32 Topografi i budowa żołądka

powyższe omówione w pyt 30-31.

BUDOWA ŚCIANY ŻOŁĄDKA

Ściana żołądka składa się z czterech warstw: 1) błony surowiczej, 2) błony mięśniowej, 3) tkanki podśluzowej i 4) błony śluzowej.

1. Błona surowicza jest częścią otrzewnej, która pokrywa cały żołądek z wyjątkiem wąskiego pasa wzdłuż obu jego krzywizn.

2. Błona mięśniowa, zbudowana z pęczków mięśni gładkich, składa się z trzech warstw. Warstwa zewnętrzna zawiera pęczki mięśniowe ułożone podłużnie, najgęściej skupione na krzywiźnie mniejszej i większej. Środkowa warstwa składa się z pęczków o przebiegu okrężnym. W ścianie odźwiernika błona mięśniowa okrężna grubieje bardzo znacznie, tworząc tam mięsień zwieracz odźwiernika. Nie­kompletną warstwę wewnętrzną stanowią włókna skośne, które wychodzą z war­stwy okrężnej błony mięśniowej przełyku i rozchodzą się wachlarzowato na obie ściany żołądka.

3. Tkanka podśluzowa jest dość grubą warstwą tkanki łącznej wiotkiej, zawierającej liczne naczynia krwionośne i nerwy.

4. Błona śluzowa stanowi wewnętrzną warstwę żołądka, skierowaną ku jego światłu. Jest ona miękka, dosyć gruba, barwy szaroróżowej, najgrubsza w okolicy odźwiernikowej, najcieńsza w obrębie dna. W pustym żołądku błona śluzowa jest silnie pofałdowana. Fałdy te krzyżują się ze sobą w różnych kierunkach i jedynie w obrębie krzywizny niniejszej występują trzy lub cztery stałe fałdy podłużne, cią­gnące się od wpustu do odźwiernika. Powierzchnię błony śluzowej żołądka pokry­wa nabłonek jednowarstwowy walcowaty. Na powierzchni tej przy niewielkim po­większeniu można dostrzec liczne punkcikowate ujścia gruczołów żołądkowych, tzw. dołeczki żołądkowe. W żołądku rozróżniamy dwa rodzaje gruczołów: gruczo­ły żołądkowe właściwe i gruczoły odźwiernikowe.

Gruczoły żołądkowe właściwe występują w wielkiej liczbie (ok. 100 na l mm²) w okolicy dna i trzonu żołądka. Są to gruczoły cewkowe proste, zawierają­ce dwa rodzaje komórek nabłonkowych: komórki główne, wyściełające światło gru­czołu, oraz komórki okładzinowe. Pierwsze wytwarzają pepsynogen, drugie - kwas solny. Pepsynogen w obecności kwasu solnego zmienia się w pepsynę, która jest en­zymem proteolitycznym żołądka.

Gruczoły odźwiernikowe występują w części odźwiernikowej żołądka. Są to proste lub złożone gruczoły cewkowo-pęcherzykowe, zbudowane z komórek nabłonka walcowatego. Wydzielają one prawie wyłącznie śluz. Śluz ten tworzy na po­wierzchni błony śluzowej warstwę grubości ok. l mm, chroniąc ją przed strawie­niem przez enzymy żołądkowe oraz zmniejszając tarcie przy przechodzeniu pokarmu.

---