farmakoterapia wybrane stany

LEKI STOSOWANWE W RESUSCYTACJI

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
epinefryna	Inj.Adrenalini 0,1%	amp	1 mg=1ml	1 mg co 3 min, nast. 3mg,5 mg
atropina	Atropinum sulfuricum	amp	1 mg=1ml	1 mg co 3 min do dawki 3 mg
lidocaina	Lignocainum HCl 2%	amp	2 ml 20 ml 1ml=20mg	1-1,5 mg/kg, śr.100mg, nast. wlew ciągły 2-4 mg/min
amiodaron	Cordarone	amp	250 mg 150 mg	5-10mg/kg w ciągu 20-30min (śr.300-450mg), dawka pod-trzymująca 10-12 mg/kg/dobę
prokainamid	Procainamidum	amp	500 mg	20-30 mg/min, aż do dawki 17mg/kg
tosylan bretylium	Bretylate	amp	100 mg	5mg/kg,(śr.300-500mg) nast.10mg/kg co 5min. do dawki 30mg/kg, nast.wlew ciągły1-2mg/min
wodorowęglan sodu	NaHCO3 8,4%	amp	20mEq/20 ml 1 ml=1 mmol	1 mmol/kg, nast. 0,5 mmol/kg co 10 min
magnez	20% MgSO4	amp	10 ml=2g	1-2g w 100ml soli fizjologicznej przez 1-2min

Cele farmakoterapii w resuscytacji :

poprawa ukrwienia narządów podczas akcji reanimacyjnej, ułatwienie defibrylacji elektrycznej
zapobieganie komorowym zaburzeniom rytmu (nawrotom migotania komór)
zwiększenie pobudliwości i przewodzenia w bradyasystolii lub asystolii
wyrównanie zaburzeń metabolicznych

Adrenalina:

działa pobudzająco na receptory alfa1 i alfa2 oraz beta1 i beta2
działanie adrenaliny powoduje wzrost oporu obwodowego, zapobieganie zapadaniu żył, wzrost ciśnienia rozkurczowego w aorcie oraz zwiększenie przepływu mózgowego i wieńcowego, a także wzrost siły skurczu mięśnia sercowego, poprawę przewodzenia i automatyzmu w układzie bodźcoprzewodzącym serca i zwiększenie amplitudy migotania komór
stosowana w: migotaniu komór, aktywności elektrycznej bez tętna

(dawniej: rozkojarzenie elektromechaniczne) oraz w asystolii

dawkowanie : 1 mg co 3 min
można zastosować zwiększane dawki : 1mg, następnie 3 mg, następnie 5 mg co 3 min.
można zastosować duże dawki: 0,1 mg/kg (śr.5-10 mg) co 3 min.
działania uboczne po przywróceniu spontanicznej czynności serca: tachykardia, zaburzenia rytmu, obkurczenie naczyń nerkowych, wzrost zużycia tlenu przez mięsień sercowy

Atropina

ma działanie parasympatykolityczne : blokuje pobudzenie nerwu błędnego
działanie polega na zwiększeniu częstości pobudzeń zatokowych i poprawie przewodnictwa i automatyzm układu bodżcoprzewodzącego
stosuje się ją w przypadku aktywności elektrycznej bez tętna i asystolii
skuteczna przy zatrzymaniu krążenia z powodu pobudzenia nerwu błędnego ( zatrzymanie odruchowe)
dawkowanie : 1 mg co 3-5 min do dawki 3 mg
uwaga! Dawka mniejsza niż 0,5 mg może spowodować paradoksalną bradykardię
działania uboczne po przywróceniu spontanicznej czynności serca: tachykardia (przewaga współczulna) z arytmią , suchość w jamie ustnej, zaburzenia akomodacji oczu

Wodorowęglan sodu:

stosowany, gdy zatrzymanie krążenia trwa >5min, gdy RKO przedłuża się ponad 10 min. zalecane stosowanie przy uprzednio istniejącej kwasicy metabolicznej, hiperkaliemii, zatruciu lekami
dawkowanie : 1 mmol/kg (50-100mmol ), następne dawki co 10 min 0,5 mmol/kg
1 ml 8,4% NaHCO3 = 1 mmol
konieczność zapewnienia skutecznej eliminacji CO2 ( sprawna wentylacja)
przy przedawkowaniu - możliwa alkaloza metaboliczna

Magnez:

szczególnie polecany przy istniejącym niedoborze magnezu
polecany przy długo utrzymującym się migotaniu komór i Torsades de pointes
dawkowanie we wlewie 1-2g magnezu w 100 ml soli fizjologicznej przez 1-2 min 10 ml 20%MgSO4=2g

Lidokaina:

- lek pierwszego rzutu w migotaniu komór

zmniejsza pobudliwość komórek mięśnia sercowego, tłumi ektopowe komorowe zaburzenia rymu, podwyższa próg migotania komór
działanie: stabilizuje błony komórkowe, zmniejsza szybkość depolaryzacji
stosowana w migotaniu komór, tachykardii komorowej i w profilaktyce ich nawrotu po skutecznej defibrylacji ; obniża próg defibrylacji
dawkowanie : 1-1,5 mg/kg w bolusie (średnio 100 mg), następna dawka po 8-10 min 0,5 mg/kg, po powrocie spontanicznego krążenia wlew ciągły 2-4 mg/min tak, aby nie przekraczać dawki 3 mg/kg
1 ml 2% lidokainy = 20 mg
5 ml 2% lidokainy = 100 mg

Bretylium:

lek drugiego rzutu w migotaniu komór i tachykardii komorowej
stosowany po nieskutecznej defibrylacji i leczeniu lidokainą, także w przypadku hipotermii
dawkowanie: 5mg/kg w bolusie przed defibrylacją, następnie 10 mg/kg co 5 min do dawki 35 mg/kg, po powrocie spontanicznego krążenia wlew ciągły 1-2 mg/min

Prokainamid:

lek drugiego rzutu w migotaniu komór
stosowany też w tachykardii komorowej z szerokimi zespołami QRS
dawkowanie : 20-30 mg/min do dawki 17 mg/kg
unikać stosowania w wielopostaciowym częstoskurczu komorowym (Torsades de pointes) i przy uprzednim wydłużeniu QT

Amiodaron:

razem z lidokainą uważany za lek pierwszego rzutu w migotaniu komór
w dalszym ciągu trwają badania nad najskuteczniejszym sposobem podawania amiodaronu
dawkowanie ( propozycja): 5 mg/kg (średnio 300-450mg=2-3amp) w powolnym wstrzyknięciu (30s-3 min) lub we wlewie 300 mg w 250 ml w ciągu 20 min

DROGI PODAWANIA LEKÓW W RESUSCYTACJI
Żyły obwodowe :najczęściej wykorzystywana droga podawania leków :

żyły przedramienia, żyła odłokciowa, żyła szyjna zewnętrzna
przez żyłę odłokciową można wprowadzić cewnik do żyły centralnej
po podaniu leku należy podać 20 ml płynu (woda do wstrzyknięć, sól fizjologiczna), co skraca czas dotarcia leku do głównych tętnic
NIE podawać leków reanimacyjnych do żył nadgarstka i dłoni: lek słabo przenikają do krążenia centralnego

Żyły centralne : żyła szyjna wewnętrzna, podobojczykowa

uzyskuje się najwyższe stężenia leku po ich podaniu do żyły centralnej
wykorzystuje się ewentualnie już istniejącą drogę centralną
NIE cewnikuje się żył centralnych podczas resuscytacji : wymaga to przerwania czynności reanimacyjnych, istnieje niebezpieczeństwo odmy i krwiaka opłucnej, szczególnie przy leczeniu trombolitycznym;

Droga dotchawicza przez rurkę intubacyjną

leki stosowane dotchawiczo: adrenalina, atropina, lidokaina, bretylium, nalokson
podaje się 2-3 razy większą dawkę niż przy iv. rozpuszczoną w 10 ml NaCl lub wody do wstrzyknięć
po podaniu dotchawiczym należy wykonać 5 sztucznych oddechów

4. Droga doszpikowa

szczególnie wykorzystywana u małych dzieci przy braku dostępu do żyły
doszpikowo można podawać wszystkie leki i płyny

NIE podaje się w czasie resuscytacji leków podskórnie i domięśniowo
NIE podaje się leków do żyły udowej, chyba że założony cewnik sięga powyżej przepony
NIE podaje się leków dosercowo : możliwość uszkodzenia tętnicy wieńcowej, podania leku do mięśnia sercowego, wytworzenia odmy opłucnowej, krwiaka opłucnej czy krwiaka osierdzia; konieczność przerwania czynności reanimacyjnych (masażu serca i wentylacji).

FARMAKOTERAPIA W ZAWALE MIĘŚNIA SERCOWEGO

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
nitrogliceryna	Nitroglycerinum	tabl. amp	0,5 mg 1 mg 10 mg	0,5 mg co 5 min podjęzykowo 5-10mikrog/min, nast.zwiększać dawkę o 5 mikrog /min
morfina	Morphinum sulfas	amp	10 mg	2-5 mg iv co 5-10 min
aspiryna	Aspirin	tabl	500 mg	325 mg doustnie
streptokinaza	Streptokinaza	amp	250000 j	wlew 1,5 mln j. przez 1godz.
tkankowy aktywator plazminogenu	Actilyse	flakon	50 mg	10 mg w ciągu 2 min, nast.50 mg przez 30 min, nast. 20 mg/godz. do dawki 100 mg
heparyna	Heparinum	amp	2500 j/5 ml	bolus 80j/kg, nast. Wlew 15j/kg/godz. (śr.5000j bolus, nast. 1000 j/godz.)
metoprolol	Beloc	amp	5 mg	trzy dawki 5 mg co 5 min, nast. 50mg doustnie co 6 godz
propranolol	Propranolol	amp	1 mg	0,1mg/kg w 3 dawkach co 5min (śr.2-2,5mg co 5min)
magnez	MgSO4 20%	amp	10 ml=2g	1-3 g w 100ml przez 30 min, nast.wlew 18 g / dobę

1.Ból zawałowy w okolicy zamostkowej, piekący, ściskający, promieniuje do szyi, żuchwy, barku, ramienia lub ło-patki, utrzymuje się ponad 30min, nie ustępuje po nitrglicerynie; towarzyszą mu lęk, nudności, duszność, obfite poty.

Celem leczenia jest:

zniesienie bólu zawałowego, zmniejszenie obciążenia serca pracą
rozpuszczenie skrzepliny i zapobieganie powiększania się jej
ograniczenie martwicy i strefy niedokrwienia mięśnia sercowego

Stosowane grupy leków:

Nitraty :

nitrogliceryna- podjęzykowo: 1 tabl. co 5 min do ustąpienia bólu przy zachowaniu ciśnienia tętniczego krwi powyżej 90 mmHg, dawka maksymalna 4 tabletki

nitrogliceryna - dożylnie: 10 mikrog/ min zwiększając co 10 min dawkę o 5-10 mikrog/min do momentu

ustąpienia bólów, utrzymując ciśnienie skurczowe powyżej 90-100 mmHg

opioidy - morfina 2-5 mg dożylnie co 5-10 min do momentu ustąpienia bólu;

objawy uboczne morfiny: spadek ciśnienia tętniczego krwi, depresja oddechowa; jeśli wystąpi depresja oddechowa - nalokson 0,2-0,4 mg dożylnie

leki trombolityczne - powodują rozpuszczenie skrzepiliny zamykającej tętnicę wieńcową; powinny być podane w ciągu 6 godzin od wystąpienia zawału serca ( najlepiej w ciągu 1-2 godz.)

streotokinaza : podawana we wlewie ciągłym 1,5 mln j w ciągu 1 godziny; może

wywoływać reakcje uczuleniowe i obniżenie ciśnienia tętniczego krwi

tkankowy aktywator plazminogenu (Actylyse): aktywuje przekształcenie plazminogenu w plazminę tra-wiącą włóknik skrzepliny; podaje się go wg schematu: bolus 20mg, następnie 50mg w ciągu 30 min. następnie 20mg/godz. do dawki 100mg. Po zakończeniu podawania t-PA konieczne jest podanie heparyny

Przeciwwskazania do leczenia trombolitycznego:

bezwzględne: czynne krwawienie (np. z przewodu pokarmowego), skaza krwotoczna, duży uraz lub operacja neurochirurgiczna (lub duża chirurgiczna) w ciągu ostatnich 2 miesięcy, podejrzenie rozwarstwienia aorty, nowotwór lub tętniak mózgu, uczulenie na lek trombolityczny
względne: RKO trwająca powyżej 10min, ciężkie, źle kontrolowane nadciśnienie tętnicze, choroba nowo-tworowa z obecnością przerzutów, udar mózgowy w wywiadzie, ciąża, nie gojące się miejsca wkłuć

Powikłania leczenia trombolitycznego:

krwawienia szczególnie u chorych z towarzyszącym nadciśnieniem tętniczym i cukrzycą
krwawienia wewnątrzmózgowe
zaburzenia rymu serca (bradykardia zatokowa i przyspieszony rytm idiowentrykularny)

Leki antykoagulacyjne :

heparyna - podawana po leczeniu trombolitycznym, zapobiega reokluzji tętnicy wieńcowej; podaje się bolus 80j/kg iv, następnie wlew 15j/kg/godz. (śr. 5000j bolus, następnie wlew 1000j/godz.)
aspiryna - lek hamujący agregację płytek, podaje się doustnie 325 mg/dobę jak najszybciej po rozpoznaniu zawału, równolegle z leczeniem trombolitycznym

beta-blokery : szczególnie u chorych z tachykardią i nadciśnieniem

Przeciwwskazania: astma oskrzelowa, zastoinowa niewydolność krążenia, bradykardia, blok serca, ciśnienie skurczowe poniżej 100 mmHg.

Leki stosuje się dożylnie :

metoprolol-3xpo5mg co 5min, po 30-60min doustnie 50mg co 6h przez 2dni, potem 100mg 2xdziennie
propranolol -0,1mg/kg w 3 dawkach co 5min (śr.2-2,5mg co 5min), po 30min 20-80mg co 6 godz doustnie
esmolol - selektywny betabloker o krótkim czasie działania, podawany we wlewie 200 - 300 mikrog/kg/min w leczeniu wspołistniejącego nadciśnienia i tachykardii

magnez: 20%MgSO4 10ml=2g podaje się 1-2g w 100ml przez 30min a następnie 18g przez dobę; działa anty-arytmicznie, rozszerza naczynia, terapię magnezem należy rozpocząć przed leczeniem trombolitycznym lub równolegle z nim
inhibitory konwertazy angiotensyny: podaje się gdy RR skurcz. >100 mmHg, kaptopryl doustnie 6,25mg

Farmakoterapia w obrzęku płuc

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
morfina	Morphinum sulfas	amp	10 mg	2-4 mg iv co 5 min
furosemid	Furosemidum	amp	20 mg	20-40 mg,po15-30 min 40-80 mg do dawki 150 mg iv, podawać z szybkością 20 mg/min
nitrogliceryna	Nitroglycerinum	Tabl amp	0,5 mg 10 mg	0,5 mg podjęzykowo co 5 min 10-200mikrogram/min ww wlewie
nitroprusydek sodu	Nipride	amp	50 mg	0,5-10 mikrog/kg/min
dopamina	Dopaminum hydrochloricum	amp	200mg	2-5-10 mikrog/kg/min
dobutamina	Dobutrex	amp	250mg	2-15 mikrog/kg/min
norepinefryna	Levonor	amp	4 mg	2-5-12 mikrog/min

Obrzęk płuc jest wyrazem ostrej niewydolności lewokomorowej; wymaga natychmiastowej interwencji.
Objawy obrzęku płuc: pozycja siedząca ortopnoe, duszność „brak powietrza”, wydzielanie pienistej, różowo podbarwionej śliny, sinica, rzężenia
Obrzęk płuc towarzyszy np. ostrym zaburzeniom rytmu serca, ostremu zawałowi serca, przełomowi nadciśnieniowemu, innym chorobom serca powikłanym np. infekcją, niewydolnością nerek i in.
Cele leczenia: obniżenie obciążenia wstępnego (rozszerzenie żył) oraz obniżenie obciążenia następczego (rozszerzenie tętnic, poprawa frakcji wyrzutowej)
Stosowane grupy leków:

morfina - zmniejsza niepokój i rozszerza żyły; podawana, gdy ciśnienie skurczowe jest >100 mmHg, podaje się 2-4 mg dożylnie co 5 min, przy wystąpieniu depresji oddechowej - nalokson 0,2-0,4 mg iv.
diutetki : furosemid: zmniejsz obciążenie wstępne szczególnie u chorych przewodnionych; stosować, gdy ciśnienie skurczowe jest wyższe niż 100mmHg; podawany w dawce wstępnej 20-40mg, po 15-30 min dawkę się podwaja do dawki 150 mg; podawać nie szybciej niż 20 mg/min
wazodilatory :

nitrogliceryna: rozszerza przede wszystkim żyły, polecana szczególnie u chorych z chorobą niedokrwienną serca - podawać podjęzykowo 0,5 mg co 5 min 3 tabl, później iv. 10-200 mikrog/min do obniżenia ciśnienia tętniczego poniżej 130 mmHg

nitroprusydek sodu: rozszerza tętnice zmniejsza obciążenie następcze stosowany szególnie u chorych z

nadciśnieniem tętniczym rozkłada się pod wpływem światła; dawka wstępna 0,5 mikrog/kg/min we

wlewie, dawka max.10 mcg/kg/min

leki inotropowe - stosuje się przy towarzyszącym wstrząsie kardiogennym:

dopamina: stosowana przy RR<90mmHg i przy skąpomoczu, stosowana we wlewie 2-5-10mikrog/kg/min

dobutamina: poprawia pojemność minutową serca, działa inotropowo dodatnio, stosuje się przy ustabilizo-

wanym ciśnieniu skurczowym powyżej 90 mmHg, stosowana we wlewie 2-15 mikrog/kg/min

noradrenalina: stosowana w przypadku ciężkiego wstrząsu kardiogennego z ciśnieniem skurczowym poni-

