Rodzaje literackie

Są trzy rodzaje literackie, jak trzy życzenia w baśniach.

EPIKA	LIRYKA	DRAMAT
 świat przedstawiony epiki zawiera wszystkie zdarzenia i elementy rzeczywistości odnoszące się do bohaterów utworów,	 świat przedstawiony wyłania się z monologu lirycznego, jest to świat wewnętrznych przeżyć, uczuć i refleksji,	 świat przedstawiony tworzą bohaterowie swoimi wypowiedziami i działaniami, głównym składnikiem tego świata jest akcja,
 narracja to wypowiedź narratora, może być trzecioosobowa (narrator poza światem przedstawionym) lub pierwszoosobowa (narrator jest częścią świata przedstawionego),	 monolog liryczny to samodzielna wypowiedź podmiotu lirycznego,	 dialog jest obok monologu podstawową formą wypowiedzi w utworze dramatycznym, monolog jest dłuższą wypowiedzią jednej postaci,
 o świecie przedstawionym w utworze opowiada narrator, czyli fikcyjna osoba.	 podmiot liryczny (inaczej "ja" liryczne) to osoba fikcyjna wypowiadająca swoje przeżycia i doznania, nadawca monologu wewnętrznego.	 ograniczona rola podmiotu literackiego, bohaterowie wypowiadają się w sposób bezpośredni, brak pośrednika między autorem a odbiorcą.

Zapamiętaj!

Rodzaj literacki to:

• system ogólnych zasad, według których zbudowane jest dzieło literackie; zasady te są wspólne dla utworów różnych epok;

• zbiór utworów napisanych według tych zasad.

Po co istnieją rodzaje literackie?
Pozwalają uporządkować utwory powstające w różnym czasie i miejscu.

Jakie są główne zasady systematyzowania utworów?
Są trzy najważniejsze elementy, po których rozpoznaje się do jakiego rodzaju literackiego należy utwór:

• podmiot literacki - "zastępca autora" w dziele, fikcyjna postać wypowiadająca się w utworze (narrator, podmiot liryczny);

• budowa świata przedstawionego (kompozycja, układ i powiązanie wszystkich elementów utworu);

• styl utworu (językowy kształt wypowiedzi zależny od jej celu)

• Lista gatunków:

• Gatunki liryczne:

•  elegia

•  fraszka

•  hymn

•  oda

•  pieśń

•  sonet

•  tren

• Gatunki epickie:

•  nowela

•  opowiadanie

•  powieść

•  anegdota

•  bajka

•  epopeja (epos)

•  legenda

• Gatunki dramatyczne:

•  dramat właściwy

•  komedia

•  tragedia

• Gatunki mieszane to gatunki te łączą cechy różnych rodzajów literackich:

•  ballada

•  dramat romantyczny

•  satyra

•  poemat dygresyjny

•  poemat heroikomiczny

•  powieść poetycka

• Gatunki pograniczne to gatunki z pogranicza literatury, nauki i publicystyki:

•  esej

•  felieton

•  reportaż

---