Wizerunek pary prezydenckiej kreowany przez tygodnik „Angora”

Wstęp

Od wyborów prezydenckich w 2005, w których zwycięstwo odniósł kandydat z Prawa i Sprawiedliwości, Lech Kaczyński, opinię publiczną dzielą poglądy dotyczące oceny sprawowania przez niego funkcji prezydenta. Częstym argumentem są porównania pary prezydenckiej i stylu władzy jaki prezentują, z ich poprzednikami - Aleksandrem i Jolantą Kwaśniewskimi. Główne punkty porównań stanowią: prezencja, sposób wypowiadania się, umiejętność odnalezienia się w różnych sytuacjach, znajomość języków obcych, stosowanie zasad etykiet i savoir vivre'u oraz wygląd zewnętrzny. Wszystkie te aspekty często poruszane są w polskich oraz zagranicznych mediach, kreując wizerunek pary prezydenckiej w kraju
i na arenie międzynarodowej.

W czasach władających naszym wolnym czasem mediów, dbałość o korzystny wizerunek jest sprawą niezbędną. Również w świecie polityki. Na potrzeby działalności politycznej, a przede wszystkim - rywalizacji wyborczej, tworzony jest wizerunek (image) polityka. Wizerunek to wyobrażenie, jakie funkcjonuje w opinii publicznej w związku
z danym politykiem, partią polityczną, rządem. Nie jest to obraz rzeczywisty, dokładny czy szczegółowy, ale raczej mieszanka wielu szczegółów, odnoszących się zarówno do wypowiedzi, działań, zachowania, wyglądu, kontaktów z innymi uczestnikami życia politycznego. Elementem wizerunku jest język ciała, na który składa się kontakt wzrokowy, mimika i wyraz twarzy, ruchy ramion i ciała, postawa, kontakt fizyczny, sposób ubierania się, gesty, intonacja głosu. W pokazaniu polityka na spotkaniu publicznym czy w telewizji ubiór, głos, gesty są równie ważne jak sama wypowiedź. Wizerunek może być kształtowany sztucznie niemal w całości, tworząc nową osobę, jednak jego tworzenie opiera się na istniejących cechach zachowania polityków. Przez wypowiedzi, zdjęcia i relacje filmowe można uwypuklić te cechy, które mogą pomóc w dobrym odbiorze polityka.

W związku z wyżej wymienionymi argumentami, celem mojej pracy będzie określenie wizerunku jaki posiadają Maria i Lech Kaczyńscy w polskiej prasie, a dokładniej w tygodniku satyrycznym „Angora”. Jaka jest o nich opinia? Postaram się odpowiedzieć na pytania jaki jest to wizerunek? Czy na równi można postawić Prezydenta i Prezydentową? Czy może ich wizerunki są odrębna, niezależne od siebie? W jakich kontekstach „Angora” najczęściej kreuje opinię o pierwszej parze Rzeczypospolitej?

1) Pozycja tygodnika „Angora” na rynku prasowym

Tygodnik „Angora” - początkowo tytuł brzmiał „Agora”, lecz ze względu na konflikt z koncernem medialnym o tej samej nazwie zmieniono go - istnieje na polskim rynku medialnym od 1990 roku. Średni nakład gazety wynosi ok. 430 tyś. sztuk co plasuje go po środku czytelnictwa tygodników w kraju. Konwencja pisma polega na przedruku wybranych artykułów z polskich i światowych gazet i czasopism, lecz także publikowane są własne artykuły i felietony (znanymi, stałymi felietonistami są Janusz Korwin - Mikke, Henryk Martenka, kabaret Klika). Punktem wyróżniającym „Angorę” wśród polskich tygodników jest wszechobecna satyra w postaci obrazków, rysunków, komiksów, napisów.

2) Pytania i tezy badawcze

Pytania badawcze:

• Jaki jest wizerunek pary prezydenckiej w tygodniku „Angora”?;

• Jaki jest wizerunek Prezydenta?;

• Jaki jest wizerunek Prezydentowej?;

• Czy w opisach dominuje kontekst zawodowy, publiczny czy prywatny?;

• Więcej jest pozytywnych, negatywnych, neutralnych czy satyrycznych artykułów
  o Marii i Lechu Kaczyńskich?.

Tezy badawcze:

• Najczęstszym kontekstem pojawiania się artykułów o parze Prezydenckiej są sprawy zawodowe, publiczne;

• Wizerunek Marii Kaczyńskiej jest bardziej pozytywny niż wizerunek Prezydenta Kaczyńskiego;

• Ze względu na humorystyczny charakter tygodnika, najczęstsze będą artykuły
  o wymowie satyrycznej.

3) Metody i techniki badawcze

Metoda jaką się posłużę w zbadaniu tematu pracy, będzie analiza treści, której narzędziem będzie formularz klucza kategoryzacyjnego. Analiza treści to metoda badawcza służąca do obiektywnego, systematycznego i ilościowego opisu jawnej zawartości przekazu. Zastosowanie tej metody jest celowe w przypadku badania przekazów oraz do udzielania odpowiedzi na pytania: „kto mówi”, „do kogo”, „dlaczego mówi”, „jak mówi”, „z jakim skutkiem”.