żej 7mmHg; dawka wstępna 2-5mikrog/min, zwiększa się ją do osiągnięcia ciśnienia skurczowego 90mmHg

digoksyna:- stosowana rzadko , szczególnie przy współistnieniu migotania przedsionków z szybką

czynnością komór; podaje się 0,25-0,5mg, nast. co 3-5 godz. 0,2mg do dawki 1-1,5 mg

W szczególnie ciężkich przypadkach obrzęku płuc i towarzyszącego wstrząsu kardiogennego może wystąpić

konieczność zaintubowania chorego i zastosowania oddechu kontrolowanego z dodatnim ciśnieniem

końcowo-wydechowym. Przy współistniejącej niewydolności nerek konieczna może być dializa.

FARMAKOTERAPIA W STANIE DRGAWKOWYM (padaczkowym)

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
diazepam	Relanium	amp	10 mg	5 mg/min iv do dawki 0,25 mg/k
midazolam	Dormicum Midanium	amp	5 mg	0,1-0,3mg/kg iv,we wlewie ciągłym 0,9-11 mikrog/kg/godz
lorazepam	Lorafen, Ativan	amp	4 mg	0,1 mg/kg iv z szybkością 2 mg/min do dawki 8 mg
fenytoina	Epanutin	amp	250mg	18 mg/kg iv z szybkością 50mg/min do dawki 30mg/kg
fenobarbital	Luminalum	amp	200mg	we wlewie iv z szybkością 100 mg/ min do dawki 20 mg/kg
lidokaina	Lignocainum HCl2%	amp	2ml20ml	iv 1 mg/kg w bolusie nast. wlew z szybkością 2 - 4 mg/min

FARMAKOTERAPIA W STANIE DRGAWKOWYM
1.Stan padaczkowy- czynność napadowa trwająca >30min bez odzyskania przez chorego świadomości w tym czasie

2.Przyczyny :

padaczka (drgawki kloniczno-toniczne; uogólnione lub częściowe), rzucawka
hipoglikemia, hipoksja
zapalenie opon mózgowych i mózgu
zatrucie
zaburzenia rytmu serca

3. Stosowane grupy leków :

a) Benzodwuazepiny:

diazepam (Relanium) 5 mg/min iv. Do dawki 0,25 mg/kg

lorazepam (Lorafen, Ativan) 0,1 mg/kg iv z szybkością 2 mg/min do dawki 8 mg

midazolam (Dormicum, Midanium) 0,1-0,3 mg/kg , następnie ciągły wlew dożylny 0,9 -11 mikrog/kg/godz

b) Fenytoina ( lek drugiego rzutu, po 20 min bezskutecznej terapii benzodwuazepinami; nie łączyć z glukozą)

wstępna dawka 18 mg/kg iv. z szybkością max.50 mg/min.do łącznej dawki 30 mg/kg

Fenobarbital(Luminal)- we wlewie iv. z szybkością 100mg/min do dawki 20mg/kg, najczęściej po intubacji

d) Lidokaina ( Lignicainum) - iv. 1mg/kg w bolusie, a następnie wlew z szybkością 2 - 4 mg/min

e) środki znieczulenia ogólnego - propofol, tiopental

Farmakoterapia w zatorze tętnicy płucnej

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
streptokinaza	Streptokinaza	flakon	250000j.m.	250000j iv. w ciągu 30min., następnie 100000j/h/24h
tkankowy aktywator plazminogenu	Actilyse	flakon	50 mg	100 mg w ciągłym wlewie dożylnym przez 2 godz.
heparyna	Heparinum	amp	25000j/5ml	Bolus 5000j (80j/kg), nast. wlew ciągły 1000-1600j/godz (18 j/kg/godz.)

Farmakoterapia w zatorze tętnicy płucnej
Zator tętnicy płucnej - stan zamknięcia naczynia tętniczego płucnego przez materiał z zakrzepu w układzie żylnym kończyn dolnych, miednicy.
Objawy zatoru tętnicy płucnej :

nagła duszność, kaszel, krwioplucie, niepokój, omdlenie
ból w klatce piersiowej o charakterze opłucnowym
tachykardia (uczucie szybkiego bicia serca)

Cel leczenia farmakologicznego :

rozpuszczenie skrzepliny zamykającej światło tętnicy
zahamowanie tworzenia i powiększania się skrzepliny
utrzymanie prawidłowej wentylacji i odpowiedniego ciśnienia tętniczego krwi

Stosowane grupy leków :

leki trombolityczne - szczególnie u chorych niestabilnych hemodynamicznie

streptokinaza - 250000 j iv w ciągu 30 min, następnie wlew 100000j/godz przez 24 godz.
tkankowy aktywator plazminogenu - 100 mg we wlewie przez 2 godz.

leki przeciwzakrzepowe

bezwzględne przeciwwskazania: krwawiący wrzód żołądka, niedawny zabieg operacyjny
heparyna dożylnie : bolus 5000j (80 j/kg), następnie wlew dożylny 1000 - 1600 j/ godz.(18 j/kg/godz.)

