Makrostruktury

Wykład I (28.02.10)

• Struktura- konstruować, do XVII w. kojarzona z architekturą ,

później na gruncie anatomii( struktura człowieka).

Pojawiło się w gramatyce: st. zdania: dziedzina symboliczna + język potoczny.

W socjologii uchwycenie pewnych trwałych całość, złożonych z elementów.

Antropologowie: Raddcliffe- Brown

Struktura- siec złożonych stosunków, podmiotem tych stosunków są ludzie

Klasycy socjologii- kto zajmował się strukturalnym ujęciem; Simel, Weber:

• Geometria społeczna- socjologia powinna ja badać,

Socjolog poznaje pewne formy lub je bada, powinno się badać:

• nieznane formy,

• abstrakcyjne formy

• konfiguracje

• idealne konfiguracje

• konfiguracje społeczne istnieją niezależnie od czasu i przestrzeni

Badając władze trzeba badać według tego schematu:

• rządzący + rządzeni = przymus

Pojęcie struktury(definicje) według:

Simmel:

• Krystalizacja interakcji, które mogą być: autonomiczne i trwałe

Sorokin;(socjolog amerykański, pochodzenia rosyjskiego)

• przestrzeń społeczna = struktura społeczna

• przedstawia dwa fakty struktury społecznej:

• usytuowanie jednostek

• kreatywna role stosunków społecznych

Blau;

• dające się wyróżnić wzory życia:

• struktura prawidłowości

• konfiguracje

Domański:

• Układ stosunków po między takimi elementami jak:

• jednostki

• grupy

• kategorie społeczne

• organizacje społ. i inne obiekty społ.

• Wyróżniamy następujące struktury społeczne:

Mikro- struktury sieć powiązań po między elementarnymi składnikami życia społeczne ( człowiek)

Makro- struktury: struktury wyższego rzędu, sieć powiązań po między złożonymi obiektami społecznymi np.: uniwersytet - wydziały- instytuty- katedry- grupy/ roczniki

• 4 wymiary struktury społecznej;

1. Struktur normatywna- konfiguracja występującą w obrębie organizacji reguł działania różnych osób na różnych stanowiskach ( reguły, prawa, obowiązki, co gdzie i jak mamy robić)

2. Struktura idealna-konfiguracja występującą w obrębie przekonań i poglądów osób Struktura interesu- konfiguracja charakterystyczna dla danej grupy lub organizacji, rozkład zajmujących różne stanowiska( odrzucenie zabobonów, przyjęcie praw naukowych)

3. szans dostępu jej członków do społecznie cenionych dobór( pieniądze, władza, prestiż informacja)

4. Struktura interakcyjna- typowe kierunki inicjowania interakcji oraz dostępne kanały komunikacji miedzy osobami zajmującymi pozycje społ.

• typowe zachowanie- mężczyzna kłania się kobiecie

• kanały komunikacji- kontakt z rektorem

• Zbliżone do struktury społ. jest system społeczny:

Talkot Parsons- klasyk systemu społecznego:

• System społeczny- wielu indywidualnych aktorów wchodzi ze sobą w interakcje.

Badając system społeczny sformułował warunki jego funkcjonowania:

1. system musi posiadać strukturę( do współpracy z innymi systemami)

2. aby struktura przetrwała musi być wspierana przez inne systemy

3. system musi zaspokajać znaczącą liczbę potrzeb swoich członków

4. system musi być zdolny do sprawowania kontroli

5. musi umieć opanować ewentualny konflikt

6. w tym systemie niezbędny jest wspólny język komunikacji

• Struktura może odnosić się do społeczeństwa:

• 4 struktury społeczeństwa (4 podsystemy):

L I

A G

• Funkcje- dostosowane się systemu do środowiska, definiowanie, osiąganie celów i trwanie czy utrzymanie się systemu.

• Podsystem- najważniejszy kultura determinuje każdy system

• Kultura - system symboli przekazywanych w pokoleniach.

• Kultura - utrzymanie trwania systemu

• Wspólnota- integracja aktorów w całości które są czymś więcej niż suma jednostek

• Ekonomia - przystosowanie środowiska do potrzeb społeczeństwa

• Polityka- definiowanie i osiągnięcie celów

• Koncepcje struktur społecznych:

1. Koncepcje funkcjonalno-strukturalne:(Comte, Durkheim, Spencer ):

• ujmuje strukturę społeczna jako ustrój

• całość sama w sobie której nie da się zredukować do jej elementów

• struktura społ. jest zróżnicowana i ulega rozwojowi pod wpływem społecznego podziału pracy (globalny system)

1. Koncepcje konfliktowe- 3 główne stanowiska teoretyczne uznające, że struktura społeczna ma charakter konfliktowy:

Marks	Darendorf	Coser
Podział na klasy; burżuazje i proletariat Struktury maja narzucone stosunki społeczne, wywierające przymus S. społ. układ miedzy zwalczającymi się klasami Konflikt na płaszczyźnie ekonomicznej Nierówności stwarzają podział na klasy Dystrybucja dobór Jedyna droga rewolucja Zło= kapitalizm Komunizm doprowadzić do harmonijnego rozwoju Komunizm jest dobry		poszukuje on przyczyn konfliktu w utracie prawomocności istniejącego rozdziału tak zwanych "dóbr rzadkich" - czyli pieniądze, władza i prestiż. Porządek społeczny utrzymuje się dzięki zgodzie na jej skutek co do istniejących stosunków społecznych. Do konfliktu dojdzie kiedy pojawią się warunki zmniejszające zakres zgodności czyli kiedy nie istnieją tak zwane "kanały wyrównania krzywd" np. coś zabieramy, a w zamian dajemy ale coś już innego, nie to samo. Coser analizował gwałtowność konfliktów. Twierdził, że jest on tym bardziej gwałtowny im ważniejszych wartości dotyczy, konflikt jest gwałtowny im dłużej trwa, wzrasta. Jest gwałtowny tym bardziej im mniej są dostępne środki instytucji łagodzenia napięć. Konflikty przeradzają się często w sytuację kiedy zapomina się dlaczego ten konflikt istnieje, jaka jest jego przyczyna, czego dotyczył - tak zwane długotrwałe konflikty.

1. Koncepcje interakcyjne-(Mead)-

• Co to jest społeczeństwo?zorganizowane interakcje pomiędzy rozmaitymi jednostkami. Zachodzą według określonych wzorów. Wzory te utrzymują się i zmieniają dzięki procesom umysłu.

• Herbert Blumem uczeń Meada (interakcjonizm symboliczny)

trzy podstawowe założenia interakcjonizmu symbolicznego:
1) ludzie działają na bazie znaczeń, jakie mają dla nich rzeczy;
2) znaczenia pochodzą z interakcji;
3) znaczenia są modyfikowane przez ich interpretacje, dokonywane przez ludzi w aktualnych sytuacjach.

• Charakterystyka teorii
  Interakcja jest fundamentalnym procesem stanowiącym podstawę społecznej rzeczywistości. Istotą interakcji jest wysyłanie przez organizmy funkcjonujące we własnym środowisku, sygnałów i gestów, które określają jego sposób działania. Interakcja zachodzi wówczas, gdy:
  - jeden organizm wysyła znaki, wykazując aktywność w swoim środowisku
  - inny organizm widzi te znaki i reagując na nie, zmienia swój sposób postępowania, wysyłając zarazem swoje sygnały
  - pierwszy organizm rozpoznaje owe sygnały i zmienia pod ich wpływem swoje działanie.
  Znaki i gesty są najistotniejszym nośnikiem interakcji.

1. Koncepcja Petera Blau członkowie populacji są rozdzieleni i przyporządkowani pewnej liczbie pozycji. Pozycje opisują ich szanse na nawiązanie związków społecznych.

