pytanie 10, Wojskowa Akademia Techniczna - Zarządzanie i Marketing, Licencjat, III Rok, Semestr 5, Prawo Gospodarcze


Oferta

jeden ze sposobów zawarcia umowy, polegający na złożeniu przez oferenta oświadczenia woli drugiej stronie, zwanej tradycyjnie oblatem.

Oświadczenie woli

Zgodnie z art. 66 § 1 k.c., oświadczenie woli musi zawierać istotne postanowienia przyszłej (oferowanej) umowy. Oprócz Essentialia negotii oświadczenie woli musi zawierać stanowczą propozycję zawarcia umowy.
Ofertą nie będzie więc oświadczenie, które zawiera w swej treści jedynie elementy informacyjne. Takie oświadczenie (wszelkie ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje, skierowane do ogółu lub do poszczególnych osób), zgodnie z art. 71 k.c., będzie jedynie zaproszeniem do zawarcia umowy (do 2003 roku nazywało się ono zaproszeniem do rokowań, co jak się wydaje, lepiej tłumaczy charakter).
Oprócz istotnych postanowień umowy oferta może oczywiście zawierać także inne elementy przyszłej umowy, a więc Accidentalia negotii czy Naturalia negotii.

Oblat

Wbrew literalnemu brzmieniu art. 66 § 1 ("drugiej stronie") kc przyjmuje się powszechnie, że oferta może być złożona nie tylko indywidualnie oznaczonemu podmiotowi, ale również bliżej nie oznaczonej grupie podmiotów (publicznie).

Związanie oferenta ofertą, termin związania

Oferent może oczywiście określić w ofercie termin oczekiwania na odpowiedź oblata. Termin ten może oznaczyć zupełnie dowolnie. Nie można więc skutecznie podnosić zarzutów, że termin ten był zbyt krótki.

Sytuacja komplikuje się, gdy oferta nie określa tego terminu. W takich sytuacjach zastosować należy normę z art. 66 § 2 k.c., która przewiduje następujące rozwiązania:

W przypadku ofert w postaci elektronicznej oferta wiąże oferenta, jeżeli oblat niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie. Ofertami w postaci elektronicznej nie są jednak oferty przesyłane za pomocą poczty elektronicznej (art. 66¹ § 4 k.c.)

W przypadku śmierci związanie ofertą przechodzi w zasadzie na spadkobierców. Nie reguluje tego co prawda kodeks, niemniej rozwiązanie takie jest powszechnie akceptowane. Wyjątki od powyższej reguły mogą oczywiście wynikać z treści oferty, z ustawy, czy z okoliczności towarzyszących danej ofercie (np. oferowana umowa musi zostać wykonana przez ściśle określoną osobę, np. ze względu na jej uzdolnienia artystyczne).

Milczenie oblata

W myśl panujących poglądów milczenie oblata może oznaczać zgodę na zawarcie umowy wówczas, gdy przepis prawny wyraźnie tak stanowi lub ustali się obowiązywanie takiej reguły znaczeniowej w stosunkach pomiędzy nim a oferentem.

Wyraźną podstawę prawną zawiera art. 68² k.c., według którego dorozumiane przyjęcie oferty możliwe jest jeżeli:

Podstawę taką daje również art. 69 k.c., w myśl którego umowa dochodzi do skutku poprzez samo przystąpienie do wykonania, jeżeli dojście oświadczenia o przyjęciu oferty do oferenta nie jest konieczne według:

Opóźnienie odpowiedzi

Może się zdarzyć, że oblat zaakceptuje ofertę w czasie właściwym (patrz wyżej co do okresu związania ofertą), jednakże akceptacja ta dotrze do oferenta z opóźnieniem (przykładowo - z powodu nieterminowego doręczenia listu przez pocztę). Tego typu sytuacji dotyczy art. 67 k.c. Umowa zostaje skutecznie zawarta, chyba, że oferent niezwłocznie po otrzymaniu opóźnionej odpowiedzi zawiadomi oblata, że wskutek opóźnienia odpowiedzi poczytuję umowę za niezawartą.

Odwołanie oferty

W stosunkach między przedsiębiorcami oferta może być odwołana. Jest to możliwe jedynie przed zawarciem umowy, tak więc oświadczenie o odwołaniu musi zostać złożone oblatowi przed wysłaniem przez niego oświadczenia o przyjęciu oferty. Oferty nie można odwołać, jeżeli wynika to z jej treści (oferta nieodwołalna) lub określono w niej termin przyjęcia.

Dopuszczalne jest również odwołanie oferty nieskierowanej do indywidualnego podmiotu, ale do bliżej nieokreślonej zbiorowości. W takiej sytuacji oferta może zostać cofnięta, co jednak nie ma wpływu na umowy zawarte wskutek oświadczeń oblatów, złożonych przed odwołaniem oferty.

