PRAWO GOSPODARCZE

WYKŁAD 1 - 1.10.2013

SPRAWY ORGANIZACYJNE

Czym będziemy zajmować się na wykładach?

1. Prawo biznesu (gospodarcze):

• Dotyka ono dwóch obszarów:

• Funkcjonowanie podmiotów gospodarczych (prawo gospodarcze, publiczne, handlowe)

• Zachowanie podmiotów w obrocie gospodarczym (prawo cywilne)

• Prawo pracy

• Na rynku pracy występuje wiele niebezpiecznych zjawisk i ich zagrożenie jest bardzo ogromne

• Ukazanie mechanizmów, które rządzą na rynku pracy

Jak będą wyglądać wykłady?

• Będą bardziej do słuchania

• Prawo należy zrozumieć a nie się go nauczyć

• Mechanizmy prawa będą wyjaśniane na przykładach

WYKŁAD WŁAŚCIWY:

Jaka jest rola prawa?

• Ma za zadanie regulować zachowania podmiotów prawnych (aktorów)

• Określa, jak kto powinien się zachować w danej sytuacji

• Reguluje stosunki społeczne

• Wyraża określone rozwiązania społeczne

STOSUNEK PRAWNY - stosunek społeczny, który jest regulowany przepisami prawa.

• Nie można działać na granicy prawa, bo albo się je łamie albo nie.

• Jeśli korzysta się z niedoskonałości systemu prawnego, bo jest jakaś luka, to można to zachowanie oceniać jedynie w sposób etyczny i moralny.

OBSZARY ZACHOWAŃ SPOŁECZNYCH:

• 
  Większość zachowań społecznych nie jest regulowanych prawnie, co obrazuje wykres

• Zawsze należy postawić sobie pytanie czy moje zachowanie mieści się w zakresie norm prawnych,

• Jeśli zachowanie mieści się w obszarze regulowanym, gdzie jest dyrektywa określonego zachowania, wówczas możemy się spodziewać sankcji karnej za jej złamanie

• Warto się zastanowić „Co powinienem zrobić, a czego mi nie wolno?”, ponieważ w każdej sytuacji powstaje stosunek prawny

Np. Wsiadając do tramwaju powstaje stosunek prawny pomiędzy mną, jako pasażem a przewoźnikiem, który jest reprezentowany przez maszynistę

Współcześnie zakres regulowania różnych stosunków społecznych jest ogromny. Z punkty widzenia techniki legislacyjnej, czyli procesu kształtowania tych zachowań, zawsze powstaje pytanie „ Jaka jest głębia legislacji?”, „ do którego momentu ja powinienem coś regulować?”, „w jakim zakresie, prawo jest w stanie kształtować zachowania podmiotów?”

GŁĘBIA LEGISLACJI (stopień jurydyzacji) - jak dalece zachowania regulowane są przy pomocy przepisów. Pytanie o to, jaki rezultat można osiągnąć prawnie a jaki odwołaniem od etyki.

Jako odbiorca musze odpowiedzieć sobie na pytanie „Skoro znalazłem się w jakiejś sytuacji, czy ja jestem aktorem na scenie czy nie?, Czy będę uczestniczył w tym stosunku prawnym, gdzie będę mieć określone prawa obowiązki czy też nie?, czy ta sprawa mnie dotyczy czy nie?”.

Aby odpowiedzieć na te pytania muszę ustalić podstawową kwestię:

• Czy jest to stosunek prawny?

To od tego będzie zależało jak dalej się zachowam

Jako adresat, postępuje się trochę inaczej. Wówczas większość zachowań ma stosunek prawny. Dlatego należy przestrzegać pewnych reguł, aby nie popełnić błędu i ponosić z tego tytułu konsekwencji.

JAKA JEST RELACJA MIĘDZY UKŁADEM EKONOMICZNYM A PRAWNYM ORAZ JAKIE SĄ WZAJEMNE PRAWA I OBOWIĄZKI PODMIOTÓW W TYCH UKŁADACH

!!!! Jest to kluczowa kwestia na tych zajęciach, jaką należy ustalić !!!!

• Relacje między układem ekonomicznym a prawnym w rozwiązaniach prawnych są zakodowane rozwiązania ekonomiczne.

• Nie wolno budować układu prawnego, jeśli nie mamy pewności, co do układu ekonomicznego, lub społecznego.

• Zachowania ludzkie kształtują się na podstawie impulsów płynących z układu prawnego i ekonomicznego

Kodowanie rozwiązań ekonomicznych w układ prawny:




1. Zawsze należy ustalić cel - muszę wiedzieć, co chcę osiągnąć, uregulować.

2. Chcąc coś uregulować musze stworzyć projekt. Aby to zrobić muszę mieć bardzo dobrą wiedzę historyczną, aby wiedzieć jak to cos kształtowało się dotychczas. Muszę też wiedzieć jak to funkcjonuję obecnie, - co jest dobre a co zła, oraz mieć wizję tego jak będzie to funkcjonować za kilka lat.

3. Następnie trzeba stworzyć rozwiązanie i wybrać formę: prawną lub pozaprawną. Aby tego dokonać trzeba rozważyć jak to nasze rozwiązanie będzie współdziałać z innymi układami. Trzeba zrobić wszystko, aby inne układy wzmacniały nasz pomysł, aby wszystko było zsynchronizowane i sprawniejsze.

4. Gdy mam to nasze rozwiązanie to wtedy wkładam ten mój układ (społeczny lub ekonomiczny) w układ prawny, gdzie są określeni adresaci. Adresaci ci, musza rozumieć nasze rozwiązania, znać je, aby nasz układ mógł funkcjonować.

5. Po włożeniu w format prawny i określeniu adresatów, należy określić, jaka powinna być GŁĘBIA LEGISLACJI, jak daleko powinienem regulować, w postaci przepisów prawnych, aby uzyskać pożądany efekt, by nasze rozwiązanie prawnie funkcjonowało.

Np. jak lepiej stymulować studentów do nauki? : wyzwalać czy wymuszać; z niewolnika nigdy nie zrobi się pracownika.

6. Nigdy nie należy wierzyć w to, że przepisem prawnym ja wszystko załatwię, ponieważ adresaci form prawnych mogą się zachowywać bardzo różnie. Kształtuje on swoje zachowanie według dyrektyw płynących z dwóch układów: prawnego i pozaprawnego. Zawsze zastanowi się on „Co mogę, a co muszę?”, „czy dany przepis ma regulacje prawne?”

7. Suma adresatów form prawnych daje nam rezultat

Tworząc nowe rozwiązanie trzeba mieć ogromną wyobraźnie, aby układ ten działał właściwie na wszystkich płaszczyznach i współgrał z innymi aspektami życia.

Układ pozaprawny, etyczny ma ogromne znaczenie. Ponieważ jeśli ja mam być w pełni etycznie uczciwym pracodawcą to moje postepowanie nie może być wyreżyserowana przez przepisy prawne, ponieważ one wielu rzeczy zabraniają.

Istnieje zasada Dura lex sed lex - Twarde prawo, lecz prawo. Można to przekształcić w „durna lex sed lex”.

Przykłady:

1. Piekarz, który resztki pieczywa oddawał biednym jednak nie odprowadzał podatku od darowizny, więc wszczęto procedury skarbowe.

• Można tutaj obejść prawo: Przedsiębiorca może wystawić czysty zadaszony kontener i napisać na nim śmieci. Ci, co grzebią w tych śmieciach nie są opodatkowani.

• Skutek jest taki, że prawo zostaje wystawione na śmieszność i nie ma całkowitej sprawiedliwości.

2. Matka zrobiła coś źle, należy dzieci zabrać do domu dziecka, jednak robi się to w drastyczny sposób.

• W tym momencie to zachowanie jest zgodne z prawem, z procedurami

• Jednak nie jest ono w pełni etyczne i demokratyczne

Są to przykłady wadliwych regulacji. Są to poważniejsze problemy funkcjonowania prawa w gospodarce. Wiele osób ma zarzuty do przepisów prawnych, który maja krytyczne poglądy.

Powstaje pytanie: Czy to prawo jest złe czy rozwiązania są niewłaściwe?

Co gdy założony cel nie został zrealizowany? Gdzie leży błąd?

• Może ty być spowodowane przez:

- błędne rozwiązanie ekonomiczne, które jest wdrażane przez przepisy prawne do gospodarki

- błędne, złe przepisy prawne = błąd w kodowaniu

NP. gdy matka urodzi dziecko i zostawi je w szpitalu to proces adopcyjny jest prosty, jednak gdyż wyjdzie z nim ze szpitala, zarejestruje je wówczas otrzyma becikowe, a proces adopcyjny ulegnie skomplikowaniu i będzie trwać bardzo długo. Jest to rozwiązanie prawne, ale nie etyczne, ponieważ najważniejszy okres życia dziecka to pierwsze 3 lata po urodzeniu. A przez długi proces adopcyjny, w tym ważnym czasie dziecko to będzie niechciane i jego późniejsze zachowania mogą być zaburzone.

Kto powinien tworzyć prawo?

• Ten, kto dobrze zna instrumenty i narzędzia prawne

• Ekonomiści tworzą jakieś rozwiązanie i przekazują je prawnikom, aby je dobrze sformułowali. Jest to jednak ułomne postepowanie, ponieważ ci prawnicy tak naprawdę nie wiedzą dokładnie, o co chodzi.

• Można też iść po najmniejszej linii oporu i wziąć choćby z Internetu wzory umów i w wykropkowane miejsca wpisać to, co trzeba. Niestety nie zawsze jest to skuteczne, ponieważ nasze rozwiązanie może nie mieć gotowego schematu.

• Musi to zrobić osoba, która się na tym zna, wiec, co robi, aby później ta umowa mogła sprawnie funkcjonować (jak kompozytor, który zapisuje utwór nutami i każdy może go odtworzyć)

Prof. Leon Petrażycki mówił o INŻYNIERII PRAWA. Upatrywał on prawo, jako narzędzie inżynierii społecznej. Pisząc prawo „pisze się role dla aktorów”.

• Kreując przepisy kreuje się zachowania społeczne ludzi

• Zachowujemy się jak szachiści - państwo określa reguły, a my poszukujemy optymalnych kombinacji.

Do czego potrzebne jest prawo?

• Rozwiązania ekonomiczne są zakodowane w przepisach prawnych. Trzeba umieć je rozkodowywać. NIEZNAJOMOŚĆ PRAWA SZKODZI!

• Żeby dobrze kodować ekonomię w prawo trzeba być dobrym ekonomistą.

• Żeby podejmować dobre decyzje trzeba być dobrze poinformowanym.

• Dobry menadżer musi umieć przewidywać. Trzeba umieć przewidywać politykę.

Czy przepis coś reguluje? Np. zarządzenie mówiące, że po zmianie nazwy uczelni inne umowy obowiązują nadal jest nieudolny, bo nic nowego nie wnosi

Wykład 2- 08.10.2013

W rozwiązaniach prawnych są zakodowane rozwiązania ekonomiczne i społeczne.

1. Dwie ważne umiejętności:

• Kodowanie w układ prawny rozwiązań

Jeżeli mamy określony cel(np. wybór formy prawnej prowadzonej działalności gospodarczej, stworzenie spółki to podstawowym dokumentem będzie statut tej spółki- tu określimy rolę partnerów, czyli inaczej projektujemy zachowania osób w tym „projekcie” poprzez prawo- jeśli wszystko jest zrozumiałe to kodujemy to w układ prawny.

Natomiast jeśli dochodzimy do wniosku ze miedzy celem a rezultatem jest rozbieżność, to zadajemy sobie pytanie czy błąd jest po stronie techniki legislacyjnej(np. co innego znaczy przedsiębiorstwo w kodeksie cywilnym a co innego w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej) czy po stronie rozwiązania.

Żeby dobrze kształtować rozwiązania prawne, to trzeba bardzo dobrze znać mechanizmy gospodarcze, racje gospodarcze i konstrukcje danego modelu. Zwiększa się rola prawa autonomicznego - tworzonego na poziomie firmy, ale jakość tej legislacji jest dramatycznie niska.

W sytuacji decyzyjnej X, decydent (np. szef firmy) z istniejących przepisów odkodowuje instrumenty prawne:

• gdzie granice podporządkowania podwładnego

• skąd pewność wykonania pracy przez podwładnego

Przykład o studencie, który znieważony przez profesora najpierw założył sprawę karną profesor dostał 3 miesiące w zawieszeniu następnie sąd cywilny nie badał już winy tylko wyznaczył odszkodowanie następnie rada wydziału też po orzeczeniu dwóch sądów mogła już tylko nałożyć karę na profesora.

Dzisiaj jest dużo procesów o naruszenie godności osobistej(muszę zapłacić odszkodowanie i wydać oświadczenie w dziennikach telewizyjnych- co jest bardzo drogie). Nauczyciele akademiccy muszą nas dobrze traktować- inaczej podlegają komisji dyscyplinarnej.

Zawsze jest pytanie: czy można usprawniać coś, co jest trudno reformowalne?

Prowadząc działalność gospodarczą muszę mieć świadomość w jakim zakresie moje działania są prawnie terminowane. Co ja mogę, a co ja musze? Ile ja mam swobody?- jest to istotna decyzja tego, kto tworzy rozwiązanie prawne.

Umowa kazuistyczna- gdy nie mam zaufania do partnerów, umowa określa wszystko- co kto może, co musi, czego nie może. Rodzaj umowy zależy od czynnika ludzkiego, od zaufania.

Tępy legalizm.

„Jedną z największych barier jaka hamuje rozwój małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce jest złe prawo. - Dramatycznie zła legislacja, ogromna szczegółowość przepisów oraz fatalne, wprowadzające w błąd nazewnictwo to największe zagrożenie dla polskich przedsiębiorców. Nazywam to zjawiskiem tępego legalizmu” Inaczej prawo, które jest źle skonstruowane, źle służy obywatelom( trzeba je znowelizować).

• Odkodowanie

Jak określić moja sytuację prawną w różnych sytuacjach?

Należy umieć odkodować z przepisów prawnych jaką się ma rolę, jaki się ma zakres swobody a z czym trzeba się ograniczać , a także w jakim stopniu dane zdarzenie leży w obszarze, który jest regulowany przez normy prawne(np. gdy chce wybudować tamę, jakie kryteria muszę spełnić- m.in. dostać pozwolenie budowlane).

