Pozycje ułożeniowe pacjenta-folie, Pielęgniarstwo

Pozycja ciała - układ ciała ludzkiego w stosunku do poziomu, płaszczyzny wyznaczonej np. przez łóżko pacjenta.

Rodzaje pozycji ułożeniowych.

Rodzaj ułożenia

Opis ułożenia, udogodnienia, modyfikacje.

Wskazania. Uwagi

I. Pozycja na plecach.

1. poziome (płaskie)

2. półwysokie (normalne, semi Fowler)

3. wysokie (Fowler)

W płaskim ułożeniu na twardym podłożu, stopy na podpórce, pod głowę i krzywiznę lędźwiową zakłada się małą poduszkę, pod pięty ochraniacze, powyżej zgięć kolanowych w poprzek uda - wałki.

Można wykorzystać jedną lub kilka poduszek, wypełniających przestrzeń między szóstym kręgiem szyjnym i pierwszym piersiowym. Zmniejsza się napięcie mięśni szyi, barków i zgięcia szyi. Poduszka pod okolicą lędźwiową zmniejsza napięcie mięśni i zapobiega dolegliwościom bólowym. Poduszki powinny tworzyć równie pochyłą, dając podparcie głowie, barkom, plecom i lędźwiom. Założenie wałka wzdłuż uda lub aparatu stabilizującego stopę zabezpiecza rotacje na zewnątrz. Ucisk na piętę można złagodzić przez założenie wałka pomiędzy podudzie a piętę. Na okolice łokcia można stosować ochraniacze, natomiast podpórki zapobiegają opadaniu stopy.

Ułożenie dające uspokojenie i odprężenie.

Ułożenie pacjenta, który może się samodzielnie poruszać,

wezgłowie podniesione, poduszki zależnie od upodobań pacjenta (jedna lub dwie),
pozostałe udogodnienia w zależności od upodobań pacjenta.

Ułożenie pacjenta:
z uwypukloną klatką piersiową za pomocą poduszek i/lub wezgłowia (wezgłowie uniesione, płaska poduszka pod plecami, miękka poduszka pod głową). Zabezpieczyć pacjenta przed zsuwaniem się (dodatkowa poduszka pod pośladki, poduszka zapierająca stopy, zabezpiecza przed odleżynami). Dodatkowe podparcie pod kończyny górne.
Z pochyleniem do przodu (u pacjentów z dużą dusznością) do podparcia kończyn górnych można wykorzystać stolik nałóżkowy z poduszkami, kończyny górne układa się swobodnie i wygodnie na blacie stolika przykrytym poduszkami.
Z opuszczonymi swobodnie kończynami dolnymi (zmniejszenie odpływu krwi żylnej do krążenia małego). Kończyny dolne opiera się na stołeczku i okrywa kocem.

Lecznicze ułożenie kręgosłupa, po operacjach, urazach czaszki, mózgu, złamaniach kręgosłupa i kości miednicy, odbarczenie kręgosłupa.

Umożliwia aktywność pacjenta, samodzielne jedzenie, daje ulgę przy duszności (chorzy z zaburzeniami krążenia i oddychania), po operacjach tarczycy w przypadku wysokiego ciśnienia śródczaszkowego.
Niebezpieczeństwo powstania odleżyn (działanie sił ścierających na okolicę krzyżową).

II. Pozycja na boku

1.pozioma (bezpieczna, Simsa)

2. półwysoka

3. wysoka

Plecy w tej pozycji powinny być wyprostowane jak u człowieka w pozycji stojącej. Głowę układa się na poduszce, pod którą ułożona jest dłoń z wyprostowanymi palcami. Kończyna dolna dalsza w stosunku do materaca jest zgięta w stawie biodrowym i kolanowym, ułożona na poduszce. Przeciwdziałać opadaniu stóp stosując podpórki.

Stosowana w przypadku pacjentów nieprzytomnych. Daje oparcie z przodu i z tyłu, nie grozi uciskiem na większe pnie nerwowe, zapobiega opadnięciu języka do tyłu i zachłyśnięciu się wydzieliną (odpływa swobodnie na zewnątrz).

chory ułożony na twardym podłożu, głowa swobodnie ułożona na boku, ucho płasko ułożone. Jedna kończyna górna przed głową zgięta w łokciu, palce wyprostowane. Druga ręka ułożona z tyłu, w lekkim przygięciu w stawie łokciowym i odwiedzeniu w stawie barkowym. Kończyna bliższa materaca w lekkim zgięciu, kończyna dalsza zgięta w stawie biodrowym i kolanowym.

Ułożenie na zdrowym boku. Poduszka miękka pod głową, kończyna górna bliższa materaca ułożona wzdłuż ciała z wyprostowanymi palcami. Druga kończyna górna podparta na poduszce (wałku) w ręku zaciśnięty wałek. Kończyna dolna bliższa wyprostowana. Druga kończyna dolna (strona ze zmianami chorobowymi) zgięta w stawie biodrowym i kolanowym, oparta na poduszce (wałku), stopa podparta.
Ułożenie na chorym boku. Poduszka miękka pod głową. Kończyna górna z niedowładem wyprostowana w stawie barkowym (kąt 90^o) i stawie łokciowym (kąt 180^o), ręka zaciśnięta na poduszce. Noga sparaliżowana w lekkim ugięciu w stawie biodrowym i kolanowym, stopa podparta. Zdrowa kończyna dolna zgięta w stawach.

