1. Zabawy oddechowe:

• zdmuchiwanie kawałka papieru z gładkiej powierzchni,

• zdmuchiwanie kawałka papieru za pomocą słomki z chropowatej powierzchni,

• przenoszenie słomką styropianu,

• dmuchanie przez słomkę na kulki styropianu umieszczone w kubeczku,

• dmuchanie na piórko, piłeczkę ping-pongową, waciki, kawałki papieru,

• dmuchanie wacików ustawionych w szeregu - wyścigi samochodów,

• dmuchanie na watki obiema dziurkami nosa, a następnie przytykanie na przemian jednej z dziurek nosa,

• chuchanie na „zmarznięte ręce” oraz „gorącą zupę”,

• wąchanie kwiatków, napojów,

• dmuchanie na wiszące na sznurkach watki, piórka, kokardki,

• dmuchanie na wiatraczek,

• dmuchanie na zapaloną świeczkę tak, aby płomień nie zgasł, tylko wygiął się,

• pompowanie baloników,

• gwizdanie,

• puszczanie baniek mydlanych,

• dmuchanie do naczynia z wodą przez rurkę,

• rozdmuchiwanie wacików.

Ćwiczenia oddechowo-fonacyjne

1. Wymawianie na jednym wydechu samogłosek:

aaaaaa

ooooo

uuuuu

eeeee

iiiii

yyyyy

2. Łączenie po 2 samogłoski:

aoaoaoaoao

eoeoeoeoeo

iuiuiuiuiu

uauauauaua

3. Śpiewanie samogłoski e wodząc palcem po muszli ślimaka (robimy to na jednym wydechu):

• głosem ciągłym eeeeeeeee

• głosem przerywanym e e e e e e e e

4. Naśladowanie szumu wiatru:

• jesiennego chłodnego - przedłużona artykulacja głoski ssssssssss

• zimowego lodowatego - przedłużona artykulacja głoski wwwwwww

• wiosennego ciepłego - przedłużona artykulacja głoski fffffffff

• letniego gorącego - przedłużona artykulacja głoski hhhhhhh

Ćwiczenie wykonujemy na jednym wydechu (wdech nosem).

5. Naśladowanie śmiechu różnych ludzi - ćwiczenie rozruszające przeponę:

• staruszki: che che che

• kobiety - jasny: cha cha cha

• mężczyzny - tubalny: cho cho cho

• dziewczynki - piskliwy: chi chi chi

• chłopca - hałaśliwy: cha cha cha

Zabawy i ćwiczenia stymulujące rozwój mowy i świadomość językową dzieci przedszkolnych

Sztuka poprawnego mówienia to w naszych czasach umiejętność szczególnie ważna. Doskonale wiadomo, jak wiele zmartwień przysparzają ludziom różne wady wymowy i brak poprawnego posługiwania się językiem.

Im wcześniej rozpocznie się terapię logopedyczną tym szybciej i łatwiej osiągnie się pozytywne rezultaty.

Mowa, czyli porozumiewanie się językowe najintensywniej rozwija się u dzieci w wieku przedszkolnym.

Kształtują się wówczas:

• wymowa

• struktury językowe

• bogactwo słownictwa

W tym okresie dziecko lubi wyrażać siebie za pomocą:

• gestu

• rysunku

• muzyki

• lubi mówić i to bardzo dużo

Mowa jest atutem w nawiązywaniu kontaktów społecznych, ułatwia komunikację, stanowi narzędzie w zdobywaniu informacji, pozwala na wyrażenie własnych sądów, uczuć i upodobań, ponadto jest jedynym z najważniejszych kryteriów dojrzałości szkolnej.

W ostatnich latach coraz częściej dostrzega się u dzieci brak swobody w posługiwaniu się mową, wady wymowy i głosu.

Dziecko ogląda, słucha, powtarza, ale samo mówi coraz mniej lub niepoprawnie.

Wczesne stosowanie ćwiczeń i zabaw językowych pobudza rozwój dziecka, podnosi sprawność rozumienia języka, motywuje dzieci do mówienia i zapobiega powstawaniu wielu wad wymowy.