Przyjęcie, odrzucenie, zmiany w ofercie

Oblat może:

Oblat nie ma w zasadzie możliwości dokonać zmian i uzupełnień w treści oferty. Nie może więc jednocześnie dokonać przyjęcia oferty i zmian w niej. Zmiany możliwe są dopiero po odrzuceniu poprzez złożenie swojej ofertę. W takiej sytuacji nastąpi odwrócenie ról - dotychczasowy oferent stanie się oblatem, dotychczasowy oblat - oferentem (czasem zwany jest również kontroferentem). Powyższe wynika jasno z art. 68 k.c.

Powyższa zasada obowiązywała bez wyjątków do 2003 roku, kiedy to dokonano w niej dość poważnego wyłomu, uzasadnianego koniecznością uproszczenia i ułatwienia obrotu profesjonalnego.

W obrocie profesjonalnym oblat może przyjąć ofertę z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnień (przyjęcie modyfikujące), jeżeli:

Zabezpieczeniem interesów oferenta jest możliwość sprzeciwienia się zawarciu umowy w kształcie wynikającym z akceptacji z zastrzeżeniami. Sprzeciw taki powinien zostać wyrażony niezwłocznie.

Przyjęcie lub odrzucenie oferty są oświadczeniem woli oblata. Należy wskazać, że w obrocie oświadczenie to często składane będzie poprzed przystąpienie (umowa adhezyjna).

Umowa sprzedaży

Sprzedaż - umowa cywilna, w której: ...sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. (art.535 kc)

Charakterystyka umowy sprzedaży

Sprzedaż jest umową:

Forma umowy

Elementy umowy sprzedaży

Postanowienia istotne przedmiotowo (Essentialia negotii), czyli elementy konstrukcyjne niezbędne do zakwalifikowania konkretnej umowy jako umowy sprzedaży to:

Strony umowy sprzedaży

Stroną umowy sprzedaży może być każdy podmiot - osoba fizyczna lub prawna, jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznała zdolność prawną

Przedmiot umowy sprzedaży

Przedmiotem umowy sprzedaży, a więc świadczenia sprzedawcy mogą być:

Przy czym rzecz będąca przedmiotem umowy sprzedaży nie musi stanowić własności sprzedawcy. Oprócz tego przedmiot umowy sprzedaży nie musi mieć ściśle skonkretyzowanej postaci w chwili zawierania umowy ale może dotyczyć rzeczy mającej powstać w przyszłości.

Ponadto ustawodawca polski wprowadził pewne ograniczenia co do przedmiotu sprzedaży. Nie mogą być przedmiotem umowy sprzedaży np. zabytki historyczne o dużym znaczeniu dla całego narodu. Istnieją też kategorie rzeczy, co do których potrzebne jest spełnienie dodatkowych formalności, jak np. broń palna czy narkotyki.

Cena

Kupujący jest obowiązany do zapłaty sumy pieniężnej (ceny) określonej - w zakresie obrotu krajowego - co do zasady w walucie polskiej, której wysokość ma odpowiadać wartości przedmiotu sprzedaży (czyli cena ma być ekwiwalentna). Ekwiwalentność ceny jest rozumiana subiektywnie i może odbiegać od obiektywnej wartości rzeczy.

Obowiązki stron umowy sprzedaży

Obowiązki sprzedawcy (art. 535 kc):

Obowiązki kupującego:

Szczególne rodzaje sprzedaży

Sprzedaż na raty

Podstawowe cechy tego rodzaju sprzedaży to:

Zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej

Strony mogą zamieścić w umowie zastrzeżenie własności sprzedanego przedmiotu na rzecz sprzedawcy aż do chwili zapłaty ceny (pactum reservati dominii), skutkiem czego zastrzeżenie własności nie bezpodstawnie uważa się za sposób zabezpieczenia wierzytelności sprzedawcy o zapłatę ceny.

Sprzedaż z prawem odkupu

Do umowy sprzedaży strony mogą wprowadzić postanowienie, że sprzedawca ma uprawnienie odkupienia od kupującego przedmiotu sprzedaży, aby stać się ponownie jego właścicielem (dochodzi wówczas do powstania prawa akcesoryjnego). Zastrzeżenie prawa odkupu może pełnić funkcję zabezpieczającą, jednakże wiąże się z pewnym ryzykiem dla sprzedawcy, ponieważ - jako skuteczne tylko między stronami - nie pozbawia kupującego faktycznej możności wykonywania wszelkich praw właściciela, które mu w pełni przysługują, a w tym np. sprzedaży rzeczy osobie trzeciej.

