla osoby uprawnionej do renty szkoleniowej
dodatki
1. jeżeli do renty rodzinnej z ubezpieczenia wypadkowego jest uprawniona sierota zupełna, przysługuje jej z tego ubezpieczenia dodatek dla sieroty zupełnej na zasadach i w wysokości określonej w ustawie o emeryturach i rentach z FUS;
2. osobie uprawnionej do renty z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje dodatek pielęgnacyjny na zasadach i w wysokości określonej w ustawie o emeryturach i rentach z FUS;
wyłączenie
1. świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, jeżeli wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa;
2. świadczenia nie przysługują również ubezpieczonemu, który będąc w stanie nietrzeźwym lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku;
3. jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że ubezpieczony znajdował się w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, płatnik składek kieruje ubezpieczonego na badanie niezbędne do ustalenia zawartości alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych w organizmie; ubezpieczony obowiązany jest poddać się tym badaniom;
odmowa poddania się badaniu lub inne zachowanie uniemożliwiające jego przeprowadzenie powoduje pozbawienie prawa do świadczeń, chyba że ubezpieczony udowodni, że miały miejsce przyczyny, które uniemożliwiły poddanie się temu badaniu;
4. ZUS odmawia przyznania świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego w przypadku:
nieprzedstawienia protokołu powypadkowego lub karty wypadku,
nieuznania w protokole powypadkowym lub karcie wypadku zdarzenia za wypadek przy pracy w rozumieniu ustawy;
protokół powypadkowy lub karta wypadku zawierają stwierdzenia bezpodstawne;
5. odmowa przyjęcia następuje w drodze decyzji;
choroba zawodowa
1. za chorobę zawodową uważa się chorobę określoną w wykazie chorób zawodowych, o którym mowa w art. 237 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy, jeżeli została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy;
zbieg prawa do świadczenia
1. w razie zbiegu uprawnień do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia chorobowego z uprawnieniami do zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku wyrównawczego z ubezpieczenia wypadkowego, ubezpieczonemu przysługuje świadczenie z ubezpieczenia wypadkowego;
2. w razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku rent przewidzianych w ustawie wypłaca się rentę wyższą lub wybraną przez tę osobę;
3. przy zbiegu prawa do świadczeń osoba uprawniona do emerytury i renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej może pobierać: 1) emeryturę powiększoną o połowę renty lub 2) rentę powiększoną o połowę emerytury, jeśli nie osiąga przychodu; osobie takiej przysługuje wyłącznie jeden dodatek pielęgnacyjny - z ubezpieczenia wypadkowego;
4. osoba osiągająca przychód - bez względu na jego wysokość - może pobierać tylko jedno, wskazane przez siebie świadczenie, tj. rentę z tytułu niezdolności do pracy albo emeryturę;
WARTO POZA TYM SKRYPTEM POCZYTAC USTAWY!!!
ANIA.