PRYWATNA WYŻSZA SZKOŁA OCHRONY ŚRODOWISKA W RADOMIU

Odpowiedzialność wobec siebie i innych

Katarzyna Kiraga

SUM II

Gr. B

Radom listopad 2010

Słowo "odpowiedzialność" można rozumieć w różny sposób, w zależności od kontekstu. Człowiek bywa odpowiedzialny za innego człowieka, za siebie samego, może przyjmować na siebie odpowiedzialność za cudze czyny i brać odpowiedzialność za te, które sam popełnił. Według słownika odpowiedzialność to:

"Odpowiedzialność, obowiązek ponoszenia przewidzianych przez przepisy prawne konsekwencji zachowania się własnego lub innych osób. W zależności od przyjętego dla jej ustalenia kryterium rozróżnia się wiele rodzajów odpowiedzialności: cywilną, karną, konstytucyjną, polityczną, prawną".

Wielu ludzi nawołuje nas do odpowiedzialności, mając na myśli różne jej aspekty. Szkoła, dom, telewizja, książki, Internet, nawet rozmowy międzyludzkie - wszystkie są tłem, na którym pojawia się słowo "odpowiedzialność". Każdy powinien być odpowiedzialny za swoje czyny, nikt już nie pamięta o odpowiedzialności na nim ciążącej - jak często słyszymy te słowa? Bardzo często. I wszędzie. Co jednak dokładnie znaczą te słowa?

Każdy z nas za coś odpowiada. Ci, którzy są rodzicami, są odpowiedzialni za dzieci i ich dobro. Nauczyciele odpowiadają za swoich uczniów. Urzędnik państwowy odpowiada za dobro swojego państwa, nieważne, czy pracuje w biurze, czy jest prezydentem. Odpowiedzialność najczęściej wiąże się z wykonywanym zawodem - lekarz jest odpowiedzialny za swoich pacjentów, pilot samolotu - za pasażerów. Policjant ma dbać o bezpieczeństwo ludzi. Każdy fizycznie bądź psychicznie odpowiada za innych.

Pojęcie odpowiedzialności spotykamy już od najdawniejszych czasów, chociażby w mitologii. Weźmy dwanaście prac Heraklesa. Musiał on wykonać te prace jako pokutę za popełnione morderstwo - zabił swoją żonę i dzieci w afekcie. Herakles przyjął więc odpowiedzialność za czyn, który popełnił i postanowił odkupić swe winy. Właśnie dlatego dokonuje niezwykłych czynów, między innymi czyści stajnie Augiasza, wyprowadza Cerbera z piekła, przynosi złote jabłka Hesperyd.

Szczyt drabiny ewolucyjnej, który zajmujemy, wymusza na nas odpowiedzialność za własne czyny. Jesteśmy bowiem, jako jedyny gatunek, zdolni myśleć logicznie i rozważać swoje czyny. Możemy również popełniać czyny destrukcyjne, niszczące nie tylko innych, ale również nas samych. Ludzie jako jedyni wymyślili broń, zdolną zabijać nie tylko pojedyncze jednostki, ale zdolną zniszczyć cały świat.

Każdy z ludzi spełnia jakąś rolę w społeczeństwie, mniejszą lub większą. I to nie tylko w społeczeństwie lokalnym, jakim jest osiedle, wieś lub miasto. Człowiek ma również konkretną rolę w znaczeniu globalnym, światowym. Jeden człowiek może zmienić świat. To stwierdzenie jest banalne, ale prawdziwe. Wystarczy wspomnieć faszyzm czy komunizm - idee wymyślone przez jednostki, a wprowadzone przez całe społeczeństwa, ponieważ spotkały się z akceptacją większości.

Dziś, w XXI wieku, filozofowie rzadziej zadają pytania dotyczące o człowieka i świata, który zamieszkuje. Pojawiają się pytania o odpowiedzialność, jaka spoczywa na człowieku. Odpowiedzialność za siebie, za innych ludzi, za świat. Tak dramatyczne wydarzenia, jak obie wojny światowe, sprowokowały naukowców do tych pytań.

Odpowiedzialność, jaka spoczywa na ludziach od zawsze, bardzo im ciążyła. Postanowili więc część zrzucić na kogoś innego. W tym właśnie celu wymyślono bóstwa, na których barkach złożono odpowiedzialność za losy ludzi i świata. Ktoś, kto opiekuje się człowiekiem i nad nim czuwa, jest mu pomocny i sprawia, że człowiek czuje się lżej.

Podsumowując: na każdym człowieku spoczywa jakaś odpowiedzialność. Dlatego też już od najmłodszych lat jesteśmy uczeni, by wykonywać powierzone nam obowiązki i przemyśliwać decyzje, które podejmujemy, bo ciąży na nas odpowiedzialność za nie. Antoine de Saint - Exupery stwierdził, że odpowiedzialność jest podstawą konstytucji człowieka i nie zależy od jego woli ani wyborów. Ciąży na nim bowiem zawsze. Miał rację, mówiąc te słowa. Rację miał również Molier, stwierdzając: "Jesteśmy odpowiedzialni nie tylko za to, co robimy, ale także za to, czego nie robimy".

GDY CZUJESZ SIĘ ODPOWIEDZIALNY WOBEC INNYCH

uznajesz inność

okazujesz empatię

dodajesz odwagi

dzielisz się

konfrontujesz

zrównujesz

jesteś wrażliwy

słuchasz.

Czujesz się…

odprężony

świadomy

wolny

wartościowy.

Zajmujesz się…

relacją z drugą osobą

swoimi uczuciami.

Wierzysz, że jeżeli po prostu

podzielisz się sobą,

druga osoba otrzyma od Ciebie tyle,

ile jej potrzeba.

Jesteś pomocnikiem i przewodnikiem.

Oczekujesz, że druga osoba osobą

będzie odpowiedzialna za siebie

i za swoje postępowanie.

Potrafisz zaufać, nie kontrolować.

---