Sprzedaż z prawem pierwokupu

Prawo pierwokupu, ogranicza uprawnionego (właściciela) co do swobody rozporządzania przedmiotem sprzedaży. Prawo pierwokupu może wypływać bądź z przepisu prawa (ustawowe prawo pierwokupu), bądź z czynności prawnej (umowne prawo pierwokupu może zostać zastrzeżone np. w umowie sprzedaży, darowizny, dzierżawy, najmu). Prawo pierwokupu nie może być zastrzeżone na wypadek innej umowy niż sprzedaż (np. umowy darowizny przy czym może mieć w niej swe źródło). Prawo pierwokupu stanowi zastrzeżenie uprawnienia pierwszeństwa przy kupnie oznaczonej rzeczy w razie, gdyby rzecz ta była komukolwiek sprzedawana. Obowiązek respektowania tego uprawnienia spoczywa na sprzedawcy rzeczy.

Dzierżawa

jeden z typów umów prawa cywilnego. Reguluje ją Kodeks cywilny w art. 693-709, przy odpowiednim zastosowaniu przepisów o najmie (art. 659-692). Dzierżawa należy do umów nazwanych, dwustronnie zobowiązujących, wzajemnych i konsensualnych (tzn. dochodzących do skutku przez zgodne oświadczenie woli stron). Polega na udostępnieniu innej osobie prawa lub rzeczy, natomiast (w odróżnieniu np. od pożyczki) nie przenosi własności. Przedmiotem dzierżawy może być tylko rzecz lub prawo przynoszące pożytki.

Istotą dzierżawy jest to, że wydzierżawiający na oznaczony czas oddaje dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków, w zamian za co dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu czynsz. Konieczną cechą dzierżawy jest zatem jej odpłatność.

Dzierżawca powinien wykonywać swoje prawo zgodnie z zasadami prawidłowej gospodarki i nie może zmieniać przeznaczenia przedmiotu dzierżawy bez zgody wydzierżawiającego. Nie może również bez zgody wydzierżawiającego oddawać rzeczy osobie trzeciej. W trakcie dzierżawy dzierżawca zobowiązany jest do dokonywania napraw niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie nie pogorszonym. Dzierżawić można zarówno rzeczy, jak i prawa. Odpłatność umowy dzierżawy może ulec ograniczeniu do samego ponoszenia podatków i innych ciężarów związanych z własnością lub posiadaniem gruntu. Ponadto czynsz dzierżawny może być oznaczony nie tylko w pieniądzach, ale także świadczeniach innego rodzaju, czy w ułamkowej części pożytków (np. 1/2 części zbioru).

Stosunek dzierżawy jest podobny do innych stosunków prawnych polegających na korzystaniu z cudzej rzeczy. Od stosunku najmu różni dzierżawę przewidziane wprost przez ustawę uprawnienie dzierżawcy do pobierania pożytków z dzierżawionej rzeczy. Od użyczenia (art. 710-719 Kodeksu cywilnego) różni dzierżawę odpłatność. Z kolei użytkowanie (art. 252-265 Kodeksu cywilnego) nie jest stosunkiem obligacyjnym, lecz ograniczonym prawem rzeczowym.

Gdy wydzierżawiającym był właściciel umowa dzierżawy, podobnie jak umowa najmu, może być ujawniona przez wpis w dziale III księgi wieczystej. W takiej sytuacji wpis dzierżawy uzyskuje skuteczność względem praw nabytych przez czynność prawną po jego ujawnieniu w księdze oraz pierwszeństwo przed ograniczonym prawem rzeczowym nie ujawnionym w księdze.

Dzierżawa jest z założenia przewidziana jako stosunek prawny długotrwały, mogący trwać nawet kilkadziesiąt lat. Dzierżawa jest typową w stosunkach wiejskich formą udostępniania rolnikom gruntów rolnych - potocznie jest zwana "arendą" lub "orendą". Historycznie dzierżawca nazywany był również tenutariuszem, arendarzem[1].

Pożyczka

operacja polegająca na udzieleniu przez osobę fizyczną lub instytucję określonej kwoty środków pieniężnych lub określonych przedmiotów do dyspozycji pożyczkobiorcy, na czas oznaczony lub nieoznaczony (Jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę - art. 723 kc). W przeciwieństwie do kredytu bankowego nie jest wymagane określenie celu na jaki pieniądze zostaną wydatkowane oraz naliczenie i pobranie odsetek.

Kwestie pożyczek regulowane są przez kodeks cywilny (art. 720 § 1). Przedmiotem pożyczki w odróżnieniu od kredytu mogą być zarówno środki pieniężne jak i przedmioty, jednakże tylko oznaczone co do gatunku. Pożyczka może być odpłatna lub nieodpłatna, zaś kredyt jest odpłatny.

W języku potocznym pożyczyć można pieniądze lub każdą rzecz. W przypadku rzeczy, obowiązek drugiej strony polega na zwrocie dokładnie tej samej rzeczy, tj. rzeczy oznaczonej co do tożsamości. W rozumieniu polskiego Kodeksu cywilnego nie jest to więc umowa pożyczki, może być to natomiast umową użyczenia (pożyczenie bezpłatnie) albo najmu lub dzierżawy (pożyczenie odpłatne).