Terapia logopedyczna mająca na celu kształcenie i rozwijanie komunikacji słownej w jej różnych aspektach jest realizowana poprzez:

• ćwiczenia oddechowo-fonacyjne

• usprawnianie narządów artykulacyjnych

• kształtowanie słuchu fonematycznego

• wzbogacanie słownictwa czynnego, biernego i kształtowanie mowy ekspresyjnej

• ćwiczenia artykulacyjne usprawniające poprawną wymowę poszczególnych głosek

• ćwiczenia rytmizujące

ĆWICZENIA ODDECHOWO - FONACYJNE:

1. Ćwiczenia w pozycji stojącej:

• głęboki wdech z uwypukleniem klatki piersiowej i długi wydech zakończony rozluźnieniem całego ciała

• wdech z uniesieniem nóg, wydech wraz z opuszczeniem kończyn

Ćwiczenia w pozycji siedzącej:

• dziecko siedzi po turecku; wdech z uniesieniem ramion, wydech z opuszczeniem ramion

• wdech - oczy otwarte, wydech z zamkniętymi oczami i rozluźnieniem mięśni

ZABAWY ODDECHOWE:

• chłodzenie gorącej zupy

• zmarznięte ręce

• zdmuchiwanie mlecza

• balonik (nadmuchiwanie, wypuszczanie powietrza - sssssss ...)

• dmuchanie na balonik, aby nie spadł na podłogę

• śpiewanie na jednym wydechu głosek: s, z, w, f, sz, ż oraz sylab: ma, me, mo, mi (cicho, głośno, nisko, wysoko)

• gwizdanie na jednym wydechu

• dmuchanie na kolorowe waciki i papierowe zabawki zawieszone na nitce

• dmuchanie na określone przedmioty przez słomkę

• puszczanie baniek mydlanych

• śpiewanie piosenek, recytowanie wierszy

• przedmuchiwanie z jednej strony na drugą papierowych statków, myszek, korali

• gra na trąbce, gwizdkach, organach

ĆWICZENIA ODDECHOWE:

1. Dmuchanie na wiatraczek.

2. Dmuchanie na kartkę papieru (może być rozcięta).

3. Zabawki na nitkach.

4. Kulki z papieru (rozdmuchiwanie słomką w kuwecie).

5. Tor z klocków - piłeczką przedmuchujemy (samochodzik).

6. Mecz w ping - ponga.

7. Dmuchanie na myszkę (myszka do norki z klocków).

8. Dmuchanie na łódeczkę w wodzie.

9. Granie na instrumentach.

10. Rozlanie farby na kartonie (akwareli) i rozdmuchiwanie jej przez słomkę.

11. Tor ze sznurka (przedmuchiwanie koralików, żołędzi).

12. Dmuchanie na kaszę (ryż, groch) - robienie wzorów.

13. Dmuchanie na apaszkę.

14. Zdmuchiwanie świecy.

15. Nadmuchiwanie balonów.

16. Tor narysowany - przez słomkę dmuchanie na łódkę (samochód) / kto pierwszy skończy ?

ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE NARZĄDY MOWY:

Bajka artykulacyjna pt.:"Porządki języczka".

Goście języczka:

• parskacze

• wargacze (motorek wargami)

• szuwarki (palec między wargami i poruszanie nim rytmicznie)

• indianin - dużych (bardzo głośne naśladowanie) małych (ciche naśladowanie)

Nasłuchiwanie odgłosów z lasu:

• szelest liści (szszsz ...)

• szum wiatru (www ...)

• głos kukułki (kuku ...)

• rechot żab (kum kum ...)

• stukot dzięcioła (puk - puk ...)

• pluskot rybek w wodzie (plum - plum ...)

Nagle wszyscy zobaczyli ciemne chmury, które zbierały się nad lasem. Żeby nie było burzy, dmuchamy, aby rozdmuchać ciemne chmury. Udało się !!!
Języczek musiał jeszcze nazbierać malin (przy pomocy rurki robimy wdech i zbieramy maliny do koszyka).
Gdy nazbierał cały koszyk, pożegnał się z przyjaciółmi i wrócił do domu.

