ochrona rutek calosc, Studia zootechnika, Prewencja, Ochrona zdrowia publiczngo


Główne problemy zdrowia publicznego w Polsce i na świecie

Podstawowe funkcje zdrowia publicznego

Światowa Organizacja Zdrowia definiuje podstawowe funkcje zdrowia publicznego (Essentials public Heath funcions) jako funkcje władz zdrowia w zakresie monitonngu, ewaluacji i analizy stanu zdrowia, nadzoru epidemiologicznego, badania i zwalczania zagrożeń dla zdrowia publicznego, promocji zdrowia, udziału społeczeństwa w rozwiązaniu zagadnień zdrowia, rozwoju polityki zdrowotnej i bazy instytucjonalnej dla planowania i zarządzania zdrowiem publicznym, umacniania prawodawstwa zdrowotnego i możliwości jego wdrażania, ewaluacji i promocji równego dostępu do świadczeń zdrowotnych, rozwój kadr i szkolenia w dziedzinie zdrowia publicznego zapewnienie świadczeń zdrowotnych indywidualnych i w środowisku, badan naukowych w zakresie zdrowia publicznego, zmniejszenie niekorzystnego wpływu na zdrowie sytuacji nagłych i katastrof.

Wszyscy pragniemy być chronieni przed chorobami, wychowywać nasze dzieci na w zdrowym środowisku, pracować w bezpiecznych i zdrowych warunkach, a podczas podróży po terytorium UE mieć zapewniony dostęp do niezawodnej i wysokiej jakości opieki zdrowotnej.

Definicja zdrowia publicznego wg Ch. E. A. Winslowa (1920r.). „Zdrowie publiczne to nauka i sztuka zapobiegania chorobom, wydłużanie życia oraz promowanie zdrowia fizycznego i sprawności poprzez zorganizowanie wysiłki społeczeństwa mające na celu higienizację środowiska, zwalczanie zakażeń higienizację środowiska, zwalczanie zakażeń występujących w społecznościach, edukację jednostek odnośnie zasad higieny osobistej, organizacje świadczeń lekarskich i pielęgniarskich mających na celu wczesną diagnozę oraz profilaktycznie ukierunkowane leczenie oraz rozwój mechanizmów społecznych, które zapewniają każdej jednostce w społeczeństwie standard życia właściwy dla utrzymania zdrowia”.

Definicja wg D. Achensona ( autor raportu o nierównościach do klasy społecznej Wlk. Brytania, 1998r.).”Zdrowie publiczne to sztuka i nauka zapobiegania chorobom, promowania zdrowia oraz wydłużania życia poprzez zorganizowane wysiłki społeczeństwa”.

Definicja wg Kulik T.B. Latalski M. (Lublin 2002r.). „Zdrowie publiczne to dyscyplina naukowa bejmująca zagadnienia zdrowia społeczeństwa, współzależność stanu zdrowia społeczeństwa, współzależność stanu zdrowia od warunków życia oraz form troski o zdrowie w odniesieniu do jednostki, rodziny i całej społeczności”.

Johann Peter Frank (1745-1821) profesor medycyny w Gestyndze, Pawii, Wiedniu i Petersburgu, autor podstaw zdrowia publicznego „System einer vollstanding mediznischen Polizer”.

Postulaty pod adresem państwa dla dobra zdrowia ogółu:

-wprowadzenie obowiązku posiadania świadectw zdrowia przed zawarciem związku małrzeńskiego

-zapewnienie opieki nad macierzyństwem

-urządzenie szkol i nauczanie zgodnie z wymogami zdrowia

-zwalczanie alkoholizmu i prostytucji

-zaopatrzenie w wodę i usuwanie nieczystości

Zdrowie publiczne- nauka zajmująca się zdrowiem na poziomie populacji ludzkiej, zapobieganiem chorobom, przedłużaniem życia, promowaniem zdrowia i aktywności fizycznej poprzez zorganizowanie wysiłki na rzecz higieny środowiska, kontrolę chorób zakaźnych, oświatę dotyczącą zasad higieny osobistej, tworzenie i funkcjonowanie służb medycznych i opiekuńczych w celu wczesnego diagnozowania i zapobieganie chorobom, rozwijanie takich społecznych mechanizmów, które zapewnia każdemu standard życia umożliwiający zachowanie i umacnianie zdrowia.

Zdrowie publiczne jest instytucją społeczną i oznacza po prostu zdrowie ludzkości.

Zdrowie publiczne obejmuje szeroki zakres działań wielodyscyplinarnych wiążących się z różnymi aspektami zdrowia ludzi, jego ochroną, umocnienie i poprawą, oceną potrzeb zdrowotnych populacji oraz sposobami ich zwalczania.

Zajmuje się nie tylko zdrowiem jednostki, ale także zdrowiem wszystkich ludzi oraz jego uwarunkowaniami zarówno negatywnymi, jak i pozytywnymi, czyli działaniami prozdrowotnymi umacniającymi zdrowie.

