Prawo (w ujęciu przedmiotowym) - zbiór przepisów prawnych zawartych w aktach prawnych (ustawy, kodeksy, ratyfikowany umowy międzynarodowe, akty prawa miejscowego)

Prawo (w ujęciu podmiotowym) - zespół uprawnień przyznanych podmiotowi przez obowiązujące prawo

Norma prawna - reguła postępowania będąca częścią składową systemu prawa. Składa się z trzech elementów:

• hipoteza - założenie, przypuszczenie; wskazuje adresata normy i jego cechy, okoliczności

• dyspozycja - wskazuje sposób zachowania adresata, określa jego obowiązki lub uprawnienia

• sankcja - określa konsekwencje prawne (kara)

Jednostka	Władza ustawodawcza	Władza wykonawcza
Gmina	Rada Gminy	Wójt, burmistrz, prezydent miasta
Powiat	Rada powiatu	Zarząd powiatu, na czele starosta
Województwo	Sejmik wojewódzki	Marszałek województwa

Przepis prawny - jednostka techniczna aktu prawnego, który może być zbudowany z punktów literowych, paragrafów czy artykułów grupowanych w rozdziałach

Normy prawne są zapisane w przepisach prawnych

Źródła obowiązującego prawa:

• Konstytucja

• ratyfikowane umowy międzynarodowe

• ustawy i rozporządzenia z mocą ustawy

• rozporządzenia

• akty prawa miejscowego

Gałęzie prawa:

• karne

• cywilne

• pracy

• konstytucyjne

• administracyjne

PRAWO CYWILNE

Prawo stosują: sądy, organy administracji publicznej, organy samorządu terytorialnego, organy wymiaru sprawiedliwości

Prawa przestrzegają: wszyscy

Charakter prawa cywilnego:

• brak sankcji

• równorzędność stron

• organem orzekającym jest sąd

• reguluje stosunki majątkowe, czasami osobiste dotyczące majątku, np. rozwód, testament

Źródła prawa: Kodeks cywilny składający się z 4 części:

I - część ogólna

II - własność i inne prawa rzeczowe

III - zobowiązania (szczegółowe umowy i ogólne)

IV - spadki

Prawo własności intelektualnej(prawa autorskie, prasowe)

Podmiot prawa:

• osoby fizyczne - każdy człowiek

• osoby prawne

• jednostki organizacyjne(muszą posiadać zdolność prawną)

Zdolność prawna - zdolność do bycia podmiotem prawa i obowiązków prawnych

Zdolność do czynności prawnych - zdolność do samodzielnego kształtowania swojej sytuacji prawnej(nabywania praw i zaciągania zobowiązań)

• pełna zdolność - mają pełnoletnie osoby fizyczne oraz osoby prawne; uzyskuje się pełnoletność ukończywszy 18 lat, małoletni przez zawarcie małżeństwa uzyskuje pełnoletność, której nie traci w razie unieważnienia małżeństwa

• częściowa zdolność - mają osoby od 13 do 18 roku życia; oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo; może rozporządzać zarobionymi pieniędzmi nie pytając o zgodę kuratora

• brak zdolności - mają osoby do 13 lat oraz osoby całkowicie ubezwłasnowolnione

Organy stosujące prawo:

• organy wymiaru sprawiedliwości

a) sąd najwyższy

b) sądy powszechne (rejonowe, okręgowe, apelacyjne)

c) sądy szczególne (Naczelny Sąd Administracyjny, sądy wojskowe)

• organy administracji państwowej

Organy administracji publicznej:

• ministrowie

• centralne organy administracji rządowej

• wojewodowie

Formy szczególne w dokonywaniu czynności prawnych:

• zwykła forma pisemna - polega na zamieszczeniu własnoręcznego podpisu przez osobę sporządzającą jej oświadczenie woli

• forma pisemna z urzędowo poświadczoną datą - data czynności zostanie urzędowo poświadczona

• forma pisemna podpisana notarialnie lub urzędowo - jeżeli urzędnik lub notariusz stwierdził na dokumencie własnoręczność osoby dokonującej oświadczenia woli

