GOŹDZIKI- 2-letnie Dianthus barbatus, D caryophyllus hybridus: 2 grupy: ogrodowe 2-let powtarz kwit-nie, ogr niepwotarz kwi 1-roczne dianthus chinensis, D caryophyllus -powt kwit: G. Chabaud, Nizzaer kind, wielkokwiat z Prowansji bylinowe D plumarius deltoides gratianopolitanus I Gozdziki standardowe a) Gr Sim: duza plenność, kwitnie zima Mieszańcowe: duża tolerancja na fuzariozy na chorob uwiadu Gr ”SIM” poch od odm „ Wiliam Sim”, jest to ciagle najwazn gr odmian , ok 60-70% nasadzen pod oslonami, najwazniejsze zalety to: Kwitnienie również zima oraz ogromne bogactwo i roznorodnosc odmian. Naleza tu m.in. odm: „Lena”, „Pink Sim” b) Grupa odmian mieszancowych otrzymanych na drodze hod klasycznej a pochodzace od odmiany „Pallas”, „Astor” zarówno w serii odmian firm: * Barbaret - Blanc (Francja ) * Von Staarveren ( Holandia ) * Klemm-Selecta ( Niemcy ) c)Grupa specjalna - Minarett. II Gozdziki galazkowe - wielkokwiatowe) wymagaj wiekszej temp. W porownaniu do grupy „Sim” wymag temp. wiekszej latem o 6 St. Celsiusa, a zima o 2-4 st. C. Temp. podloza 15-18 st. C. Bardziej intensywnego nawozenia i podlewania, maja wieksze wymagania swietlne. Terminy sadzenia: 1) I - II bez uszczykiwania - kwitn. V-VI, 2) III, IV, V - bez uszczykiwania --- kwitn. Lato. 3) 1-10 VI z uszczykiwaniem - dobrze kwitna jesienia, gorzej zima. Sa trwale po scieciu przez dwa tygodnie, pochodza od odmiany „Exquisite”, należa tu m.in. odmiany „Red Baron”, „Rio”, „Gipsy”. III Gozdziki Miniaturowe - skladaj się z trzech podgrup:* Micro - np. „Eolo”, „Pink Eolo”. * Mini gozdziki - np. „Hydra”, „Boa”. * Midi gozdziki - np. gozdziki chinskie ( Dianthini lub Chinensi) IV Gozdziki doniczkowe. PIELĘGNACJA SADZONEK: Sadzi się je bezp. na miejsca stałe lub do doniczek o śred. 7-10 cm. W przedzień sadzenia należy je podlać.Podłoże powinno być odkażone, dobrze uprawione.Nie wolno sadzić zbyt głęboko, bezp. po posadzeniu podlać.Przez pierwsze 7-10 dni należy utrzymywać wysoką wilgotność przez częste zraszanie lub zamgławianie, cieniowanie i ograniczone wietrzenie szklarni.Aby goździki prowadzone w siatkach zachowały pionową pozycję należy podnieść siatkę 10-15 cm nad zagonami. USZCZYKIWANIE I PROWADZENIE: Po wysadzeniu na miejsce stałe sadzonki należy uszczykiwać. Możemy to wykożystać jednorazowo lub wielokrotnie. Zabiegi ten wykonuje się nad 4,5 lub 7 węzłem. 1) Uszczykiwanie jednokrotne- następuje zwykle 2-4 tyg. po posadzeniu na miejsce stałe.Wyrosłe 3-4 pędy kwitną dwukrotnie w ciągu roku. Stos.je w upr.jednorocznej 2)Uszczykiwanie dwukrotne- składa się z 2 etapów. 1-szy jest taki sam jak uszczykiwanie jednokrotne, drugi nast. Po 4-7 tyg. uszczykuje się wówczas albo wszystkie wyrosłe pędy albo połowę, albo 1 najsilniejszy pęd 3) Wielokrotne uszczykiwanie- przeprowadza się na wszystkich wyrastających pędach aż do pierwszych dni lipca. W upr. Goździków gałązkowych, dla równomiernego wzrostu i zakwitania co najmniej 3 pąków bocznych konieczne jest usunięcie pąka gł. Poprzez zabieg cięcia. Doświetlanie: zastos dł 16 h dnia w fazie gdy na nowo wrrosłych po uszczykiw pędach jest już 4-7 para lisci, pozwala skrócić czas inicjacji pąka kwiat-ego a tym samym przyspisz kwitnienie, naj efektywne jest doświetlanie stos od VI- VII kiedy to przez dodanie do nab dług dnia 1-3 godz sztucznego dośw w nocy uzyskuje się znaczne przyśpiesz kwitnienia.Nawadnianie: latem 2x tyg-owo dawka 15-20l/m2, zima- jesień raz w tyg, rzadko ale obficie bez zraszania ros. Nawożenie: b. duże potrzeby, pogłówne N; 5g/m2, K: 8g/m2, pH 6-6,8, EC 2-3KCl/l. Temperatura: w nocy: latem nie wyższa niż 16st, jesi-zima 8-12st. Dla kwitnących 16-18st, obniz temp do 5st przez 3tyg przyspiesz inicjacje paków kwiat. FOD Fuzarioza naczyniowa gożdzika (Fusarium oxysporum f.sp dianthi) zapobieg i zwalcz: odkażanie podłoża lub wymiana, odkaż szklr, zakup zdrowych sadz, po posadz można podlac Rawralem 10l (o,29)/m2, Źródło: zakaż: ziemia, szklr, sadz, sprzęt. Objawy: żółknięcie i zamieranie, brąz przebarwienia wiązek przewodzących na przekroju korz są brąz i miękną. Oprysk: Benlate, Topsin. TERMIN SADZENIA: pierwszy okres w Polsce od 15 IV do 15VI-kwit.w VIII, sadzi się w szklarni w zagęszczeniu 40szt./m2-dwukrotnie uszczyk.Drugi 15.VI-VII-50-60 r/m2-jednokrotne uszczyk.Trzeci: VIII-kwitną na drugi rok wiosną. CYKL UPRAWY 1) cykl 6-mczny- doświetlasię roś.przez 3h w środku nocy (150-200 lux). Roś. Prowadzi się na 1zbiór po 2-3 pąki kw., sadzonki sadz. się do doniczek już rozkrzewione, uszczykujemy w mom. Sadzenia i w 7-14 dni po posadz. 2) w cyklu 8-mcznym (sadz.VI) na brzegach zagonów uszczykuje się roś. 2x , tak aby uzyskać 4 pędy kw., w środku 1x, aby uzyskać 3 pędy.Nie doświetlamy. 3) cykl 11-mcy z doświetl. Pozwala na powtórzenie upr. w tej samej szklarni w tym samym roku. Od VIII-IX dośw. się 3h/dobę w I-III przez 8h.Sadz.15VII-1x uszczyk. 4) 15-mcy należy uszczyk. na 1,5(6 pędów) oraz b.wysoko ciąć kwiaty, nad 5-6 węzłem.Sadz.15III-2x uszczyk. 5) 17-mcy dwukrotne uszczyk. zapewnia 5-6 pędów, ponadto przewiduje się kwiaty z odbicia po cięciu w 1-szym i 2-gim terminie.Doświetla się jak w cyklu 11-mcy. Sadz.15.VI. 6) 18-mcy bez dośw.-jest najb. Typowy dla polskich war. Sadz.15.V uszczyk. 1x 7) 21-mcy bez dośw. poprzez wielokrotne uszczyk.uzyskujemy 6 pędów na roś.Sadz. 1IV. UPRAWA W TUNELACH: sadzimy po 15.V najczęściej 60-100 sadz./m2. Zasady są takie same jak w szklarni. Mateczniki- G w upr towarowej sa rozmn wylacznie weget z sadzonek, sadz winny być pobierane z ros matecznych otrzymanych z merystemow na drodze in vitro, dzieki czemu material roslinny jest wolny od chorob wirusowych i grzybowych, zdrowe rosliny mateczne wysadza się na stoly od VI do VIII w ilosci około 35 ros/m². Mateczniki musza być odizolowane od ros upr na kw ciety, gdyz tylko w takich warunkach można utrzymac dobra zdrowotnosc materialu wyjsciowego. Rosliny mateczne od poczatku uprawy należy często uszczykiwac, aby doprowadzic do silnego rozkrzewienia. Z 1m² dobrze prowadzonego matecznika zbiera się w ciagu roku uprawy około 700 sadzonek. Około 20 sadzonek z jednej rosliny, zbieran z roslin matecznych sadzonki powinny być krepe, najlepiej 2-3 wezlowe. Wylamuje się je pod wezlem, usuwa dolna pare lisci i ukorzenia w mnozarce, w podlozu zlozonym z 1 czesci tofu i 1 czesci piasku lub perlitu. Przy wysokiej temperaturze-18-20⁰C, duzej wilgotnosci ( czeste zraszanie) i cieniowaniu przy zbyt duzym naslonecznieniu ukorzenianie trwa około 20 dni. Sadzonki możemy przechowywac w niskiej temp. w szczelnych woreczkach foliowych przez 2-3 miesiace, sadzonki ukorzenione przez 6 tygodni. Sadzonki możemy pobierac przez caly rok w zaleznosci od sposobu uprawy. GERBERA- Cykl uprawy gerbery nie powinen przekraczac 3 lat, najczescie trwa 2 lata lub rok. 2-u letni cykl Rosliny sadzimy na poczatku od VI do VIII, spoczk zimowy trwa do XII a potem zaczynamy rosliny podlewac, podnosimy temp i dokarmiamy, poczatek kwitnienia w II, najobficjej w III kwitnienia trwa do VII, aby okres kwitnienia przesunac z lata na jesien należy doswietlac 14-16 godzin, przy jednoczesnym podgrzewaniu podloza. Roczny cykl sadzimy VI-VII kwitnienie od jesien do lipca nastepnego roku. Wymagania uprawowe Światło-roś. fotoperiodycznie obojętna, ale najlepiej rośnie przy 12=godz. Dniu, latem kwitnie obficie, zimą mniej, zimą najlepszy krótki dzień, dla przyśpieszenia kwit. Przedłuża się go do 14-16 godz. Doświetlając lampami 250W/m2. Temperatura-w produkcji na kwiat cięty: powietrze: zimą:18-20st dzień, 12-14 w nocy, latem:20-25 w dzień,16-18 w nocy, ważne jest wietrzenie i słabe cieniowanie.podłoże:21-25st.przez cały czas Woda- latem: obficie i rzadko podlewa się podłoże, utrzymywanie wilg. atmos. ogranicza atak mszuc i przędziorków zimą: ograniczenie przez utrzymywanie podłoża w umiarkowanej wilgotności, nie należy zalewać środka roś. bo może gnić. Podłoże lekko kwaśne 5-6,5 pH, lekkie, przepuszczalne, o db stosunkach powietrzno-wodnych np. ziemia kompostowa+torf (1:1), glina+torf(1:1), glina+ torf wysoki+ kora (2:1:1) Nawożenie g.char.się małą tolerancją na zasolenie i wysokimi wymaganiami w stosunku do makro-i mikroskł. Nawoż. Pogłówne w przypadku pożywek płynnych ok. 6/rok zgodnie z fazami wzrostu i rozwoju. Rozmn: *z nasion - zapylenie krzyzowe V-VII, dojrzewaja 4-6 tyg. od zapylenia, wysiewamy 2-4 tyg. poz biorze do skrzynek z substr. Torfowym pH 5,8-5,5 + nawozy wieloskladnikowe, nasiona musza być uprzednio podkielkowane. Po siewie temp 20-25stC, zraszanie, cieniowanie, kilkowanietrwa 2 tyg. Po 4 tyg rosliny pikujemy 4x4 lub 6x6.uszczykujac wierzcholek korzenia palowego. Gdy rosliny wytworza 2-3 liscie wlasciwe przenosi się je do doniczek 8-10cm a po ukorzenieniu na mjejsce stale. Latem prod rozsady trwa 2-4 miesiecy a zima 6 miesiecy. *wegetatywnie: A) podzial karpy, karpe dzielim na 5-6 czesci przy czym każdy fragment powiniem mieć fragment pedu i korzenia, wysadzamy na mjejsc stale i podlewamy. B)Podzial intensywny karpy na 1-2 liscioe sadzonki. C)Sadzonkowanie - po przycieciu stozka wzrostu z katow lisci wyrastaja nowe pedy , po 2-3 tyg. można je odejmowac, traktujemy je ukorzeniaczem i ukorzeniamy w doniczkach z perlitem i torfem. Karpy możemy uzytkowac 3-5 miesiecy D)* in vitro- met amerykańską- wyszczepianiu wierzchołków pędów. Po usunięciu liści z rozmn ros wycina się wierzchołek pędu 0,5-1cm, poddaje się go odkażeniu i pod binookularem wypreparowuje się wierzchołkowy odcinek dł 2-3mm, po ponownym odkażeniu odcinek ten umieszcza się w agaraowej pozywce w której przy niższym poziomie auksyn a wyższym poź kinetyny w ciagu 4-ech tyg wyras z zew pąków kątowych w gęstym skupieniu kw pędziki, warunki: temp 25st, światło 1000lux/16 godz, gdy pędziki podrosną oddziela się je na pojed pędy i sadzonkuje w takim samym podłożu, po 4tyg narosłe skupienia pędzików ponownie się dzieli i zabieg powtarza. Jeżeli chcemy uzyskać ukorz ros to: oddzielone pędziki do pożywki z przewaga auksyn, nat światła 10 tyś lux, po 14 dniach korz a po 4 tyg można przenieść i sadzić w miejscu stałym, współcz rozmn w tej metodzie: 1 milion Sposoby uprawy- na zagonach gruntowych z drenaze,, gleba powinna być spulchnina do gl. 60-70 cm, Uprawe możemy prowadzic również na stolach wys 60-70 cm w rozstawie 30-40x30-40cm. Zbior kwiatow momencie pylenia pierwszych 2-3 okolkow kwiatow rurkowych, kwiatostanow nie scina lecz wyrywa się skrecajac szypulke u podstawy, zbior w godzinach porannych, po przesortowaniu podstawy szypulkek skraca się nozem a kwiaty zanurza na kilka godzin w wodzie az po koszyczki. Odmiany na kw ciety: Saskia, Robin, Rudy, Diplomat,Clementine,Amber, Marlena, Maria Na kwiat cięty: wegetatywnie (od III do IX) przez sadzonkowanie-po przycięciu wierzchołka pędu z pąków śpiących w kątach liści zaczynają wyrastać nowe pędy, karpy po odkarzeniu umieszcza się w sterylnym podłożu np.torf i temp.25st. utrzymując wysoką wilg. (namiociki foliowe). Po 2-3 tyg. sadz. można zacząć wycinać, po potraktowaniu ukorzeniaczem sadzi się je do doniczek z torfem+perlit, ekspluatacja karp trwa 3-5 m-cy. Zbiór wykonuje się gdy zaczynają pylić pierwsze okółki kwiatów rurkowych. FREZJA- preparowanie- :przyspieszanie weget i kwitnienia.Wyjęte po 30-50 dniach od końca kwit bulwy: dosusza się, sortuje, zaprawia prep. Grzybobujczym (benlate, neptan). W ażurowych workach lub skrzynkach wnosi się do kamer o temp. 28-31^st wilg wzg pow 70-80%-przez 8-14 tyg czas prep i zakres temp może być zróżnicowany ze względu na-odmianę -wielkość bulw np. bulwy duże i odm wczesne prep się krócej, bulwy drobne wymag 90 wilg. Z chwilą zapoczątkowania pąka gł. i pojw zawiązków korzeni można przystąpić do sadzenia. Przyspieszenie kwit o 7-14 dni uzyskamy przez CHŁODZENIE bulw przed wyrastaniem korzeni (po ok. 10-12 tyg preparowania.2 met chłódzenia bulw: 1:temp;13st wilg 75% 3-4 tyg, 2,a:temp:17st 2 tyg,,b:temp: 13st 2tyg- już po wysadzeniu (kwitną póżniejniż w przyp 1 ale pędy są dłuższe.Bulwy po prep i chłodzeniu należy natychmiast wysadzić, jeżeli takiej możliwości nie ma to można je przechować w temp 13-17st wilg 70% max 2 tyg.Kwitnienie bulw po prep i chłodzeniu następuje po 90-150 dniach. Uprawa letnia -zainteresow tą met >,bo kw porządane w tym okr.