Ostateczny cel Gaudiya Vaisnavizmu

"To jak Bhaktivinoda Thakura traktował ten temat, jest bardzo dobrze udokumentowane w jego Bhajana Rahasya. Omawia on siddha-deha (doskonałe ciało duchowe) ze szczegółami, tylko kiedy wspomina o bhava-bhakti. W innych wypadkach jasno stwierdza, że przedwczesna, tak zwana medytacja o czyjejś siddha-deha, może przynieść efekty odwrotne do zamierzonych."

P. Co miałeś na myśli pisząc, że prawdziwe piękno wymaga pełnego zaangażowania w świadomosc Kryszny, w granicach czyichś możliwości?

O. Jest to interpretacja słynnego wersetu z Bhagavatam, który lubił przytaczać Bhaktivinoda Thakura:

sve sve 'dhikare ya nistha

sa gunah parikirtitah

viparyayas tu dosah syad

ubhayor esa niscayah

" Stałość na własnej pozycji jest uważana za rzeczywistą pobożność, gdy tymczasem zbaczanie ze swojej ścieżki uważa się za niepobożność. W ten sposób te dwie rzeczy są ostatecznie określone." (SB 11.21.2)

Werset ten w dużym stopniu przypomina werset z Bhagavad gity 3.35, który mówi, że w interesie duszy leży działanie odpowiednie do jej sva-dharmy, czyli socioreligijnego położenia. Bhaktivinoda Thakura zastosował ten werset również do życia w oddaniu, które jest ponad varnaśrama dharmą. Jego opinia w odniesieniu do ŚB11.21.2 była taka, że pobożność i niepobożność ocenia sie w nastepujący sposób: stały wysiłek (w intonowaniu świętego imienia) stosownie do poziomu zaawansowania jest rzeczywistą pobożnością, gdy tymczasem odchylenie od własnej pozycji (imitowanie etapu, którego się jeszcze nie osiągnęło) uważane jest za niepobożność.

P. Dlaczego krytycy Śrila Bhaktisiddhanty Saraswatiego mają skłonność do odcinania go od jego guru i ojca Śrila Bhaktivinoda Thakura?

O. Bhaktivinoda Thakura byl popularnym świętym, który dodał energii Gaudiya Vaisnavizmowi w drugiej połowie dziewiętnastego wieku. W niektórych przypadkach, był krytyczny wobec ortodoksyjnych Vaisnavów, podobnie zresztą jak oni w wobec niego, ale generalnie, jego nauki, choć nowatorskie, były doceniane przez wielbicieli jego czasów. Większość gałęzi Gaudiya Vaisnavizmu ciągle darzy jego nauki wielkim szacunkiem.

Jednakże jego syn, Śrila Bhaktisiddhanta Saraswati Thakura wprowadził zmiany, które były i ciągle są kwestionowane przez wielu, w ortodoksyjnych kręgach Gaudiya Vaisnavizmu. Poza tym wycofał, albo zmniejszył znaczenie pewnych starych praktyk, które uwazał za wypaczone przez czas. Pomiedzy nimi była np praktyka siddha-pranali, która mowiąc w skrócie, wiąże się z tym, że guru w momencie inicjacji mówi ci jaka jest twoja siddha-deha, albo daje ci jej "protoryp" (w zależności od tego, jak rozumiana jest ta praktyka). Siddha deha odnosi się do duchowej tożsamości jaką ktoś ma w Kryszna-lila, której osiągnięcie jest ostatecznym celem Gaudiya Vaisnavizmu.

Źródło praktyki pewnej formy siddha-pranali możemy znaleźć w naukach wiecznego towarzysza Śri Czejtanii Mahaprabhu (Gopala Guru Goswamiego). Jednak pozostaje kwestia, czy guru powinien wyjawić uczniowi jego siddha-deha w czasie inicjacji, czy dopiero kiedy uczeń osiągnie zaawansowany stan bhakti i czy w ogóle taka praktyka jest potrzebna.

W swoim eseju "Vaisnava Ke" Śrila Bhaktisiddhanta Saraswati Thakura pisze:

sri-dayita-das, kirtanete as,

koro uccaih-svare `hari-nama-rava'

kirtana-prabhave, smarana svabhave,

se kale bhajana-nirjana sambhava

Ten pokorny sługa Radhy i Jej ukochanego Kryszny zawsze czeka na kirtan, i wszystkich głośno błaga, żeby śpiewali imiona Pana Hari. Transcendentalna moc wspólnego intonowania automatycznie budzi pamiętanie o Panu i Jego boskich rozrywkach, w relacji do wiecznej formy duchowej (siddha-deha). Tylko wtedy jest możliwe ukrycie się w odludnym miejscu i zaangażowanie się w poufne czczenie Radhy I Kryszny."