• akt notarialny - powinien być sporządzony przez notariusza i zawierać: datę, miejsce sporządzenia aktu, imię i nazwisko notariusza oraz osób uczestniczących przy sporządzaniu aktu, oświadczenie woli, podpis notariusza oraz osób uczestniczących w sporządzaniu aktu

Przedstawicielstwo - jedna osoba dokonuje czynności prawnych na rzecz, w imieniu i ze skutkiem prawnym dla innej osoby

Przedstawicielstwo dzielimy na: ustawowe i pełnomocnictwo (szczegółowe, ogólne rodzajowe)

Nosciturus - płód w w łonie matki posiada prawa do dziedziczenia, ale nie ma obowiązków

Przedstawicielstwo ustawowe:

• wynika z ustawy

• przedstawiciele: rodzice w stosunku do dzieci, opiekun w stosunku ubezwłasnowolnionej, kurator w stosunku do osób częściowo ubezwłasnowolnionych

Pełnomocnictwo - w doktrynie prawa terminem pełnomocnictwa określa się zarówno:

• czynność prawną - oświadczenie woli mocodawcy upoważniające ściśle określaną osobę lub osoby do dokonywania w jego imieniu czynności prawnych

• sam dokument pełnomocnictwa

Rodzaje pełnomocnictwa:

• pełnomocnictwo ogólne - obejmuje upoważnienia do dokonania czynności zwykłego zarządu (np. pobieranie czynszu, renty); musi być w formie pisemnej

• pełnomocnictwo rodzajowe - do dokonywania pewnego rodzaju czynności prawnej (np. agent ubezpieczeniowy może na podstawie pełnomocnictwa dokonywać czynności prawnych np. spisywanie umów)

• pełnomocnictwo szczegółowe - upoważnia do jednej, konkretnej czynności prawnej, np. do sprzedaży samochodu

Pełnomocnictwa udziela mocodawca

Sposób zawarcia umowy:

• oferta - jednostronne oświadczenie woli zawierające istotne warunki umowy

• przetarg - składanie pisemnych ofert; najkorzystniejszą wybierze organizator, jeżeli nie wybierze żadnej to przetarg jest nieważny (np. sprzedaż gruntu, nieruchomości)

• aukcja - przebijanie ceny; po 3 przebiciu aukcja (licytacja) jest zakończona (np. aukcja w internecie)

• negocjacje - dotyczą umów między przedsiębiorcami (negocjuje się warunki umowy)

Oferta - musi zawierać przedmiot i cenę; może być skierowana do ogółu, jednej strony, może być złożona w dowolnej formie np. ustna, środkami przekazu:telefon, fax; forma elektroniczna, pisemna

Oferent - osoba składająca ofertę

Przetarg i aukcje prowadzi organizator; musi umieścić ogłoszenie w środkach masowego przekazu; musi zawierać warunki: czas, miejsce, przedmiot, warunki przetargu, mogą być uzależnione od podatku VAT (vadium)

Przetarg: np. sprzedaż gruntu, projekt na budowę

Negocjacje: np. współpraca finansowa, wielka dostawa towarów

Przedawnienie roszczeń

• roszczenia majątkowe przedawniają się z upływem 10 lat

• roszczenia płatne ratami lub między przedsiębiorcami po upływie 3 lat

roszczenia np. alimenty, kredyty, czynsz

PRAWO RZECZOWE

• dział prawa cywilnego

• dotyczy rzeczy

• erga omnes - bezwzględnie obowiązujące

Filary prawa rzeczowego:

1. Prawo własności - polega na tym, że właściciel może korzystać ze swojej rzeczy (w szczególności pożytki) i może tą rzeczą rozporządzać; korzystanie i rozporządzanie musi być zgodne z zasadami życia społecznego i społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy

2. Wieczyste użytkowanie - dotyczy planu długotrwałego korzystania z gruntów Skarbu Państwa, gmin oraz ich związków przez osoby fizyczne i prawne

3. Ograniczone prawa rzeczowe - zapewniają uprawnionemu tylko ściśle określony …......

Rzecz - musi mieć charakter materialny i namacalny

Podział rzeczy:

• rzeczy nieruchome:

• nieruchomości - grunty i wszystko co na stałe z gruntem związane np. budynki, lokale

• rzeczy ruchome:

• niepodzielne - samochód

• podzielne - tort, pieniądze, jabłko

• rodzajowe(gatunkowe) - ziemniaki, pomarańcze, jabłko

• indywidualne - samochody

Część składowa rzeczy - element, którego nie można odłączyć od rzeczy, np. szkło od okularów

Przynależność - rzecz ruchoma, ma tego samego właściciela, służy do korzystania z rzeczy głównej np. klucz i zamek, etui i okulary

Pożytek - dochód, zysk jaki przynosi dana rzecz

Podział pożytku:

• naturalny - płody ziemi (np. owoce z drzew, plony)

• cywilny - dochody jakie otrzymujemy w ramach stosunków prawno-cywilnych, np. dzierżawa

• prawa - np. odsetki bankowe, pieniądze na lokacie

Rozporządzać rzeczą można na podstawie umowy (np. sprzedaż, zamiana, darowizna)

Społeczno-gospodarcze przeznaczenie rzeczy - lokalu użytkowego nie można przekształcić na mieszkanie

Sposoby nabycia własności:

• pierwotny - rzecz po raz pierwszy zdobywa właściciela; dzielimy na:

• zawłaszczenie rzeczy niczyjej - nabywa się przez objęcie w posiadanie rzeczy ruchomej niczyjej

• zasiedzenie - nabycie własności wskutek upływu czasu; posiadacz nie jest właścicielem mimo to włada rzeczą jak właściciel;

• zła wiara 30lat: posiadacz wie, że nie jest właścicielem

• dobra wiara 15lat: posiadacz jest przekonany, że jest właścicielem

• wywłaszczenie - własność rzeczy ruchomej niczyjej nabywa się przez jej objęcie w posiadanie samoistne; np. Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego może wywłaszczyć całą nieruchomość lub część na cele publiczne, np. budowa dróg, szkół, szpitala

Wywłaszczenie wynika z ustawy; można wywłaszczyć na cele publiczne, można się dogadać, a jak nie to tryb administracyjny

OCHRONA WŁASNOŚCI

Roszczenie windykacyjne (wydobywcze) - gdy właściciel zostanie pozbawiony swojej rzeczy może żądać zwrotu od osoby, która tą rzeczą włada. Roszczenie rozpatrywane jest drogą powództwa cywilnego

Skarga pauliańska - np. samochód zostanie skradziony i sprzedany innej osobie, a złodziej umrze to można skarżyć osobę, która go kupiła

Roszczenie negatoryjne - właściciel rzeczy może domagać się od podmiotu dokonującego naruszeń prawa własności w inny sposób niż poprzez pozbawienie rzeczy, zaniechania tych naruszeń oraz przywrócenia stanu zgodnego z prawem, np. porysowanie samochodu, rozbicie szyby, przesunięcie płotu

Posiadanie - to stan faktycznego władania rzeczą. Dzielimy na:

• posiadanie samoistne - posiadaczem jest ten kto włada rzeczą jak właściciel

• posiadanie zależne - posiadacz (dzierżawca, użytkownik, najemca) włada rzeczą ale uzależniony jest od właściciela rzeczy

Ograniczone prawa rzeczowe:

• użytkowanie - obciążenie polegające na tym, że osoba korzystająca z rzeczy może pobierać pożytki; nie jest prawem zbywalnym - nie można przenieść na kogoś innego

• służebność gruntowa - grunt pierwszego właściciela może być obciążony prawem na rzecz właściciela innego gruntu

• służebność osobista - treścią odpowiada służebności gruntowej ale ustanawiane jest na rzecz konkretnej osoby

• hipoteka - uregulowana w ustawie o księgach wieczystych i hipotekach; zabezpiecza wierzytelność na nieruchomość; zapisywana jest w księgach wieczystych; prawo zbywalne

• zastaw - zabezpiecza wierzytelność dla rzeczy ruchomej; np. pożyczamy pieniądze drugiej osobie, zastawem jest biżuteria, gdy nie oddajemy pożyczonej kwoty sąd orzeka, komornik sprzedaje biżuterie w drodze licytacji; prawo niezbywalne