-Bulwy sadzimy V/VII by mieć kw w 9-12,wysokie temp w tym okr mogą wpłynąć na przesunięcie kwitnienia-należy więc:sadzić mniejsze bulwy(4-5cm obwodu), zastosow zabieg chłodzenia bulw po preparowaniu przez 2-6tyg w 14C-skraca cykl upr o 3 tyg(pozwala opóźnić wysadzanie),po posadz podłoże należy wyściółkować-torfrm,ściółką leśną lub czymś odbijającym prom słon,można zastosow cieniowanie szklarni jednak niedobór światła redukuje plon i jakość,można wprowadzić wymuszoną wentylację, ale bez przeciągów,przy lenich upałach 10x w ciągu dnia zamgławiamy lub zraszamy,możemy schładzać podłoże metod techn-podziemna instalacja z zimną wodą. Opt temp podł 16-18C.Podłoże pH-6,5-7,2. N:P:K-1-0,8-2,stężenie soli 1-1,5gKCl/dm3. Zb w fazie wybarwienia pierwszego pąka. Preparow-w temp 28-31C wilg wzgl pow 70-80% na 8-14 tyg,9-10 tydz obserwujemy piętki i rozwój korz.Jeśli dobrze wykształc natychmiast wysadz. Przechow-2 m.-ce bezpośr po wykopaniu temp 1-3C.ODM-nieb-Blue Lady,B.Moon,Rapid B,czewr-Polka,żół-Steven Rooks,białe-Dalba,Magic,Snow White. ZŁOCIENIE- Dendranthema grandiflora f.Asteraceae Rozmn.weget przez sadz,matecznik zakład z sadz poch z in vitro.Materiał-w/w,czysty odmianowo,pobier z r typowych,zdrowych.Sadz sadzonki 15x15cm,podłoże zdezynfek termicznie i co tydzień zbier sadzonki,matecznik prowadzę przy DD,by był rozwój wegetat-6 min światło na ½ godz-przerywanie w nocy(150W/cykl),czasem sadz możemy pobierać z karp z zeszłego roku *Terminy Sadzenia II/IV-wytwarza pąk koronowyI-letni(6-8),p kII(8-9),p szczytowy(9-10),*sadz V-VI-(II kor i szczyt) *sadz VII-tylko szczyt. NAW-na podst analizy,naw z każdym podlew,wzrost wegetatyw-N:P:K 1-1-1 stęż 0,5g/l, *w 1 poł upr 2-1-3 bo K dobrze wpływa na rozwój pąka,stęż 1-1,5g/l *2 poł upr 2-1-4 i mogę podwyższyć zasolenie do 2g,przy upr bezgl EC=1,5 .Forma amonowa zapobiega zbyt szybkiemu zakwit,gdy niedobór N-chloroza,liście wyrast pod kątem 90,P-nie tworzą się pąki kw,dolne liś zaczynają zasychać. Całoroczna uprawa polega na ster rozwojem roś przez stos odp fotoperiodu tem, krótki dzień 10-12 godz +temp 16st nocą przyśpiesz proc inicjacji i rozw paka kwiat, zależnie od odm okr fotoperiodu krótkiego trwa 6-15 tyg licząc od momentu zaciemniania aż do wybarw paka, zaciemnia się przez umieszcz nad roś osłon z gęstego czarnego mat lub czarnej folii, dł dzień wpł korzystnie na rozw weget (16godz) =doswietlanie na przedłuz dnia lub skrócenie nocy światło może być ciągłe lub cykliczne, w upr gałazkowych stos fotoperiodu przemiennego Standardowe: 1-pedowe, 1-kwiatowe, Gałązkowe- 1-pedowe, wielokwiatowe Najb ekonomiczna jest 1-pędowa przy doborze odm 10,11 tyg fotoperiodu krótkiego lub odm wczesniejszych cała upr trwa 4 m-ce fotoperiod któtki 10godz św/dobe gdy kw zbier w V to prod sadz jest w II przy dniu dł a w III IV V roś rosna w war dnie krtk. Do upr wielokw stos odm 11tyg, 13 ,14 schemat upr uwzgl nieprzerwany okr dni krtk, okr p-yjny uleg przedłużeniu- rytmy fotoper:- 7dni fotoperiodu ktrk, potem 20 f.długiego i powrót do krtk; -12dni f.k 10 dni f.dł powrót do krtk; -6dni f.k 15 f.dł; -4dni f.k 5dni f.d Matecznik- musza być zdrowe i pewne odmianowo, eksploatowany przez 3-6 m-cy, po tym okr mat likwiduje się i zakłada nowy (w spec zakładach sadz ukorzenionych). Matecznik cały czas prowadz jest przy dniu długim, Podloże żyzne o pH 6-7,5 np. ziemia inspekt-komp +torf +piasek (niska temp wywoł jarowizacje). Wybrane egzempl przycina się 5cm nad ziemia czyści przechow w temp 4-6st w suchym jasnym przewienym pomieszczeniu, na 4-6tyg przed terminem sadzonkowania temp 8-12st zwiększając podlewanie, w war dobrego oświetlenia powst zdrowe pędy o krótkich międzywęźlach. Rozmn z nasion (gatunki) podział lub sadzonkowanie (odm uprawne) Z. Ogrodowe rozmn z sadzonek w okr od pocz II do pocz VII, sadz podobnie jak goździków szklr prod są w specjalist zakadach ogr, sadz dł 3-5cm (z 3-4liść) pozyskuje się z przechowywanych w szklr przez zime roś matecznych i ukorz się w skrzynkach lub na stołach w mnożarkach. Uprawa zlocieni galazkowych i standartowych w cyklu rocznym. 4 metody uprawy, tradycyjna (naturalna dlugosc dnia i nocy zakwitaja na jesieni) i sterowana ( sterujemy kwitnieniem, regulajac dlugosc dnia i nocy), wiekszosc zlocieni uprawiamy te metoda. mt. Standardowa polega na usuwaniu wszystkich pedow bocznych wyrastajacych z katow lisci. Mt. Galazkowa nieusuwamy pedow bocznych otzrymujemy rosliny rozgalezione. RÓŻE- Cięcie zasada- W czas sadz skraca się korz do 25cm, nad ziem pozostawia się 3-5 pędów, dla róż wielkokwiatowych oraz odm karłowych skacamy do 8-15cm nad gruntem, do 20-30cm u róż innych grup, u piennych usuwa się tylko martwe, uszkodzone, i chore, słabe i krzywiące się pędy. W czasie wzrostu cięcie pielęgnacyjne. Jesienią przycina się dł. pędy o 15-30cm dla zmniejszenia wpływu wiatru na roś. Należy unikać cięcia w mroźną pogodę w czasie spoczynku zimowego róż (ostra zima -zabieg wiosną). W klim ciepłym przycina się w okr chłodniejszym dla zmuszenia dla zmuszenia przejścia roś. PIENNE -t: późna jesień do wczesnej wiosny -przez pierwsze 2 lata tylko pielęgnacja, pędy podwiązujemy, od 3 roku formujemy, a pędy boczne skraca się o 2/3 lub nad 3 lub 4 pąkiem. T: latem po kwitnieniu -przez 2 lata prowadzi się pędy na podporach, skracać tylko pędy boczne o 2/3 lub do 2-4 pąków, w 3 roku pędy boczne skracać jak poprzednio i rozpocząć cięcie odmł ( wycinać ¼-1/3 kwitnących pędów do samej podstawy, nowe pędy wyrosną od podstawy.wybiera się typ cięcia odp dla odmiany tworzącej koronę; pędów płaczących nie przycina się w czasie sadz i przez 2 lata aby pozwolić na uzysk pokroju.WIELKOKWIATOWE -termin: późna zima do wczesnej wiosny, cięcie podst -w klim umiark pędy gł przycinać do 20-25cm nad poziomem gruntu, w klim ciepłym do 45-60cm, pędy boczne skrócić ponad 2 lub 3 pąkiem lub do 10-15cm, usunąć słabe, wyciągnięte pędy. Cięcie odnawiające: wyciąć 1/3 najstarszych pędów prawie do samej podstawy, powtórzyć to dla pozostałych starych pędów przez 2 lub 3 lata. BUKIETOWE -t: późna zima do wczesnej wiosny: gł pędy przyc do 25-45cm npg, boczne nad 2 lub 3 pąkiem, cięcie odnawiające-j.w. MINIATUROWE -t:1)póź zima do wczesnej wiosny -pędy gł i boczne przyc 1/3, 1/2, przycinać nad pąkami skierowanymi na zew tak, aby pędy znalazły się w przeznaczonej dla nich przestrzeni, skracać zbyt stłoczone pędy boczne. Cięci odnaw -wycinać 1/5-2/3 najstarszych kwitnących pędów.2) późna jesień do wczesnej wiosny -pierwsze 2 lata pielęgnacja. Cięcie w różnych etapach wzrostu i rozwoju- w I roku po posadz trza doprowadzić do max rozbudowania krzewów, zalec jest uszczykiwanie pierwszych pąkó kwiat i nie dopuszcz do kwit, uszczyk się nad 2-4 pięciolistkiem, silniej uszcz się pędy płone lub słabe, konieczne jak najszybszego usuw pedów i paków bocznych. Nowo wysadz ros podczas 1-szego cięcia kwiatów pozost się większą liczbe w pełni rozwinietych liści. Zbyt silne cięcie może być przyczyną nadmier wyrast pedów płowych, reguła jest takie ciecie kwiatów aby u podstawy zostały co najmniej 2 pięciolistkowe liscie w katach których znajd się db wykszt pąki, po kazdym zbiorze kwi porzadkuje się krzewy: obcina pędy słabe chore uszkodz, usuwa p.zagęszczajace, przycina lub wycina p. płone i nadmier wybiegające, usuw odrosty z podkładki. Ciecie wyrównawcze w Ipoł VIII: przygot ono krzewy do obfitego i b.wyrównanego kwit w X, poleg na usun p.starych słabych uszkodz, pozost się 2-5 silnych i możliwie najmłodszych pędów które wyrast z m-ca okulizacji przycinając je nad 3-4 piecilostkiem (zbiór jesie kwi od poł X do p.XI po zbiorze usuw wszio liscie). Cięcie zimowe w końcu XII: ma na celu przeswietlanie i odmładzanie krzewów, usuw stare, chopre słabe p., pozostawia się 2-5 j.w. przycinając je na wys 30-60cm nad 2-gim oczkiem. UPR W GRUNCIE-grunt-można sadzić jesienią lub wios(lepiej jes),stanow powinno być odpow przygot na 2-3mies przed sadz,gl powinna być spulchn na gł 40-50cm i nawieziona)obor 30t/ha, superfosfat 500-600kg/ha, K2SO4-400kg,(NH4)2SO4-200-250kg. Róże krzewiaste sadz co 40cm a pienne co 60-80cm,po posadz obsypujemy ziemią na wys 20 cm. Wiosną ¾ odkrywamy i po 10-14 dniach przycinamy skośnie. Pamiętamy o podlewaniu, odchwaszcz, naw-najlepiej azofoską 400-600kg, dobrze na wzrost wpływa ściółkowanie. UPR W SZKLR- dobre podłoże, ziemia piaszczy-glin, 7-8% próchn, nawoż, św -roś fotoper obojętne, doświe > liczbę kw, temp- noc 16-19 C, dzień 17-25 C, woda do podlewania dobrej jako o nisk zaw soli i małej tward. Upr letnia- roże posadz na stałe w szklarni kwitną III-XI, zimą spoczynek, sadzimy jesieniaXI zaokulizowane na podkładk jednak, posadz róże zimują w temp 3-6 C, w I -II pąki ruszają, podnosimy temp nocy do 9-11 C, ok. 6 tyg po posadz, podlewamy, wzrost 18-20 , wiązanie pąków 18 C. WI rozbudow krzewy -uszczykiwanie pąków, tnąc pędy z kw ogran się pow asymilac, na krzewie zostawiamy tylko silne paki, cięcie kw, Pędy wyrast z m-ca okulizacji cenne rozbudowa krzewu, w I poł VIII- cięcie wyrównawcze w celu obfitego kw w X. Zbiór XI, ogrzewamy szkl w III. UPR ZIMOWA ma na celu prześwietlanie i odmłodzenie krzewów 2-5 zdrow pędów, przycięcie na wys 30-60cm nad 2 oczkiem, sprzątn szklarni, nawoz. odmiany mieszańce herbatnie Rosa thea hybr: Baccara, Carina Super star; miesz bukietowe: R.floribunda Mercedes, Belinda, Zorina, Miesz buk wielkokw: Samurai Queen fabiola, miesz karłowe R chinensis: Little flirt, Scarlet geem, Szczepienie- róż, lilaków, spos weg rozmn, jest to sztuczni spowodowzrośnięcie dwóch r lub ich części ( zrazu i podkładki), Powodzenie szczepzal od prawidłow zrośnięcia się zrazu i podkł, Etapy zrastania: * wytw kallusa przea zaraz i podkł, *wytw mostka kambialnego, *wytw się kambiumnowych tk przewodzących.Zraz i podkł powinnybyć blisko spokrewn, szczep przez stosowanie - skośnie cięte, termin - wczesna wiosna( tej samej grub zraz i podkł), Z i P innej gr to szcz w klin, na przystawkę, za korę lub w szparkę. okulizacja - zraz to jeden pąk zakładany pod korę P( oczko), pęd z oczka w tym samym roku =o. w żywe oczko, wiosną nast roku = w śpiące oczko, Z do o. jak najszybcij po ścięciu, miazga P w pełni aktywna ( łatwe odchodzenie kory od drewna), termin VII/VIII, Z zdrewniały i dojrzały, Oczko nakłada się na szyjce korz, wsówamy je pod korę rozciętą w kszt T lubokul na przystawkę V-IX, Po 2 tyg sprawdz czy przyjęte. Róże do nasadzeń w upra polowej, zasady zabezpieczania przed niskimi tem- rodz Rosa, rodz Rosaceae 1 R. Wielkokwiatowe- kwitną od VI do jesieni najlicz rase stan mieszańce herbatnie, 2. Wielokwiatowe dł kwitna i ch się dużą wytrz na mróz :grupy: właściwe polianty Rosa polyantha- drobne kw; mieszańce- duże kw R. Polyantha hybrida; mieszańce bukietowe- duże pełne kw R. Floribunda, miesz bukietowe wielkokwiatowe R. Floribunda grandiflora-R. Wielokw na rabaty kwietniki 3. Czepne -pnące, prócz odm onficie kw 1-razowo prze okr 2-3tyg w k.VI lub na pocz VII wyst odm powtarz kw 4. Parkowe są całkowicie wytrzymałe na mróz, stos jako krzewy ozdobne w parkach Zabezp na zime: koniecznie okrywać r wielkokwiatowe, okrycie winno chronić w zimie przed mrozem oraz zbytnim nasłonecz, dużą wilg silnymi wiatrami, okryw przed wyst 1-szych mrozów w poł XI pocz XII w czasie suchej i słonecz pogody, okrywać można ziemią, przysyp pędy gł tworz kopczyki na wys 15-20cm gdy silniejsze mrozy przykryć jeszcze liścmi torfem itp., usuw gdy ciepło ziemia rozmarźnie i cz obeschnie: 2 raty -kIII pocz IV zdej liscie, pocz poł IV odkryć całkowicie przyciąć pedy gł by pozost 5 oczek Astrowate- (10 gat) sa to najrozmaitsze ros zielne od 1-rocznych do wieloletnich, kwiaty osadz są gęsto jakby w koszyczku, na tarczowatej lub stozkowatej osi kwiatostanu, często kaszyczek jest ozdobiony na brzegach inaczej zabarwionymi kw języczkowatymi tzw kw brzezne, w przeciw do rurkowatych- środkowych. W wąskich rurkach kw środkowych znajd się słupki i pręciki, owoc rozwija się z zalązni jest przewaznie nielupką o nasieniu zroś ściśle ze ść owocni: Aster alpinus (bylina), Tagetes erecta, T.patula, Tagetes tenuifolia, Cosmos bipinnatus, Helianthus annus, Ageratum haustunianum, Gazania splendens, Helipterum roseum, Zinia elegans byliny: Chrysanthmum