Oddziaływanie składowisk odpadów komunalnych na środowisko przyrodnicze

Odcieki

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA
z dnia 24 marca 2003 r.
w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów.
(Dz. U.2003.61.549)

§ 6

1. Składowisko odpadów niebezpiecznych oraz „komunalnych” wyposaża się w system drenażu odcieków,

zaprojektowany w sposób zapewniający jego niezawodne funkcjonowanie, w trakcie eksploatacji składowiska oraz przez

co najmniej 30 lat po jego zamknięciu.

2. System drenażu składa się z warstwy materiału żwirowo-piaszczystego

o współczynniku filtracji k>1x10-4 m/s

i miąższości nie mniejszej niż 0,5 m.

System ten wykonuje się powyżej izolacji syntetycznej.

3. Zbocza składowiska odpadów wyposaża się w system drenażu umożliwiający spływ odcieków do głównego systemu drenażu.

§ 7

• W przypadku wydzielenia na składowisku odpadów „komunalnych” części przeznaczonej do składowania odpadów niebezpiecznych, część tę wyposaża się w odrębny system drenażu.

§ 8

• Wokół składowiska odpadów niebezpiecznych i „komunalnych” umieszcza się zewnętrzny system rowów drenażowych uniemożliwiający dopływ wód powierzchniowych i podziemnych do składowiska odpadów.

§ 15

1. Odcieki ze składowisk odpadów niebezpiecznych oraz ze składowisk „komunalnych” gromadzi się w specjalnych zbiornikach lub bezpośrednio odprowadza do kanalizacji.

3. Na składowiskach, na których składowane są odpady ulegające biodegradacji, dopuszcza się wykorzystywanie odcieków do celów technologicznych.

Ilość odcieków zależy więc głównie od:

• wysokości opadów atmosferycznych;

• grubości warstwy złożonych odpadów;

• wilgotności odpadów;

• pojemności wodnej odpadów;

• wartości spływu powierzchniowego;

• intensywności procesów transpiracji.

Objętość odcieków odpowiada 20-50% przeciętnego rocznego opadu atmosferycznego. Rozbieżność ta wynika między innymi z różnej pojemności wodnej odpadów mniej czy bardziej zagęszczonych. Stopień zagęszczenia decyduje o współczynniku wodorzepuszczal-ności odpadów, który wynosi:

• k = 2,8 10-2 m/s - w stanie mało zagęszczonym;

• k = 1,5 10-3 m/s - w stanie zagęszczonym

Ilość odcieków wynosi:

• dla wysypisk o słabym zagęszczeniu średnio 40% opadu atmosferycznego (zakres 25-50%)

• dla wysypisk silnie zagęszczonych średnio 25% opadu atmosferycznego (zakres 15-25%)

Na jakość odcieków największy wpływ mają następujące czynniki:

• skład deponowanych odpadów - odpady z dużych miast zawierają z reguły więcej frakcji organicznych (biodegradowalnych)

• wiek składowiska - odcieki z wysypisk młodych są znacznie bardziej zanieczyszczone niż odcieki ze starych składowiska;

• faza rozkładu - odcieki z fazy kwasogennej są bardziej zanieczyszczone niż odcieki z fazy metanogennej;

• technika składowania - stan zagęszczenia

• wymiary składowiska - wysokość złoża odpadów, szybkość przyrostu wysokości.

Głównymi parametrami fizyko chemicznymi opisującymi skład odcieków są:

• bardzo wysokie zasolenie, mierzone wartościami przewodnictwa oraz stężeniami substancji rozpuszczonych

(anionów - chlorków i siarczanów oraz kationów - Na, Ca, K, Mg)

wartości tych wskaźników nie ulegają większym zmianom wraz z wiekiem składowiska;

• bardzo wysokie wartości parametrów tlenowych (BZT5, ChZT),

ulegają one zmniejszeniu wraz z wiekiem wysypiska,

co należy przypisać biodegradacji substancji organicznych w złożu składowiska;

• bardzo wysokie stężenia azotu amonowego oraz organicznego, przy braku innych form azotu,

wysokie stężenia azotu amonowego utrzymują się przez długie lata, przy stałym zmniejszaniu się stężeń azotu organicznego w wyniku jego amonifikacji;

• zmieniające się, tj. względnie wysokie na początku i malejące wraz z wiekiem składowiska stężenia metali ciężkich,

generalnie stężenia metali ciężkich nie są wysokie, co należy przypisać wysokiej zasadowości odcieków.