ĆWICZENIA JĘZYKA:

• "ptaszek wylatuje z gniazdka"- wysuwanie i chowanie języka do jamy ustnej

• "głodny miś"- oblizywanie warg, usta szeroko otwarte

• "mały muzyk"- kląskanie czubkiem języka w dowolnym rytmie

• "żywe lustro"- naprzeciwko siebie naśladowanie ruchów języka

• "łakomczuch"- zlizywanie miodu, cukru z talerzyka, samym końcem języka

ĆWICZENIA WARG:

• "wesołe minki"- uśmiech, ryjek

• robienie minek symbolizujących radość, gniew, złość

• zbieranie z talerza, samymi wargami, cukierków, groszków, ryżu

• "buziaki"- cmokanie wargami

• "muzyk"- gwizdanie w rytmie określonej melodii

• "balonik"- nadymanie policzków i wypuszczanie powietrza

• "żabka"-"baloniki"i wypuszczanie porcjami powietrza

• "wąsik"- trzymanie kredki w zaokrąglonych ustach

• "siłacz"- trzymanie kartki w ustach, którą ktoś próbuje nam wyciągnąć

• "parskanie"- wprawianie ust w drganie

ĆWICZENIA PODNIEBIENIA MIĘKKIEGO:

• "zmęczony misio"- ziewanie z szeroko otwartymi ustami, chrapanie na wdechu i wydechu

• "chory misio"- naśladowanie kaszlu chorego misia

• "spacer kurek"- powtarzanie sylab: ko - ko - ko

• "spacer gęsi"- powtarzanie sylab: gę - gę - gę

• "kukułka z zegara"- naśladowanie kukułki (ku - ku)

• "rozmowa z kosmitami"- powtarzanie sylab:

ka - ko - ke - ku - ky - ką - kę
ga - go - ge - gu - gy - gą - gę
ak - ok. - ek - uk - yk - ąk - ęk
ag - og - eg - ug - yg - ąg - ęg

ĆWICZENIA SŁUCHOWE:

• wsłuchiwanie się w ciszę- wyłapywanie i nazywanie dźwięków z otoczenia, np.: tykanie zegara, szum wiatru, bzykanie muchy

• słuchanie i nazywanie dźwięków nagranych na kasetę magnetofonową

• zabawa słuchowa:"gdzie tyka zegar ?"

• rozpoznawanie wytwarzanych dźwięków (darcie papieru, szelest gazety, uderzanie pałeczką w klocek, szklankę, potrząsanie kluczami)

• łączenie w pary takich samych pod względem dźwiękowym puszek słuchowych (wyszukiwanie usłyszanego dźwięku - butelki)

• różnicowanie i naśladowanie głosu różnych zwierząt z uwzględnieniem różnej siły głosu (głośno - cicho - szeptem - bardzo głośno)

• naśladowanie ilości i tempa uderzeń np.: ołówkiem o stół (różne kombinacje)

• odtwarzanie za pomocą różnych układów graficznych (klocków, kredek) tempa i ilości uderzeń

• wyklaskiwanie rytmu piosenki

• zabawy fonologiczne (fonologia - nauka o fonemach i związkach między nimi)

• zabawy z rymem (rymowanki, piosenki, wierszyki i bajki ; tekst + ruch)

• zabawy z sylabami

1. wyklaskiwanie słów sylabami

2. układanie z patyczków (sylaby)

3. oglądanie obrazków (podajemy 1 sylabę - dziecko kończy, lub odwrotnie)

4. odgadywanie słów, czynności, wymienianych sylabami (pantonima zwerbalizowana)

5. odgadywanie wymawianych słów (sylabami)

• zabawy z głoskami:

1. zagadki np.: 1. to zaczyna się na głoskę"k"i miauczy (kot)

• na "w" i syczy (wąż)

• na "m" i warczy (motor)

• na "d" i szumi (drzewo)

• wyszukiwanie z otoczenia przedmiotów, o nazwie zaczynającej się na głoskę np.: "k"(lub rysowanie na kartce)

• "telefon głoskowy"- lis - sows - suto - okno - owoce ...