coccineum, Rudbeckia hirta, Achillea ptarnica doniczkowe: Senecio rowleyanus, Alstromeria aurantica, ligtu, pelargina- Rozmn- podział w okresie wczesnej wiosny lub od VIII do IX. Sadz do doniczek po ukorzenien przenos na miejsce stałe. Upr szklar- gl piaszczysto- gliniast, przepuszczal o dużej zawartość próchnicy. N 150-300 mg/dm³, P 150-250, K 300-600, Mg 50-60, Ca 500-1000, pH 5,5-6,5. Sadzon wysadz na miejsc stałe w szklar od poł IX do X. Zagony szer 1 m, w 2 rzędach: odstępy między rzęd 40-50 cm. Bezpośred po posadzen przez 4-6 tyg tem 14-16 C, miesiąc jesiennych i na początku zimy temp 7-10 C, od poł I 12 C, w II do 14 C a na pocz II do 15 C. W okres intensywn wzrostu wiosną 16-17 C. Doświetlanie pocz I lampy żarowe o mocy 30 Vat/m². Wym podlewania optym wilgotn w czasie wzrostu i kwitnienia 80-85. Cieniowanie- gdy temp powyżej 20 C. Achimenes grandiflora, longiflora- Rozmn- podział kłączy o pocz II do poł III. Do 1 doniczki od 9-12 cm sadzimy po 8-12 kawałków kłączy w ziemie liściową na gł 1-2 cm. Do kwitnienia w szklarni o temp 18-22 C, duża wilgotność powietrza. Podczas wegetacji zasilanie nawozami płynnymi i staranne cieniowanie. Kwitnienie ok. 5 mies od posadzenia, przekwitłe roś stopniowo zasuszamy pozostawiajac kłącza w doniczkach, przechowujem do wiosny w pomieszcz o temp 14-18 C. Aechmea caudata, fasciata, miniata, chiantinii. Zast- do nowoczesnych mieszkań i miejsc pracy znosi nie tylko suche ale także zanieczyszczone dymem, pyłem papieros powietrze. Rośnie dobrze w miejscach nasłonecznionych ale woli świało rozproszone. Rozmn- sadzonkow pędówdo doniczek, w ziemie liściową z torfemi kawałkami korzeni Polipodium. W mnożarce o temp 25 C ukorzen się po 4-6 tyg. Z nasion wysiew II-IV na powierzchni ziemi o takim samym składzie lecz z dodatkiem piasku kiełkuj po 8-10 tyg. Rośl przesadzamy. Bromeliace- pochodzą ze strefy tropikalnej, w war nat temp nie spada<18C,opady ~2500mm/rok,b wys wilg pow,pH lekko kw, Aechmea caudata,fasciata,miniata, Neoregelia carolinae,tillandsia,Vriesea splendens,Ananas comosus,sativis,Bilbergia nutans,Cryptanthus ionatus. ROZMN-1/weg-pędy boczne,odrosty.Odcięte sadz po kw przysypuje się węglem drz i ukorzenia w substr torfowym w temp 20-22C,trwa to ~30dni,kwitnie po roku 2.gen-nasiona,które oprócz Vriesa. tworzą się tylko po sztucz zapyl. Nas dojrzew 5-10m-cy,podł do wysiew musi być sterylne,nas kiełk po 10 dniach w temp 22-25C,w zależn Billbergia nutans, sandersii- Zast- do dekoracji mieszkań znosi temp od 0-30 C. Upr- rozmn przez sadzonkowanie pędów i wysiew nasion. Sadzonki ukorzen 3-5 tyg, nasiona kiełkują po 10-15 dniach. Przesadz do coraz większych doniczek. Ziemia liściowa z dodatkiem torfu, pasku i korzeni Polipodium. W leci obficie podlewać, pod koniec jesieni i zimy podlewanie ograniczyć, a tem 18-20 C. Begonia semperflorens-białe,róż,czerw,kwitnie od VII do przymroz,wysiew nas I-III do skrzynek z ziemią liśiową z dodatkiem torfu i piasku, w szklarni, pikujemy 2x, w czasie wzrostu temp 18-20C w czasie formowania pąków 15 C. na m-ce stałe sadzę na pocz VI. B.tuberhybryda- wieloletnia, nie zimuje w gruncie, kwitnie V-X, ma pojedyn lub pełne kw-żółte, róż, czerw, biał.stanowisko cieniste lub półcieniste. Rozmn z nasion wysiew w I w szkl, po 20V sadzę na m-ce stałe, po przymrozk wykop bulw i przechowuję w torfie w temp 7-10C, w III sadzę do donicz,w końcu V wysadzam do ogródka. B.hybrida- mieszańcowa`Glorie de Lorraine` kw przeważnie męskie, kwitną XI-II, uprawiana jako RKD,* B.elatior-b.zimowa-kw większe,półpełne,kwitną VIII-XI. Rozmn w obrębie obu gat-sadz liściowe, s.pędowo-wierzch, przy wielkotowar prod zakłada się mateczniki, zb sadz 12x w roku. W 10-12 używa się sadz liściowych(liście śr wlk z og do 1,5cm), sadz ukorzeniam i liście-pojed w don o śr 6cm lub na stołach w rzędach co 7-8cm i co 5cm w rzędzie 300szt/m2. Podłoże-torf i perlit 3:1,temp podł 20-24C,czas ukorz 3 tyg,termin XI-XII. 2 tyg po ukorz sadzę do don o śr 8 cm lub do skrzynek 8x8cm,w takiej formie upr do 15 III-doświetlam 150W/m2 dla odm`g d L`-13h,dl a B.elatior-14 h,na poczV przesadzam do don o śr 10cm a VII do don o śr 12cm,w czasie lata uszczykuję 3-4 i 2x oprysk 0,05%CCC, r wyjątkowo rozrośń przesadzam jeszcze raz. Czas upr z sadz wierzch trwa 4-6mieś. Rośl z sadz liść są >. B.bunha, barszczolistna, wąkrotolistna- Rozmn przez sadzonkowanie całych liści ukorzeniają się po 4-6 tyg. B.królewska- za sadz liściowych całe liście lub trójkątne wycinki blaszki liściowej, ukorzenianie 5-7 tyg, przesadzamy do pojedynczych doniczek. B.koralowa, metaliczna- Roz z sadz wierzchołk, gdy sadz się ukorzenią przesadz do doniczek w ziemie lisciową z dodatkiem torfu i ziemi wrzosowej. Temp dla wszystkich 18-25 C. Cryptanthus zonatus- Zast- doskonale znosi war mieszkań, ma wartość dekoracyjną ze względu na piękne ulistnienie i pokrój. Upr- rozmn przez sadzonkowanie pędów przyziemnych, wysiew nasion. W okresie weget rośliny podlewa się i nawozi dość obficie. Wym świetlne są zróżnicowane. CYNERARIA (senecio)- Rozm wył z nasion, w celu uzyskania dużych roś siew w VI-VII, śr wielk siew VIII-IX, miniaturowe X, siew w temp 10-15 C, kiełkow po 3-5 dn, siewki pikujemy , przesadz do doniczek 7-8cm i dołujemy w inspektach, po pewnym czasie przesadz do doniczek 10cm, w nich do sprzedaży. Ph 6-6,5. Kwitnienie tylko po poddaniu temp <12 C w ciągu 6 tyg, ,wyższa od 12 hamuje kwitn, cykl prod 8-9 m-cy, roś przed sprzedażą do pomieszczeń cieplejszych. Cantadeskia (Zantadesckia) aethiopica, clliottiana, macrocarpa. Uprawa gruntowa 2 lub 4 letnia. Obsadzamy w I poł IX. Upr w dużych pojemnikach- ułatwia ona zmianę rozstawy, w zależności od sytuacji i fazy wzrostu, eliminowanie chorych egzemplaży. Podłoże: mieszanina żyznej i zasobnej ziemi kompostowej, liściowej + lekka glina + torf ogrodn. PH 6, rozstawa 25x30-40 cm, cieniowanie szklarni ale nie wietrzenie. Temp w szklarni 12-15 C, dla przyspieszenia zakwitania 18 C. Po kwitnieniu koniec IV ograniczamy podlewanie i zapada w stan spoczynku do poł VI. Z nastanie lata pobudzamy roś do wzrostu. W upr doniczk w poł IV ograniczamy podlewanie. W poł V roś z doniczk układamy w pozycji leżącej na słońcu. W poł VI zasuszone kłącza wyjmujemy z doniczek. Sadzimy do inspektów po 3 szt. W poł IX przesadzamy do doniczek. Światło w lecie rozproszone, jesień zima jak najwięcej. Cyklamen persicum, cyk pojedyncze- Reinwers- biało kwit, Perle von Zehlendor- kw łososiow, Rosa von Zehllendor- różowe; cyk pastelowe- Ludwig van Beethoven. Cyk miniaturowe- Anneke, Sonia. Rozmn- z siewu. Wysiew X/XI do skrzynek punktowo2x2 lub 2x3 przykryć ziemią. Podłoże ziemia liściowa piasek i torf, pH 6 i stawiamy do pomiesz o temp 20 C, po 5-6 tyg kiełkow. Przesadzamy do świeżej ziemi 3 krotnie. Odm miniaturowe pikuje się tylko raz po siewie, drugi raz do doniczek 8-9 cm. Opt temp upr młodych roś 18-22 C. Cykl upr w inspekt przenosimy jesienią do szklarni 10-12 C w celu przyspieszenia kwitni można podnieść temp do 16-20 C. Upr na kw cięty- część wyproduk roś sadzimy do doniczek 14-15 cm rozstawa doniczek 30-40 cm. Podłoże w którym zagłębione są doniczki 16-18 C a powietrze 12-15 C, zbiór kwiat wcześnie wysianych zaczynamy VII/VIII a trwa do II/III. od gat upr może trwać 2-4lata Eustoma vodel, saga, bell- światło- roś dnia długiego kwitnie tylko latem, sztucznym przedłuż dnia (20 W/m²) do 12-24 godz/ dobę. Reaguje przyspieszenie kwitnienia o 4-6 tyg, nie wym cieniowania latem. Cykl upr- siejemy XII-1 II, sadzimy na miejsce stałe III-IV, kwitnie VII-VIII, czasem 2 raz X-XI. Temp dnia 15-18 C nocą 13-18 C. Podłoż żyzne, pH 6-6,5. Fuksja (Fuchsja) hybrida- Upr- rozmn przez sadzonkowanie wiosną i w 2 poł zimy. Sadz zielne ukorzeniaja się w podłożu 22-24 w ciągu 2-3 tyg, przesadzamy je do doniczek. Ziemia lekka, próchniczna zalecana jest inspektowa z dodatkiem torfu i piasku o ph 6-6,5. Opt temp upr 20-26 C. Glorioza- Rozm- weg w II-III lub siew z zas selekcji, weg przez podz bulw. Upr- szkl 6 m-cy, wzr po posadz- 2 mies, kwit 1-2 mies, dojrzew i kopanie kłączy-2 m-ce, szkl parapet lub podgrz zagony, opt temp podł-20 C, rozp upr wczesna wiosna, po posadz obficie podlewać i chronić przed słońcem. G. Sadz się przy pionowo rozciąg siatkach, gł sadz 8cm, zawsze poziomo. Kw zależy od term sadz. Zbiór i przechow bulw: po kwit jeszcze 2mieś rośl są na zagonach jest to czas rozgałęzienia bulw służących do rozmarz, przerywamy nawoż, ogranicz podl, temp 15-16st. Gloriosa rothschildiana f.liliaceae Szklarniowy cykl upr G wynosi 6 m-cy (wzrost od posadz-2mce, kwitnienie-2mce, dojrz i kop kłączy-2 mce), najlepsze do upr G są szklarnie parapetowe lub obudowane, podgrzewane zagony.Optym temp podł-20st, najlepszy czas rozpoczęcia upr to wczesna wiosna.Po posadz obficie podlewać i chronić przed słońcem zapewnia to silne ukorzenianie, pędy na wys 2m są silnie ukorzenione.G sadzi się przy pionowo rozciągniętych drytach z naciągniętą siatką rybacką, gęstość sadzenia zależy od wielkości bulw i pory roku.w okr intens wzrostu stworzyć wysoką wilg podłorza i powietrza-przy obniżonej wilgotności zasychają młode liście i wierzchołki pędów, po kwitnieniu trzeba przerweać całkowicie dokarmianie.Termin kwitnienia zależy od terminu sadzenia, sadz: lipec -kwit IX-X, sadz w X -kwit XII-I, sadz w XI -kwit I-II Hippeastrum- rozm nasiona, cebule przybysz, sadz łuskowe, in vitro. Nasiona przez szt zapyl, dojrz po 4-6 tyg , przed wys moczymy 24 godz w 20-30 C, kieł po 2-3 tyg podl. Ziemia+ torf+ piasek, gdy 2-3 liś pikujemy, potem przesadz , po 8 m-cach cebule, X-XI-tniemy ceb, sadz do skrzyn, po 3 m-cach ceb przyb oddziel i do skrzyn, w III-IV rozsadz i pozost na 2 lata.Lato, jesień, wiosna-podlew, wietrzymy, cieniujemy. Zimą umiar podlew, 18-20 C.Ceb handl .20cm w końcu II roku uprawy lub w 3 roku. Pędzenie- można pędzić w ciągu całego roku. Z jednej cebuli powst 3 zawiązki kwiatost. Jeśli w okresie spocz cebule zostaną schłodzone w temp 3-7st to po umieszczeniu ich w temp 32st kwit po 3-4tyg. Podczas pędz dużo światła. Termin: od II do V. KALCEOLARIA- r Scrophulariaceae, górzyste tereny , ich weg sprzyja niska temp w gr 5-10 C, wysoka wilg powietrza, wysiew nasion VIII-IX, siewki pikujemy 2x w ziemię liściowo-inspektową, pH5,6-6,5. Jesienią przesadz do doniczek i wnosimy do zimnych szkl 4-6 C, W I-II przesadz do > don, zimą ogr podlewanie, kwitnienie po 7-9 m-cach od siewu, do kwit niezbędny jest 4-6 tyg okr temp 10 C, w czasie wykszt kwiatów temp 12-15 C. Kalanchoe- Crassula. Kalanchoe blossfeldiana. Rośl dnia krótk. Rozmn- gat. z nasion, odm z pędów wierzchołk lub liści. Wysiew wiosną, po 4tyg pik. Sadzonki- V-VII, temp 20-25st. Od V do IX rośl upr w inspektach bo nie zależy nam na kwit. W VII uszcz nad 3 parą liści- rozkrzewianie. We IX- X przenosimy do szklarni temp 10-18st. Kwit uwarunkow dniem krótkim. Do wywoływ zakwit okres indukcji fotoperiod 15-20dni o dł 9-10h. Zakwit po 10-12tyg. Normalnie rośl kwit w II-III. Upr na kwiat cięty- rośl wysadz na stoły, rozstawa zależy od odm, 30-50rośl na m2. Sterujemy kwit.Lewkonia (Matthiola)- Letnia, letnia właściwa, jesienna, zimowa. Typ genetyczne: 1) typ pierwotny jest homozygotą o składzie SS. 2) typ stale rozszczepiający się różni się od poprzedniego obecnością czynnika letalnego, który powoduje zamieranie gamet męskich, jeżeli wchodzi w ich skład, oraz obecnością genu s. Chcąc uzyskać roś o kw pełnych musimy wybierać siewki kiełkujące najszybciej. Również przez selekcje siewek odznaczających się określoną barwą liści. Odgrywa tu role dodatkowy gen odznaczony symbolem c, który jest sprzężony z genem pełności kwiatów i powoduje jasno zielone zabarwienie liści. 