Rodzaje literackie
Są trzy rodzaje literackie, jak trzy życzenia w baśniach.
EPIKA |
LIRYKA |
DRAMAT |
świat przedstawiony epiki zawiera wszystkie zdarzenia i elementy rzeczywistości odnoszące się do bohaterów utworów, |
świat przedstawiony wyłania się z monologu lirycznego, jest to świat wewnętrznych przeżyć, uczuć i refleksji, |
świat przedstawiony tworzą bohaterowie swoimi wypowiedziami i działaniami, głównym składnikiem tego świata jest akcja, |
narracja to wypowiedź narratora, może być trzecioosobowa (narrator poza światem przedstawionym) lub pierwszoosobowa (narrator jest częścią świata przedstawionego), |
monolog liryczny to samodzielna wypowiedź podmiotu lirycznego, |
dialog jest obok monologu podstawową formą wypowiedzi w utworze dramatycznym, monolog jest dłuższą wypowiedzią jednej postaci, |
o świecie przedstawionym w utworze opowiada narrator, czyli fikcyjna osoba. |
podmiot liryczny (inaczej "ja" liryczne) to osoba fikcyjna wypowiadająca swoje przeżycia i doznania, nadawca monologu wewnętrznego. |
ograniczona rola podmiotu literackiego, bohaterowie wypowiadają się w sposób bezpośredni, brak pośrednika między autorem a odbiorcą. |
Zapamiętaj!
Rodzaj literacki to:
system ogólnych zasad, według których zbudowane jest dzieło literackie; zasady te są wspólne dla utworów różnych epok;
zbiór utworów napisanych według tych zasad.
Po co istnieją rodzaje literackie?
Pozwalają uporządkować utwory powstające w różnym czasie i miejscu.
Jakie są główne zasady systematyzowania utworów?
Są trzy najważniejsze elementy, po których rozpoznaje się do jakiego rodzaju literackiego należy utwór:
podmiot literacki - "zastępca autora" w dziele, fikcyjna postać wypowiadająca się w utworze (narrator, podmiot liryczny);
budowa świata przedstawionego (kompozycja, układ i powiązanie wszystkich elementów utworu);
styl utworu (językowy kształt wypowiedzi zależny od jej celu)
Lista gatunków:
Gatunki liryczne:
Gatunki epickie:
Gatunki dramatyczne:
Gatunki mieszane to gatunki te łączą cechy różnych rodzajów literackich:
Gatunki pograniczne to gatunki z pogranicza literatury, nauki i publicystyki: