LEKI STOSOWANWE W RESUSCYTACJI

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
epinefryna	Inj.Adrenalini 0,1%	amp	1 mg=1ml	1 mg co 3 min, nast. 3mg,5 mg
atropina	Atropinum sulfuricum	amp	1 mg=1ml	1 mg co 3 min do dawki 3 mg
lidocaina	Lignocainum HCl 2%	amp	2 ml 20 ml 1ml=20mg	1-1,5 mg/kg , śr.100mg, nast. wlew ciągły 2-4 mg/ min
amiodaron	Cordarone	amp	250 mg 150 mg	5 - 10 mg/kg w ciągu 20-30min (śr.300-450 mg), dawka podtrzymująca 10-12 mg/kg/dobę
prokainamid	Procainamidum	amp	500 mg	20-30 mg/min, aż do dawki 17mg/kg
tosylan bretylium	Bretylate	amp	100 mg	5mg/kg, ( śr. 300-500 mg) nast10 mg/kg co 5 min. do dawki 30 mg/kg, nast. wlew ciągły 1-2mg/min.
wodorowęglan sodu	NaHCO3 8,4%	amp	20 mEq/ 20 ml 1 ml=1 mmol	1 mmol/kg, nast. 0,5 mmol/kg co 10 min
magnez	20% MgSO4	amp	10 ml=2g	1-2 g w 100 ml soli fizjologicznej przez 1-2 min

UWAGI

Podczas resuscytacji zawsze pierwszeństwo mają czynności ABC
( udrożnienie dróg oddechowych, sztuczne oddychanie, masaż pośredni serca , defibrylacja elektryczna)

Cele farmakoterapii w resuscytacji :

• poprawa ukrwienia narządów podczas akcji reanimacyjnej

• ułatwienie defibrylacji elektrycznej

• zapobieganie komorowym zaburzeniom rytmu (nawrotom migotania komór)

• zwiększenie pobudliwości i przewodzenia w bradyasystolii lub asystolii

• wyrównanie zaburzeń metabolicznych

Adrenalina:

• działa pobudzająco na receptory alfa1 i alfa2 oraz beta1 i beta2

• działanie adrenaliny powoduje wzrost oporu obwodowego, zapobieganie zapadaniu żył, wzrost ciśnienia rozkurczowego w aorcie oraz zwiększenie przepływu mózgowego i wieńcowego, a także wzrost siły skurczu mięśnia sercowego, poprawę przewodzenia i automatyzmu w układzie bodżcoprzewodzącym serca i zwiększenie amplitudy migotania komór

• stosowana w: migotaniu komór, aktywności elektrycznej bez tętna

(dawniej: rozkojarzenie elektromechaniczne) oraz w asystolii

• dawkowanie : 1 mg co 3 min

• można zastosować zwiększane dawki : 1mg, następnie 3 mg, następnie 5 mg co 3 min

• można zastosować duże dawki: 0,1 mg/kg (śr.5-10 mg) co 3 min

• działania uboczne po przywróceniu spontanicznej czynności serca: tachykardia, zaburzenia rytmu, obkurczenie naczyń nerkowych, wzrost zużycia tlenu przez mięsień sercowy

Atropina

• ma działanie parasympatykolityczne : blokuje pobudzenie nerwu błędnego

• działanie polega na zwiększeniu częstości pobudzeń zatokowych i poprawie przewodnictwa i automatyzm układu bodżcoprzewodzącego

• stosuje się ją w przypadku aktywności elektrycznej bez tętna

( dawniej: rozkojarzenie elektromechaniczne) i asystolii

• najbardziej skuteczna przy zatrzymaniu krążenia z powodu pobudzenia nerwu błędnego ( zatrzymanie odruchowe)

• dawkowanie : 1 mg co 3-5 min do dawki 3 mg

• uwaga! Dawka mniejsza niż 0,5 mg może spowodować paradoksalną bradykardię

• działania uboczne po przywróceniu spontanicznej czynności serca: tachykardia (przewaga współczulna) z arytmią , suchość w jamie ustnej, zaburzenia akomodacji oczu

Wodorowęglan sodu

• istnieją kontrowersje co do stosowania wodorowęglanów w resuscytacji

• stosowany, gdy zatrzymanie krążenia trwa > 5 min, gdy resuscytacja krążeniowo - oddechowa przedłuża się ponad 10 min

zalecane stosowanie przy uprzednio istniejącej kwasicy

metabolicznej, hiperkaliemii, zatruciu lekami

• dawkowanie : 1 mmol/kg (50-100mmol ), następne dawki co 10 min 0,5 mmol/kg

• 1 ml 8,4% NaHCO3 = 1 mmol

• konieczność zapewnienia skutecznej eliminacji CO2 ( sprawna wentylacja)

• przy przedawkowaniu - możliwa alkaloza metaboliczna

Magnez

• szczególnie polecany przy istniejącym niedoborze magnezu

• polecany przy długo utrzymującym się migotaniu komór i Torsades de pointes

• dawkowanie we wlewie 1-2g magnezu w 100 ml soli fizjologicznej przez 1-2 min

• 10 ml 20% MgSO4 = 2 g

Lidokaina

- lek pierwszego rzutu w migotaniu komór

• zmniejsza pobudliwość komórek mięśnia sercowego, tłumi ektopowe komorowe zaburzenia rymu, podwyższa próg migotania komór

• działanie: stabilizuje błony komórkowe, zmniejsza szybkość depolaryzacji

• stosowana w migotaniu komór , tachykardii komorowej i w profilaktyce ich nawrotu po skutecznej defibrylacji ; obniża próg defibrylacji

• dawkowanie : 1-1,5 mg/kg w bolusie (średnio 100 mg) , następna dawka po 8-10 min 0,5 mg/kg , po powrocie spontanicznego krążenia wlew ciągły 2-4 mg/min tak, aby nie przekraczać dawki 3 mg/kg

• 1 ml 2% lidokainy = 20 mg

• 5 ml 2% lidokainy = 100 mg

Bretylium

• lek drugiego rzutu w migotaniu komór i tachykardii komorowej

• stosowany po nieskutecznej defibrylacji i nieskutecznym leczeniu lidokainą, także w przypadku hipotermii

• dawkowanie: 5mg/kg w bolusie przed defibrylacją, następnie 10 mg/kg co 5 min do dawki 35 mg/kg, po powrocie spontanicznego krążenia wlew ciągły 1-2 mg/min

Prokainamid

• lek drugiego rzutu w migotaniu komór

• stosowany też w tachykardii komorowej z szerokimi zespołami QRS

• dawkowanie : 20-30 mg/min do dawki 17 mg/kg

• unikać stosowania w wielopostaciowym częstoskurczu komorowym (Torsades de pointes) i przy uprzednim wydłużeniu QT

Amiodaron

• razem z lidokainą uważany za lek pierwszego rzutu w migotaniu komór

• w dalszym ciągu trwają badania nad najskuteczniejszym sposobem podawania amiodaronu

• dawkowanie ( propozycja): 5 mg/kg ( średnio 300-450 mg = 2-3 amp) w powolnym wstrzyknięciu (30 s --3 min) lub

we wlewie 300 mg w 250 ml w ciągu 20 min

DROGI PODAWANIA LEKÓW W RESUSCYTACJI

1. Żyły obwodowe :najczęściej wykorzystywana droga podawania leków :

• żyły przedramienia, żyła odłokciowa, żyła szyjna zewnętrzna

• przez żyłę odłokciową można wprowadzić cewnik do żyły centralnej

• po podaniu leku należy podać 20 ml płynu ( woda do wstrzyknięć, sól fizjologiczna), co skraca czas dotarcia leku do głównych tętnic

• NIE podawać leków reanimacyjnych do żył nadgarstka i dłoni : leki słabo przenikają do krążenia centralnego

2. Żyły centralne : żyła szyjna wewnętrzna, podobojczykowa

• uzyskuje się najwyższe stężenia leku po ich podaniu do żyły centralnej

• wykorzystuje się ewentualnie już istniejącą drogę centralną

• NIE cewnikuje się żył centralnych podczas resuscytacji : wymaga to przerwania czynności reanimacyjnych, istnieje niebezpieczeństwo odmy i krwiaka opłucnej, szczególnie przy leczeniu trombolitycznym; trudno zachować zasady aseptyki

3. Droga dotchawicza przez rurkę intubacyjną

• szczególnie chętnie wykorzystywana przy trudnościach w uzyskaniu dostępu do żyły

• leki stosowane dotchawiczo: adrenalina, atropina, lidokaina, bretylium, nalokson

• podaje się 2-3 razy większą dawkę niż przy podaniu dożylnym rozpuszczoną w 10 ml soli fizjologicznej lub wody do wstrzyknięć

• po podaniu dotchawiczym należy wykonać 5 sztucznych oddechów

4. Droga doszpikowa

• szczególnie wykorzystywana u małych dzieci przy braku dostępu do żyły

• doszpikowo można podawać wszystkie leki i płyny

4. NIE podaje się w czasie resuscytacji leków podskórnie i domięśniowo

5. NIE podaje się leków do żyły udowej, chyba że założony cewnik sięga powyżej przepony

6. NIE podaje się leków dosercowo : możliwość uszkodzenia tętnicy wieńcowej, podania leku do mięśnia sercowego, wytworzenia odmy opłucnowej, krwiaka opłucnej czy krwiaka osierdzia; konieczność przerwania czynności reanimacyjnych ( masażu serca i wentylacji.

FARMAKOTERAPIA W ZAWALE MIĘŚNIA SERCOWEGO

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
nitrogliceryna	Nitroglycerinum	Tabl. amp	O,5 mg 1 mg 10 mg	0,5 mg co 5 min podjęzykowo 5-10mikrog/min, nast.zwiększać dawkę o 5 mikrog /min
morfina	Morphinum sulfas	amp	10 mg	2-5 mg iv co 5-10 min
aspiryna	Aspirin	tabl	500 mg	325 mg doustnie
streptokinaza	Streptokinaza	amp	250000 j	wlew 1,5 mln j. przez 1 godz.
tkankowy aktywator plazminogenu	Actilyse	flakon	50 mg	10 mg w ciągu 2 min, nast.50 mg przez 30 min, nast. 20 mg/godz. do dawki 100 mg
heparyna	Heparinum	amp	2500 j/5 ml	bolus 80j/kg, nast. Wlew 15 j/ kg / godz. (śr. 5000 j bolus, nast1000 j/ godz.)
metoprolol	Beloc	amp	5 mg	trzy dawki 5 mg co 5 min, nast. 50 mg doustnie co 6 godz
propranolol	Propranolol	amp	1 mg	0,1 mg/kg w trzech dawkach co 5 min (śr.2-2,5 mg co 5 min)
magnez	MgSO4 20%	amp	10 ml=2g	1-3 g w 100ml przez 30 min, nast.wlew 18 g / dobę

UWAGI

1.Zawał mięśnia sercowego jest stanem zagrożenia życia; ból zawałowy -

w okolicy zamostkowej, piekący, ściskający, uciskający; promieniuje do szyi, żuchwy, barku, ramienia lub łopatki, utrzymuje się ponad 30 min, nie ustępuje po nitrglicerynie; towarzyszą mu: lęk, nudności, duszność, obfite poty

2. Celem leczenia jest:

• zniesienie bólu zawałowego

• rozpuszczenie skrzepliny i zapobieganie powiększania się jej

• ograniczenie martwicy i strefy niedokrwienia mięśnia sercowego

• zmniejszenie obciążenia serca pracą

3. Stosowane grupy leków:

1. Nitraty :

nitrogliceryna - podjęzykowo : 1tabl co 5 min do ustąpienia bólu przy zachowaniu ciśnienia tętniczego krwi powyżej 90 mmHg, dawka maksymalna 4 tabletki

nitrogliceryna - dożylnie: 10 mikrog/ min zwiększając co 10 min dawkę

o 5-10 mikrog/min do momentu ustąpienia bólów, utrzymując ciśnienie

skurczowe powyżej 90-100 mmHg

2. opioidy - morfina (działanie przeciwbólowe i alfaadrenolityczne)

2-5 mg dożylnie co 5-10 min do momentu ustąpienia bólu;

objawy uboczne morfiny: spadek ciśnienia tętniczego krwi, depresja oddechowa; jeśli wystąpi depresja oddechowa - nalokson 0,2-0,4 mg dożylnie

3. leki trombolityczne - powodują rozpuszczenie skrzepiliny zamykającej tętnicę wieńcową; powinny być podane w ciągu 6 godzin od wystąpienia zawału serca ( najlepiej w ciągu 1-2 godz.)

- streotokinaza : podawana we wlewie ciągłym 1,5 mln j w ciągu 1 godziny; może wywoływać reakcje uczuleniowe i obniżenie ciśnienia tętniczego krwi

• tkankowy aktywator plazminogenu ( Actylyse) : aktywuje przekształcenie plazminogenu w plazminę trawiącą włóknik skrzepliny ; podaje się go wg schematu: bolus 20 mg, następnie 50 mg w ciągu 30 minut, następnie 20 mg/godz. do dawki 100 mg . Po zakończeniu podawania t-PA konieczne jest podanie heparyny

Przeciwwskazania do leczenia trombolitycznego:

• bezwzględne: czynne krwawienie (np. z przewodu pokarmowego), skaza krwotoczna, duży uraz lub operacja neurochirurgiczna (lub duża chirurgiczna) w ciągu ostatnich 2 miesięcy, podejrzenie rozwarstwienia aorty, nowotwór lub tętniak mózgu, uczulenie na lek trombolityczny

• względne: resuscytacja krążeniowo - oddechowa trwająca powyżej 10 min, ciężkie, źle kontrolowane nadciśnienie tętnicze, choroba nowotworowa z obecnością przerzutów, udar mózgowy w wywiadzie, ciąża, nie gojące się miejsca wkłuć

Powikłania leczenia trombolitycznego:

• krwawienia szczególnie u chorych z towarzyszącym nadciśnieniem tętniczym i cukrzycą

• krwawienia wewnątrzmózgowe

• zaburzenia rymu serca (bradykardia zatokowa i przyspieszony rytm idiowentrykularny

4. Leki antykoagulacyjne :

• heparyna - podawana po leczeniu trombolitycznym, zapobiega reokluzji tętnicy wieńcowej; podaje się bolus 80j/kg dożylnie, następnie wlew 15j/kg/godz. (śr. 5000j bolus, następnie wlew 1000j/godzinę); obowiązuje kontrola częściowego czasu tromboplastynowego (PTT) i utrzymanie jego wydłużenia 1,5 - 2,5 raza w stosunku do kontroli

• aspiryna - lek hamujący agregację płytek, podaje się doustnie 325 mg/dobę jak najszybciej po rozpoznaniu zawału, równolegle z leczeniem trombolitycznym

5. beta-blokery : szczególnie u chorych z tachykardią i nadciśnieniem

Przeciwwskazania: astma oskrzelowa, zastoinowa niewydolność krążenia, bradykardia, blok serca, ciśnienie skurczowe poniżej 100 mmHg.

Leki stosuje się dożylnie :

• metoprolol - trzy dawki po5 mg co 5 min, po 30-60 minutach doustnie 50 mg co 6 godz. przez 2 dni, potem 100 mg 2 razy dziennie

• propranolol - 0,1mg/kg w trzech dawkach co 5 minut (śr.2-2,5 mg co 5 min), po 30 minutach 20-80 mg co 6 godz. doustnie

• esmolol - selektywny betabloker o krótkim czasie działania, podawany we wlewie 200 - 300 mikrog/kg/min w leczeniu wspołistniejącego nadciśnienia i tachykardii

6. magnez : 20% MgSO4 10 ml = 2g ; podaje się 1-2g w 100ml przez 30 min; a następnie 18g przez dobę; działa antyarytmicznie, rozszerza naczynia; terapię magnezem należy rozpocząć przed leczeniem trombolitycznym lub równolegle z nim

7. inhibitory konwertazy angiotensyny : podaje się, gdy ciśnienie skurczowe wynosi ponad 100 mmHg, kaptopryl doustnie 6,25 mg

Farmakoterapia w obrzęku płuc

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
morfina	Morphinum sulfas	amp	10 mg	2-4 mg iv co 5 min
furosemid	Furosemidum	amp	20 mg	20-40 mg,po15-30 min 40-80 mg do dawki 150 mgiv, podawać z szybkością 20 mg/min
nitrogliceryna	Nitroglycerinum	Tabl amp	0,5 mg 10 mg	0,5 mg podjęzykowo co 5 min 10-200mikrogram/min ww wlewie
nitroprusydek sodu	Nipride	amp	50 mg	0,5-10 mikrog/kg/min
dopamina	Dopaminum hydrochloricum	amp	200 mg	2-5-10 mikrog/kg/min
dobutamina	Dobutrex	amp	250 mg	2-15 mikrog/kg/min
norepinefryna	Levonor	amp	4 mg	2-5-12 mikrog/min
digoksyna	Digoxin	amp	0,5 mg	0,25-0,5 mg,nast. 0,2mg co 3-5godz.do dawki 1-1,5 mg

UWAGI

1. Obrzęk płuc jest wyrazem ostrej niewydolności lewokomorowej; wymaga natychmiastowej interwencji.

2. Objawy obrzęku płuc: pozycja siedząca ortopnoe, duszność („ brak powietrza”), wydzielanie pienistej,różowo podbarwionej śliny, sinica, rzężenia

3. Obrzęk płuc towarzyszy np. ostrym zaburzeniom rytmu serca, ostremu zawałowi serca, przełomowi nadciśnieniowemu, innym chorobom serca powikłanym np. infekcją, niewydolnością nerek i in.

4. Cele leczenia: obniżenie obciążenia wstępnego (rozszerzenie żył) oraz obniżenie obciążenia następczego (rozszerzenie tętnic, poprawa frakcji wyrzutowej)

5. Stosowane grupy leków:

• morfina - zmniejsza niepokój i rozszerza żyły; podawana, gdy ciśnienie skurczowe jest wyższe niż 100 mmHg, podaje się 2-4 mg dożylnie co 5 min, przy wystąpieniu depresji oddechowej - nalokson 0,2-0,4 mg dożylnie

• diutetki : furosemid zmniejsz obciążenie wstępne szczególnie u chorych przewodnionych; stosować, gdy ciśnienie skurczowe jest wyższe niż 100 mmHg; podawany w dawce wstępnej 20-40 mg, po 15-30 min dawkę się podwaja do dawki 150 mg; podawać nie szybciej niż 20 mg/min

• wazodilatory :

nitrogliceryna rozszerza przede wszystkim żyły , polecana szczególnie u chorych z chorobą niedokrwienną serca - podawać podjęzykowo 0,5 mg co 5 min trzy tabl , później dożylnie 10-200 mikrog/min do obniżenia ciśnienia tętniczego poniżej 130 mmHg

nitroprusydek sodu rozszerza przede wszystkim tętnice, zmniejsza

obciążenie następcze, stosowany szególnie u chorych z

nadciśnieniem tętniczym; rozkłada się pod wpływem światła;

dawka wstępna 0,5 mikrog/kg/min we wlweie, dawka max.10

mcg/kg/min

• leki inotropowe - stosuje się przy towarzyszącym wstrząsie kardiogennym

dopamina stosowana przy ciśnieniu poniżej 90 mmHg i przy skąpomoczu, stosowana we wlewie 2-5-10 mikrog/kg/min

dobutamina poprawia pojemność minutową serca, działa inotropowo

dodatnio , stosuje się przy ustabilizowanym ciśnieniu skurczowym

powyżej 90 mmHg, stosowana we wlewie 2-15 mikrog/kg/min

noradrenalina stosowana w przypadku wybitnie ciężkiego wstrząsu

kardiogennego z ciśnieniem skurczowym poniżej 70 mmHg; dawka

wstępna 2-5 mikrog/min, zwiększa się ją do osiągnięcia ciśnienia

skurczowego 90 mmHg

digoksyna - stosowana rzadko , szczególnie przy współistnieniu

migotania przedsionków z szybką czynnością komór ; podaje się

0,25 - 0,5 mg, nast. co 3-5 godz. 0,2 mg do dawki 1-1,5 mg

6. W szczególnie ciężkich przypadkach obrzęku płuc i towarzyszącego

wstrząsu kardiogennego może wystąpić konieczność zaintubowania chorego i zastosowania oddechu kontrolowanego z dodatnim ciśnieniem

końcowowydechowym. Przy współistniejącej niewydolności nerek konieczna może być dializa.

FARMAKOTERAPIA W STANIE DRGAWKOWYM (padaczkowym)

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
diazepam	Relanium	amp	10 mg	5 mg/min iv do dawki 0,25 mg/k
midazolam	Dormicum Midanium	amp	5 mg	0,1 - 0,3 mg/kg iv, we wlewie ciągłym 0,9 - 11 mikrog/kg/godz
lorazepam	Lorafen Ativan	amp	4 mg	0,1 mg/kg iv z szybkością 2 mg/min do dawki 8 mg
fenytoina	Epanutin	amp	250 mg	18 mg/kg iv z szybkością 50 mg/min do dawki 30 mg/kg
fenobarbital	Luminalum	amp	200 mg	we wlewie iv z szybkością 100 mg/ min do dawki 20 mg/kg
lidokaina	Lignocainum HCl 2 %	amp	2 ml 20 ml	iv 1 mg/kg w bolusie nast. wlew z szybkością 2 - 4 mg/min

FARMAKOTERAPIA W STANIE DRGAWKOWYM

1.Stan padaczkowy - czynność napadowa trwająca dłużej niż 30 minut bez

odzyskania przez chorego świadomości w tym czasie

2.Przyczyny :

• padaczka ( drgawki kloniczno - toniczne; uogólnione lub częściowe)

• hipoglikemia

• zapalenie opon mózgowych i mózgu

• rzucawka

• hipoksja

• zatrucie

• zaburzenia rytmu serca

3. Stosowane grupy leków :

a)Benzodwuazepiny:

- diazepam (Relanium) 5 mg/min iv. Do dawki 0,25 mg/kg

- lorazepam (Lorafen, Ativan) 0,1 mg/kg iv z szybkością 2 mg/min

do dawki 8 mg

- midazolam (Dormicum, Midanium) 0,1-0,3 mg/kg , następnie ciągły wlew dożylny 0,9 -11 mikrog/kg/godz

b)Fenytoina ( lek drugiego rzutu, po 20 min bezskutecznej terapii

benzodwuazepinami; nie łączyć z glukozą)

• wstępna dawka 18 mg/kg iv. z szybkością max.50 mg/min.

do łącznej dawki 30 mg/kg

c) Fenobarbital (Luminal) - we wlewie iv. z szybkością 100 mg/min.

do dawki 20 mg/kg, najczęściej już po intubacji

d) Lidokaina( Lignicainum) - iv. 1mg/kg w bolusie, a następnie wlew z szybkością 2 - 4 mg/min

e) środki znieczulenia ogólnego - propofol, tiopental

Farmakoterapia w zatorze tętnicy płucnej

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
streptokinaza	Streptokinaza	flakon	250000 j.m.	250000j iv w ciągu30 min, następnie 100000j/godz/24godz.
tkankowy aktywator plazminogenu	Actilyse	flakon	50 mg	100 mg w ciągłym wlewie dożylnym przez 2 godz.
heparyna	Heparinum	amp	25000j / 5 ml	Bolus 5000j ( 80j/kg ) ,nast. Wlew ciągły 1000-1600j/godz (18 j/kg/godz.)

Farmakoterapia w zatorze tętnicy płucnej

1. Zator tętnicy płucnej - stan zamknięcia naczynia tętniczego płucnego przez materiał z zakrzepu w układzie żylnym kończyn dolnych, miednicy

2. Objawy zatoru tętnicy płucnej :

• nagła duszność

• ból w klatce piersiowej o charakterze opłucnowym

• niepokój

• kaszel

• krwioplucie

• tachykardia (uczucie szybkiego bicia serca)

• omdlenie

3. Cel leczenia farmakologicznego :

• rozpuszczenie skrzepliny zamykającej światło tętnicy

• zahamowanie tworzenia i powiększania się skrzepliny

• utrzymanie prawidłowej wentylacji i odpowiedniego ciśnienia tętniczego krwi

4. Stosowane grupy leków :

1. leki trombolityczne - szczególnie u chorych niestabilnych hemodynamicznie

• streptokinaza - 250000 j iv w ciągu 30 min, następnie wlew 100000j/godz przez 24 godz.

• tkankowy aktywator plazminogenu - 100 mg we wlewie przez 2 godz.

2. leki przeciwzakrzepowe

• bezwzględne przeciwwskazania : krwawiący wrzód żołądka, niedawny zabieg operacyjny, niedawny mózgowy incydent naczyniowy

• heparyna dożylnie : bolus 5000j (80 j/kg), następnie wlew dożylny 1000 - 1600 j/ godz.( 18 j/kg/godz.)

• należy utrzymać wydłużenie PTT 1,5 - 2 razy w stosunku do wartości kontrolnej

Farmakoterapia w zaburzeniach rytmu serca i zaburzeniach przewodnictwa

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie	Wskazania
adenozyna	Adenocard	amp	6 mg	6 mg szybko dożylnie,w razie potrzeby następna dawka 12 mg	napadowa tachykardia nadkomorowa
werapamil	Isoptin	amp	5 mg	2,5 - 5 mg iv przez 2 min, po 15-30 min 5-10 mg iv do dawki całkowitej 20 mg	tachyarytmia z wąskimi zespołami QRS,
esmolol	Brevibloc	amp	2,5 g	500 mcg/kg w ciągu minuty, nast. 50-200 mcg/kg/min	migotanie i trzepotanie przedsionków,skok ciśnienia
propranolol	Propranolol	amp	1 mg	0,5 - 1 mg powoli dożylnie do dawki 0,1 mg/kg	migotanie przedsionków,tachykardia nadkomorowa
metoprolol	Beloc	amp	5 mg		tachykardia nadkomorowa
digoksyna	Digoxin	amp	0,5 mg	0,5 - 1 mg iv, nast.0,25 mg co 2-4 godz. do dawki1,5 mg/dobę	migotanie przedsionków z szybką akcją komór I niewydolnością krążenia
diltiazem	Dilzem	amp	25 mg	0,25 mg/kg w bolusie przez 2 min, po 15 min 0,35 mg/kg w bolusie, nast.ew. wlew 5-15 mg/godz	częstoskurcz nadkomorowy, migotanie i trzepotanie przedsionków
siarczan magnezu	20% MgSO4	amp	10 ml = 2 g	1-2 g w ciągu 2 min nast.. 2 g we wlewie przez 1 godz.	torsades de pointes ( wielopostaciowy częstoskurcz komorowy)
Lidocaina	Lignocainum HCl 2%	amp	2 ml 20 ml 1ml=20mg	1-1,5 mg/kg , śr.100mg, nast. wlew ciągły 2-4 mg/ min	komorowe zaburzenia rytmu, szcz. w zawale m. sercowego, częstoskurcz komorowy z szerokimi zespołami QRS
amiodaron	Cordarone	amp	250 mg 150 mg	5 mg/kg w ciągu kilku minut (śr.300-450 mg)	częstoskurcz komorowy, nadkomorowy, migotanie komór, prewencja nawrotów migotania komór po defibrylacji
prokainamid	Procainamidum Pronestyl	amp	500 mg 100 mg	20-30 mg/min, aż do dawki 17mg/kg	częstoskurcz komorowy z szerokimi zespołami QRS, częstoskurcz nadkomorowy, napadowe migotanie przedsionków
tosylan bretylium	Bretylate	amp	100 mg	5mg/kg, ( śr. 300-500 mg) nast. 10 mg/kg co 5 min. do dawki 30 mg/kg, nast. wlew ciągły 1-2mg/min.	arytmie komorowe: częstoskurcz , migotanie komór
atropina	Atropinum sulfuricum	amp	1 mg	0,5 mg iv co 5 min do dawki 0,03 mg/kg	bradykardia, bloki serca
izoprenalina	Isuprel	amp	1 mg	wlew ciągły 2 -10 mcg/kg/min	bradykardia, blok serca, asystole

Farmakoterapia w stanie astmatycznym

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
salbutamol albuterol	Salbutamol	0,2% aerosol amp	0,5 mg	wziewnie, w nebulizacji 2,5 mg co 15 min lub ciągle
orcyprenalina metaproterenol	Astmopent Alupent	amp 2% aerosol	0,5 mg 5 mg 1 dawka=0,75 mg	0,5 mg im lub sc co 30 min; dożylnie 0,25 -0,5 mg , we wlewie 0,01-0,03 mg/min
metyloprednisolon	Solu-Medrol	amp	125 mg 500 mg 1000 mg	125 mg iv, następnie 60-80 mg co 6 godz iv
hydrokortyzon	Hydrocortisonum hemisuccinatum	amp	100 mg, 500 mg	4 mg/kg iv
prednizon	Encorton	tabl	1 mg; 5 mg	60 mg doustnie przez 7-10 dni
epinefryna	Adrenalina	amp	1 mg	0,3 mg podskórnie co 20 min, podaje się 3 dawki (=0,3 ml roztworu 1:1000)
salbutamol	Salbutamol	amp	0,5 mg	0,3 mg przwz 15 min, nast.wlew 4 mcg/min
atropina	Atropinum sulfuricum	amp	1 mg	1 mg w nebulizacj
aminofilina	Aminophylinum	amp	250 mg	dawka nasycająca 6mg/kg, nast. 0,5-0,9 mcg/kg/godz (300 mg iv,nast. wlew 1 mg/kg)
magnez	20% MgSO4	amp	10 ml = 2 g	dożylnie 2-4 g w ciągu 20 min lub w nebulizacji100-200mg

Farmakoterapia w odczynach anafilaktycznych

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
epinefryna	Adrenalina	amp	1 mg	0,3-0,5 ml roztworu 1:1000 podskórnie lub domięśniowo co 10-20 min; dożylnie roztwór 1:100000(0,1ml roztworu 1:1000 +9,9 mlsoli) przez 5-10 min
dopamina	Dopaminum	amp	200 mg	2-20 mcg/kg/min we wstrząsie anafilaktycznym
norepinefryna	Levonor	amp	4 mg	2-5-12 mcg/kg/min
orciprenalina	Astmopent	amp	5 mg/1 ml	0,25-0,5 mg iv
glukagon	Glucagon	amp	1 mg 10 mg	1 mg w 100 ml 5% glukozy z szybkością 5-10 ml/min
metylprednisolon	Solu-Medrol	amp	125 mg 500 mg,1000mg	125-250 mg iv
hydrokortyzon	Hydrocortisonum Hemisuccinatum	amp	100 mg 500 mg	250-1000mg iv
klemastyna	Clemastinum	amp	2 mg	1-2 mg po rozcieńczeniu do 10 ml
difenhydramina	Benadryl	amp	50 mg/1 ml	1 mg/kg, śr 50 mg
chlorfenamina	Chlor-Trimeton Phenetron Piriton	amp	10 mg	10-20 mg iv lub im
cymetydyna	Altramet	amp	200 mg	300 mg iv lub im
prometazyna	Diphergan	amp	50 mg
chlorpromazyna	Fenactil	amp	25 mg 50 mg
hydroksyzyna	Hydroxyzinum	amp	100 mg
salbutamol	Salbutamol	aerosol		wziewnie przy skurczu oskrzeli

Farmakoterapia w odczynach anafilaktycznych

1. Odczyny anafilaktyczne ( mediator: IgE) i anafilaktoidalne (rzekomo anafilaktyczne) przebiegają identycznie i sa tak samo leczone doraźnie.

2. Postacie kliniczne anafilaksji:

• zmiany skórne: rumień, pokrzywka,

• obrzęk naczynioruchowy

• obturacja oskrzeli, obrzęk krtani z dusznością

• zapalenie błony śluzowej nosa, zapalenie spojówek

• ból brzucha, biegunka

• uczucie zagrożenia, spadek ciśnienia tętniczego krwi

• wstrząs anafilaktyczny

3. Czynniki wywołujące reakcje anafilaktyczne :

• leki -penicylina (obserwacja 30 min po podaniu leku), aspiryna

• inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę

• ukąszenia owadów

• pokarmy (białko jaja, orzechy ziemne)

• jodowe środki kontrastujące

• kompletne białka (streptokinaza, insulina, surowica odpornościowa)

4. Najistotniejsze znaczenie ma utrzymanie drożności dróg oddechowych i odpowiedniej wentylacji : PO2>60 mmHg, SatO2>90% , może być konieczna intubacja, krykotyroidotomia lub krykotyroidotomia igłowa

5. Stosowane grupy leków :

1. epinefryna : podawana podskórnie lub domięśniowo 0,3-0,5 ml roztworu 1:1000 co 10-20 min (0,01 ml/kg roztworu 1:1000) ; przy spadku ciśnienia tętniczego poniżej 70 mmHg - dożylnie roztwór 1:100000 ( 0,1 ml roztworu 1:1000 + 9,9 ml soli fizjologicznej) podawać przez 5-10 min.Hamuje uwalnianie mediatorów z bazofilów i mastocytów, przeciwdziała skurczowi oskrzeli i rozszerzeniu naczyń.

2. Przy niskim ciśnieniu tętniczym - sól fizjologiczna : 2000 ml, dopamina, norepinefryna lub glukagon

3. Glukagon - w bolusie 1 mg w 1 ml lub we wlewie 1 mg w 100 ml 5% glukozy z szybkością 5 - 10 ml/min (chętnie stosowany w hipotensji, bradykardii i skurczu oskrzeli u chorych leczonych beta-blokerami)

4. Beta-agoniści wziewnie przy skurczu oskrzeli - salbutamol w aerosolu

5. Kortykosteroidy : zmniejszają nasilenie i czas trwania anafilaksji

Metylprednizolon 125-250 mg iv, nast. co 6 godz

Hydrokortyzon 250-1000 mg iv , powórnie po 6 godz.

Leki przeciwhistaminowe

• działają poprzez blokadę receptora histaminowego H1 i H2

• hamują rozszerzenie i zwiększenie przepuszczalności naczyń spowodowane uwalnianiem histaminy ( zapobiegają miejscowym obrzękom)

• często wywołują senność i uspokojenie

• znoszą objawy choroby lokomocyjnej, działają przeciwwymiotnie

• nie powodują natychmiastowej poprawy klinicznej, ale wpływają na nasilenie i czas trwania anafilaksji

• powinno się je stosować jeszcze przez 3 - 7 dni po wystąpieniu reakcji anafilaktycznej ( np. hydroksyzyna doustnie 25 - 50 mg co 6 godz.), łącznie z kortykosteroidami ( np. prednizon 40 - 60 mg /dobę)

Preparaty :

• Phenazolinum - amp 100 mg

• Clemastinum - amp 2 mg

• Diphergan ( prometazyna) - amp 50 mg

• Fenactil ( chlorpromazyna) - amp 25 mg, 50 mg

• Hydroxyzinum - amp 100 mg

• Benadryl ( difenhydramina) - amp 50 mg

• cymetydyna ( Altramet) amp 200 mg - bloker receptora H2

Farmakoterapia w przełomie nadciśnieniowym

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
nitrogliceryna	Perlinganit Nitro-Mack Nitroven	amp tabl	10 mg 0,5 mg	wlew ciągły 10 mcg/min, zwiększać dawkę o 5-10 mcg/min do 100 mcg/min
nitroprusydek sodu	Nipride	amp	50 mg	wlew 0,25-1-10 mcg/kg/min (śr.3mcg/kg/min)
hydralazyna	Nepresol	amp	25 mg	10-25 mg, po 30 min dawkę powtórzyć
nifedypina	Cordafen Adalat	tabl	10 mg	10-20 mg doustnie, dawkę powtórzyć po 4 godz.
urapidyl	Ebrantil	amp	25 mg	12,5-25 mg co 15-20 min iv lub wlew 2 mg/min
diazoksyd	Hyperstat	amp	300 mg	Bolus 50 mg co 5-10 min wlew15-30 mg / min do dawki 58 mg/kg(śr.600mg)
propranolol	Propranolol	amp	1 mg	1-10 mg dożylnie
labetalol	Trandat	amp	100 mg	20 mg dożylnie przez 2 min, podwojoną dawkę powtarzać co 10 min do dawki 300 mg(2-3 mg/kg)
esmolol	Brevibloc	amp	2,5 g	500 mcg/kg/min przez 1 min, następnie 50 mcg/kg/min, max.wlew długotrwały: 300 mcg/kg/min
furosemid	Furosemidum	amp	20 mg	20 mg iv przez 2 min powtarzać zwiększając dawki co 10 min do dawki 300 mg
kaptopryl	Captopril	tabl	25 mg	12,5- 25 mg doustnie
enalapryl	Vasotec Enarenal Enap	amp tabl	1,25 mg 5,10,20 mg	dożylnie 1,25 mg przez 5 min, nast.2,5-5 mg co 30-60 min doustnie 2,5-10 mg
klonidyna	Catapresan Haemiton	amp	0,15	0,15-0,3 mg iv
trimetafan	Arfonad	amp	500 mg	0,5-5 mg/min we wlewie
fentolamina	Regityna	amp	10 mg w 1 ml	2,5-5-10 mg iv lub wlew 0,5-5 mg/ min (śr.1 mg )

Farmakoterapia w przełomie nadciśnieniowym

1. Przełom nadciśnieniowy - stan, w którym nadciśnienie powoduje uszkodzenie ważnych dla życia narządów z następującymi objawami:

• encefalopatia nadciśnieniowa

• krwotok wewnątrzczaszkowy

• rozwarstwienie ściany aorty

• zawał mięśnia sercowego

• obrzęk płuc

W przełomie nadciśnieniowym najczęściej występuje wzrost ciśnienia powyżej 220/ 130 mmHg.

2. Stany naglące wymagające natychmiastowego obniżenia ciśnienia ( w ciągu kilku minut) to:

• ostra lewokomorowa niewydolność serca

• tętniak rozwarstwiający aorty

• ostra niewydolność wieńcowa

• świeży zawał serca

• rzucawka

• nadciśnienie złośliwe

ciśnienie obniża się szybko, ale stopniowo o 25% wartości wyjściowej lub do wartości 100 - 110 mmHg.

3. Stosowane grupy leków :

• leki rozszerzające tętniczki : nitroprusydek sodu, nitrogliceryna, diazoksyd, hydralazyna

• leki blokujące receptory adrenergiczne : alfa-blokery (fentolamina), alfa- i beta-blokery (labetalol), beta-blokery (propranolol, esmolol

• blokery kanału wapniowego (werapamil, nifedypina)

• inhibitory enzymu korwentującego (enalapryl, kaptopryl)

• leki moczopędne ( furosemid)

Farmakoterapia w stanie przedrzucawkowym i w rzucawce

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
hydralazyna	Nepresol	amp	25 mg	5-10 mg iv zwiększając dawkę co 20 min
labetalol	Trandate	amp	100 mg	20-80 mg iv co 10-15 min lub wlew 2-3 mg/min
Siarczan magnezu	20% MgSO4	amp	2 g	4 g w bolusie przez 10 min, nast.wlew 1-3g/godz
diazepam	Relanium	amp	10 mg	5 -10 mg iv
tiopental	Thiopental	fiolki	1 g	50-100 mg iv
ketanseryna	Sufrexal	tabl	10 mg	10 mg podjęzykowo

Farmakoterapia w hipoglikemii

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
Glukoza 50% 40%, 20%,10%	Glucosum	amp	10 ml	Jedna amp iv, w razie potrzeby następna amp Dawka - 25 g
tiamina	Vitaminum B1	amp	10 mg, 25 mg	100 mg dożylnie lub domięśniowo
glukagon	Glukagon	amp	10 mg = 10 ml	Przy braku dostępu do żyły 1-2 mg domięśniowo lub podskórnie
Glukoza 5%, 10%	Sol.Glukosi 5%, 10 %	But.	500 ml	Ciągły wlew dożylny przy nawracającej hipoglikemii

Farmakoterapia cukrzycowej kwasicy ketonowej

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
Sól fizjologiczna	Sol. 0,9% Natrium Chloratum	Butelka	500 ml, 1000 ml	Bolus 1000 ml w ciągu 30-60 min, następny litr w ciągu 1-2 godz.
insulina	Insulinum	fiolka	10 ml 1 ml = 40j lub 1 ml = 80j	Dożylnie bolus 0,1-0,2 j /kg, następnie wlew dożylny 0,1 j/kg/godz.; kontrola glikemii co 30 min
Roztwór potasu	15% Kalium Chloratum	amp		20 mEq do 1 litra, nast. 20-40 mEq do drugiego litra - do żyły obwodowej 10 mEq/godz. - do żyły centralnej 20 mEq/godz.

Farmakoterapia hiperosmolarnej śpiączki nieketonowej

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
Sól fizjologiczna	0,9% Sol. Natrium Chloratum	buteka	500 ml, 1000 ml	u chorych z niskim ciśnieniem krwi, (niedobór płynów 8-12l)
Półnormalny roztwór soli fizjologicznej	0,45% Sol.Natrii Chlorati	butelka	250ml, 500 ml	wyrównywanie niedoboru płynów(8-12l) z szybkością 250-500 ml/godz., szcz. u chorych z nadciśnieniem lub Na>160mEq/l
insulina	Insulinum	fiolka	10 ml 1ml = 40j lub 1 ml = 80j	Bolus 10-20 j dożylnie lub wlew 0,1j/kg/godz do glikemii 300 mg%
Roztwór potasu	15% Kalium Chloratum	amp		10-20 mEq/godz

Specyficzne odtrutki

Trucizna	Dominujący objaw zagrażający życiu	Odtrutka	Dawkowanie
Opioidy , opiaty (morfina, kodeina, heroina)	Depresja ośrodka oddechowego	Nalokson(Narcan) amp 0,4 mg	0,4 -0,8- 2-4-10 mg dożylnie, domięśniowo lub podskórnie
Benzodwazepiny	Depresja układu oddechowego i OUN	Flumazenil(Anexate) amp 0,5 mg	0,2 mg dożylnie, domięśniowo, dawki powtarzane do 1mg
Środki antycholinergiczne (leki antydepresyjne, przeciwwymiotne, przeciwhistaminowe, przeciwpsychotyczne atropina)	Tachykardia, , bloki serca, pobudzenie psychiczne,halucy-nacje,drgawki	Polstygmina Amp 0,5 mg Dwuwęglan sodu 8,4% amp 20 ml	1-2 mg dożylnie przez 5 min 1-2 mEq/kg, nast. wlew 80 mEq w 1000ml z szybkością 50-100 ml/godz.
paracetamol	Nudności, wymioty Uszkodzenie wątroby	N-acetylocysteina ACC	140 mg/kg doustnie, nast. 70 mg/kg
Alkohol metylowy	Nudności, wymioty Ból brzucha, zaburzenia widzenia, zaburzenia świadomości	Alkohol etylowy Tiamina 100 mg co 6 godz. Kwas foliowy 50 mg iv co 4 godz	Doustnie 20% alkohol etylowy,dawka nasycająca-1g/kg Dożylnie 10% alkohol w 5% glukozie z szybkością 1ml/kg/godz

Farmakoterapia we wstrząsie - leczenie płynami

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
Sól fizjologiczna	0,9% Sol. Natrii Chlorati	butelka	500 ml 1000 ml	250-2000 ml we wlewie ciągłym
Płyn Ringera	Solutio Ringeri	butelka	500 ml	jw.
Roztwór skrobii	Haes-steril 6% Haes-steril 10%	butelka	500 ml	Dawka max 20 ml/kg/dobę
Roztwór żelatyny	Gelafundin	butelka	500 ml
dekstran	Dextran 40 Dextran 70	butelka	500 ml
Hipertoniczny roztór soli	10% Sol.Natrii Chlorati	amp	10 ml

Aminy katecholowe

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać, dawka	Pobudzany receptor	Dawkowanie	Wskazania
Adrenalina, epinefryna	0,1% Sol. Adrenalini	Amp 1ml=1mg	Alfa 1,2 Beta 1,2	Wlew 2-20 mcg/min 0,1-1 mcg/kg/min	resuscytacja dz. inotropowe i presyjne , skurcz oskrzeli, anafilaksja
Noradrenalina,norepinefryna	Levonor	Amp 4 mg	Alfa Beta 1	Wlew 2-20 mcg/min 0,04-0,4 mcg/kg/min	lek obkurczający naczynia-presyjny, inotropowy
Dopamina	Dopaminum hydrochloricum	Amp 200 mg	Alfa Beta 1 dopaminergiczny	>10mcg/kg/min 3-10mcg/kg/min 1-3 mcg/kg/min	lek presyjny inotropowy zwiększa przepływ nerkowy
dobutamina	Dobutamine	Fiolki 250 mg	Beta 1,2	Wlew 0,5-30 mcg/kg/min	lek inotropowy, obniża opór płucny i obwodowy
izoprenalina	Isuprel Aludrin	Amo 0,2 mg	Beta 1,2	Wlew 2-20 mcg/min 0,02-0,15 mcg/kg/min	bradyarytmie, boki serca, rozszerzenie oskrzeli

Leki używane do szybkiego wprowadzenia do znieczulenia

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
lidokaina	Lignocainum hydrochloricum 2%	amp	2 ml, 10 ml, 20 ml	1,5 mg/kg iv
atropina	Atropinum sulfuricum	amp	0,5mg, 1 mg	0.01 mg/kg
pancuronium	Pavulon	amp	4 mg	Dawka prekuraryzacyjna:0,01 mg/kg
atracurium	Tracrium	amp	50 mg	Dawka prekuraryzacyjna:0,03-0,05mg/kg
tiopental	Thiopental	fiolka	1 g	4 mg/kg
ketamina	Ketanest	fiolka	500 mg	1-2 mg/kg
midazolam	Dormicum	amp	5 mg, 15 mg	0,1 mg/kg
diazepam	Relanium	amp	10 mg	0,1-0,5 mg/kg
sukcynylocholina	Chlorsuccylin	fiolka	200 mg	1,5 mg/kg

Wyliczanie ilości leku w miligramach w zależności od procentowości roztworu

REGUŁA

% roztworu x 10 = ilość miligramów leku w 1 ml tego roztworu

PRZYKŁADY

1 % roztwór ------- 1(%) x 10 = 10 mg w 1 ml

np.

