Ubezpieczenia dzielą się na dwie grupy: a)społeczne- wiążą się z pracą i zatrudnieniem, w Polsce obejmuje prawie 100% ludności, cechą jest gwarancja państwa że ubezpieczenie to zostanie wypłacone. Gwarancja ta działa wtedy gdy państwo ma środki finansowe b)gospodarcze- nie posiada gwarancji skarbu Państwa i opiera się na umowie stron, tego kto się ubezpiecza i u kogo. Zakres ubezpieczeń jest różny.

W nauce istnieją instynkty(jeden najważniejszy władza). Instynkt władzy był u podstaw powstania ubezpieczeń gospodarczych. U podstaw ubezpieczeń gospodarczych było oszczędzanie które stało się z chwilą życia osiadłego i rolnictwa.

Pierwsze powstały ubezpieczenia lądowe, ale szybciej rozwinęły się ubezpieczenia morskie. Zaczęto się ubezpieczać poprzez środki wymienne. Powstała tzw. pożyczka morska(rzymianie przyjęli tę nazwę od greków). Podróże odbywały się przy brzegu i na odległość wzroku.

Pożyczka morska- kodeks Justyniana, pierwsza wzmianka IV w.p.n.e. W latach 20-tych XX wieku prowadzono prace wykopaliskowe i wykopano tabliczki na których była treść umowy i chodziło o przewiezienie z Heri do Bosforu, rejs miał kosztować 300 tyś. z czego część uległa zwrotowi, podział ten był uporządkowany.

Filozofia antyczna nie miała wpływu na stosunki ekonomiczne poza jednym: Arystoteles uważał pieniądz za bezpłodny(nie może przynosić korzyści). Filozofia ta miała wpływ na średniowiecze. Arystoteles odczuwał możliwość odsetek. W średniowieczu rozwijały się ubezpieczenia poprzez bractwo i stowarzyszenia zawodowe i religijne. W ramach rozwoju chrześcijaństwa powstały bractwa religijne.

Upadek cesarstwa zachodnio-rzymskiego w V w. spowodował regres ekonomiczny, upadały miasta, wsie, samorządy. Upadł handel. Trwało to do połowy IX w. wtedy to nastąpiło odrodzenie gospodarcze i polityczne. Wszelkie znaczenie miały wyprawy krzyżowe.

Pod koniec XII w. był znany weksel i inne środki zaciągania kredytów. Pozostał obrót bezgotówkowy. Rozwijał się handel morski, pożyczka morska. Florencja- pieniądz, kredyt. Genua-1347 pierwsza umowa pożyczki a pierwsze wzmianki Florencja 1313 w księgach kupieckich.

Zaczęły wchodzić w życie umowy rentowe o charakterze spekulacyjnym.

We Francji król Filip II uznał, że ubyło mu dworzan, dlatego że obiecał ludziom wypłacać pieniądze za każdy zgon i ludzie zaczęli przyśpieszać zgony swoich bliskich.

Powstały umowy giełdowe które spowodowały konieczność operowania ryzykiem, oceny ryzyka zawierania umowy.

W II połowie XVII w. pojawiają się spółki ubezpieczeniowe. Bodźcem do tego był pożar lokomotywy w 1666 r. Spowodowało to powstanie ubezpieczenia od ognia w 1668 powstało w Londynie pierwsze na świecie towarzystwa od ognia. Wzrost ubezpieczeń nastąpił w II połowie XVIII rozwój manufaktur, rozwój różnych przedmiotów ręcznie, rozwój wypadków, rozprze szczenienie się kolonializmu, poza przemysłem XIX w. wynalezienie maszyny parowej.

Ubezpieczeniowe trendy w gospodarce wolno rynkowej do tego rozwoju przyczynił się rozwój handlu i te czynniki powyżej są cztery cechy tych ubezpieczeń w tym okresie i rozbudowa ubezpieczeń poprzez wprowadzenie nowych licznych typowo wypadków ubezpieczeniowych które są podstawą udzielania ochrony ubezpieczeniowej: 1)reasekuracje wielostopniowe 2)powstanie i rozwój ubezpieczeń aktywności państwa przez wprowadzenie ubezpieczeń obowiązkowych określonych jako ubezpieczenia publiczne 3)koncentracje kapitału ubezpieczeń co jest wynikiem handlowej działalności ubezpieczeń opartej na osiąganym zysku zwiększenie zysku towarzystw ubezpieczeniowych a o to towarzystwu ubezpieczeniowemu chodzi wymaga zwiększenia kapitału

Rozwój i przemiany ubezpieczeniowe w Polsce

Początków ubezpieczeń w Polsce należy szukać w okresie średniowiecza i należy zwrócić uwagę na ubezpieczenia morskie prowadzone w banku należy też pamiętać kiedy w II połowie XVIII następował silny rozwój ubezpieczeń. Polska właśnie utraciła niepodległość i to musiało się odbić. W 1785 w Kwidzynie powstaje pierwsze ubezpieczenia od ognia tzw. dyrekcja ogniowa dla Prus zachodnich. Następnie w latach 1803-1804 w zaborze pruskim powstają towarzystwa ogniowe dla miast i wsi w roku 1860, w Krakowie powstaje krakowskie towarzystwo ubezpieczeń florianka, w roku 1870 powstaje warszawskie towarzystwo ubezpieczeń, a w 1873 w Poznaniu Bank wzajemnych ubezpieczeń VESTA. Rozwój ubezpieczeń nastąpił w Polsce w okresie wojennym był to rozwój analogiczny jak na zachodzie tylko na mniejszą skale ze względu na warunki kapitałowe. Znaczny udział kapitału zagranicznego w ubezpieczeniach państwowych oraz prowadzonych przez zakłady państwowe istniał kapitał krajowy wprowadzono nowe przepisy dotyczące ubezpieczeń. Nastąpiło rozszerzenie zakresu prowincji i zrównanie jej znacznie z kondensacją, ustanowienie kontroli społecznej poprzez powołanie w państwowych zakładach ubezpieczeń PZU tzw. porady ubezpieczeniowej jako reprezentanta ubezpieczeniowych i zainteresowanych a także instytucji państwowych i społecznych. Trzecia cecha to zasada dobrowolności w zakresie ubezpieczeń umownych w stosunku do niepaństwowych jednostek gospodarki. Ostatnią cechą to przesunięcie punktu ciężkości z ubezpieczeń obowiązkowych na ubezpieczenia dobrowolne. Wprowadzenie z dniem 1 XII 1961 obowiązkowego ubezpieczenia komunikacyjnego następstw nieszczęśliwych wypadków(NW) odpowiedzialności cywilnej (OC) w następnych latach również autocasco (AC). Zawieszono dział prywatnych zakładów ubezpieczeniowych. Powstał tylko PZUW, z czego powstał tylko PZUP on posiadał wyłączność na ubezpieczenia krajowe, ponieważ nie dało się tylko prowadzić gospodarkę wewnątrz państwową, więc pozostawiono tylko towarzystwa ubezpieczeniowe i reasekuracji WARTA, które objęło ubezpieczenia dewizowe, chodziło o obrót z zagranicy. 1961 - wprowadzono ubezpieczenia obowiązkowe, szczególnie komunikacyjne i to był pomysł bardzo dobry i Polska należała do przodujących państw w Europie. W 1964 wszedł w życie kodeks cywilny, w którym po artykułach 805 - 834 unormowano umowę ubezpieczeniową, która ma charakter podstawowy i z pewną nowelizacją w roku 2003, a następnie w 2005 obowiązuje do dziś dnia stanowiąc wyłączne uregulowanie umowy ubezpieczeniowej. Następną zmianę w obowiązujących przepisach wprowadzono w 1984, również ustawa o ubezpieczeniach majątkowych i osobowych. Tę ustawę zezwolono na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej przez niepaństwowe zakłady ubezpieczeń, a mianowicie spółdzielni i spółki, założeniem tej ustawy było kompleksowe unormowanie działalności ubezpieczeniowej, nie mniej w dalszym ciągu pozostawiano unormowanie stosunku ubezpieczenia w kodeksie cywilnym. Tę ustawę wprowadza termin ubezpieczenia ustawowe to określenie zastąpiło poprzednie obowiązkowe w 1989 r. uchwalono ustawę nowelizującą poprzednią ustawę z 1884 r. Przede wszystkim podział kompetencji między PZU i WARTA dopuszczając ich działy zarówno w kraju jak i za granicą. Dopuszczono też spółki z udziałem kapitału zagranicznego. Zakłady ubezpieczeń uzyskały też możność prowadzenia działalności gospodarczej nie będącej działalnością ubezpieczeniową. W 1990 r. weszła w życie ustawa z 28.07 o działalności ubezpieczeniowej, ma charakter organizacyjny. Wprowadzenie działalności ubezpieczeniowej wymaga koncesji, a więc zgody na nią. Ta koncesja miała charakter tzw. koncesji mieszanej, tzw. legalnej i uznaniowej. W 2003r. 22.05 weszła w życie obowiązująca ustawa o działalności ubezpieczeniowej dziennik ustaw nr 124 zgodnie z ta ustawą zakład ubezpieczeniowy, który wykonuje działalność ubezpieczeniową lub reasekuracji musi mieć formę organizacyjną spółki akcyjnej, chyba że jest to towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych. Działalność jest również koncesjonowana w trybie legalnym, również w trybie legalnym organ nadzoru na wniosek założycieli może wydać wstępne zezwolenie na czas nie krótszy niż 6 m-cy przy wydaniu zezwolenia obowiązuje zasada wzajemności, której nie stosuje się do państw, które należą do światowej organizacji handlu. Pojęcie działalności przez zagraniczny zakład wymaga w zasadzie zezwolenia organu nadzoru, również w zasadzie zagraniczny zakład może wykonywać działalność tylko przez główny oddział. Główny oddział działa na podstawie prawa polskiego i statutu w formie aktu notarialnego. Statut podlega zatwierdzeniu przez organ nadzoru, zgoda może być cofnięta również przez organ nadzoru na wniosek jednego lub więcej zainteresowanych członków unii, z kolei krajowy zakład, a więc Polski może wykonywać działalność na terytorium państwa członka unii, jego działalność podlega organowi nadzoru. Zagraniczny zakład może prowadzić działalność w Polsce, jeżeli uzyskał zgodę w państwie, w którym ma siedzę i organ nadzoru tego państwa ma nadzór na jego działalnością. Jeżeli nic innego nie wynika z umowy międzynarodowej, której Polska jest stroną, to taki zakład stosuje prawo polskie. Zagraniczny zakład ubezpieczeń z państwa unii europejskiej może wykonywać działalność na terenie Polski przez swój oddział, nie musi to być oddział główny. Polski zakład ubezpieczeń zamierza rozpocząć działalność na terytorium obcego państwa musi o tym powiadomić organ nadzoru. Ten organ nadzoru powiadamia o tym zagraniczny organ nadzoru, a może odmówić tego powiadomienia, jeżeli stwierdzi, że sytuacja finansowa zakładu nie pozwala na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej.

Obecny zakład ubezpieczeń może prowadzić wyłącznie działalność ubezpieczeniowa oraz bezpośrednio z nią związaną. Może też wykonywać działalność akwizycyjną, a także usługową związaną z zabezpieczeniem informacji, które dotyczą zawieranych umów. Chodzi o dokumenty sporządzane na elektronicznych nośnikach informacji.

Podstawowe źródła prawa ubezpieczeniowego w Polsce: 1) ustawa o działalności ubezpieczeniowej z 22.05.2003r. dziennik ustaw nr 124 pozycja 11-51; 2) kodeks spółek handlowych ustawa z 15.09.2000r. dziennik ustaw nr 94 pozycja 10-37; 3) kodeks cywilny art. 805-834, a poza tym te przepisy kodeksu cywilnego, które uważa się pośrednio z prawem ubezpieczeń gospodarczych, a więc np. te, które dotyczą: a) zawarcia umowy; b) stosunku prawnego; c) odszkodowania.

Rozporządzenia- ministra finansów dotyczących ubezpieczeń obowiązkowych. Mówi się także że są to ogólne warunki ubezpieczeń obowiązkowych. Ilość tych ubezpieczeń delikatnie mówiąc wzrastać zaczęło się od 9 a teraz jest już około 30 (np. ubezpieczeń budynków wchodzących w skład budynków, OC posiadacza pojazdów mechanicznych)

Ustawa z 22.05.2003 o ubezpieczeniach obowiązkowych ubezpieczeniu funduszu gwarancyjnym, Polski biurze dziennik ustaw 2003 nr 124 pozycja 11-52.

Ustawa z 22.05.2003 o nadzorze ubezpieczeniu emerytalnym oraz rzeczników ubezpieczeń, również dziennik ustaw 2003 nr 124 pozycja 11-53.

Ustawa z 22.05.2003 o pośrednictwie ubezpieczeń dziennik ustaw 2003 nr 124 pozycja 11-54.