Źródła prawa nie wszystko co wygląda jak przepis jest normą prawną

Norma prawna - wynikająca z przepisów reguła postępowania, wydana lub usankcjonowana przez państwo, zagwarantowana przymusem państwowym. W jej skład wchodzą:

• Hipoteza - każda norma prawna ma zastosowanie tylko w pewnej sytuacji

• Dyspozycja - wskazuje obowiązujący w danej sytuacji sposób postępowania

• Sankcja - określa ujemne skutki niezastosowania się do dyspozycji

Cechy normy prawnej:

• ma charakter ogólny

• ma charakter dwustronny

• jest zagwarantowana przymusem państwowym

Mamy sytuacje X:

• Czy sytuacja X leży w obszarze regulowanym przez przepisy prawa - ustala się normę prawną

• Czy X odnosi się do jakiejś hipotezy? Hipotetyczny stan faktyczny

Art. 415 Kodeksu cywilnego : „kto z winny swej wyrządził szkodę innemu zobowiązany jest do jej naprawienia”

Ma elementy normy:

• część hipotezy (kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę)

• część dyspozycji (obowiązany jest do jej naprawienia)

• część sankcji(jeśli jej nie naprawi lub naprawi niewłaściwie)

Żeby zbudować normę trzeba sięgnąć do wielu przepisów. [ w tym przypadku trzeba jeszcze zajrzeć do przepisów określających co to jest wina, naprawienie szkody(art.363k.c.) odszkodowanie, restytucja (przywrócenie stanu pierwotnego)]

2. Przykłady różnych regulacji prawnych:

• By wyciąć drzewo trzeba mieć zgodę wydziału ochrony środowiska.

• Rodzice mogą wystąpić do sądu o alimenty od dzieci.

• Art. 22 Kodeksu pracy: „Umowę o pracę ocenia się nie według nazwy umowy, a według treści” Jeśli ktoś ma umowę zlecenie, a faktycznie jest to realizowane tak jak stosunek pracy, to możemy wystąpić do sądu ze my jesteśmy w stosunku pracy(wiąże się to z większym wynagrodzeniem- min. wynagrodzenie 1600zł).

Ale nie każdy powinien dostawać minimalne wynagrodzenie. W orzecznictwie bierze się pod uwagę stawkę lokalną. W prawie używa się terminu kwalifikacja prawna- kwalifikujemy sytuacje prawną do przepisu prawa.

Moc regulacyjną mają tylko te przepisy, które są źródłami prawa.

WYKŁAD 3 15.10.2013r.

• Jak buduje się układ między stronami w stosunkach cywilnoprawnych?

Art. 353 K.C.

Strony mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania, byle nie był sprzeczny z umową, zasadami współżycia społecznego czy społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawnym. Czyli realizacja zależy od tego jak się umówimy między sobą.

W stosunku prawnym mamy zawsze podmiot prawa (ten który ma określone uprawnienia) i podmiot obowiązku (ten który ma określone obowiązki). Między układem uprawnień a układem obowiązku powinna być równość, tzn. by każdemu uprawnieniu odpowiadał określony obowiązek.

• Staramy się tak ułożyć stosunek prawny, który dla mnie będzie korzystny, taka sama jest intencja drugiej strony (podmiotu obowiązku).

• Każda ze stron jeśli ma przewagę ekonomiczną, to stara się to wykorzystać.

• Strony mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania, ale muszą trzymać się pewnych standardów, wzorców z kodeksu.

• Jeśli strony czegoś nie uregulują w umowie, to wtedy stosujemy standard kodeksowy.

• Odkodowywanie:

• Rozwiązania ekonomiczne zawarte są w przepisach

• Jaka jest moja sytuacja prawna? Czyli jakie mam uprawnienia, jaka jest suma moich uprawnień?

• Suma uprawnień- prawo podmiotowe; suma obowiązków- obowiązki podmiotowe

• Między uprawnieniami a obowiązkami musi istnieć korelacja. ( Tzn. jeśli ja mam uprawnienie to pan ma obowiązek, gdy pozostajemy w stosunku prawnym.)

• Jakie instrumenty zabezpieczające można do tego wprowadzić?

• Czy sytuacja X leży w obszarze regulowanym przez przepisy prawa - ustala się normę prawną (norma - reguła określonego zachowania, której przestrzeganie jest poparte przymusem, nie jest to to samo co przepis [hipoteza (opis stanu) dyspozycja sankcja)

• Czy stan faktyczny znajduje się w normach prawnych? Sąd stosuje prawo - stara się do hipotezy znaleźć normę prawną i sprawdza się czy stan faktyczny pasuje do tej hipotezy, czy do innej.

• Czy opis z hipotezy jest zgodny z rzeczywistością?

• Dobry prawnik powinien mieć głowę w kodeksie, a nie kodeks w głowie.

• Trzeba mieć dobry, spolegliwy warsztat.

• Zarządzanie uprawnieniami

ŹRÓDŁA PRAWA

Jeśli przepis jest źródłem prawa to mnie wiąże, jeśli nie to mnie nie wiąże.

Stanowienie prawa:




















W wyniku którego powstaje akt prawotwórczy







Przepis prawny - elementarna jednostka normatywna, powstaje w wyniku aktu prawotwórczego, który jest jednostronny władczy i konstytutywny.

Co jest źródłem prawa? O tym przesądza konstytucja Art. 87 i 88. Na podstawie rozdziału 3 konstytucji, można wyciągnąć wnioski czy dany przepis jest konstytucyjny, czy jest źródłem stanowienia prawa czy też nie. ( Mamy wiedzieć co zawierają art. 87-91 z konstytucji, dobrze je opanować.)

Konstytucja RP rozdział III:

Art. 87.

1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.

2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego. (Np. plan zagospodarowania przestrzennego na terenie gminy, Np. wartość łąki lub nieużytku jest o wiele mniejsza niż wartość działki, ale może nastąpić przekwalifikowanie gruntu i wtedy gmina może naliczyć podatek od wzbogacenia się)

Art. 93.

1. Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu te akty. (Np. zarządzenie ministra finansów wiąże pion skarbowy a nie wiąże zwykłych obywateli (nie może nakładać dodatkowych obowiązków na obywateli), zarządzenia i wytyczne nie są źródłem prawa, uchwały i zarządzenia podlegają kontroli (wykonywanej przez trybunał konstytucyjny) czy są zgodne z prawem.)

2. Zarządzenia są wydawane tylko na podstawie ustawy. Nie mogą one stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów.

3. Uchwały i zarządzenia podlegają kontroli co do ich zgodności z powszechnie obowiązującym prawem.

*Ważna umiejętność: Ocena czy dany akt nakładający określony obowiązek powołujący się na przepis ustawy, czy ten przepis jest źródłem prawa?

Jeśli powołuję się na podstawę prawną to muszę podać konkretny przepis i udowodnić, że pomiędzy hipotezą a stanem faktycznym istnieje korelacja.

System prawa stanowionego.

Źródła prawa (akt prawotwórczy):

Jest to tekst organu władzy publicznej wyrażony w postaci przepisu prawnego wprowadzający do systemu prawnego:

• Nowe normy

• Zmieniające lub uchylające dotychczasowe (zmiana-nowelizacja; w Polsce jest bardzo dużo nowelizacji)

Stanowienie prawa w prawie pracy i w prawie międzynarodowym:

Umowy prawotwórcze mogą także tworzyć przepis prawa. Np. Umowy o zakazie podwójnego opodatkowania.

Umowa międzynarodowa ma pierwszeństwo przed ustawą.

Prawo precedensowe (case law) w państwach anglosaskich (Wielka Brytania, Irlandia, Stany Zjednoczone, Kanada):

Prawo jest tworzone jako:

• prawo stanowione (Czyli parlament uchwala dane prawo.)

• precedensy prawotwórcze (Sąd formułuje zasadę rozstrzygnięcia (ratio decidendi).Każda ustawa może uchylić precedens, ale nie odwrotnie.)

W Polsce nie ma prawa precedensowego ale są orzeczenia Sądu Najwyższego.

Droga dojścia do regulacji prawnej:

• Przyjmuje się pewien zwyczaj i awansuje się go w treść przepisu prawnego, poprzez uchwalenie go przez parlament (bo zwyczaj sam w sobie nie jest źródłem prawa).

• Przyjmuje się regulacje nie zważając na zwyczaje.

Źródła prawa:

• Ustawy

• Akty prawa miejscowego

• Umowy międzynarodowe

• Umowy prawotwórcze (art. 9 Kodeksu Pracy)

Art. 9 prawa pracy reguluje, co jest źródłem prawa:

• Regulaminy (np. regulamin wynagradzania- ustala go pracodawca po porozumieniu ze związkami zawodowymi, a jak ich nie ma to sam go ustala)

• Statuty

• Porozumienia

• Układy zbiorowe pracy - ich ustanowienia i innych porozumień nie mogą być mniej korzystne niż umowy ustawy pracy, korzystniejsze mogą być.

Czy jest górna granica ustępstw? Z punktu widzenia prawa pracy tak, ale jest to sprzeczne z kodeksem handlowym. Jest to jawne działanie na niekorzyść spółki.

System źródeł prawa stanowionego:

• 
  Prawo unii

tworzą system prawny obowiązujący w Polsce

• Prawo krajowe




Prawa unii i krajowe obowiązują w Polsce, bo pewne prawa unijne weszły w życie wraz ze wstąpieniem do UE. Rozporządzenia UE wchodzą wprost do systemu, czyli stanowią część systemu.


Wszelkie prawo pochodzi od ustawy, konstytucja jest ustawą zasadniczą ustawy muszą być zgodne z konstytucją.

Ustawa może zawierać delegacje, według konstytucji: rozporządzenia Rady Ministrów, poszczególnych ministrów są wydawane przez organy wskazane w konstytucji na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania.

• Delegacja jest po to, aby nie trzeba było zmieniać, co chwilę ustawy, tylko wystarczy zmienić rozporządzenie. Rozporządzenie może być wydane tylko na podstawie delegacji. Delegacja wyraźnie musi określać 3 rzeczy:

1. Kto jest upoważniony.

2. Co ma być przedmiotem tej regulacji.

3. Jak to ma być uregulowane.

• Wynika to wprost z Art. 92 - rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie. Upoważnienie powinno określać:

1. Organ właściwy do wydania rozporządzenia

2. Zakres spraw przekazanych do uregulowania

3. Wytyczne dotyczące treści aktu

*Rozporządzenie= kto, co, jak

• Delegacja minister właściwy do spraw gospodarki może coś uregulować, instrukcja - jak coś ma być uregulowane.

Prawo gospodarcze to kompleksowa gałąź prawa, obejmująca normy regulujące organizację i funkcjonowanie przedsiębiorców oraz podejmowanie i wykonywanie przez nich działalności gospodarczej.

*Kompleksowa gałąź prawa- biorę określony układ stosunków ekonomicznych które, definiuję i zadaję sobie pytanie jakie gałęzie prawa kształtują regulacje? Jakie przepisy prawa należące do różnych gałęzi prawa `obsługują' ten obszar gospodarczy? Na pewno jest to prawo handlowe, prawo cywilne, prawo administracyjne, prawo procesowe, prawo międzynarodowe itd.

Mówię o gałęzi prawa gdy ma:

• wyodrębniony przedmiot regulacji

• swoją metodę regulacji

Normy prawa gospodarczego określają:

• Normatywne pojęcie działalności gospodarczej

• Podmioty uprawnione do wykonywania i podejmowania działalności gospodarczej

• Warunki podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej

• Sposoby i skutki zakończenia działalności gospodarczej

• Formy organizacyjno-prawne działalności gospodarczej oraz możliwości ich zmiany przez przedsiębiorców

• Zasady i samodzielność wykonywania działalności gospodarczej

• Prawa i obowiązki przedsiębiorców

WYKŁAD 4

EUROPEJSKIE ŹRÓDŁA PRAWA GOSPODARCZEGO: (mówimy o prawie UE/ prawie wspólnotowym)

1 maja 2004r - wstąpienie Polski do UE

Konstytucja RP

Art.8

1. Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej.

Art. 9

Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego.

Art. 87 ( dobrze się zapoznać )

1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.

2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.

Art. 91 (dobrze zapamiętać )

1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.

2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.

3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.

Najważniejszą umową międzynarodową jest obecnie traktat lizboński.

Charakterystyka form stanowienia prawa w UE

• Na mocy traktatu o przystąpieniu Polski do UE 1 maja 2004 zaczęło obowiązywać prawo UE ( 2000 aktów ).

Okres akcesyjny ( przed wejściem ustawy w życie) - polega na dostosowaniu prawa krajów do prawa UE ( żeby polskie prawo było zgodne z prawem UE)

Ustawa nie powinna działać wstecz.

Lex retro non agit.

Zasadę tą bardzo konsekwentnie stosuje Trybunał Konstytucyjny

• Na porządek prawny UE składa się prawo pierwotne oraz prawo wtórne uzupełniane orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS) siedziba : Luksemburg

Prawo pierwotne - przede wszystkim traktaty + załączniki prawa

Wspólnotowe prawo wtórne -należy zaliczyć do niego rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia i opinie. Najważniejsze tutaj są rozporządzenia ( jest aktem wiążącym w całości i jest bezpośrednio stosowane w każdym państwie członkowskim, oznacza to, że akty stają się częścią krajowych systemów prawnych bez potrzeby dokonywania jakiejkolwiek czynności transpozycyjnej i wywołują skutki bezpośrednie w stosunku do jednostek. Rozporządzenia mają taką samą moc obowiązującą we wszystkich państwach członkowskich i są zintegrowane systemami prawnymi państw członkowskich. Ich obowiązywanie zależy jedynie od ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym UE.

• Podstawową zasadą prawa wspólnotowego ustaloną w orzecznictwie ETS-u jest zasada nadrzędności, która przewiduje, że prawo pierwotne oraz akty wydane na jego podstawie będą stosowane przed prawem krajowym.

NA MAILU ( międzynarodowe standardy rachunkowości…)

PODCHWYTLIWE PYTANIE NA EGZ: jaka jest różnica w regulacjach prawnych np. w Polsce, Szwajcarii… ? Kto nie chodzi na wykłady ten zrobi duże oczy ;p odp: nie ma różnicy, w każdym kraju UE rozporządzenia takie same.