• Parametr strukturalny- cechy, którymi posługują się członkowie populacji w

celu rozróżnienia siebie

• 2 typy parametru;

1. p. nominalny- na podst. ogólnych cech

• rozróżnienie płci,

• etniczność,

• kolor skóry,

• religia

• p. stopniowany- umieszcza ludzi według pewnych skal

Skale;

• dochód

• wiek

• czas trwania edukacji

• Członkowie populacji są dzieleni według 2 typów parametrów i można w ten sposób analizować skład społeczeństwa

• Mogą zachodzić korelacje między parametrami:

• Im wyższe korelacje tym bariery dla interakcji społecznej!!!!

• Definicje społeczeństwa w różnym ujęciu:

• Gidens system ustrukturowanych relacji społecznych, które łączą ludzi w ramach jednej kultury( relacje społeczne);

• świat społeczny zmienia się płynnie, ciągły proces stwarzania się, modyfikacja rzeczywistości

• Spencer twór organiczny miedzy którego częściami zachodzą trwałe relacje ( jesteśmy współzależni od siebie)

 zbiór ludzi tworzących pewna grupę, w której zachodzi współpraca zmierzająca do osiągnięcia pewnych celów

• Simmel pewna liczba jednostek połączonych interakcja

• Parsons to względnie samowystarczalne całości złożone z członków, którzy wyłącznie w jej ramach mogą zaspokajać swoje indywidualnie i zbiorowe potrzeby

• 3 części składowe społeczne;

• podłoże warunki geograficzne, ekonomiczne, klimatyczne

• strukturę

• kulturę spina strukturę

• Typologia społeczeństwa według GIDENSA:

Społeczeństwa

1. PRZED NOWOCZESNE I NOWOCZESNE:




2. PASTERSKI I ROLNICZE

pasterskie	rolnicze
powstały, ok., 12 tys. lat p.n.e. Afryka, stepy środ.-wsch. i Azja(Nomadowie) nie gromadzą dóbr materialnych brak podziałów społecznych	osiadły tryb życia duże zbiorowości gromadzili dobra są nierówności

3. CYWILIZACJE PRZED- PRZEMYSŁOWE:

• ok. 6 tys. lat p.n.e.

• żadne już nie istnieją

• rozwój miast rozwój nauki i sztuki

• silne nierówności społeczne

• władza król, cesarz

• Aztekowie, Majowie , Inkowie

• rozwój na środ.-wsch. ; Chiny i Rzym

• Typologia społeczeństwa według TUROWSKIEGO:

1. Społ. pierwotne; plemienne, ludowe

• zajmują się nimi etnografowie i historycy

• małe kilku tysięczne

• zbieractwo, łowiectwo, myślistwo, rybactwo

2. Społ. rolnicze: chłopskie, feudalne

• większość ³/₄ pracuje w rolnictwie

• rozbicie na klasy, stany, kasty

3. Społ. industrialno-przemysłowe(XIX I XX w.)

• rozwój przemysłu fabrycznego

• zmienia się pozycja ludności

• ludzie mieszkają w miastach

4. Społ. postindustrialne( Bell, lata 70)

• nie ma podziału miasto- wieś

wykład II 27.03.10

• Lensky; jak społ. się rozwija,

• zależność od terenu geograficznego:

społeczeństwo zbieracko-łowieckie





ogrodnicze rybackie







rolnicze pasterskie żeglarskie





społeczeństwo przemysłowe

• Teorie rozwoju społecznego

# 3 typy;

1. Teorie linearne ( Comte, Spencer, Marks)

2. Teorie cykliczne ( Vico, Pareto, Sorokin)

3. Teorie dychotomiczne ( Coolkey, Toennies, Durkheim)

TEORIE LINEARNE: od A do B i ciągle od początku

1. A. Comte- ojciec socjologii

3 Stadia rozwoju społeczeństw( przechodzi przez nie ludzki umysł)

A) Teologiczny	B) Metafizyczny	C) Pozytywny
zjawiska przed istnieniem woli Boskiej pod stadia: fetyszyzm, politeizm, monoteizm	siły przyrody( abstrakcja) wola ludu	zarzucają już nie naukowe teorie kierują się nauką badania empiryczne

Stadia muszą iść po kolei, mogą też współistnieć, umysł rozwija się przez te stadia:

• dziecko- faza teologiczna

• dorastający- f. metafizyczna

• dorosły- f. pozytywna

2. Spencer- ewolucja społeczna

Rozwój społeczny nie zawsze ma jeden kierunek, może się cofnąć( społ. się zmieniają ale nie zawsze ewoluują.

# 2 systemy klasyfikujące społeczeństwa;

1. Społeczeństwa ze względu na strukturę:

• społ. proste, grupy pojedyncze

• społ. złożone( kilka grup połączonych razem)

• społ. podwójnie złożone( bardzo rozbudowane, podział pracy, rządy)

• społ. potrójnie złożone( wielkie państwa)

2. Społeczeństwa rozwijające się od barbarzyństwa do cywilizacji:

Społeczeństwa militarne	Społeczeństwa przemysłowe;
obrona dobro ogólne ważniejsze niż dobro jednostek hierarchia	dobrowolna współpraca umowy społeczne zróżnicowanie

3. Marks- komunizm powstał ze społeczeństwa zaczynającego się od

wspólnoty rodowo-plemienne  niewolnictwo  feudalizm  kapitalizm  społ. socjalistyczne  ideał  społ. komunistyczne

TEORIE CYKLICZNE: od A do B i potem znowu do A

1. Vico- społeczeństwa przechodzą przez 3 etapy

1. Wiek boski- panował ustrój teokratyczny- dominacja kapłaństwa

2. Wiek bohaterów- faza republiki arystokratycznej- stan rycerski

3. Wiek ludzki- faza demokracji ludowej- o kraju stanowi pospólstwo

Każde społeczeństwo przechodzi przez te etapy. Układy te powstają non stop.

2. Pareto- społeczeństwa są w ciągłym ruchu, systemy społ. przechodzą od równowagi po przez destabilizacje do załamania równowagi i znowu powracają do równowagi.

O stanie społ. decydują elity krążenie elit. Odwołanie się do świata zwierząt.

# 2 typy krążenia elit:

• Lwy i lisylew- stabilność, odwaga, pewność, pryncypialność

lisy- innowacja aktywność, gotowość do podejmowania ryzyka, chytrość

Cykl polityczno- militarny krążenia elit;

 lew- rządzą przemocą

 lisy- pomagają im rządzić potem rewolucja

W zależności od sytuacji trzeba dobrać społeczeństwo do elit.

3. Sorokin- amerykański soc. pochodzenia rosyjskiego, badając rozwój społeczeństwa trzeba badać mentalność kulturowa.

# 2 typy mentalności kulturowej;

1. 
   m. ideacyjna

średniowiecze

2. 
   m. zmysłowa

Cesarstwo Rzymskie

Oparł się na historii cykliczne zmiany mentalności

TEORIE DYCHOTOMICZNE: rozwój społ. to 2 etapy wyjściowy i końcowy

1. Coolkey:

• społ. pierwotne- małe więzy krwi, relacje twarzą w twarz

• społ. wtórne- rozbudowane z siecią struktury społeczne

2. Toennies:

1. rozwój od tradycyjnej wspólnoty(związki nieformalne) do społ. racjonalnego sformalizowanego

3. Durkheim; badać typy solidarności:

 solidarność mechaniczna (rządy centralne)

 solidarność organiczna ( wolny wybór)

• ROZWÓJ

• odbywa się dzięki czynnikom tj.