Przepisy te dotyczą zawierania i wykonywania umów, chodzi o ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, na to rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego oraz obowiązkowego ubezpieczenia budynków, które wchodzą w skład takiego gospodarstwa od ognia i innych zdarzeń losowych. Ustawa dotyczy sposobów kontroli zawarcia tych ubezpieczeń niezależnie od tego ustawa normuje podstawowe zasady innych ubezpieczeń obowiązkowych, a także zasady działania według funduszu gwarancyjnego i polskiego biura ubezpieczycieli komunikacyjnych. Na samym wstępie ustawa definiuje użyte w niej pojęcia obowiązujące ubezpieczyciela jest oddzielny podmiot lub mienie, jeżeli tak nakazuje ustawa, bądź beatyfikowana umowa międzynarodowa. Jeżeli ryzyko ubezpieczyciela jest umiejscowione w państw członków UE, to stosując się tę ustawę. Ubezpieczający wybiera ubezpieczyciela, a ten jeżeli ma zezwolenia na prowadzenie ubezpieczeń e grupach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe, to nie może odmówić. Umowa o ubezpieczenie określa sumę gwarancyjną lub sumę ubezpieczenia, która stanowi górną granicę odpowiedzialności ubezpieczycielowej. Taryfa i wysokość składek z tytułu ubezpieczenia składa zakład ubezpieczeń taryfach musi poinformować zakład nadzoru.

Ubezpieczenia obowiązkowe obejmuje ubezpieczenia OC szkody z czynu niedozwolonego jak również z niewykonania lub nienależytego zobowiązania. Ubezpieczenie obejmuje szkody wynikowe tzw. wyrządzone umyślnie lub z rażącego niedbalstwa tak ubezpieczonego jak i również osób za które ponosi odpowiedzialność z zastrzeżeniem wyjątków ustawowych lub wynikających z umów międzynarodowych. Ustalenie spełnienia lub nie spełnienia obowiązków zawarcia umowy można dochodzić przed sądem powszechnym. Odpowiedz zakładu ubezpieczeniowego w obliczu szkód wyrządzonych przy wykonywaniu czynności zarządu prowadzenia działalności ubezpieczeniowej lub będących następstwem usługi. W razie nie zapłacenia składki odpowiedzialność wtedy nie ustanie ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie lub świadczenie na podstawie uznania roszczenia w wyniku własnych ustaleń albo układu albo orzeczenia sądu. W ubezpieczeniu OC odszkodowanie wypłaca się w kwocie wysokości szkody w najwyżej jednak w wysokości sumy ubezpieczenia. Odszkodowanie wypłaca się w terminie 30 dni od dnia złożenia powiadomienia o szkodzie. Zaspokojenie lub uznanie przez osobę objętego ubezpieczeniem obowiązkowym OC roszczenia odszkodowawczego nie ma skutków prawnych w stosunku do polskiego biura ubezpieczeń komunikacyjnych. Występują tu przedmioty: a)ubezpieczający b)ubezpieczyciel czyli zakład ubezpieczeniowy c)polskie biuro ubezpieczycieli d)osoba która wyrządziła szkodę.

Do umów ubezpieczeniowych obowiązkowych OC stosuje się przepisy kodeksu cywilnego. Poszkodowanemu czyli ubezpieczającemu przysługuje actio directa w stosunku do polskiego biura ubezpieczeń komunikacyjnych. Ten zakład ubezpieczeniowy który wykonuje działalność w zakresie działu z grupy to z wyjątku odpowiedzialności cywilnej poza ubezpieczeniem OC przewoźnika obowiązkowego ustanawia reprezentanta do spraw roszczeń. W każdym kraju UE reprezentant może wykonywać czynności na rzecz jednego lub więcej zakładów, zadaniem reprezentanta jest likwidacja szkód do których doszło na terenie państwa członków UE innym niż ten na którego obszarze jest siedziba danego zakładu bądź który poszkodowany ma miejsce zamieszkania. Reprezentantem może być osoba fizyczna lub prawna. Spełnienie obowiązku zawarcia umowy obowiązkowej OC komunikacyjnego podlega kontroli przez organy do tego powołane. Jedne z tych organów są to: policja, organy celne, straż graniczna.

Osoba która nie dopełnia obowiązków ubezpieczenia jest zobowiązana do uiszczenia ustawowo określonej opłaty. Fundusz ma osobowość prawną jego siedzibą jest Warszawa nadzór nad nim pełni minister finansów. Członkami funduszu są zakłady ubezpieczeń chodzi o zakłady krajowe oraz te zagraniczne które prowadzą działalność na obszarze polskim. Do zadań funduszu należy zaspokajanie roszczeń z tytułu ubezpieczeń chodzi o ubezpieczenia obowiązkowe komunikacyjne i rolników jeżeli brak było umowy ubezpieczeniowej. Fundusz może zakład ubezpieczeniowy udzielić pomocy finansowej pełni też zadania informacyjne.

Polskie biuro ubezpieczeń komunikacyjnych

Siedzibą jest Warszawa, członkami biura są zakłady ubezpieczeń wykonujących swoją działalność w Polsce w zakresie obowiązków ubezpieczeń komunikacyjnych, są także członkami zakłady, z pośród państw unii, które wykonują działalność w Polsce. Przynależność do biura jest obowiązkowa, podmiotem działalności biura jest: 1) wystawienie dokumentów ubezpieczeń ważnych w innych państwach; 2) zawieranie z zagranicznymi biurami narodowymi umów o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych; 3) likwidacja szkód; 4) określenie zasad i dystrybucji dokumentów ubezpieczeniowych, ustalenie wzorów i ewidencji, biuro odpowiada za szkody powstałych z wypadków komunikacyjnych w państwach na terenie UE.

Ustawa o nadzorze ubezpieczeń emerytalnym - ustawa określa organizację nadzoru i zasady działania rzecznika. Nadzór obejmuje działalność ubezpieczenia oraz pośrednictwa ubezpieczeniowego. Nadzorowi podlegają podmioty ubezpieczeniowe, a organem nadzoru jest komisja nadzoru ubezpieczeniowego i fundusze emerytalne, celem jest ochrona interesów ubezpieczycieli, ubezpieczonych, ubezpieczających, uposażonych i uprawnionych z tytułu umowy ubezpieczenia. Rzecznik reprezentuje interesy osób, o których była mowa z wyjątkiem ubezpieczycieli, ma osobowość prawną, siedzibą jest Warszawa. Komisja jest centralnym organem administracyjnym państwa, a nadzór nad nią ma właściwy minister do spraw instytucji finansowych. Zadaniem komisji jest kontrola zgodności działań podmiotów nadzorowanych z prawem, kontrola stanu majątkowego nadzorowanych podmiotów i inne działania. Ogólnie biorąc komisja może podejmować decyzje w zakresie zezwoleń na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej, obsady zarządu, łączenia i likwidacji zakładów nabycia lub objęcia akcji, ustanowienie zarządu komisarycznego lub wnioskowanie ogłoszenia o upadłości. Jeśli chodzi o rzecznika, to powołuje go premier na okres 4 lat. Rzecznika urzędowanie jest możliwe najwyżej przez 2 kadencje bezpośrednio po sobie następujące. Do zadań rzecznika generalnie biorąc należy ochrona interesów ubezpieczeniowych, swoje zadania wykonuje przez podległe mu biuro.

Ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym - dotyczy pośrednictwa zarówno w zakresie ubezpieczeń osobowych, jak i majątkowych. Polega na wykonywaniu za wynagrodzenie faktycznych lub prawnych czynności związanych z zawieraniem i wykonywaniem umów ubezpieczeniowych. Przepisów tej ustawy nie stosuje się do agenta, maklera morskiego, poza tymi pośrednikami, tylko są agent i broker. Agentem może być osoba fizyczna lub prawna, za szkodę wyrządzoną przez agenta odpowiada zakład ubezpieczeniowy, na którego rzecznik działa. Jeżeli agent lub broker mają siedzibę lub miejsce zamieszkania w innym państwie unii niż Polska, to mogą działać na terenie Polski pod warunkiem, że są wpisani do rejestru agentów w tym państwie, w którym mają siedzibę miejsca zamieszkania. Agent lub broker może wykonywać czynności poza nią pod warunkiem powiadomienia o tym organu nadzoru.

Makler = broker jest osobą fizyczną lub prawną, która posiada zezwolenie organu nadzoru na wykonywanie pośrednictwa czynności faktycznych lub prawnych związanym z zawieraniem i wykonywaniem umów ubezpieczeniowych lub reasekuracyjnych. W imieniu i na rzecz ubezp. jest wpisany do rejestru brokerów ubezpieczeniowych, a nadzór nad nim ma organ nadzorów, podlega obowiązkowi ubezpieczenia OC. Ten sam broker może prowadzić działalność w zakresie ubezpieczeń i reasekuracji, rejestr pośredników ubezpieczeniowych składa się z rejestru agentów i rejestru brokerów i jest jawny, a prowadzi go organ nadzoru. Prowadzenie działalności brokerskich bez upoważnienia podlega karze. Podstawowa różnica między agentem a brokerem polega na tym, że agent działa w imieniu zakładu ubezpieczeniowego, a broker w imieniu ubezpieczającego.

Prawo ubezpieczenia gospodarczego jest kompleksową gałęzią prawa. Obejmuje prawo cywilne w zakresie stosunku umownego, ale także prawo finansowe. Jeżeli chodzi o zagadnienie finansowe, a więc składka, należą też do niego przepisy prawa administracyjnego. Jeżeli chodzi o kary, a także przepisy prawa karnego. W tej sytuacji prawo ubezpieczenia gospodarczego wykształciło pewne instytucje, które są właściwe tylko temu prawu. Od strony podmiotowej lub zakładu ubezpieczeniowego nazywany również ubezpieczycielem, którym może być wyłącznie S.A. lub towarzystwo ubezpieczeniowe. Zakład ubezpieczeniowy jest osobą prawną i jest to zakład, u którego się ubezpiecza.

Ubezpieczający - może być osobą fizyczną lub prawną, która z mocy umowy wchodzi w stosunek prawny, nazywany stosunkiem ubezpieczeniowym, jako jego strona w celu zabezpieczenia interesu własnego lub osoby trzeciej i jest zobowiązana do uiszczenia składki. Zawieranie umowy na rzecz osoby trzeciej, to jest tzw. pacteum in favorem tertii. Ta osoba trzecia może być w umowie wymieniona, ale nie musi, jeżeli jest wymieniona, to w razie zaistnienia wypadku ubezpieczyciela, to ona otrzymuje odszkodowanie uwzględnia świadczenie, a jeżeli nie jest wymieniona, to wtedy świadczenie wypłaca się okazicielowi dokumentu ubezpieczeniowego, który ponad to musi się wykazać swoim uprawnieniem, a osoba trzecia nie jest stroną stosunku ubezpieczenia, który zachodzi wyłącznie pomiędzy ubezpieczycielem, a ubezpieczającym, przykładem może być ubezpieczenie NW przez szkołę na rzecz uczniów, czy np. ubezpieczenie poważnego mienia na rzecz wysyłającego przez przewoźnika.

Działalność ubezpieczeniowa, to jest wykonywanie czynności ubezpieczeniowych, które są powiązane z ofertą oraz udzieleniem ochrony ubezpieczenia przed ryzykiem wystąpienia skutków zdarzenia losowego.

Czynności ubezpieczeniowe: 1)zawieranie umów ubezpieczeniowych, a także reasekuracji i gwarancji ubezpieczeniowych oraz zlecenia ich wykonywania; 2)wypłata odszkodowań i innych świadczeń; 3)przyjmowanie i zbywanie przedmiotów oraz praw nabytych przez ubezpieczyciela w związku z wykonywaniem umowy ubezpieczenia lub gwarancji ubezpieczeniowej; 4)ustanowienie zabezpieczeń rzeczowych lub osobistych w drodze czynności cywilno-prawnych, jeżeli są one związane z zawieraniem umów ubezpieczeniowych lub reasekuracji, ponadto do czynności ubezpieczeniowych zalicz się: *ocena ryzyka ustalenie wartości przedmiotu ubezpieczeniowego, a także ustalenie składek i prowizji, jak również ich egzekucje; *kontrola przestrzegania przez ubezpieczającego jego obowiązków w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa w stosunku do przedmiotu ubezpieczeniowego; *ustalenie przyczyn i okoliczności powstawania wypadków ubezpieczeniowych, ustalenia wysokości szkód i rozmiarów odszkodowania; *prowadzenie postępowania regresowego i windykacyjnego; *wszelkie czynności wynikające z innych ustaw; *czynności związane z preferencją ubezpieczeniową.

Przedmiot ubezpieczeniowy- przy ubezpieczeniach majątkowych jest to mienie tzn. własność oraz inne prawa majątkowe art.44 kodeksu cywilnego. Jeżeli chodzi o ubezpieczenia osobowe to przedmiotem ubezpieczenia jest życie, zdrowie i tzw. zdolność do pracy.

Wniosek ubezpieczeniowy- jest to wniosek ubezpieczenia o zawarcie umowy ubezpieczeniowej skierowany do zakładu ubezpieczeniowego. Jest to oferta, której przyjęcie powoduje zawarcie umowy i powstanie stosunku ubezpieczeniowego. Zawarcie umowy ubezpieczeniowej nie wymaga szczególnej formy tzn. nie jest tak zwaną umową kwalifikowaną, może być zawarta w dowolny sposób, a także ustnie. Oferta zawarcia umowy musi spełniać warunki dotyczące oferty do zawarcia umowy ubezpieczeniowej, może także dojść w drodze pertraktacji lub przetargu.