DYREKTYWA- wskazanie pewnego celu, który ma zostać osiągnięty łącznie ze wskazówką jak osiągnąć ten cel ; skierowane są do państw członkowskich (Polska, Czechy itd.). Dyrektywa określa cel, który powinien być osiągnięty w określonym terminie; wybór metody i sposobu realizacji celu leży w gestii państw członkowskich. Warunkiem związania podmiotów przepisami dyrektywy jest wdrożenie przepisów dyrektywy poprzez wydanie odpowiednich ustaw do krajowego porządku prawnego. Istotnym elementem każdej dyrektywy jest termin, w którym dyrektywa ma być przyjęta.

Czy dyrektywa jest źródłem prawa ? - W zasadzie nie. Istnieją natomiast wyjątki.

• Co się dzieje wtedy, kiedy dyrektywa nie jest implementowana (wdrożona/przystosowana) ?

ETS przyznał dyrektywom w niektórych przypadkach cechę bezpośredniej skuteczności. Oznacza to, że jeżeli przepisy dyrektywy nie zostały wdrożone do krajowego porządku prawnego to w relacji podmiot-państwo można się na nie powoływać wtedy, gdy są precyzyjne, jednoznaczne, bezwarunkowe oraz nastąpił upływ terminu transpozycji dyrektywy do prawa krajowego.

Nieimplementowanie dyrektywy powoduje sankcję.

Nast. Razem zacznie się od : jeszcze na temat dyrektyw i wpływu dyrektyw na sankcję.

Wykład 5

1. Prawo wspólnotowe, postanowienia traktatów, postanowienia umów międzynarodowych - wchodzą wprost do systemu prawnego, czyli stają się prawem powszechnie obowiązującym w Polsce.

2. Rozporządzenia - są aktami prawa wtórnego, wchodzą wprost do systemu.

Rozporządzenie nad ustawą jest zasadą prawa europejskiego.

3. Zasada prymatu prawa Unii Europejskiej (prawa wspólnotowego) nad prawem krajowym ma ogromne znaczenie praktyczne. Wg Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości ustawodawca krajowy nie ma prawa `majstrować' przy ustawodawstwie krajowym.

Nie może wydawać ustaw uzupełniających, modyfikujących itd. w stosunku do rozporządzenia

4. Dyrektywa - oznacza cel, który państwo ma osiągnąć, czyli określony rezultat w określonym czasie. Mówimy o implementacji (transpozycji) dyrektywy do prawa polskiego. Transpozycja następuje poprzez przyjęcie przez odpowiednie organy prawodawcze danego państwa odpowiedniego aktu prawnego, powszechnie obowiązującego (w polskim porządku prawnym rolę taką pełni ustawa).

Celu nie można modyfikować.

Budowa dyrektywy:

• Najpierw określony jest cel jaki ma osiągnąć państwo w okr. Terminie,

• Tekst dyrektywy ,

• Regulacja i jak dalece będą uprawnione podmioty.

Dyrektywa W ZASADZIE nie jest źródłem prawa, ALE:

STANOWISKO EUROPEJSKIEGO TRYBUNAŁU : przyznał on dyrektywą w niektórych przypadkach cechę bezpośredniej skuteczności. Oznacza to, że jeżeli przepisy dyrektywy nie zostały wdrożone do krajowego porządku prawnego to w relacji podmiot- państwo można się na nią powoływać skutecznie, gdy są precyzyjne, bezwarunkowe oraz nastąpił upływ terminu transpozycji dyrektywy do prawa krajowego.

TZN^ jeśli państwo jest bezczynne to nakłada się sankcję za niewykonanie dyrektywy.

Reguły techniki prawodawczej i unijnej :

Przed podjęciem decyzji o napisaniu ustawy powinno się zdecydować o:

• zakresie podmiotowym (co ma być regulowane, kogo to ma dotyczyć),

• zakresie przedmiotowym (co chcemy uregulować),

• trzeba mieć dobrą koncepcję rozwiązania,

• powinniśmy scharakteryzować potencjalne, prawne lub pozaprawne środki oddziaływania.`

(Zamiast od razu regulować powinniśmy zadać sobie pytanie dlaczego ten przepis nie działa),

• Trzeba stworzyć przepis szczegółowo, wyczerpująco a nie, co chwilę odsyłać do innych ustaw. Ustawa powinna być tak skonstruowana, żeby nie było za dużo wyjątków. Im więcej wyjątków, tym mniej dojrzały tekst przepisu,

• Trzeba trzymać się granic,

• Ustawa nie może powtarzać przepisów zamieszczonych w innych ustawach, a co gorsze regulować ich inaczej (Np. pojęcie przedsiębiorcy jest inaczej sformułowane w kodeksie a inaczej w innej ustawie),

Jeżeli zabieram się za regulowanie czegoś najpierw zadaję sobie pytanie: Jak to jest uregulowane w innych ustawach? Czy w ogóle mam jakiś luz regulacyjny? Ile jest mojej wolnej przestrzeni, którą ja mogę doregulować?

Czy zarządzenie, czy w drodze umowy?

• Przepisy ustawy reguluje się zwięźle i syntetycznie, unikając nadmiernej szczegółowości. W aktach niższego rzędu szczegółowość jest zbyt duża, a nie powinno tak być (Np. ustawa o przetargach - sprzyja patologiom, bo kupuje się gorsze i za więcej pieniędzy),

• Przepis powinien być zrozumiały dla adresatów, istotna jest zwięzłość,

• Zdania ustawy redaguje się unikając zdań wielokrotnie złożonych (w przeciwieństwie do przepisów niemieckich),

• Precyzja językowa, w regulacjach należy posługiwać się poprawnymi wyrażeniami językowymi używanymi w ich powszechnym stosowaniu. O terminach mówimy w 3 językach:

• Prawny - język tekstu prawnego (jak definicja definiowana w aktach),

• Prawniczy - rozumienie pojęć w literaturze, czyli jak dany termin jest definiowany w książkach,

• Rozumienie pojęć w indykaturze, czyli w orzecznictwie (jak orzecznictwo sądów, głównie Sądu Najwyższego rozumie dany termin). Język orzeczeń sądowych (np. Sąd Najwyższy przyjmuje pojęcie kury właściwej, która musi mieć odpowiednie pióra, dziób itp., bo koleś nie chciał zapłacić tak dużego podatku, więc wyróżnił, że nie wszystkie jego kury(czyt. koguty) znoszą jaja :p),

Ekspektatywa - oczekiwanie przyszłych korzyści.

• Potoczny - rozbieżność między sensem potocznym a podstawowym jest duża, np. używamy przemiennie terminu przepis prawny i norma prawna lub stosunki pracy i stosunki zatrudnienia (żeby np. nie używać w zdaniu dwa razy tego samego terminu, chociaż tak naprawdę są to dwie różne rzeczy). Nie możemy zamiennie używać dwóch różnych terminów!

Precyzja legislacyjna musi mieć przewagę nad precyzją językową,

• W ustawie należy unikać określeń specjalistycznych, mających odpowiednik w języku powszechnym, określeń obcojęzycznych (chyba, że nie mają dokładnego odpowiednika w języku polskim). Zwroty zapożyczone też powinno się tłumaczyć, Np. mobbing, mobber, mobbowanie, a powinno być nękanie , nie mówimy trener tylko couch,

• Należy unikać neologizmów, czyli nowych pojęć językowych,

• Mamy mieszankę terminów w różnych ustawach.

WAŻNA ZASADA: W ustawie należy posługiwać się określeniami, które zostają użyte w ustawie podstawowej dla danej dziedziny sprawy, w szczególności w ustawie określonej jako kodeks lub w ustawie określonej jako prawo.

• Z reguł zawartych w rozporządzeniu ministrów wynika, że powinno się używać terminu zawartego w kodeksie (kodeks też jest ustawą).

• Kodeks reguluje jakąś zamkniętą, zwartą dziedzinę (np. kodeks pracy, kodeks cywilny), ale mamy dziedziny, które są regulowane ustawami, które zaczynają się od prawa, np. prawo o szkolnictwie wyższym, które reguluje całą materię związaną z funkcjonowaniem szkół wyższych.

• Słowo `prawo' to mniej niż kodeks, a więcej niż ustawa.

• Są to ustawy wiodące - jeżeli zaczyna się słowo prawo, to znaczy, że jest to stopa(akt) wiodąca dla danej dziedziny i jemu powinna być podporządkowana terminologia, która jest w aktach niższego rzędu.

Regulując jakąś kwestię powinniśmy wybrać tekst, który jest kodeksem lub ustawą zaczynającą się od prawa.

Natomiast jeżeli w jakimś akcie muszę użyć innego terminu, to musi być bardzo poważne uzasadnienie merytoryczne, że nie ma tu właściwego odpowiednika i muszę wprowadzić nowy termin, budując np. hipotezę danej normy prawnej,

• W tekstach prawnych nie zamieszcza się wypowiedzi, które nie służą wyrażaniu norm prawnych, w szczególności apeli, postulatów, upomnień czy uzasadnień formułowanych norm,

• Każdy przepis prawa ma coś regulować.

Projekt każdego tekstu regulacyjnego powinien mieć swoje uzasadnienie.

Z uzasadnieniem do ustawy spotykamy się w momencie, kiedy wpływa ono do laski marszałkowskiej. Później już uzasadnienia nie ma,

• Jeśli wydaje się ustawę to powinno się jednocześnie przedstawić projekt rozporządzeń wykonawczych, których w tej chwili się prawie nie tworzy.

• Najtrudniejszą rzeczą w trakcie pisania tekstu ustawy jest napisanie przepisów końcowych- trzeba uchylić przepisy, które są zastępowane przez te nowe (nie tylko w tej ustawie, ale także w innych ustawach, które są z nią związane).

NA PENDRIVIE MAJĄ BYĆ ZASADY DOT. TWORZENIA PRAWA EUROPEJSKIEGO!

Prawo gospodarcze i prawo pracy Wykład 6 5.11.2013

Kto może prowadzić działalność gospodarczą ?

W Europie prowadzą ją osoby fizyczne lub osoby prawne.

Osoba fizyczna :

• Człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną (zdolność bycia podmiotem praw i obowiązków) - zdolność do rozporządzania swoim prawem. Swoim prawem można rozporządzać po ukończeniu 18 roku życia, posiada wtedy pełną zdolność prawną.

Zdolność do czynności prawnych:

• Pełna- po ukończeniu 18 lat

• Ograniczona - 13-18 rok życia - można zawrzeć niektóre czynności prawne (np. umowę o pracę). Jeżeli praca sprzeciwia się interesowi małoletniego to opiekunowie mogą wystąpić do sądu o uznanie umowy za bezużyteczną (bezskuteczność zawieszona)

• Brak - ktoś kto nie ukończył 18 roku życia i nie może rozporządzać swoim prawem. W jego imieniu przewodniczą opiekunowie lub kurator.

We wszystkich krajach UE występuje również ubezwłasnowolnienie - odebranie możliwości rozporządzania prawem - gdy ktoś ze względu na niedorozwój psychiczny, niedorozwój umysłowy lub innego rodzaju zaburzenia psychiczne
w szczególności pijaństwo, narkomania, gry hazardowe itp. - nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem.

Ubezwłasnowolnienie jest aktem w którym pozbawia się kogoś możliwości rozporządzania swoim prawem.

• Całkowite

• Częściowe (np. osoba może podejmować pracę)

W przypadku osób ubezwłasnowolnionych, dla wielu czynności potrzebna jest zgoda przedstawiciela ustawowego, który będzie wyrażał zgodę na dokonanie czynności prawnych.

Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych i bieżących sprawach życia codziennego

Art. 22 konsument osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej nie związanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Art. 33 osoby fizyczne i osoby prawne korzystają z ochrony dóbr osobistych (np. zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji i twórczości naukowych, uroda, nietykalność mieszkaniowa, twórczość naukowa i artystyczna, ochrona prawa do wizerunku)

Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie która z tego faktu wywodzi skutki prawne.

Art. 43. Przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych stosuje się odpowiednio do osób prawnych.

Szkoda rzeczywista + utracone korzyści => jak udowodni się ile się straciło to można tedy wystąpić o odszkodowanie.

Osoba prawna - ma podmiotowość - może występować w obrocie w charakterze podmiotowym, twór organizacyjny któremu prawo przyznaje zdolność występowania w obrocie w charakterze podmiotów praw i obowiązków.

Ułomnymi osobami prawnymi są jednostki organizacyjne, którym ustawa przyznaje zdolność prawną ,czyli zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków. Przepisy te stosuje się odpowiednio:

Art. 33 - Osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość.

A więc, to czy osoba jest osobą prawną wynika z przepisów szczególnych.

Ustawa o fundacjach - przyznaje fundacjom osobowość prawną.

Ustawa o szkolnictwie, prawo o szkolnictwie wyższym - przesądza czy uczelnia jest osobą prawną

Ustawa o przedsiębiorstwach - przesądza czy przedsiębiorstwo jest osobą prawną.

Spółka akcyjna ma osobowość prawną, wynika to z kodeksu spółek handlowych

Spółka komandytowa - ułomna osoba prawna,

Spółka cywilna, nie ma podmiotowości, podmiotowość maja tylko wspólnicy

Ocena czy dany podmiot w obrocie ma osobowość prawną jest kluczową sprawą.

Przepisy szczególne określają jaki jest ustrój danej osoby.

Ważne jest, aby wiedzieć jaki jest zakres działania danej osoby prawnej.

Powstanie i ustanie osób prawnych określają przepisy ustaw szczególnych, także sposób działania osoby prawnej określony jest przez statut.

Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania jej do właściwego rejestru. Chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej. Wyjątek dotyczy związków zawodowych ponieważ nie powstają one z chwila rejestracji, ale od momentu podjęcia uchwały o zawiązaniu związku.

Wg ustawy o związkach zawodowych musi zarejestrować się w ciągu 6 miesięcy. Gdy tak się nie stanie to uchwala o zawiązaniu związku staje się bezskuteczna.

Osoby prawne działają przez swoje organy. (art. 38)

Art. 39.- Kto jako organ osoby prawnej zawarł umowę w jej imieniu nie będąc jej organem albo przekraczając zakres umocowania takiego organu, obowiązany jest do zwrotu tego, co otrzymał od drugiej strony, w wykonaniu umowy…

Art. 42.- Jeżeli osoba prawna nie może prowadzić swoich spraw z braku powołanych do tego organów, sąd ustanawia dla niej kuratora.

Siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający.

Art. 43 Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33¹ (definicja jednostki organizacyjnej niebędącej osobą prawną,) § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Art. 43 Przedsiębiorca działa pod firmą.

Firmę ujawnia się we właściwym rejestrze, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.

Art. 43 Firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku.

Art. 43 Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie obranych.

Firmą osoby fizycznej jest jej nazwa (może być oddział - ale trzeba dopisać do tej nazwy że jest do oddział, że nie jest to jednostka macierzysta)

Spółka może zachować nazwę po dawnym wspólniku pod warunkiem pisemnej zgody.

WYKŁAD 7

MOŻLIWOŚCI PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ: SWOBODA I RYZYKO Z TYM ZWIĄZANE

Elementy, które trzeba wziąć pod uwagę rozważając ten temat:

1. „złowić rybę”, czyli stworzyć firmę, która da mi zysk, ale powstaje pytanie czy „łowisko jest zarybione” tzn. czy państwo daje szanse rozwoju w danym sektorze

2. Polska, jako członek UE jest objęta traktatem, który mówi o przemieszczaniu się osób i kapitału

Ad. 2

Jako obywatel Unii mogę tworzyć firmę w dowolnym państwie członkowskim, mam swobodę wyboru. Proces tworzenia firm w rejonie UE jest bardzo zbliżony do tego w Polsce jednak możemy uzyskać dodatkowe korzyści otwierając firmę w innym kraju. (obecnie widać ucieczkę firm do krajów ościennych).

1. Swoboda działalności gospodarczej

Jest ona określona w ustawie z 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej. Jest określana, jako "konstytucja" działalności gospodarczej. Ma ona wiele nowelizacji (ostatnia z luty 2013)/ Trzeba na to uważać, ponieważ obowiązuje jedynie najnowszy tekst. Źle świadczy to o technice legislacyjnej, ponieważ tak ważna ustawa powinna być ustabilizowana.

Ustawa ta reguluje podejmowanie, wykonywanie i zakańczanie działalności gospodarczej na terytorium Polski.

Istotne definicje:

1. Działalność gospodarcza - (art.2) to zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

• Jest to bardzo szerokie pojęcie (mieści się tu prawie wszystko)

• Wszystkich będą obejmowały rygory przewidziane w ustawie

• Nie można mylić tego z działalnością dorywczą, okazjonalną czy pracą na zlecenie (nie ma to charakteru ciągłego)

• w zakresie tym stosujemy wszystkie przepisy, ustawy o świadczeniu usług na terenie RP i jest to powiązane z prawem UE

• Tych przepisów nie stosuje się do działalności gospodarczej rolniczej: upraw rolnej, hodowli, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa, agroturystyki. A także do producentów będącymi rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku

2. Przedsiębiorca (było już w KC a teraz w art. 4) - jest to osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności.

• jest to nieporozumienie, bo powinna być jedna definicja

• jest tu sporo pytań, ponieważ:

• profesor, adwokat, lekarz prowadzący własną praktykę też jest przedsiębiorca

• zarówno spółka jak i przedsiębiorstwo może być przedsiębiorcą

• spółka nie ma osobowości, podmiotowości to wspólnicy są podmiotami. Spółka powstaje na bazie umowy w celu prowadzenia konkretnej działalności. I to ta umowa cywilno-prawna łączy wspólników według ustawy tu przedsiębiorcami nie jest już spółka a wspólnicy ! (przy spółce - odpowiedzialność solidarna, przy wspólnikach - odpowiedzialność jest indywidualna)

3. Osoba zagraniczna - jest to osoba fizyczna nieposiadająca obywatelstwa polskiego lub osoba prawna z siedziba zagranicą.

4. Przedsiębiorca zagraniczny - jest to osoba wykonująca działalność gospodarczą za granicą oraz obywatel polski wykonujący działalność gospodarczą za granica.

• np. otwieram sobie firmę w czeskim Cieszynie to już będę przedsiębiorcą zagranicznym

5. Działalność regulowana - występuje wtedy, gdy trzeba spełnić dodatkowo określone warunki żeby prowadzić tą działalność.

• np. apteka -każdy może być właścicielem apteki, ale osoby dopuszczone do pracy musza mieć określone kwalifikacje (warunek konieczny, dodatkowy)

• jest spór w UE, bo w innych krajach jest łatwiejszy dostęp do niektórych zawodów niż w Polsce, jest to wynikiem deregulacji wielu zawodów

• np. lekarz czy adwokat łatwiej rozpocznie własną działalność we Francji niż w Polsce

• w Polsce nie jest to dobrze przyjmowane, ponieważ do takich zawodów potrzeba kwalifikacji i są to zawody zaufania publicznego, więc powinniśmy mieć pewność, że jest to fachowiec a nie ignorant

• są dziedziny, które muszą być regulowane np. wytwórnia dynamitu (niebezpieczeństwo wybuchu), firma ochroniarska (posiadanie broni)

• Po naszym kierunku uzyskujemy certyfikat Ministra Finansów uprawniający do prowadzenia ksiąg rachunkowych, więc mamy konkretny fach w ręce i stajemy się osobą z zawodem zaufania publicznego, który będzie akceptowany w całej UE

2. Podejmowanie, wykonywanie i zakańczanie działalności gospodarczej

Podejmowanie, wykonywanie i zakańczanie działalności gospodarczej jest dozwolone dla każdego na równych prawach z zachowaniem warunków określonych w przepisach prawa.

Ubiegając się o licencje do prowadzenia działalności gospodarczej, organ państwa może żądać tylko takich dokumentów, jakie wynikają z ustawy będącej źródłami prawa.

Przestawiając wymagane dokumenty mogą to być nie tylko oryginały, ale również poświadczone kopie, poświadczone tłumaczenia. Oryginału ma prawo żądać tylko sąd chyba, że wynika to z ustawy. Przepis ten obniża koszty założenia działalności gospodarczej, ponieważ odpisy, tłumaczenia itd. są tańsze.

Ważne konkluzje na ten temat:

• bardzo łatwo zostać przedsiębiorcą

• jedno okienko do wszystkiego, brak specjalizacji

• formalności można załatwić w kilka dni

• jest to decyzja na jakiś czas i trzeba ją podjąć mądrze, bo może wpłynąć na całe życie, więc nie ma znaczenia czy założymy tą firmę w 3 dni czy w 2 tygodnie, trzeba to zrobić mądrze !

• aby prowadzić działalność tak, aby nie zbankrutowała wymaga pewnej wiedzy i umiejętności

• bardzo trudno jest zlikwidować własną działalność

• jest to długa procedura

• przepisy są skomplikowane i nie każdy je rozumie

• są ogromne koszty

• powoduje to, że jest bardzo wiele martwych firm, bo kogoś nie stać na to, aby zlikwidować własną działalność

3. Pomoc w zakresie prowadzenia firm

Z ustawy:

„ Państwo udziela przedsiębiorcom pomocy publicznej na zasadach i formach określonych w odrębnych przepisach z poszanowaniem zasad równości i konkurencji”

• wymaga to monitorowania

• optymalizacja wielkości ma w tym momencie ogromne znaczenie

• np. można dostać pomoc z UE, ale tylko na małe działalności. Wówczas może okazać się, że lepiej założyć 5 małych firm niż jedna duża, bo wszelkie długi mogę przenieść do jednej i reszta ona upada a reszta jakoś funkcjonuje. Jak mamy jedna firmę to wszystko idzie do likwidacji.

• Dość rygorystyczne są przepisy dotyczące konkurencji (zwłaszcza przepisy UE) i to również trzeba wziąć po uwagę zakładając firmę

• Chodzi tu o to, że państwo powinno pozostawić swobodę „swoim dzieciom”·, czyli firmą i nie może ich stale sponsorować

Art. 8: „organa administracyjne wspierają rozwój przedsiębiorczości, w szczególności mikro przedsiębiorców oraz małych i średnich”

• Widać, gdzie pieniądze są przeznaczana: pomoc w najszerszym zakresie jest adresowana głównie do mikro, małych i średnich firm

Rola państwa:

• powinno zostawić swobodę

• ma prawo dokonywać kontroli (czy prowadzona działalność jest zgodna z przepisami)

• organ kontrolny może działać tylko w granicach prawa z poszanowaniem uzasadnionych interesów przedsiębiorcy

• Oznacza to, że taka kontrola nie może zakłócać normalnego funkcjonowania firmy

4. Podjęcie działalności gospodarczej w Polsce i Unii Europejskiej

• Każdy chcący otworzyć własną działalność musi przedstawić dokumenty wydane przez jego kraj, którego ma obywatelstwo

• Polska musi uznawać wymogi, jakie spełnił przedsiębiorca mający siedzibę na terytorium jednego z państw UE, jeżeli na tamtych zasadach mógł wykonywać działalność

• Nie można żądać, aby obcokrajowiec czy też Polak, który uzyskał odpowiednie certyfikaty za granicą, zrobił to jeszcze raz, ale już na warunkach polskich, bo są cięższe. On je ma i koniec.

• My uznajemy warunki, które są uznawane w krajach członkowskich Unii i odwrotnie

• Autentyczna sytuacja: Pan Kowalski zrobił doktorat za granicą w jednym z krajów UE, wrócił do Polski i zaczął pisać prace habilitowaną. Jednak w między czasie okazało się, że praca doktorska jest plagiatem. Polska zwróciła się do tego kraju o wyjaśnienie. Tamci stwierdzili, iż dla nich to nie jest plagiat, więc Polska musiała uznać certyfikaty uzyskania tytułu doktora i pozwolić na kontynuację pracy habilitacyjnej

• uznaje się wszelkiego typu:

• certyfikaty i dyplomy

• ubezpieczenia

• gwarancje wydane przez tamte kraje

Dlaczego obywatelstwo polskie zrobiło się cenne?

• wiele osób, w różnych okresach było zmuszonych do emigracji i traciło obywatelstwo, a teraz stara się o przywrócenie.

• zaczęło się tak dziać dopiero po wstąpieniu Polski do UE.

• ma to znaczenie dla prowadzenia działalności gospodarczej, bo jeśli będzie miał polskie obywatelstwo to będzie jednoczenie obywatelem UE i swoją działalność może otworzyć w dowolnie wybranym przez siebie kraju członkowskim

• ma to istotne znaczenie zwłaszcza ze względów podatkowych

Co jest zmorą przedsiębiorców:

• fatalny poziom legislacji na temat działalności gospodarczej

wprowadzono przepis „zdrowo-rozsądkowy” art 10:

„przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej o wydanie pisemnej interpretacji, co do zrozumienia i zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne w jego indywidualnej sprawie”

INERPRETACJA:

• Każdy może wystąpić o wydanie takiej interpretacji

• Wniosek wymaga opłaty skarbowej 40 zł za każde pytanie, ale porada prawna byłaby znacznie droższa.

• w sten sposób uzyskuje wiążącą interpretacje, do której ja jak i urzędy musza się dostosować

• Gdy uzyskam korzystną interpretację to od razu ją stosuję, ale może okazać się, że urzędnik się pomylił i wtedy w wyniku rozstrzygnięcia przez naczelny sąd administracyjny mimo wszystko muszę się zastosować do przepisów prawa np. zapłacić podatek; ale nie mogę ponosić żadnych sankcji prawych za wcześniejsze nie stosowanie się do przepisów.

• Interpretacja może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych. Jest to wygodne dla przedsiębiorców.

• Przedsiębiorca we wniosku o wydanie interpretacji jest zobowiązany przedstawić stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe oraz własne stanowisko w tej sprawie, czyli jak te przepisy rozumie przedsiębiorca.

• Udzielenie interpretacji wydaje się na mocy decyzji, od której przysługuje odwołanie.

• Interpretacji zawiera wskazanie właściwego stanowisko w sprawie zgodne z przepisami prawa oraz pouczenie o środkach zaskarżenia.

wydaje się bez wszelkiej zwłoki nie później niż do 30 dni od dostarczenia do odpowiedniej jednostki administracyjnej pełnego i opłaconego wniosku (liczy się data stempla skarpowego)

• Są kreatywni przedsiębiorcy, który w okresie urlopowym zasypują jednostki takimi wnioskami. Urzędy nie są w stanie wszystkich ich rozpatrzyć w wyznaczonym terminie. Wówczas przedsiębiorca uzyskuje opinie korzystną dla siebie

• W razie nie wydania interpretacji uznaje się, że w dniu następującym po tym czasie została wydana interpretacja stwierdzająca stanowisko przedsiębiorcy (choć nie musi takie być) nie zwalnia to przedsiębiorcy z opłat, daniny, ale nie ponosi on już sankcji !!!

• Najczęściej urzędy bronią się w ten sposób, że wymagają jeszcze, jakiego dokumentu, że brakowało czegoś = gra na zwłokę.

• Kiedyś zwrócenie się do właściwego organu było trudne (bo np. były rozrzucone po całym kraju i rozrzut interpretacji był bardzo duży). Obecnie wprowadzono uniwersalne jednostki jednak to spowodowało spiętrzenie się tych wniosków i problem z dotrzymaniem terminu.

• Interpretacja może zostać zmieniona wyłącznie poprzez wznowienie postepowania.

• Po 30 dniach istnieje domniemanie, że stanowisko przedsiębiorcy jest prawidłowe (choć tak nie musi być)

za tydzień c.d. swobody działalności gospodarczej

Wykład 8

Dokończymy tematykę swobody działalności gospodarczej:

1). Zasady podejmowania działalności gospodarczej:

• Przedsiębiorca będący osobą fizyczną może podjąć działalność w dniu złożenia wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej, nie czekając na decyzję.

Chodzi tutaj o samozatrudnienie - jeżeli chcę podjąć działalność gosp. w celu samozatrudnienia zgłaszam działalność i w tym samym dniu (nie czekając na akceptację) mogę ją podjąć.

• Jeżeli przedsiębiorstwo tworzy firmę i jest to forma spółki, wtedy muszę ją zarejestrować w KRS i dopiero po wpisie mogę rozpocząć działalność.

• Wpis do ewidencji- podlegają mu przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi,

• Krajowy Rejestr Sądowy- wpisują się osoby prawne.

2). Zawieszenie działalności:

• Jeśli jest to przedsiębiorca, który nie zatrudnia innych pracowników (funkcjonuje w ramach samozatrudnienia) może zawiesić działalność na czas od 1 miesiąca do 24 miesięcy,

np. znalazłam lepszą pracę, która daje mi lepszą perspektywę.