Umowa najmu

w polskim prawie cywilnym umowa, w której wynajmujący zobowiązuje się oddać przedmiot najmu do używania najemcy, na czas oznaczony lub nieoznaczony, w zamian za wynagrodzenie w postaci czynszu płaconego przez najemcę. Przedmiotem najmu mogą być rzeczy ruchome, jak również nieruchomości, a także części rzeczy jako całości lub nawet jej części składowe. Wyłączone z najmu są rzeczy zużywalne a także prawa. Wynajmujący ma obowiązek wydania najemcy rzeczy w stanie przydatnym do umówionego użytku i utrzymywanie go w odpowiednim stanie przez cały czas trwania umowy na swój koszt. Najemca ma obowiązek płacenia czynszu,który może być ustalony w pieniądzach lub innych świadczeniach, a także używania rzeczy w sposób przewidziany w umowie i sprawowania nad nią pieczy. Stosunek najmu wygasa automatycznie z upływem okresu na jaki umowa została zawarta.Jeśli czas nie został oznaczony wygasa na skutek wypowiedzenia.

Uregulowanie prawne

Przepisy dotyczące umowy najmu znajdują się w Kodeksie cywilnym (księga trzecia: Zobowiązania, tytuł XVII: Najem i dzierżawa, dział I: Najem) w artykułach od 659 do 692. Ponadto zasady najmu lokali mieszkalnych zawarte są w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (t.j. Dz. U. z 2005 nr 31, poz. 266 ze zm.)

Umowy pokrewne

Najem od dzierżawy różni się zakresem uprawnień najemcy, który może tylko używać rzeczy, podczas gdy dzierżawcy przysługuje ponadto prawo przynoszących przez rzecz pożytków (plonów, zysków). Dzierżawę od najmu rozróżnia także zakres przedmiotowy umowy. Dzierżawione mogą być także prawa (np. prawo do użytkowania wieczystego).

Natomiast najem i użyczenie odróżnia odpłatność, gdyż umowa najmu jest zawsze odpłatna, a użyczenie jest umową nieodpłatną.

Umowa o dzieło

Umowa o dzieło - umowa cywilnoprawna określona Kodeksem cywilnym art. 627-646. Zakres tej umowy określa Art. 627. Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Umowa o dzieło jest umową: zobowiązującą, odpłatną, wzajemną oraz konsensualną. Warunkiem zaistnienia umowy o dzieło jest określenie w umowie dzieła jakie ma wykonać przyjmujący zamówienie. Dziełem może być dowolna rzecz, utwór, program komputerowy.

Poprzez zawarcie umowy o dzieło wykonawca zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, to znaczy zobowiązuje się do uzyskania pewnego wyniku swoich działań, a zamawiający, czyli pracodawca, do wypłaty wynagrodzenia określonego w umowie. Wysokość wynagrodzenia powinna być określona w umowie, choć niekoniecznie kwotowo, zamiast tego mogą znaleźć się tam wskazówki do określenia wynagrodzenia po zakończeniu pracy, wskazówki te miałyby określić, czego spodziewa się zamawiający i za co mógłby zapłacić wyższe wynagrodzenie, a co będzie odpowiadało za to, że wykonawca otrzyma znacznie niższe wynagrodzenie.

Dzieło może mieć także charakter działalności twórczej - więc niematerialnej.

Materialny rezultat umowy powinien być z góry określony (uszycie ubrania, remont budynku, naprawa powierzonej rzeczy).

Za dzieło można również uznać rezultat niematerialny, gdy przedmiotem świadczenia jest np. nauczenie określonej umiejętności czy przeszkolenie do zawodu lub osiągnięcie ustalonego rezultatu. Przedmiotem umowy o dzieło może być np. sporządzenie bilansu, wykonanie zdjęć, stworzenie programu komputerowego, witryny internetowej (dzieło materialne) lub organizacja koncertu, konferencji, prezentacji nowego produktu firmy (dzieło niematerialne). Doprowadzenie do określonego z góry rezultatu dla zamawiającego może być także przedmiotem umowy o dzieło, jeżeli taki rezultat możliwy jest do zdefiniowania. Tak więc np. wykonanie analizy prawnej konkretnej sytuacji lub doprowadzenie do konkretnej sytuacji może być dziełem, podczas gdy usługa stałej konsultacji prawnej dziełem nie jest.

Prawnicy "zlecenie" nazywają "umową starannego działania", a "dzieło" - "umową rezultatu". Celem umowy o dzieło jest osiągnięcie określonego w jej treści rezultatu, podczas gdy celem umowy zlecenia jest samo działanie (praca), które nie musi doprowadzić do osiągnięcia określonego rezultatu. Umowa o dzieło powinna być uwieńczona konkretnym i sprawdzalnym rezultatem, wynagradzany jest sam rezultat a nie samo działanie. Czyli np. uzyskanie obrotu jest dziełem, ale praca z klientem na rzecz obrotu jest zleceniem.