Suma ubezpieczeniowa- to kwota pieniężna na jaką zawarto umowę ubezpieczenia w ubezpieczeniach majątkowych, jest górną granicą odszkodowania ubezpieczeniowego i w ubezpieczenie OC. Stanowi tzw. sumę gwarancyjną, natomiast w ubezpieczeniach osobowych określa zazwyczaj w procentach wysokość należnego świadczenia lub podstawy wymiaru takiego świadczenia. Suma ubezpieczeniowa jest ponadto zwykle podstawowe obliczanie składki ubezpieczeniowej.

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej jest nie tyle w interesie osoby odpowiedzialnej za szkodę, ale przede wszystkim w interesie poszkodowanego, a żeby zapewnić mu warunki egzystencji.

Z sumą ubezpieczeniową wiąże się zagadnienia, której dotyczą wysokości pieniężnego świadczenia ubezpieczeniowego w razie zajścia wypadku ubezpieczeniowego chodzi więc o pewne systemy odpowiedzialności.

Odpowiedzialność proporcjonalna- na jej podstawie suma odszkodowania ma się tak do wartości szkody jak suma ubezpieczeniowa do wartości ubezpieczeniowej.

odszkodowanie= suma ubezpieczeniowa*wartość szkody/wartość ubezpieczenia

z tego wzoru wynika ze odszkodowanie odpowiada rzeczywistej szkodzie tylko wtedy, kiedy suma ubezpieczeniowa jest równa wartości ubezpieczeniowej tzn. wartości ubezpieczeniowej mienia.

Odpowiedzialność za poniesione ryzyko- może występować w dwóch odmianach tzn.: bez określenia sumy ubezpieczenia albo z określoną sumą ubezpieczenia. W pierwszym wypadku odszkodowania odpowiada rzeczywistej szkodzie w drugim przypadku odszkodowań jest równe rzeczywistej szkodzie tylko wtedy kiedy wysokość szkody jest wyższa od sumy ubezpieczenia to wówczas nie odpowiada.

Tak zwana odpowiedź na pierwsze ryzyko wiąże się z odpowiedzialności proporcjonalną z ich porównania wynika różnica polegająca na tym, że do wysokości sumy ubezpieczeniowej włącznie przy ubezpieczeniu na pierwsze ryzyko odszkodowania jest zawsze równe rzeczywistej szkodzie a przy odpowiedzialności proporcjonalnej tylko wtedy, gdy suma ubezpieczenia odpowiada wartości ubezpieczeniowej w związku z odpowiedzialności proporcjonalną oraz odpowiada na pierwsze ryzyko może wystąpić tzw. nad ubezpieczeniem lub nie do ubezpieczenie.

Z nad ubezpieczeniem mamy do czynienia wtedy gdy suma ubezpieczenia jest wyższa od wartości ubezpieczeniowej to znaczy rzeczywistej wartości przedmiotu ubezpieczeniowego. Jest to sytuacja tyle niekorzystna dla ubezpieczyciela, że wówczas nie potrzebnie płaci wyższe składki.

Z kolei nie do ubezpieczenie zachodzi w odwrotnej sytuacji to znaczy jeżeli suma ubezpieczenia jest niższa od wartości ubezpieczonego mienia w takim przypadku należne odszkodowanie może być niższe od rzeczywiście poniesionej szkody jeżeli szkoda jest wyższa od poniesionej sumy ubezpieczenia.

W przypadku nie do ubezpieczenia istnieje możliwość ubezpieczenia na pierwsze ryzyko w oparciu o odpowiedzialność proporcjonalną. W pierwszym przypadku to część szkody która mieści się w sumie ubezpieczenia jako tzw. pierwszym ryzyku spowoduje pokrycie ubezpieczenia w całości powstała część szkody nie będzie podlegać odszkodowaniu, natomiast przy odpowiedzialności proporcjonalnej szkoda zostanie skompensowana jednak w stosunku relacji w jakiej suma ubezpieczenia jest w stosunku do wartości ubezpieczeniowej.

Ubezpieczenie na sumy stałe - stosuje się system proporcjonalny. Także górną granicą ubezpieczenia jest suma ubezpieczenia w konsekwencji odszkodowanie może być niższe od rzeczywistej szkody, jeżeli wartość przedmiotu ubezpieczeniowego jest wyższa od sumy ubezpieczenia.

Ubezpieczenie na sumy zmienne - przedmiotem takiego ubezpieczenia są środki obrotowe, przy takim ubezpieczeniu suma ubezpieczenia powinna odpowiadać wartości przewidywanego, najwyższego, dziennego stanu rzeczowych elementów majątku obrotowego w miejscu ubezpieczenia oraz wg wyliczenia stosownie do ceny nabycia lub kosztu produkcji tak ustalona suma ubezpieczenia stanowi górną granicę odpowiedzialności przy tym ubezpieczeniu stosuje się zasadę na pierwsze ryzyko.

Ubezpieczenie wartości nowej - tzw. nowe za stare w tym przypadku odszkodowanie wyraża się kwotą niezbędną na odtworzenie przedmiotu ubezpieczeniowego wg jego kosztu w chwili powstania szkody, także z uwzględnieniem kosztu ewentualnego montażu, co za tym idzie nie uwzględnia się wartości zużycia jaki istniał w chwili powstania szkody, przeciwnie jest przy ubezpieczeniu w rzeczywistej wartości rzeczy, ponieważ przy takim ubezpieczeniu ustala się wartość przedmiotu ubezpieczeniowego w stanie nowym, ale pomniejszonym o stopień zużycia.

Ubezpieczenie wg obrotów miesięcznych - dotyczy gotówki i ma charakter uproszczony, ponieważ jest ubezpieczeniem opartym na obrotach miesięcznych w ramach jednej umowy. Sumę ubezpieczenia ustala ubezpieczyciel biorąc pod uwagę ogólną wartość gotówki podejmowanej z banków i tam odprowadzanej w ciągu jednego miesiąca. Tym ubezpieczeniem są objęte wypadki kradzieży z włamaniem, a także rabunku w placówkach ubezp. oraz rabunków w czasie transportu. W zasadzie odszkodowanie wypłaca się w wysokości szkody do wysokości sumy ubezpieczenia.

Składka ubezpieczeniowa - stanowi obowiązkową opłatę od ubezpieczenia i jest świadczeniem ubezpieczającego wobec zakładu ubezpieczeniowego z tytułu ochrony ubezp. Uiszczenie składki następuje w oznaczonych zwykle rocznych terminach wynikających z przepisów dotyczących ubezpieczeń obowiązkowych albo ogólnych warunków ubezpieczenia dla ubezpieczeń dobrowolnych.

Taryfowa stawka składki - to składka przypadająca od jednostki sumy ubezpieczenia za okres ubezpieczenia wynoszący 1 rok. Za jednostkę sumy ubezpieczenia przyjmuje się 100 lub 1000 jednostek monetarnych w skutek czego stawka taryfowa wyrażona jest w % lub ‰.

Aktuariusz - to osoba zajmująca się zastosowaniem matematyki do działalności ubezpieczeniowej. Osoba taka jest wpisana na listę aktuariuszy i zdaje egzamin. Zajmuje się wahaniem i prawdopodobieństwem statystyki teorii ryzyka.

Polisa ubezpieczeniowa - to dokument wydawany przez ubezpieczyciela ubezpieczającemu i będący dowodem zawarcia umowy ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia nie wymaga szczególnej formy, natomiast powinna być stwierdzona dokumentem.

Oprócz polisy dokumentem zawarcia umowy może być legitymacja ubezpieczeniowa, tymczasowe zaświadczenie lub jakiś inny dokument. Polisa zawiera istotne warunki umowy. Polisę wydaje się na ogół biorąc przy ważniejszych ubezpieczeniach.

Istnieje kilka rodzajów polis: 1) polisa jednostkowa, czyli indywidualna, taką polisę wydaje się na dowód ubezp. określonego przedmiotu majątkowego, albo jednej osoby, jeśli chodzi o ubezpieczenia osobowe, albo kompleksów przedmiotów, które stanowią jedną całość gospodarczą; 2) polisa zbiorowa dotyczy grupy przedmiotów, czy obiektów majątkowych, które są własnością ubezpieczającego; 3) polisa generalna wydaje się przy ubezpieczeniach przewozu, jest to ubezpieczenie cargo, czyli ubezpieczenie przewożonego mienia, dotyczy wszystkich transportów w określonym okresie; 4) polisa obrotowa wydaje się przy ubezpieczeniach przewozów krajowych, dotyczy wszystkich przewozów ubezp. i zwalnia go od każdorazowego powiadomienia ubezpieczyciela o dokonywanym przewozie; 5) polisa blokowa jest dowodem dla zawarcia ubezpieczeń typowych.

Karencja - to okres od chwili zawarcia umowy ubezpieczeniowej do chwili powstania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeniowego. Jest stosowana przy ubezpieczeniach zwierząt, tzw. ubezpieczenia od padnięcia lub z konieczności. Jest stosowana ta karencja, jeżeli te zwierzęta w chwili zawarcia umowy nie były badane przez lekarza weterynarii i uznane za zdrowe.

Franszyza - 1) franszyza integralna (warunkowa, względna) z jej zastosowania wynika, że zakład ubezpieczeniowy nie odpowiada za szkodę w wysokości oznaczonej kwoty. Jeżeli jednak szkody jest wyższa od tej oznaczonej kwoty, to wtedy odpowiada za całą szkodę, tzn. bez potrącenia kwoty objętą franszyzą. 2) franszyza redukcyjna (bezwarunkowa, bezwzględna) w skutek takiego zastrzeżenia należne odszkodowanie jest zawsze obniżone o kwotę franszyzy.

Reasekuracja i koasekuracja - to instytuty o analogicznie pełnionej funkcji i analogicznym sposobie działania. Przy koasekuracji samodzielne ubezpieczenie dokonuje podziału danego ubezpieczenia pomiędzy co najmniej 2 ubezp. U każdego z nich ubezpieczenia są co do części. Z kolei reasekuracja polega na tym, że ubezpieczenie cechuje, czyli przenosi na ubezpieczyciela prawo podziału ubezpieczenia na co najmniej dwóch ubezpieczycieli, tzn. na inny zakład ubezpieczeń. Reasekuracja może być wielokrotna, wielostopniowa.

Rozróżnia się reasekuracje: 1) proporcjonalną cechuje to, że udział reasekuratora w uiszczeniu składki oraz pokryciu ewentualnej szkody. Jest wprost proporcjonalne do jego udziału w istniejącym ryzyku. 2) nieproporcjonalna interesy ekonomiczne ubezpieczycieli i reasekuratorów mogą być odmienne. Reasekuratorem nazywamy tego, który dokonuje reasekuracji.

Reasekuracja - jest zjawiskiem istotnym, ponieważ przyczynia się do intensyfikacji tej gospodarki poprzez ograniczenie ryzyka.

Rozdział branż ubezpieczeniowych - ten rozdział wprowadzony 28.07.1990r. Rozdział ma charakter obligatoryjny, czyli obowiązkowy i polega na zakazie kumulowania przez ubezpieczyciela określonych rodzajów ubezpieczeń, przede wszystkim chodzi o rozdzielenie ubezpieczeń na życie ode ubezpieczeń majątkowych. Powszechnie przyjmuje się, że zdrowie i życie ludzkie ma znaczenie pierwszorzędne, wymaga więc odpowiedniej gwarancji ubezpieczeniowych i ich realizacji.

Ustawy z 2003r. o działalności ubezpieczeniowej przyjęto podział ryzyka wg działów grup i rodzajów ubezpieczeń. Dział pierwszy obejmuje ubezpieczenia na życie tzw. ubezpieczenia życiowe i wyróżniamy następujące grupy: *ubezpieczenia na życie, *ubezpieczenia posagowe, *ubezpieczenia na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniem funduszy kapitałowych, *ubezpieczenie rentowe, *ubezpieczenie wypadkowe i chorobowe, jeżeli są ubezpieczeniem objętych grupami od 1 - 4. Dział drugi obejmuje pozostałe ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia majątkowe zgodnie z art. 8 ustęp 1 ust. z 2003r. zezwolenie na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej można wydać w stosunku do jednej lub więcej grup ubezpieczeniowych w świetle tego artykułu jest niedopuszczalne kumulowanie przez dawny zakład ubezpieczeniowy należących do działu pierwszego oraz w zakresie objętych działem drugim.

Ubezpieczenia życiowe, a wśród nich ubezpieczenia na życie oraz na dożycie. Przy ubezpieczeniu na życie z chwilą osiągnięcia przez ubezpieczonego określonego wieku zakład ubezpieczeniowy wypłaca świadczenie albo zkapitalizowane albo w postaci renty płatnej w ustalonych okresach. *ubezpieczenie na dożycie - przy tym ubezpieczeniu zakład ubezpieczeniowy wypłaca świadczenia z chwilą śmierci ubezpieczonego na poszczególną uwagę zasługuje uwagę ubezpieczenie na życie, gdzie płacona jest renta, dlatego, bo ten typ ubezpieczenia jest związany z reformą ubezpieczenia w ogóle chodzi tutaj o ubezpieczenia emerytalne. *decyzje co do składki ubezpieczeniowej oraz okresów jej wpłacania obejmuje sam ubezpieczyciel. *z chwilą osiągnięcia wieku emerytalnej ubezpieczony posiada zgromadzony do swojej dyspozycji kapitał, który otrzymuje w postaci rat wypłacanych. *środki funduszu są korzystnie i inwestowane w razie wcześniejszej śmierci uposażony, otrzymuje sumę ubezpieczenia, która stanowi wartość rachunku ubezpieczonego powiększoną o pewien % wartości tego rachunku.