• co powstanie, gdy do os dodamy a ?

• co powstanie, gdy od słowa odetniemy ostatnią głoskę ? kra(n) to(r) ja(k)
  lub odetniemy pierwszą głoskę:
  (k)osa (m)osty (r)osa

• odgadywanie słowa słysząc jego głoski np.:
  p - a - j - a - c
  f - o - k - a
  m - o - t - o - r

• zgadnij jaka to głoska; słychać ją:

1. w środku słowa"pompa"

2. na końcu słowa"zrobiłem"

3. na początku słowa"motor"

1. w środku słowa"osa"

2. na końcu słowa"las"

3. na początku słowa"sowa"

1. w środku i na końcu słowa"kaloryfer"

2. na końcu słowa"kalafior"

3. na końcu i na początku słowa"rower"

spośród różnych obrazków wybieramy te, których nazwa rozpoczyna się na tą samą głoskę

ZABAWY I ĆWICZENIA MORFOLOGICZNE (nauka o budowie i odmianie wyrazów)

1. Wszyscy wypowiadamy się wypowiedziami krótszymi lub dłuższymi. To co wypowiadamy - to najczęściej zdania.

2. Każde zdanie złożone jest z mniejszych cegiełek (słów, wyrazów)

• układanie schematów z klocków:
  np.: Mama kupiła owoce. (3)
  Wojtek rysuje. (2)

• wymyślanie prostych zdań na podstawie ilustracji

• losowanie z worka przedmiotów (odgadywanie nazwy) i układanie zdań, np.:
  okulary Mama nosi okulary. (3)

• kończenie zdań,
  np.: Chłopcy poszli... (do lasu)

• zabawa z obrazkami oglądanie obrazków = podajemy początek wyrazu, dziecko kończy oglądając obrazek

• rebusy -"ukryte słowa"

ĆWICZENIA SYNTAKTYCZNE (funkcja wyrazów w zdaniu oraz związki i zależności między zdaniami)

1. Teatrzyk kukiełkowy- postacie dziwnie, oddzielając każde słowo, mówią swoje role. Jaka - dzisiaj - jest - pogoda ? (naśladowanie przez dzieci)

2. Zabawa w kosmitów (dzieci kończą zdanie)
   np.: Kasia idzie ...
   Moja lalka ma ...

3. "Słowa - rzeczy"- rozdanie obrazków z narysowanymi przedmiotami,
   np.: kot
   góry
   i układanie zdań, np.: Kot siedzi na płocie.
   Na wakacje pojadę w góry.

4. "Słowa- czynności"- obrazki ilustrujące sytuacje,
   np.: Dziewczyna maluje farbami.
   Budowa zdań do obrazków. Zadawanie pytań:"Co robi dziewczynka ?"

5. "Słowa wskazujące"- ilustracja domek + kotek na nitce
   Określanie położenia kotka względem domu: w, nad, pod, obok.
   Odpowiadanie na pytanie:"Gdzie jest kotek ?"
   - rysunek z brakującymi elementami (podajemy instrukcję)
   narysuj w domu dwa okna
   przed domem stoi buda itp.

6. Karty z obrazkami - tworzenie historii,
   np.: Król
   tron
   kot
   drzewo

ZABAWY I ĆWICZENIA PRAGMATYCZNE (nauka zajmująca się relacjami między językiem a tymi, którzy się nim posługują)

1. opowiadanie historyjek obrazkowych

2. opis dwóch identycznych obrazków różniących się kilkoma szczegółami

3. wymyślanie opowiadania do wylosowanego obrazka z jakimś przedmiotem,
   np.: miś, lalka, półka

• Pluszowy miś był smutny.

• Przyszła do niego lalka.