• spółdzielcze prawo do lokalu - właściciel może sprzedać mieszkanie, rozporządzać nim, spółdzielnia nie ma żadnych praw, czerpie tylko korzyści w formie czynszu

Wieczyste użytkowanie - polega na oddanie w użytkowanie nieruchomości gruntowej będącą własnością Skarbu Państwa, województwa, powiatu bądź gminy osobie fizycznej lub prawnej na czas określony 99lat (wyjątkowo krócej lecz nie mniej niż 40lat); forma aktu notarialnego; zaliczane do prawa posiłkowego

Współwłasność - rzecz posiada co najmniej 2 właścicieli. Dzielimy na:

• współwłasność łączna - wynika ze wspólności ustawowej, małżeńskiej, majątkowej oraz ze spółki cywilnej

• współwłasność w częściach ułamkowych - własność rzeczy przysługuje niepodzielnie wszystkim współwłaścicielom, wobec czego żaden z nich nie ma fizycznie wydzielonej części rzeczy na swoją wyłączną własność. Każdy z współwłaścicieli ma „idealną” część nie podzielnej rzeczy, nazywana udziałem

Każda nieruchomość posiada swoją księgę wieczystą (Sądy Rejonowe, Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgi wieczyste

Części księgi wieczystej:

1. Oznaczenie nieruchomości. Spis praw związanych z własnością

2. Oznaczenie właściciela lub użytkownika wieczystego

3. Ograniczone prawa rzeczowe, ograniczenia w rozporządzaniu nieruchomością lub użytkowaniem wieczystym oraz prawa osobiste i roszczenia ciążące na nieruchomości

4. Hipoteki z dokładnym określeniem wysokości, waluty, zakresu, rodzaju, pierwszeństwa i ewentualnych innych cech hipoteki

Roszczenie związane z nieruchomością: windykacyjne o stwierdzenie własności przez zasiedzenie

Zasada jawności ksiąg wieczystych - każda zainteresowana osoba ma dostęp do ksiąg wieczystych

Zasada rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych - to co jest w księgach wieczystych przyjmujemy za prawdziwe nawet jeśli stan faktyczny jest ….

Źródłem prawa zobowiązań:

• umowy (nazwane i nienazwane np. sponsoring)

• czyny niedozwolone (delikty)

• bezpodstawne wzbogacenie

Umowa - dwu lub wielostronne porozumienie się co do istotnych elementów czynności prawnej, mający cel gospodarczy

Czyny niedozwolone - przestępstwa, wykroczenia, delikty prawa cywilnego np. zniszczenie cudzego mienia

Bezpodstawne wzbogacenie - niesłusznie uzyskana korzyść majątkowa bez podstawy prawnej kosztem innej osoby

Zobowiązanie - stosunek prawny, gdzie podmiotami są wierzyciel i dłużnik. Dłużnik zobowiązuje się w stosunku do wierzyciela spełniać świadczenia

Świadczenie musi być możliwe do spełnienia

Świadczenie nie możliwe do spełnienia: zlecenie płatnego zabójstwa

Umowy:

1. O przeniesienie prawa własności (sprzedaż, zamiana, darowizna)

2. Korzystanie z rzeczy (najem, dzierżawa, użyczenie)

3. Oświadczenie usług (np. o dzieło, zlecenia)

4. Kredytowe (pożyczka kredytu bankowego)

5. Ubezpieczeniowe

Umowa sprzedaży - sprzedający zobowiązuje się przenieść prawo własności rzeczy na kupującego, a ten zobowiązuje się zapłacić cenę; musi być określony przedmiot i cena

Instytucja gwarancji jakości - udziela jej producent; czas na ogół 12miesięcy

Instytucja odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady fizyczne i rzeczy prawie sprzedanej - odpowiada sprzedawca w stosunku do kupującego; może to też być rzecz używana; wada może być tylko ukryta; rzecz prawie sprzedana: rzecz sprzedana stanowi własność osoby III lub też jest obciążona prawem tej osoby, np. rzecz kradziona, rzecz obciążona zastawem