W ten sposob Śrila Bhaktisiddhanta Saraswati Thakura uczył, że siddha-deha budzi się automatycznie, wtedy gdy ktoś osiąga oczyszczony stan świadomości. Guru, w miare jak uczeń robi postęp, może widzieć w nim pewne skłonności, i we właściwym czasie może zasugerować oparty na pismach, model do medytacji, ale w opini Śrila Bhaktisiddhanty, rzeczywiste doświadczenie siddha-deha przychodzi naturalnie, na zaawansowanym etapie bhakti, bez względu na to, czy guru dał uczniowi model jego siddha-deha wcześniej, czy też nie.

Opinii Śrila Bhaktisiddhanty w tej sprawie sprzeciwiało się wiele osób z ortodoksyjnych kręgów Gaudiya, szczególnie pewni guru, z sukcesji rodzinnych, które od wieków zarabiały na życie, sprzedając ludziom ich tak zwane siddha-deha. Więc choć Bhaktivinoda Thakura był powszechnie uważany za świętego, to krytycy Śrila Bhaktisiddhanty mieli tendencję, żeby odcinać go, jak to tylko możliwe od jego ojca. Jednak jeśli ktoś przeanalizuje nauki Śrila Bhaktivinoda Thakura i Śrila Bhaktisiddhanty Saraswatiego, odkryje, że są oni nierozerwalnie ze sobą połączeni. Kiedy udawadniamy to, odnosząc się do ich nauk, krytycy często chcą odciąć się również od Bhaktivinoda Thakura.

Bhaktivinoda Thakura przyjął śluby wyrzeczenia (babaji vesa) od Gaura Kisora dasa Babajiego, a jego zrozumienie i pisma zostały poblogosławione przez Jagannatha dasa Babajiego. Obydwoje są otaczani czcią przez ortodoksyjną część Gaudiya Vaisnavów. Więc gdzie się to skończy? Czy krytycy protestujący przeciwko innowacjom Śrila Bhaktisiddhanty, odetną się również od Gaurakisiora dasa Babajiego i Jagannatha dasa Babajiego? Czy może zrozumieją, że nauki tych wielkich dusz są ze sobą w zupełnej harmonii? Mam nadzieję, że tak.

P.Mam tutaj werset z Czejtania-caritamrity, który został przetłumaczony w jeden sposób przez zwolennika tradycji siddha-pranali Gaudiya Vaisnavizmu, a w inny przez A.C. Bhaktivedantę Swamiego Prabhupada. Wydaje się, że tłumaczenie Śrila Prabhupada jest przeplatane z jego komentarzami i dlatego nie będzie powszechnie zaakceptowane, tak jak dosłowne tłumaczenie. Jak można usprawiedliwić takie przeplatane tłumaczenie?

bahya, antara ihara dui ta' sadhana

bahye sadhaka-dehe kare sravana-kirtana

mane nija-siddha-deha kariya bhavana

ratri-dine kare vraje krsnera sevana (Cc 2.22.156-157)

"Sadhana ma dwa aspekty - wewnętrzny i zewnętrzny. Zewnętrznie, wielbiciel angażuje się w śravana i kirtana w sadhaka-deha. W swoim umyśle natomiast medytuje o swojej własnej siddha-deha, służąc Krysznie, we Vrajy dzień i noc."

Śrila Prabhupada tłumaczy ten werset w nastepujący sposób:

"Istnieją dwa procesy, przez które można spełniać raganuga-bhakti - zewnętrzny i wewnętrzny. Osiągnawszy samorealizację, zaawansowany wielbiciel zewnętrznie wydaje się być neofitą i spełnia wszystkie śastryczne instrukcje, szczególnie angazując sie w słuchanie i intonowanie. Jednak w umyśle, na swojej oryginalnej, oczyszczonej i samozrealizowanej pozycji, służy w określony sposób Krysznie we Vrindavanie. Służy Krysznie 24 godziny, we dnie i w nocy."

O. Nie ma, żadnej wątpliwości, co do tego, że Śrila Prabhupada wstawił do tlumaczenia tego wersetu swoje zrozumienie i wyjaśnienia. Jednak, kiedy to przemyślimy, zrozumiemy, że jest to właśnie taki rodzaj zrozumienia wielbiciela, jakiego szukamy, ponieważ zrozumienie pism z punktu widzenia czystego wielbiciela jest absolutnie niezbędne dla kultury bhakti.

W tym konkretnym przypadku, choć tłumaczenie Śrila Prabhupada różni się od innych, to wiernie oddaje sposób w jaki przetłumaczył ten werset Srila Bhaktivionoda Thakura. Śrila Bhaktivinoda Thakura mówi o tym wersecie, pisząc o bhava-bhakti. Pisze, że siddha-deha wielbiciela budzi się, albo jest zrealizowana, w momencie, kiedy osiąga on bhava-bhakti, i wtedy prawdziwie służy on Krysznie, zarówno w swojej siddha-deha jak i sadhaka-deha (w ciele osoby praktykującej proces bhakti)

Komentując werset o vandanam (ofiarowywaniu modlitw) z Bhakti-rasamrta-sindhu Śri Rupy Gosvamiego, Śri Jiva Goswami pisze:

"Modlitwy mające na celu umocnienie umysłu i zmysłów w służbie oddania są znane jako samprarthana. Modlitwy te są charakterystyczne dla tych, którzy nie osiągnęli bhavy. Z drugiej strony, wyrażenie pragnienia osiągnięcia określonej, osobistej służby (siddha-deha) nazywa się lalasa; jest to typowa modlitwa tych, którzy osiągnęli bhave." (Brs. 1.2.156)

Wedlug Bhaktivinoda Thakura, pewną ideę o swojej siddha-deha można osiągnąć na etapie aśakti, a zrealizować ją na etapie bhava-bhakti, kiedy to rozwija się utożsamienie z siddha-dehą, aż do osiągnięcia premy (czystej miłości do Boga). Bhava jest ankura, czyli kiełkującym pączkiem owocu premy i pielęgnowanie jej prowadzi do rozkwitnięcia siddha-deha.

To, jak Bhaktivinoda Thakura traktował ten temat, jest bardzo dobrze udokumentowane w jego Bhajana Rahasya. Omawia on tam siddha-deha ze szczegółami, tylko kiedy wspomina o bhava-bhakti. W innych wypadkach jasno stwierdza, że przedwczesna, tak zwana medytacja na czyjejś siddha-deha może przynieść efekty odwrotne do zamierzonych.Pisze on tam:

"Dojrzałość w czczeniu powinno się zbudować na bazie pierwszych czterech wersetów (Śiksastaki) i dopiero wtedy można przyjąć, z pomocą piątego wersetu (odnoszącego się do etapu aśakti) ciało duchowe. Wraz z tym wersetem (ayi nanda tanuja kinkarah...) wielbiciel, w swojej siddha-deha, zaczyna przyjmować schronienie lotosowych stóp Śrimati Radharani i od tego momentu robi stopniowy postęp."

Następnie Thakura pisze: chaya sloka bhajite anartha dure gela tabe jnana siddha-dehe adhikara haila adhikara na labhiya siddha-deha bhave viparyaya buddhi janme saktira abhave: "Do momentu, kiedy ktoś osiąga szósty werset Śiksastaki (nayanam galad aśru...), jego zanieczyszczenia w większości już zniknęły i dlatego ma on prawo służyć Krysznie w swojej siddha-deha... Jeśli ktoś próbuje medytować o swoim duchowym ciele, przed osiągnięciem tych kwalifikacji, jego inteligencja, z powodu braku duchowej siły, wywróci się do góry nogami."

Kontrowersja (w odniesieniu do yacytowanego wcześniej wersetu z Czejtania-czaritamrity) rodzi się, ponieważ werset Rupy Goswamiego, z którego pochodzi werset Krsnadasa Kaviraja Goswamiego, pojawia się w dyskusji o sadhana-bhakti, a nie bhava-bhakti. Jednak etap aśakti istnieje również w sadhana-bhakti. W ten sposób siddha-deha jest pośrednio pielęgnowana w ostatnim stadium sadhana-bhakti i następnie, w pełni na etapie bhava-bhakti. Takie jest zrozumienie Bhaktivinoda Thakura. Jego zrozumienie, że wyższe rzeczy pojawiają się na bardziej zaawansowanym etapie ma sens, ponieważ jedną rzeczą jest rozmawianie z uczniem w ogólny sposób i zachęcanie go do pielęgnowania jego sympatii do jakiegoś określonego uczucia, a całkiem inną, kiedy uczeń próbuje dogłębnie rozwijać uczucie, którego jeszcze nie osiągnął.