Farmakoterapia w zaburzeniach rytmu serca i zaburzeniach przewodnictwa

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie	Wskazania
adenozyna	Adenocard	amp	6 mg	6mg szybko dożylnie, w razie potrzeby następna dawka 12mg	napadowa tachykardia nadkomorowa
werapamil	Isoptin	amp	5 mg	2,5-5mg iv przez 2min, po 15-30min 5-10mg iv do dawki całkowitej 20mg	tachyarytmia z wąskimi zespo-łami QRS,
esmolol	Brevibloc	amp	2,5 g	500 mcg/kg w ciągu minuty, nast. 50-200 mcg/kg/min	migotanie i trzepotanie przedsionków, skok ciśnienia
propranolol	Propranolol	amp	1 mg	0,5 - 1 mg powolidożylnie do dawki 0,1 mg/kg	migotanie przedsionków, ta-chykardia nadkomorowa
metoprolol	Beloc	amp	5 mg		tachykardia nadkomorowa
digoksyna	Digoxin	amp	0,5 mg	0,5 - 1 mg iv, nast.0,25 mg co 2-4godz. do dawki1,5 mg/dobę	migotanie przedsionków z szy-bką akcją komór i niewy-dolnością krążenia
diltiazem	Dilzem	amp	25 mg	0,25mg/kg w bolusie przez 2min, po 15min 0,35mg/kg w bolusie, nast.ew. wlew 5-15mg/godz	częstoskurcz nadkomorowy, migotanie i trzepotanie przedsionków
siarczan magnezu	20% MgSO4	amp	10ml=2g	1-2g w ciągu 2 min nast. 2 g we wlewie przez 1 godz.	wielopostaciowy częstoskurcz komorowy
Lidocaina	Lignocainum 2%	amp	2ml 20ml 1ml= 20mg	1-1,5mg/kg, śr.100mg, nast. wlew ciągły 2-4 mg/min	komorowe zaburzenia rytmu, szcz. w zawale serca, często-skurcz komorowy z szerokimi zespołami QRS
amiodaron	Cordarone	amp	250 mg 150 mg	5 mg/kg w ciągu kilku minut (śr.300-450 mg)	częstoskurcz komorowy, na-dkomorowy, migotanie komór, prewencja nawrotów migotania komór po defibr.
prokainamid	Procainamidum Pronestyl	amp	500 mg 100 mg	20-30 mg/min, aż do dawki 17mg/kg	częstoskurcz komorowy z sze-rokimi zespołami QRS, często-skurcz nadkomorowy, napado-we migotanie przedsionków
tosylan bretylium	Bretylate	amp	100 mg	5mg/kg (śr.300-500mg) nast. 10 mg/kg co 5 min. do dawki 30 mg/kg, nast. wlew ciągły 1-2 mg/min.	arytmie komorowe: często-skurcz, migotanie komór
atropina	Atropinum sulfuricum	amp	1 mg	0,5 mg iv co 5 min do dawki 0,03 mg/kg	bradykardia, bloki serca
izoprenalina	Isuprel	amp	1 mg	wlewciągły2-10mcg/kg/min	bradykardia, blok serca, asystolia

Farmakoterapia w stanie astmatycznym

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
salbutamol albuterol	Salbutamol	0,2% aerosol amp	0,5 mg	Wziewnie, w nebulizacji 2,5mg co 15min lubciągle
orcyprenalina metaproterenol	Astmopent Alupent	amp 2% aerosol	0,5 mg 5 mg 1dawka=0,75 mg	0,5 mg im lub sc co 30 min; dożylnie 0,25-0,5 mg, we wlewie 0,01-0,03 mg/min
metyloprednisolon	Solu-Medrol	amp	125,500,1000mg	125mg iv, następnie 60-80mg co 6 h
hydrokortyzon	Hydrocortisonum hemisuccinatum	amp	100 mg, 500 mg	4 mg/kg iv
prednizon	Encorton	tabl	1 mg; 5 mg	60 mg doustnie przez 7-10 dni
epinefryna	Adrenalina	amp	1 mg	0,3mg podskórnie co 20min, podaje się 3 dawki (=0,3ml roztworu 1:1000)
salbutamol	Salbutamol	amp	0,5 mg	0,3mg przwz 15min, nast.wlew 4mcg/min
atropina	Atropinum sulfuricum	amp	1 mg	1 mg w nebulizacj
aminofilina	Aminophylinum	amp	250 mg	dawka nasycająca 6mg/kg, nast. 0,5-0,9 mcg/kg/godz (300 mg iv,nast. wlew 1 mg/kg)
magnez	20% MgSO4	amp	10 ml = 2 g	dożylnie 2-4 g w ciągu 20 min lub w nebulizacji100-200mg

Farmakoterapia w odczynach anafilaktycznych

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
epinefryna	Adrenalina	amp	1 mg	0,3-0,5ml roztworu 1:1000 podskórnie lub domię-śniowo co 10-20 min; dożylnie roztwór 1:100000 (0,1ml roztworu 1:1000+9,9 mlsoli) przez 5-10 min
dopamina	Dopaminum	amp	200 mg	2-20 mcg/kg/min we wstrząsie anafilaktycznym
norepinefryna	Levonor	amp	4 mg	2-5-12 mcg/kg/min
orciprenalina	Astmopent	amp	5 mg/1 ml	0,25-0,5 mg iv
glukagon	Glucagon	amp	1 mg, 10 mg	1mg w 100ml5% glukozy z szybkością 5-10ml/min
metylprednisolon	Solu-Medrol	amp	125,500,1000g	125-250 mg iv
hydrokortyzon	Hydrocortisonum Hemisuccinatum	amp	100 mg 500 mg	250-1000mg iv
klemastyna	Clemastinum	amp	2 mg	1-2 mg po rozcieńczeniu do 10 ml
difenhydramina	Benadryl	amp	50 mg/1 ml	1 mg/kg, śr 50 mg
chlorfenamina	Chlor-Trimeton Phenetron,Piriton	amp	10 mg	10-20 mg iv lub im
cymetydyna	Altramet	amp	200 mg	300 mg iv lub im
prometazyna	Diphergan	amp	50 mg
chlorpromazyna	Fenactil	amp	25 mg, 50 mg
hydroksyzyna	Hydroxyzinum	amp	100 mg
salbutamol	Salbutamol	aerosol		wziewnie przy skurczu oskrzeli