Znaczenie zdrowia publicznego znalazło swój wyraz w licznych dokumentach Organizacji Narodów Zjednoczonych i licznych agend, w szczególności w dokumentach Światowej Organizacji Zdrowia, jak również w dokumentach UE.

UE tworzy ustawodawstwo, któremu podlegają bezpośrednio obywate

Konstytucyjnymi podwalinami UE, tworzących więzy prawne wkraczające poza stosunki wynikające z umów pomiędzy suwerennymi państwami są między innymi: Traktat Paryski, Traktat Rzymski, Jednolity Akt Europejski, Traktat z Maastricht i Traktat z Amestedamu.

Unia Europejka jako priorytety w tym zakresie rekomenduje:

-Wspólne rozwiązanie problemów (co roku przeznacza ponad 50 mln euro na działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa zdrowia, promowania dobrego stanu zdrowia, zmniejszenia nierówności, lepszego informowania o kwestiach zdrowotnych oraz rozpowszechniania Widzy na ten temat.

-Zapobieganie chorobom i ich kontrolowanie (europejskie centrum ds. zapobiegania i kontroli chorób gromadzi i przekazuje informacje o istniejących i pojawiającym się zagrożeniach, wraz z krajowymi organami ochrony zdrowia centrum pracuje nad rozwojem europejskich systemów nadzoru i wczesnego ostrzegania).

Główne problemy zdrowia publicznego w Polsce i na świecie.

-Choroby przewlekle?/choroby serca, udary, nowotwory, choroby układu oddechowego, cukrzyca/

-AIDS?

-Choroby zakaźne?

Trzy podstawowe obszary działań w UE:

-zdrowie publiczne

-bezpieczeństwo środków spożywczych

-ochrona konsumentów

Ochrona zdrowia zwierząt- element ochrony zdrowia publicznego

Aktualne zagadnienia chorób odzwierzęcych

Choroby odzwierzęce

-Transmisja od zwierzęcia do człowieka może być bezpośrednia, przez środowisko/woda/gleba/lub przez wektory/stawonogi, skorupiaki/

-Zwyczajowo pod pojęciem zwierzęcia rozumiemy kręgowce.

-Choroby i zakażenia, w których dochodzi do transmisji czynnika zakaźnego pomiędzy zwierzęciem a człowiekiem (antropozoonozy, zooantropozy).

Choroby odzwierzęce bakteryjne:

-Wąglik

-Bruceloza

-Borelioza z Lyme

-Różyca

-Leptospiroza

-Tularemia

-Salmonellozy odzwierzęce

-Dżuma

-Choroba kociego pazura/bartonelloza/

-Gorączka Q

-Papuzica

-Nosacizna

-Listerioza

-Pastereloza

-Meloidoza

-Zakażenie Campylobacter sp.

-Dur powrotny

Wirusowe

-Grypa świń

-Grypa ptasia

-Zakażenia hantavirusem

-Wścieklizna

-Gorączka Rift Valley

-Końskie zapalenie mózgu/wschodnie, zachodnie i wenezuelskie/

-Japońskie zapalenie mózgu

-Gorączka zachodniego Nilu

-Kleszczowe zapalenie mózgu

Pasożytnicze

-Dirofilarioza

-Paragonimoza

-Opistrochoza

-Schistomatoza, cerkariowe zapalenie skóry

-Babeszjoza

-Zakażenia motylica wątrobową toksokaroza

-Włośnica

-Bąblowcowa

-Toksoplazmozy

-Tasiemczyce

Grzybicze

-Pneumocytoza

-Aspergiloza

-Zakażenia Trichophyton

-Histoplazmoza

Wąglik- etiologia (anthrax)

-Za zjadliwość odpowiedzialne są: otoczka bakteryjna, antygent ochrony/PA-Protectiv Antigent/ czynnik odpowiedzialny za obrzęk/EF-Edema Factor/ czynnik wywołujący śmierć komórki/LF-Ltal Factor/

-zarodnikujący

-wielkość 1-10µm

-tlenowa

-gram dodatnia, otoczkowa laseczka

-Bacillus anthracis

Epidemiologia

Źródło zakażenia:

-produkty zwierzęce/skóra, sierść, wełna, mięso. mączka kostna/

-gleba skażona tymi produktami

-chore i padle zwierzęta/bydło, przeżuwacze/

-broń biologiczna

Drogi zakażenia:

-pokarmowa

-wziewna

-przez uszkodzona skórę

Obraz kliniczny:

Postać skóra

-czarna krostka

czerwona plamka- grudka- pęcherzyk z surowicza lub krwista cieczą- owrzodzeniem z przyschniętymi masami martwiczymi i twardym, niebolesnym naciekiem wokół owrzodzenia i wianuszkiem drobnych pęcherzyków wokół

-obrzęk złośliwy

naciek z szybko narastającym obrzękiem, zasinieniem skóry

Obraz kliniczny:

Postać śródpiersiowo- płucna

-krwotoczne zapalenie śródpiersia widoczne w rtg

-kaszel, duszność, sinica

-krwotoczno-martwicze zapalenie płuc

-Śmiertelność 90-100%

Postać jelitowa

-krwista biegunka, bole brzucha, gorączką

-zapalenie otrzewnej, martwica węzłów chłonnych krezkowych i ścian jelita

Śmiertelność 90-100%

Zapalenie opon- mózgowo- rdzeniowych i posocznica

-jest zejściem postaci płucnej, jelitowej a niekiedy skórnej,

-Gorączka, bole głowy, objawy oponowe, zaburzenia świadomości

-Śmiertelność 100%

Rozpoznanie:

-PCR

-Próbą biologiczna

-Serologia

odczyn termoprecypitacji/test Ascoliego/

odczyn mikrohemaglutynacji

ELISA

-Izolacja i hodowla bakteryjna-wymazy

Zapobieganie

-Profilaktyczna antybiotykoterapia/ciprofloksacyna, doxycylina/

-Dekontaminacja odzieży, pomieszczeń

-Szczepienia-zabita szczepionka, żywa atenuowana

Borelioza z Lome- etologia

Borelioza (choroba z Lome, krętkowica kleszczowina, łac. Borreliosis, ang. Lyme disease, Lyme borreliosis)- wielonarządowa choroba zakaźna wywoływana przez bakterie należące do krętków: Borrelia burgdorferi, Borrelia garinii, Borrelia afzelii,Borrelia Japonia.

-Przenoszona na człowieka i niektóre zwierzęta przez kleszcze rodzaju ixodes. 
-W 1975 r. opublikowano opis 12 przypadków zapełnia stawów u dzieci z okolic miasteczek Lyme oraz Old Lyme w stanie Connecticut i zasugerowano ich związek ze zmianami skórnymi po ukąszeniach kleszczy. Od tej miejscowości wzięła się angielska nazwa choroby. Lyme disease, która jest po angielsku również znana jako borreliosis, po polsku borelioza, od nazwiska francuskiego biologa Borrela, na którego cześć nazwano rodzaj bakterii Borrelia.Willy Burgdorfer w 1982roku wyizolował z kleszcza Ixodes domini krętki, które później uznaniu zasług Burgdorf nazwano Borrelia burgdorferi .Rok później wykryto swoiste przeciwciała w klasie IGM i IgG przeciwko Borrelia burgdoferi. W Polsce zachorowania na boreliozę z Lyme zaczęto rozpoznawać dopiero pod koniec lat 80.

Epidemiologia

-Bakterie są przenoszone głównie ze śliną kleszczy z rodzaju Ixodes ( W Europie L. Ricinus).

Obraz kliniczny

-3 fazy choroby

-Duża zmienność obrazu klinicznego

-Naśladowanie innych chorób

-Podstępny, często wieloletni przebieg

1 Okres choroby- faza miejscowa

-rumień wędrujący /Erythema chrinicum migrans/

-Pseudochlonniak bereliozowy

2 okres choroby- wczesna rozsiana

-zapalenie stawów/ głównie dużych/

-neuroborelioza/porażenia nerwu 7/

-wtórne zmiany obrączkowe na skórze

-uszkodzenie serca

Obraz kliniczny

-Neuro- borelioza- niedowład nerwu twarzowego

-porażenie lub stan zapalny skóry mózgu i opon mózgowych

-zapalenie opon mózgowych

-stan zapalny mózgu

-schodzenia neurologiczno-psychiczne

-stan zapalny pojedynczych regionów nerwowych

-zapalenie kłębuszków nerwowych

-porażenie nerwów wzrokowych

*********************************************

TBE/tick-borne encephalitis/ kleszczowe zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych i mózgu

-wirus należy do rodziny Flavoviridae

-Do tej samej rodziny należą wirusy wywołujące dengą, żółtą gorączkę, japońskie zapalenie mózgu, wirusowe zapalenie wątroby typu C

Oczekując na kolejną ofiarę, niezwykle odporne na brak pożywienia, wytrzymują głód przez okres kilku lat.

Kompletnie ślepy i głuchy z natury kleszcz wie o zbliżającym się człowieku z odległości 21 metrów.

Wścieklizna

Wg OIE/lata 2005-2014/

Toksoplazmoza

Etiologia- Toxoplasma gondi

Epidemiologia

Źródła zarażenia

Z obecnego stanu badań wynika, że główną (70%) przyczyną zachorowań na toksoplazmozę jest spożywanie surowego mięsa. W badaniach trwających od 10 lat udało się wstępnie ustalić, że pierwotniak ginie po głębokim zamrożeniu lub gotowaniu powyżej 20minut w temperaturze 60°C. Głównym źródłem zakażenia kotów są pierwotniaki występujące w mięsie upolowanych gryzoni. Ograniczenie swobody kota poza domem zapobieganie przenoszeniu się infekcji z innych zwierząt co w efekcie chroni osoby mające na co dzień kontakt z kotem.

Toksoplazmoza w ciąży

U kobiet ciężarnych pasożyt wywołujący toksoplazmozę dostaje się do organizmu dziecka z krwią matki, bezpośrednio przez jej łożysko.

Stanowi on bardzo poważne zagrożenie dla płodu, zwłaszcza jeśli matka zarazi się toksoplazmowa po raz pierwszy właśnie w czasie ciąży.