P. Niektórzy mówią, że wiecznie uwarunkowana jiva nie posiada wrodzonej zdolności do miłosnego oddania i że musi otrzymać je od guru. Mówią, że idea "obudzenia" uśpionej, miłosnej służby dla Kryszny jest fałszywa.

O. Pytanie brzmi, czy potencjał jivy, potrzebny do osiągniecia bhavy jest jej cechą wrodzoną, czy tez nie i jiva musi go otrzymać od guru. Ci, którzy argumentują, że potencjał jivy nie jest wrodzony, mówią, że svarupa-sakti (wewnętrzna energia) nie istnieje w jivie i dla udowodnienia tego powołuja się na komentarz do "Visnu Purany" Śriddhara Swamiego i wyjaśnienie Krysznadasa Kaviraja, mówiące, że jiva jest cząsteczką cit (cit kana-wiedza), i nie wspominające nic o ananda (szczęściu). Mówią, że guru daje uczniowi swoją, złożoną ze svarupa-śakti bhavę.

Inni, czyli parivara (duchowa rodzina\linia) Bhaktivinoda mówi, że skłonnosść do kochania Kryszny jest wrodzoną cechą duszy i nie można jej rozbudzić bez pomocy guru. Grupa ta uważa, że skłonność do miłości, jaką dusza przejawia w świecie materialnym, jest dowodem na to, że składa się ona nie tylko z cit kana, ale także z ananda kana. Przyjmuje ona stwierdzenie Krysznadasa Kaviraja Goswamiego, że jiva jest cit kana, ale interpretuje je w ten sposób, że jest to odniesienie do naturalnej (intrinsic) formy jivy, podczas gdy jego późniejsze slowa ((jivera 'svarupa' haya--krsnera 'nitya-dasa') odnoszą się do jej wiecznej natury, czy inklinacji. Dla potwierdzenia swojej opini, jej zwolennicy podają przykład uczniów, którzy rozwinęli jakąś konkretną bhavę wobec Kryszny, różniącą się od bhavy ich guru. Np Śyamanandę inicjował guru, będący w sakhya rati (przyjaźni), ale zamiast zrelizować taką samą bhavę jak jego guru, Śyamananda zrealizował madhurya rati (miłość małżeńską) do Kryszny.

Jeśli chodzi o uśpioną miłość do Boga, obie strony zgadzają się z Krysznadasa Kawirajem, kiedy mówi on: krsna prema nitya siddha sadhya kabhu naya, sravanadi suddha citte karaye udaya.

Zgadzają się, że prema-svarupa jivy, jest wieczna (nitya siddha krsna prema). Nie jest ona sfabrykowana przez jakiś proces (sadhya kabhu naya), a raczej budzi się (udaya), dzięki procesom służby oddania, takim jak słuchanie i intonowanie (śravanadi), po tym, jak przez to samo sluchanie i intonowanie, oczyszcza się czyjaś świadomość (śuddha citte). Różnica istnieje tylko, jeśli chodzi o opinię co do umiejscowienia uśpionej miłości. Czy leży ona w duchowej krainie Goloki i przynosi ją tutaj i daje jivie guru, czy też spoczywa w sercu jivy i budzi ją tam guru? Ktoś może spytać, gdzie znajduje się serce jivy. Każdy, kto jest w stanie go szukać, ostatecznie znajdzie się na Goloce, gdyż tam właśnie znajduje się duchowe serce jivy.

Jest o wiele więcej rzeczy, które można by przedyskutować w tym temacie, ale ważne jest, żebśmy zrozumieli, że po obu stronach możemy znaleźć siddhów (doskonałych wielbicieli), którzy są powszechnie zaakceptowani jako tacy.

Obydwie strony zgadzają się też między sobą, co do konieczności przyjęcia guru. Często początkujący zwolennicy obu stron, w intelektualnym wysiłu umocnienia swojej wiary, mają skłonność do wyolbrzymiania tej niezgodności opinii. Ostatecznie jednak, prawdziwa wiara pochodzi z duchowego doświadczenia, które otrzymujemy dzięki duchowej praktyce i mahat krpa; dzięki łasce Śri Guru.

---