Umowa o roboty budowlane

Umowa o roboty budowlane - rodzaj umowy cywilnoprawnej.

Wzajemne zobowiązania stron umowy przedstawiają się w podstawowym przypadku następująco:

Wynagrodzenie wykonawcy

Jeżeli strony umówiły się o wynagrodzenie ryczałtowe, przyjmujący zamówienie nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia, chociażby w czasie zawierania umowy nie można było przewidzieć rozmiaru lub kosztów prac (art. 632 k.c.). Przepis ten dotyczy umów o dzieło, ale zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego może być stosowany w drodze analogii do umowy o roboty budowlane (wyrok SN z 15 czerwca 2007, sygn. V CSK 63/07).

Rozróżnienie umowy o roboty budowlane i umowy o dzieło

Przy rozróżnieniu umowy o roboty budowlane od innych umów prawa cywilnego (przede wszystkim od umowy o dzieło najważniejsze znaczenie ma ustalenie, czy proces inwestycyjny był wykonywany według rygorów i procedur przewidzianych przepisami prawa budowlanego. Umowa najmu

Umowa najmu

w polskim prawie cywilnym umowa, w której wynajmujący zobowiązuje się oddać przedmiot najmu do używania najemcy, na czas oznaczony lub nieoznaczony, w zamian za wynagrodzenie w postaci czynszu płaconego przez najemcę. Przedmiotem najmu mogą być rzeczy ruchome, jak również nieruchomości, a także części rzeczy jako całości lub nawet jej części składowe. Wyłączone z najmu są rzeczy zużywalne a także prawa. Wynajmujący ma obowiązek wydania najemcy rzeczy w stanie przydatnym do umówionego użytku i utrzymywanie go w odpowiednim stanie przez cały czas trwania umowy na swój koszt. Najemca ma obowiązek płacenia czynszu,który może być ustalony w pieniądzach lub innych świadczeniach, a także używania rzeczy w sposób przewidziany w umowie i sprawowania nad nią pieczy. Stosunek najmu wygasa automatycznie z upływem okresu na jaki umowa została zawarta.Jeśli czas nie został oznaczony wygasa na skutek wypowiedzenia.

Uregulowanie prawne

Przepisy dotyczące umowy najmu znajdują się w Kodeksie cywilnym (księga trzecia: Zobowiązania, tytuł XVII: Najem i dzierżawa, dział I: Najem) w artykułach od 659 do 692. Ponadto zasady najmu lokali mieszkalnych zawarte są w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (t.j. Dz. U. z 2005 nr 31, poz. 266 ze zm.)

Umowy pokrewne

Najem od dzierżawy różni się zakresem uprawnień najemcy, który może tylko używać rzeczy, podczas gdy dzierżawcy przysługuje ponadto prawo przynoszących przez rzecz pożytków (plonów, zysków). Dzierżawę od najmu rozróżnia także zakres przedmiotowy umowy. Dzierżawione mogą być także prawa (np. prawo do użytkowania wieczystego).

Natomiast najem i użyczenie odróżnia odpłatność, gdyż umowa najmu jest zawsze odpłatna, a użyczenie jest umową nieodpłatną.

Umowa pożyczki

Umowa pożyczki - umowa, w ramach której pożyczkodawca oddaje na własność pożyczkobiorcy pieniądze lub rzeczy oznaczone co do gatunku, a pożyczkobiorca zobowiązuje się do oddania tej samej ilości pieniędzy lub rzeczy po upływie ustalonego w umowie czasu. Jeżeli termin zwrotu pożyczki nie został przez strony w umowie oznaczony, dłużnik obowiązany jest ją zwrócić w ciągu sześciu tygodni od wypowiedzenia przez dającego pożyczkę. W zależności od woli stron pożyczka może być odpłatna lub nieodpłatna.Najczęstsza formą odpłatności za pożyczkę pieniężną są odsetki,ustawowe lub ustalone przez strony. Pożyczone rzeczy lub pieniądze przechodzą na własność pożyczkobiorcy,który ma pełne prawo rozporządzania nimi.

Faktoring

Faktoring - rodzaj transakcji handlowych wykształconych w praktyce anglosaskich instytucji finansowych i w rozwiniętej już postaci przeniesionych na grunt europejski w latach pięćdziesiątych XX wieku.

W kategoriach ekonomicznych faktoring jest konkurencyjnym wobec kredytu bankowego sposobem zapewnienia przedsiębiorstwu środków finansowych o charakterze obrotowym, a czasem również sposobem zabezpieczenia przed nieściągalnością należności.

W kategoriach prawnych natomiast specyficznym stosunkiem prawnym, w którym uczestniczą co najmniej trzy podmioty - faktor, przedsiębiorca (faktorant), który w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej zbywa towary lub świadczy usługi za odroczonym terminem płatności, oraz klienci faktoranta (dłużnicy).