Objawy toksoplazmozy u ludzi

CHOROBA KOCIEGO PAZURA- BARTONELOZA (BARTONELLOSIS)

Leptospiroza

Bruceloza

Etiologia- Brucela abortus, B. Suis, B. melitensis, Brucella canis

Epidemiologia:

Objawy kliniczne

Powikłania

Leczenie

Tularemia `Dżuma gryzoni”

Etiologia- mała polimorficzna pałeczka Francisella tularensis.

Epidemiologia- źródło zarażenia: chore zwierzęta lub produkty od nich pochodzące /zające, króliki/, gryzonie, bydło, świnie, owce, kozy, psy.

Drogi zakażenia: przez skórę, śluzówkę, droga pokarmowa, droga kropelkowa

Tularemia

Postać kliniczna:

Różyca

*******************************************

GMO

Organizmy modyfikowane genetycznie w skrócie GMO (ang. Genetically Modified Organisms) - organizmy, których genom został zmieniony metodami inżynierii genetycznej w celu uzyskania nowych cech fizjologicznych (lub zmiany istniejących).

GMO to organizm inny niż organizm człowieka, w którym materiał genetyczny został zmieniony w sposób niezachodzący w warunkach naturalnych wskutek krzyżowania lub naturalnej rekombinacji.

Rośliny GM-> zielona rewolucja

Pierwsza genetycznie zmodyfikowaną rośliną były pomidory wprowadzone na amerykański rynek przez firmę Calgene z Kalifornii juz w 1994 roku.

GMO

-Obecnie masowo produkowane rośliny zmodyfikowane genetycznie- liczne odmiany soi, bawełny, rzepaku i kukurydzy-maja zwiększona odporność na środki ochrony roślin i szkodniki.

-Pierwsze komercyjne uprawy roślin GM zarejestrowano w 1996r /kilkanaście jest to kilkanaście % w skali roku/.

-W 2013r powierzchnia upraw roślin transgenicznych na świecie wynosiła 175, 2mln ha/ 11, 7% gruntów ornych na świecie/ a taka forma uprawy zajmowało się 18mln gospodarstw.

-USA- 70, 1mln ha

-Brazylia- 40, 3mln ha

-Argentyna -24, 4mln ha

-Indie -11, 1mln ha

-Kanada - 10, 8mln ha

-UE-148013ha (Hiszpania, Portugalia, Czechy, Rumunia, Słowacja).

-Na świecie najczęściej modyfikowana roślinami są: soja- królowa roślin GM, (ponad 85, 4mln ha), kukurydza (ponad 57, 4mln ha), bawełna (około 23, 9mln ha), rzepak (około 8, 2mln ha).

-W Europie najczęściej modyfikuje się: kukurydze, rzepak, buraki cukrowe, ziemniaki.

GMO- najczęściej uprawiane rośliny

-Odmiany odporne na herbicydy około 100mln ha

-Rośliny odporne na działanie szkodników około 27mln ha.

-W ostatnich latach rośnie znaczenie roślin posiadających dwie lub trzy skumulowane cechy a maleje udział odmian odpornych na działanie szkodników.

GMO- rodzaje modyfikacji genetycznych

-zmieniona zostaje aktywność genów naturalnie występujących w danym organizmie.

-do organizmu wprowadzone zostają dodatkowe kopie jego własnych genów.

-wprowadzany gen pochodzi z organizmu innego gatunku (organizmy transgeniczne).

-wprowadzenie genów pochodzących z innych gatunków, które nadają modyfikowanemu organizmowi pożądana cechę niewystępująca u niego naturalnie.

GMO

-Modyfikacje genetyczne w biologii i medycynie.

-badania nad rakiem, chorobami dziedzicznymi, chorobami zakaźnymi oraz w badaniach nad mechanizmami rozwoju (tzw. modele transgeniczne).

Modyfikacje genetyczne w rolnictwie

-modyfikacja roślin uprawnych polegają przede wszystkim na wprowadzeniu lub usunięciu z nich określonych genów. Modyfikacje maja przede wszystkim na celu:

-zwiększenie odporności na herbicydy i szkodniki

-zwiększenie odporności na infekcje wirusowe, bakteryjne, grzybowe.

-zwiększenie tolerancji na stres abiotyczny (głównie zmiany klimatyczne).

-przedłużenie trwałości owoców

-poprawę składu kwasów tłuszczowych oraz aminokwasów białek.

-uformowanie stężenia fitoestrogenów

-zwiększenie zawartości suchej masy

-zmiana zawartości węglowodanów, karotenoidów i witamin

-usuniecie składników antyżywieniowych - toksyn, związków utrudniających przyswajanie składników odżywczych oraz związków, które podczas obróbki kulinarnej ulegają rekcjom chemicznym wytwarzając toksyny. Modyfikacje te zwiększają np zawartość nutraceutykow, czyli substancji niezbędnych dla zdrowia.