Szczególne rodzaje sprzedaży:

• na raty - gdy płacimy ostatnią ratę dopiero ustępuje przeniesienie prawa własności

• prawo pierwokupu - może wynikać z ustawy (np. leasingu) lub czynności prawnej (umowy, np. umowy dzierżawy); polega na tym, że określonej osobie przysługuje pierwszeństwo kupna oznaczonej rzeczy na wypadek gdyby II strona ją sprzedała osobie III

• prawo odkupu - w przeciągu 5 lat sprzedający może odkupić swoją rzecz

• sprzedaż na próbę - sprzedaż z zastrzeżeniem zbadania rzeczy przez kupującego

Umowa konsensualna - umowa wywołująca skutki już z chwilą wystąpienia konsensusu oświadczenia woli obu stron; nie wymaga żadnych dodatkowych akt

Umowa zamiany - obie strony zobowiązują się do przeniesienia własności rzeczy na drugą stronę umowy, w zamian za zobowiązanie do przeniesienia własności innej rzeczy; jest czynnością prawą konsensualną, odpłatną, wzajemną i dwustronnie zobowiązującą

Umowa darowizny - jest jednostronnie zobowiązująca, darczyńca jest zobowiązany do przeniesienia prawa własności rzeczy; darowiznę można odwołać gdy darczyńca popadł w niedostatek na skutek tej darowizny lub gdy darowizna okaże się rażącą niewdzięcznością w skutku do darczyńcy; w ciągu 2 lat można odwołać darowiznę

Najem - wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do korzystania, np. mieszkanie, forma zawarcia - dowolna

Podnajem - wynajmujący nie musi wyrażać zgody; możemy koleżance wynająć jeden pokój; forma dowolna

Najemca musi płacić czynsz

Dzierżawa - wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawiącemu rzecz do korzystania i pobierania pożytków z rzeczy, np. sklep, trzeba płacić czynsz, najczęściej zawierana na długi okres

Użyczenie - korzystanie z rzeczy bezpłatnie, np. książkę

Umowa zlecenia - zleceniodawca zleca dokonanie czynności prawnej, a zleceniobiorca zobowiązuje się dokonać tej czynności z dołożeniem należytej staranności (może być umowa odpłatna lub bezpłatna), np. adwokat i klient, lekarz i pacjent; nie odpowiada za rezultat

Umowa o dzieło - wykonawca zobowiązuje się do dołożenia należytej staranności i odpowiada za rezultat, za co należy mu się wynagrodzenie; rezultat musi mieć charakter trwały

Umowa leasingu - leasingodawca nabytą rzecz oddaje leasingobiorcy do korzystania i pobierania z niej pożytku, w zamian za co leasingobiorca płaci za rzecz w ratach; później leasingobiorcy przysługuje prawo pierwokupu

SPADKI

Prawo spadkowe polega na przeniesieniu praw majątkowych po zmarłym na spadkobiercę (dziedziczenie)

Dziedziczenie dzielimy na:

a) ustawowe:

• nie ma testamentu, sąd dzieli majątek,

• w pierwszej kolejności dziedziczy żona (½) i dzieci pozostała część

• część dla małżonka musi być równe sumie przypadających na dzieci bądź większa nie ¼

b) testamentowe:

• majątek zapisany w testamencie przechodzi na osobę zapisaną w testamencie dopiero po śmierci

Ostatnim dziedzicem jest Skarb Państwa

Testament może być sporządzony własnoręcznie, ale musi zawierać datę i podpis

Forma: np. akt notarialny, ustna (przy świadkach), własnoręcznie napisany i podpisany

W testamencie można wydziedziczyć osobę (która by dziedziczyła ustawowo) i wtedy nie ma ona prawa do spadku; nie trzeba podawać powodu wydziedziczenia

Testament można otworzyć 6 miesięcy po śmierci

Długi: przyjmujemy z dobrodziejstwem inwentarza lub odrzucamy spadek w całości

Roszczenia

• prowadzone w trybie procesowym

• powinno zawierać: roszczenie, uzasadnienie roszczenia, imię i nazwisko powoda i osoby w kierunku której toczy się sprawa

SĄDOWE POSTĘPOWANIE PROCESOWE

• musi być uzasadniony pozew

• uzasadnienie musi zawierać fakty i dowody - każdy fakt poparty dowodem

• dowody: dokumenty urzędowe (np. zaświadczenia), dokumenty prywatne (np. listy, umowy), zeznania świadków, oględziny dokonywane przez sąd, opinie biegłych, badania DNA, zdjęcia, kasety, nagrania

• sąd kieruje pozew na rozprawę: może odpowiedzieć na pozew bądź go odrzucić

SĄDOWE POSTĘPOWANIE NIEPROCESOWE (np. o testament)

• toczy się przed sądem

• są wnioskodawcy

• są wydawane postanowienia

• sprawy o podział majątku

Rozwód

• orzekany z winy jednej ze stron, z winy obu stron, bez orzekania o winie

• alimenty są płacone dziecku do 25 roku życia - jeśli się uczy; do 18 roku życia jeśli się nie uczy

PRAWO GOSPODARCZE

• część prawa cywilnego

• prawo to odnosi się do działalności gospodarczej

Ustawa o swobodzie (może być prowadzone w każdym państwie UE) działalność gospodarcza

Działalność gospodarcza - działalność wytwórcza, przetwórcza, usługowa, handlowa prowadzona w celach zawodowych, zarobkowych

Przedsiębiorca - osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna posiadająca zdolność prawną i prowadząca działalność gospodarczą

Przedsiębiorstwo - składa się z: nieruchomości (składniki majątkowe) oraz praw np. autorskich (składniki niemajątkowe)

Prokura - pełnomocnictwo udzielone przez przedsiębiorstwa musi być w formie pisemnej.

Prokurent musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnej; prokura jest spisywana do krajowego rejestru sądowego; prokurent musi tam złożyć swój podpis, którym będzie się posługiwał

Formy działalności gospodarczej:

• jednoosobowa - nie wymaga dużych nakładów finansowych; podjęcie działalności gospodarczej wymaga wpisu do ewidencji działalności gospodarczej - w urzędzie gminy; przedsiębiorca sam prowadzi firmę

• spółka cywilna - jedna z rodzajów umów; wspólnicy zawierają umowę; jest rejestrowana w ewidencji działalności gospodarczej; umowa powinna być potwierdzona pismem, może być ustna ale wtedy nie ma dowodu. Umowa musi zawierać wspólników, wkłady wnoszone przez wspólników.

Wkłady:

• rzeczowe (samochód, komputery, lokale itd.) - muszą być określone sumą pieniężną

• finansowe

Wspólnicy muszą występować przed sądem razem, mają oni jednakowe prawa i obowiązki w reprezentowaniu firmy. Zyski w spółce dzielone są na podstawie wkładów.

Współwłasność łączna - każdy ze wspólników ma takie samo prawo do majątku spółki; jeden nie może sprzedać majątku bez zgody drugiego.

Odpowiedzialność za zobowiązania i długi spółki, jeżeli majątek spółki nie pokryje długów, wtedy wspólnicy pokrywają je z własnego budżetu

Wspólnicy muszą opłacić ludzi, składki ZUS, spłacić kredyt - to co zostaje to jest zysk

Spółki handlowe:

1. Osobowe - wspólnicy (osoby fizyczne) reprezentują spółkę na zewnątrz; nie posiadają osobowości prawnej, dzieli się na:

• spółka jawna - uregulowana w kodeksie spółek handlowych; pisemna forma umowy pod rygorem nieważności; zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym; umowa podobna do cywilnej odpowiedzialności; solidarna - za zobowiązania spółki odpowiada spółka i wspólnicy

Wierzyciel może żądać zaspokojenia długu od spółki i wspólników (jednego, kilku lub wszystkich). Jeden wspólnik (ten co zaspokoił dług) może żądać od innych wspólników roszczeń; wielkość roszczeń zależy od udziału

• spółka komandytowa - umowa w formie aktu notarialnego, rejestrowana w KRS; co najmniej jeden ze wspólników - komplementariusz (ma większą odpowiedzialność w nazwie firmy, musi być jego nazwisko) odpowiada bez ograniczeń i co najmniej jeden ze wspólników - komandytariusz odpowiada do sumy komandytowej (suma musi być określona w umowie)

• spółka komandytowo-akcyjna - co najmniej jeden ze wspólników odpowiada bez ograniczeń (komplementariusz), a co najmniej jeden jest akcjonariuszem. Nabywanie kapitału przez emitowanie akcji.