3) typ normalnie rozszczepiający się- odznacza się znacznie mniej korzystnym stosunkiem rozszczepieniana roś o kw pojedynczych i pełnych. Upr lewkoni letniej- do uprw szklarni wysiew I/II, w tunelu foliowym, inspekcie i gruncie od końca II do IV. Temp pomieszcz 14-18 C, pikujemy 2 krotnie. W upr szklar pod tunelem i w inspekcie wysadza się na zagony w III w rozstawie 15-18 cm. Temp dla zawiązania kwiatów 10-15 C przez 3 tyg. Upr w gruncie- sadzimy w końcu IV lub pocz V. Stan słoneczne, gl zasobna w skład pokarm, dostatecznie wilgotna. Lewkonia zimowa- wysiew V/VI, pikuj przesadzamy na zagony zapasowe w odstępach co30 cm. Pod koniec VIII przesadza się do doniczek w ziemie gliniasta z domieszkiem torfu i piasku I/II przenosimy do szklarni 10-12 C. PALMY- Areca lutescens , Chamaedorea elegans , Kentia (Howera) forsteriana , Phenix canariensis , Phenix dactilifera (Washingtonia filifera, W. Gracilis, Chamaerops humilis, Livistona chinesis). Rozmn- większość palm romn przez wysiew nasion , chociaż niektóre gat można rozmn przez podział a kilka z nich u podstawy tworz. kłodziny odrosty, które można oddzielać i rozsadzać do poj doniczek. Podczas kiełk nasion gat tropikalny wmag jest temp 22-30 a gat strefy umiark 13-19, czas kiełk. 2-3-mce czasem 10 dni do 2 lat. Siewki należy uprawiać w war. częściowego zacienienia i umiark wilgotności. Uprawa: w ciepłym klimacie palmy, zależnie od gatunku rosną w wilgotnej, lae dobrze przepuszczalnej glebie o pH obojętnym lub lekko kwaśnym na stanowiskach od pełnego słońca do głębokiego cienia. W pomieszc lub szklarniach zazwyczaj upr się je w pojemnikach w podłożu bezgliniastym jako roś karłowe lub poj egz w tzw stadim młodocianym.Ustawia się je wówczas dla zmniejzsenia niebezp. przypalenia w miejscach jasnych, ale ze światłem rozprozsonym. Począwszy od późnej wiosny do późnego lata palmy wymag.umiarkowanego nawodnienia i comisięcznego nawożenia płynną pełnoskładnikową mieszanką nawozową. W pozostałych okr. palmy należy podlewać oszczędnie.Palmy należy przesadzać do nowego podłoża wczesną wiosną. POINSETHIA- Euphorbia pulcherrima - jest rośl dnia krótkiego, nadaje się do sterowania, Uprawa matecznika- wybieramy najpiekniejsze rośl z uprawy, matecznik 2 lata, 10-15 sadz z rośl matecznej, musi być indukcja generatywna by przylistki się wybarwiły, 15-20XII wybieramy rośliny do matecznika, w poł. I przycinamy kolorowe listki, zostawiamy 30cm patyczki, ograniczamy podlewanie, obniżamy temp 12-15stC- roslina traci liście, stan spoczynku do końca III, wsadzamy rośliny do podłoża, raz podlewamy, często zraszamy część nadziemną, Ułatwia to wybijanie pędów bocznych, podwyższamy temp 18-20stC, Trzymamy do 15V i wynosimy rośl z matecz do spokojnego, bezwietrznego miejsca z nawodnieniem, sadzonki krępe 5-6 listkowe do 10 cm; ciecie sadzonki ok. 15V zanurzamy w korytach z letnią wodą na ok.10min, usuwamy w ten sposób sok mleczny w nim grzyby; Impregnujemy w proszku do ukorzeniania roślin zielnych półzdrewniałych, ukorzeń w doniczkach lub GF POTach, lub multiplatach, Mają łamliwe korzenie, ukorzeniają się 3 tyg w lecie, jesienią 4-5 tyg, Hartowanie roślin- obniżenie temperatury, wietrzenie intensywne, uczymy komórki szparkowe reakcji na warunki stresowe, Ukorzenianie w temp 20-22 stC, kostki oasis, GF poty, torf, pH 5,5-6,5; Wysadzanie- do doniczek śred 10, 20VII, uszczekujemy dwukrotnie ostatni raz do 20VIII , póżniej nie zdążyłyby, wytworzyć kolorowych przylistków, temp 20stC, po posadzeniu, gdy przyjmie się obniżamy do 18stC do momentu inicjacji generatywnej; Podłoże pH 6-6,5 do 3g na dm3 substancji odżywczej, torfu70% + 30% włókna kokosowego, mieszamy, w trakcie wzrostu nawadniamy kapilarami lub letnią wodą; z nawozami 0,02%; N-150-300 mg; P- 500-750; K- 500-750; przy temp 21stC jest wartość 12h (fotoperiod) ok10X indukcja generatywna; im wyższa temp tym dzień krótszy, na czas indukcji generatywnej podnosimy temp do 22 przez ok. tydzień. Po 10 dniach obniżamy do 20, nie obniżamy intensywności światła, gdy wybarwią się przylistki obniżamy do 16stC aby przeciwdziałać starzeniu się, nie łączymy różnych odmian (różny czas wybarwiania się) Doświetlamy aby nie wybarwiły się zbyt wcześnie, przesuwamy okres wybarwiania się o 2 tyg, Aby rozkrzewiły się musimy indukować kilkakrotnie wcześnie przed indukcją generatywną; temp 15-16st na 7 dni; matecznik eksploatujemy przez 2 lata, potem złe sadzonki; Produkcja na Boże Narodz- ind generat, często doświetlamy by nie dopuścić do zbyt wczes zakwitania roślin, trzeba przedłużyć dzień od 20-25IX do X. Rośl kwit 15 XII. Doświetl od godz16 na 3h, lub o 22godz na 3h. Odm: Lilio, Gropom, Sonora. Retardanty wzrostu: subst ham wzrost. Stos 0,1- 0,3% roztwór Cycocel- u. Stos gdy pędy boczne mają 3-7cm dł- 1oprysk. Potem za 10dni. Rozkrzewianie- przez uszcz. PAPROCIE- pochodza ze strefy tropikalnej i subtropikalnej, stosowane sa jako rosliny doniczkowe, zielen cieta i dokoracja wnetrz. Najpop rodz to: Adiantum, Asplnium, Pteris i platycerium. Na mniejasz skale upr sa : Phlebodium, pellaea, Microlepia, Cyrtomium i Didymochloae. Nowe rodz i gat to: Anthyrium, Daryopteris i Asplenium marinum. ozm weget dotyczy glownie gatunkow i odmian które nie wytwarzaja zarodnikow i nie powtarzaja cech, Rozmnazane sa przez: podział, rzenianie rozlogow, invitro. gner rozmn się: Adiantum, Platycerium, Asplenium, Pteris, Cyrtonium, zbior zardonkow w chwili ich osypywania się z lisci zarodnikonoscnych. Siew zaraz po zbiorze najlepiej ( I-II ) w podloze sterylne z torfu wysokiego przetartego przez sito w plaskich naczyniach o dobrym drenzu. Po siewie temp. 20-24 st. C. duza wilgotnosc, naczynie przykrywamy folia aby zachowac lepsza wilgotnosc i lekko zacieniowac. Kielkowanie zarodnikow trwa 2-6 tyg. Tworza się sercowate przedrosla, na nich ( gametofit ) pojawiaja się plemnie i rodnie. Po zaplodnieniu ( w kropli wody ) i wytw korze wyrastaja lis ( saprofit ) dajace oczatek nowej roslinie, gametofit zamiera - przemiana pokolen. Pikowanie paproci wykonuje się gdy na przedroslu wytworzone zostana dwa liscie. Pikujemy do podloza: z torfu wysokiego zimi lisciowej ziemi inspektowej kompostu korowego lub sciolki lesnej + nawozy mineralne Należy pamietac o zasoleniu podloza. Przeglad gatunkow i zastosowanie: Rodzina : Adiantaceae Adiantum - Adiantum Liscie wachlarzowate na elastycznyc ogonkach, na gornej stronie blaszki lisciowej brodawki z banieczkami powetrza ( ochrona przed zawilgoceniem ), zalaznie stozkowate lub kreskowate. Adiantum addianum - odmiany: - Goldeles, Triumph, Matado Aadiantum tenerum - odmiany: Scutum roseum, Fritz Luthi zwarty pokroj, doniczkowe Adiantum tinctu Rozmn generat. Z zarodnikow przez caly rok ( 1g/m2 ) pH podloza - 5,5-6,0, temp. Kielkowania 22-24 st. C. Czas kielkowania zarodnikow i powstawania przedrosla to okolo4-8 tyg., dwulistne saprofity powstaja w ciagu 6-10 tyg. Od siewu, wysadzamy wpodloze sterylne w rozstawie 2x3 lub 3x3, drugie pikowanie w rozstawie 5x5 lub melodoniczki o srednicy 5 cm. Gdy saprofit osiagnie 3-4 cm wys. Przesadzamy do doniczek 8-9 cm.Podloze: torf, ziemia lisciowa, ziemia kompostowa, piasek w proporcji 1:1:1:1,+ nawozy mineralne. Zima należy doswaitlac 1000-1500 luksow - 16 godzin Rozmn weget - odmy nie wytwa zarodnikow i dlatego rozmn je przez podzial w I - III, na parapetach podgrzewanych ( 24st.C ), w rostawie 8x8 w podlozu ( torf + ziemia lisciowa ), pH=6. Regeneracja korz i lis trwa oklo 30 dni, potem przesadzamy je do doniczek 10-12 cm srednicy. Zima spoczynek - temp. 12-15st, pelny cykl uprawy 12-14 miesiecy. Rodzina: Aspleniaceae Asplenium - Zanokcica Aspelnium nidu Asplenium bulbiferu Asplenium viviporum Rozmnazane sa jak Adiantum, nowy gatunek Asplenium to Asplenium marianum. Zanokcice należy chronic przed wysuszeniem bryly korzeniowej Rodzina: Polypodiaceae Platcerium - Losie rogi Platcerium bifurcatum Platycerium grande Maja dwupostaciowe liscie plone oraz zarodnikonosne ( dlugie, widlasto rozgalezione ze skupiskami zarodnikow ). Rozmn genernie, zarodniki wysiewa zima/wiosna, wegetatywnie przez odejmo mlodych 1-2 lisciowych roslin od III do XII. Podloze: ziemia lisciowa, torf, nierozlozone sphangum + kompost korowy Temperatura optymalna 20 st.C dla starszych 16-18 st.C zima 15-18 st.C Dobrze rosnie na kawalkach kory brzozowej lub w specjalnyc doniczkach dla epifitow. R: Aspidiacea Cyrtomium - paprotnik Cyrtomim falcatum - rozmnazanie przez podzial na wiosne lub zarodniki, bardzo dobra roslina do mieszkan, bardzo trwala o malych wymaganiach co do swiatla, temp i wilg., zima temp 10-12st.C. Olendraceae- Nephrolepis: zarodnikowe, kłączowe, zarodnie wzdłuż brzegu na dolnej str li, pomiedzy liścmi wyrastają długie rozłogi- po zetknmięciu z ziemią dają nowe rośl, N cordiflora, exaltata, nie rozmn przez zarodn bo są bezpłodne, rozm przez rozłogi i podział, Wysadzamy na stołach w szkl w rozst 30x30/ 40x40 ziemia liść- inspek z torfem i piask, noe rośl upr w donicz przy temppodł 20-25, zasilamy je gnojówką, R mateczne w zimie w szklarni w temp 10-12.PNĄCZA- roś te cechuje szybki wzrost, wytworz dużej masy zielnej, zdoln do wznoszenia się po podporach, dzięki temu pnącza jednor tworzagęste, zielone zasłony pozw zacienić lub oddzielić wybr części ogr. Zalicz tu Lathyrus odoratus, Cabea scandens- wąsy czepne, nasturcja. Wysiew na wczesne kw wII-III do don w szkl a do gruntu silną rozsadę w V. Roś szkl: Hedera helix- sadz kilkuwęzłowe, podłoże piasek z torfem, temp 18 C , rozm przez cały rok, mł roś sadz po 5-7 szt do don. Cissus discolor- sadzonki od II-IX, podłoże odkwaszony torf z piaskim i perlitem, tem podł 22-25C, ukorzeniani 3-4 tyg, sadzimy sadz do doniczek, młode roś umieszczamy w zacienionym pomieszczeniu tem 20-22C. Hoya australis- sadz1-węzł, temp ukorz 22-25 C, po ukorz sadz do don, latem dobrze rosną w temp 16-20 C i wym częst zraszania. Passiflora- sadz, wczasieukorzeniania podł ogrzewane, cieniowanie i subst wzrostowe. Philodendron scandens, erubescens-sadz z wierzch pędów z 1 lub 2 liśćmi lub odc pęd z 1 węzłem z liś lub bez. Ukorz , wsadz do don, opt temp wzr 20 C.Rhapidophora aurea-sadz 1-węzł, Stephanotis floribunda-sadz.Pnącza- Hedera, Cissus, Passiflora. Najcz głównym elementem dekorac są liście, pokrój, , ładne kwiaty, wąsy czepne, kolce. Ozdoba mieszkań, biór, balkonów, tarasów, Dobrze znoszą warunki w pomieszczeniach, niektóre z nich wym większej wilg. Latem obficie je podlewamy, zasilanie nawozami co 2-3tyg. Zwalczanie chorób i szkodników. Zimą- wym jasnych i chłodnych pomieszczeń temp 5-10st, niektóre 20st. zima ogranicz podlewania do min. Przesadzanie wiosną do pojemników, troszkę większych niż poprzednio- początkowo co roku, potem za kilka lat. Zraszamy wodą. Saintpaulia (Sępolia) ionantha, confusa- Rozmn nas wys I-II, bez przykrycia. Sadzonkowanie I-V, sadzo sporządzamy z liści wraz z kawałkiem ogonka sadzimy w mieszance piasku z torfem zagłębiając cały pozostawiony ogonek liściowy, temp 20 C ukorzen trwa 3-4 tyg, spryskiwanie wodą ostrożnie. Upr- sadzimy do doniczek 7-11 cm. Ph 6-7, nawo mieszanką 0,4 % wodnym roztworem w którym proporcja N:P2O5:K2O:CaO:MgO wynosi 2:0,8:1,5:0,7:0,1. Opt temp wzrost i rozw 25 C w nocy może być 20 C. Rośl należy podlewać, cieniować cykl 5 miesięcy. Skrętnik (Streptocarpus)- Upr- z nasion, przez sadzonkowanie- sporządza się w II z liści, umieszczamy w podłożu torf zmieszany z piaskiem lub perlitem przykrywamy folią. U nasady sadzonek wytwarzają się liczne młode rośliny, które po dojęciu sadzimy do skrzynek poźniej do doniczek. Cykl prod 6-7 mies. Roś matecz i okazy wiel upr się na kw cięty. Zim w szklarni w temp 10-12 C. Szparagów (Asparagus)- Wszystkie gatunki rozmnażane sa z nasion lub przez podział starszych egzemplarzy. Owocem jest jagoda koloru czerwonego z czarnym nasieniem. Nasiona sa duże, w 1g znajduje się 20-40 nasion. Nasiona bezpośrednio przed siewem należy moczyć w ciepłej wodzie przez 48h. Siejemy do skrzynek wypełnionych ziemia liściowa z domieszka piasku i torfu, w rozstawie 3x1 cm. Temperatura przy siewie powinna wynosić dla szparaga Szprengera 23°C, dla szparaga pierzastego 22-29°C, a po skiełkowaniu można ją, obniżyć do 20-22°C. Należy siać od października do stycznia. Kiełkowanie odbywa się w ciemności przy dużej wilgotności podłoża. Po skiełkowaniu siewki wymagaja dużo światła. Pikowanie należy przeprowadzić w trzy miesiace po siewie. Po kilku miesiacach przesadzamy je do doniczek 7-8cm, a po 8-9 miesiacach do doniczek 12-15cm. Można prowadzić uprawę na stołach lub zagonach. Gęstość sadzenia wynosi dla szparaga Szprengera 25-40, dla szparaga pierzastego 20, a dla modrzewiowego 16 roślin na m2. Można także uprawiać je w plastikowych skrzynkach lub pierścieniach wysadzajac po 2-3 rośliny w pojemniku. Podłoże do uprawy powinno być próchnicze o pH 6-6,5 (dla szparaga pierzastego pH nieco nizsze 5,5-6,0): podłoże po uprawie ogórków szklarniowych, torfu, kory i obornika w proporcji 2:1:1:1. Storczyki, Orchidaceae. tropiki, Podłoże: przepuszcz i porowate, lekko kwaś, Nawoż:małe potrzeby nawozow, Temp: duża rozpiętość bo dużo gat- 13-29st. Św: rośl dnia krótk, doświetl mł rośl. Woda: wilg 75-80%. Rozmn:1.in vitro, 2.siew nasion a) met symbiotyczna- na grzybnię z dodatk skrobii wysiew nasiona, w warunk sterylnych, b)asymbiotycz- kiełk na pożywce zawier cukier. Dużo nasion w torebk nasiennych. 