Modyfikacje genetyczne zwierząt

-Modyfikacje zwierząt maja na celu głównie uzyskanie zwierząt o pożądanych cechach w hodowli- szybciej rosnące świnie, ryby, zastosowaniu ich produkcji białek, enzymów innych substancji wykorzystanych w przemyśle farmaceutycznym, (jako bioreaktory) uodpornieniu na choroby.

Modyfikacje zwierząt nie są tak popularne jak roślin, głównie ze względu na trudności w samym procesie modyfikacji, proces jest bardzo skomplikowany ii trwa długo, koszty są bardzo duże. Zwierzęta modyfikowane genetycznie często chorują lub są bezpłodne.

GMO na cele paszowe i do produkcji żywności

-Temat kontrowersyjny i nieustannie poruszany- bezpieczeństwo ludzi i zwierząt.

-W UE procedury oceny GMO, rejestracji GMO do obrotu na terenie UE, monitorowanie rynku, kontrola prawidłowego oznakowania.

-Niskie zaufanie do urzędów kontrolujących pasze i żywności bezpieczeństwa roślin GM- brak dostatecznej wiedzy społeczeństwa z zakresu biotechnologii, zdarzają się przypadki fałszowania żywności.

Obecnie większość naukowców zajmujących się GMO uważa, ze nie jest ono większym zagrożeniem dla zdrowia niż organizmy niemodyfikowane. Z tym wnioskiem zgadza się również analiza Europejskiego Urzędu ds. bezpieczeństwa Żywności 9EFSA).

Dostępność

-W 2011 roku GMO było uprawiane na 160mln hektarach, czyli 8% ziem nadających się pod uprawę. GMO jest dopuszczone w 29krajach, zamieszkałych przez 4mln ludzi.

-UE

-W UE komercyjnie uprawiane są dwie rośliny zmodyfikowane genetycznie. Od końca lat 90 do uprawy, przez Europejski Urząd do spraw Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), odmiana kukurydzy zmodyfikowanej MON810, a w 2011 roku dopuszczono zmodyfikowanego ziemniaka Amflora. W 2010 roku uprawy MON810 zajmowały 80tys. hektarów (w pięciu państwach członkowskich UE) i skupione byli głównie na terenach gdzie dużym problemem jest szkodnik Omacnica proso9waninka. Ziemniaka Amflora

Omacnica prosowianka. Ziemianka Amflora uprawiano na 256hektarach w trzech państwach członkowskich przede wszystkim w pobliżu zakładów

Włochy

-W kwietniu 2010 włoski minister zdrowia oraz minister środowiska podpisali dekret zakazujący upraw kukurydzy MON810 na terytorium swojego kraju. Konieczność przeprowadzenia oceny wpływu odmian gatunków na ludzi i środowisko popiera 75% Włochów.

Polska

-W marcu 2010 minister rolnictwa marek Sawicki sprzeciwił się sposobowi, w jaki Komisja Europejska przeprowadziła procedurę rejestracji modyfikowanego genetycznie ziemniaka. Państwa członkowskie UE nie wiedziały ze KE planuje wprowadzenie zmodyfikowanego ziemniaka do uprawy.

-Według danych ISAAA w Polsce w 2008r trzy tysiące hektarów było wykorzystywanych pod uprawy roślin genetycznie zmodyfikowanych, tj. trzykrotnie wiej niż rok wcześniej. W Polsce dozwolone jest również stosowanie do karmienia zwierząt hodowlanych pasz zawierających organizmy modyfikowane genetycznie, rocznie importuje się do Polski dwa miliony ton śruty sojowej.

GMO

-Za zagadnienia związane z wykorzystaniem organizmów genetycznie zmodyfikowanych w Polsce z wyjątkami określonymi w przepisach prawnych, odpowiada minister środowiska. Do głównych obowiązków w tym zakresie należą m.in.:

-wydawanie zezwoleń na prowadzenie zakładów inżynierii genetycznej

-przyjmowanie zgłoszeń zamkniętego użycia

-wydawanie decyzji w sprawach zamierzonego uwolnienia GMO do środowiska w celach doświadczalnych

-wydawanie decyzji w sprawach wprowadzenia do obrotu, GMO jako produkt lub w produktach

-koordynacja kontroli i monitorowanie działalności w zakresie GMO

-koordynacja gromadzenia i wymiany informacji w zakresie GMO dotyczących zapewnienie bezpieczeństwa ludzi i środowiska

Opinie społeczne w sprawach GMO można kierować pisemne ( w formie papierowej lub elektronicznej) lub ustnie do protokołu do Departamentu Leśnictwa i Ochrony Przyrody, Ministerstwa Środowiska, ul Wawelska 52/54 00-992 Warszawa pokój 382 lub emailem w terminie 21 dni od wpłynięcia wniosku.

Za i przeciw spor o GMO

-Eksperci za GMO

-Korzyści przeciwko zagrożeniom

-Żywność zmodyfikowana genetycznie- pełna zalet, tańsza i pożywniejsza od naturalnej. Wielka nadzieja na likwidacje głodu na świecie, ale tez budzące równie wielkie obawy. Czy genetycznie ingerencje w spożywane rośliny i zwierzęta nie obrócą się w przyszłości przeciwko ludzkości?