1. wynalazki techniczne i ich wszechstronne zastosowanie

MECHANIZMY ZMIAN SPOŁECZNYCH:

• m. promienisty: 1 wynalazek wiele zmian

Z₁ Z₃






T




Z₂ Z₃

• m. łańcuchowy 1 wynalazek zmiana +wiele zmian

TZ₁Z₂Z₃Z₄

• m. techniczny skumulowany kilka wynalazków jedna zmiana


T₁



T₂ Z media przepływ informacji

T₃

• m. techniczny skumulowany pośredni wiele wynalazków+ 1 zmiana + wiele zmian



T Z





T Z Z powstanie miasta nowe budownictwo
T Z

2. DYSFUNKCJA KULTURY:

• większość zmian społecznych to skutek kontaktów z innymi społeczeństwami, przenikanie się kultur

Spełnione muszą być warunki do akceptacji zmian;

• kultury pokrewne( łatwiej się przenikają)

• nowe elementy kultury są chętniej przyjmowane jak nie naruszają podstaw systemu

• nowe elementy są łatwiej przyjmowane jeżeli są podzielne, jeśli można cześć z nich wypróbować

• aby innowacje z zakresie podstaw zostały zinternalizowanie pewne stare podstawy muszą zostać wyparte, co powoduje powstanie: stanów przejściowych, zakłóceń, dezintegracji, prowadzącej do przyjścia innowacji

3. RUCHY SPOŁECZNE:

Zmiana społeczne różnica miedzy stanem systemu w 1 momencie i systemem w 2 momencie.

Różnice są widoczne pod wpływem pewnych czynników: zmiany zachodzą gdy,

• może nastąpić zmiana systemu( np. ruchy naturalne, migracje, śmierć, narodziny)

• zmienia się struktura systemu: zmiana w interesach (bieda i bogactwo),

zmiana normatywna( inne normy wartości )

• zmieniają się funkcje pełnione przez elementy społeczeństwa szkoła zmiany

• zmieniają się granice systemu: rozpad lub łączenie się

• zmiany w otoczeniu systemu( miasto położenie wieś)

POSTĘP:

• PROCES ROZWOJOWY KTÓREGO KIERUNEK JEST WARTOŚCIÓWOJĄCY I OCENIANY JAKO pozytywny

REGRES; przeciwieństwo postępu

Żadna zmiana nie jest od razu postępem. Postępem jest to co społeczeństwo uzna za postęp

• Cechy postępu

• relatywność- co do zbiorowości( 1 grupa uznaje coś za postęp 2 nie)

• relatywizm historyczny- to co oceniamy jako postęp gdy powstało nie mogło być postępem( równouprawnienie kobiet)

• relatywizm co do wartości-uprzemysłowieniewzrost produkcji budowa fabryk

TYPOLOGIA SPOŁECZEŃSTW( Społeczeństwa biegunowe)

społ. nowoczesne	społ. tradycyjne
nie ograniczone dążenie do zysku wysoka specjalizacja ról społ. statusie dec. własny wysiłek i zasługi dostęp do ról i grup społ. otwarty jest dla wszystkich którzy się do tego nadają

aktywne	pasywne
Występuje silna podmiotowość Podejmują wysiłek ciągłego samo przekształcania się Ciągła zmiana Proces ciągłego modyfikowani się struktur	Słaba podmiotowość Trwające w stagnacji nie zdolne do mobilizacji

otwarte	zamknięte
awans jedn. jak i całych grup jest możliwy i oczekiwany społecznie( wymagany kulturowo np. USA)	wykluczający lub ograniczający ruchliwość społ. feudalne

zimne	gorące
zmiany powolne widać je dopiero w skali wielopokoleniowej	zmiany toczą się szybko osiągają duże rozmiary w skali wewnątrz pokoleniowej

INNE TYPY SPOŁECZEŃSTW:

masowe	globalne
dzisiejsze społ. działają w każdej dziedzinie życia każdy czł. podejmuje działania indywidualne, nie zależne od innych( ale w tym, samym czasie robią to samo)	populacja planety Ziemi wszyscy żyjący tam ludzie
ryzyka	wiedzy
Urlih Beck wprowadził je Ryzyko- najbardziej rozwinięte społeczeństwa, w których formy ryzyka się rozwijają kosztem postępu Ryzyko  świadome zagrożenie nie mamy na to wpływu	Drucker w nim wytwarzanie i przetwarzanie wytworów materialnych zostaje zepchnięte na margines przez wytwarzanie i przetwarzanie wiedzy i informacji

nadzoru

członkowie są systematycznie obserwowani a czasem dokumentowane są ich działania

Wykład z dnia 28.03.2010r.

RUCHY SPOŁECZNE

są to akcje zbiorowe, które mają na celu wywołanie bądź powstrzymanie zmiany społecznej.

Jest to zbiorowy system dążności podporządkowany ideologii.

Ruchy Społeczne spełniają dwie zasadnicze cechy:

1. ruchy społeczne ukierunkowane są na konkretny cel

2. ruchy społeczne przebiegają w ramach niezinstytucjonalizowanych i niesformalizowanych

Ruchy społeczne powstają kiedy ludzie nie mogą zaspokoić swoich potrzeb. Są to ludzie, którzy znajdują się w tym samym położeniu i zazwyczaj są niezadowoleni.

Powstaje między nimi więź emocjonalna, następnie pojawia się niepokój społeczny, a on zaś prowadzi do nowych rozwiązań czyli do powstania Ruchów Społecznych.

Wiek XX jest to wiek Ruchów Społecznych, właśnie w tym okresie narodziły się Ruchy Społeczne.

Wyróżniamy trzy rodzaje Ruchów Społecznych - według Jana Szczepańskiego

1. Ruchy Reformatorskie, są zorientowane na normy, dążące do zmiany pewnych zastanych sposobów postępowania, zmiany odbywają się na drodze legalnej np. zmiany prawa, norm moralnych, obyczajowych. Ruchy reformatorskie dotyczą np. zakazu przeprowadzania na zwierzętach badań.

2. Ruchy Rewolucyjne, są zorientowane na wartości, mają na celu zmiany fundamentalne, dotyczą podstawowych zasad porządku społecznego, często ruchy reformatorskie chcą uzyskać zmiany przy pomocy siły i przemocy, często dzieje się to wbrew prawu, przykładem takiego ruchu może być Solidarność

3. Ruchy Ekspresywne, ich celem jest manifestacja potrzeb estetycznych, intelektualnych, religijnych. Są to ruchy, które propagują nowy sposób życia, nakłaniają do odnowy moralnej

przykładem może być Ruch Światło Życie

Ruchy Społeczne dzielimy na:

• STARE

• NOWE

Ruchy społeczne STARE: pojawiły się one już w XIX wieku, były reprezentowane przez niektóre struktury społeczne, dotyczyły konkretnych klas, warstw społecznych lub kategorii zawodowych np. ruchy chłopskie, ruchy robotnicze, związkowe. Walczyły o konkretne interesy o swoje interesy. Interesy dotyczyły głównie kwestii materialnej i ekonomicznej, poprawy warunków pracy itp. Cechowała je hierarchiczna struktura oraz były początkiem powstania partii politycznej o danych poglądach.

Ruchy społeczne NOWE: pojawiły się w II połowie XX wieku, a rok 1968 był eksplozją narodzin różnych ruchów społecznych. Nowe ruchy społeczne charakteryzują się koncepcją są to ruchy idealistyczne, nie skupiają się na kwestiach materialnych.