3. podział rośl podczas przesadz- wykorzyst pseudobulwy. Z pąków śpiąc pseudobulwy wyrast nowe pędy. Niekt można rozmn z sadzonek pędów kwiatowych. Inicjacja gener- są fotoperiod oboj, Krótki dzień stymul kwit. Obniż temp- sprzyja kwit. Paphiopedillum- wym 6tyg z temp nocą 10-12st, od pocz indukcji termicz do kwit upł 3mieś. Rodzaje: Cattleya x hybrida, Cymbidium, Paphiopedillum, P. insigne, P. callosum, Pchalaenopsis. STRELIZIA- Rozmn- przez podział rozrosnietych odkładów lub przez siew. Wysiewamy podłoże o temp 25-28 C. Siewki w miarę wzrostu pikujemy a potem przesadzamy do doniczek, zakwitną już po 3 latach. Na zagonach ziemia ciężka i żyżna lecz dobrze przepuszczalna. Sadzimy w odstępach co 1 m w okresie kwitnienia wysoka wilgotnośc powietrza temp 15-18 C. TULIPAN- gl. ogrodowa, próchnica od 3-15%, pH 6-7, Naw. obornikiem 40 t/ha, nawoz mineralne stos. jesienią -gl. lekkie N 60kg+ 180 P2O5 + 280 K2O + 100 MgO - gl. średniociężkie,odp. 120:100:180:80 kg/ha. Rozmnaża- sadzenie cebul: 3 dek IX i 1 poł X, kiedy temp gl na głęb 10cm spadnie poniżej 9°, Głębokość sadzenia: zal od wielk ceb i gl, sadzarką, pod płóg, pod szpadel, pod redliny na zagonach szer 100-120cm dł dowolna. Prace piele- odchwaszczanie, przykrycie plant na zimę, nawoż pogłówne, deszczownie. Kopanie cebul od 10-14 do k VI, kiedy liście lekko zasychają, kopaczką elewatorową, kombajnem ( gl lekkie) wyrywanie płógiem, kopanie widłami. suszenie ceb :b. intensywne przez 24-48h w temp 30° i 10-15 krotnej wymianie powietrz/h. Trachelium aspeniloides- kw zebrane w baldacho grona są okazałe pachnące. Rozm generat I-IV siew nas b dobre nasiona, siew rzutowy cienko przykryć piaskiem. Kiełkow 18-20 C po 5-6 tyg pikowanie. Wegt optym termi sadz I-III sadz wierzchoko 3-4 węzłowe z matecznika, podłoże perlit, piasek, ukorzenieni 3-4 tyg. Wym pH 5-7, podlewanie, rozstawa w siadkach 12,5x12,5 bez uszczykiwania na 1 pęd 64 szt/m² ,z uszczykiw 24 sz/m² zbiór kwiatów VI-IX. Upr sterowana- długość dnia 18-20 godz (lampy 40 W/m²) doświetlanie 7 min światła 30 min cienia (Lampy 150 W/m²). Vriesea carinata, splendens, poelmannii- Zast- do dekoracji mieszkań i innych zamkniętych pomieszczeń, wymagają dość troskliwego pielęgnowania. Upr- rozmn z sadz pędowych i z nasion w II-III. Wym ziemi liściowej z dodatkiem torfu, piasku i kawałków korzeni Polipodium. Ziemia ta powina być gruboziarnista, przepuszczalna. Na dnie doniczki gruba warstwa drenująca. Zatrwian (limonium)- Plumbaginaceae a) Jednoroczne: Limonium sinuatum (z.wrębny) dorasta do wys 50-80cm, wiechowate kwiatostany widlasto rozgał, kwiat zebrane w 3-5 kwi kłosy, barwa: korona biał kielich nieb, sa odm nieb lila róż żólte, kwitna VII-X (16 tyg po siewie) :imonium suworowii (z, suworowa) wys 45cm, kw rózowe zebrane w kłosy. Zastos: suche bukiety wieńce ros rabatowa. Kwiaty przeznacz na suche buki ścinamy gdy tylko zaczynaja ssięrozwijac szczytowe kwiaty w kwiatostanie suszymy w peczkach, suche przewiewne miejsce Stanowisko: słoneczne suche Gleba przepuszczalna zasobna w Ca Zasady upr: naś wysiew w II-III do skrzynek w szklr lub inspekcie (1g- 400 naś), siewki pikujemy po ok. m0cu od siewu, na m-ce stałe w poł V rozstawa 30x30 cm bez podpór, 25x25 z podporami z drucianych siatek b) Byliny: Limonium tataricum (tatarski) wys 60cm, kwiaty w gęstych kłosach- białe zebrane w wierzch kwiatostany, kwitną VII-IX, w Iroku po wysiewie tworz rozete liś, w II kwitnie (nietypowa bylina) Limonium latifolium (szerokoloistny) wys 70cm, kw drobne niebieskie potem białe, lilanieb, kwit VII-IX Rozmnażanie: gat przez wysiew naś, odm przez sadz korz wczesna wiosną (w1g do 1400naś).Zawilec (Anemone)- blanda, narcissiflora, nemorosa, ranunculoides, sylvestris, patens, pulsatila. Na rabaty i do ogród skalnych, miejsce suche i słoneczne. Rozm przez wysiew nasion, natychmiast po zbiorze do skrzynek lub na rozsadniku. Po wschodach roslin pikujem do doniczek, wielodoniczek do produkcji rozsady, w VIII-IX wysadzamy na miejsce stałe. A.hybrida- w grup ogrod i parkowych, w miejscach półcień i wilgotnych, na kw cięty. W pońcu X należy przykrywać na grubość 15-20 cm, zwłaszcza młode rośliny. Rozm przez podział. A.coronaria- na kw cięty, w szklarniach. Na jesień po zaschnięciu liści bulwki najlepiej wykopać i przechować w pomieszczeniu zabezpieczonym od mrozu. Sadzimy jak najwcześ wiosną, moczymy je wcześniej w wodzie przez 24-48 godz. Sadzimy na gł 4-8 cm rozstawa 15x20-25 cm. Gl przepuszczalna, żyzna, próchniczna, pH ok. 7, wrażliwe na zasolenie. Rozm przez nasiona. Wysie wczesną wiosną (III), kiełkow trwa 3-4 tyg w gruncie 5-6 tyg. Siewki w fazie 2-3 liści pikujemy do doniczek na miejsce stałe sadzi się już rozrośnięte rośliny. ROZMN WEGETATYWNE- każdy sposób powst nowego organizmu nie poprzedzony aktem plciowym, poleg na reprodukcji roś z różnych ich części dzieki temu że odcięte organy maja zdoln regeneracji co wiąże się z dział tk merystematycznej, odtwaranie inf genetycznej ros matecznej (jednolitość klony), umożliwianie mnożenia się roś które np. nie wytw żywotnych nasion: begonia z gr Gloire de Lorriane, szybkie łatwe mniej pracochłonne A. Przez podział: krzewy- Buxus, Calluna, Deutzia, Erica Ledum Pachysandra w okr spoczynku. Doniczkowe- Aspidistra Billibergia Nephrolopsis Scirpus dokonuje się zwykle w momencie przesadz ich do większych pojemników gł w okr wiosennym. Byliny- można dziel w trakcie ich spoczynku zimowego lib letniego oraz podzcas wzrst, w okr spocz dziel gł o grubych zdrewniałych korz Hosta Trolius Paeonia Cimicifuga Astilbe Armeria maritima Aster Centaurea sp, Doronicum sp Geum sp, Liatris sp W okr weget: Achillea filipendulina, Aconitum sp, Armeria maritima, Bergenia sp, Epimedium sp, Dicentra sp, Iris germanica Sedum Sempervirum B. przez specj organy pochodz pędowego i korz oddzielanie lub podz organów których podst funkcja jest magazynowanie mat zapas co umożl ros przetrwanie war niwkorzystnych (geofity) -CEBULE :1.odejmowanie ceb przybyszowych:Tulipa narcissus Iris we wrześniu, 2. nacinanie i drążenie c. w celu stymulowania rozw ceb przybyszowych hiacynt śnieżyca cebulica 3. Dzielenie ceb: hiacynthus hipeastrum nerine narcissus 4. Sporzadzenie sadz 2łuskowych: narcissus hipeastrum 5. Sadz -anie łusek lub ich fragmentów Lilum 6. Sadz-anie liści: hiacynty szafirki przebiśniegi 7. Odejmowanie ceb przybyszowych powst na pędzie: lilium longiflorum l.bulbiferum, l.tigrinum -BULWY: powst w wyniku zgrubienia pędu cz podliść lub korzeni. -pędowe Crocus Fresia Gladiolus -hypokotylowe Cyclamen Siringia Begonia tuberhybrida -korzeniowe Dalhia -pseudobulwy storczyków Catlea Cimbidium -KŁĄCZA: zmodyfik pędy podziemne posiadajace węzły i międzywęźla z węz liś i korz. -pachymorficzne kosaciec paciorecznik u Iris xhybrida (mięsiste zgrubiałe sympodialne rozgałęzione) -leptomorficzne konwalia storczyki (dł cienkie międzywęź KORZENIE BURAKOWATE k palowy, silnie zgrubiały często z hypokotylem i nasadami pędów. Podział karp np. Paeonia xhybrida, officinalis ,lactiflora. Najlepiej 2poł VIII korz są elastyczne ROZŁOGI zmodyfik pędy nadziemne w węzłach znajd się zreduk liscie Chlorophytum Nephrolepsis Ajuga reptans Saxifraga sarmentosa ROZMNÓŻKI LIŚCIOWE u Kalanchoe Tolmiea C sadzonkowanie odjęcie od ros matecznej cz. Pędu korz lub liścia PĘDOWE: wierzchołkowe, pędowo-pakowe, zielne, pólzdrwniałe, zdrewniałe LIŚCIOWE liść+ ogonek= Saintpaulia ionantha Begonia elatior, fragm liś Sansiewieria trifasciata, rozmnóżki liściowe KORZENIOWE korz odcinamy w okr spocz ale dla Dicentra spectabilis, Papaver orientale w 2-giej poł lata D. Przez odrosty PĘDOWE ananas aloes Bromeliaceae anturium KORZENIOWE agawa grochodrzew lilak pigwowiec odrosty odejmujemy od ros matecznej w okr spocz E przez odkłady zwykłe powtarzane powietrzne pionowe poziome f. szczepienie zraz +podkładka= szczep, przez stosowanie, w klin, pod kore, w szpare G. In-vitro (mikrorozmn) Dla przyś ukorz się sadz i uzyskania silniejszego syst korz stos subs wzrst: kwas indoliloctowy, betaindolimasłowy, Seradix, Wurzelifix ROZMN GENERATYWNE- Gen. z naś-najłatwiejszy i b ekonom sposób a roś są żywotniejzs i zdrowsze niż przy rozmn weg.Powst nasion-zadaniem kwiatu jest wytw nasion w krórych są zarodki nowych roś- nasienie powst z zalążka, po zapłodnieniu gamety żeńskiej przez g.męską wytw przez ziarno pyłku składa się ono z zarodka, bielma, obielma, łupiny nasiennej.Nasiona-bielmowe mat zapas grom w bielmie u baldaszkowatych- bezbielmowe-bez bielma ale o silnie rozwiniętych liściach zarodka-tu mat. zapasowe u motylkowatych, dynio, złożonych.Przed wysiewem zaprawianie nasion i sterylizacja podł.-in vitro.Skaryfikacja-uszkodzenie łupiny nasiennej-s.mech.pocieranie papierem ściernym chemiczna-moczenie w stęż.H2SO4, termiczna-wysoka temp w ciągu kilku godz, kilka sekund w gotuj. H2O, potem ochłodzić.Nasiona poddajemy stratyfikacji tj. zabiegowi który stwarza war.dla posprzętnego dojrz nasion-przechowujemy przez kilka lub kilkanaści m-cy w poj z piaskiem lub torfem w temp 0-8st Zaprawianie nasion-termiczne-moczenie przez 0,5-1h w H2O o temp 50st (giną patogeny a zdolność kiełk nie zosyaje obniżona.Chemiczne gdy bakterie, grzyby, szkodniki są na pow nasion- ochronna otoczka otoczka środka chem na nasiona (zaprawa nasienna T, funaben T,ronilan)Od końca I doIVw szklarni wysiew nasiona jednorocz. Rozmn z rozsady i doniczkowych np. begonia stalekwitnąca bulwiasta, aster letni.GRUNT od końca III doV wysiew nasiona roś jednorocz z siewu wprost do gruntu a od koń VI doVIII do gruntu naś dwuletnich-stokrotki, bratki.Podłoże używ do wysiew-ziemia liściowa z piaskiem ,perlitem, torf.siew-rzutowy, punktowy, psowy.Nasiona siew na głęb 2-3x grubość nasion. NAWOŻENIE PODSTAWOWE POGŁÓWNE- kazde nawoz winno być oparte na wynikach analiz gl (met spurwaya do oznacz N-No3 N-NH4 P K Mg Ca Na Cl) zasad ogólne stos przy nawoż: zalez poziom skł podaw jest w tabelach, N- wartości dot tego skł w upr na torfie są wyzsze niż w upr w ziemi bo torf uleg trudno rozkładowi -ilości N są zbyt małe; P i K -wart w upr na torfie są niższe gdyż w upr w ziemi skł te znajd się w formach trudniej dostęp dla roś; gl lekkie niższe wart skł-ów, gl ciężkie wyższe wart skł-ów (kompleks sorpc); w upr młodych roś zaw skł powinno utrzymywać się na poziomie niższym dla starszych odwrotnie (faza wzrst + pora roku); wys-ść dawek nawoz przed sadz oraz stęż r-rów do nawoż pogłównego zal od wrażl roś na stęż soli. N-główne (g/l) : r.b. wrażl- 0,5-1,0 r.śred wrażl- 1-2,0 r.mało wrażl- 2,0-4,0 N-pogłówne (% stęż r-ru) r.b.wrażl 0,05-0,2 r.śred wrażl 0,1-0,4 r.mało wr 0,3-0,6. Do naw r.ozdobnych naj są te nawoz z których zarówno Kationy i aniony są łatwo pobier prze roś a także są łatwo rozpuszcz w H2O (KNO3 KH2PO4 Ca(NO3)2 NH4NO3) ,przy zbyt wys pH może wyst niedobór Fe, najlep chelatowa forma Fe nie więcej niż 5mg/l podłoża, dawki naw Ca oblicz na podst krzywej neutralizacji, ilość pobier przez roś skł-ów zal od temp wilg zaw-ści O2 CO2 zdoln roś do wykorz skł z podłoża, uwar jest to wł genetycznymi, Analiza mat roś jest oceną poziomu odżywiania się roś RÓZA: gl żyzne pod szkółke, przepuszcz umiark wilg, znajd się w wys kulturze, kwatera lekki skłon polud-zach, jeśienia nawoż obornikiem 40-60 t/h zaorać pozost w ostrej skibie, wiosną n.min 300-400 kg siarczanu amonowego, 400 kg 40% soli potas, 300-500 kg superfosfatu na 1ha WPŁ TEMP NA WZRST I ROZW ROS TERMOPERIODYZM DOBOWY I SEZONOWY JARYZACJA PREPAROWANIE CHŁODZENIE CO WARUNK POWST ZAWIAZKÓW-szybkość wzrostu i rozwoju roślin a gł ich zakwitania zależy od stosunku m-dzy dł dnia do nocy, czyli od fotoperiodyzmu. Rośliny dł dnia- (RDD)->12 godz, kwitnące latem , wiosną,np.:Althea, Tulipa, Clarcia, Lilium, Papaver, Impatiens. Rośliny krót dn-(RKD)- kwitnące jesienią-Aster, Dendranthemum, Chrysanthemum, Solidago, Senecio, Euphorbia. Roś fotoperiodycznie obojętne-(RN)-neutralne, kwitnące przy dł dn od 5-24 godz, np.: Helianthus, Mirabilis. Są jednak roś o b zróżnicowanym ( złoż) fotoperiodyzmie,tj. odmiennym dla różnych faz rozwojowych: Campanula, Scabiosa, gdzie niezbędna i warunkująca zakwitanie jest podwójna indukcja:-najpierw krótki dzieńa potem dł, (R-KDD)odwrotnie jest u ąster novi-belgii, Kalavchoe blossfeldiana, najpierw jest dł dn, a potem krót.