-Uprawianie roślin GMO można określić trzema słowami: lepiej, szybciej i bardziej precyzyjnie.

Zalety żywności GMO

-genetycznie modyfikowana żywności przed wprowadzeniem na rynek jest szczegółowo i dokładnie badania pod katem bezpieczeństwa dla ludzi i zwierząt

-rośliny GMO mogą być uprawiane na terenach, gdzie występuje nieprzyjazne warunki klimatyczne takie jak mróz, wysoka temperatura, susze, nadmiar promieniowania słonecznego

-modyfikacje genetyczne umożliwiają uzyskanie wysokich plonów zbóż przy gorszych warunkach glebowych

-rośliny GMO przyczyniają się do zmniejszenia zużycia pestycydów, ponieważ nie musza być spryskane chemikaliami przeciwko szkodnikom i chwastom

-żywność GMO często posiada lepsze walory smakowe bądź zapachowe od tradycyjnej żywności

-Żywność modyfikowana genetycznie dłużej pozostaje świeża, co ma duże znaczenie w jej transporcie oraz składowaniu.

-Żywność modyfikowana genetycznie ma udoskonalony skład chemiczny, dzięki czemu niektóre GMO działają jak leki-zloty ryz ma zwiększoną ilość witaminy A prawie dwudziestokrotnie

Wady żywności GMO

Żywność genetycznie modyfikowana niesie ze sobą tez inne ryzyko. Specjaliści mówią o powstaniu tzw. superchwastów. W trakcie wytwarzania roślin GMO, do ich komórek wprowadza się fragmenty DNA, które zwiększają ich odporność na chwasty czy szkodniki. Rośliny GMO mogą przekazać owe geny blisko rosnącym, dzikim roślinom, także chwastom. Powstałe w ten sposób superchwasty trudno będzie wytępić, a do ich zwalczania potrzeba będzie większej ilości toksycznych środków chemicznych.

-Inne wady GMO to zaburzenie równowagi w przyrodzie. Mianowicie, wraz z ekspansywnym rozwojem GMO, mogą zaniknąć niektóre gatunki roślin. Cięgle to za sobą istotnie i realne ryzyko, ze wraz z tym wymrze wiele gatunków zwierząt. GMO nie jest rozwiązaniem dla problemów rolnictwa i głodu na świeci. Inżynieria genetyczna jest technologia wysoce skomercjalizowana i narzucona przez wielkie korporacje. Udowodniono także ze problem głodu nie jest spowodowany brakiem żywności, lecz- jak twierdzi FAO (Organizacja Narodów Zjednoczony do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa) - niewłaściwa jej dystrybucja.

GMO- podsumowanie

-Rośliny zmodyfikowane genetycznie z roku na rok zyskują coraz więcej zwolenników. Producentom takie uprawy przynoszą większe zyski, a konsumentów cieszą oszczędności w wydatkach na żywność.

-Stosowanie organizmów GMO w produkcji pasz i żywności jest powszechna praktyka na całym świecie

-Nie ogranicza się to do transgenicznych roślin uprawnianych, ale GMO stosuje się również do produkcji wielu dodatkową paszowych, dodatków do żywności, witamin, enzymów, związków biologicznie czynnych czy suplementów diety.

-Silny ekonomiczny nacisk przeciwników GMO w znacznej mierze rekrutujący się w środowisk tzw. zielonych.

-Obawiają się oni, ze proces genetycznych ingerencji w organizmach żywych może wymknąć się człowiekowi spod kontroli. Może powadzić się do zaburzenia równowagi biologicznej w przyrodzie, a nawet- w nieznany do dziś sposób- zaszkodzić stanowi zdrowia i spowodować zmiany w genach spożywających taka żywność ludzi.

-Polska opinia publiczna wydaje się skłaniać ku argumentacji przeciwnikowi organizmów genetycznie zmodyfikowanych. Według sondaży aż 75% polaków obawia się GMO. Równocześnie jednak spożywają takie rośliny w postaci importowanych produktów żywnościowych. Często o tym nawet nie wiedząc. Przykładem może tu być soja, której przetwory nie tylko stanowiła podstawę wegetariańskiej kuchni. Białko tzw. izolaty sojowe dodawane są do wędlin i pieczywa szacuje się, ze ogółem 60% żywności na świecie zawierają składniki sojowe, a ponad polowa z nich pochodzi z transgenicznej soi.

-W swoich obawach przed żywnością zmodyfikowana genetycznie Polacy nie wyróżniają się spośród ogółu Europejczyków

-Unia Europejska bardzo niechętnie wpuszcza się na swój rynek GMO. Rząd USA oskarżył nawet komisje europejska o celowe blokowanie importu takiej żywności przed Światowa Organizacja Handlu (WTO)

-Politycy i społeczeństwa europejskie obawiają się ryzyka związanego z ich spożywaniem. Czy słusznie?