Ubezpieczenia posagowe dzieci - to ubezpieczenie zapewnia dziecku świadczenie z chwilą zaistniałego określonego w umowie zdarzenia, np. z chwilą pójścia na studia to dziecko będzie otrzymywać umowną rentę.

Ubezpieczenie na życie - związane funduszami inwestycyjnymi, tutaj jest powiązane w system ubezpieczeń bankowych. Różnicę między klasycznym ubezpieczeniem na życie polega na tym, że zakład składki wpłaca na określony fundusz tak, żeby osiągnąć optymalną rentowność lokat. Uzyskując maksymalny poziom bezpieczeństwa tych lokat i równocześnie zachowując płynność finansową w razie zwyżki wartości lokat następuje zwyżka kapitału, a w konsekwencji zwyżka świadczeń. Ujemną stroną tego systemu dla ubezpieczonego jest to, że ponosi on określone ryzyko, które ubezpieczyciel przerzuca na ubezpieczającego.

Ryzyka ubezpieczeniowe

Ryzyko - w prawie ubezpieczeniowym gospodarczym nazywamy ryzykiem rodzaj danego ubezpieczenia.

Prawdopodobieństwo - zaistnienie wypadku ubezp. generalnie rzecz ujmując ryzyko można ujmować, wyłącznie dynamicznie, ponieważ ulega ono zmianie, a więc zwiększeniu albo zmniejszeniu zależnie od zmieniających okoliczności w środowisku, w którym istnieje.

Wypadek ubezpieczeniowy - art. 805 paragraf 5 kodeksu cywilnej, to taki wypadek, z którym prawo łączy obowiązek wypłaty odszkodowań lub świadczeń.

Przy szkodach majątkowych mówi się odszkodowanie, ponieważ etymologiczne odszkodować kogoś znaczy tyle, co wyznaczyć mu równowartość szkody poniesionej. Ustalenie wysokości szkody, a zatem wysokości odszkodowania jest na ogół dość proste przy szkodach majątkowych, natomiast jest nie do pomyślenia przy pełnej realizacji przy szkodach osobowych.

Zdarzenie losowe - ponieważ wypadek ubezpieczeniowy jest zdarzeniem losowym przyjmuje się w nauce, że zdarzenie losowe charakteryzuje się tym, że jest ono przyszłe, niepewne, tzn. że w danym konkretnym przypadku może wystąpić, ale nie musi, jest niezależny od woli ubezp. Występuje z pewną prawidłowości, którą da się ująć statystycznie. W nauce prawach ubezpieczeniowych istnieje pogląd wyrażony przez światowej sławy uczonego prof. Warkałło, że cechami wyróżniającymi zdarzenie losowe są przede wszystkim statystyczne prawidłowości tzw. empiryczne prawo wielkim liczb polegające na tym, że zdarzenie losowe jest prawdopodobne w stopniu dającym się ustalić matematycznie.

Nadzwyczajność - chodzi o to, że powstanie zdarzenia losowego nie jest normalne dla danej jednostki dotkniętej szkodą, chodzi o to, że tylko w pewnych przypadkach mamy pożary budynków, a nie jest to normalne w ciągu roku tylko pewne pojazdy ulegną wypadkom, ale na wszystkie i to nie jest normalne.

Losowość - tylko możliwe jest statystyczne ustalenie ilości wypadków, natomiast nie można przewidzieć z góry.

Można zatem powiedzieć, że istnieją statystyczne liczby zdarzeń, które w ogóle musza nastąpić, natomiast nie jest do końca wiadome, w którym konkretnym przypadku wystąpią.

Wypadek ubezpieczeniowy - jest to więc zdarzenie losowe objęte ochroną ubezpieczenia w konsekwencji zdarzenie losowe jest pojęciem szerszym od pojęcia wypadku ubezpieczeniowego. Innymi słowy każdy wypadek ubezpieczeniowy jest zdarzeniem losowym, podczas gdy, nie każde zdarzenie losowe jest wypadkiem ubezpieczeniowym. Jest nim tylko takie, które prawo zalicza do wypadków ubezpieczeniowych.

W związku ze zdarzeniem losowym mamy 3 możliwości, które przejawiają się w trzech płaszczyznach: *incertitudo an - niepewność co do zajścia wypadku w ogóle; * incertitudo effectus - niepewność co do zakresu zdarzenia losowego; * incertitudo quando - nie wiadomo kiedy to nastąpi, czyli co do czasu trójpodziału.

Prewencja normatywna - mamy wtedy, kiedy staramy się oddziaływać poprzez stosowanie odpowiednich norm prawnych.

Prewencja gospodarcza - jeżeli oddziałujemy przy pomocy czynników gospodarczych.

Zdarzenia losowe - dzielimy na dwie grupy: *klęski żywiołowe, *wypadki. Klęska żywiołowa jest zdarzeniem natury przyrodniczej, które zagraża bezpieczeństwu większej ilości osób i większych ilości i wartości mienia. Wszystko inne to są wypadki. Jest przykład tzw. podziału delimitacyjnego, czyli przedziału rozgraniczającego całkowicie nic poza tymi dwoma grupami nie ma.

Kodeks cywilny - nie zawiera pojęcia szkody, to jest pozostawienie doświadczeniu życiowemu, nauce. Jest oczywiści w nauce prawa kilka rozróżnień. Poza tym trzeba wiedzieć, że mamy tzw. szkodę efektywną, tzn. szkodę która występuje w skutek jakiegoś działania lub zaniechania i to jest tzw. domnum emmergens. Druga grupa to luerum cessano tj. szkoda spodziewana.

Pojęcie umowy ubezpieczeniowej - ogólnie biorąc umowa ubezpieczenia gospodarczego ma za cel zapewnienie ochrony ubezpieczonemu, tj. funkcja ubezpieczeniowa i obejmuje życie, zdolność do pracy, a przy ubezpieczeniach majątkowych, tj. zdolność mienia tzw. własności oraz innych praw majątkowych nad tę odpowiedzialność cywilną.

Ochrona ubezpieczeniowa - jest ochroną prawd podmiotowych, osobowych lub na dobrach rzeczowych. Kryterium tworzenia ochrony ubezpieczeniowej, a więc określonego ryzyka jest względnie. Powinno być korelatywne w stosunku do przesłanek ochrony danego prawa podmiotowego.

Do zawarcia umowy ubezpieczeniowej dochodzi na podstawie przepisów kodeksu cywilnego lub kodeksu morskiego jeśli chodzi o ubezpieczenia morskie tutaj dochodzą również przepisy Lyoida.

Ogólne warunki ubezpieczenia- obowiązują w zakresie w jakim nie są sprzeczne z przepisami kodeksu cywilnego ogólnych warunków ubezpieczenia, której mają charakter obligatoryjny czyli obowiązkowy.

Jest to umowa wzajemna zawarta pomiędzy dwoma stronami tzn. pomiędzy zakładem ubezpieczeniowym(ubezpieczycielem)a ubezpieczającym. Umowa określa wzajemne prawa i obowiązki stron, przy czym obowiązkiem ubezpieczającego jest zapłata składki ubezpieczeniowej i to zobowiązanie ma charakter absolutny, obowiązkiem ubezpieczyciela jest wypłata odszkodowania względnie świadczenia jeżeli dojdzie do wypadku ubezpieczeniowego(to zobowiązanie ma więc charakter warunkowy).

W nauce powstały dwa wyjątki: 1) dotyczący wzajemności umowy 2) dotyczący pytania czy jest to umowa warunkowa. Jeżeli chodzi o wzajemności umowy to wątpliwość wynika z tego, że z jednej strony jest świadczenie absolutne, które może trwać latami, a z drugiej strony do świadczenia może nigdy nie dojść jeśli nie będzie wypadku ubezpieczeniowego.

Umowa jest wzajemna ponieważ świadczenie zakładu ubezpieczeniowego polega nie tylko na wypłacie odszkodowania ale na udzielenie ochrony ubezpieczeniowej przez cały czas trwania stosunku ubezpieczeniowego.

Ochrona ubezpieczeniowa ma szczególnie istotne znaczenie ponieważ zwalnia ubezpieczającego od akumulacji kapitału na ewentualne pokrycie szkody.

Z jednej strony jest to świadczenie absolutne a z drugiej świadczenie. Mamy tylko wtedy gdy zaszedł wypadek ubezpieczeniowy. Przyjmuje się, że to nie jest umowa warunkowa, ponieważ umowy warunkowe w kodeksie cywilnym dotyczą jedynie marginesu działalności, natomiast umowa ubezpieczeniowa z gospodarstwa i społecznego punku widzenia jest bardzo istotna. Przesłanki ważności umowy ubezpieczenia art. 806 kodeksu cywilnego- umowa jest niedopuszczalna jeśli chodzi o okres sprzed zawarcia umowy, wyjątkowo okres wsteczny może być objęty umową. Ograniczeniem tej możliwości jest to, że w chwili zawarcia umowy żadna ze stron nie mogła wiedzieć lub przy założeniu należytej staranności mogła się dowiedzieć, że odpadła możliwość jego powstania. Art. 811 kodeksu cywilnego może nastąpić częściowa nieważność umowy przy czym dotyczy ona tych jej postanowień, które są niekorzystne dla ubezpieczającego w stosunku do złożonej przez niego uprzednio oferty jeżeli zakład nie zwrócił mu na to uwagi i nie pouczył o możliwości sprzeciwu w określonym terminie.

Początek odpowiedzialności wprowadza art.814 więc odpowiedzialność zakładu ubezpieczeniowego rozpoczyna się z dniem następnym po zawarciu umowy ale nie wcześniej niż następnego dnia po zapłacie składki. Tutaj początek odpowiedzialności normowany jest przez OWU chodzi o to żeby ubezpieczycielowi, pozostawić swobodę w ocenie ryzyka przez możliwość ewentualnego przyprowadzenia badań lekarskich. Dotyczyć to może także ubezpieczenia zwierząt od padnięcia lub dobicia z konieczności. Zazwyczaj ogólnie warunki ubezpieczenia podają ściśle początek odpowiedzialności przez podanie godziny 00:00 lub 12:00 jeżeli chodzi o koniec odpowiedzialności to zasadą, reguła jest, że kończy się ona z chwilą wygaśnięcia stosunku ubezpieczenia to jest reguła od której mogą być pewne odchylenia więc np. art. 815 paragraf 3.

Przepisu ubezpieczenia tego artykułu nakładają na ubezpieczającego obowiązek podania wszelkich znanych mu okoliczności, które mają znaczenie dla prawdopodobieństwa dojścia do wypadku to dotyczy zarówno okoliczności istniejących przed zawarciem umowy jak i tych, które powstały po jej zawarciu. Jeżeli dojdzie do wypadku ubezpieczającego to ubezpieczający ma obowiązek podjęcia wszystkich działań zmierzających do ograniczenia szkody, a także ma obowiązek zabezpieczenia wszystkich rzeczy jak i dokumentów, które mają znaczenie dla ustalenia rozmiaru szkody. Jeżeli ubezpieczyciel by nie dopełnił tego obowiązku w skutek rażącego niedbalstwa to zakład ubezpieczeń jest wolny od odpowiedzialności chyba, że zapłata całości lub części odszkodowania odpowiada w danych okolicznościach zasadą współżycia społecznego albo interesom gospodarki narodowej z tego przepisu wynika, że ubezpieczyciel jest zwolniony od odpowiedzialności jeżeli po stronie ubezpieczającego zachodzi cupla lata natomiast ponosi odpowiedzialność jeżeli jest to CULPA LEVIS.

Nie ponosi też zakład ubezpieczeń odpowiedzialności jeżeli szkoda została spowodowana umyślnie. To co zostało powiedziane dotyczy ubezpieczenia mienia, jeżeli natomiast chodzi o ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej bo to zagadnienie może być unormowane inaczej świadczenie ubezpieczyciela o ile umowa stron nie stanowi inaczej. Świadczenie powinno być wypłacone w ciągu 30 dni od daty otrzymania przez zakład informacji o wypadku. Ogólnie warunki ubezpieczenia mogą ustalić ten termin nieco inaczej w czasie tych 30 dni ubezpieczyciel przeprowadza ustalenia dotyczące przyczyn wypadku jego rozmiarów odpowiedzialności i przyczyn jego powstania i kosztów.

Jeżeli wyjaśnienie tych wszystkich przyczyn nie jest możliwe w ciągu 30 dni to świadczenie powinno być wypłacone w ciągu 14 dni licząc od dnia w którym to wyjaśnienie było możliwe przy zachowaniu należytej staranności. Jednak bezsporną część roszczenia należy wypłacić w tym zasadniczym terminie 30 dni. Zakład ubezpieczeń jest zobowiązany przed zawarciem umowy dostarczyć umowę ogólnych warunków ubezpieczeń. Poza tym wszystkim ubezpieczyciel jest zobowiązany poinformować ubezpieczającego o sposobie i trybie rozpatrywania skarg, zażaleń a także podać informacje o organie właściwym do ich rozpoznania. Jeżeli umowa ubezpieczenia jest zawarta na czas dłuższy niż 6 m-cy to ubezpieczenie ma prawo odstąpienia w terminie 7 dni od zawarcia umowy. W umowie ubezpieczeniowej może być zastrzeżony termin w którym wypowiedzenie umowy nie jest możliwe ten termin nie może być dłuższy niż 2 lata. Mówimy o wypowiedzeniu umowy.