(R-DKD).RKD do zakw 6-8 godz dn , kwitnieniem tych roś można sterować, te roś najb interesują ogrod. RN- kwitną i przy KD iprzy DD, wygodne bo można je upr w każdej chwili. Wraż na dł dn zwią jest z temp. RKD-jeżeli znajdzie się w war DD, to w ogóle nie zakwitnie, będzie z opóżnieniem. Gat z reakcją jakościową- Amaranthus caudatus, Rudbecia bicolor, Chrysanthemum cordifolium, Ipomea hederacea, Kalanchoe blossfeldiana. Gat z reakcją ilościową- opóźnienie następuje w miarę upływu czasu, Cosmos bipionathus, Salvia splendes. Przejście roś w stad gener przejawia się wykształ kwiatów, kwiatostanów, nasion. Sam fakt kwitnienia poprzedzony jset procesem indukcji i inicjacji kwitnienia. Objawia się on wyróżnianiem się tzw primordii kwiatowych stożku pędu w tzw pąku głównym.Okres poprzedzajacy tworzenie się primordii kw jest b skomplikowany i różny u różnych gat roś, np. u r cebulowych: hiacynty, tulipany, u wielu drzew, krzewów zawiązki(primordia) kwiatów powstają wiosną lub latem zaraz po kwitnieniu, ale kwiaty z nich rozwijają się dopiero wiosną następnego roku. U drzewiastych , cebulowych występ jeszcze tzw stadium juwenilne- młodociane (Hedera), po przejściu którego roś są dopiero zdolne do zakwitania, faza ta to faza proflorigeniczna. Utulipanów jeżeli cebula ma masę,<8g nie zakwitnie, jest w fazie subflorigenicznej. Przejście ros ze stadium weg w gen kontrolowane jest czynn :światła i temp. Szczególnie roś wykształcone filogenetycznie w różnych szerok geogr a przeniesione do innych war zakwitają pod wpływem św o różnej porze roku w zależności od zmiennej dł dn, czyli od okresu dł indukcji fotoperiodycznej. - jest to czas w ciągu którego roś powinna się znajdowaćpod wpływem określonego fotoperiodu koniecznego do zainicjowania pąków kwiatowych. Różnica m-dzy RKD a RDD polega na ich reakcji na krytyczną dł dn. Kwitnienie RKD, gdy dł dn nie przekracza dł krytycznej dn u RDD odwrotnie. Krytyczna dł dn nie jest wart stałą i ulega wahaniom pod wpływem temp. Współzależność m-dzy foto- a termopreiodyzmem- reakcja roś na fotoperiod ma charakter induktywny, tzn wystarczy traktować określonym fotoperiodem tylko do momentu wywołania inicjacji kwiatów, np. u soji wystarczy tylko 10KD, aby powstały kwiaty, u Xanthium tylko 1 KD, u Begonia hybrida 12 dn o dł8-9 godz(KD). Po zaistnieniu inicjacji fotoperiod nie ma znaczenia. W przypadku nieodpow war fotoper ros reaguja:1)wszystkie pozostają w stadium weg, - o% roś kwitnących-reakcja jakościowa, 2) częśc ros zakwita ale w spóżnionym terminie(r ilościowa). Temp- czynn modyfikujący procesy życiowe, gł przez wpływ na szybkość przebiegu reakcji biochemicznych. Wzrost zależy w równym stopniu od:1) fotosyntezy-powstawanie zw org 2)oddychanie czyli dostarczania energii do procesów metabolicznych przez rozkład prod fotosyntezy. Optimum termiczne oddych na ogół jest niższe od opt fotosyn. Wzrost i rozwój roś przebiegam-dzy temp min a max, ale dla szybkiego wzrostu liczy się tylko temp optym. , np. termofity 45 C , mezofity (umiar) 15-40 C, psychrofity (chłodne) <15 C. Jarowanie- roś klimatu umiark aby zakwitnąć muszą przejść stadium nisk temp. Jaryzacja: Zyto, pszenica 0-4 C, łubin -12 C , kukurydza 20-30 C, przez okr 12-50dni. Największa wrażliwośc w okr kiełkowania, wyj złocienie, gdyż w okr wiosennego wzrostu roś mat temp jar złocieni < 16 C. Jarow wyw zmiany fizjol , biochem w tkankach roś. Najwraż są kom merystem , dlatego można jar meryst wierzchoł, sadz liśc (begonie, złocieni)i in organy dzielące się. Preparowanie- działając odpow temp dla danej fazy-kształ się łusek wł cebuli, liści wł, płatków kielicha, pręcików, słupka uzyskuje się przyspieszenie przebiegu tego procesu. Preparowanie tulipanów:1) temp 34 C-10dni, 2) temp 20 C-3 tyg-poes kw, 3) temp18 C-3tyg, 4) wysadz do podłoza i ukorz w temp 9 C do dł pędów 4 cm, 5) temp 13 C-2tyg, 6) temp 17 C-3tyg, 7) temp 23 C-pędzić. Efekt przyspiesz kw o 3-4 tyg, tulipany k XII-p I. Preparowanie BLAAUWA jest prak wykorz termoperiodyzmu sezonowego, tj sztuczne przystosow roś do zmienności temp w różnych porach roku. Substancje wzrostowe-fotoperiod-florigen, jarowanie- Vernalina, 1) giberelina stymuluje wzrost elongacyjny łodygi i pędów bocznych, 2)anteziny-do pows kwiatów3) retardanty-anty gb- powodują wyleganie, 4) morfaktyny-hamujące wzrost pąka gła stym wzrost pędów bocznych, 5) ethrel-przys zakw. Fotoperiod - zast w regul kw, szybkość wzrostu irozwoju r a gł ich zakwitania zależy od stosunku między dł dnia donocy czyli fotoperiodyzmu, 3 grupy oodmiennej reakcji:* RDD > 12h kw latem, wiosną Althea, Lilium, Tulipa, Papawer, * RKD<12h kw jesienią Aster, Chrysanthemum, Solidago, Senecio, do zakw 6-8h kw można sterować *RN kw przył dni 5-24h Helianthus, Mirabilis, można upr w każdej chwili bo kw prz DD i KD Są r o odmiennym fotopriodzie w zal od faz rozwoj: Campanula, Scabioza( podwójna indukcja), KD-DD, Astr novi- belgi DD-KD, Jeśli r sa w złych war to moga nie zakw lub z opóźn: RKD r jakościowa( opóźn) Amaranthus caudatus, r ilościowa Salvia splenders, RDD r jakoś Rudbecia bicolor, r il Anthirrhinum majus. Okres indukcji fotoper - czas w ciągu którego r powinna się znajdować pod pływem określonego fotoper. koniecznego do zainicjowania pąków kw. Kwitnienie RKD gdy dł dnia nie przekracza dł krytycznej dnia, u DD odwrotnie.Zastos: przyspiesza zakw lub opóźnia CZYM CHARAKT SIĘ OBSZAR LASÓW TROPIK, występ: Borneo, Kongo, dorzecze Amazonki, cechy: * obfite opady 2-600cm, * brak okr suszy, * stabilna temp I ,VIInigdy < 10st; śr mies 25-28; roczna amplituda 1-6; dobowa 10, *wiatry w czasie burz, * gleba uboga, wigot, o dużej miąższości, ph 4-5, * światło rozproszone, * roślinność:- wielopiętrowa ( drzewa wys i niższe: drz sandałowe, kauczukowe, figowce, wanilia, kawa, pieprz cz, granaty, banany, cynamonowiec, palmy Phoenix dacktilifera, krzewy, r zielne storczyki: Paphiopedilum, Zygopetallum oraz Diffenbachia, Monstera, Philodendron, Peperomia, Begonia, paprocie),- liany i pnącza Passiflora, Scindopsus, Philodendron, - epifity ( r samożywne, nadrzewne, korzenie chwytne, gł z Orchideaceae),- epifile - epifity na liściach, * przystosowanie siedliskowe: zjawisko mimikry, korz szkarpowe, żyworództwo * brak periodyczności rozwoju ( r wiecznie zielone, rytmika zrzucania liści = od 32m-cy,* obfitość i bogactwo gat na jedn. pow. ( Jawa 333gat/ 1ha). RODZAJE SPOCZ I JEGO PRZERYW-2 rodz spocz-1.bezwzględny-autonomiczny,spowodow wewn właść rośl 2.względny-wywołany niesprzyjaj war zewn-za > lub za< temp,niedobór wody,zbyt<natęż św lub niwłaść fotoperiod. W praktyce ogr dla określ stopnia zaawansow s.bezwzgl przyjęto określenia-wstępny,środkowy,końcowy. Przerwanie spocz wzgl lub skrócenie s bezwzgl-pędzenie. Metody przeryw spocz-1.preparow r ceb-przetrzymanie ceb po zb w ściśle określ temp i jak najwcześn osiągnięcie stadium G(powst słupka) co pozwala na przysp kw o 3-5tyg np.tulipan 34C-7-10dni i 20C 3-4tyg, frezja-28-31C 8-14tyg 2.schładzanie ceb w temp 5C,traktowanie wykopan ceb przez 7dni temp 34C,a nast. do wytw st G-temp 20C.Po osiągn st G przetrzymuje się ceb w 17C przez 2 tyg,potem 9 tyg w 5C 3.za pomocą eteru lub cyjanowodoru-poddaje się dział par całe r lub cięte pędy w temp 14-21C.Czas eteryzacji i wlk dawek zależy od odm,gat i okresu i temp przeprow przeryw spocz.Gazowanie cyjanoH-wsypujemy cyjanek wapniowy do skrzyni z r,który w wilg atm rozłada się do HCN i Ca(OH)2-trwa 16 godzinąą. 4.metoda ciepłych kąpieli i pary wodnej-umieszczenie na 12h w wodzie o temp 30-40C 5.zamrażanie lub schładzanie r-r przeznaczone do pędzenia o nizakańcz sp bezwzgl umieszcza się na 2-10tyg w chłodni w 2-5C, w miarę przemijania spocz okres schładz należy odpowiednio skracać. 6.zastosos horm rośl-gibereliny(gibreskol),Ethrel-po zastosow uwalnia się etylen. Pozytywne wyniki także z IBA,NAA;2,4D. ZASAD SYSTEM NAZEWNICTWA I PISOWNI ROS. Zasady nazewnictwa roslin zawiera Miedzynarodowy Kodeks Nomenklatury Botanicznej który zostal pierwszy raz uchwalony w Paryzu w roku 1867. Reguluje on przede wszystkim rangi taksonow, sa nimi: Krolestwo -( Regnum ), Typ -( Phyllum ), Gromada - ( Divisio ), Klasa - ( Classis ), Rzad -( Ordo ), Rodzina -( Familia ), Rodzaj -( Genus ),Gatunek -( Species ), Dodatkowe rangi mogą być tworzone w razie potrzeby w pierwszym rzedzie przez dodanie do nazwy rangi przedrostka pod- ( sub- ) np. podgatunek to subspecies, podrzad ( subordo ) lub nad- ( super- ), np. nadrzad ( superordo ). Szczególnie często zachodzi potrzeba uzywania dodatkowych rang w obrebie bardzo zmiennych gatunkow, wówczas obok wspomnianego podgatunku wprowadza się rangi odmian ( varietas ) i forma ( forma ). Naukowe nazwy roslin sa nazwami lacinskimi. Jeśli nawet utowrzone sa od slow nielacinskich to musza mieć lacinska koncowke. Nazwa kazdej rosliny sklada się z dwoch wyrazow, pierwszy z nich to nazwa rodzaju np. Pinus, drugi to nazwa gatunku np. silvestris. Do nazwy gatunkowej dodaje się jeszcze skrot nazwiska badacza który pierwszy opisal i nazwal dana rosline. Nazwy taksonow wyzszych od rodzaju sa zawsze jednowyrazowe i nie towarzysza im zwykle sktory nazwisk autorow. Nazwy jednostek wyzszej rangi tworzone sa przez dodanie odpowiedniej koncowki do tematu nazwy rodzaju *nazwy rodzin - owate ( - aceae ) Pinaceae *nazwy rzedu - owce ( - ales ) rodzaj: Papaver rzad: Papaverales *nazwa klasy - ( - opsida ) u roslin telomowych i ( -mycetes ) u grzybow. *nazwa gromady - ( - phyta ) Gatunek - jest najnizsza jednostka systematyczna i stanowi zbior osobnikow zajmujacych okreslony obszar, wykazujacych podobienstwa w budowie morfologicznej, cech fizjologicznych i rozmnazaniu, osobniki nalezace do tego samego gatunku maja te same wymagania w stosunku do srodowiska naturalnego. Osobniki tego samego gatunku mogą krzyzowac się miedzy soba wydajac plodne potomstwo ale nie mogą krzyzowac się z roslinami pochodzacymi z innych gatunkow. Zasada ta obowiazuje dosc scisle zwierzeta, u roslin natomiast wystepuje duzo wyjatkow. EPIFITY SUKULENTY HYDROFITY ITD. HYDROFITY roś żyjące całkowicie lub częściowo w środ wodnym (r podwodne, r z pływajacymi po powierz liśćmi, r ziemnowodne) Heliofity: r błotne których korz i najcięższa cz pędu zanurz są w H2O: słabo wykszt syst korz, liście o cienkich delikatnych blaszkach, kutykula wykszt b.słabo, liś podwodne bez apar szparkowych upływajacych tylko na górnej str blaszki, brak miękiszu palisadowego, jest tylko gąbczasty, tkn przewodzące wykszt słabo, brak tkn mechanicznych, w liś i łodygach duzo tkn powietrznej =aerenhymy (ogromne przestwory miedzkom -zbiorniki tlenu). Nymphaea alba, N. X hybrida HYGROFITY ros przystos do środ o wilg glebie i wilg powietrza dochodzącej do 100, cechy ułatwiajace transpiracje konieczną do zachow ciągłego przepł H2O przez ros; kom epidermy są cienkościenne często uwypuklone na zew wyst na nich żywe włoski zwiększaj pow parowania, apar szpark są stale otwarte, najcz po obu str blaszki liś, często spotyka się wydz cieczy przez hydatody, bl.liść cienkie mało w-tw mezofilu mało m. Palisadowego, tk przewodz słabe, syst korz słaby. Begonia, Anemone nemorosa, Oxalis, Impatiens KSEROFITY przystos kseromorficzne:wyst korków cierni ros o wys odp na susze, 1. Sklerofity: Nerium oleander, Ficus elastica, Laurus communis, db rozwineły sys korz, głęb siegajacy korz palowy, tk przewodz silnie rozw, dużo apar szpark, skórka o zgrubiałych skutynizowanych lub zdrewniałych ścianach, pokryta gruba kutikulą, częstoz nalotem woskowym, lub gęstym kutnerem, bl liść grube mezofil zwarty domin m. Palisadowy, często zmni powierz