Faktoring jest rodzajem specjalistycznego pośrednictwa handlowego, w którym wyspecjalizowana instytucja finansowa (z reguły spółka z udziałem banku) nabywa w drodze cesji od przedsiębiorstw handlowych lub przemysłowych roszczenie o zapłatę należnych im kwot z różnego rodzaju źródeł zobowiązanych, a zwłaszcza sprzedaży.

Umowę faktoringu zaliczać należy do tzw. umów nienazwanych. Dopuszczalność zawierania umów faktoringowych wynika z zasady swobody umów (art. 353¹ Kodeksu cywilnego).

Faktoring uważany jest za umowę łączącą elementy różnych umów, np. cesji wierzytelności i umowy zlecenia, jednakże bez całkowitego utożsamienia jej z którąkolwiek z tych umów. Faktor w ramach umowy zobowiązuje się do wykonania czynności dodatkowych, niezwiązanych już bezpośrednio z samą cesją.

Faktoring może zostać także zdefiniowany na podstawie tekstu Układu Europejskiego podpisanego przez Polskę (ustanawiającego stowarzyszenie między Rzecząpospolitą Polską z jednej strony, a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi z drugiej), gdzie zaliczany jest do usług finansowych. Zgodnie z brzmieniem tego dokumentu usługą taką jest każda usługa o charakterze finansowym, świadczona przez usługodawcę finansowego.

Również zarządzenie Prezesa Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z 9 września 1992 roku w sprawie ochrony znaków towarowych wymienia expressis verbis faktoring jako usługę o charakterze finansowym.

Podmioty faktoringu

Podmiotami biorącymi udział w faktoringu są:

Zaangażowanie banków w transakcje faktoringowe jest w pełni zrozumiałe i uzasadnione zważywszy, że czynności prawne i faktyczne, jakie wiążą się z istotą faktoringu z natury swej nadają się do włączenia ich do katalogu. Pierwsze spółki faktoringowe powstały w USA. Ich działalność przejawia się głównie w nabywaniu wierzytelności od sprzedawców (dostawców) czy usługodawców oraz udzielaniu kredytów. W ten sposób spółki faktoringowe stały się konkurentami banków i ich tradycyjnej działalności. Nie ma przeszkód prawnych ani faktycznych, aby działalność faktoringową mogła prowadzić osoba fizyczna, zajmując się nią w sposób profesjonalny. W prawie polskim podmiotem gospodarczym może być osoba fizyczna.

Klauzule stosowane w umowie faktoringu

Podstawowe funkcje faktoringu

Formy faktoringu [edytuj]

Treść umowy faktoringu [edytuj]

Treść umowy faktoringu obejmuje z reguły dwie części. Część pierwsza, podstawowa, obejmuje postanowienia składające się niejako na "ogólne warunki " takich umów. Są one dlatego nazywane w praktyce "warunkami standardowymi". Część druga umowy faktoringu obejmuje postanowienia szczegółowe. Na ogół bywa tak, że przedmiotem transakcji są jedynie postanowienia szczegółowe. Jeżeli bowiem przedsiębiorcy nie odpowiadają "warunki ogólne" sformułowane w pierwszej części umowy, to po prostu nie przystępuje w ogóle do pertraktacji co do warunków szczegółowych.