Umowa ubezpieczeniowa może regulować prawa i obowiązki stron w sposób odbiegających od ogólnych warunków ubezpieczeniowych np. przy zawieraniu umowy o cenne dzieło sztuki. Jeżeli umowa ubezpieczeniowa zawiera element międzynarodowy to ta umowa podaje też prawo właściwe dla tej umowy ubezpieczeniowej i w końcu zakład ubezpieczeniowy jest zobowiązany pod rygorem nieważności wskazać ubezpieczającemu różnicę jakie zachodzą ewentualnie pomiędzy postananowieniami umowy a OWU. Ubezpieczyciel jest zobowiązany zwrócić ubezpieczającemu wszelkie koszty jakie on poniósł starając się zmniejszyć rozmiar szkody przyczyn chodzi o te działania ubezpieczającego które były celowe ale nie konieczne skuteczne. Zakład ubezpieczeniowy jest związany tajemnicą zawodową w zakresie zawieszanych umów, zwolniony jest od zachowania tajemnicy w stosunku do tych organów władzy, które są sztywnie wyliczone w ustawie.

Obowiązki ubezpieczającego

W wyniku realizacji zasady lojalności czyli inaczej mówiąc zasady dobrej wiary ubezpieczający ma obowiązek podać zakładowi wszystkie dane o które pytał we formularzu oferty z także takie, które zwiększają ryzyka. Ma zabezpieczone wszystko to co jest związane z wypadkiem. Musi zapłacić na piśmie wypadek, przyczyn, rozmiary szkody, skutek związany z niepodaniem tego powiadomienia nie następuje jeżeli zakład ubezpieczeniowy został powiadomiony o zaistnieniu wypadku przez terenowe organy administracji państwowej natomiast za powiadomienie państwowe nie są uważane notatki prawne lub telewizyjne.

Ochrona środowiska

Obowiązuje ustawa o ochronie środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 dziennik ustaw nr 62 pozycja 627.

Środowisko chronione prawnie jest węższa od środowiska normalnego. Przyjmuje się ustawowo, że środowiskiem jest to wszystko to co nas otacza. Nie wszystko bowiem to co należy do środowiska nie jest chronione prawnie.

Prawo administracyjne działa w sposób wyprzedzający i jest podstawą ochronną środowiska. Na drugim miejscu znajduje się prawo cywilne działa w zakresie prewencji i kompensacji. Jeżeli osoba jest nieznana na brak dowodów nie można ustalić związku przyczynowego między działaniem a szkodą. Osoba odpowiedzialna nie ponosi odpowiedzialności finansowej jeżeli nie posiada środków pieniężnych. Cechą pogarszającą sytuację środowiska jest komunikacja szkoda się szybko powiększa i oddziałowywuje w różnych kierunkach.

Ubezpieczenie jakości środowiska- nie jest potrzeba osoba odpowiedzialna i jej stan majątkowy ponieważ tym zajmuje się ubezpieczyciel. Istotne jest tutaj to, że wypadek ubezpieczeniowy jest nieprzewidywalny.

Unia europejska jest organizacją państw nie mająca dotąd precedensu na pewno nie jest to federacja państw a nie jest to państwo federacyjne unii europejskiej to stowarzyszenie państw o celach gospodarczych takich jak założenie Unii europejskiej natomiast nie da się wydzielić tego jednego czynnika poza czynniki polityczne i społeczne. Mówiąc kolokwialnie zawsze wiąże się ze sobą.

Komisja Europejska między innymi wydaje dyrektywy akty unijne wspólnotowe. Pierwsza dyrektywa ukazała się w roku 1973 i 1979 dwie dyrektywy dotyczyły tak ubezpieczeń życiowych jak i pozostałych. Następne dyrektywy ukazały się 1988 i 1990 wszystkie dotyczyły liberalizacji europejskiego rynku ubezpieczeniowego w roku 1990 sformułowanie trzeciej dyrektywy też obejmujące całość dyrektywy. Jeżeli chodzi o dyrektywę pierwsza i drugą to one usuwały pewne ograniczenia które dotąd obowiązywały dla centrali i dla agencji ubezpieczeniowych nadto prowadzenie działalności ubezpieczeniowych poza granicami państwa będącego siedzibą centrali danego zakładu ubezpieczeniowego. Jeżeli chodzi o trzecią dyrektywę to jest ona wprowadzana jej istotnym celem jest wprowadzenie systemu tzw. single passport wg którego prowadzenie działalności ubezpieczeniowej na obszarze wszystkich państw członków unii wymaga uzyskania licencji jedynie władza państwa które jest siedzibą centrali danego zakładu ubezpieczeń także tylko to państwo kontroluje prawidłowość działań zakładu ubezpieczeń w zakresie wypłacalności zgodności prowadzenia z zasadami kalkulacji płynności finansowej oraz zabezpieczenie technicznej strony działalności. Władzą państw które nie są siedzibą centrali przysługuje prawo, przysługuje kontrola zgodności tej działalności w zakresie prawa obowiązującego na ich terenie jednak pod warunkiem że jest to konieczne dla zachowania dobra wspólnego. Dalszymi celami tej trzeciej dyrektywy są: 1) promocja konkurencyjności pomiędzy zakładami 2) obowiązek informowania ubezpieczającego przez zakład ubezpieczeniowy w przedmiocie ogólno biorąc zawarcia umowy ubezpieczenia 3) zapewnienie minimum standardu ubezpieczeniowego w zakresie zabezpieczenia zgodnej regulacji prawnej 4) przedstawienie możliwych technicznych środków zabezpieczenia ubezpieczeń. Zakład ubezpieczeniowy który nie należy do państwa członka Unii ma taką samą pozycje prawną jak zakład należący. Trzecia dyrektywa nie dotyczy reasekuracji stawek składki w większości klonami w zakresie możliwości wyboru prawnego które należy stosować w danym przypadku ubezpieczeniowym.

Harmonizacja przepisów prawa dotyczących blokerów i pośrednictwa ubezpieczeniowego. Następnie nie dotyczy harmonizacji sposobu wprowadzenia prawa cywilnego. Trzeciej dyrektywy nie udało się wprowadzić jednolitego rynku ubezpieczeniowego nie mniej działanie wspólnoty idzie w tym kierunku.

W razie spornej ubezpieczający może zaskarżyć decyzje zakładu do jego organu nadrzędnego albo do sądu bezpośrednio, oczywiście jeżeli wybiera drogę administracyjną to orzeczenie tego organu służy mu również odwołanie tego organu do sądu.

W przypadku ubezpepieczeń odpowiedzialności cywilnej poszkodowany może występować bezpośrednio przeciwko zakładowi ubezpieczeń albo gdy właściwym jest ubezp. fundusz gwarancyjny, przeciwko temu funduszowi. Przedawnienie roszczeń, bezwzględnie na to czy chodzi o roszczenia zakładu czy ubezpieczającego wynosi 3 lata. Roszczenie poszkodowanego do zakładu ubezpieczeń przedawnia się z upływem terminu jaki jest przewidziany dla tego roszczenia w przepisach przewidziane o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym albo z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania zgłoszenie zakładowi ubezpieczeń roszczenia lub zdarzenia objętego ubezpieczeniem przerywa przedawnienie.

Prawo regresu

Prawo to dotyczy roszczenia. Jeżeli ktoś komuś wyrządził szkodę i jest ubezpieczony to ubezpieczający ma wobec niego roszczenie jako wobec sprawcy szkody a równocześnie ma roszczenie do zakładu ubezpieczeń z tytułu umowy ubezpieczenia. Zgodnie z art. 828 paragraf 1 kodeksu cywilnego jeżeli nie umawiano się inaczej na zakład przechodzi prawo dochodzenia odszkodowania wobec sprawcy szkody do wysokości wypłaconego odszkodowania i to jest tzw. prawo regresu. To prawo regresu powstaje dla zakładu ex lege wstępując w prawa ubezpieczającego zakładu ubezpieczeń przyjmuje wszystkie zarzuty jakie mu przysługiwało by w stosunku do spraw cywilnych ubezpieczający bez zgody zakładu nie ma prawa zrzeszenia się swojego roszczenia w stosunku do sprawcy. Przyjmuje się że prawo regresu występuje w dwóch postaciach jako regres typowy i nietypowy. Z regresem typowym(art.828 paragraf 1) mamy do czynienia wtedy gdy sprawca szkody nie jest stroną danego stosunku prawnego. Z regresem nietypowym mamy do czynienia wtedy gdy prawo regresu jest skierowane do sprawcy szkody który jest stroną stosunku ubezpieczenia postawą jest tutaj art. 518 paragraf 1 punkt 4 w związku z art. 282 pozycja 1 a nad to w związku z odpowiednimi przepisami ministra finansów w sprawie obowiązkowych OWU. A żeby można było mówić o postępowaniu regresowym to musi zaistnieć odpowiedzialności osoby trzeciej, uprzednie niszczenie świadczenia ubezpieczeniowego.

Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych

Jest drugą formą organizacyjną podmiotów prowadzących działalność ubezpieczeniową w Polsce istniały dość liczne w okresie między wojennym po roku 1845 zlikwidowano ich działalności ponieważ pozostawała ona w kolizji z władzami państwa totalnego(możliwość szerokiej kontroli) restrykcje tych towarzystw następuje na podstawie art. 11 ustęp 3 ustawy o działalności ubezpieczeniowej z 28 lipca 1990 a dalsze unormowanie tych działalności wprowadzenia ustawy o działalności ubezpieczeniowej z 2003 wg danych na ten 2003 ilość towarzystw ubezpieczeń wzajemnych w Polsce tzw. dużych towarzystw liczyła 8 natomiast małych kilkadziesiąt można dodać że w roku 1960 kiedy w Polsce jeszcze nie działały, udział tych towarzystw w rynku ubezpieczeniowym na świecie wynosił 40 % . wracając do sytuacji w Polsce w ubiegłym czasie należy stwierdzeń 1918 - 1939 mieliśmy łącznie 45 towarzystw ubezpieczeniowych wzajemnych z czego 8 dużych a 37 małych. Największy rozwój TUW dotyczy Japonii tam działa ich 71% wszystkich działających, USA 33% w Europie jest ich mniej we Francji 16% w Niemczech 21% a w Wielkiej Brytanii 24%. Ich początek to XV, XVI wiek miały wtedy charakter samopomocy w razie występowania wypadków losowych w XVII wieku powstały pierwsze tzw. kasy ogniowe wypłata odszkodowań była z jednej strony zaświadczeniem że szkody z drugiej strony umacniała kredyt hipoteczny z kolei wskutek tego że zapobiegało zubożeniu ludności zapewnia właściwą sciągłość podatków. Istotna różnica pomiędzy ubezpieczeniami prowadzonymi jako spółki akcyjne a wzajemnymi polega na tym że te pierwsze prowadzone są na zysk a te drugie nie. Oczywiście poza tym zyskiem który jest niezbędny na pokrycie kosztów własnych i odszkodowań. Jeżeli towarzystwo ubezpieczeniowe wzajemnych ma niewielki zakres działania podmiotów to może być uznana przez organ nadzoru że tzw. małe towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych. Ma to istotne znaczenie ponieważ powoduje duże uproszczenie określonych prawem zasad prowadzenia działalności ubezpieczeniowej należy dodać jednak że małe towarzystwa nie mogą prowadzić czynnej działalności reasekuracyjną w stosunku ubezpieczenia tzw. TUW i ubezpieczający z drugiej w zasadzie ubezpieczający jest członkiem towarzystwa. Trzeba też dodać że małe towarzystwo ubezpieczeniowe nie dotyczy dużych TUW podlegają wpisowi do krajowego rejestru sądowego i z tą chwilą zyskuje osobowość prawną.

Jeżeli prawo nie stanowi inaczej to uzyskanie członkostwa musi być związane z zawarciem umowy zabezpieczenia. A jego utrata z wygaśnięciem umowy ubezpieczenia.

Statut musi być sporządzony w formie aktu notarialnego. Następnie zatwierdza go organ nadzoru. Zgodnie z art. 41 z 2003. Statut szczególnie musi zawierać następujące dane: 1) musi wynikać ze statutu że chodzi o towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych 2) musi być podana nazwa, siedziba, zakres terytorialny oraz ewentualnie zakres restrykcji, liczba członków zakładu i członków rady nadzorczej 3) zasady uzyskania i utraty członkostwa oraz rodzaje członkostwa 4) organ uprawniony do zatwierdzenia ogólnych warunków umowy 5) sposób rozwiązania towarzystwa.