• Ucieczka od umów o pracę w kierunku samozatrudnienia:

Firmy wolą zatrudniać w ramach samozatrudnienia niż na umowę o pracę, bo np. jeżeli pracownik spadnie z dachu płacę odszkodowanie, jeżeli spadnie przedsiębiorca, to spada na własne ryzyko ;p

• Samozatrudnienie w znaczącej skali występuje w Czechach i na Słowacji,

• Chodzi tutaj o niższy koszt składki, ZUS wtedy jako przedsiębiorca płacę je sam,

• Mniejsze ryzyko - przerzucamy je na wykonawcę.

• Jeżeli wykonuję działalność w formie spółki cywilnej,

• Spółka cywilna jest to umowa spółki cywilnej, nie ma podmiotowości prawnej, nie jest osobą prawną, nie jest ułomną osobą prawną,

• Umawiamy się, że zawieramy umowę spółki cywilnej dla określenia pewnego celu ekonomicznego,

• Nie jest to spółka prawa handlowego, tylko spółka zawarta na podstawie przepisów kodeksu cywilnego pozostawia stronom dużą swobodę,

• Art. 353 § 1 Kodeksu cywilnego mówi, że strony mogą ułożyć stosunek prawny wg swojego uznania, byleby nie był sprzeczny z ustawą o zasadach współżycia społecznego i społeczno gospodarczym przeznaczeniem prawa szeroki zakres regulowania wzajemnych relacji na podstawie umowy,

• W przypadku spółki prawa handlowego standardy narzuca kodeks handlowy,

• Jeżeli dwie osoby założyły spółkę cywilną, wtedy obie są przedsiębiorcami ponoszą odpowiedzialność z tytułu niedotrzymania zobowiązań jako osoby fizyczne, solidarnie (np. jeżeli popadniemy w długi, odpowiadamy za nie solidarnie) zwiększa to ryzyko,

• Warunek zawieszenia działalności: Zgoda wszystkich wspólników (dotyczy każdej zmiany spółce). Przeciwieństwo spółki kapitałowej, gdzie o pozycji decyduje wielkość udziałów.

• W okresie zawieszenia wykonywania działalności gosp. przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gosp. i osiągać bieżących przychodów.

Ma natomiast prawo wykonywać wszystkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów:

- ma prawo przyjmować należności lub obowiązek regulować zobowiązania powstałe przed datą zawieszenia (może przyjmować należności, które spływają z tytułu zobowiązań z czasu prowadzenia działalności),

- może zbywać własne środki i własne wyposażenia,

- ma prawo i obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych,

- może zostać poddany kontroli przez organy administracji (zwłaszcza finansowej), które po zawieszeniu działalności nadal mogą kontrolować spółkę.

Nie może prowadzić działalności, ale nadal może być kontrolowany.

• Zawieszenie działalności należy wykazać w rejestrze i następuje od dnia, w którym się wpisaliśmy, a w przypadku spółki cywilnej w KRS.

3). ZASADA:

• Przedsiębiorca wykonuje działalność na zasadach wolnej (uczciwej ) konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumenta klauzula generalna.

- obowiązek świadczenia usług na poziomie profesjonalnym,

- jeżeli przepisy szczególne zakładają obowiązek posiadania odpowiednich uprawnień zawodowych przy wykonywaniu określonego rodzaju działalności gosp. przedsiębiorca jest obowiązany zapewnić, aby czynności w ramach tej działalności były wykonywane bezpośrednio przez osobę legitymującą się posiadaniem takich uprawnień.

*Czy mogę otworzyć aptekę nie mając żadnych kwalifikacji w tym zakresie?

Mogę, ale do wszystkich czynności, które wymagają kwalifikacji muszę zatrudniać fachowców.

• Jest to sprawa uprawnień do wykonywania zawodów

Np. ktoś kończy studia prawnicze, ale żeby być adwokatem musi zrobić aplikację.

Przykład:

Jeżeli lekarz pracujący w szpitalu popełnia błąd w sztuce, odpowiedzialność ponosi szpital:

- Jeżeli była to wina umyślna, winę ponosi lekarz.

- Jeżeli była to wina nieumyślna, wtedy lekarz ponosi odpowiedzialność do wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia, a resztę ponosi szpital.

4). Problem swobody działalności gospodarczej:

• Czy kancelaria francuska może prowadzić działalność gosp. w zakresie usług prawnych na terenie Polski?

Może.

• Czy polska kancelaria może funkcjonować na rynku wiedeńskim?

Może.

• Ale są przeszkody:

- bariera językowa ,

- znajomość polskiego prawa, zwłaszcza gospodarczego, finansowego (niezrozumiałe przepisy)

• Zasada w prawie europejskim:

- Jeżeli uzyskam uprawnienia do wykonywania zawodu, w jednym z krajów UE, to nikt w Polsce nie może tego kwestionować,

- Jeżeli ktoś zrobi doktorat lub aplikację za granicą, wtedy jesteśmy zobowiązani wydać mu zaświadczenie, że ma tytuł w Polsce, który odpowiada tytułowi uzyskanemu za granicą.

• Przedsiębiorca wprowadzający towar do obrotu na terytorium Polski jest zobowiązany do zamieszczania na towarze i opakowaniu w etykiecie instrukcji lub dostarczenia w inny sposób pisemnych informacji o tym produkcie w języku polskim.

Należy również określić przedsiębiorcę i kraj pochodzenia oraz zlokalizowanie producenta i określenie właściwości danego produktu w języku polskim.

Jeżeli wprowadzamy jakiś produkt do obrotu to sprzedający ponosi odpowiedzialność za ewentualne konsekwencje i szkody wyrządzone brakiem instrukcji.

• W przypadku żywności:

Rozporządzenie UE nr. 178 z 2002r. - ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego.

Na poziomie UE powołano Europejski Urząd do Spraw Bezpieczeństwa Żywnościowego nie obejmuje wyrobów medycznych, np. suplementy diety.

5). Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej:

• Reguluje centralną ewidencję informacji działalności gospodarczej.

O podmiotach prowadzących działalność gosp. mogę uzyskać informacje drogą elektroniczną i tą centralną informację prowadzi minister gospodarki.

Zawiera szereg danych: numer pesel, regon, NIP, informacje o obywatelstwie przedsiębiorcy, miejsce zamieszkania, adres. Zawarta jest także informacja o istnieniu lub ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej, czy małżonkowie mają intercyzę.

Może być ustanowiony pełnomocnik.

• Zawieszenie wykonania działalności także musi być wpisane do rejestru.

• Koncesje oraz regulowane działanie gospodarcze - obrót materiałami wybuchowymi, bronią, przetwarzanie, przesyłanie, magazynowanie, dystrybucja paliwami, energią wymaga koncesji.

Ochrona osób i mienia, rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych, prowadzenie kasyn również wymaga koncesji.

Szczegółowy tryb uzyskiwania takich koncesji jest regulowany ustawą, przy czym organ koncesyjny powinien być transparentny (powinny być wstępne reguły ustalania koncesji).

• Jeżeli chcę założyć firmę prowadzącą działalność reglamentowaną mogę wystąpić (po uzyskaniu koncesji) o uzupełnienie promesy - czyli przyrzeczenia udzielenia koncesji. Po jej uzyskaniu zakładam firmę.

- Powinien być przetarg na udzielnie koncesji,

- Organ koncesyjny określa warunki prowadzenia działalności, jeżeli warunki są naruszone, koncesję można odebrać,

- `Kto ma koncesje' ujawniane jest w rejestrze - jest to rejestr działalności regulowanej, jest jawny, każdy ma prawo dostępu do zawartych danych za pośrednictwem organu, który prowadzi rejestr.

6). Ustawa o swobodzie działalności gosp. reguluje także reguły kontroli działalności gospodarczej:

• musimy być wcześniej powiadomieni o zamiarze wszczęcia kontroli (poza prokuraturom i policją),

• możemy prowadzić kontrole tylko w ramach przepisów powszechnie obowiązujących i powszechnie obowiązującego prawa wspólnotowego,

• niektóre kontrole regulowane są przepisami szczególnymi, np. ustawa o jakości paliw przewiduje procedurę kontroli jakości paliw na stacjach benzynowych (w wielu wypadkach odsyła się do przepisów szczególnych),

• uprzedzenie - od zawiadomienia do przeprowadzenia kontroli upływa 7 dni,

• kontrolę mogą przeprowadzać tylko osoby, będące pracownikami organów kontroli (nie może to być kontroler zatrudniony na podstawie umowy - zlecenia, czy samozatrudnienia),

• osoba, która nie jest pracownikiem może być dopuszczona do kontroli, ale tylko wtedy, jeżeli przepis innej ustawy tak stanowi wyjątki,

• dokument o przeprowadzeniu kontroli wskazuje miejsce, imię i nazwisko kontrolera, określa zakres (kontroler może sprawdzać jedynie w swoim zakresie) generalna zasada wszystkich kontroli,

• kiedy ktoś rozpoczyna kontrolę ma obowiązek nas poinformować o wszystkich prawach i obowiązkach, które na nas ciążą oraz prawach, które mi przysługują,

• każdy przedsiębiorca prowadzi książkę kontroli i każda kontrola powinna być wpisana,

• nie można równocześnie podejmować i prowadzić więcej niż jednej kontroli działalności przedsiębiorcy, np. urząd skarbowy i sanepid nie może prowadzić w tym samym czasie kontroli.

PRAWO GOSPODARCZE NR 9

26.11.2013r.

OCHRONA KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

• Regulacje dotyczące konkurencji i konsumentów mają źródło w rozporządzeniu Unii Europejskiej,

• W stosunkach gospodarczych powinno się przestrzegać określonych reguł,

• Kwestionowanie zachowań przedsiębiorców na rynku i dochodzenie swoich praw staje się co raz powszechniejsze. Oprócz działalności statutowej firmy polują na swoich partnerów, żeby złapać ich na jakichś nieprawidłowościach i otrzymać odszkodowania, które stanowią dodatkowe przychody dla firmy.

• Traktat europejski - rozporządzenie Rady UE albo WE 1/2013 w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 traktatu UE. Art. 81 i 82 Traktatu maja na celu ochronę konkurencji na rynku.

• Rozporządzenie jest aktem, który wprost wchodzi do każdego systemu prawnego państwa w UE. Każdy może powołać się na jego przepisy niezależnie od regulacji przyjętych w Polsce. Tekst ten jest mało znany. Rozporządzenie te odnosi się także do organów stojących na straży prawa.

Te dwa zakresy ustawowe (traktat i polskie regulacje) mają na celu:

1. Chronić konkurencję oraz przeciwdziałać praktykom ograniczającym konkurencję,

2. Przeciwdziałać nieuczciwej konkurencji;

USTAWA O ZWALCZANIU NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI

Podstawowy akt normatywny, z kwietnia 1993 roku, miał 7 nowelizacji - mało stabilne źródło prawa, próba dostosowania polskiego prawa do europejskiego, reguluje zwalczanie i zapobieganie nieuczciwej konkurencji w działalności gospodarczej, w szczególności produkcji przemysłowej, usługach, produkcji rolnej, budownictwie, handlu, w interesie publicznym, przedsiębiorców oraz klientów, dotyczy praktycznie wszystkich dziedzin.

CZYN NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI

Jest to działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami (niedookreślony zwrot) które jest komponentem sprzeczności z prawem jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Jest to w szczególności (z rozporządzenia):

• Wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa mogące wprowadzić co do jego tożsamości klientów w błąd poprzez używanie zarówno firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa.

• Powinno się wprowadzać oznaczenia odznaczające dane przedsiębiorstwo na rynku.

• Nie można podszywać się pod producentów, niedopuszczalne powinno być używanie nazw np. śledzie a'la matias, Phillips (pisane przez 2 l).

• Nazwa firmy, godło powinno być zastrzeżone.

• Jeśli jest spór kto ma prawo używać danej nazwy zwłaszcza przy podziale firmy albo fuzji w przypadku gdy przedsiębiorcy sami nie potrafią się porozumieć sprawę rozstrzyga sąd.

• Jeżeli wskutek likwidacji, podziału, przekształcenia przedsiębiorstwa powstaje wątpliwość, który z przedsiębiorców ma prawo używać oznaczenia przedsiębiorstwa likwidowanego, podzielonego albo przekształcanego należy ustalić takie oznaczenie, które zapobiegnie wprowadzeniu w błąd osób trzecich.

• Fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów lub usług - opatrywanie towarów lub usług fałszywym lub oszukańczym oznaczeniem geograficznym wskazującym bezpośrednio albo pośrednio na kraj, region lub miejscowość ich pochodzenia albo używanie takiego oznaczenia w działalności handlowej, reklamie, listach handlowych, rachunkach lub innych dokumentach.

• Problem ze „składakami”, przyjmuje się, że pochodzi stąd gdzie jest produkt końcowy,

• Producent powinien poinformować gdzie poszczególne elementy produktu były wyprodukowane, skład produktów, konserwanty,

• Nie można podszywać się pod region np. wina - nazwa szampan jest zastrzeżona, koniak tak samo, bordaux

• Art. 9 Jeżeli towar lub usługa w miejscu pochodzenia korzysta z ochrony, a z pochodzeniem z określonego regionu lub miejscowości są związane ich szczególne cechy lub właściwości, czynem nieuczciwej konkurencji jest fałszywe lub oszukańcze używanie takich chronionych oznaczeń geograficznych i chronionych nazw pochodzenia.

• Art. 9 Czynem nieuczciwej konkurencji jest także używanie oznaczeń i nazw, o których mowa w ust. 1, nawet z dodatkiem „rodzaj”, „typ”, „metoda” albo równoznacznym.

• Naruszenie tajemnicy przedsiębiorcy - Czynem nieuczciwej konkurencji jest przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy.

• Przepis stosuje się również do osoby, która świadczyła pracę na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego - przez okres trzech lat od jego ustania, chyba że umowa stanowi inaczej albo ustał stan tajemnicy.

• Nakłanianie do rozwiązanie lub nie wykonania umowy - jest nakłanianie osoby świadczącej na rzecz przedsiębiorcy pracę, na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego, do niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych albo innych obowiązków umownych, w celu przysporzenia korzyści sobie lub osobom trzecim albo szkodzenia przedsiębiorcy.

• Nakłanianie klientów do zrywania umów

• Naśladownictwo produktów (podróbki) - naśladowanie gotowego produktu, polegające na tym, że za pomocą technicznych środków reprodukcji jest kopiowana zewnętrzna postać produktu, jeżeli może wprowadzić klientów w błąd co do toż-samości producenta lub produktu.

• Pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie - rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości o swoim lub innym przedsiębiorcy albo przedsiębiorstwie, w celu przysporzenia korzyści lub wyrządzenia szkody.

• Wiadomościami, o których mowa w ust. 1, są nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd informacje, w szczególności o:

1) osobach kierujących przedsiębiorstwem;

2) wytwarzanych towarach lub świadczonych usługach;

3) stosowanych cenach;

4) sytuacji gospodarczej lub prawnej.

• Rozpowszechnianiem wiadomości, o których mowa w ust. 1, jest również posługiwanie się:

1) nieprzysługującymi lub nieścisłymi tytułami, stopniami albo innymi informacjami o kwalifikacjach pracowników;

2) nieprawdziwymi atestami;

3) nierzetelnymi wynikami badań;

4) nierzetelnymi informacjami o wyróżnieniach lub oznaczeniach produktów lub usług.

• Art. 43. KC Przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych stosuje się odpowiednio do osób prawnych. Kogoś można pozwać z dwóch artykułów (Art. 43 KC i z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji)

• Utrudnianie dostępu do rynku

• sprzedaż towarów lub usług poniżej kosztów ich wytworzenia lub świadczenia albo ich odprzedaż poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych przedsiębiorców;

• nakłanianie osób trzecich do odmowy sprzedaży innym przedsiębiorcom albo niedokonywania zakupu towarów lub usług od innych przedsiębiorców;

• rzeczowo nieuzasadnione, zróżnicowane traktowanie niektórych klientów;

• pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży;

• działanie mające na celu wymuszenie na klientach wyboru jako kontrahenta określonego przedsiębiorcy lub stwarzanie warunków umożliwiających podmiotom trzecim wymuszanie zakupu towaru lub usługi u określonego przedsiębiorcy. (nie można robić transakcji wiązanych)

• Przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną np. przy ubieganiu się o koncesję, utrudnianie dostępu do rynku

• będącej przedsiębiorcą;

• działającej na rzecz przedsiębiorcy w ramach uprawnienia do jego reprezentowania albo podejmowania w jego imieniu decyzji lub wykonywania nad nim kontroli;

• działającej na rzecz przedsiębiorcy, za zgodą osoby, o której mowa w pkt 2.

• Nieuczciwa lub zakazana reklama

• reklama sprzeczna z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub uchybiająca godności człowieka;

• reklama wprowadzająca klienta w błąd i mogąca przez to wpłynąć na jego decyzję co do nabycia towaru lub usługi;

• reklama odwołująca się do uczuć klientów przez wywoływanie lęku, wykorzystywanie przesądów lub łatwowierności dzieci;

• wypowiedź, która, zachęcając do nabywania towarów lub usług, sprawia wrażenie neutralnej informacji; reklama, która stanowi istotną ingerencję w sferę prywatności, w szczególności przez uciążliwe dla klientów nagabywanie w miejscach publicznych, przesyłanie na koszt klienta niezamówionych towarów lub nadużywanie technicznych środków przekazu informacji.

wykład 10

• od tego wykładu zajmiemy się PRAWEM PRACY

• mamy przynosić na wykład Kodeks Pracy !!!

• musi być "dyżurny" z pendrivem, bo będziemy dostawać materiały, których sami nie mamy dostępu. On nie może wysłać tego na maila bo są prawa autorskie

Czym jest prawo pracy?

- reguluje stosunki związane z świadczeniem pracy podporządkowanej

- reguluje stosunki między pracodawcą a pracownikiem

- jest to prawo ochronne; chroni słabszą ekonomicznie stronę (pracownika)

- zapewnia określone standardy ochronne

Czym jest praca? O co chodzi w stosunkach pracy?

- jest kluczem - ma miejsce centralne w życiu

- rozwija człowieka, kształtuje jego osobowość

- stanowi podstawę jego egzystencje

- poprzez rozwój człowieka kształtuje się postęp ekonomiczny

WNIOSEK : prawo pracy powinno chronić wszystkie wcześniej wspomniane wartości !!!

Obecnie często pracę traktuje się jako towar, a człowiek staje się przedmiotem „czynnik ludzki”.

A przecież jesteśmy ludźmi !

Co powinna dawać praca:

- podstawy egzystencji

- zaspakajać potrzeby

- możliwości rozwoju osobistego

Strony w stosunkach pracy:

1. pracownik

2. pracodawca

3. państwo

Powstanie tutaj pytanie: „jakie powinny być stosunki, relacje tych stron?”

Czy praca może być towarem ?

• nie powinna być towarem ponieważ będzie się dążyć aby była po najniższej ceni, a to może doprowadzić do wyzysku

• praca nie może poddawać się "niewidzialnej ręce rynku"; musza być określone standardy podstawowych w zakresie stosunków prawnych zatrudnienia

Obecny zakres regulacji w dziedzinie prawa pracy:

• ogromne rozchwianie

• wpływ regulacji UE (podnoszące standardy podstawowe)

• źródłem prawa pracy jest KODEKS PRACY

• obecnie obowiązuje kodeks z 1975 roku (jest bardzo stary)

• przepisy były nieaktualne i trzeba było je nowelizować (ok 300 razy)

• po 1989 roku - czas transformacji - musiał być dostosowany do gospodarki rynkowej (było pytanie czy dokonać rekodyfikacji i stworzyć nowy kodeks czy dokonać tylko nowelizacji - wybrano drugą opcje, która była błędem)

• miedzy układem ekonomicznym a układem społecznym zawsze musi istnieć zależność nie może być regulacji, które są oderwane od realiów społeczno-gospodarczych

• w 2000 roku powołano komisje kodyfikacyjną, która miała za zadanie napisanie nowego kodeksu pracy - stworzono 2 takie kodeksy, ale żadny nie został uchwalony (schowano je do szafy i może kiedyś zostaną przyjęte)

• cały czas jest potrzeba rekodyfikacji

Pytanie

„Czy nowy kodeks ma być KODEKSEM PRAWA PRACY (regulować stosunek pracy) czy KODEKS ZATRUDNIENIA (regulacja wszelkich stosunków zatrudnienia )?”

• Mamy problem z umowami śmieciowymi, które zdominowały rynek pracy. Obecnie mamy kodeks pracy, który nie reguluje tych stosunków. Kodeks zatrudnienia by dawała ochronę tym pracownikom

• Jest potrzeba zmian, jednak ciągle są spory na ten temat

• UE poszła w tą stronę kodeksu zatrudnienia

Współczesne problemy związane z pracą:

1. KOSZTY

1. koszt pracy

• największy koszt w każdej firmie

• najłatwiej na tym zaoszczędzić po przez zwolnienia

• nie jest to tylko koszt wynagrodzenia, ale również podatków i innych danin publicznych

2. ryzyko działalności gospodarczej

• jest tym obciążony tylko pracodawca, pracownik nie może być tym obciążony

• za skutki ekonomiczne nie może odpowiadać pracobiorca

3. koszty związane z utrzymanie stanowiska pracy

4. koszty wyposarzenia

• pracownik musi mieć zapewniony odpowiedni warsztat

• pracodawca musi wyposażyć swoja w firmie w niezbędne przyrządy, materiały (książki, programy)

*** warto się tutaj zastanowić co bardziej się opłaca: zatrudnić pracownika czy zlecić

zadanie firmie zewnętrznej

5. ryzyko osobowe/ odpowiedzialność osobowa

• jeżeli pracownik popełni błąd w sztuce to koszty odpowiedzialności spadną na pracodawcę

• błąd pracownika może wywołać ogromne koszty finansowe dla pracodawcy

*** maksymalne odszkodowanie pracownika za spowodowanie szkody to trzykrotność

miesięcznego wynagrodzenia (gdy zostanie udowodniona wina)

6. koszty umowy o prace

• pracodawcy coraz częściej uciekają od typowych umów na rzecz tzw. umów śmieciowych

• umowa o pracę gwarantuje pewne prawa (standardy bezpieczeństwa pracy, przepisy ochronne), które są kosztowne dla pracodawcy m.in.:

• ochrona młodych ludzi,

• kobiet w ciąży

• prawo do urlopu

• ograniczony czas pracy

• minimalne wynagrodzenie

DOPRECYZOWANIE SŁOWNICTWA: (żeby nie było zaskoczenia na egzaminie co to jest)

Umowy cywilno-prawne = umowy śmieciowe = umowy wyzysku

• umowy te nie są uregulowane w przepisach dlatego pracodawcy chętnie z nich korzystają i wykorzystują pracowników stad też takie nazwy

2. RÓŻNICE MIĘDZY POLSKIM PRAWEM A EUROPEJSKIM

• Regulacje europejskie obejmują różne figury prawne świadczenia pracy (zawierają standardy ochronne).

• W polskim prawie już art. 1. jest źle sformułowany: „kodeks pracy określa prawa i obowiązki pracowników i pracodawców”:

• prawo MUSI regulować nie określać !!!

• miedzy pracownikiem i pracodawcą nie obejmuje innych umów niż o prace.

• Stale jest spór o poziom standardów pracy, ponieważ w naszym kodeksie nie ma wielu przepisów, ale są one zawarte w kodeksie UE i my jako kraj członkowski tez im podlegamy.

• Cały czas jest presja bo musimy się dostosować do UE.

• Zmiana indywidualnego i zbiorowego prawa pracy to dość gruntowna reforma ustroju pracy w Polsce. Dlatego jest to tak ważne, a jednocześnie trudne. Istnieje plan kodeksu, który obejmuje wszelkie formy zatrudnienia i jest dostosowany do praw obowiązujących w Unii Europejskiej musi jedynie zostać uchwalony.

• Gdy zostaną wprowadzone te zmiany to wówczas pracownika będzie obowiązywać nie tyko umowa ale też kodeks, dzięki czemu będzie miał dodatkową ochronę swoich praw.

• Polscy pracodawcy nie znają się na przepisach polskich a co dopiero europejskich. Obecnie mamy wiele sytuacji gdzie pracownicy skarżą swoich pracodawców za złamanie praw UE. Dzięki czemu dochodzą swoich praw oraz otrzymują odszkodowania.

• Dla pracodawców obecny kodeks jest bardzo wygodny, ale nieuniknione jest zmiana Kodeksy Pracy na Kodeks Zatrudnienia.

3. TRÓJKĄT: pracownik - pracodawca - państwo (możliwe relacje i problemy z tym związane)

• promocja pracy

• Relacja pracownik - pracodawca: kształtowana za pomocą mechanizmu rynkowego

CZY

• Rola państwa: sama ustanawiająca pewne wytyczne

• zapewnienie pracy, prawo do pracy

• Państwo: ma obowiązek prowadzenia odpowiedniej polityki (jest już tak dzięki konstytucji)

CZY

• Pracodawca: ma oferować różnorodne oferty, aby każdy mógł odnaleźć właściwą pracę do swoich kwalifikacji

• podnoszenie kwalifikacji

• Pracownik: człowiek musi się rozwijać oby spełniać wymogi rynku pracy

CZY

• Pracodawca: chcąc mieć dobrych pracowników, powinien im zapewniać możliwość rozwoju (np. dopłaty na studia podyplomowe)

DODATKOWE INFORMACJE Z ZAKRESU PRACY:

• Bezrobocie jest spowodowane w głównej mierze przez brak wykształcenia

• Idąc na tzw. „popularne kierunki studiów”, można być pewnym iż w momencie ich ukończenia będzie się mieć duży problem ze znalezieniem pracy ponieważ zbyt wiele ludzi będzie miało te same kwalifikacji

• Pracodawca jest ekonomistą -zawsze rozważa to co mu się opłaca; choć to zachowania mogą wydawać się nie etyczne

wykład 11

Prawo pracy jest prawem ochronnym, to są regulacje, które chronią słabszą ekonomicznie stronę stosunku pracy. Te regulacje dla pracodawców są nadmierne, dla pracowników są niewystarcząjce. Jest to tradycyjny konflikt.

• Ci, którzy pracują na podstawie umowy cywilno-prawnej nie mają tego "parasola ochronnego. "

Polskie prawo pracy jest prawem stosunku pracy. Czyli jest to relacja pracownik - pracodawca.

Aktorami stosunku pracy są pracodawca i pracownik. Jeżeli ja nie jestem pracownikiem, to mnie kodeks pracy formalnie nie obejmuje.

W Europejskim prawie pracy regulowane są stosunki zatrudnienia - czyli to, co u nas NIE JEST objęte ochroną, tam jest.

Umowa o pracę - mam prawo do urlopu macierzyńskiego, urlopów rodzicielskich itd.

W umowach cywilno - prawnych - nie ma urlopów, nie ma pojęcia godzin nadliczbowych, strony mogą się tylko umówić.

Kodeks reguluje stosunki między pracownikiem i pracodawcą
Kluczowe pytanie: KTO JEST PRACOWNIKIEM?

Pracownik - art 2. : „osoba, zatrudniona na podsatwwie umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru, spółdzielczych umów o pracę” ( bardzo rzadko, sektor spółdzielczy jest prawie w zaniku).

• Jeżeli ja mam umowę o pracę, to jestem pracownikiem, ale czy warto być pracownikiem? Tak. Ma dużo uprawnień, one są w prawie wszelkim, nie tylko w prawie pracy.

• Nie ma znaczenia na jaki etat jestem zatrudniona, w prawie mówi się , ze jestem zatrudniona w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy. Etat jest pewnym terminem technicznym.

• Jeżeli jestem zatrudniona na umowę o pracę i przychodzę do pracy raz w miesiącu, to TEŻ JESTEM PRACOWNIKIEM!! (bo mam umowę o pracę!) Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, to mam prawo do pełni praw pracowniczych.
  np. sprzątaczka zatrudniona na pół etatu, ¼, która dostawała paczki pracownicze : nie dostawała połowy paczki, ale całe.

• Mogę być równocześnie pracownikiem i prowadzić działalność gospodarczą.

• Status pracowniczy jest zawsze dobry.

Bardziej skomplikowana jest definicja kto jest pracodawcą.


Pracodawca - w kodeksie pracy : „jest to jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna jeżeli zatrudnia pracowników”

Jednostka Organizacyjna - np. Jastrzębska Spółka Węglowa, w skład której wchodzi 6 kopalń, pracodawcą jest spółka, nie kopalnia. Prezes spółki gdy przyjmuje , zwalnia pracowników to działa na zasadzie udzielonego mu pełnomocnictwa.

Skutki niedowładu organizacyjnego nie mogą być przerzucone na pracownika.