Poniżej znajduje się formularz klucza kategoryzacyjnego:

	Pozytywny wizerunek	Negatywny wizerunek	Neutralny wizerunek	Satyryczny wizerunek
Para prezydencka razem - kontekst zawodowy
Prezydent - kontekst zawodowy
Prezydentowa - kontekst zawodowy
Para prezydencka razem - kontekst prywatny
Prezydent - kontekst prywatny
Prezydentowa - kontekst prywatny

Operacjonalizacja pojęć użytych w tabeli:

• Pozytywny wizerunek - korzystny, przychylny, celowy, na miejscu, należyty, owocny, pomocny, potrzebny, pożądany, przydatny, wartościowy, wskazany, wspierający, zalecany, zasadny, zbawienny;

• Negatywny wizerunek - odmowny, przeczący, ujemny, nieprzychylny, krytykujący, obraźliwy, pejoratywny;

• Neutralny wizerunek - obojętny, niekomentujący, opisujący tylko fakty;

• Satyryczny wizerunek - groteskowy, prześmiewczy, „z przymrużeniem oka”, humorystyczny, krytykujący nie wprost;

• Artykuł - przyjęta na potrzeby tej pracy podstawowa jednostka analizy: artykuły informacyjne i publicystyczne (wzmianki, notatki, sprawozdania, kroniki, kalendaria, reportaże, wywiady, sylwetki, komentarze, artykuły publicystyczne, eseje, felietony, recenzje, dyskusje)

• Kontekst zawodowy - wszystkie obowiązki Prezydenta i Prezydentowej wynikające
  z Konstytucji III Rzeczypospolitej (np. reprezentowanie kraju na arenie międzynarodowej, mianowanie ministrów, wręczanie orderów i odznaczeń, sprawowanie funkcji najwyższego zwierzchnika sił zbrojnych, itp.), działania związane z funkcjonowaniem kancelarii prezydenckiej, działalność charytatywna itp.;

• Kontekst prywatny - życie rodzinne, spędzanie wolnego czasu, członkowie rodziny prezydenckiej, zainteresowania, hobby, praktyki religijne.

4) Dobór próby

Zgodnie z logiką doboru próby przy metodzie jaką jest analiza treści, doborem prostym losowym, wylosowałam po jednym numerze „Angory” z każdego miesiąca roku 2007, w związku z czym w skład próby weszło 12 egzemplarzy tygodnika. Jako podstawową jednostkę analizy wybrałam artykuł: artykuły informacyjne i publicystyczne - wzmianki, notatki, sprawozdania, kroniki, kalendaria, reportaże, wywiady, sylwetki, komentarze, artykuły publicystyczne, eseje, felietony, recenzje, dyskusje.

5) Prezentacja wyników badań empirycznych

	Pozytywny wizerunek	Negatywny wizerunek	Neutralny wizerunek	Satyryczny wizerunek	N - łączna liczba artykułów danego typu
Para prezydencka razem - kontekst zawodowy					0
Prezydent - kontekst zawodowy	0	3	1	7	11
Prezydentowa - kontekst zawodowy	3			1	3
Para prezydencka razem - kontekst prywatny	1		1	1	3
Prezydent - kontekst prywatny	1	1		2	4
Prezydentowa - kontekst prywatny	1				1
N - łączna liczba wizerunków danego typu	6	4	2	11	23

Spośród dwunastu wylosowanych numerów tygodnika „Angora”, które ukazały się
w 2007 roku, informacji, artykułów na temat pary Prezydenckiej ukazało się dwadzieścia dwa. Czternaście z nich dotyczyło kontekstu zawodowego i publicznego, co stanowi ponad 63%. Potwierdza to tezę, iż najczęstszym kontekstem pojawiania się artykułów o parze Prezydenckiej są sprawy zawodowe, publiczne.

Aby określić kto z pary prezydenckiej cieszy się lepszym wizerunkiem w tygodniku, należy spojrzeć na kolumnę pozytywny wizerunek, z której wynika, iż w przychylnym kontekście pisano o Marii Kaczyńskiej cztery razy natomiast o Lechu Kaczyńskim dwa razy - co daje kolejno ponad 66% dla Prezydentowej pozytywnych opinii i ponad 33% dla Prezydenta. Równocześnie bohaterem wszystkich czterech artykułów o negatywnej wymowie jest Lech Kaczyński. Dane te potwierdzają tezę, iż wizerunek Marii Kaczyńskiej jest bardziej pozytywny niż wizerunek Prezydenta Kaczyńskiego.

Łączna liczba artykułów o pozytywnej wymowie dla obojga Pary prezydenckiej stanowi ponad 26%, o wymowie negatywnej ponad 17%, o charakterze neutralnym ponad 8% oraz z satyrycznym podtekstem ponad 47%. Wyniki te potwierdzają ostatnią tezę, iż ze względu na humorystyczny charakter tygodnika, najczęstsze są artykuły
o wymowie satyrycznej.

Interesujący jest fakt braku jakiejkolwiek informacji, artykułu o parze prezydenckiej razem w kontekście zawodowym. Prawdopodobne są dwa powody: 1) jest to wynik losowego doboru próby, który wybiera tylko pewną część z populacji; 2) para prezydencka posiada bardzo mało wspólnych spraw zawodowych. Brak artykułów na ten temat jest najprawdopodobniej wypadkową obu tych przyczyn.

Witryna internetowa: http://www.zkdp.pl/index.php, dane z dnia 04.01.08, godz.:14:22

Lisowska - Magdziarz M., „Analiza zawartości mediów - przewodnik dla studentów”, wyd. UJ, Kraków 2004, s.15

5

---