Farmakoterapia w odczynach anafilaktycznych

Odczyny anafilaktyczne ( mediator: IgE) i anafilaktoidalne (rzekomo anafilaktyczne) przebiegają identycznie i sa tak samo leczone doraźnie.
Postacie kliniczne anafilaksji:

zmiany skórne: rumień, pokrzywka,
obrzęk naczynioruchowy
obturacja oskrzeli, obrzęk krtani z dusznością
zapalenie błony śluzowej nosa, zapalenie spojówek
ból brzucha, biegunka
uczucie zagrożenia, spadek ciśnienia tętniczego krwi
wstrząs anafilaktyczny

Czynniki wywołujące reakcje anafilaktyczne :

leki-penicylina (obserwacja 30 min po podaniu leku), aspiryna
inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę
ukąszenia owadów
pokarmy (białko jaja, orzechy ziemne)
jodowe środki kontrastujące

Najistotniejsze znaczenie ma utrzymanie drożności dróg oddechowych i odpowiedniej wentylacji: PO2>60 mmHg, SatO2>90% , może być konieczna intubacja, krykotyroidotomia lub krykotyroidotomia igłowa
Stosowane grupy leków :

epinefryna: podawana podskórnie lub domięśniowo 0,3-0,5ml roztworu 1:1000 co 10-20min (0,01ml/kg roztworu 1:1000); przy spadku ciśnienia tętniczego poniżej 70mmHg-iv roztwór 1:100000 (0,1ml roztworu 1:1000+9,9ml NaCl) podawać przez 5-10min. przeciwdziała skurczowi oskrzeli i rozszerzeniu naczyń.
Przy niskim ciśnieniu tętniczym - sól fizjologiczna : 2000 ml, dopamina, norepinefryna lub glukagon
Glukagon - w bolusie 1 mg w 1 ml lub we wlewie 1 mg w 100 ml 5% glukozy z szybkością 5 - 10 ml/min (chętnie stosowany w hipotensji, bradykardii i skurczu oskrzeli u chorych leczonych beta-blokerami)
Beta-agoniści wziewnie przy skurczu oskrzeli - salbutamol w aerosolu
Kortykosteroidy: zmniejszają nasilenie i czas trwania anafilaksji

Metylprednizolon 125-250 mg iv, nast. co 6 godz

Hydrokortyzon 250-1000 mg iv , powórnie po 6 godz.

Leki przeciwhistaminowe

hamują rozszerzenie i zwiększenie przepuszczalności naczyń spowodowane uwalnianiem histaminy ( zapobiegają miejscowym obrzękom)
często wywołują senność i uspokojenie
znoszą objawy choroby lokomocyjnej, działają przeciwwymiotnie
nie powodują natychmiastowej poprawy klinicznej, ale wpływają na nasilenie i czas trwania anafilaksji
powinno się je stosować jeszcze przez 3 - 7 dni po wystąpieniu reakcji anafilaktycznej

Preparaty :

Phenazolinum - amp 100 mg
Clemastinum - amp 2 mg
Diphergan (prometazyna) - amp 50 mg
Fenactil (chlorpromazyna) - amp 25 mg, 50 mg
Hydroxyzinum - amp 100 mg
Benadryl (difenhydramina) - amp 50 mg
cymetydyna (Altramet) amp 200 mg - bloker receptora H2

Farmakoterapia w przełomie nadciśnieniowym

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
nitrogliceryna	Perlinganit Nitro-Mack	amp tabl	10 mg 0,5 mg	wlew ciągły 10 mcg/min, zwiększać dawkę o 5-10 mcg/min do 100 mcg/min
nitroprusydek sodu	Nipride	amp	50 mg	wlew 0,25-1-10 mcg/kg/min (śr.3mcg/kg/min)
hydralazyna	Nepresol	amp	25 mg	10-25 mg, po 30 min dawkę powtórzyć
nifedypina	Cordafen, Adalat	tabl	10 mg	10-20 mg doustnie, dawkę powtórzyć po 4 godz.
urapidyl	Ebrantil	amp	25 mg	12,5-25 mg co 15-20 min iv lub wlew 2 mg/min
diazoksyd	Hyperstat	amp	300 mg	Bolus 50 mg co 5-10 min wlew15-30 mg / min do dawki 58 mg/kg(śr.600mg)
propranolol	Propranolol	amp	1 mg	1-10 mg dożylnie
labetalol	Trandat	amp	100 mg	20 mg dożylnie przez 2 min, podwojoną dawkę powtarzać co 10 min do dawki 300 mg(2-3 mg/kg)
esmolol	Brevibloc	amp	2,5 g	500 mcg/kg/min przez 1 min, następnie 50 mcg/kg/min, max.wlew długotrwały: 300 mcg/kg/min
furosemid	Furosemidum	amp	20 mg	20 mg iv przez 2 min powtarzać zwiększając dawki co 10 min do dawki 300 mg
kaptopryl	Captopril	tabl	25 mg	12,5- 25 mg doustnie
enalapryl	Vasotec, Enarenal Enap	amp tabl	1,25 mg 5,10,20 mg	dożylnie 1,25 mg przez 5 min, nast.2,5-5 mg co 30-60 min doustnie 2,5-10 mg
klonidyna	Catapresan	amp	0,15	0,15-0,3 mg iv
trimetafan	Arfonad	amp	500 mg	0,5-5 mg/min we wlewie
fentolamina	Regityna	amp	10mg w 1ml	2,5-5-10 mg iv lub wlew 0,5-5 mg/ min (śr.1 mg )

Farmakoterapia w przełomie nadciśnieniowym
Przełom nadciśnieniowy- stan, w którym nadciśnienie powoduje uszkodzenie ważnych dla życia narządów z następującymi objawami:

encefalopatia nadciśnieniowa
krwotok wewnątrzczaszkowy
rozwarstwienie ściany aorty, zawał mięśnia sercowego
obrzęk płuc

W przełomie nadciśnieniowym najczęściej występuje wzrost ciśnienia powyżej 220/ 130 mmHg.