Art. 18

„Postanowienia umów o pracę i innych aktów, na podstawie których powstaje stosunek pracy nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy.”
Czyli ja jako pracodawca nie mógłbym zejść poniżej minimalnego wynagrodzenia, bo to będzie z mocy prawa nieważne, ale górna granica korzystności nie jest określona.

W części ogólnej jest ważny artykuł 5 :

„Jeżeli stosunek pracy określonych kategorii pracowników regulują przepisy szczególne, przepisy kodeksu stosuje się w zakresie nieuregulowanym tymi przepisami.”

Jak stosuje się przepisy prawa pracy?

Jeżeli mamy przepis szczególny (nazywany pragmatykami) to najpierw stosujemy przepisy pragmatyki, w sprawach nieuregulowanych pragmatyką stosuje się przepisy kodeksu pracy, a dalej, w sprawach nieuregulowanych kodeksem pracy stosuje się przepisy prawa cywilnego.

Np. policjanci mają odrębną pragmatykę, wojsko odrębną, nauczyciele akademiccy również.


Sędziowie , prokuratorzy, są objęci pragmatykami, oni nie przechodzą na emeryturę, a w stan spoczynku (80% wynagrodzenia, które aktualnie otrzymuje sędzia), nie odprowadzają składek ZUS.

Art 8. : nie można czynić ze swogo prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego (...)

Art 5. kodeksu cywilnego : ta sama treść

są to klauzule generalne - czyli treść niedookreślona, ogólna.


Art. 45 mówi, że dopuszczalne jest wypowiedzenie, które jest uzasadnione.

Art. 8 powoduje, ze ja mam uprawnienie, ale jeśli jakieś okoliczności nadzwyczajne wystąpią, to ja na czas istnienia tych okoliczności, z tych uprawnień nie mogę skorzystać, To jest taki "hamulec bezpieczeństwa".

Źródła prawa pracy :

- Art. 9 : „Ilekroć w kodeksie jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy kodeksu pracy,przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych określających prawa i obowiązki pracowników i pracodawców a także postanowienia układów zbiorowych pracy, innych opertych na ustawie porozumień zbiorowych , regulaminu, statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.”

Prawo pracy kształtuje się w dwóch płaszczyznach : część to są akty stanowione przez państwo (w postaci ustawy), ale druga część to jest prawo , które powstaje zbiorowo.

Co dziś wyznacza sytuację prawną pracownika?

1) Akty Unii Europejskiej - ogromny wpływ na stosunki pracy , z tego mam określone uprawnienia;

2) Ustawy, rozporządzenia - przede wszystkim kodeks pracy, kodeks cywilny i inne ustawy;

3) Układy zbiorowe pracy, porozumienia, regulaminy (art. 9)


Te wszystkie uprawnienia wynikają z przepisów prawa pracy.



4) umowa - negocjuję warunki.

? Czym się różni sytuacja pracowników w krajach Unii Europejskiej np, w USA od sytuacji pracowników w Polsce?

- Tam jest prymat umowy, bardzo silnie rozwinięta umowa, u nas regulacje ustawowe dominują.
- Im bardziej gospodarka wolnorynkowa, tym większa rola umowy.

WYKŁAD 12 17.12.13r.

RÓWNE TRAKTOWANIE I BRAK DYSKRYMINACJI.

dyrektywy Unii Europejskiej (Gosia na pendrivie)

Prawa te dają pracownikowi możliwość roszczeń z tytułu nierównego traktowania.

Niezależnie od pochodzenia, wyznania, rasy etnicznej - jakakolwiek dyskryminacja nie jest dozwolona. Nie tylko w stosunku pracy ale też zatrudnienia.

Art. 18 „Pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na wiek, płeć, niepełnosprawność, rasę , religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną a także bez względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, lub w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy.”

Równe traktowanie w zatrudnieniu oznacza niedyskryminowanie w jakikolwiek sposób bezpośrednio lub pośrednio.

Czyli każda dyskryminacja, nawet pośrednia jest niedopuszczalna - rodzi tytuł do odszkodowań.

• „Dyskryminowanie bezpośrednie istnieje wtedy, gdy pracownik z jednej lub kilku przyczyn (np. ze względu na wiek, płeć) był lub mógłby być traktowany w porównywalnej sytuacji mniej korzystnie niż inni pracownicy.”

* a więc nawet pewne stany hipotetyczne związane z dyskryminacją są podstawą do roszczeń pracowniczych.


• „Dyskryminowanie pośrednie istnieje wtedy, gdy na skutek pozornie neutralnego postanowienia, zastosowanego kryterium lub podjętego działania, występują lub mogłyby wystąpić niekorzystne dysproporcje albo szczególnie niekorzystna sytuacja w zakresie nawiązania lub rozwiązania stosunku pracy (...) oraz podnoszenia kwalifikacji zawodowych (jak wcześniej) wobec wszystkich lub znacznej liczby pracowników należących do grupy wyróżnionej ze względu na jedną lub kilku przyczyn określonych w paragrafie 1.”

• „Przejawem dyskryminowania jest także działanie polegające na zachęceniu innej osoby do naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu lub nakazaniu jej naruszenia takiej zasady” : więc jeśli szef powie do swojego podwładnego, ze kowalski mu podpadł, chce go zwolnić, ale musi mieć dowody przeciwko niemu - prosi, żeby pilnował go, czy np. przychodzi na czas do pracy - to już jest przejaw dyskryminacji.
  

Kto ponosi odpowiedzialność za takie działania dyskryminujące - pracodawca czy ten który dopuscił się tej dykryminacji?

• Roszczenia będę kierował przeciwko przedsiębiorstwu, które mnie zatrudnia.

Jeżeli ktoś używa wobec mnie słowa, uznane za obelżywe :

1. Naruszenie godności osobistej art.9 KP

2. Przejaw dyskryminacji

3. Art 94 - Mobbing.

„Dyskryminowaniem ze względu na płeć jest każde niepożądane zachowanie o charakterze seksualnym lub odnoszące się do płci pracownika , którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika,w szczególności stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub owłaczającej atmosfery.Na zachowania te moga składac się fizyczne, werbalne lub pozawerbalne elementy (molestowanie seksualne)”

* co innego jak się do kogoś chamsko odnoszę, a co innego, jak kogoś się molestuje seksualnie.

* trzeba brać pod uwagę różnice kulturowe (np. w Stanach pocałowanie kogoś w rękę może oznaczać propozycję seksualną)

KATALOG NARUSZEŃ RÓWNEGO TRAKTOWANIA

„Za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu uważa się różnicowanie przez pracodawcę w sytuacji pracownika z jednej lub kilku przyczyn (płeć, wiek itd.), którego skutkiem jest w szczególności odmowa nawiązania, lub rozwiązania stosunku pracy.”

• odmowa nawiązania stosunku pracy: przepis dość groźny (gdy chciał np. zatrudnić kogoś do katedry, 200 osób złożyło CV, a on powinien z każdym przeprowadzić rozmowę kwalifikacyjną)
  

• „Niekorzystne ukształtowanie wynagrodzenia za pracę lub innych warunków zatrudnienia albo pominięcie przy awansowaniu lub przyznaniu innych świadczeń związanych z pracą” - szef sympatyzuje się z Panią Marysią i daje jej bilety do Kina, a Kowalski nigdy ich nie dostał - jest to jakiś punkt zahaczenia.

• gdy Kowalski dostał skierowanie na studia podyplomowe , a drugi nie, jest to powód do dyskryminacji.

„Osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę ustaloną na podstawie odrębnych przepisów, górna granica nie jest określona.”

„Pracodawca jest zobowiązany przeciwdziałać lobbingowi” - identycznego przepisu nie ma w dyskryminacji.

WYKŁAD 13 07.01.2014

Wypowiedzenie umowy o pracę

• wśród instrumentów ochrony prawa pracownika do miejsca pracy czołowe miejsce zajmuje wypowiedzenie umowy o pracy

• Jest to podstawowa forma rozwiązania stosunku pracy

• Ma ona charakter czynności prawnej - rozwiązującej

• To wypowiedzenie działa w dwie strony.

• Pracownik zawsze może zrezygnować bez podania powodu.

• Pracodawca ma szereg zastrzeżeń, jakie musi przestrzegać

• KONFLIKT

• Pracodawcy chcieli by mieć całkowitą swobodę

• Zwalniać pracowników, jakich chcą, kiedy chcą bez żadnych dodatkowych warunków

• A pracownicy chcą silną stabilizację, która jest niezbędna do utrzymania rodziny.

• Obecnie mamy 14% bezrobocia, co powoduje

• Gdy pracownik zostanie zwolniony ma trudność, ze znalezieniem nowej pracy

• Pracodawca ma wielu chętnych na wolne miejsce powstałe po zwolnieniu starego pracownika

• WNIOSEK: pracodawcy są w lepszej pozycji, pracownicy w gorszej, dlatego patrząc na sytuację na rynku pracy kodeks wprowadza prawa ochronne dla pracowników

• Jednocześnie koszty zatrudnienia nowego pracownika są bardzo wysokie i pracodawcy będą ograniczać ten proces i nie będą zwalniać

• Jest to bardzo duży problem i ciężko pogodzić te dwie strony.

Są 2 modele ochrony pracy

• Ogólny - dotyczący wszystkich pracowników (słaby w Polsce)

• ochrony szczególnej - niektóre grupy osób ze względu na pełnione funkcje, zaangażowanie społeczne, względy osobiste są chronione przed wypowiedzeniem (rozbudowany w Polsce)

• taki stan rzeczy powoduje, że wiele osób będzie próbowało uciec pod ten parasol ochronny, ale nie zostać zwolnionym, a to będzie rodzić patologiczne sytuacje

MODEL OGÓLNY OCHRONY PRACOWNIKA

• czynność prawna rozwiązująca musi mieć właściwą formę, treść i tryb

• pracodawca musi ustalić jedna przyczynę i się jej trzymać, nie można potem nic już dodawać

• pracownik zawsze może złożyć odwołanie (ze względu na dyskryminacje, uchybienia formalne, brak uzasadnienia itd.)

• WYPOWIEDZENIE NIEUZASADNIONE - nie jest określone w przepisach, sąd decyduje o tym, dlatego pracownicy często próbują się odwoływać. Zaczęto nawet tworzyć katalogi przyczyn wypowiedzenia (np. reorganizacja, racjonalizacja zatrudnienia itd.)

• Łatwiej się bronić pracownikowi, który jest zatrudniony na umowę o pracę na czas nieokreślony - posiada on większe prawa ochronne i możliwości obrony przed wypowiedzeniem niż pracownik na umowie terminowej

SPOSOBY UCIECZKI PRACOWNIKÓW PRZED WYPOWIEDZENIEM oraz ZACHOWANIA PRACODAWCÓW, ABY ZŁOŻYĆ WYPOWIEDZENIE W SKUTECZNY SPOSÓB

1. Strona formalna : treść i tryb (czy wypowiedzenie jest prawidłowe)

• jest nadrzędna nad stroną merytoryczną łatwiej jest udowodnić winę gdy wiemy, że zostały złamane przepisy prawa, nie zostały zastosowane odpowiednie rozwiązania

• Oświadczenie woli musi być dokonane w odpowiedniej formie)

• Nie może być żadnej wady oświadczenia woli (nie tylko z Prawa Pracy, ale też Kodeksu Cywilnego)

• Art. 30: mówi o tym jak powinno wyglądać oświadczenie i co powinno zawierać

• forma pisemna

• wskazana przyczyna (uzasadniona i zgodna z prawdą)

• pouczenie o możliwości odwołania

• dotyczy to tylko umów na czas nieokreślony

• przy umowach na czas określony nie musi być podany powód wypowiedzenia

• WYJATEK: można się tylko odwołać od wypowiedzenia przy umowie na czas określony, gdy jest ono spowodowane dyskryminacją. Praca nie będzie przywrócona, ale można żądać odszkodowania

• pracodawca musi zachować tez odpowiedni tryb :

• art. 38: przed wypowiedzeniem pracodawca jest zobowiązany do zawiadomienia związku zawodowego (jeśli taki istnieje) i podania przyczyny zwolnienia

• Ochrona przez związki zawodowe

• związki zawodowe są silnym elementem ochronnym !!!

• gdy się pracodawca nie zgłosi do związków jest to poważne uchybienie i wówczas można odwoływać się od wypowiedzenia

• PROBLEM: pracodawca nie może pytać się pracownika czy należy do związków, ponieważ to też byłaby dyskryminacja

• Pracodawca może wywnioskować to po pensji ponieważ odprowadzana jest składka, ale nadal nie wiadomo, który to związek ( a czasem jest ich ponad 100)

• związek zawodowy ma obowiązek bronić własnych członków, ale może bronić też innych pracowników

• wówczas pracownik musi chcieć być broniony i związek musi chcieć chronić

• pracownik powinien wtedy przedłożyć pracodawcy informacje, iż jakiś konkretny związek będzie się zajmował ochroną jego interesów

• jeżeli sytuacja taka nastąpi, wtedy pracodawca ma obowiązek konsultować się ze związkami

• pracodawca jednak może mieć dodatkowe komplikacje, ponieważ pracownik nie ma ograniczeń, co do ilości związków, do których chce zależeć, wówczas pracodawca musi konsultować się z każdym z nich

• związek zawodowy ma 3 dni na wyrażenie swojej opinii przy rozwiązaniu niezwłocznym umowy o pracę, jeżeli w tym czasie nie zajmie stanowiska oznacza to, że nie miał zastrzeżeń i wypowiedzenie jest ważne

• przy wypowiedzeniu umowy pracy okres ten wynosi 5 dni

• pracodawca musi napisać do związku pismo, w którym wskaże przyczynę rozwiązania umowy

• pracodawcy popełniają błąd, ponieważ co innego piszą do pracownika, co innego do związków i jeszcze, co innego do sądu, gdy pracownik się odwoła gdy stwierdzi się takie niezgodności to można złożyć zarzut formalny: nieprawidłowa konsultacja, ponieważ związek nie zła prawdziwych przyczyn zwolnienia

• jeżeni nie ma konsultacji związkowej to jest to naruszenie prawa i wypowiedzenie jest nieważne

3. Złożenie wypowiedzenia do odpowiedniej osoby w związku

• Aby wypowiedzenie było ważne musi być złożone do odpowiedniej osoby - ale kto to tak naprawdę jest?

• Może być tak, że wypowiedzenie trafi na dni świąteczne itp. I nie będzie nikogo ze związków zawodowych i wówczas ustalone 5 dni na decyzje szybko mija i pracodawca może zwolnic pracownika bez żadnych problemów

• Jeśli nie ma nikogo z władz związków to, kto ma przyjąć to wypowiedzenie:

• Pani sekretarka? Dyżurujący członek? Prezydium związku?

• Wówczas trzeba spojrzeć do statutu związku gdzie powinno to być określone

• Pracodawcy często odwołują się od decyzji związku powołując się właśnie na to, iż niekompetentna osoba była odpowiedzialna za ustalenie stanowiska w sprawie odwołania

• przepisy nie są jednoznaczne i stwarza wiele sytuacji, które można zmienić na korzystne dla siebie (zarówno dla pracownika jak i pracodawcy

4. Doręczenie wypowiedzenia

• pismo wypowiadające musi być doręczone (ktoś musi je wręczyć pracownikowi) więc pracownicy próbują uciekać w urlop, bo wówczas również nie można złożyć wypowiedzenie

• pracodawca będzie się starał ściągnąć pracownika, aby mimo wszystko tego dokonać, ale jeśli nie ma powodu ogólnego (niezwiązanego ze zwolnieniem), aby tego dokonać to robi to bezprawnie i wypowiedzenie również będzie nieważne

5. Pójście na zwolnienie lekarskie

• pracownicy "broniąc się" przed wypowiedzeniem idą na zwolnienie lekarskie, ponieważ w tym czasie nie można pracownikowi wręczyć wypowiedzenia

• taki stan może trwać 6 miesięcy, ponieważ później pracodawca może zwolnić pracownika w trybie niezwłocznym

• przez te 6 miesięcy można dokonać kolejnych działań, aby nie zostać zwolnionym

• uzyskanie zwolnienia lekarskiego nie jest stosunkowo trudne

6. Odwołanie do sądu

• Takie postepowanie sądowe może trwać długo, co działa na korzyść pracownika

• Jednak sąd nie może badać racjonalności gospodarczej działań pracodawcy, ponieważ sąd nie bada materii gospodarczej

• Działa to na korzyść pracodawcy

• Pracodawca może zawsze argumentować zwolnienie reorganizacją zatrudnienia spowodowana np. kryzysem gospodarczym

• Takiego argumentowania sąd nie może odrzucić, ponieważ nie jest w stanie ocenić czy kryzys faktycznie jest w tej firmie czy nie

• sąd nie jest w stanie ocenić czy reorganizacja firmy jest faktyczna czy tylko fikcyjna

• Wielu pracowników próbuje się odwoływać podając powód dyskryminacji np. pracodawca zwolnił 2 starsze pracowniczki a 2 młodsze zostawił = dyskryminacja wiekowa

• Jednak tutaj również pracodawcy są w lepszej sytuacji

• Sąd nie jest w stanie ocenić, porównać wydajności pracy tych 4 pań, pozostaje to w gestii pracodawcy

• I choć może to wyglądać na dyskryminacje, sąd nie może przywrócić tych dwóch pań do pracy, ponieważ pracodawca uważa, iż pracują one gorzej i powinny być zwolnione są nie może podważyć takiej decyzji pracodawcy

• Wala o większe pieniądze

• jest dopuszczalne zwolnienia z przyczyn nie dotyczących pracownika wówczas należy mu się odszkodowanie w wysokości miesięcznego wynagrodzenia

*** jest to obligatoryjne

• przy zbiorowych zwolnieniach w dużych firmach przysługują odprawy (są wyższe niż odszkodowania)

*** jest to działanie dobrowolne pracodawcy

8. Zachowanie zasad społecznych

• czy uzasadnione jest uzasadnione względami gospodarczymi czy także względami społecznym

• PROBLEM: czy można zwolnić jedynego żywiciela rodziny?

• wypowiedzenie uzasadnione powinno mieć racje ekonomiczne pod warunkiem nieistnienia przeciwskazań społecznych

• tak było kiedyś i tak powinno być, ale obecnie zostało to zmienione

• muszą być racje gospodarcze

• a względy społeczne mogą być chronione tylko na podstawie art. 8: „czynność prawna jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego”

• niestety obecnie nie istnieje ochrona jedynych żywicieli rodzin

• na zasady życia społecznego trzeba patrzeć z dwóch stron (nie tylko jedynych żywicieli rodzin)

• Firma źle prosperuje nie ma pieniędzy na pensje to czy:

• Zwolnić matkę samotnie wychowującą dzieci, ale źle pracującą na zbędnym stanowisku i wypłacić pensje pozostałym pracownika

• Zostawić jedynego żywiciela rodziny przy pracy, ale prawie nie płacić pensji wszystkim pracownikom

• To państwo ma obowiązek utrzymywać ludzi biednych przy życiu często na niskim poziomie a nie osoba prywatna, jaką jest pracodawca

• Jednak jest wiele odwołań pracowników do sądu, powołujących się na ten artykuł 8, i gdy firma jest bogata np. bank, to decyzje są rozstrzygane na korzyść pracowników, iż wypowiedzenie jest bezskuteczne.

• Kiedyś było to, że pracownik mógł wybrać:

• przywrócenie do pracy

(wybierają to osoby stare, które za niedługo odejdą na emeryturę)

• przyjęcie odszkodowania w wysokości 3 miesięcznego wynagrodzenia

(korzystają z tego młodzi ludzie, którzy nie chcą pozostać w pracy gdzie są niechciani, a nie będą mieć większych problemów ze znalezieniem nowej pracy)

• obecnie nie można zwolnić osoby, której pozostały 4 lata do emerytury !!!

• wprowadzono jednolite rozwiązanie, iż sąd nakazuje przywrócenie pracownika do pracy, chyba że woli on odszkodowanie w wysokości 9 miesięcznego odszkodowania

• to drugie rozwiązanie jest bardzo niewygodne dla pracodawców, bo taka kwota może zrujnować firmę, dlatego wola przyjąć pracownika na nowo do pracy

• jednak jest on wtedy szykanowany itp.

• I wówczas pracownik ponownie może odwołać się do sąd o dyskryminacje(wtedy są jeszcze wyższe odszkodowania)

• Nie ma tu dobrych rozwiązań ! zależnie od tego, która ze stron będzie mądrzejsza uzyska większe korzyści dla siebie

• Wprowadzenie wysokich odszkodowań powoduje to, iż pracodawcy niechętnie zatrudniają jedynych żywicieli rodziny

MODEL SZCZEGÓLNEJ OCHRONY PRACOWNIKA

1. Ochrona pracy kobiet

• art. 177: „pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracy w czasie ciąży lub urlopu macierzyńskiego pracownicy chyba, że występują przyczyny do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia z jej winy oraz związek zawodowy wyraził zgodę na to zwolnienie”

• jest to jedyny przepis związki zawodowe mają głos decydujący nie tylko ochronny

• ochrona ta może iść za daleko: kobieta ukradła coś z miejsca pracy, była w ciąży, pracodawca chciał ją zwolnić, ale związki zawodowe nie wyraziły na to zgody i musiała zostać w pracy aż do końca okresu macierzyńskiego.

• oznacz to też, że nawet jak jest wręczone wypowiedzenie i kobieta ma 3 miesiące wypowiedzenia i w tym czasie przyniesie zaświadczenie, że jest w ciąży to pracodawca nie może rozwiązać stosunku pracy.

• Stan błogosławiony kobiety unieważnia złożone wypowiedzenia

• np. kobieta była na 3 miesięcznym okresie wypowiedzeniowym, przyniosła zaświadczenie, że jest w ciąży, od dobiegnięciem końca 3 miesięcznego wypowiedzenie poroniła to, pomimo iż już nie jest w ciąży i okres wypowiedzenia minął pracodawca nie może jej zwolnić, ponieważ wcześniejsze wypowiedzenie nie jest ważne. Pracodawca musi je złożyć jeszcze na ręce tej kobiety.

• Ochrona osób ze względu na funkcje/tytuły

• chronione też są osoby z odpowiednimi tytułami, bo pełnią jakieś szczególne funkcje m.in.: założyciele związku zawodowego, radni itp.

• Jest to wykorzystywane najczęściej przez osoby, którym do okresu ochronnego (4 lata do emerytury) zostało już niewiele czasu

• Takim sposobem ucieczki przed wypowiedzeniem jest założenie związku zawodowego:

• Pracownik dowiaduje się, że pracodawca chce go zwolnić

• Na taką wieść pogarsza mu się stan zdrowia i idzie na zwolnienie lekarskie na pół roku

• W tym czasie zakłada związek zawodowy (musi znaleźć tylko 10 osób w podobnej sytuacji, który wraz z nim założą ten związek)

• Jako założyciel związku zawodowego nie może być on zwolniony

• WARUNEK: rejestracja związku w przeciągu poł roku, bo związek powstaje w momencie podjęcia uchwały

• Przez pół roku ma spokój, ale zakładanie związku było tak męczące, że znowu idzie na l4 (bo trzeba by zarejestrować związek…)

• Jak już pracownik wydobrzał przez te pół roku zwolnienia, zakłada nowy związek i nikt go znowu nie zwolni

• I tak w kółko

• Inne

• Istnieją ochrony m.in. Służby cywilnej, nauczycieli, górników itp.

• Te systemy ochrony są bardzo rozbudowane

Prawo wykład 14.01.14r.

OCHRONA

• Ochrona ogólna , która dotyczy wszystkich i szeregów grup pracowniczych, których obejmuje ochrona
  szczególna.

Ochrona ogólna jest bardzo słaba, szczególna jest nadmierna.

• Ochrona szczególna

- ochrona szczególna w pragmatykach służbowych - ta ochrona sięga dość daleko np. karta nauczyciela
- w stosunku do pracowników rządowych
* w tej chwili widać ograniczanie tej funkcji, jakim jest mianowanie. Kiedyś jeśli chodzi o nauczycieli
akademickich, byli oni zatrudnieni na podstawie mianowania, teraz większość jest zatrudniona dzięki
umowie o pracę.


Są grupy, które są chronione i to w dwojaki sposób
a) ze względu na pełnione funkcje
b) ze względu na okoliczności, w których się znajduje i nie można wypowiedzieć umowy o pracę.

• Nie można wypowiedzieć umowy o pracę osobie, która przebywa na zwolnieniu lekarskim - jeżeli pracownik czuje się zagrożony zwolnieniem, to często "pogarsza mu się stan zdrowia".

• Osoby, które dobijają wieku emerytalnego - osobie, której brakuje do osiągnięcia wieku emerytalnego 4 lata, nie można wypowiedzieć umowy o pracę. (ale pracodawcy umieją to obejść - zwalniają pracownika 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego)

Nabycie prawa do emerytury

• emeryt z łac. emeritius - zasłużony

• emerytura jest substytutem wynagrodzenia- czyli ja albo pracuję albo biorę emeryturę.

Chronienie przed wypowiedzeniem

• Chronieni są działacze związkowi

• Członkowie zarządu są chronieni przed wypowiedzeniem, proporcjonalnie do ilości członków,

• Ochrona pracy kobiet w okresie macierzyństwa : art. 177 : „Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o prace w okresie ciąży, a także w czasie urlopu macierzyńskiego, chyba, że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy”
  - nawet jak kobieta kradła w czasie ciąży, to zawsze musi wyrazić zgodę związek.
  - ale co wtedy, gdy jak wręczał ktoś wypowiedzenie Kowalskiej nie była ona w ciąży? Miała ona ten 3 miesięczny okres wypowiedzenia. W ciągu niego pani zaszła w ciążę. Czy to wypowiedzenie jest skuteczne? Można było wypowiedzieć, bo ona wtedy nie była w ciąży. Ale druga część tego przepisu mówi, że nie można też rozwiązać - czyli to wypowiedzenie jest bezskuteczne!
  - jeżeli chodzi o urlop macierzyński, to rozciąga się ten przepis również na urlop wychowawczy, z którego mogą korzystać także tatusiowie.

• „Nie można wypowiedzieć umowy o pracę osobom, które pełnia funkcję posłów, senatorów ale także radnych.”

• Nie można zwolnić w czasie urlopu, ale można odwołać z urlopu, jeśli mam określoną przyczynę. Ale czy ja muszę informować pracodawcę gdzie jadę na urlop?

Wypowiedzenie zmieniające, czyli zmiany warunków umowy o pracę. - „Wypowiedzenie warunków umowy o pracę uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki.”

1. Zmiana warunków umowy o pracę - umowa pozostaje, zmienia się tylko katalog warunków tej umowy.

2. Zmiana rodzaju umowy o pracę - najpierw muszę tę umowę rozwiązać, później zmienić.
- opowieść o telefonistce, która odkładała telefon, jak słyszała język obcy. On zmienił jej umowę na czas określony
(z nieokreślonego) - jeżeli ona się nauczy wystarczająco języka, aby odbierać telefony, to on powróci do umowy
na czas nieokreślony.


Mechanizm wypowiedzenia zmieniającego :
art. 42

Porozumienie

jeżeli się nie zgadza osoba zna zmianę warunków umowy, to wtedy pracodawca proponuje ultimatum - albo pani przyjmuje, albo umowa ulega rozwiązaniu.

art 42. „Wypowiedzenie warunków pracy płacy uważa się za dokonane jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki

art 43 - „W razie odmowy przyjęcie przez pracownika zaproponowanych warunków , umowę o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego w wypowiedzeniu.”
(…) „Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków uważa się, że wyraził zgodę na te warunki.”

paragraf 1. : „Przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio: do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków o pracy i płacy”

Zmiana warunków umowy o pracę RÓWNIEŻ MUSI BYĆ UZASADNIONA.

Mamy cały blok przepisów konsultacji ze związkami zawodowymi. Art. 38 stosujemy też do wypowiedzenia zmieniającego - trzeba również to skonsultować ze związkami zawodowymi.

Mam prawo do 2 lub3 dni do szukania nowej pracy przy wypowiedzeniu, zmieniającym TEŻ -> wtedy, kiedy pracodawca mi zaproponował zmienione warunki!

Art. 44 i 45

• Od wypowiedzenia zmieniającego mogę odwołać się do sądu.

• Mogę kwestionować zasadność przyczyny uzasadniającej umowę o pracę. Sąd ma obowiązek zbadania, czy to wypowiedzenie jest uzasadnione.

konstytutywny

władczy

jednostronny

Akt decyzyjny organu państwa

Przepis prawny

• Jednostronny - jest uprawniony

• Władczy - czyni to jednostronnie

• Konstytutywny - coś nowego tworzy

---