• bardzo znaczny stopień zakażenia mikrobiologicznego, w tym patogenami chorobotwórczymi (Escherichia, Klebsiella, Proteus, Salomonella, Shigella, Yersenica enterica) powodującymi schorzenia: cholera, dur brzuszny, czerwonka, posocznica, zapalenie dróg pokarmowych, żółciowych, moczowych i wiele innych.

Zakres stężeń zanieczyszczeń w odciekach z wysypisk komunalnych i w ściekach miejskich

Oznaczenie	Odcieki z wysypisk		Ścieki miejskie (Brunszwik)
		odpady “świeże” wiek 0-2,5 lat		odpady stare wiek powyżej 3 lat
ChZT (mg O2/dm^3)	3 600 - 62 000	2 800 - 19 000	480
BZT5 (mg O2/dm^3)	1 500 - 45 000	250 - 16 000	290
OWO (mg C/dm^3)	1 900 - 23 000	1 800 - 10 000	200
BZT5 / ChZT	0.4-0.7	0.1-0.8	0.6
BZT5 / OWO	2.0-2.7	1.6-2.0	2.5

Skład chemiczny odcieków z wysypisk odpadów komunalnych w zależności od fazy rozkładu odpadów

Wskaźnik	Faza kwasogenna		Faza metanogenna
		Zakres wartości	Średnio	Zakres wartości	Średnio
Odczyn, pH ChZT (Cr) mg O2/dm^3 BZT5 mg O2/dm^3 Siarczany mg/dm^3 Wapń mg/dm^3 Magnez mg/dm^3 Żelazo og. mg/dm^3 Mangan mg/dm^3 Cynk mg/dm^3	6 000-60 000 4 000-40 000 70-1 750 10-2 500 50-1 150 20-2 100 0,3-65 0,1-120	< 7 22 000 13 000 500 1200 470 780 25 5	500-4 500 20-550 10-420 20-600 40-350 3-280 0,03-45 0,03-4	7 3 000 180 80 60 180 15 0,7 0,6

Podstawowe zasady zagęszczania:

• do ugniatania stosować kompaktory;

• zagęszczać tylko cienkie warstwy (0,3-0,5 m);

• maszyna musi wyjechać poza obszar zagęszczanej warstwy;

• po jednej warstwie kompaktor powinien przejechać 3 lub 4 - krotnie;

• nie unikać zagęszczania podczas deszczu;

• na skarpach o dużych spadkach 1:2,5 stosować spychacze, których sprawność rośnie na pochyleniu, sprawność kompaktora jest tu mała.

Zalecane schematy lokalnej oczyszczalni odcieków:

Schemat I

• a) recyrkulacja odcieków w złożu odpadów

• b) oczyszczanie biologiczne z nitryfikacją

• c) adsorpcja na węglu aktywnym

• d) strącanie chemiczne

Schemat II

• a) recyrkulacja odcieków w złożu odpadów

• b) dwustopniowa odwrócona osmoza

• c) odparowanie koncentratu

Schemat III

• a) oczyszczanie biologiczne z nitryfikacją

• b) jedno lub dwustopniowa odwrócona osmoza

• c) odparowanie koncentratu

Sprawność oczyszczania odcieków wzrasta w podanej kolejności, a jakość odcieków “surowych” i oczyszczonych podano w tabeli.

Parametr	odcieki “surowe”	Schemat oczyszczania			Norma dla ścieków oczyszczonych
				I		II	III
ChZT (g O2/m^3)	4 000	500-750	20-100	10-50	125
BZT5 (g O2/m^3)	500	< 10	10-30	2-10	15
Azot ogólny (g N2/m^3)	2 000	130	50-400	5-20	10
AOX (mg/m^3)	4 000	300-550	200-800	20-500	-
Zn (mg/dm^3)	1.0	< 1.0	< 0.1	< 0.1	-

Faza II

Faza IV

Faza III

Faza I

---