KONCEPCJE NOWYCH RUCHÓW SPOŁECZNYCH:

I Koncepcja według C. OFFE

koncepcja ta kładzie nacisk na stronę organizacyjną i instytucjonalną np. Ruch feministyczny, ekologiczny, pacyfistyczny, ochrony praw człowieka, a więc dotyczą wartości, ale nie nowych wartości tylko są one w nowy sposób przedstawiane przez dany ruch, czyli są to nowe sposoby działania, akcje prowadzą masowo, demonstracje z udziałem ochotników. Wysuwają negatywne postulaty czyli zaczynające się na literę „N” np. nigdy, nie tak zaczynają się hasła. Przedstawiciele tych ruchów rzadko negocjują. Zaplecze ich stanowi nowa klasa średnia, ludzie pochodzą z różnych środowisk społecznych, zazwyczaj mają średnie wykształcenie. Nowe ruchy społeczne różnią się od starych ruchów społecznych tym, że działają w interesie wszystkich, są nieformalne i spontaniczne oraz stosują politykę protestu. np. akcje przykuwania się do drzewa ekologiczne

II Koncepcja według A. TOURAINE

koncepcja ta mówi, że ruch społeczny zbiega się z ujęciem klasy społecznej. Nowe ruchy społeczne

mogą być traktowane jak pokolenia, tłumaczy to w ten sposób, że gdy spada dynamika procesu społecznego i jest mniej konfliktowy wówczas na pierwszy plan wysuwa się pokolenie, czyli ludzie, którzy są bardzo niezadowoleni lub przejęci. Nowe ruchy społeczne stanowią katalizator zmian, często przeradzają się w partie polityczne.

DYNAMIKA RUCHÓW SPOŁECZNYCH:

Ruchy społeczne są procesami, a więc mają swój początek, rozwój i koniec - koniec czyli sukces lub porażka, ruch się rozpada. Początkiem zaistnienia ruchy społecznego jest zdarzenie inicjujące czyli zdarzenie o dużym emocjonalnym i symbolicznym wydźwięku, który to będzie wyprowadzać ludzi na ulicę. Integracja także powoduje ruch społeczny. Po zdarzeniu inicjującym rozpoczyna się kariera ruchu, występują dwa etapy rekrutacji do ruchu.

DWA ETAPY REKRUTACJI:

1. etap to rekrutacja członków, może być rekrutacja nagła i spontaniczna tak zwany model wulkaniczny, ruch wybucha nagle, a ludzie przyłączają się lawinowo przykładem może być Solidarność

2. etap rekrutacji to model mobilizacji zasobów, animatorzy ruchu zachęcają do przyłączenia się do niego.

Podstawowy problem przy rekrutacji to przełożenie celu ruchu na prywatny cel członków. Trudne jest to kiedy cele mają charakter dóbr publicznych, czyli korzyści dla wszystkich ludzi.

Przy tym problemie rekrutacji pojawia się często tak zwany syndrom „pasażera na gapę” czyli korzyści tak, ale zaangażowanie nie.

Aby ich zaktywizować czyli „pasażera na gapę” należy im zaoferować dodatkowe korzyści płynące z ruchu po to aby czuł się ekskluzywnie np. tylko dla członków ruchu wyjazdy integracyjne, albo aby należeć do ruchu musi nas ktoś do niego wprowadzić czyli dostęp do nagród i stanowisk.

KOLEJNE DWA ETAPY REKRUTACJI:

1. I etap rekrutacji PIERWOTNA, czyli członkowie dołączają do ruchu z pobudek ideologicznych czyli są to osoby mocno zaangażowane, zdolne do poświęceń, kosztów np. własny prywatny czas

1. II etap rekrutacji WTÓRNA, czyli ruch już istnieje, już działa, a przynależność do niego jest atrakcyjna sama w sobie np. chęć zdobycia prestiżu, sławy.

Trzon ideologiczny jest w centrum ruchu, czyli jest on traktowany przez osoby jak ich powołanie. Im dalej od środka są osoby mniej zainteresowane, mało zajmują się celami, mało zaangażowani członkowie.

W ruchach społecznych bardzo ważny jest przywódca często charyzmatyczny czyli umie przyciągać ludzi do siebie, ludzie obdarzają go autorytetem, jest to zazwyczaj osoba silna, mądra, doceniana, inteligentna. Charyzma jest nadawana przez członków, przywódcy z taką cechą przyciągają tłumy ludzi za sobą.

KONIEC RUCHU SPOŁECZNEGO:

następuje wówczas kiedy osiągnie to o co walczył „kryzys wiktorii” albo „kryzys przegranej” czyli widać, że nie da się osiągnąć celu. Koniec ruchu społecznego może wynikać też przez decyzję władzy, rozwiązany od górnie.

TYPY RUCHÓW SPOŁECZNYCH PRZYKŁADY:

• antyglobalistyczne, ruchy te pojawiły się niedawno, głównie mają na celu protest przeciwko dominacji wielkich korporacji, przeciwko konsumpcji życia, przeciwko nierównościom globalnym.

• religijne i przy nich wyróżniamy:

a) ruchy afirmujące świat, to takie które pomagają wyznawcom lepiej radzić sobie w życiu np. poprzez wyzwalanie wewnętrznego potencjału np. sekty

b) ruchy odrzucające rzeczywistość, są bardzo hermetyczne, krytycznie nastawione wobec świata zewnętrznego np. też sekty, ale takie które mówią że Ci którzy nie są z nami są źli

• religijne przystosowawcze, które to ruchy podkreślają znaczenie życia wewnętrznego, religijnego, a więc porównują wartości tego świata w stosunku do tego co nas czeka w wieczności, po śmierci, ważna jest modlitwa i czysta dusza.

KONFLIKT SPOŁECZNY:

początki konfliktu społecznego widzimy już u Marksa, ale główny rozwój konfliktów społecznych

nastąpił w XX wieku.

MARKS: jego zdaniem konflikty społeczne są wywołane przez nierówny podział dóbr, czynnik ekonomiczny, materialny, fazy jakie wymienia konfliktu to:

1. I faza sprzeczności pomiędzy klasami

2. II faza, uświadomienie sobie co rodzi te sprzeczności i tu na tym etapie pojawia się solidarność między klasowa

3. II faza to zbiorowe dążenie i zjednoczenie wokół wspólnych interesów, to rodzi walkę czyli u Marksa rewolucję

WEBER: jego zdaniem jedną z najważniejszych przyczyn konfliktu społecznego jest wysoki stopień korelacji pomiędzy władzą, dobrobytem i prestiżem. Osoby odsunięte od tych elementów są gotowe do konfliktu, ważne jest też u Webera to, że musi być charyzmatyczny przywódca.

SIMMEL: twierdził, że konflikt jest to zjawisko wszechobecne. Simmel zajmował się badaniem pozytywnych skutków w konflikcie. Jego zdaniem konflikt to skutek pobudzenia emocjonalnego, ważnym elementem jest świadomość wspólnych interesów (podobieństwo do Marksa).

Pozytywne skutki:

• podwyższenie się stopnia kształtowania się granic grupowych

• pojawienie się solidarności wewnątrz grup konfliktowych

• konflikt wpływa na zmniejszanie się napięcia co sprzyja stabilności grupy społecznej. Dzięki temu, że istnieją konflikty to społeczeństwo jest bardziej skonsolidowane, ale Simmel ma na myśli integrację wewnętrzną danej grupy.

W latach 60tych nastąpił powrót tematu KONFLIKTU społecznego, powstały nowe koncepcje:

NOWE KONCEPCJE KONFLIKTU SPOŁECZNEGO:

DAHRENDORF i jego koncepcja konfliktu: jego zdaniem konflikt wiąże się ze wzrostem świadomości swoich interesów. Dahrendorf tak jak Marks, mówi o płaszczyźnie zależności między rządzącymi, a rządzonymi czyli tak zwana płaszczyzna imperatywie skoordynowane. Wyróżnił kilka etapów konfliktu:

1. I etap strukturalizują się relacje nadrzędności i podrzędności czyli obiektywne sfery życia społecznego.

2. II etap to utrwalone zostają te relacje czyli normatywnie

3. III etap grupy rządzące uzurpują sobie prawo do wydawania zakazów i nakazów

4. IV etap prawo zostaje to zabezpieczone przez sankcję i instytucje społeczne

COSER i jego koncepcja konfliktu: poszukuje on przyczyn konfliktu w utracie prawomocności istniejącego rozdziału tak zwanych „dóbr rzadkich” - czyli pieniądze, władza i prestiż.