Już z pierwszej części umowy powinno wynikać, czy strony doprowadzą do skutku faktoring właściwy, czy też, poprzestaną na faktoringu niewłaściwym. Należy zatem powiedzieć wyraźnie o tym, czy bank faktoringowy bierze na siebie ryzyko wypłacalności dłużnika, czy też że będzie ono nadal obarczać przedsiębiorcę. W przedstawionej części umowy należy wskazać umowy zawarte pomiędzy przedsiębiorcą a jego dłużnikiem, a z których wynikają wierzytelności przelewane przez przedsiębiorcę na bank faktoringowy. Wskazanie to powinno obejmować co najmniej dokładne oznaczenie stron tamtych umów, daty ich zawarcia, ich przedmioty oraz terminy spełnienia świadczeń na rzecz przedsiębiorcy. Jeżeli między przedsiębiorcą a jego dłużnikami zawarte zostały umowy dodatkowe (zwane w praktyce "aneksami"), to powinny one być wyszczególnione już w części podstawowej z podaniem takich samych danych, jak w wypadku umów pierwotnych. Umowa faktoringu obejmuje nierzadko kilka (kilkanaście) umów dostawy, sprzedaży, czy o usługi, jakie doszły do skutku między przedsiębiorcą a jego partnerami. W takiej sytuacji występuje szereg różnych terminów zapłaty należności przedsiębiorcy. Podmioty umowy mogą wówczas uzgodnić tzw. średni termin płatności dla wszystkich tych wierzytelności (z ang. average due date). Należy też określić kwotę należną sprzedawcy (dostawcy) czy usługodawcy z tytułu cesji ich wierzytelności. W części podstawowej musi też być określona wysokość prowizji należnej faktorowi. Wysokość ta może być podana w wielkości bezwzględnej lub w odpowiednim procencie (stopa procentowa) w stosunku do wielkości wierzytelności. Na wysokość prowizji wpływa oczywiście nie tylko kwota (wielkość) wierzytelności, ale i pozycja ekonomiczno-prawna nabywcy towarów i usług, zabezpieczenie wierzytelności, przedmiot towarów i usług objętych umowami sprzedaży, dostawy lub umowami o usługi, a także terminy (długie czy krótkie) spełnienia świadczenia przed dłużnika (dłużników). Oprócz zwykłej prowizji, strony mogą sobie zastrzec dla faktora prowizje dodatkową, wynikającą z reguły z zakresu czynności dodatkowych, których ma podjąć się faktor. Oprócz prowizji zwykłej i dodatkowej możliwa jest też prowizja podwyższona. Stosowana jest przy faktoringu właściwym (pełnym) i tylko z tym faktoringiem jest ona w praktyce obrotu wiązana. Podwyższenie prowizji wiąże się tu bowiem z przyjęciem przez faktora ryzyka wypłacalności dłużnika. Należy również zawrzeć postanowienia co do obowiązku płacenia odsetek za korzystanie z cudzego kapitału oraz odsetek za opóźnienie, poza tym umowa powinna zawierać wszystkie inne dane niezbędne dla zawarcia umowy, a więc oznaczenie stron z podaniem adresu, ewentualnych pełnomocników (prokurentów), czas trwania umowy (ściśle określony lub na czas nieoznaczony).

Integralną część kontraktu faktoringowego stanowią warunki szczegółowe. W tej części umowy zawarte są postanowienia poszerzające zakres świadczeń faktora na rzecz faktoranta. Musi się tu znaleźć także dokładny opis świadczeń dodatkowych. Faktor na mocy dodatkowego porozumienia może świadczyć inne usługi, takie jak:

Usługi te mogą obejmować ponadto:

W części drugiej umowy faktoringowej strony określają również szczegółowe prawa i obowiązki. W praktyce obrotu umowy mogą zawierać:

Franczyza

Franczyza (ang. franchising) - system sprzedaży towarów, usług lub technologii, który jest oparty na ścisłej i ciągłej współpracy pomiędzy prawnie i finansowo odrębnymi i niezależnymi przedsiębiorstwami - franczyzodawcą (FD) i jego indywidualnymi franczyzobiorcami (FB). Franchising zakłada też przepływ know-how od FD do FB przez cały czas obowiązywania umowy franczyzowej.

Cechy franczyzy

Istota systemu polega na tym, że FD nadaje swoim poszczególnym FB prawo oraz nakłada na nich obowiązek prowadzenia działalności zgodnie z jego koncepcją. W ramach umowy sporządzonej na piśmie oraz w zamian za bezpośrednie lub pośrednie świadczenia finansowe uprawnienie to upoważnia indywidualnego FB do korzystania z nazwy handlowej FD, jego znaku towarowego lub usługowego, metod prowadzenia działalności gospodarczej, wiedzy technicznej, systemów postępowania i innych praw własności intelektualnej lub przemysłowej, a także do korzystania ze stałej pomocy handlowej i technicznej FD.