Stany naglące wymagające natychmiastowego obniżenia ciśnienia ( w ciągu kilku minut) to:

ostra lewokomorowa niewydolność serca, tętniak rozwarstwiający aorty
ostra niewydolność wieńcowa, świeży zawał serca
rzucawka
nadciśnienie złośliwe

ciśnienie obniża się szybko, ale stopniowo o 25% wartości wyjściowej lub do wartości 100 - 110 mmHg.

Stosowane grupy leków :

leki rozszerzające tętniczki : nitroprusydek sodu, nitrogliceryna, diazoksyd, hydralazyna
leki blokujące receptory adrenergiczne: alfa-blokery (fentolamina), alfa- i beta-blokery (labetalol), beta-blokery (propranolol, esmolol)
blokery kanału wapniowego (werapamil, nifedypina)
inhibitory enzymu korwentującego (enalapryl, kaptopryl)
leki moczopędne (furosemid)

Farmakoterapia w stanie przedrzucawkowym i w rzucawce

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
hydralazyna	Nepresol	amp	25 mg	5-10 mg iv zwiększając dawkę co 20 min
labetalol	Trandate	amp	100 mg	20-80 mg iv co 10-15 min lub wlew 2-3 mg/min
Siarczan magnezu	20% MgSO4	amp	2 g	4 g w bolusie przez 10 min, nast.wlew 1-3g/godz
diazepam	Relanium	amp	10 mg	5 -10 mg iv
tiopental	Thiopental	fiolki	1 g	50-100 mg iv
ketanseryna	Sufrexal	tabl	10 mg	10 mg podjęzykowo

Farmakoterapia w hipoglikemii

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
Glukoza 50% 40%, 20%,10%	Glucosum	amp	10 ml	Jedna amp iv, w razie potrzeby następna amp Dawka - 25 g
tiamina	Vitaminum B1	amp	10 mg, 25 mg	100 mg dożylnie lub domięśniowo
glukagon	Glukagon	amp	10 mg = 10 ml	Przy braku dostępu iv 1-2mg im. lub podskórnie
Glukoza 5%, 10%	Sol.Glukosi 5%, 10 %	But.	500 ml	Ciągły wlew iv przy nawracającej hipoglikemii

Farmakoterapia cukrzycowej kwasicy ketonowej

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
Sól fizjologiczna	Sol. 0,9% Natrium Chloratum	Butelka	500ml, 1000ml	Bolus 1000 ml w ciągu 30-60 min, następny litr w ciągu 1-2 godz.
insulina	nsulinum	fiolka	10ml 1ml = 40j 1 ml = 80j	Dożylnie bolus 0,1-0,2 j /kg, następnie wlew dożylny 0,1 j/kg/godz.; kontrola glikemii co 30 min
Roztwór potasu	15%Kalium Chloratum	amp		20 mEq do 1 litra, nast. 20-40 mEq do drugiego litra - do żyły obwodowej 10 mEq/godz. - do żyły centralnej 20 mEq/godz.

Farmakoterapia hiperosmolarnej śpiączki nieketonowej

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
Sól fizjologiczna	0,9% Sol. Natrium Chloratum	buteka	500 ml, 1000 ml	u chorych z niskim ciśnieniem krwi, (niedobór płynów 8-12l)
Półnormalny roztwór soli fizjologicznej	0,45% Sol.Natrii Chlorati	butelka	250ml, 500 ml	wyrównywanie niedoboru płynów(8-12l) z szybkością 250-500 ml/godz., szcz. u chorych z nadciśnieniem lub Na>160mEq/l
insulina	Insulinum	fiolka	10 ml, 1ml = 40j lub 1 ml = 80j	Bolus 10-20 j dożylnie lub wlew 0,1j/kg/godz do glikemii 300 mg%
Roztwór potasu	15% Kalium Chloratum	amp		10-20 mEq/godz

Specyficzne odtrutki

Trucizna	Dominujący objaw zagrażający życiu	Odtrutka	Dawkowanie
Opioidy, opiaty (morfina, kodeina, heroina)	Depresja ośrodka oddechowego	Nalokson(Narcan) amp 0,4 mg	0,4-0,8-2-4-10mg dożylnie, do-mięśniowo lub podskórnie
Benzodwazepiny	Depresja układu oddechowego i OUN	Flumazenil(Anexate) amp 0,5 mg	0,2 mg dożylnie, domięśniowo, dawki powtarzane do 1mg
Środki antycholinergiczne (leki antydepresyjne, przeciwwymiotne, p/histaminowe, p/psy-chotyczne atropina)	Tachykardia, bloki serca, pobudzenie psychiczne, halucyna-cje, drgawki	Polstygmina Amp 0,5 mg Dwuwęglan sodu 8,4% amp 20 ml	1-2 mg dożylnie przez 5 min 1-2mEq/kg, nast. wlew 80mEq w 1000ml z szybkością 50-100 ml/godz.
paracetamol	Nudności, wymioty Uszkodzenie wątroby	N-acetylocysteina ACC	140 mg/kg doustnie, nast. 70 mg/kg
Alkohol metylowy	Nudności,wymioty Ból brzucha, zabu- rzenia widzenia, za-burzenia świadomości	Alkohol etylowy Tiamina 100mg co 6godz Kwas foliowy 50mg iv co 4 godz	Doustnie 20% alkohol etylowy, dawka nasycająca-1g/kg Dożylnie 10% alkohol w 5% glukozie z szybkością 1ml/kg/godz

Farmakoterapia we wstrząsie - leczenie płynami

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
Sól fizjologiczna	0,9% Sol. Natrii Chlorati	butelka	500 ml 1000 ml	250-2000 ml we wlewie ciągłym
Płyn Ringera	Solutio Ringeri	butelka	500 ml	jw.
Roztwór skrobii	Haes-steril 6% Haes-steril 10%	butelka	500 ml	Dawka max 20 ml/kg/dobę
Roztwór żelatyny	Gelafundin	butelka	500 ml
dekstran	Dextran 40, Dextran 70	butelka	500 ml
Hipertoniczny roztór soli	10% Sol.Natrii Chlorati	amp	10 ml

Leki używane do szybkiego wprowadzenia do znieczulenia

Nazwa leku	Nazwa handlowa	Postać	Dawka	Dawkowanie
lidokaina	Lignocainum hydrochloricum 2%	amp	2ml, 10ml, 20ml	1,5 mg/kg iv
atropina	Atropinum sulfuricum	amp	0,5mg, 1 mg	0.01 mg/kg
pancuronium	Pavulon	amp	4 mg	Dawka prekuraryzacyjna: 0,01 mg/kg
atracurium	Tracrium	amp	50 mg	Dawka prekuraryzacyjna: 0,03-0,05mg/kg
tiopental	Thiopental	fiolka	1 g	4 mg/kg
ketamina	Ketanest	fiolka	500 mg	1-2 mg/kg
midazolam	Dormicum	amp	5 mg, 15 mg	0,1 mg/kg
diazepam	Relanium	amp	10 mg	0,1-0,5 mg/kg
sukcynylocholina	Chlorsuccylin	fiolka	200 mg	1,5 mg/kg

Wyliczanie ilości leku w miligramach w zależności od procentowości roztworu

REGUŁA

% roztworu x 10 = ilość miligramów leku w 1 ml tego roztworu

PRZYKŁADY

1 % roztwór 1(%) x 10 = 10 mg w 1 ml

0,1% Adrenalina 0,1 (%) x 10 = 1 mg w 1 ml

0,05% Atropina 0,05 (%) x 10 = 0,5 mg w 1 ml

0,1 % Atropina 0,1 (%) x 10 = 1 mg w 1 ml

2 % Lignokaina 2 (%) x 10 = 20 mg w 1 ml

Przykłady przeliczania dawek wybranych leków

1 g = 1000 mg 1,0 mg = 1000 mikrogramów ( mcg)

0,1 g = 100 mg 0,1 mg = 100 mcg

0,01 g = 10 mg 0,01 mg = 10 mg

0,001 g = 1 mg

0,1 % Adrenalina = roztwór 1 : 1000 = 1 mg w 1 ml

0,01 % Adrenalina = roztwór 1 : 10 000 = 0,1 mg w 1 ml = 1 mg w 10 ml

0,001 % Adrenalina = roztwór 1 : 100 000 = 0,01 mg w 1 ml = 0,1 mg w 10 ml

dla 70 kg chorego

1 mg/kg/min = 70 mg/min

1 mcg/kg/min = 70 mcg/min = 4200 mcg/godz = 4,2 mg/ godz

5 mcg/kg/min = 350 mcg/min = 21000 mcg/godz = 21 mg/godz

Niezgodności płynów i leków często używanych w leczeniu stanów nagłych

Sól fizjologiczna niezgodna z : - noradrenalina

- aminofilina

- labetalol

Glukoza niezgodna z : - adrenalina

- chlorek wapnia

Płyn Ringera niezgodny z : - dwuwęglan sodu

( mleczan Ringera) - adrenalina

- noradrenalina

- nitrogliceryna

- nitroprusydek sodu

- propranolol

- labetalol

- prokainamid

- solu-medrol

Zasady farmakoterapii w stanie przedrzucawkowym i rzucawce

Stan przedrzucawkowy i rzucawka - występują w ciąży - po 20 tyg. jej trwania, w czasie porodu lub w połogu.
W stanie przedrzucawkowym ciśnienie tętnicze jest wyższe niż 140/90 mmHg lub występuje wzrost ciśnienia skurczowego o 30 mmHg, a rozkurczowego o 15 mmHg w stosunku do wartości sprzed ciąży.
Rzucawka charakteryzuje się wystąpienie drgawek w ciąży, porodzie lub w połogu, niezwiązanych z wcześniej rozpoznaną chorobą neurologiczną.
W ciężkim stanie przedrzucawkowym występuje wzrost ciśnienia tętniczego powyżej 160/110 mmHg, średniego ciśnienia powyżej 125 mmHg.
Stan przedrzucawkowy i rzucawka zawsze stanowią zagrożenie dla płodu.
Cele farmakoterapii :

- kontrola ciśnienia tętniczego krwi: stopniowe obniżanie RR skurczowego, rozkurczowego do wartości <105 mmHg (do 90mmHg) i średniego poniżej 125mmHg (do 90mmHg). Lekami stosowanymi do obniżania CTK są: hydralazyna 5mg iv co 20min, labetalol 20mg iv w dawkach wzrastających do 80mg co 10min do dawki 300mg. Ostatnio wprowa-dzanym lekiem jest ketanseryna podawana podjęzykowo 10 mg lub we wlewie w dawce początkowej 3 mg/min, następnie w dawce podtrzymującej 0,03-0,1 mg/min do dawki 30 mg.

- leczenie drgawek : stosuje się siarczan magnezu dożylnie - bolus 4 g przez 10 min, następnie wlew 1-3g /godz. przez 24 godz. Siarczan magnezu rozszerza naczynia, stabilizuje błony komórkowe, zmniejsza niedokrwienie mózgu. Drugim lekiem stosowanym przy nawracających drgawkach jest diazepam - 10 mg iv lub tiopental 50 mg. Może zaistnieć konieczność intubacji w zwiotczeniu z zastosowaniem sztucznej wentylacji.

- terapia płynami : krystaloidy 80 ml/godz. (1 ml/kg/godz)