Kapitał zakładowy nie może być niższy niż najwyższa wysokość minimalnego kapitału gwarancyjnego. W całości musi być pokryty wkładem pieniężnym w terminie 30 dni od dnia zarejestrowania towarzystwa. Poza kapitałem zakładowym mamy jeszcze kapitał gwarancyjny oraz zapasowy. Poza nimi towarzystwo może też uruchamiać inne fundusze jak np. kapitał organizacyjny. Trzeba dodać że kapitał zakładowy jest ostatnią deską ratunku towarzystwa. Statut określa system świadczeń członków na rzecz towarzystwa. Przysługujące członkowi należności od towarzystwa nie powodują zwolnienia od płacenia składki. Statut może dopuszczać zmniejszenie świadczeń towarzystwa na rzecz członków z tytułu ubezpieczeń chyba że jest przewidziany nieograniczony udział członków w pokryciu strat. Postanowienie statutu określają nadto warunki ich uczestnictwa i walnym zgromadzeniu oraz zasady jego zwoływania za zobowiązania towarzystwa jego członkowie nie ponoszą odpowiedzialności. Zmiana statutu może nastąpić w drodze uchwały walnego zgromadzenia podjętej większością co najmniej ¾ oddanych głosów. Organami towarzystwa są: 1)zarząd 2) rada nadzoru 3) walne zgromadzenie. Do kompetencji zarządu należą reprezentowanie towarzystwa i prowadzenie jego spraw. Członkiem zarządu nie musi być członek towarzystwa może to być osoba także z poza niego.

W każdym czasie członek zarządu może być zawieszony lub odwołany. Mandat członka wygasa najpóźniej z dniem odbycia walnego zgromadzenia. Zatwierdzającego sprowadzenie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funduszu członka zarządu. Nadto w razie śmierci, rezygnacji albo odwołania.

Prawo członka do prowadzenia spraw towarzystwa i jego reprezentowania dotyczy wszystkich czynności sądowych i poza sądowych z wyjątkiem tych które wymagają uchwały walnego zgromadzenia. Członka zarządu obejmuje klauzula konkurencyjności nie może pracować w konkurencyjnym przedsiębiorstwie.

Rada nadzorcza liczy co najmniej 5 członków powoływanych i odwoływanych przez walne zgromadzenie jeżeli w statucie nie postawiono inaczej długości kadencji ustala walne zgromadzenie.

Rada nadzorcza ma kompetencje statuujące, kontrolne i nadzorcze może zawieszać w czynnościach członków zarządu oraz delegować swoich poszczególnych członków do pełnienia określonych czynności. W zasadnie rada nadzorcza pełni te czynności kolegialnie.

Walne zgromadzenie jest najwyższym organem towarzystwa i posiada wszystkie kompetencje nie należące do pozostałych organów. Zwyczajnie walne zgromadzenie odbywa się w terminie 6 miesięcy po upływie roku obrachunkowego, podmiotem zgromadzenia jest rozpatrzenie sprawdzania zarządu, bilansu oraz rachunku zysków i strat za rok ubiegły. Nadto uchwala co do podziału zysków(nadwyżki bilansowej) albo o pokrycie strat. W końcu udzielenie absolutorium członkom zarządu. Walne zgromadzanie zwołuje zarząd. Rada nadzorcza ma prawo zwołania jeżeli zarząd nie zwołał go po terminie 6 miesięcy po zakończeniu roku obrachunkowego a uzna zwołanie zgromadzenia za uzasadnione. O ile zarząd nie zwoła zgromadzenia w terminie 14 dni od zgłoszenia podania przez radę nadzorczą. Zwołania walnego mogą też domagać się jego członkowie jeżeli reprezentuje co najmniej 1/10 udziałów. Jeżeli statut nie mówi inaczej to walne zgromadzenie jest ważne bez względu na ilość reprezentowanych w nim udziałów. Uchwały zapadają bezwzględnie większością głosów. Jeżeli ustawa bądź statut nie stanowią inaczej uchwała walnego zgromadzenia które jest sprzeczna z prawem, statutem lub dobrymi obyczajami może być zaskarżona do sądu w terminie 30 dni od dnia otrzymania wiadomości o uchwale ale nie później jak w ciągu 6 miesięcy od powzięcia uchwały. Uchwała o rozwiązaniu towarzystwa lub połączeniu z innym towarzystwem wymaga co najmniej ¾ oddanych głosów.

Towarzystwo ubezpieczeniowe wzajemnych może być przekształcone w spółkę akcyjną jest to tzw. mutualizacja towarzystwa co może nastąpić w uchwale walnego zgromadzenia powziętej większością ¾ oddanych głosów. Taką uchwałę musi zatwierdzić organ nadzoru.

Dwa podstawowe systemy gospodarcze: 1) system nakazowo-rozdzielczy- jego cechą jest reglamentacją gospodarczą co przejawia się w praktyce w tym że prowadzenie działalności gospodarczej wymaga zgody państwa. Niezależnie od tego państwo samo prowadzi działalność gospodarczą i to w szerokim zakresie. 2) system gospodarki rynkowej- cechą jej jest to że prowadzenie działalności gospodarczej jest dozwolone każdemu przy zachowaniu pewnych warunków prawnie określonych. Trzeba dodać że w tej gospodarce występuje interwencjonizm państwowy.

W teorii prawa cywilnego autorem tej def. jest Cezary Kosikowski. Wg niego:

Wolność gospodarcza- wypada rozumieć jako zespół swobód umożliwiających podjęcie i następnie prowadzenie działalności gospodarczej w najkorzystniejszej formie organizacyjnej samodzielnie. Powinnością państwa jest to żeby działalność gospodarcza indywidualna nie kolidowała z interesem publicznym. W działalności gospodarczej w tym m.in. będzie się przejawiać to co dzisiaj się określa a bez przerwy się o tym mówi jako dobro wspólne. Taki fakt powoduje pewne ograniczenia wolności gospodarczej. Przed wszystkim to ograniczenie powoduje interwencjonizm państwowy tzw. samoregulacja gospodarcza w której w swoim czasie wierzono nie istnieje.

Jeżeli chodzi o wolność podejmowania działalności gospodarczej to istnieją 4 rozwiązania: 1) nie ma obowiązku uzyskania zgody na podjęcie działalności gospodarczej natomiast jest obowiązek jej zgłoszenia do ewidencji prowadzonej przez organy państwowe. Nie ma obowiązku rejestracji 2) istnieje obowiązek rejestracji podejmowanej działalności gospodarczej ale nie ma obowiązku uzyskania zgody na jej prowadzenie 3) podmiot gospodarczy obciąża uzyskanie zgody i zgłoszenia do ewidencji o ile już wcześniej taka działalność nie była zarejestrowana 4) jest obowiązek uzyskania zgody i rejestracji.

Jeżeli chodzi o system obowiązujący w Polsce to podstawą jest legalizacja które legalizuje się w drodze rejestracji. Od tego są wyjątki, w których uzyskanie zgody jest niezbędne. Poza tym istnieją przypadki prowadzenia działalności gospodarczej, które są objęte monopolem państwowym. Monopolem państwowym objęty jest zarobkowy przewóz i doręczanie korespondencji i obrocie międzynarodowym. Ponadto istnieją wymagania, których spełnienie jest przesłanką prowadzenia działalności gospodarczej, chodzi o wymagania technologiczne lub posiadanie określonych uprawnień do prowadzenia określonej działalności.

Wolność gospodarcza- oznacza samodzielność w prowadzeniu określonej działalności, a więc podejmowania decyzji we własnym imieniu i na własnym rachunku. Podejmowanie czynności prawnych.

Interwencjonizm państwowy- pewna ingerencja państwa w gospodarkę. Polega ona na możliwości kształtowania struktury gospodarczej państwa np. przez prywatyzację, komunalizację, stopy procentowe.

Gdy chodzi o sektor całkowicie prywatny to nadto należy mieć na uwadze system dopuszczania do działalności gospodarczej.

Prawa spółek- tzw. KSH(kodeks spółek handlowych) ustawa z 15.09.2000 dziennik ustaw 84 pozycja 10,37. obowiązuje od dnia 1.01.2001. ten KSH zastąpił przepisy poprzedniego kodeksu handlowego w zakresie spółek. Obejmuje spółki: 1)osobowe- *spółka jawna *spółka partnerska *spółka komandytowa *spółka komandytowo-akcyjna 2)kapitałowe- *spółka akcyjna *spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Oprócz tych spółek prawa handlowego jest jedna jedyna spółka prawa cywilnego. Tę spółkę prawa cywilnego normują przepisy kodeksu cywilnego tj. art. 860-875. Te przepisy art. 860-875 nie mają charakteru obligatoryjnego z wyjątkiem art. 860 paragraf 2, 863 paragraf 2, 864, 869, 874, te przepisy mają charakter obligatoryjny co znaczy nie one w tej spółce muszą obowiązywać tak jak są w kodeksie cywilnym.

Podstawą spółki jest umowa, z niej powstaje stosunek prawny, którego strony dążą do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego w oznaczony sposób. Wkłady do spółki są szczególnym sposobem współdziałania ale nie są konieczne. Niemniej jest oczywiste, że uwłaszcza na początku działalność jakieś wkłady muszą być.

Cel spółki musi być celem wszystkich wspólników. Trzeba pamiętać, że spółka prawa cywilnego jest wyłącznie stosunkiem cywilno-prawnym, a nie jest podmiotem prawa, co oznacza, że działa w stosunkach pomiędzy jej wspólników, ale nie występuje na zewnątrz jako samodzielny podmiot prawa. Na zewnątrz występuje i działają wspólnicy indywidualnie.

Spółka prawa cywilnego- na zastosowanie do realizacji wszelkich celów gospodarczych. Wspólnicy wspólnie w równych częściach mają udział w zyskach i ponoszą straty niezależnie od wysokości wkładu. Za zobowiązanie wspólnicy ponoszą odpowiedzialność solidarną. Zawsze tylko na czas działania w spółce z okresu powstania strat.

Odpowiedzialność solidarna- jest wtedy jeżeli przepis prawa odpowiedzialności solidarną przewiduje. Polega na tym, że wierzyciel może domagać się spełnienia świadczenia od dowolnie wybranego dłużnika solidarnego w dowolnej wysokości. Do wysokości spełnianego świadczenia przysługuje mu prawo regresu w stosunku do pozostałych dłużników solidarnych.

Rozwiązanie spółki prawa cywilnego może nastąpić i na mocy umowy stron samego prawa(ex lege) lub orzeczenie sądu. Ex lege wtedy, jeżeli zostaje tylko jeden ze wspólników, odpada cel spółki lub został on zrealizowany albo jeżeli jest on niemożliwy do spełnienia.

W sprawach nieregulowanych kodeksem stosuje się odpowiednie przepisy kodeksu cywilnego. Przez umowę spółki handlowej(osobowej jak i kapitałowej) wspólnicy albo akcjonariusze zobowiązują się do określonego wspólnego celu w drodze wniesienia wkładów współdziałania w inny sposób.

Spółka dominująca- to spółka handlowa posiadająca uprawnienia ustawowo określone art. 4 paragraf 1 punkt 4 KSH. Generalnie rzecz biorąc chodzi tam o uprawnienia jednej spółki w stosunku do pozostałych.

Spółka powiązana- to spółka kapitałowa a więc spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w której inna spółka lub spółdzielnie dysponują ilością 20% głosów na zgromadzeniu wspólników lub na walnym zgromadzeniu albo ta druga spółka lub spółdzielnia ma 20% udziałów z tego wynika, że udział nie jest jednoznaczny z głosem. Przy spółce z o.o. mamy zgromadzenie wspólników a w spółce akcyjnej walne zgromadzenie.

Spółka publiczna- to spółka w rozumieniu przepisów o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Instytucje finansowe np. bank, fundusz inwestycyjny.

Spółka osobowa- art. 8-10 KSH ta spółka osobowa ma zdolność do czynności prawnej i procesowej, prowadząc przedsiębiorstwo pod własną formę. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej to ogół praw i obowiązków tej spółki można przenieść na inną osobę, także przemieszanie może być wykonane wyłącznie za pisemną zgodą wszystkich pozostałych wspólników chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Za zobowiązania wspólnika którego ogół praw i obowiązków przemieszana odpowiada solidarnie on oraz wspólnik, który wchodzi na jego miejsce. Jest zrozumiałe, że ta odpowiedzialność dotyczy tylko tego okresu, w którym był uczestnikiem spółki.

Spółki kapitałowe- mogą występować jako spółki w organizacji, czyli są to takie spółki, które nie zostały jeszcze zarejestrowane. Do spółki w organizacji stosuje się te przepisy, które dotyczą takiej spółki po rejestracji. Po rejestracji spółka taka uzyskuje osobowość prawną. Za zobowiązania spółki w organizacji odpowiada spółka oraz te osoby, które działały w jej imieniu(wspólnicy lub akcjonariusze) solidarnie ze spółką za jej zobowiązania do wysokości wniesionego wkładu. Wkład jest określony w umowie, w statusie spółki. Przedmiotem wkładu nie może być prawo niezbywalne albo świadczenie pracy lub usług. Wspólnik i akcjonariusz nie mogą potrącać swoich wierzytelności do spółki z wierzytelnością spółki wobec niego z tytułu należnej wpłaty na % udziałów lub akcji, ale to zastrzeżenie nie wyłącza możliwości potrącania umownego. Spółka kapitałowa za zgodą zgromadzenia wspólników, za zgodą walnego zgromadzenia może zawierać umowy kredytu, pożyczki, poręczenia lub innej podanej umowy z członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, prokuratorem, likwidatorem albo na rzecz którejkolwiek z tych osób. Rozporządzanie udziałem lub akcją przed wpisaniem spółki do rejestru albo przed zarejestrowaniem powyższego kapitału zakładowego jest nieważna.