GMO

-Europejski rynek otwiera się na żywność zmodyfikowana genetycznie powoli i z obawami. Tymczasem na świecie pojawiły się juz GMO następnej generacji. Maja one wzbogacone cechy odżywcze oraz łatwiej poddają się przetworzeniu do celów spożywczych. Do wchodzących na rynek rolnym tego rodzaju należy ryz nasycony beta-karotenami i ziemniaki pozbawione amylazy łatwiej przerobić na frytki, zaś transgeniczne buraki cukrowe, tytoń- a nawet papaje- można dłużej przechowywać bez utraty użytecznych właściwości.

Żywność modyfikowana genetycznie staje się nieodłączna częścią otaczającego nas świata. Na dobre czy źle, jednak okazje przyszłość

Naukowcy na całym świecie podejmują próby uzyskania szczepionek z odpowiednio przekształcanych białek roślin modyfikowanych genetycznie. Ich wielka zaleta byłaby

Polsce naukowcom udało się stworzyć m.in. transgeniczna sałatkę, która ma w przyszłości zastąpić szczepionkę przeciw żółtaczce typu B.

Główne cechy wprowadzane do roślin

1. Odporność na choroby i szkodniki: rośliny odporne na szkodniki (Lepidoptera, Diptera, Coleoptera) przykładem może być odporność na stonkę ziemniaczana uzyskaną po wprowadzeniu genów z bakterii Bacillus thurigenis w wyniku, czego wytworzone związki nieszkodliwe dla człowieka a toksyczne dla stonki-toksyny Bt, przyłączają się do receptorów w przewodzie pokarmowym owadów i powodują ich śmierć

-rośliny odporne na choroby bakteryjne i grzybowe

5. Cechy żywieniowe: rośliny z owocami o zwiększonej trwałości (opóźnieniu procesów dojrzewania owoców, pomidor), który wprowadzono na rynek amerykański w 1994roku; pomidory o zwiększonej ilości witaminy A).

-rośliny z modyfikowanymi węglowodanami (intensyfikacja biosyntezy skrobi u ziemniaka, kształtowanie struktury polisacharydów, bezamylowe ziemniaki, ziemniaki o wyższej zawartości skrobi; wprowadzenie nowych polisacharydów do roślin- np. fruktanów, u buraka cukrowego, czy ziemniaka).

-rośliny z intensyfikacją biosyntezy barwników karotenoidowych (wzbogacenie roślin w prowitaminę A u ryżu, lub synteza tych barwników w tkankach nie związanych wcześniej z fotosyntezą).

-rośliny z modyfikowanymi białkami (zmiany zawartości poszczególnych aminokwasów w białkach, zmiany właściwości funkcjonalnych białek, wprowadzenie nowych białek, np. białka słodkie- owoce strefy umiarkowanej, białka sojowe, zwiększenie zawartości glutenu w pszenicy- lepsza jakość mąki, białka zamarzanie, czy w końcu usunięcie białek, które wywołują u ludzi reakcje alergii).

GMO w Polsce

Pierwsze w Polsce doświadczenia polowe z transgenicznymi roślinami zostały wprowadzone w 1997r. Dotyczyły kukurydzy, ziemniaków i buraków pastewnych. W sierpniu 1997r, wysiano na polskie pola pierwszy transgeniczny rzepak. Zespół prof., A.B.Legockiego w Poznaniu otrzymał sałatę zawierającą jadalną szczepionkę przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby. Natomiast zespół prof. P .Borowicza i Płócienniczaka z Warszawy opracował metodę produkcji gensuliny, czy ludzkiej insuliny przez bakterie. Należy również wspomnieć, iż zespół prof. Malepszego otrzymał słodkie ogórki, pomidory poprzez wprowadzenie genu białka traumatyny do genomu tych warzyw.

Prawo dotyczące GMO to w różnych krajach wygląda rozmaicie. W USA produkt transgeniczny musi uzyskać dopuszczenie FDA(Ford and Drug Administration), nie ma jednak wymogu dotyczącego oznaczenia produktu jako zmodyfikowanego genetycznie, chyba że istotnie róźni się pod względem składu chemicznego od produktu konwencjonalnego. W Unii Europejskiej znany jest cały szereg dyrektyw i innych aktów prawnych UE szczegółowo określających zagadnienia zezwoleń związane z GMO. Wskazują one między innymi na konieczność prowadzenia badań toksykologicznych i żywieniowych, określają dozwolone praktyki inżynierii genetycznej i warunki ich patentowania. Do lat 90-tych w Stanach Zjednoczonych wydano tysiące zezwoleń na eksperymenty polowe z roślinami transgenicznymi, w Europie kilkaset, a w Polsce zaledwie kilka lat.

7sierpnia 2003 roku weszły w życie nowe przepisy, na mocy których sprzedaż produktów GMO przeznaczonych do zamkniętego użycia została uproszczona. Importer nie ma obowiązku uzyskania pozwolenia na obrót produktami GMO. Placówki naukowe planujące pracę z produktami GMO nadal mają obowiązek uzyskania pozwolenia na zamknięte użycie produktów GMO, zwolnione jednak zostały z opłaty skarbowej (Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 sierpnia 2003r. W sprawie sposobu i postępowania dotyczącego nowej żywności).