Porządek społeczny utrzymuje się dzięki zgodzie na jej skutek co do istniejących stosunków społecznych. Do konfliktu dojdzie kiedy pojawią się warunki zmniejszające zakres zgodności czyli kiedy nie istnieją tak zwane „kanały wyrównania krzywd” np. coś zabieramy, a w zamian dajemy ale coś już innego, nie to samo.

Coser analizował gwałtowność konfliktów. Twierdził, że jest on tym bardziej gwałtowny im ważniejszych wartości dotyczy, konflikt jest gwałtowny im dłużej trwa, wzrasta. Jest gwałtowny tym bardziej im mniej są dostępne środki instytucji łagodzenia napięć. Konflikty przeradzają się często w sytuację kiedy zapomina się dlaczego ten konflikt istnieje, jaka jest jego przyczyna, czego dotyczył - tak zwane długotrwałe konflikty.

TRZY ROZUMIENIA KONFLIKTU:

1. konflikt jako tkwiąca w strukturze niezgodność czyli wzajemne wykluczanie się celów grupowych

2. konflikt jako stosunki społeczne typu walka, współzawodnictwo

3. konflikt jako stan wrogości pomiędzy jednostkami i grupami

PAŃSTWO:

jest to aparat polityczny sprawujący władzę na danym terenie, władza ta oparta jest na prawie i możliwości użycia siły. Państwo jest to zinstytucjonalizowana forma władzy polityczne.

PIĘĆ UJĘĆ DEFINIOWANIA PAŃSTWA:

1. UJĘCIE FUNKCJONALNE PAŃSTWA, obszar okolony granicami w obrębie, którego ludzie poddani są jednej władzy politycznej przedstawicielem tej koncepcji jest Hugo Grocjusz.

2. UJĘCIE STRUKTURALNO - ELEMENTARNE PAŃSTWA, jest to ogół ludzi ludzi żyjących w pewnych granicach, społeczeństwo zorganizowane w państwo - Jellinek

3. UJĘCIE PSYCHOLOGICZNE PAŃSTWA, państwo to organizacja ludzi ze względu na łączącą ich wieź zależności politycznych - koncepcja Leona Petrażyckiego

4. UJĘCIE SOCJOLOGICZNE PAŃSTWA, to taka część organizacji społeczeństwa, która sprawuje władzę nad innymi lub realizuje wszelkie z tą władzą czynności np. Arystoteles przedstawicielem tej koncepcji

5. UJĘCIE KLASOWE PAŃSTWA, państwo to podmiot własności państwowej, rozumiane jako podmiot prawa międzynarodowego.

TRZY KLASYCZNE SPOSOBY POJMOWANIA GENEZY PAŃSTWA

1. TEORIA UMOWY SPOŁECZNEJ HOBBES i ROUSSEAU czyli istniał stan przedpaństwowy dlatego też musiało powstać państwo na podstawie niepisanej umowy, jednostki poddają się woli zbiorowej, która to zabezpiecza równość i wolność jednostki. Jest to układ wiążący, zrzekamy się pewnych praw jako jednostka dla dobra ogółu, ale w zamian otrzymujemy bezpieczeństwo.

2. PAŃSTWO KLASOWE MARKS i ENGELS czyli państwo powstało na wskutek konfliktu pomiędzy klasami jako aparat pewnych instytucji i środków przemocy. To umożliwiło podporządkowanie sobie klas niższych, państwo to aparat przemocy na usługach klasy rządzącej.

3. PAŃSTWO JAKO SPOŁECZNOŚĆ NATURALNA ARYSTOTELES, czyli człowiek z natury jest powołany do życia w państwie i powinien rozwijać swoje człowieczeństwo w państwie. Państwo powstało naturalnie (KNS), państwo ma charakter naturalny.

FAZY KSZTAŁTOWANIA SIĘ PAŃSTWA:

3 FAZY KSZTAŁTOWANIA SIĘ PAŃSTWA WEDŁUG OGBURN i NIMKOFF

1. faza wodzów militarnych, polega na tym, że w danym plemieniu lub w sąsiednich, tworzono stanowisko i powoływano osobę dla spełnienia określonej roli, zazwyczaj był to wódź militarny, jego rola miała charakter obrony wspólnoty bądź przeprowadzenia ataku. Osoba wybierana na chwilę.

2. faza państwa patrymonialnego, czyli wytwarzają się trwałe instytucje władzy, pierwotna administracja państwowa. Terytorium państwa to własność władcy - króla.

3. faza państwa nowożytnego, oddzielenie własności prywatnej władcy od własności publicznej. Wytworzenie się trwałych instytucji administracji państw oraz powstanie instytucji politycznych i sądowniczych. Pojawia się partycypacja obywateli w władzę czyli wybieramy władzę lub też stajemy się władzą, władza jest oddzielona od władcy, władza ulega centralizacji i hierarchizacji. W państwie nowożytnym tworzą się grupy narodowe.

PAŃSTWA NOWOCZESNE - NOWOŻYTNE MAJĄ 3 CECHY:

• suwerenność, rząd jest uprawniony do stosowania nadrzędnej władzy na określonym terenie,

• obywatelstwo, wcześniej było brak świadomości władzy czyli jej pochodzenia, kto ją sprawuje, poddani nie mieli takich informacji. W nowoczesnych państwach większość ludzi żyjących w obrębie danego państwa to jego obywatele, którzy uważają się za członka danego narodu.

• nacjonalizm, czyli system symboli i przekonań dającym jednostkom poczucie wspólnoty politycznej. Przejaw poczucia tożsamości z pewną suwerenną odrębną społecznością np. hymn, flaga , godło

PAŃSTWO TO SPOŁECZNOŚĆ KTÓRA:

1. jest społecznością naturalną

2. konieczną czyli potrzebną do rozwoju

3. doskonałą, samowystarczalną - w rozumieniu zaspokajania potrzeb swoich obywateli

4. trwałą, czyli istnieje mimo przemijania pokoleń

5. zorganizowaną, czyli każdy wie jakie w społeczeństwie miejsce zajmuje, jaką pełni rolę,

6. prawną, czyli ma moc normowania życia swoich obywateli przepisami prawa

7. złożoną

FUNKCJE PAŃSTWA:

1. funkcja zewnętrzna

2. funkcja wewnętrzna

Zewnętrzna funkcja państwa: ma na celu zabezpieczenie społeczeństwa poprzez tworzenie sił militarnych i działania dyplomatyczne. Funkcja przedstawicielska swojego państwa wobec innych państw. Organy ambasady, konsulaty reprezentują interesy państwa oraz otaczają obywateli w danym kraju opieką i reprezentują państwa.

Wewnętrzna funkcja państwa: ma na celu zapewnienie ładu i porządku w obrębie społeczeństwa, ustalenie porządku prawnego i regulowanie tego porządku. Sprawowanie nadzoru nad działalnością różnych grup społecznych.

SZCZEGÓŁOWE FUNKCJE PAŃSTWA:

1. funkcje ustrojowe państwa, czyli tworzenie porządku prawnego

2. funkcja ochronna państwa czyli nakazy i zakazy regulujące różne dziedziny życia

3. funkcja ogólno - sterownicza czyli ingerencja państwa w gospodarkę

4. funkcja produkcyjne - wytwarzanie dóbr pożądanych na rynku

5. funkcja nabywcy czyli państwo występuje w roli nabywcy towarów i usług.