Franchising w Polsce

Według raportu firmy doradczej PROFIT system na przełomie 2007 i 2008 roku w Polsce 19 tys. franczyzobiorców prowadziło 22,7 tys. sklepów i punktów usługowych w ramach 440 sieci franczyzowych. Natomiast w 58 sieciach agencyjnych działało14 tys. agentów prowadząc ponad 17 tys. placówek. Liczba nowych systemów franczyzowych i agencyjnych (warunek: sprzedana przynajmniej jedna licencja) wzrosła w ciągu roku o 21,5% i od kilku lat utrzymuje się na wysokim poziomie charakterystycznym dla gospodarki w fazie szybkiego rozwoju. Raport wskazuje na rekordowe w historii naszego rynku inwestycje franczyzobiorców i początek ekspansji polskich systemów za granicę. Wzrost inwestycji obserwowany w całej gospodarce wyraźnie zaznaczył się również w sektorze franczyzy. W ciągu ostatniego roku franczyzobiorcy zainwestowali ponad 1,1 mld złotych we własne firmy na licencji franczyzowej. W jednostkach franczyzowych i agencyjnych zatrudnionych jest obecnie ponad 175 tys. osób. Przykładami firm działających na zasadzie franczyzy są sieci fast food jak McDonald's czy Telepizza, a także sieć cukierni Bliklego. Systemy agencyjne skupione są głównie w dwóch sektorach: finanse (np. placówki partnerskie Banku BPH, agencje PKO BP, Dominet Bank czy agencje pocztowe) lub mniejsze sklepy spożywczo-przemysłowe (np. Kolporter i Żabka). W 2006 roku na rozwój przez franczyzę zdecydowały się między innymi: Vision Express, BZ WBK, ING Nationale-Nederlanden oraz Wedel (Pijalnie Czekolady). Także w branży finansowej wciąż trwa dobra koniunktura na tworzenie placówek na licencji. Agencyjne placówki zakładane są zazwyczaj w mniejszych miastach, gdzie koszt założenia własnego oddziału byłby dla banku zbyt wysoki. Do grona franczyzodawców dołączył również AIG Bank Polska SA (w 2005 roku), eurobank (w 2007 roku) oraz Getin Bank (na początku 2008 roku). Swoją sieć odbudowuje Bank BPH, Pekao SA przygotowuje nowy model partnerstwa. Budowę sieci agencyjnej zapowiedział również Alior Bank. Pojawienie się placówek partnerskich kolejnych banków było bezpośrednio związane z dobrą koniunkturą trwającą cały czas w branży bankowej - partnerzy zarabiają głównie na sprzedaży kredytów hipotecznych, małych pożyczek gotówkowych i kart kredytowych. Pojawienie się nowych franczyzowych sieci sklepów z artykułami dla domu i ogrodu (np. Dobre Dla Domu - sklepy z podłogami, panelami ściennymi i drzwiami) odzwierciedla utrzymujący się ruch boom w budownictwie. PROFIT system zbadał przychody franczyzobiorców i agentów. Przychody franczyzobiorców i agentów ze sprzedaży wyniosły w badanym okresie roku ponad 72 mld zł, co jest wzrostem o 44 proc. w stosunku do roku 2006, i jest równowartością prawie 7 proc. PKB. Przy czym średnia sprzedaż różniła się w zależności od branży: najmniej wyniosła w przypadku punktów finansowych - kilkanaście tys. zł miesięcznie, a najwięcej w wielkopowierzchniowych sklepach np. Intermarche - Grupa Muszkieterów (średnio powyżej miliona zł ) oraz branży paliwowej - ponad 700 tys. zł miesięcznie. Wysokość przychodów jest proporcjonalna do wysokości inwestycji.

Od 2000 roku działa Polska Organizacja Franczyzodawców zrzeszająca sieci franczyzowe i agencyjne działające w Polsce[1]

Słowniczek pojęć



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
pytania z prawa gggospodarczegp, Wojskowa Akademia Techniczna - Zarządzanie i Marketing, Licencjat,
pyt prawo, Wojskowa Akademia Techniczna - Zarządzanie i Marketing, Licencjat, III Rok, Semestr 5, Pr
pg- zlozone, Wojskowa Akademia Techniczna - Zarządzanie i Marketing, Licencjat, III Rok, Semestr 5,
Zak3adanie dzia3alnooeci gospodarczej 2003, Wojskowa Akademia Techniczna - Zarządzanie i Marketing,
Test z prawa gospodarczego i handlowego, Wojskowa Akademia Techniczna - Zarządzanie i Marketing, Lic
Prawo pracy1, Wojskowa Akademia Techniczna - Zarządzanie i Marketing, Licencjat, III Rok, Semestr 5,
PRAWO PRACY(1), Wojskowa Akademia Techniczna - Zarządzanie i Marketing, Licencjat, III Rok, Semestr
Typ Spółki, Wojskowa Akademia Techniczna - Zarządzanie i Marketing, Licencjat, III Rok, Semestr 6, P
ssd, Wojskowa Akademia Techniczna - Zarządzanie i Marketing, Licencjat, III Rok, Semestr 5, E-Biznes
Metodyplanowaniastrategiiok1, Wojskowa Akademia Techniczna - Zarządzanie i Marketing, Licencjat, III
Storytelling, Wojskowa Akademia Techniczna - Zarządzanie i Marketing, Licencjat, III Rok, Semestr 5,
TrollNowaWersja, Wojskowa Akademia Techniczna - Zarządzanie i Marketing, Licencjat, III Rok, Semestr
anatomiaemojidla studnetow, Wojskowa Akademia Techniczna - Zarządzanie i Marketing, Licencjat, III R
Test z reklamy i pr, Wojskowa Akademia Techniczna - Zarządzanie i Marketing, Licencjat, III Rok, Sem
prawo pytania, Wojskowa Akademia Techniczna - Zarządzanie i Marketing, Licencjat, II Rok, Semestr 3,
Rynek pracy, Wojskowa Akademia Techniczna - Zarządzanie i Marketing, Licencjat, II Rok, Semestr 3, R
Formy pieniądza, Wojskowa Akademia Techniczna - Zarządzanie i Marketing, Licencjat, II Rok, Semestr
BADANIA, Wojskowa Akademia Techniczna - Zarządzanie i Marketing, Licencjat, II Rok, Semestr 4, Badan

więcej podobnych podstron