• Zabawki zeszły z półki.

zagadki - dziecko losuje z worka przedmiot i go opisuje, druga osoba próbuje zgadnąć co to jest

wspólny dialog przy pomocy pacynek (wymyślone historie)

loteryjka obrazkowo - wyrazowa (dobieranie obrazków do jednego dużego)

pamięciowa gra (memo)

"łowienie obrazków z jeziora"(magnes)

zegar z obrazków, w środku wskaźnik, który pokazuje obrazek do nazwania

książeczki ze znanych wyrazów, np.: zwierzęta, zabawki

rozmowy

ćwiczenia pamięci (arkusz z narysowanymi przedmiotami), odtwarzanie z pamięci narysowanych przedmiotów.

ZAJĘCIA LOGOPEDYCZNE

Nr 1

1. Ćwiczenia oddechowe:

• puszczanie baniek mydlanych,

• dmuchanie na pasek papieru (rozmiary 6 cm/2 cm).

Łączenie ćwiczeń oddechowych z ruchami części ciała:

• wdech połączony z odwróceniem ramion (dłonie do przodu), wydech­ - nawrócenie ramion (dłonie do tyłu).

2. Ćwiczenia oddechowe z jednoczesnym wypowiadaniem pojedynczych głosek:

• naśladowanie syczenia gęsi („sss”),

• wymawianie w czasie wydechu głoski „s” z jednakową głośnością.

3. Ćwiczenia oddechowe związane z mówieniem i śpiewaniem:

• Dzieci stoją wyprostowane i wykonują głęboki wdech. W czasie wydechu unoszą ręce do góry, wznoszą się na palce, wypowiadają słowa „słonko wschodzi coraz wyżej ...”, w fazie wydechowej kolejnej „... a zachodzi coraz niżej”.

4. Ćwiczenia logorytmiczne:

• Dzieci klaszczą rękoma i mówią rytmicznie: „Koci, koci łapki pojedziem do babci, babcia da nam kaszki, a dziadek okraski”.

5. Ćwiczenia kształtujące słuch fonematyczny:

• rozpoznawanie głosu darcia papieru, stukania, wysypywania klocków, szumu wody, stukania o szkło,

• różnicowanie głosek „s”, „sz”. Dzieci klaszczą, gdy w wyrazie usłyszą „sz”.

6. Ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej:

• dzieci klaszczą tyle razy, ile przedmiotów jest na obrazkach.

7. Ćwiczenia usprawniające motorykę narządów mownych:

• Zabawa „Leniuszek”,

• zabawa „Uśmiech słoneczka”.

8. Ćwiczenia usprawniające prawidłową wymowę:

• zabawa „Zawody trzmiela z wietrzykiem”.

Nr 2

1. Ćwiczenia oddechowe:

• dmuchanie na watkę bezpośrednio i przez słomkę.

2. Ćwiczenia oddechowe połączone z ruchem ciała:

• dzieci ustawiają się w lekkim rozkroku, kładąc ręce na biodrach. W czasie wdechu łokcie odchylają się ku tyłowi, w czasie wydechu­ przesuwają się do przodu, jednocześnie naciskając palcami brzuch.

1. Ćwiczenia oddechowe z jednoczesnym wypowiadaniem pojedynczych głosek:

• naśladowanie szumu wiatru,

• wymawianie w czasie wydechu głoski „sz” z jednakową głośnością.

1. Ćwiczenia logorytmiczne:

• chodzenie w rytm wiersza J. Tuwima pt. „Idzie Grześ":

Idzie Grześ przez wieś

Worek piasku niesie,

A przez dziurkę

Piasek ciurkiem

Sypie się za Grzesiem.

1. Ćwiczenia słuchu fonematycznego:

• wskazanie źródła dźwięku (dziecko ma zasłonięte oczy).

1. Ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej:

• klaśnięcie tyle razy ile jest liter w wyrazie.

1. Ćwiczenia usprawniające motorykę narządów mownych.

2. Ćwiczenia utrwalające prawidłową wymowę głosek:

• zabawa „Wilczek szuka mamy”.

1. Zabawa ułatwiająca powstawanie nowych głosek „Gąski na spacerze”:

• wykonanie gąski z szyszki.

1. Utrwalenie wymowy samogłoski „e” na podstawie zestawu sylab i wyrazów.

2. Ułatwienie prawidłowej wymowy samogłosek i spółgłosek w zestawach głosek:

• zabawa „Pod grzybem”.