Wykład z dnia 16.05.2010

• Typologia państwa: ze względu na:

FORMY ORGANIZACJI;

• unitarne (Polska)

- jedność struktury organizacji

- brak podziału na części obdarzone „państwowością”

• złożone ( federalne, federacyjne)USA

• złożone z części obdarzonych pewna samodzielnością( prawa, symbole, hymn, język budżet)

FORMY SPRAWOWANEJ WŁADZY;

MONARCHICZNE	REPUBLIKAŃSKIE
na czele państwa stoi jedna osoba władza przekazywana z pokolenia na pokolenie w obrębie jednego rodu Anglia, Maroko, Jordania	Funkcje władzy pełni prezydent albo kanclerz źródło władzy społeczeństwo Polska

WŁADA W PAŃSTWIE:

• Weber; taka relacja między jednostkami, w którym istnieje prawdopodobieństwo, że jedna z nich przeprowadzi swoje

• Merton; kontrola nad działaniami innych

STOSUNKI SPOŁECZNE;

• nadrzędność i podrzędność- jedni mają prawo wydawać polecenia a inni muszą je wykonywać

• pro regaty władcze:( zdobywa je rządzący)

- są niezależne od osoby

- przynależna do wykonywanej roli

- przykłady: policjant+ zatrzymanie osoby+ okazanie dokumentów, kontrolerzy+ bilety do sprawdzenia+ nasze zachowanie

• władza ma charakter legitymizacyjny- władza jest umocowana w systemie prawnym ( Max Weber)

3 FORMY LEGITYMIZOWANIA WŁADZY( UMOCOWANIA);

1. władza tradycyjna

• poddani akceptują władce i władze bo istnieją od zawsze

• władza charyzmatyczna

• przekonanie poddanych, o tym że władca obdarzony jest szczególnymi wartościami, jest lepszy niż wszyscy

• występują 3 metody przekazywania charyzmy:

1. ustępujący wódz wybiera następce i przelewa na niego charyzmę

2. zostają ścisłe określone warunki jakie przyszły wódz musi spełnić np. Dalajlama w buddyzmie

3. najważniejsi uczniowie wybierają z pośród siebie nosiciela charyzmy np. wybory papieża

3. władza legalna

• istnieją pro regaty władcze związane z dana pozycja

• istnieją procedury rekrutacji osób zajmujących konkretne pozycje, opisane w scisły sposób

• władza bez procedur_ to uzurpacja władzy(uzurpacja bezprawne, samowolne przywłaszczenie sobie władzy, cudzego stanowiska, cudzych praw. )

CECHY WŁADZY;

• jej główną cechą jest instytucjonalizacja - rozbudowany system instytucji politycznych, administracyjnych, sadowniczych

• trój- podział władzy- państwo bez trójpodziału nie istnieje ( degradacja systemu władzy)

• organy władzy administracyjnej- dysponują prawem stosowania przymusu fizycznego względem tych członków społeczeństwa, który naruszyli prawo stanowione

• suwerenność:

zewnętrzna	wewnętrzna
Państwo jest reprezentantem danego społeczeństwa w życiu międzynarodowym	Posiada prawo kontroli inne państwa nie mogą ingerować w sferę spraw wewnętrznych danego państwa

Sp[osób sprawowania władzy- 2 modele sprawowania władzy;

monarchia	demokracja
1 osoba rządzi władza przekazywana z pokolenia na pokolenie lub przez wskazanie następcy nie decydują przepisy prawa lecz postawa, autorytet władcy	Władza należy do ludu system, który zapewnia równość polityczna wybory odbywają się przy pomocy głosować władza ma charakter - pośledni(pośrednictwo) - bezpośredni

Model demokratyczny- nie jest wolny od zniekształceń; występują rożne typy:

• rządy oligarchiczne- (gr"panowanie nielicznych", od wyrazów nieliczny" + arche "władza") - forma rządów polegająca na sprawowaniu władzy przez niewielką grupę ludzi. Najczęściej ludzie ci wywodzili się z arystokracji lub warstwy bogatych. Występowała np. w wielu polis starożytnej Grecji, XVII- wiecznej Anglii (protektorat Cromwella) i Wenecji.

Najogólniej rzecz ujmując, oligarchia to rządy podobne do dyktatorskich, które cechują się przywłaszczeniem suwerennej roli w państwie przez małą grupę np. wyodrębnioną ze starszyzny rodowej lub elit majątkowych.

• rządy plutokratyczne-( plutokratia "rządy bogatych", od wyrazów plutos "bogactwo" + "rządzę") - system sprawowania rządów, w którym podstawową zasadą władzy jest bogactwo.

Termin plutokracja jest używany w dwóch znaczeniach. W pracach dotyczących historii plutokracja jest polityczną kontrolą oligarchii bogatych. Przykładami plutokracji były niektóre miasta-państwa w starożytnej Grecji czy włoskie republiki kupieckie Wenecji, Florencji i Genui. Plutokracje wyrastają zwykle na danym terytorium po okresie anarchii (bezrządu). Plutokracja jest blisko spokrewniona z arystokracją jako formą rządzenia, gdyż generalnie bogactwo i wysoki status społeczny są związane ze sobą.

Drugie znaczenie ma charakter pejoratywny i odnosi się do wpływu, jaki wywierają bogaci na procesy polityczne we współczesnych państwach. Wpływ ten może być "pozytywny" (finansowy "wkład" lub, nierzadko, łapówka) względnie "negatywny" (odmowa płacenia podatków, zagrożenie przeniesieniem zyskownych gałęzi gospodarki w inne miejsce itp.).

Odnotowuje się liczne przypadki finansowego nacisku bogatych ludzi na rządy w celu uzyskania korzystnej legislacji. Większość zachodnich demokracji parlamentarnych dopuszcza gromadzenie przez partie polityczne datków od prywatnych osób (bezpośrednio lub za pośrednictwem specjalnych funduszy), ale chociaż nie powinno to mieć żadnego wpływu na procesy legislacyjne, jest mało prawdopodobne, aby wszyscy politycy byli odporni na tego rodzaju wpływy. W Stanach Zjednoczonych podjęto wysiłki na rzecz reformy systemu finansowania kampanii wyborczych, która miałaby zapobiegać tego rodzaju patologiom.

• demokracja stanowa ( szlachecka)- określenie wykształconego w XV i XVI w. systemu politycznego Królestwa Polskiego, a następnie Rzeczypospolitej Obojga Narodów, który w założeniu gwarantował masom szlacheckim prawo głosowania i decydowania o sprawach państwa, a także miał być przykładem tolerancji i formalnej równości praw w łonie samego stanu szlacheckiego, co stanowiło ewenement na skalę europejską owego czasu.

Szlachta zbierała się na sejmikach ziemskich, gdzie wybierała przedstawicieli, którzy mieli reprezentować dany obszar na sejmie walnym. Dostawali oni tzw. "instrukcje sejmowe", które mówiły im jak mają głosować. Po zakończeniu sejmu walnego ponownie zbierały się sejmiki, a posłowie zdawali relacje z obrad.

Za początek demokracji szlacheckiej najczęściej przyjmuje się rok 1454, w którym na mocy przywilejów nieszawskich szerokie kompetencje zdobyły sejmiki szlacheckie. W skład sejmu wchodził król oraz członkowie izby poselskiej i senatu. W izbie poselskiej zasiadali posłowie, czyli przedstawiciele szlachty wybrani na sejmikach ziemskich. Senat stanowili członkowie dawnej rady królewskiej, tj. dostojnicy duchowni i świeccy oraz najwyżsi urzędnicy królewscy. Członkiem senatu zostawało się z racji pełnienia wyższego stanowiska, a nie na skutek wyboru. Króla uważano za jednoosobowy trzeci stan sejmujący. Sejm walny zbierał się co dwa lata na okres 6 tygodni.