liści lub ich liczby 2. Sukulenty mięsiste i soczyste bo gromadz H2O, w org sukulentne (gruboszowate) przekszt się liście łodygi czasem korz, a) liściowe Sedum Sempervirum Agava Aleo crasula tkn wodna znajd się pod pow liśc lub w jego środku b) łodygowe f. Cactaceaea (Echinocactus Mamilaria Opuntia) woda magaz jest w silnie rozwine tkn miekiszowych łodyg które stajasie grube słabo rozgałęzione EPIFITY porośla osiedlające się na pniach i gałęziach drzew, do podst mocują się korz czepnymi którymi owojaja gał drzew, norm epifity są ros samożywnymi problemem ich jest zaopatrzenie w H2O i sole min, kseromorficzne cechy umożliw ogranicz transpiracji, żyją tam gdzie jest wys wilg powietrza (lasy tropik), niektóre storczyki wywt korz powietrzne otocz welamenem (w-twy martwych kom o porowat ścianach), splecione korz tworz m-ce do gromadz się próchnicy, lejkowato ułoz liść zatrzymują H2O Aechmea caudata, Bilbergia, Cryptanthus, Vriesa, Neoregelia, Anthurium Platycerium Catleyea PĘDZENIE- preparowanie- końcu VII- pocz VIII.1.dla większości odmian 34stC przez 7-10 dni, 20stC do powstania stadium G(3-5 tyg.). chłodzenie- 1-po powstaniu w cebulach stadium G.2-chłodzimy cebule suche w temp 9stC, 5,2stC przez okres 10-12-14-tygodni.3-chłodzenie dzielimy na 2 okresy a-cebule suche 6-8 tyg, b-po posadzeniu do pojemników i ukorzenianiu w chłodni 10-20 tyg(zależnie od sposobu i terminu pędzenia).RETARDOWANIE-hamowanie rozwoju, dotyczy tylko Iris hollandica np. na kwitnienie w XII i I , 34stC-2 tyg, 40stC-3 dni, 17stC-2 tyg, 9stC-6 tyg. W temp 30-35stC przy wilgotności 98% i wymianie pow w kamerze przechowalniczej 1\h, cebule można przechowywać cały rok. Pędzenie standardowe- kopanie cebul poł VI- kon 2- rodzaj cebul do pędzenia - preparowane i chłodzone kwitnie w XII i I , - chłodzone kwitnie w II, - nie chłodzone kwitnie w III. 3-cebule posadzone do skrzynek lub doniczek np. 1.10 ukorzeniamy w chłodni 9stC -tulipany w szklarni w temp 17-20stC kwitną w pierwszych dniach XII i na Boże Narodzenie oraz na Nowy Rok. Cebule posadzone do skrzynek z braku chłodni, ukorzeniamy w rowach w pobliżu szklarni- ostateczność. 4- cebule na późniejsze terminy ukorz w chłodni w temp 5stC-druga połowa I oraz 2stC w II i III. Niezależnie od sposobu pędzenia tulipany, które mają kwitnąc w XII i I przed wysadzeniem cebul-usunięte suche łuski okrywające. Wstawiamy do szklarni kiedy mają liście dł 6-8cm, 300-350szt\m2, odkażonie podłoża preparatem Aaterra 15-20g\m3 lub parowanie w temp 90stC lub 60stC przez 3 lub 6 godzin. Pędzeni specialne- kopanie cebul poł VI -do pędzenia na koniec XI, XII do 21.I odm Golden Apeldoorn, Monte Carlo, Apeldoorn, Keen Nelis, Gander i in. - na późniejsze terminy, cebule kopiemy do końca VI. 2- rodzaje cebul do pędzenia, - cebule preparowane i chłodzone do kwitnienia od końca XI do Dnia Babci, cebule bez łuski okrywającej,- cebule chłodzone w 9stC do kwitnienia w I ,5stC do kwitnienia w XI ,XII oraz I , 2stC do kwitnienia w II i III.3- sadzenie cebul w podłoże parowane w 90stC lub 60stC -gęstość sadzenia 325- 400 szt\m2, - głębokość 4-5 cm, - sadzimy na zagony, parapety lub do różnego rodzaju pojemników i ukorzeniamy bezpośrednio w szklarni. 4 temp pędzenia -podłoża 10stC, - powietrza 15-17stC. 5 długość okresu pędzenia 6-8 tyg. Cebule muszą być przed wysadzeniem zaprawione w Dithane, Captanie. Byliny ozdobne z liści- Cerastium tomentosum, Dianthus plumarius, Thymus serpyllum, Oxalis adenophylla, Pachysandra terminalis, Sagina subulata, Eranthis hiemalis, Vinca minor, Epimedium alpinum, Pulmonaria saccharata, Ajuga reptans, Bergenia cordifolia, Hosta sp, Darmera peltata, Asarum europaeum, Stachys lanata, Yucca filamentosa, Allium karataviense Byliny na kwiat cięty- Wiosna (IV poczV): Narcissus poeticus, N pseudonarcissus N yunkile, -Convallaria majalis, Muscari armeniacum, Tulipa xhybrida - RanunculaceaeAnemone coronaria Wczesne lato (poł V-VI) -Alliumgiganteum, Campanula persicifolia, Tanacetum coccineum, Dianthus ploumarius, Dicentra spectabilis Paeonia officinalis Delphinium hybridum Paeonia lactiflora -Iris hollandica Pełnia lata (VII-poł VIII) Gysophila paniculata, Erigeron hybr, Achillea ptarnica aster: Chrysanthemum lecantenum, Liatris spicata, Lilia: Lilium xhubridum, Aster Helenium xhybrid Polem: Phlox paniculata Aconitum napellus Jesień Aster novi-belgi Chrysanthemum indicum, Colchicum autumnale sedum telephium NIEBIESKIE CEBULOWE BYLINY IRIDA Crocus vernus, Iris reticulata. LILIA Chionodoxa sardensis, Puschkinia scilloides, Scilla sibirica, Muscari armeniacum, Muscari botryoides, Scilla hispanica, Hyacinthus orientalis PIĄTKA SKALNA- Alyssum montanum -osiąga wysokość do 35 cm,przy gruncie łodygi drewnieją,kwitnie do V,kwiaty drobne i piękne,pokrywają żółtym kobiercem skałki,murki itp.Rozmn. przez sadz., nasiona, naturalne odkłady. Arabis caucasica-wys. ok.10-25 cm.,kwitnie III\IV.Większość kwiatów jest biała.Rozmn.przez podział kęp.Aubrieta deltoidea-wys.5-10 cm.Płoży się i tworzy liczne odnóżki, kwit.na przeł. IV\V dając drobne niebieskie lub czerwone kwiatki.Jej sadz. Trudno się ukorzeniają, dlatego trzeba kupować młode sadz. Iberis semperwirens-czasem nazywany krzewinką, wys. do 10 cm. Kw.IV\V. Dość wrażliwy na mrozy.Rozmn.przez sadzonki. Phlox subulata-wys.15 cm. Tworzy kobierce lub poduszeczki. Kw. IV i V na biało, czerwono lub szaroniebiesko. Rozmn.:sadzonki, nasiona, nat.odkłady. Wymagają one stanowisk: słonecznych, gleby przepuszczalne, żyzne. Zieleń cięta- W ostatnich latach asortyment zieleni cietej znacznie się powiekszyl dzieki zastosowaniu lisci i pedow wielu roslin nabraly nowych interesujacych cech. Do kompozycji uzywa się: Asparagus plumosus, Asparagus falcatus, Asparagus densiflorus, Asparagus umbelatus, Asparagus plumosus „ Pyramidalis” Ich glownym zadaniem jest nadanie kompozycji lekkosci i delikatnosci. Druga wazna grupa zieleni cietej sa paprocie, bogactwo form porownywana jest z iloscia gatunkow, ostanie przeboje to: Asplenium nidus, Cyrtomium falcatum, Pteris cretica A także: Nephrolepis cordifolia, I inne. Liscie paproci stanowia wypelnienie i niejednokrotnie sa glownym elementem kompozycji, czasami ich liscie sa celowo zaginane i formowane w kolo np. Asplenium, duze elementy, jednolite stanowiace baze kompozycji i nadajace im ostateczna forme, kostrukcje i ksztal to liscie takich roslin jak: Anthurium andreanum, Anthurium scherzerianum, Zantedeschia aethiopica, Aspidistra elatior, Cordyline australis ,Monstera deliciosa Bardzo ladnym I ciekawym elementem uzywanym do duzych kompozycji w pomiewszczeniach sa pedy i liscie Hedery helix, nie należy również zapominac o lisciach palm, które maja podobne zadanie jak liscie innych roslin. ( Kentia fosteriana, Chamadorea humilis, Ch. Elegans ) Elementem uzupelniajacym czesto sa trawy ozdobne, a glownie tzw. niedzwiedzia trawa ( Xerophyllum ). W kompozycjach stosuje się ponadto liscie takich roslin jak: Funkie, bergenie, bluszcze, Filodendrony ( Philodendron hastatum ), Kaldium. Czyniki wpły na więdnięcie kwi ciętych- Trwalosc kwiatow cietych zalezy przede wszystkim od gat rosl oraz od stanu fizjologicznego w momencie scinania. Jest wiec ono wypadkowa dzaial na ros takich czynnikow jak nawozenie, temp, intens swiatla, dl okr oswietlenia, pora ciecia i faza rozwoju paka. Istnieja pewne sposoby utrzymywania kwiatow cietych w stanie swiezym przez mozliwie dlugi okres. Na przykład usuniecie pylnikow wstrzymuje przekwitanie lilii, hipeastrum, i storczykow. Najwazniejsze jednak dla utrzymania trwalosci kwiatow jest zmiana wody. Woda powinna być zmieniana codziennie, gdyz rozwijajace się bowiem w niej bakterie zatykaja naczynia przewodzace w pedach kwiatowych, z tego powodu powinno się również myc wazony oraz przycinac konce pedow. Przed umieszczeiem kwiatow w wazonie należy usunac również wszystkie zbedne liscie i pedy boczne. Zanurzone w wodzie sa doskonala pozywka dla mikroflory, mogą również wydzielac subst przyspieszajace przekwitanie.Konce lodyg roslin zawierajacych sok mleczny np. mak, poinsecja należy zanurzyc na pare sekund w goracej wodzie co zapobiega krzepnieciu soku i ulatwia pobieranie wody. Warto pamietac ze niektóre gatunki kwiatow oddzailywuja szkodliwie na inne gatunki. NP. Trwalosc tulipanow znacznie maleje jeśli staja w wazonie z tulipanami,, groszek pachnacy dziala negatywnie na trwalosc wielu gatunkow. Zasady przedluzania trwalosci: - optymalny termin ciecia kwiatow, schlodzenie po zbiorze ,odpowiednia temp przechowywania ( 0-4stC ), odpowiednie opakowania w czasie transportu, odswiezanie kwiatow - zimne lub gorace kapiele, stosowanie srodkow chemicznych. Do przedluzania trwalosci kwiatow stosujemy substancje chemiczne, do najskuteczniejszych zaliczamy 8-hydroksychinoline, azotan srebra, retardanty, cukier, na zachodzie uzywane sa preparaty Everbloom, Petalife, Floralife, Chrysal, Cumasima, w ich sklad wchodza - cukier, srodki bakterio- i grzybobojcze, sole metali oraz inhibitory oddychania.W Polsce stosowane sa 2 prep. Flovit i Proflovit (8-hydroksychinolina + Chlorek chlorocholiny + sacharoza ). Do przedluzania przechowywania stosuje się m.in.: Proflovit i holenderski Adural. Kwiaty cięte w okresi zimy /XII - III/ Kwiaty ciete w okresie zimy to: Anthurium andreanum (Orchidaceae) Rosa Tagetes Tulipa Xeranthemum Zantedeschia Dianthus Freesia Gerbera Helichrysum Iris Kalanchoe Muscari Narcissus Orchidaceae Rosa Tagetes Tulipa Xeranthemum Zantedeschia 1-roczne uprawa z rozsady pod oslonami-: Są to gat: *o stos dł ores. weget, * wydłuż okr kiełkowania, * duża wrażl na niskie temp, Dla gat o dł okr weg rozsade przyg I / pocz III( Ageratum haustonianium, Begonia semperflorens, Petunia x hybrida,Salvia splenders), Gat wysiew w ciepłych inspekt i tunel foliow w III: Celosia, Impatiens balsamina, Lobelia erinus, Phlox drumondi, w insp zimnych w IV: Calistephus chinensis, Gaillardia, Helichrysum bracteatum, Nemesia strumosa, Tagetes, Zinia elegans, Chrysantemum, Zab: wysiew - 1/2x pikow - 2-3 pary li to na miejsce stałe ( wzmocnienie korz) Przed sadz na m. stałe teren need strannej upr i nawiez (obornik, naw ptasi), jesienią co 2-3 lata, - dekapitacja = uszczykiwanie aby był zwarty pokrój, Zast: na kw cięty ido doniczek. na rabaty:Amaranthus paniculatus, Lobularia maritima, Portulaca grandiflora,, Delphinium consolida, Tropcelum majus, na cięte: Calendula off icinalis, Cosmos bipinatus, Helianthus annuus, Lathyrus odoratus, Clarcia elegans, Godethia grandiflora, Delphinium consolida, Nigella damascena. 2-letnie rabatowa- agrotechn i zastosow: w 1r wytw. część weget, w 2r generat, Do kw muszą przejść jarowizację = zmiany różnicowania stożków wzrostu ( temp 0-4) Reakcja na ten czynnik: * r fakultatywne - czynnik może ale nie musi być( Bellis perennis), *r bezwzględne - niska temp jest konieczna do kw. Wysiew w inspekcie zimowym, niezapraw nas to 2x śr grzybobójczy V- VIII, siewki rozsadza się na zagony15x20cm, W 1r wytw rozety liściowe, rośl wyrośnięte na miejsce stałe- zwykl jesienią lub na wiosnę, Na zimę przykrywamy XI/XII odkrywanie gdy znika śnieg, zabiegi : nawożen miesz NPK, spulchnianie. Zastos: * na kwietniki na wiosenną zmianę - stokrotki, niezapom, bratki, na jesienną - bratki, * VII-VIII rabaty obrzeża - stok, brat, gożdzik brodaty, * suzhe buk - miesiącznica roczna, * do balkonów, cmentarze, ogródki- malwa ogr, dzwonek ogr, Lak posp. z siewu na rabaty: Bellis perenis( stokrotka), Myosotis sylvatica( niezapominajka), Cheiranthus cheiri(lak posp), Viola wittrockiana, na cięty:Bellis perenis, Campanula madium, Dianthus barbatus, 2-letnie przegląd Ros 2-nie cykl rozwojowy przechodza w ciagu 2 lat, w pierwszym roku wegetacji wytwarzaja organy wegetatywne a w drugim kwitna, wydaja nasiona i najczescie obumieraja. Aby zakwitly musza przejsc okres jarowizacji, który umozliwia zmiany stozku wzrostu, temp. Opt. dla jarowizacji 0-4st.C Wyrozniamy dwie grupy reakcjji na ten czynnik: 1reakcja fakultatywna - czynnik może wystapic ale nie musi, niemniej jednak okres niskiej temp sprzyja lepszemu kwitnieniu np. bellis perenis, Viola x witrockiana. 