• Spółka partnerska - wspólnicy wykonują wolne zawody: lekarze, adwokaci, architekci, księgowi, każdy wspólnik odpowiada za dołożenie należytej staranności w ramach wykonywanej czynności w spółce; musi naprawić szkodę

2. Kapitałowe - posiadają osobowość prawną; mając wydzielony majątek działają poprzez organy. Wyróżniamy:

• spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - musi posiadać kapitał równy 50tys złotych; musi mieć organy: zgromadzenie wspólników, zarząd, prezes; może komisję rewizyjną, radę nadzorczą jako organ kontrolny, nazwa …. sp. z o.o. Zyski: dywidenda dzielona na wszystkich; przyjmuje się że są równe udziały; prezes może mieć 2 udziały - udział uprzywilejowany

• spółka akcyjna - duże przedsiębiorstwa; kapitał zakładowy jest podzielony na akcje będące papierami wartościowymi; posiada osobowość prawną; nabywanie kapitału przez emitowanie i sprzedaż akcji; zarejestrowana w KRS; organy: rada nadzorcza jest obowiązkowa

Krajowy Rejestr Sądowy:

• prowadzony przez sądy rejonowe (wydziały gospodarcze) w miejscach siedziby danego przedsiębiorstwa

• podobny do ksiąg wieczystych

• zawiera informacje o formie prowadzenia przedsiębiorstwa (tylko spółki handlowe), o likwidacji danej spółki (np. przez podział przekształcenie, fuzje)

Czynności handlowe - czynności prawne dokonywane przez przedsiębiorców

Postępowanie administracyjne - charakteryzuje się tym, że organ który wydaje decyzję również jest stroną tego postępowania; nie ma równorzędności stron

Sprawa może być wszczynana:

• na wniosek (np. wydanie dowodu osobistego - sprawa w trybie administracyjnym)

• z urzędu (np. prawo podatkowe)

Fazy postępowania administracyjnego:

• wszczęcie postępowania

• ustalenie czy dane postępowanie w konkretnej sprawie może się toczyć

• ustalenie stanu faktycznego sprawy

• rozstrzygnięcie sprawy będącej przedmiotem danego postępowania

Organ wyższej instancji → wojewódzki sąd administracyjny

Dowody przeprowadzane w prawie cywilnym i administracyjnym:

• dokument prywatny (umowy, listy)

• dokument urzędowy (akty)

• dowodem mogą być oględziny (np. przy podziale mieszkania, przy wycięciu drzewa); z oględzin musi być sporządzony protokół

• z opinii biegłego

Prawo cywilne - osoba, która chce dany fakt udowodnić musi przedstawić dowody (nie płaci się za opinie biegłych)

Prawo administracyjne - wszystkie wnioski muszą być opłacone

• zeznania świadków

Dowody posiłkowe:

• DNA

• zdjęcia, taśmy, nagrania

• przesłuchanie stron (powoda i pozwanego)

Materiał dowody decyduje o podjętej decyzji

Rozprawa administracyjno-cywilna:

Organ wydaje decyzję → sąd zamyka rozprawę → głosowanie i narada → wydanie orzeczenia sądowego

I instancja II instancja

sąd rejonowy → sąd okręgowy

sąd okręgowy → sąd apelacyjny

Apelacja - odwołanie od wyroku, które można złożyć do wyższej instancji

Kasacja - trzeci środek zaskarżenia; kasacja odwołania od prawomocnego wyroku do sądu najwyższego tylko i wyłącznie gdy prawa zostaną złamane.

O kasację mogą wnieść: adwokaci, radca prawny.

Musi uzasadnić kasację, a sąd może ją uchylić, zmienić bądź podtrzymać.

---