Do Konstytucji 3 maja został załączony aneks "Prawo o sejmikach", który wykluczał z życia obywatelskiego szlachtę bez własnej ziemi tzw. gołotę.

Główne cechy demokracji szlacheckiej to:

• wolna elekcja

• sejmy i sejmiki szlacheckie

• senat

• przywileje szlacheckie

Podział władzy:

• władza wykonawcza: monarcha

• władza ustawodawcza: sejmy i sejmiki szlacheckie oraz senat

• władza sądownicza: sądy

• autokratyzm- Kuba, Korea

• władca samowolny

• władca nie podlega kontroli

• władca trzyma wszystkie rodzaje władzy

z Wikipedii:

Autokracja (gr. autokratés, samowładny,sam + rządzić) - system rządów sprawowany przez jedną osobę lub niewielką grupę osób, posiadającą nieograniczoną władzę, będącą poza jakąkolwiek kontrolą społeczną. Autokratyzm w czystej formie występuje np. w Korei Północnej i jest tam sprawowany przez Kim Dzong Ila Głównymi wyróżnikami autokratycznych systemów państwowych jest skoncentrowanie całej władzy państwowej w ręku jednostki bądź grupy, panującej za pomocą monolitycznie i hierarchicznie zorganizowanego aparatu nad społeczeństwem pozbawionym legalnych form wpływu na powoływanie i zmienianie rządzących oraz na programy i metody rządzenia, wyróżniamy:

tyrania

despotyzm

Tyrania (z greckiego tyrania - władza jednostki), 1) w państwach-miastach starożytnej Grecji forma rządu powstała w wyniku zamachu stanu. Tyrania wczesnogrecka (VII-VI w. p.n.e.) była formą przejściową między oligarchią rodową a demokracją. Tyrani wywodzili się zazwyczaj z arystokracji, a do władzy dochodzili przy poparciu ludu, jednak nie przyczyniali się do zwiększania jego praw. Dla wielu miast rządy tyranów były okresem wspaniałego rozwoju kulturalnego i gospodarczego. Do najwybitniejszych tyranów tego okresu należeli: Kypselos i Periander (Korynt), Trazybulos (Milet), Polikrates (Samos), Klejstenes (Sykion), Pizystrat i jego synowie (Ateny), Gelon i Hieron (Syrakuzy - Sycylia). Od V w. p.n.e. w Grecji (głównie w Atenach) rosła niechęć do tyranii. Tyrania późnogrecka (koniec IV-II w. p.n.e.) związana była z wojskami najemnymi, stanowiącymi oparcie tyrana. Typowa tyrania ówczesna to rządy Dionizjosa I i Hierona II w Syrakuzach (Sycylia). 2) potocznie - władza powstała bezprawnie przez uzurpację. Wszelkie samowolne rządy, sprawowane przez jednostkę lub grupę, ze stosowaniem przemocy lub terroru.

Despotyzm (z greckiego despotes - pan, władca), forma nieograniczonej i bezwzględnej władzy jednostki. Opiera się na przemocy i terrorze wobec przeciwników, zmonopolizowaniu rządów przez władcę i jego najbliższe otoczenie, dowolności w ustalaniu i egzekwowaniu praw. Despotyzm bywa często utożsamiany z tyranią, rozumianą jako skrajna postać absolutyzmu. W starożytności związany był ze swoistą formą ustrojową państw Wschodu (np. Babilonii, Persji, Egiptu), opartą na koncepcji łączącej władzę monarchy z funkcją kapłana, będącego pośrednikiem pomiędzy bogami i ludźmi. W sensie pierwotnym i najszerszym despotyzm oznacza rządy sprawowane przez jednostkę.

Totalitaryzm

faszyzm

Totalitaryzm (dawniej też: totalizm) - charakterystyczny dla XX-wiecznych reżimów dyktatorskich system rządu dążący do całkowitej władzy nad społeczeństwem za pomocą monopolu informacyjnego i propagandy, ideologii państwowej, terroru tajnych służb wobec przeciwników politycznych, akcji monopolowych i masowej monopartii. Termin został utworzony przez włoskiego filozofa Giovanniego Gentile, ideologa Włoch faszystowskich. Głównymi teoretykami genezy totalitaryzmu są, np.: Hannah Arendt i Karl Popper. Totalitaryzm charakteryzuje państwa, w których ambicje modernizacyjne i mocarstwowe idą w parze z brakiem tradycji demokratycznej lub - jak w przypadku Niemiec - rozczarowania demokracją, jej kryzysem lub niedostatkiem. Występowały różne odmiany totalitaryzmu zarówno wśród prawicy jak i lewicy. Przykładami państw totalitarnych były nazistowska III Rzesza, stalinowski Związek Radziecki, faszystowskie Włochy Benito Mussoliniego, niektórzy uważają że państwami totalitarnymi były także Hiszpania Gen.Franco, Chile Augusto Pinocheta lub Chiny Mao Zedonga. Totalitarne elementy systemu rządów istnieją do chwili obecnej w Korei Północnej.

Faszyzm (wł. fascismo, od łac. fasces - wiązki, rózgi liktorskie i wł. fascio - wiązka, związek) - doktryna polityczna powstała w okresie międzywojennym we Włoszech, sprzeciwiająca się demokracji parlamentarnej, głosząca kult państwa (statolatrię, totalitarne silne przywództwo, terror państwowy i solidaryzm społeczny). Faszyzm podkreślał wrogość wobec zarówno liberalizmu, jak i komunizmu. Początkowo nazwa odnosiła się tylko do włoskiego pierwowzoru, później była stosowana wobec pokrewnych ruchów w latach 20. i 30. XX wieku, zwłaszcza narodowego socjalizmu w Niemczech, oraz współczesnych ruchów wywodzących się z partii faszystowskich (neofaszyzm). Wielu różnych naukowców różnie definiuje faszyzm, niemniej poniższe elementy są najczęściej wymieniane jako integralne części faszyzmu: nacjonalizm, etatyzm, militaryzm, imperializm, totalitaryzm, antykomunizm, korporacjonizm, populizm oraz opozycja do politycznego i ekonomicznego liberalizmu. W Niemieckiej wersji faszyzmu czyli nazizmie ważnymi elementami był także rasizm, antysemityzm, homofobia i szowinizm które włoski faszyzm z czasem zaczął przejmować po współpracy Adolfa Hitlera z Benito Mussolinim. W Polsce do ideologii faszyzmu odwoływały się w okresie międzywojennym niektóre ruchy narodowe związane z narodowym radykalizmem.