Nr 3

1. Ćwiczenia oddechowe:

• dmuchanie przez słomkę do kubka z wodą,

• dmuchanie na piórko w powietrzu tak, by nie upadło na ziemię.

2. Łączenie ćwiczeń oddechowych z ruchem części ciała:

• ćwiczenia w unoszeniu rąk, wdech- unoszenie rąk bokiem do góry, wydech- powolne opuszczanie rąk.

1. Ćwiczenia oddechowe związane z mówieniem:

• wymawianie w czasie wydechu samogłoski „a”, z jednakowa głośnością.

1. Ćwiczenia logorytmiczne:

• zabawa „Walka z piłkami”.

1. Ćwiczenia słuchu fonematycznego: zabawa „Pokłon królowi”.

2. Ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej:

• układanie klocków tak, by ukazywały liczbę głosek w danym wyrazie, liczbę wyrazów
  w zdaniu,

• zabawa: „Miś się bawi razem z nami”.

1. Zabawy usprawniające motorykę narządów mownych.

2. Ćwiczenia utrwalające prawidłową wymowę głosek:

• zabawa: ,,O języczku, który chciał skakać jak piłka”.

1. Utrwalenie wymowy samogłoski „o” na podstawie zestawu sylab i wyrazów.

2. Utrwalenie prawidłowej wymowy głosek w zestawach:

2. zabawa na podstawie wiersza J. Tuwima pt. „Ptasie radio”.

11. Artykulacyjne różnicowanie głosek „cz” - „z”:

• naśladowanie pociągu - naśladowanie muchy.