Jeżeli do ważności czynności prawnej spółki ustawa wymaga uchwały zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia, brak tego powoduje nieważność tej czynności. Natomiast jeśli taka zgoda jest przewidziana w umowie lub statusie to umowa jest ważna ale nie wyklucza to odpowiedzialności członka zarządu wobec spółki w skutek naruszenia umowy lub spółki. Członkiem zarządu rady zarządczej, komisji rewizyjnej lub likwidatorem może być tylko osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Podpisanie dokumentu wystawionego przez spółkę, przez wszystkich członków zarządu jest koniecznie tylko wtedy, gdy tak przewiduje ustawa. Sąd rejestrowy może rozwiązać spółkę wpisaną do rejestru jeżeli: 1) nie zawarto umowy spółki 2) przedmiot działalności spółki jest sprzeczny z prawem 3) umowa spółki lub jej status nie zawierają danych dotyczących firmy, przedmiotu działalności, kapitału zakładowego lub nakładów 4) wszystkie osoby podpisujące umowę lub statut nie mają zdolności do czynności prawnych sąd rejonowy wyznacza termin do usunięcia tych braków i winny być one usunięte. Jeżeli w wyznaczonym terminie braki nie zostaną usunięte to sąd może wydać postanowienie o rozwiązaniu spółki. Ale z powodu tych barków nie można rozwiązać spółki jeżeli od jej wpisu upłynęło 5 lat. O rozwiązaniu orzeka sąd na wniosek osoby mającej w tym interes prawny lub z urzędu jeżeli podstawą rozwiązania jest interes prawny osoby to musi ona ten interes wykazać.

Spółka jawna- art. 22-85 KSH to spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową. Odpowiedzialność za zobowiązania jest solidarna każdego wspólnika jego całym majątkiem bez ograniczenia z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką z uwzględnieniem art. 31 odpowiedzialność za wspólnika w stosunku do spółki jest pomocnicza z ograniczeniami. Umowa spółki tej umową kwalifikowaną gdyż musi być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.

Umowa powinna zawierać: 1) firmę i siedzibę spółki 2) określenie wkładów i ich wartości 3) przedmiot działalności 4) czas trwania spółki, jeśli jest ograniczony.

Zgłoszenie do rejestru powinno zawierać i firmę i siedzibę, określenie wkładów wspólnika i wartość jego wkładów oraz przedmiot działalności, czas trwania jeśli jest ograniczony, nazwisko, adres osób uprawnionych do reprezentowania spółki, a także sposób reprezentacji. Te przepisy stosuje się do P.C. jeśli jej przychody w kolejnych latach wynosiły co najmniej 400000 Euro po wpisie do rejestru taka spółka prawa cywilnego staje się spółką jawną. Współmałżonek wspólnika może zarządzić wpisania do niej wzmianki o umowie dotyczącej stosunków majątkowych między małżonkami. Majątek spółki składa się z wszelkiego mienia wniesionego przez wkład albo nabytego przez spółkę w okresie jej istnienia. Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę, pozbawienie tego prawa może nastąpić tylko z ważnych przyczyn i wymaga orzeczenia sądu.

Przewidziana jest subsydiarna wspólnika w stosunku do spółki co nie dotyczy zobowiązań powstałych przed wpisem spółki do rejestru jednak ten lub przystępuje do spółki ponosi odpowiedzialność za jej zobowiązanie powstałe przed jej powstaniem. W okresie trwania spółki wspólnik nie może się domagać zapłaty swojego udziału wierzycielowi spółki ani nie może przedstawić do potrącania swojemu wierzycielowi wierzytelności spółki. Nie może też wspólnik przeciwstawiać do potrącania spółce swojej wierzytelności do innego wspólnika. Przepisy dotyczące spółki mają charakter bezwzględnie obowiązujący. Każdy wspólnik może prowadzić sprawy spółki, które nie przekraczają zwykłego zarządu. W razie sprzeciwu konieczna jest uchwała wspólników.

Prowadzenie spraw spółki można powierzyć jednemu lub kilku wspólnikom. Natomiast ustanowienie prokury wymaga zgody wszystkich wspólników, tych których mają prawo prowadzenia spółki. Odwołać prokura może każdy wspólnik jeżeli w sprawach nie przekraczających zwykłego zarządu jest konieczna uchwała wspólników to niezbędna jest jednomyślność. W sprawach które przekraczają zwykły zarząd konieczna jest zgoda wszystkich wspólników w tym również wyłączonych ze spraw prowadzenia spółki, zawsze każdy wspólnik, również wyłączony z prowadzenia spraw spółki może bez uchwały wykonać konieczną czynność nagłą. Wkład do spółki może polegać na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw lub na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki. W razie wątpliwości uważa się, że wkłady są równe, każdy wspólnik ma prawo do zysków i uczestniczy w stratach ale umowę można zwolnić uczestnika udziału w stratach. Wspólnik powinien się wstrzymać od wszelkiej działalności sprzecznej z interesem spółki.

Rozwiązanie spółki powoduje przyczyny przewidziane w umowie spółki, następnie jednomyślna uchwała wszystkich wspólników, upadłość spółki, śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości, wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika i prawomocne orzeczenie sądu.

Istnienie spółki przedłuża się na czas nieoznaczony, jeżeli pomimo przyczyn rozwiązania spółki, przewidzianych w umowie, spółka prowadzi swoją działalność za zgodą wszystkich wspólników. Jeżeli umowa jest zawarta na czas nie oznaczony to wspólnik może wypowiedzieć umowę na 6 miesięcy przed końcem roku obrachunkowego. Z ważnych powodów może żądać rozwiązania spółki. Jeżeli jednak żąda rozwiązania wspólnik, który jest winien tego ważnego powodu to sąd może go wyłączyć ze spółki. W razie podstaw do rozwiązania spółki należy dokonać jej likwidacji. Likwidatorzy mogą prowadzić sprawy spółki w granicach swoich kompetencji. Jeżeli majątek spółki im nie wystarcza na spłaty długów to niedobór dzieli się między wspólników stosownie to umowy. Jeżeli to z umowy nie wynika to w stosunku w jakim uczestniczą w stratach, w razie niewypłacalności dłużnika część, która na niego przechodzi dzieli się na pozostałe.

Spółka partnerska- art. 86-101 KSH spółka osobowa powołana przez wspólników partnerów dla wykonywania wolnego zawodu w spółce, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą. Jeżeli nie sprzeciwia się temu jakaś inna ustawa to można taką spółkę założyć dla prowadzenia kilku. Partnerami mogą być wyłącznie osoby fizyczne uprawnione do wykonywania danego wolnego zawodu. W art. 88 KSH są wymienione enumeratywnie te wolne zawody, których wykonujący mogą być partnerami. W spółce partnerskiej w sprawach nieunormowalnych w przepisach KSH stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej. Umowa spółki partnerskiej jest umową kwalifikacyjną, gdyż powinna być zawarta na paśmie w formie aktu notarialnego. Spółka powstaje z chwilą wpisu do rejestru w sądzie rejestrowy. Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania powstałe związane z wykonywaniem wolnego zawodu przez partnerów. Również za zobowiązania będące następstwem działania osób zatrudnionych przez spółkę, które podlegały kierownictwu innego partnera. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, to spółkę może reprezentować jeden partner, z ważnych powodów można partnera pozbawić prawa reprezentowania spółki. Spółkę można rozwiązać z przyczyn wynikających z umowy spółki jednomyślnie uchwałą przez upadłość i utratą przez wszystkich partnerów prawa wykonywania zawodu, przez orzeczenie sądu.

Jeżeli zostaje jeden partner lub jeżeli jeden ma prawo wykonywania danego wolnego zawodu to spółka ulega rozwiązaniu z upływem jednego roku od dnia powstania jednego z tych zdarzeń. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej to spadkobierca partnera nie wstępuje w miejsce zmarłego.

Spółka komandytowa- zakłada się w celu prowadzenia przedsiębiorstwa pod własny firmy w tym, że przynajmniej jeden wspólnik bez ograniczenia i to jest tzw. komplementariusz. A odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika jest ograniczony i to jest tzw. komandytariusz. O ile przepisy nie stanowią inaczej to do tego rodzaju spółki stosuje się przepisy o spółce jawnej. Umowa spółki powinna zawierać nazwę firmy i siedzibę spółki przedmiotów działalności, jeżeli jest oznaczony to czas trwania spółki, oznaczenie wkładów i ich wartość oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności komandytowej wobec wierzycieli co się pokrywa z sumą komandytową. Umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego, przedmiotem wkładu może być suma pieniężna lub świadczenie niepieniężne. Nieważne byłoby postanowienie wspólników zwalniające komandytariusza z wniesieniem wkładu, spółka powstaje z chwilą wpisu do rejestru sądowego.

Komandytariusz- odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej. Komandytariusz jest wolny od odpowiedzialności w granicach wartości wkładu jaki wniósł do spółki. Nie jest zobowiązany do zwrotu tego co pobrał jako zysk na podstawie sprawozdania finansowego chyba, że był w złej wirze. Jest możliwe obniżenie sumy komandytowej ale ona nie skutkuje w stosunku do wierzycieli, których wierzytelności powstały przed wpisaniem obniżenia do rejestru. Ten kto przystępuje do spółki jako komandytariusz odpowiada także ze zobowiązanie spółki istniejące w chwili wpisania go jako komandytariusza do rejestru sądowego. Jeżeli umowę spółki zawiera się z przedsiębiorcą prowadzącym je we własnym imieniu i na własny rachunek to komandytariusz odpowiada także za zobowiązania powstałe przy prowadzeniu tego przedsiębiorstwa, które istniały w chwili jego wpisu do rejestru sądowego. Spółkę reprezentują komplementariusz, natomiast komandytariusz może być jedynie pełnomocnikiem. Niemniej komandytariusz ma prawo przeglądania dokumentów spółki oraz może domagać się doręczenia mu odpisu sprawozdania finansowego. Jeżeli umowa spółki tak stanowi to komandytariusz może prowadzić sprawy spółki. Przy czynnościach zarządu przekraczających zwykły zarząd wymagana jest zgoda komandytariusza chyba, że umowa spółki postanawia przeciwnie. W zasadzie komandytariusz uczestniczy w zysku w wysokości proporcjonalnej do wniesionego wkładu. W razie wątpliwości komandytariusz uczestniczy w stratach jedynie do wartości wniesionego wkładu. W razie śmierci komandytariusza nie następuje rozwiązanie spółki a jego spadkobiercy winni są wskazać jedną osobę, która będzie wykonywać ich prawa. Podział udziału komandytariusza w związku spółki pomiędzy spadkobiercą jest dopuszczalny jedynie za zgodą pozostałych wspólników.

Spółka komandytowo-akcyjna- taka spółka ma na celu prowadzenie przedsiębiorstw pod własną firmę. Za jej zobowiązania odpowiada wobec wierzycieli co najmniej jeden wspólnik bez ograniczenia i to jest komplementariusz a co najmniej jeden jest akcjonariuszem. W sprawach nieuregulowanych przepisami o tej spółce stosuje się przepis KSH o spółce komandytowej oraz odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej. Jeżeli chodzi o akcjonariusza to jest zobowiązany do tych świadczeń, które są określone w statusie. Założycielami spółki są te osoby, które podpisuje statut spółki. Statut powinni podpisać co najmniej wszyscy komplementariusze. Statut musi być sporządzony w formie aktu notarialnego, a treść statutu nie odbiega od treści statutu w ogóle.