komunizm

Komunizm (z łaciny communis - wspólny, powszechny), zbiór poglądów ideologicznych i zbudowany na tej podstawie program polityczny dążący do stworzenia bezklasowego społeczeństwa, wprowadzenia zasad egalitaryzmu i zniesienia własności prywatnej. Społeczeństwo komunistyczne miało być ujednolicone pod względem przekonań i zachowań politycznych. Elementy ideologii komunistycznej (np. dotyczące sprawiedliwości) można spotkać zarówno u Platona, jak i Tomasza z Akwinu. W XV-XVIII w. przyjmuje postać komunizmu utopijnego, postulującego zniesienie własności prywatnej, likwidację podziału społeczeństwa na bogatych i biednych (prekursorzy: T. Morus, C.H. Saint-Simon, Ch. Fourier). W XIX w. P. Kropotkin głosi komunizm anarchistyczny, akcentujący absolutną wolność jednostki, zniesienie państwa i wprowadzenie własności kolektywnej - związku wolnych i samorzutnie powstałych stowarzyszeń produkcyjnych. Podstawą komunizmu jako zintegrowanej koncepcji ideologicznej jest Manifest Komunistyczny K. Marksa z 1848, według którego zbudowanie ustroju komunistycznego jest główną historyczną misją klasy robotniczej. Zadaniem proletariatu miało być zniesienie panowania burżuazji oraz przekształcenie społeczeństwa klasowego w bezklasowe, zorganizowane w formie samorządu powszechnego. Komunizm był głównym celem rewolucji proletariackiej, której rezultatem miało być państwo bez aparatu przymusu, bez alienacji pracy, zbudowane na zasadzie "od każdego według jego zdolności, każdemu według potrzeb". Teoretyczne rozważania Marksa uzupełnił W. Lenin, co doprowadziło do powstania koncepcji marksizmu-leninizmu, która jest składową częścią ideologii rewolucyjnej klasy robotniczej, tzw. komunizmu naukowego i podstawą ruchów komunistycznych, które przybrały postać partii komunistycznych. Naczelną pozycję w tej doktrynie zajmowała kwestia strategii walki rewolucyjnej. Rewolucja miała prowadzić do etapu dyktatury proletariatu, czyli hegemonii partii komunistycznej. Partie komunistyczne zdobyły władzę w Rosji (1917) i Mongolii (1924), później, zwłaszcza po II wojnie światowej w wielu krajach Europy Środkowej i Wschodniej (m.in. w Polsce, Czechosłowacji, Bułgarii, Rumunii, NRD), Azji (Chiny, Korea Północna, Wietnam), Afryce (Angola, Mozambik), Ameryce Środkowej (Kuba). W państwach gdzie ugrupowania komunistyczne przejęły władzę następowało wprowadzanie ustroju komunistycznego opartego na mechanizmach właściwych totalitaryzmowi. Charakteryzował się on m.in. dominacją partii we wszystkich sferach życia, podporządkowaniem partii ustawodawstwa, zespoleniem aparatu państwowego i partyjnego, stosowaniem przez państwo przymusu i kontroli życia publicznego (cenzura) i prywatnego, upaństwowieniem gospodarki oraz podporządkowaniem polityki interesom ZSRR. Upadek realnego socjalizmu w krajach Europy Środkowej i Wschodniej spowodował załamanie się ruchu komunistycznego i jego marginalizację. W latach 60. i 70. XX w. uzyskały też szerokie wpływy polityczne w niektórych krajach Europy Zachodniej (Francja, Włochy).

PRZYWÓDZTWO;

• spontaniczne, oddolne, obdarzenie jednego z członków grupy

• powołuje się przywódce bo ( Weber);

1. potrzeba koordynacji działań

2. zapewnienie spoistości grupy

3. afirmowanie ważnych dla grupy ideałów i wartościami

• mogą być wyspecjalizowani( Sztompka)

1. ekspert- największa wiedza i umiejętności by prowadzić grupę do celu

2. wodzirej- talent towarzyski, animatorski, potrafi stworzyć atmosferę zaufania, solidarności

3. przywódca moralizator- wciela wartości i ideały grupowe, wzór do naśladowania

SPOSOBY SPRAWOWANIA PRZYWÓDZTWA;

1. przywództwo autokratyczne- władza samodzielna, despotyczna,

- przywódca stoi ponad grupa,

- zadania są narzucone grupie

2. przywództwo demokratyczne- przywódca pomaga, koordynuje, kieruje

3. przywództwo permisyjne - przywódca realizator ustaleń grupy,

- służy umiejętnościami, ale się nie narzuca

BIUROKRACJA WEBERA;

• racjonalny system sprawowania władzy, umożliwiający przewidywanie zachowań organizacji

• system gdzie w miejsce sympatii--- >bezosobowe prawo i wiedza specjalistów

• kwintesencja porządku; typ idealny

• wcielenie racjonalnej organizacji

• władza legalna, oparta na wykwalifikowanych stanowiskach

• przebiega według sformalizowanych reguł, ujmowanych w kodeksy

• przepisy stanowią fundament biurokracji

• podporządkowanie przepisom wyklucza arbitralność ( wytyczanie kompetencji,narzucanie komuś własnego zdania w sposób nieprzyjmujący sprzeciwu )

• realizacja celów w idei instytucji przekłada sie na wyspecjalizowane zadania, które są przypisane określonym urzędnikom

• przepływ informacji w organizacji biurokratycznej jest regulowany przepisami, opiera się na np. prowadzeniu dokumentacji, gromadzeniu i przekazywaniu jej

• stosunki w organizacji biurokratycznej mają charakter raczej formalny, pozbawiony osobistych odniesień

• selekcja na stanowiska odbywa się na podstawie formalnych klasyfikacji zawodowych

• awans opiera się na formalnych, obiektywnych kryteriach

• urzędnicy dostają stałe wynagrodzenie, odpowiednie do stanowiska i klasyfikacji danego pracownika, mają podpisane umowy, określone zadania i funkcje w organizacji

• biurokracja to grupa apolityczna, mająca za zadanie chronic dobro wspólne

ZAGROŻENIA BIUROKRACJI;

• nadmierny rozrost- może objąć całość życia społecznego, co może zahamować rozwój jednostki

• może doprowadzić do zmylenia władzy oligarchicznej i powstania państwa totalitarnego

PATOLOGIA CECH BIUROKRACJI;

• nadmierny rozrost bez racjonalnych podstaw (….)

• z powodu nadmiernej biurokracji w urzędach traci się z pola widzenia całość problemu

• prowadzi do rutyny

• pojawia się zjawisko „ wyuczonej rutyny”( urzędnik nie umie odnaleźć się w danej sytuacji jeśli nie zna dopasowanej do niej zasady lub przepisu postępowania/ prawnego)

• mnożenie się przepisów( różno rodne przepisy czasem pozbawione sensu lub odzwierciedlenia w rzeczywistości, barak podstaw do ich stosowania,)

21

Kultura	Wspólnota
Ekonomia	Polityka

Funkcje;

A- adaptacja G- cel I- integracja L- trwałość

przed nowoczesne

nowoczesne

łowców i zbieraczy( pocz. 50 tys. lat p.n.e.) nie ma ich już jedynie 0,001% istnieją w Nowej Gwinei, Afryce dużo czasu poświęcają rytuałom i ceremoniom nie różnią się stanem posiadania różnica tylko płci i wieki nie istniały warstwy i klasy

wewnętrzne podziały: społ. I-szego świata:(XVIII w. do dzisiaj) oparte na wolnym rynku i produkcji przemysłowej ludzie mieszkają w miastach społ. II-ego świata;( rewolucje ros. do lat 90) oparte na gospodarce centralnie planowanej nie było wolnej konkurencji ani własności prywatnej przewodnia rola partia polityczna w całym życiu społeczeństwa po 89r kraje te rozpadły się np. Węgry, ZSRR, Czechosłowacja społ. III świata;( rozwijające się od XVII w.) obszary kolonii pracuje się w rolnictwie duża część produkcji na rynek światowy kraje nowo-uprzemysłowione- Brazylia, Meksyk są nierówności produkcja przemysłowa między narodowy rynek miasta + ludzie chcą być jak kraje I świata

świata nie poznamy zmysłami najważniejsze potrzeby duchowe przemocy fizycznej należy unikać prawdę można poznać dzięki wierze i objawieniu pieniądze i własność to środki do osiągnięcia wyższych celów

świat jest poznawalny empirycznie najważniejsze potrzeby fizyczne trzeba je maź. zaspokajać prawdę poznajemy przez eksperymenty bogacenie się jest cnota i miara wartości człowieka

---