sztuka przedromanska, SZTUKA


Sztuka przedromańska

1.Zasięg terytorialny i czasowy.

(V-1. poł. XI w.), inaczej sztuka protoromańska lub tzw. pierwsza sztuka romańska na obszarze pd .-zach.

Rozwinęła się po upadku cesarstwa zachodniorzymskiego , przed pojawieniem się sztuki romańskiej . Niejednolita stylistycznie czerpała z różnorodnych tradycji etnicznych, kulturowych i religii rozwiniętych w licznych ośrodkach średniowiecznej Europy.

przedkarolińska — chrześcijaństwo państw barbarzyńskich (V-VIII w.),

karolińska (2. poł. VIII-IX w.)

i pokarolińska (X-1. poł. XI w.), zwana na terenie Niemiec — ottońską.

2. Renesans Karoliński i użycie form antycznych w służbie propagandy państwowej.

Renesans karoliński przypadający na przełom VIII i IX w. okres rozwoju kultury europejskiej. Program kulturowy podjęty przez cesarza Karola Wielkiego miał na celu powrót do wzorców antycznych. Sztuka karolińska rozwijała się pod wpływem idei odnowienia rzymskiego imperium i nawiązania do tradycji chrześcijańskich cesarstwa Konstantyna Wielkiego.

0x08 graphic
Sztuka z epoki karolińskiej łączy się częściowo ze stylem zabytków sztuki starochrześcijańskiej, anglosaskimi zabytkami i czasu panowania Ottonów w Niemczech. W sztuce tej dążono do naśladowania antropomorficznej i naturalistycznej sztuki antyku połączonego z wykorzystaniem dziedzictwa przedkarolińskiego co stanowiło pierwszą próbę ujednolicenia stylu na obszarze całego cesarstwa. Sztuka znalazła schronienie na dworach i w kościołach. Miała charakter ekskluzywny, związany z tymi dwiema instytucjami. Kościoły z czasów dynastii Merowingów i wcześniej były niewielkie, jednonawowe, przypominające kaplice nakryte stropami. Karol Wielki, zwycięski wódz dbał o wznowienie na swym dworze tradycji starożytnych. Na północ od Alp zaczęto się wzorować na antyku i dlatego mówi się nawet o renesansie karolińskim.

W architekturze kościelnej stosowano dwa tradycyjne typy: bazylikowy i centralny. Zabytków z tej dziedziny zachowało się bardzo mało. Najlepszym przykładem typu centralnego jest:

0x08 graphic

Kościołów w typie bazyliki łacińskiej było znacznie mniej. Budowali je przede wszystkim Benedyktyni, którzy za czasów Karola Wielkiego a następnie Ottonów, założyli liczne nowe klasztory w Lorsch, Ratyzbonie, ST. Gallen, Reichenau. Z kościołów pozostały do dziś jedynie fragmenty. Jako nowość architektoniczna pojawiły się w nich między innymi:

  1. krypty

  2. przedłużone prezbiteria

  3. podwójne transepty

Inną znaną budowlą z tego okresu jest kościół wybudowany przez biskupa Orleanu Teodulfa

Wielkie zasługi w dziedzinie konstruowania sklepień wnieśli kamieniarze z Como. Potrafili oni dzielić pomieszczenia lub nawy na kwadratowe pola poprzecznymi łukami, a każdy z kwadratów przesklepiali sklepieniem krzyżowym. Łuki poprzeczne spoczywały na poszerzonych głowicach filarów wiązkowych.

Obok architektury także malarstwo przezywało czas rozkwitu. Cesarz Karol popierał zdobnictwo kościołów wręcz je nakazywał w swoich dekretach (Capitularia). Najwięcej zabytków zachowało się z malarstwa miniaturowego. Rozwinęło się ono głównie w klasztorach benedyktyńskich (Trewir, Fulda, Reichenau, Metz, Reims, ST. Gallen i in.), których pisarskie pracownie (scriptoria) dostarczały bogato iluminowanych biblii, ksiąg liturgicznych i kodeksów prawniczych. Wśród licznych ksiąg do najbardziej znanych należą między innymi:

Do niezwykle interesujących zalicza się również księgi powstałe w skryptorium w Reims są to:

PŁASKORZEŹBA, RZEŹBA

Nie znamy żadnej rzeźby monumentalnej z epoki karolińskiej (mała statuetka uchodząca za wizerunek Karola Wielkiego - Luwr). Zachowały się natomiast liczne płaskorzeźby, w postaci repusowanych dzieł złotniczych jak i płytek z kości słoniowej.

W VIII i IX wieku zastosowano przy pisaniu ksiąg pismo zwane minuskułą.

0x08 graphic

zabytki sztuki karolińskiej

0x08 graphic

3. Sztuka Ottońska

Cesarstwo ottońskie uważało się za spadkobiercę Karolingów, lecz małżeństwo Ottona II z księżniczką Teofano stanowiło początek zmian w estetyce, wywołanych nową falą wpływów bizantyjskich.

Po ostatnim królu z dynastii Karolingów władzę we Frankonii wschodniej przejął ród Ottonów. Pierwszy król dynastii saskiej, Henryk i Ptasznik, ustanowił swe panowanie na tym terytorium (919-9360, jego zaś następca Otton I (936-973) dążył w czasie swych rządów do utrwalenia organizacji państwa zarówno pod względem świeckim, jak i religijnym. W wyniku tych działań w środowisku duchowieństwa, a przede wszystkim w zreformowanych klasztorach, Koronacja Ottona II i Teofano

za panowania spadkobierców Ottona I

dokonywało się odrodzenie artystyczne, wyraźnie oparte na spuściźnie karolińskiej i przyjęciu licznych impulsów bizantyjskich. Otton II (973-983), głownie Otton III (984-1002) oraz Henryk II (1002-1024) skłaniali się wyraźnie ku rozwojowi kultury na wysokim poziomie, szczególnie w dziedzinie rzemiosła artystycznego.

Otton II i Teofano: wpływ Bizancjum

w Związku z zawarciem przez Ottona II małżeństwa z bizantyjską księżniczką Teofano do cesarstwa zaczęli przybywać ze Wschodu artyści, których wpływ, zaznaczający się głównie w rzemiośle artystycznym i miniatorstwie (złotnictwo, sztuka iluminatorska, wyroby z kości słoniowej), daje się również dostrzec w architekturze. Oprócz niektórych uproszczonych kopii iluminatowanych rękopisów powstałych w ramach szkoły pałacowej Karola Wielkiego, mamy też relief z kości słoniowej, przedstawia Ottona II i Teofano koronowanych przez Chrystusa według tradycji ściśle bizantyjskiej. Warto zaznaczyć, że kościół św. Bartłomieja w Paderborn (Westfalia) dowodzi dalszego przenikania wpływów wschodnich dzięki przybyciu warsztatu z Grecji; wpływy te są widoczne m.in. W przekryciu każdego przęsła trójnawowego wnętrza mała kopuła i w bizantyjskiej formie kapiteli.

W drugiej poł. X i pierwszej poł. XI wieku wyodrębniła się na terenie Niemiec sztuka Ottońska. W architekturze rozwijała ona tradycje budowli karolińskich, wzbogacając ją jednak o własne elementy:

Przykładami architektury ottońskiej są:

Sztuka ottońska samodzielność osiąga głównie w cyklach figuralnych malarstwa książkowego i ściennego

Miniatura z Ewangeliarza Ottona III

0x08 graphic
Kolumna Chrystusa

Około 1020 r.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Sztuka przedromańska i romańska, Najważniejsze dzieła danego okresu ( architektura, rzeźba, malarstw
9. Sztuka przedromańska i romańska, SZKOŁA ŚREDNIA I NIE TYLKO (uczenie), Sztuka i Kultura, Kanon
sztuka przedromańska, Sztuka Przedromańska i Romańska
SZTUKA PRZEDROMAŃSKA I ROMAŃSKA, ODK, Średniowieczna polska
sztuka przedromańska i romańska
Wielka historia sztuki 1 Sztuka przedromanska i romanska Praca zaiorowa
Sztuka robienia prezentacji
3 SZTUKA DYPLOMACJI 2
Sztuka romańska w Europie Zachodniej (X XIII w 2
Sztuka wykladania i zadawania pytan
Sztuka
Negocjacje i sztuka porozumiewania się, NEGOCJACJE I SZTUKA POROZUMIEWANIA SIĘ WYKŁAD 4( 16 06 2013)
Lutowanie To Sztuka
116,sztuka uwodzenia kobiet,p
13 A X XI wiek sztuka romańska, Ruś, Bizancjum, Normanowieid 14428

więcej podobnych podstron