 Gimnastyka buzi i języka           Powrót do głównej strony Logopedy
	Szanowni Rodzice   Zapraszam Was do prowadzenia z dziećmi różnorodnych ćwiczeń usprawniających mowę. Nie jest to zadanie trudne wystarczy kilkanaście minut dziennie aby Wasze dziecko ładniej i wyraźniej mówiło oraz swobodniej porozumiewało się z otoczeniem. Czas wolny spędzony w ten sposób przyniesie wymierne efekty a także dostarczy wielu radości dzięki wspólnej zabawie dziecka i rodziców.   Wesołej zabawy życzy logopeda.   Proponowane ćwiczenia:     1. ćwiczenia oddechowe 2. ćwiczenia słuchowe 3. ćwiczenia języka
	1.   Ćwiczenia oddechowe           ↑ Początek strony     Na początek proponuję zabawy i ćwiczenia oddechowe : usprawniają one aparat oddechowy, zwiększają pojemność płuc, kształcą ruchy przepony uczą ekonomicznego zużywania powietrza w czasie mówienia, różnicują fazy oddychania (wdech-wydech) wydłużają fazę wydechową, a także działają uspokajająco po większym wysiłku fizycznym lub psychicznym.     "Wąchanie kwiatków"   Dziecko wącha prawdziwe lub sztuczne kwiaty, powoli wciąga powietrze nosem i równie powoli, aby jak najdłużej zapamiętać ich zapach, robi wydech.     "Fruwające papierki"   Dziecko otrzymuje plastikową słomkę do napojów i za jej pomocą ma zdmuchnąć około 10 papierków z gładkiej powierzchni : blat stołu, kartka papieru.     "Zabawy z watką lub piórkiem"   Zabawę przeprowadzamy w formie konkursu, według zasady : czyja watka, piórko wzniesie się wyżej i nie opadnie na podłogę.     "Świeca"   Tę zabawę także można przeprowadzić w formie konkursu. Dmuchamy na świecę w taki sposób, by płomień wyginał się, ale nie gasł. Wygrywa ten zawodnik, którego świeca będzie paliła się najdłużej.     "Bańki mydlane"   Puszczanie baniek mydlanych jest nieco trudniejszym ćwiczeniem do wykonania. Wydech musi być powolny równomierny i długi, a efekt jest widoczny w postaci pięknych, mieniących się kul. W tej zabawie także można konkurować w tym, kto wydmucha większą bańkę mydlaną.     "Mecz piłki ping-pongowej"   Mecz ten można rozgrywać siedząc po dwóch stronach stołu lub leżąc na brzuchu na podłodze. Zadanie polega na wdmuchnięciu piłeczki do bramki przeciwnika. Zwycięzcą jest ten, kto uzyska więcej bramek. Odległość między bramkami powinna wynosić 50 - 100 cm, w zależności od stopnia zaawansowania ćwiczeń.     "Huśtanie misia"   Na brzuszek leżącego na podłodze dziecka należy położyć ulubioną zabawkę - misia, pajacyka, kotka itp. W czasie wdechu zabawka unosi się do góry, przy wydechu opada. Zarówno wdech jak i wydech muszą być powolne i równomierne, z chwilowym zatrzymaniem powietrza, aby na przykład misiu nie spadł z huśtawki.     ↑ Początek strony Powrót do głównej strony Logopedy
	2.   Ćwiczenia słuchowe         ↑ Początek strony     Tym razem proponuję ćwiczenia słuchowe. W procesie porozumiewania się istotną rolę odgrywa odbiór informacji za pomocą słuchu . Dziecko musi wyodrębnić z potoku mowy wyrazy, sylaby i głoski. Musi także odróżnić od siebie poszczególne głoski, zwłaszcza te bardzo podobne np: t-d (domek-Tomek); s-z (koza-kosa); r-l (rok-lok). Im bardziej "wytrenowane ucho" tym lepsza wymowa, ułatwiona nauka czytania i pisania oraz prawidłowe rozumienie otaczającego świata. Podane niżej ćwiczenia można prowadzić także z najmłodszymi dziećmi, do czego serdecznie zapraszam i życzę sukcesów.     "Słuchanie ciszy"   Dziecko z zamkniętymi oczami stara się usłyszeć dźwięki dochodzące z sąsiedztwa i z ulicy oraz próbuje je nazwać (w domu musi panować cisza - wyłączone radio i telewizor).     "Rozpoznawanie głosów zwierząt"   Rodzic naśladuje głosy zwierząt: kura, kaczka, gęś, kot, pies, krowa itp. a dziecko musi odgadnąć jakie to zwierzę. Można połączyć tę zabawę z wyszukiwaniem odpowiednich obrazków zwierząt.     "Rozpoznawanie dźwięków z otoczenia"   Kładziemy przed dzieckiem: szeleszczący papier, dwa kubeczki : jeden pusty drugi napełniony wodą, pęk kluczy, dwie metalowe łyżeczki. Najpierw prezentujemy dziecku dźwięki: szelest papieru, przelewanie wody, brzęk kluczy, stukanie łyżeczek. Następnie dziecko odwraca się do nas plecami, a my podajemy jeden dźwięk i pytamy co słyszało? Gdy ćwiczenie okaże się łatwe dla dziecka prezentujemy dwa dźwięki a potem trzy pytając o ich kolejność.     "Rozpoznawanie dźwięków wysokich i niskich"   Do tej zabawy potrzebny jest instrument, dzięki któremu uzyskamy dźwięki niskie i wysokie (np. pianino, flet, cymbałki), jeżeli takowego nie ma: nasz głos oraz zabawka np: samolot (można go wcześniej złożyć z kartki papieru lub narysować). Kiedy gramy lub wydajemy wysoki głos - samolot leci wysoko, gdy głos jest niski - samolot leci nisko. My tworzymy dźwięki - dziecko naśladuje lot samolotu.     "Różnicowanie rytmu"   W tej zabawie dziecko stara się dokładnie powtórzyć rytm podany przez rodzica. Możemy go wyklaskać, wytupać, wystukać ołówkiem o blat stołu. Zaczynamy od łatwego ciągu dźwięków. Wystukujemy następujący rytm:   o o o - przerwy pomiędzy elementami są jednakowe oo o - pomiędzy drugim a trzecim elementem dłuższa przerwa o oo -pomiędzy pierwszym i drugim elementem dłuższa przerwa oo oo - itd.     "Rozpoznawanie melodii"   Do kolejnej zabawy musimy ustalić jakie piosenki zna nasze dziecko i my. Rodzic nuci melodię piosenki a dziecko rozpoznaje i stara się zaśpiewać jej fragment.     "Liczenie dźwięków"   Potrzebny nam będzie bębenek lub ołówek, którym będziemy uderzać o blat stołu, a dla dziecka małe klocki. Zadaniem dziecka jest liczenie dźwięków które wydajemy i układanie odpowiedniej ilości klocków. Początkowo prezentujemy: jedno uderzenie w bębenek i kładziemy jeden klocek, potem dwa uderzenia i dziecko kładzie tyle klocków ile dźwięków usłyszało i liczy je. Następnie wykonujemy te same czynności tylko dziecko odwraca się do nas tyłem i stopniowo zwiększamy ilość dźwięków.     ↑ Początek strony Powrót do głównej strony Logopedy
	3.   Ćwiczenia języka         ↑ Początek strony       Proponuję następne zabawy w "wesołe minki", ale tym razem będą to zabawy językiem. Język jest najbardziej ruchliwym narządem mowy, przy jego udziale powstają prawie wszystkie spółgłoski, odgrywa też ogromną rolę przy wymawianiu samogłosek. Ćwiczenia rozpoczynamy od wykonywania dużych ruchów na zewnątrz ust, aby dziecko mogło je obserwować w lustrze i ewentualnie poprawiać popełnione błędy.     "Zmęczony pies"   Dziecko wysuwa język jak najdalej na brodę, naśladując zmęczonego psa.     "Kto sięgnie wyżej?"   Dziecko unosi język w kierunku nosa, starając się wysunąć język jak najdalej.     "Strzelanie z kuszy"   Dziecko wkłada język pod górną wargę, która jest naprężona i próbuje wypchać wargę czubkiem języka. Język to strzała a wargi - kusza z której należy strzelić.     "Najedzone misie"   Dziecko oblizuje wargi czubkiem języka, tak jak misie po zjedzeniu dzbanuszka miodu, mocno wysuwając język w każdą stronę, żeby zlizać pozostałe resztki miodu.     "Kotki piją mleczko"   Dziecko naśladuje kotka, który językiem pije mleko z miseczki.     "Liczymy ząbki"   Dziecko stara się dotknąć czubkiem języka każdego zęba u góry i na dole. Należy pamiętać, że usta muszą być otwarte, żeby język z łatwością mógł dotykać zębów.     "Cukierek"   Dziecko wyobraża sobie, że zjada pysznego cukierka - landrynkę, którą przyciska do podniebienia i ssie, przesuwając leciutko język w przód i w tył.     "Koci grzbiet"   Dziecko próbuje przesuwać czubek języka do wędzidełka pod językiem (zawija go pod spód), spowoduje to wzniesienie się środka języka do podniebienia (język przypomina wygięty grzbiet kota). Należy zwrócić uwagę, by czubek języka nie wysuwał się na zewnątrz ust, może jedynie opierać się zewnętrzną stroną o dolne zęby.     "Język zagląda do gardła"   Dziecko stara się zawijać czubek języka do tyłu ust w ten sposób, żeby zaglądał on do gardła. Należy zwrócić uwagę, by czubek języka nie sięgał zbyt daleko do tyłu ust, ponieważ może to spowodować odruch wymiotny.     "Języczek na defiladzie"   Rodzic jak dowódca wydaje dziecku komendy. W czasie ćwiczeń usta są otwarte, język nie dotyka warg. Język maszeruje jak żołnierz na defiladzie : raz - czubek języka wędruje na górną wargę, dwa - czubek języka do lewego kącika ust, trzy - czubek języka na dolna wargę, cztery - czubek języka do prawego kącika ust Ruchy muszą być energiczne, zdecydowane. Należy dostosować tempo liczenia do możliwości dziecka. Po kilkakrotnym wykonaniu ćwiczenia należy zmienić kierunek marszruty języka.     "Parskanie źrebaczka"   Dziecko wsuwa czubek języka między ściśnięte wargi. W czasie wydmuchiwania strumienia powietrza, czubek języka będzie drgał jak u parskającego źrebaczka.

---