Jaka nas czeka zatem przyszłość? Czy obawa przed transgenicznymi organizmami weźmie górę nad entuzjazmem z którym można by witać nowe życie.

*******************************************

TERRORYZM I BIOTERRORYZM

Terroryzm- nieuzasadnione lub bezprawne użycie siły bądź przemocy wobec osób lub mienia, aby zastraszyć lub wywrzeć przymus na rząd, ludność cywilną lub ich część, co zmierza do promocji celów politycznych lub społecznych (terroryzm politycnzy, kryminalny).

Bioterroryzm- wykorzystywanie czynników biologicznych (lub broni biologicznej) w celach terrorystycznych.

Broń biologiczna - broń masowego rażenia ubogich

Metody ataku bioterrorystycznego

Atak może być :

Użycie patogenów;

Sposoby rozsiewu patogenów:

Wykorzystanie aerozoli biologicznych ( zwłaszcza wprowadzenie do wentylacji i klimatyzacji)

Użycie naturalnych przenosicieli zarazków ( zwłaszcza owadów, szczurów, itp)

Zanieczyszczenie wody i żywności ( terroryzm hipermarketowy): podrzucanie i wysyłanie zakażonych przedmiotów i przesyłek

Spojrzenie terrorystów na broń biologiczna

Łatwa i tania produkcja, duże zapasy w krajach " popierających terroryzm" łatwość pozyskiwania , przenoszenia i gromadzenia

Możliwość zarówno skrytego jak i jawnego ataku zrealizowanego w prosty sposób

Duży efekt psychologiczny, duże nakłady przy usuwaniu skutków ataku

Wysoka podatność populacji cywilnej na działanie czynników biologicznych (brak szczepień przeciwko większości potencjalnych patogenów)

Przy skrytym ataku mogą wystąpić trudności w rozpoznaniu patogenu (nietypowość objawów dla rzadkich jednostek chorobowych)- wymagana duża sprawność służb epidemiologicznych i sprawozdawczości zdrowotnej.

CDC biological warfare disease& agents

Listing: category A

  1. Waglik (antrax): bacillus anthracis

  2. Jad kiełbasiany (botulisnus): toksyna Clostridium botulinium

  3. Dżuma (pestis): Yerstina pestitis

  4. Ospa prawdziwa (variola maior) arthopoxvirus

  5. Tularemia: rrancisella tularensis

  6. Wirusowe gorączkikrwotoczne: filovira, np. ebola, Marburg oraz arenovira, np. lassa, machaupo.

Listing : category B

1. Brucelozą: brucella sp ,

2. Zagrożenie skażenia żywności np salmonella sp, eschericha coli

O157: h7, schigella sp.

3. pseudomonacizna

4. gorączka Q coxiella burnetti

5. intoksykacja olejem rycynowym z rącznika

6. zatrucie enterotoksyną B: staphylococcus sp.,

7. dur plamisty

8. wirusowe zapalenie mózgu: alphavira (np. wenezuelskie końskie zapalenie mózgu, wschodnie końskie zapalenie mózgu)'

9. zagrożenie skażenia wody np. vibro cholerae

10. papuzica

Category C:

Patogeny nowo pojawiające się, które mogą być obiektem manipulacji genetycznych oraz narzędziem ataku biologicznego ze wzgl. na :

Dostępność

Łatwość rozsiewania

Duży potencjał powodowania wysokiej śmiertelności i znaczny wpływ na

zdrowie publiczne

  1. Gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym Hantaviruses

  2. Grużlica oprona na leki: mycoplasma sp.

  3. Malajskie (japońskie) zapalenie mózgu: Nipah virus

  4. Kleszczowe zapalenie mózgu

  5. Kleszczowa gorączka krwotoczna

  6. Żółta febr: Flavovirus

Spojrzenie terrorystów na niektóre pozycje listy potencjalnych cYnnikow

Biologicznych

PATOGEN

GŁÓWNE ZALETY

GŁÓWNE WADY

WĄGLIK

Duża zakaźność i śmiertelność

Umiarkowana transmisja wśród ludzi

DŻUMA

Duża śmiertelność i zaraźliwość w postaci płucnej, możliwość skrytego ataku srogą rozsiewu zakażonych pcheł

Niepełna wrażliwość populacji na bakterię

TULAREMIA

Wyjątkowo duża zakaźność, trudna diagnostyka

Stosunkowo mała śmiertelność

SALMONELLOZY

Łatwość i taniość pozyskania patogenu, łatwość dystrybucji

Mała śmiertelność, łatwa identyfikacja patogenu

WIRUSOWE GORĄCZKI KRWOTOCZNE

Duża śmiertelność i dynamika epidemii (wyjątkowa zakaźność i zaraźliwość)

Trudności w uzyskaniu wirusa

OSPA

Obecnie dość duża śmiertelność, wysoka zakaźność i zaraźliwość (transmisja), znaczenie ma wygląd chorych

Trudności w uzyskaniu wirusa, teoretycznie możliwe odtworzenie genetyczne