2 Reakcja bezwgledna - czynnik niskiej temp jest konieczny od otrzymania kwitnienia. Nasiona roslin dwuletnich wysiewamy zazwyczaj w pierwszej polowie lata ( czerwiec - lipiec ), Do inspektow albo na rozsadniku, siewki po wyksztalceniu 2-3 lisci wlasciwych pikujemy do inspektu lub na rozsadnik 5-15x5-25,zaleznie od gatunku. W koncu sierpnia rozsade wysadzamy na osobne zagony a wiosna na mjejsce stale, lub tez wysadzamy ja od razu na mjejsce stale jesienia. Rosliny dwuletnie na ogol dobrze zimuja w gruncie ale niektóre wymagaja okrycia - zwlasza w zimy mrozne i bezsniezne. Najlepszym okryciem jest stroicsz ( galazki drzew iglastych ), można również do tego celu uzyc slomy, torfu itp. Należy przy tym pamietac aby rosliny przykryc mozliwie pozno, kiedy tylko ziemia tylko lekko prz4emarznie, wiosna dosc wczesnie okrycie należy usunac, gdyz przetrzymanie go może spowodwoac uszkodzenia lisci i pedow. Do roslin dwuletnich zaliczamy: RODZ: Malvaceae NAZWA: Althaea rosea SIEW:VI/VII KWITNIENIE VII/VIII ZASTOS:obsadzanie scian, gr.ogrd. Compositeae - Bellis perennis - VI/VII ; IV-VI - pedzenie, Kw.ciety, rabaty. Campalunaceae - Campanula medium - V/VI ; VI/VII - rabaty, obwodki, kw. Ciety. Caryphyllaceae - Dianthus barbatus - V/VI ; V-VII - rabaty, doniczki, kw. Ciety. Scropohullariaceae - Digitalis purpurea - VI ; VI-VII - rabaty, gr. Ogrodowe. Boraginaceae - Myosotis sylvatica - VI ; V-VI - rabaty, obwodki, skrzynki .Violaceae - Viola x witrockiana - VI/VII ; III-IX - kwietniki, skrzynki,kwciety Rabaty letnie, wisene, jesiene- Na rabat wios byliny zimuj w gruncie, byliny przedwiośn I/II : Primula juliae, Anemone nemorosa, Hepatica nobilis,wiosny IV-15V: Vinca minor, Conwallaria majalis, Muscari botrydoides,Tulipa gesneriana, Primula sp, Viola corunata, rośl 1-rocz 15V : Amaranthus caudatus i paniculatus, Portulaka grandiflora, Delphinium consoolida, Celosia argentea, Tagetes erecta, Begonia semperflorens, Salvia splenders, Lobelia ernus, petunia,Phlox, byliny jesieni są do X: Aster dumosus, novi- belgi, Chrysanthemum aveticum. Doniczkowe o budowie sukulentowej ozdobne z lisci, pokroju i kwiatow. Liście: Agave americana, Agave filifera, Haworthia cymbiformis, Crassula ovata, Kolanchoe tomentosa, Sansevieria trifasciata, Aphelandra squarossa, Fittonia verschafelti, Hypostes sanguinolenta, Zebrina pendula. Ficus sp. Kwiaty: Kolanchoe blossfeldiana, Euphorbia mili, Zygocactus tranctatus, Epiphyllum hybridum, Rhipsalis pahyptera Pokrój: Pachypodium lamerii, Aloe aristata, Euphorbia trigona, Euphorbia triacali, Gesteria maculata, Platycerium. Doniczkowe dekoracyjne z liści- grupa r trwałych z róż rodz. liście o róż barwach, kszt, pokr, przez cały rok prezentują się dobrze, większość łatwo się rozmn, np przez wysiew, podział starszych rośl, z sadz. pęedowych i liść, rozłogi, odrosty korz i in vitro. Acanthaceae - Fitonia vershafeltii, Aralia*- Fatsia japonica, Schefflera actinophylla, Hedera helix, Begonia*- B boweri, masoniana, rex, Commelina*- Tradescantia albiflora, Zebrina pendula, Marantha*- Calathea zebrina, aranta, crocata, Ctenanthe, Marantha leuconera Fascinator i Kerchoveana, Mora*- Ficus benjamina, elastica, lyrata, pumila, Pipera*- Peperomia sp., Ara*- Diffenbachia amoena, Monstera obligua, deliciosa, Philodendron elegans, scandens, erubescens, martianum. Doniczkowe sterowanie kwitnie 1.ŚWIATŁO Kalanchoe blosfeldiana: ros dnia krótkiego, kwitnienie ros uwarunkowane jest krótkim dniem, fotoperiod krytyczny w zal od odm 10-13 godz, do wywoływania zakwit okr indukcji fotoperiodycznej wynosi 3tyg o dł 10godz, roś zakwit po ok. 10-12 tyg od mom rozpoczęcia okr krótkiego dnia, przedłużając dzień ponad krytyczną dł-ść przez doświetl roś uniemożl ich kwitnienie, w war natur- nie kontrolowanej dług dnia ros kwit w II-III 2 TEMERATURA. Senecio cruentus: (starzec cyneraria popielnik) kwit uwarunkowane jest temp <12st, roś zakwit jeżeli poddane zostaną w ciągu 6tyg temp 12st, wyższa od 15st hamuje kwit, doświetlanie roś od jesieni lampami w ciągu 12godz (RDK) znacznie przyspiesza ich kwitnienie 3. Euphorbia pulcherrima: ros obligatoryjnie dnia krótkiego 12godz (temp 21^st) , dla przyśpiesz kwit trzeba sztucznie skracać dzień= zacienianie, wywoł indukcji generatywnej gdy przez 60 dni temp 15-16st, optymalne war dla najszybszego kwit 3godz przy temp nocnej 18-20st, aby opóźnić kwit o 2-4tyg należy roś doświetlać przez 3-4godz dziennie (20-25IX do 10-15X) lampami 25W/m2 Zdrewniałe pędy- r doniczkowe drzewiaste do dekoracji wnętrz: Araucaria, Hibiscus, Nerium, krzewy: Camelia, Eunymus, Myrtus, pnącza: Hedera, Cissus, Pasiflora, Najcz gł elem dekorac. są liście, pokrój, barwne kw często pachnące, wąsy czepne, kolce. Są ozdobą biur, mieszkań wystaw, balkon. Dobrze znoszą war panujące w pomieszcz, niektóre need > wilg pow,Latem obficie podlewać, zasilać rozcięczonymi nawozami org / min, Jest to wieloletnia uprawa= zwalczanie chorób i szkodn. Zimą need jasnych i chłodnych pomieszczeń o temp 5-10st, niektóre 20, ograniczamy podlew. Wiosną przesadzanie początkowo co roku potem co kiloka, zraszanie. Rozmn - z sadz i nas. Sadz wiosną w szklarn przy temp podł 20-30, wys wilg i cieniowanie. Sadz:- jednowęzłowe, - dwu* -wielo*, Główne gat: Abutilion, Aucuba, Codiaeum, Cordyline, Datura, Dizygoteca, Dracena, Fatsia, Ficus, Monstera, Scindapsus.CHRONIONE-Galanthus nivalis,Leucojum vernum,Hepatica nobilis,Pulsatilla vulgaris,Leontopodium alpinum,Carlina acaulis,Convalaria majalis,Fritilaria meleagris,Primula elatior. Zabezpieczanie przed przymrozkami- 2-tetnie(upr trwa 2 okr weg)-Viola x wittrockiana,Bellis perenis,Campanula medium,Althea rosea.-w zasadzie bdb znoszą zimowe war w naszym kl, jednak w bezśnież i mroźne zimy can wymarzać.Okrywanie-gałęzie drzew igl(stroisz),suche liście,słoma,kora,trociny,słomiasty obornik.Okryw gdy temp <0C,gdy ziemia zamarźń.Gdy za wcześni-rośl nadmiernie transp,intensywnie oddych zużyw mat zapas,tracą natural wytrzym na niskie temp,są podatne na infekcje i atak szkodn. Tempera do regulowania terminu kwitnienia- Wszystkie zabiegi uprawowe, zwlaszcza w intensywnej gospodarce szklr, zmierzaja do wyprodukowania roslin na zaplanowany okres, przykladem tu może być poinsecja poszukiwana w czasie Swiat Bozego Narodzenia, biale zlocienie doniczkowe w Dniu Swieta Zmarlych, hortensje przygotowywane na okres Wielkeij Nocy i inne. Regulacja procesow wzrostu i kwitnienia roslin jest zwiazana z oddzialywaniem na nie szeregu czynnikow srodowiska, jak temperatura, swiatlo, dlugosc dnia, wilgotnosc i inne.Jednym z najwaniejszych czynnikow wpl na pore kwitnienia jest temp, na dzial temp opiera się wiele metod pedzenia i przyspiesz kwitnia a)pedzenie metoda cieplych kapieli i dzialania para wodna Przerywanie spocz met cieplych kapieli znalazlo gl zastos przy pędz lilakow i innych krzewow ozdobnych, jak forsycja czy migdalowiec. Pedzenie ta metoda polega na kapieli calych roslin lub tylko pojedynczych pedow w wodzie o temp. 30-40 st.C prez 9-12 godzin. Modyfikacja tej metody jest przerywanie spoczynky przy pomocy pary wodnej. Met ta poleg na umieszczaniu ros pedzonych, np. lilakow w szklr w temp. 43st.C i zraszaniu roslin co 30 minut. Tak wysoka temp. trzeba utrzymac w szklarni w czasie pazdziernikowego pedzenia lilakow, natomiast w I wystarczy już temperatura 28 st.C. a) pedzenie metoda przemrazania i schladzania Najb rozpowsze met przerywania spocz, zwl rosl cebulowych jest przemrazanie lub schladzanie. Ros przeznaczone do pedzenia, a znajdujace się w okresie spoczynku bezwzglednego, umieszcza się na okres kilku tygodni w chlodniach o temperaturze 0-5st.C dlugosc okresu dzialania niska temp. jest uzalezniona od gleboksci stanu spoczynku w jakim znajduja się rosliny preznaczone do pedzenia. Przykladem sa cebule lili które trzymane w temeraturze 2-4 ^oC przez 6-10 tygodni przechodza z fazy wegetatywnej do fazy generatywnej, proces schlodzenia przyczynia się do skrocenia spoczynku bezwglednego, wywolanego duzym stezeniem inhibitorow w cebulach, zwiekszeniem i wyrownaniem wzrostu, polepszeniem jakosci kwiatow, ponadto przsypieszeniem kielkowania cebul, przyspieszeniem kwitnienia oraz skroceniem czasu pomiedzy rozwinieciem się pierwszego i ostatniego kwiatuw w kwiatostanie. b) wyzsze temperatury Po wykopaniu cebul tulipanow przechowuje się je w przechowalni w wyzszych temp 9-34^oC (w zaleznosci od terminu kwitnienia) co przyspiesza proces tworzenia się kwiatow, nastepnie cebule sa ukorzeniane w temperaturze 2-9^oC (w zal od terminu kwitnienia) po ukorzenieniu nastepuje etap pedzenia w zakresie temperatur 16-23^oC w zal od terminu kwitnia który chcemy uzyskac. PRZYSPIESZANIE KWITNIENIA BYLIN typowym przykladem potwierdzajacym mozliwosci przyspieszania kwitnienia ros jest przyspieszanie rozwoju szeregu bylin, które normalnie kwitna w gruncie wiosna a wysadz w szklr ogrzewanej jesnieni lub zima mogą już zakwitnac w XII np. stokrotka. OPOZNIENIE KWITNIENIA- obniz temp ponizej wartosci opt powod zwolnienie procesow fizjolog i opoznienie lub zaham proc kwitnienia Kaktusy i sukulenty-roś gruboszowate, potrz okr spoczynku, podział: 1) suk liściowe(r Agavaceae), 2) suk łodygowe-r Cactaceae, 3)suk korzen-Ceropegia wodii. Podział:-suk naziemne, -epifity(Monstera deliciosa, Vriesa splendes,Epiphyllum hybridum, Rhipsalis cassytha, Selenicereus grandiflorus, Zygocactus truncatus, Asplenium nidus, Platycerium bifurcatum, Aeschynantus marmoratus). ROZMNAŻANIE-siew, sadzonkowanie- sadz liśc i pędowe, szczepienie, odrosty, in vitro Rozmnażanie cebulowych- Tulipan: wykszt okreś typy ceb: powst od zew do środka w katach łusek na piętce. Typu D powst jesienią ale gł w III i IV, typu C w V i VI, t.B w VII i VIII, zaś A (środkowa i centr) w VIII, IX X. Odm dziel na 3 gr: o dużym wspl rozmn, normalnym, małym. Wielk wsp rozmn można regul poprzez traktowanie ceb w przechow określ poziomami temp, ona stymuluje lub hamuje dominacje najmł paka. Lilie rozmn weget i prze naś (np. w hodowli), powszech rozmn przez cebule przybyszowe powst z pędów podziemnych i nadziemn, a gł na b.dużą skale przez tzw łuskowanie czyli z łusek cebulowych Hiacynt weget ceb wielk pow 17-18 cm obwodu są drążone nacinane lub wybijane ich piętki- usuw niszcz stożek wzrst lub przez całe ceb. Tzw met Romana Stapha- duże od VII-XI, zal od roku i potrzeby .Są traktowane zmiennymi temp które inicjuja i stymul wzrst ceb przybysz Uprawa hydroponiczna- W latach 30ych opracowano met pozwalajaca na upr rosl w pozywce wodnej bez potrzeby jej przewietrzania. Ros były umieszcz w naczunaich w ten sposób ze tlko koncowka korzeni była zanuzona w pozywce a pozostala ich czesc znajdowala się nad pozywka. Rosliny umieszcza się w mieszaninie torfu wysokiego z zuzlem, która umieszczona jest na siatce rospietej nad pozywka, korzenie po przerosnieciu przez siatke do pozywki czerpia wode i skladniki mineralne. Czesc korzeni znajdujaca się nad pozywka i w mieszaninie torfu z zuzlem umozliwia zaopatrywanie w tlen calego systemu korzeniowego. Specjalnym rodzajem kultur wodnych sa kultury zwirowe. Rosliny uprawia się w wodoszczelnych basenach wypelnionych zwirem. Na dnie basenu znajduzje się rura doprawadzajaca pozywke. Jako podloze możemy również wykorzystywać perlit, keramzyt .welne mineralna. Welna mineralna - powstaje w wyniku rozwlokniania skal bazaltowych lub azbestu na specjalnych bebnach przy udziale wysokiej temperatury, poj. Wodna 90% suchej masy, oczyn obojetny, ssaorpcja bardzo mala, nie zawiera zadnych skladnikow mineralnych, musmiy dostarczac substancji pokarmowej Podloza stosowane w uprawie hydroponicznej: Perlit GATUNKI KOSAĆCÓW W KOLEJN ZAKWIT ICH ZASTOSOWANIE. Iris reticulata: t kwit- III-IV, rozmn: cebule, zastos: o/skalne rabaty gr/trawnikowe I.pumila: IV-poł V, kłącza, o/skalne rabaty, gr/trawnikowe, I.germanica: V-poczV, kłącza, rabaty gr/traw kw cięty, I.pseudoacorus: V-VI, cebule, przy zbior wodnych, I.sibirica: V-VI, kłącza, rabaty (pod ochroną), I.xiphium: poł VI, cebule, I.holandica: VI-VII, cebule, rabaty, kw cięty, do pędzenia, I.anglica: kon VI-VII, cebule, raba kw ciety

Bromeliace- Echmea, Bilbergia, Cryptanthus. Paprcie- Adianthum, Nephrolepis, Asplenium, Platycerium, Curtomium. Ananasowate- Aechmea, Billbergia, Cryptanthus, Vriesea. Cebulowe- Hippeastrum, Iris, Tulipa, Crocus.

---