Łóżko w pozycji anty-Trendelenburga (kąt ustawienia łóżka nie może przekraczać 30^o). Głowa lekko przygięta do klatki piersiowej, plecy podparte poduszkami. Ręka górna, dalsza od materaca, zgięta ułożona na poduszce. Kończyny dolne zgięte w stawach kolanowych i biodrowych, oddzielone poduszką. Obie stopy podparte.

Pacjent siedzi z boku łóżka, opierając się swobodnie bokiem o podniesione wezgłowie lub poduszki. Kończyny dolne swobodnie zwisają z łóżka, stopy swobodnie spoczywają na stołeczku.

Zapobieganie odleżynom, ułożenie bezpieczne, u chorych z porażeniem połowiczym, ułożenie spoczynkowe, zapobieganie zapaleniu płuc.
Chronić pacjenta przed mechanicznymi urazami o boczne barierki.

Maksymalny czas ułożenia w tej pozycji wynosi 0,5 godz.

Na boku zdrowym u pacjentów z wysiękowym zapaleniem opłucnej, utrzymuje się większą ruchomość klatki piersiowej.
Po stronie chorej, zapobiega zrostom opłucnej.

Wskazania tak jak w przypadku pozycji na boku półwysokiej.

III. Pozycja na brzuchu

Można zastosować ten rodzaj pozycji przy braku przeciwwskazań oraz za akceptacją pacjenta.

Wezgłowie opuszczone, stopy chorego należy ułożyć za materacem z podparciem. Pod brzuch podkłada się poduszkę, która umożliwia fizjologiczne wygięcie kręgosłupa i zabezpiecza piersi przed uciskiem. Ramiona odwiedzone i zwrócone na zewnątrz umożliwiają całkowite rozprężenie klatki piersiowej. Dłonie z palcami wyprostowanymi lub z włożonymi w nie małymi wałeczkami. Głowa jest ułożona na boku, szczególną uwagę zwracając na ułożenie małżowiny usznej, która powinna być w położeniu fizjologicznym.

Wskazaniem jest zapobieganie odleżynom, przykurczom, odbarczenie kręgosłupa, mięśni pleców, pośladków, ułożenie lecznicze.
Kobiety - odbarczyć górną część ciała.
Mężczyźni - odbarczyć okolice krocza.

IV. Inne

1. Niskie ułożenie głowy (Trendelenburga, ułożenie we wstrząsie)

2. Niskie ułożenie kończyn dolnych (anty-Trendelenburga, równia pochyła)

3. Wysokie ułożenie kończyn dolnych.

Płaszczyzna całego łóżka nachylona jest pod kątem 10-30^o (głową skierowana ku dołowi), pod głową mała miękka poduszeczka jako zabezpieczenie ześlizgiwania się ku pochyłości, nie podnosząca głowy ponad całą część ciała. Pozostałe udogodnienia stosowane są jak w ułożeniu na plecach.

Jeżeli nie jest dostępne łóżko z pozycją Trendelenburga, to stosuje się podkładki drewniane pod nogi łóżka, które spowodują nachylenie łóżka pod kątem, np. 30^o lub w nogach łóżka pod poprzeczną ramę podkładamy krzesło.

Płaszczyzna łóżka nachylona pod kątem 30^o. Stopy podparte, aby pozycja była stabilna. Pozostałe udogodnienia jak w innych trzech pozycjach.

Gdy nie mamy możliwości ustawienia łóżka w tej pozycji to, podkładamy płaską podłużną poduszkę pod górną część ciała. Kolejną poduszkę (dużą z pierza) układamy od pośladków w górę, a małą poduszeczkę podkładamy pod głowę tworząc równię pochyłą. Możemy podłożyć poduszeczkę lub wałeczek pod kolana, podpórkę pod stopy, poduszeczki pod pięty. Płaskie poduszeczki pod ręce.

Pozycję tę można uzyskać:

podnosząc dwie części w dole łóżka (łóżko potrójnie łamane),
podłożyć pod kończyny dolne poduszki lub szyny z tworzyw plastikowych, tak aby kończyny dolne w stawie biodrowym i kolanowym były lekko zgięte.

Przyczynia się do pobudzenia ważnych dla życia ośrodków, przy utracie przytomności, wstrząsie, utracie krwi; wytworzenie dostępu do żył centralnych, zapobieganie zatorom powietrznym, zaburzeniom ukrwienia mózgu.

Przyczynia się do zwolnienia krążenia tętniczego, odbarczenia płuc (zmniejsza ucisk przez narządy wewnętrzne), lepszego kontaktu z otoczeniem.
Stosowane u pacjentów z zab. krążenia tętniczego, po operacjach, ze złamanym kręgosłupem szyjnym zaopatrzonym w pętle Glissona lub klamrę Crutchfilda (uzyskuje się stałe rozciągnięcie wzdłuż osi kręgosłupa.