0,1% Adrenalina -------- 0,1 (%) x 10 = 1 mg w 1 ml

0,05% Atropina --------- 0,05 (%) x 10 = 0,5 mg w 1 ml

0,1 % Atropina ----------- 0,1 (%) x 10 = 1 mg w 1 ml

2 % Lignokaina ------------ 2 (%) x 10 = 20 mg w 1 ml

Przykłady przeliczania dawek wybranych leków

1 g = 1000 mg

0,1 g = 100 mg

0,01 g = 10 mg

0,001 g = 1 mg

1 mg = 1000 mikrogramów ( mcg)

0,1 mg = 100 mcg

0,01 mg = 10 mg

0,1 % Adrenalina = roztwór 1 : 1000 = 1 mg w 1 ml

0,01 % Adrenalina = roztwór 1 : 10 000 = 0,1 mg w 1 ml = 1 mg w 10 ml

0,001 % Adrenalina =roztwór 1 : 100 000 = 0,01 mg w 1 ml = 0,1 mg w 10 ml

dla 70 kg chorego

1 mg/kg/min = 70 mg/min

1 mcg/kg/min = 70 mcg/min = 4200 mcg/godz = 4,2 mg/ godz

5 mcg/kg/min = 350 mcg/min = 21000 mcg/godz = 21 mg/godz

Niezgodności płynów i leków często używanych w leczeniu stanów nagłych

Sól fizjologiczna niezgodna z : - noradrenalina

- aminofilina

- labetalol

Glukoza niezgodna z : - adrenalina

- chlorek wapnia

Płyn Ringera niezgodny z : - dwuwęglan sodu

( mleczan Ringera) - adrenalina

- noradrenalina

- nitrogliceryna

- nitroprusydek sodu

- propranolol

- labetalol

- prokainamid

- solu-medrol

Zasady farmakoterapii w stanie przedrzucawkowym i rzucawce

1. Stan przedrzucawkowy i rzucawka - występują w ciąży - po 20 tyg. jej trwania, w czasie porodu lub w połogu.

2. W stanie przedrzucawkowym ciśnienie tętnicze jest wyższe niż 140/90 mmHg lub występuje wzrost ciśnienia skurczowego o 30 mmHg, a rozkurczowego o 15 mmHg w stosunku do wartości sprzed ciąży.

3. Rzucawka charakteryzuje się wystąpienie drgawek w ciąży, porodzie lub w połogu, niezwiązanych z wcześniej rozpoznaną chorobą neurologiczną.

4. W ciężkim stanie przedrzucawkowym występuje wzrost ciśnienia tętniczego powyżej 160/110 mmHg, średniego ciśnienia powyżej 125 mmHg.

5. Stan przedrzucawkowy i rzucawka zawsze stanowią zagrożenie dla płodu.

6. Cele farmakoterapii :

- kontrola ciśnienia tętniczego krwi : stopniowe obniżanie ciśnienia skurczowego , rozkurczowego do wartości poniżej 105 mmHg (do 90 mmHg) i średniego poniżej 125 mmHg (do 90 mmHg). Lekami stosowanymi do obniżania ciśnienia tętniczego krwi są: hydralazyna 5 mg iv co 20 min, labetalol 20 mg iv w dawkach wzrastających do 80 mg co 10 min do dawki 300 mg. Ostatnio wprowadzanym lekiem jest ketanseryna podawana podjęzykowo 10 mg lub we wlewie w dawce początkowej

3 mg/min, następnie w dawce podtrzymującej 0,03-0,1 mg/min do dawki 30 mg.

- leczenie drgawek : stosuje się siarczan magnezu dożylnie - bolus 4 g przez 10 min, następnie wlew 1-3g /godz. przez 24 godz. Siarczan magnezu rozszerza naczynia, stabilizuje błony komórkowe, zmniejsza niedokrwienie mózgu. Drugim lekiem stosowanym przy nawracających drgawkach jest diazepam - 10 mg iv lub tiopental 50 mg. Może zaistnieć konieczność intubacji w zwiotczeniu z zastosowaniem sztucznej wentylacji.

• terapia płynami : krystaloidy 80 ml/godz. (1 ml/kg/godz)

7. Położnik decyduje o konieczności i sposobie ukończenia ciąży.

Grupy leków stosowane w zaburzeniach rytmu serca i w zaburzeniach przewodnictwa

CZĘSTOSKURCZE ( szybkie rytmy, tachykardia ) > 100/min

1. Nadkomorowe zaburzenia rytmu

1. Niemiarowość zatokowa, tachykardia zatokowa

- leczenie : choroby podstawowej

2. Trzepotanie i migotanie przedsinków

• diltiazem

• digoksyna

• beta-blokery

• prokainamid

3. Częstoskurcz nadkomorowy z szerokimi zespołami QRS

• leczenie : jak w częstoskurczu komorowym ( lidokaina, prokainamid, bretylium)

4. Częstoskurcz nadkomorowy z wąskimi zespołami QRS

- adenozyna, diltiazem, werapamil, digoksyna,beta-blokery

5. Ektopowy częstoskurcz nadkomorowy

• beta-blokery, blokery kanału wapniowego, digoksyna, prokainamid

2. Komorowe zaburzenia rytmu

1. Przedwczesne pobudzenia komorowe(skurcze dodatkowe komorowe)

• leczone ExV z III-V klast wg Lowna (różnokształtne, pary i salwy, pobudzenia R/T)

• leczenie: lidokaina, prokainamid,bretylium

2. Częstoskurcz komorowy z szerokimi zespołami QRS

- leczenie: lidokaina, prokainamid, bretylium, amiodaron

3. Torsades de pointes

- leczenie : siarczan magnezu

4. Przyspieszony samorodny rytm idiowentrykularny( przy zawale serca)

5. Migotanie komór

• defibrylacja !!!

• lidokaina, bretylium, prokainami

RZADKOSKURCZE ( wolne rytmy, bradykardia) < 50/ min

1. Bradykardia zatokowa

2. Bloki przedsionkowo - komorowe II i III stopnia

Farmakoterapia :

• atropina 0,5 mg do dawki 3 mg

• izoprenalina ( Isuprel) amp 0,2 mg/ml i 1 mg/ml;
  dawkowanie: 0,02 - 0,04 mcg/kg/min

• orcyprenalina ( Astmopent) amp 0,5 mg/ml i 5mg/10 ml;

dawkowanie : 0,25-0,5 mg iv

Nadkomorowe zaburzenia rytmu:

- amiodaron

- adenozyna

• diltiazem

- blokery kanału wapniowego ( werapamil)

• beta-blokery ( propranolol, metoprolol, esmolol)

• digoksyna

• prokainamid

Komorowe zaburzenia rytmu :

- amiodaron

• lignokaina

• prokainamid

• bretylium

• siarczan magnezu

---