Komplementariusz- może wnieść wkład na kapitał zakładowy lub inne fundusze spółki, co nie wyłącza jego nieograniczonej odpowiedzialności za zobowiązanie spółki. Treści zgłoszenia do rejestru sądowego zawiera dane analogiczne do tych jakie są wymagane przy innej spółce. Spółka powstaje z chwilą wpisu do rejestru sądowego. Te osoby, które działały w imieniu spółki po jej założeniu a przed wpisem do rejestru odpowiadają za zobowiązanie spółki solidarnie. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązanie spółki, natomiast nowy komplementariusz odpowiada za zobowiązanie spółki istniejące w chwili wpisania go do rejestru. Spółkę reprezentuję komplementariusze, a akcjonariusz może być tylko pełnomocnikiem. Każdy komplementariusz ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki, natomiast statutowo można powierzyć to prawo jednemu lub kilku komplementariuszom. W spółce komandytowo-akcyjna można ustanowić rade nadzorczą. Jej zakres działania jest analogiczny jak w innych spółkach. Jeżeli nie ma rady nadzorczej to w sprawach wytoczenia powództwa odszkodowawczego oraz wynagradzaniu ale zarządu spółki reprezentuje spółkę pełnomocnik powołany uchwałą walnego zgromadzenia. Każda akcja daje prawo do jednego głosu. Rozwiązanie spółki może nastąpić z przyczyn statutowych uchwały walnego zgromadzenia, upadłości, śmierci lub ogłoszenia upadłości lub wystąpienie jednego komplementariusza może wypowiedzieć umowę spółki. Tych uprawnień nie ma akcjonariusz. Likwidatorami spółki są komplementariusze, a do czynności likwidacyjnych stosuje się przepisy dotyczące likwidacji spółki akcyjnej.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością- spółka może być powołana przez jedną lub więcej osób w każdym obojętnym celu, byle prawnie dopuszczalnym oraz jeżeli jakiś przepis nie stanowi inaczej. Nie może być zawieszona przez inną jednoosobową spółkę z o.o. Wspólnicy są zobowiązani tylko do świadczeń określonych w umowie spółki, za zobowiązanie spółki nie odpowiadają majątkiem własnym. Kapitał zakładowy spółki może się dzielić na udziały o równej wartości nominalnej lub nierównej. Umowa spółki stanowi czy wspólnik może mieć jeden udział lub więcej. Spółki z o.o. z siedzibą za granicą może powoływać oddziały lub przedstawicielstwa na terytorium RP. Jeżeli dana spółka z o.o. jest spółką jednoosobową, to ten jeden wspólnik wykonuje uprawnienia właściwe zgromadzeniu wspólników, umowa spółki z o.o. powinna określać dane dotyczące spółki o charakterze essecialia negotci. Umowa wymaga aktu notarialnego. Wkładem może być także aport ale musi być ściśle określony. Szczególne korzyści wspólnika lub nałożone obowiązki inne niż pokrycie udziałów muszą być w umowie spółki dokładnie określone. Nazwa spółki może być dowolna, ale musi u niej być oznaczenie spółka z o.o. Z chwilą zawarcia umowy spółki powstaje tzw. spółka z w organizacji, taką spółkę reprezentuje zarząd lub pełnomocnik. Ustanowienie spółki z o.o. wymaga: 1) zawarcia umowy spółki 2) wniesienia wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, a w razie objęcia udziału za ceną wyższą od wartości nominalnej 3) wniesienia nadwyżki 4) powołanie zarządu 5) ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli tego wymaga umowa spółki, wpisu do rejestru. Treść zgłoszenia odpowiada treści zgłoszenia innych spółek. Wszelkie istotne zmiany w zakresie okoliczności podanych w zgłoszeniu do rejestracji wymagają zgłoszenia do sądu rejestrowego, to chodzi o ich ujawnienie. Umowa spółki ulega rozwiązaniu jeżeli w ciągu 6 miesięcy od chwili jej powołania ten fakt nie został zgłoszony od sądu rejestrowego, albo jeżeli postanowienie sądu odmawiające rejestracji uprawomocniło się. KSH w art. 170-173 normuje zasady likwidacji spółki oraz skutki prawne tego, prawa i obowiązki wspólników. Mają oni równe prawa i obowiązki, mogą być przewidziane udziały w szczególnych uprawnieniach.

Nadzór- ust 212-226 prawo kontroli służy każdemu wspólnikowi, spółka może odmówić wspólnikowi wglądu do dokumentów tylko wtedy gdy istnieje uzasadniona obawa, gdy wspólnik wykorzysta informacje niezgodnie z interesem spółki. Umowa spółki może powołać rada nadzorcza lub komisję rewizyjną bądź oba te organy łącznie. Członkiem zarówno rady nadzorczej i komisyjnej nie może być członkiem zarządu, likwidator, kierownik zakładu. Rada nadzorcza liczy co najmniej 3 członków powoływanych lub odwoływanych uchwałą wspólników. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej to mandaty członków komisji rewizyjnej i rady nadzorczej wygasają tak jak to przewidziane dla członków zarządu. Do obowiązków rady nadzorczej a przed wszystkim komisji nadzorczej należy ocena sprawozdań dotyczących działalności oraz podziału zysków lub strat. Uchwały podejmuje rada nadzorcza zwykłej większości członków obecnych pod warunkiem, że wszyscy członkowie rady nadzorczej otrzymali zawiadomienie o terminie posiedzenia. Regularnie rada nadzorcza uchwala zgromadzenie wspólników.

Zgromadzenie wspólników- art. 227-254 kodeksy handlowego, uchwały wspólników podejmuje się na zgromadzeniu wspólników a poza nim jeżeli wszyscy na piśmie wydadzą zgodę na postanowienie, które ma być podjęte i na pisemne głosowanie. Poza tym wymagana jest: 1) uchwała wspólników dotycząca rozpatrzenia i zarządzania sprawozdania a działalności spółki oraz udzielania absotytorium członkom organów spółki 2) spraw odszkodowawczych 3) zbycia lub wydzierżawienia firmy w całości lub części 4) nabycia lub zbycia udziału, jeżeli umowa spółki nie postanawia inaczej 5) zwrotu dopłat. Zwyczajne zgromadzenie wspólników powinno się odbyć 6 miesięcy po upływie każdego roku obrachunkowego. Nadzwyczajne zwołuje się w przypadkach wymienionych w KSH oraz umowie spółki jeżeli chodzi o postanowienie ustawy KSH to dotyczy przypadku start w wysokości ponad sumę kapitału. Zgromadzenie wspólników zwołuje zarząd ale może również rada nadzorcza lub komisja nadto również wspólnik jeżeli reprezentuje co najmniej 1/10 kapitału zakładowego. Jeżeli w ciągu 2 tygodni od dnia przedłużenia zarządowi wniosku o zwołanie zgromadzenia. Zarząd tego nie wykona to na wniosek tych wspólników sąd rejestrowy może ich upoważnić do zwołania zgromadzenia. Uchwały zgromadzenia zapadają w tym zakresie jaki obejmuje porządek obrad. Uchwała może być podjęta w sprawie nie objętym porządkiem obrad pod warunkiem, że cały kapitał zakładowy jest reprezentowany na zgromadzenie oraz jeżeli nikt ze wspólników temu się nie sprzeciwi. W zasadzie zgromadzenie wspólników jest ważne bez względu na liczbę reprezentowanych na nim wspólników o ile umowa spółki nie stanowi inaczej to na każdy udział o rocznej wartości nominalnej przypada jeden głos. Wspólnicy mogą wykonywać swoje prawa przez pełnomocników taka jest zasada, członek zarządu jest również pracownik spółki nie mogą być pełnomocnikami na zgromadzeniu wspólników. Uchwały zapadają bezwzględnie większością głosów, jeżeli ustawa lub umowa spółki nie mówi inaczej w określonych ustawowo przypadkach uchwały zapadają większością 2/3 głosów. Ale jeżeli chodzi o istotną zmianę przedmiotu działalności spółki to trzeba większości ¾ głosów.

Umowa spółki- może stanowić warunki surowsze, zmiana uchwały spółki wymaga zgody wszystkich wspólników tych których dotyczy wymagana uchwała w zasadzie głosowanie jest jawne. Natomiast tajne ogólnie biorąc w sprawach personalnych, a także o pociągnięciu do odpowiedzialności poza tym głosowanie jest tajne jeżeli zażąda tego przynajmniej jeden ze wspólników. Głosowanie tajne jest pisemne. Uchwała spółki sprzeczna z bezwzględnie obowiązującymi przepisami umowy, umową spółki lub dobrymi obyczajami chodząca w interesy spółki albo mająca na celu pokrzywdzenie wspólnika może być zaskarżona do sądu w drodze powództwa o uchylenie uchwały. To prawo zasłużenie przysługuje organom spółki lub poszczególnym członkom. Wspólnikowi który głosował przeciwko uchwały spółki, także takiemu który bez uzasadnienia nie został dopuszczony do udziału w głosowaniu. Względnie udział w zgromadzeniu, a także wspólnikowi, który nie był obecny na zgromadzeniu pod warunkiem, że to zgromadzenie było wadliwe lub przyjęto na min uchwałę w sprawie nie podjętym porządkiem obrad, jak również w przypadku pisemnego głosowania wspólnikowi, którego pominięto przy głosowaniu lub który nie zgodził się na pisemne głosowanie albo w końce, który głosował przeciwko uchwale i po otrzymaniu wiadomości zgłosił sprzeciw.

Powództwo o uchylenie uchwały należy wnieść w ciągu miesiąca od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, ale nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia powzięcia uchwały.

Zmiana umowy spółki art. 255-265 KSH zmiana umowy spółki wymaga uchwały wspólników i wpisu do rejestru, obniżenie kapitału zakładowego wymaga uchwały zarządu i wpisu do rejestru oba te rodzaje uchwały wymagają powzięcia w formie aktu notarialnego. Jeżeli chodzi o podwyższenie kapitału zakładowego to ono następuje w drodze podwyższenia wartości nominalnej udziałów już istniejących lub ustanowienia nowych. Oświadczenie o ujęciu nowego udziału wymaga formy aktu notarialnego. Dotychczasowi wspólnicy mają pierwszeństwo przy objęciu nowego udziału uchwałą wspólników o zamianie umowy spółki. Można podwyższyć kapitał zakładowy przeznaczając na to także kapitał rezerwowy. Podwyższenie kapitału zakładowego zarząd zgłasza do sądu rejestrowego podwyższenie kapitału zakładowego następuje z chwilą wpisania do rejestru sądowego. Uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego powinna określać wysokość jego obniżenia.

Wyłączenie wspólnika art. 266-269 KSH z ważnych przyczyn na żądanie wszystkich pozostałych wspólników sąd może wyłączyć wspólnika, warunkiem jest by udziały żądających wyłączenia stanowiły więcej niż połowa kapitału zakładowego. Udziały wyłączanego muszą być objęte przez wspólników lub osoby trzecie.

Rozwiązanie i likwidacja spółki art. 270-280 KSH powodują przyczyny w ustawie spółki, uchwała wspólników, ogłoszenie upadłości spółki. Poza tym rozwiązanie spółki może ożec sąd na żądanie wspólnika jeżeli osiągnięcie celu spółki jest niemożliwe bądź zaszły inne ważne przyczyny, bądź na zgodę oznaczonego organu państwa. Jednak działalność spółki zagraża interesowi publicznemu rozwiązanie następuje po likwidacji spółki. Otwarcie likwidacji spółki zgłasza się do sądu rejestrowego. Likwidatorzy podejmują czynności jakie normalnie wiążą się z likwidacją w czasie likwidacji prowadzą bieżące sprawy spółki z tym, że nowe interesy mogą podejmować tylko wtedy gdy to jest niezbędne dla likwidacji spółki. W razie upadłości spółki. Rozwiązanie spółki następuje po zakon. rozwiązania upadłościowego.

Spółka nie ulega rozwiązaniu gdy postępowanie likwidacyjne kończy się układem lub z innych przyczyn jest umorzona lub uchylona.

Odpowiedzialność cywilno-prawna art. 291-300. Członkowie zarządu, którzy umyślnie lub przez niedbalstwo złożyli fałszywe dane(art. 167 KSH), pokrycie kapitału zakładowego ustanowienie członków organów spółki i ustalenia wspólników pokrywają wobec wierzycieli spółki solidarnie za spółkę przez okres 3 lat od dnia zarejestrowania spółki. Trzeba bowiem dodać, że te dane o których mowa była wyżej dotyczą również kapitału zakładowego. Biorąc udział w utworzeniu spółki wbrew przepisom prawa ze swojej winy wyrządził spółce szkodę jest zobowiązany do jej naprawienia. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone spółce, ponoszą członkowie zarządu rady nadzorczej. Członków organów spółki obowiązuje dążenie staranności jaka wynika z zawodowego charakteru ich działalności. Spółka może wnieść powództwo odszkodowawcze w ciągu 1 roku od ujawnienia się czynu wyrządzającego szkodę. Jeżeli tego nie zrobi spółka to może to zrobić wspólnik. Roszczenie o naprawieniu szkody przedawnia się po upływie 3 lat od dnia w którym spółka dowiedziała się o szkodzie oraz o osobie zobowiązanej do jej naprawienia, w każdym razie z upływem 10 lat od zdarzenia powodującego szkodę. Jeżeli egzekucje w stosunku do spółki jest bezskuteczna to solidarnie odpowiadają członkowie zarządu.

Spółka akcyjna- art. 301-585 KSH może taką spółkę powołać jedna albo więcej osób ale nie może być powołana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, statut spółki akcyjnej musi być sporządzony w formie aktu notarialnego te osoby, które podpisują statut są założycielami takiej spółki.

Akcjonariusze bo tak się tutaj nazywają osoby zobowiązane do świadczeń statutowych oraz nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Spółka akcyjna staje się osobą prawną z chwilą wpisania do rejestru. Umową spółki statut i powinni podpisać go wszyscy założyciele. Spółka akcyjna może być również spółką jednoosobową. Kapitał zakładowy spółki dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej wysokość tego kapitału musi być podana w statucie nie może być niższa od pół miliona złotych. Jeżeli spółka jest jednoosobowa to również akcjonariusz ma uprawnienia walnego zgromadzenia. Jeżeli jest jeden akcjonariusz, który ma wszystkie akcje oraz jeżeli jest on równocześnie członkiem zarządu to w takiej sytuacji oświadczenia woli składane przez takiego akcjonariusza są zobowiązane większymi rygorami prawnymi co wynika z KSH, nazwa spółki może być dowolna ale musi z niej wynikać, że jest to spółka akcyjna. Aby spółka mogła powstać konieczne jest: 1) zawiązanie spółki 2) wniesienie wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego 3) ustanowienie zarządu i rady nadzorczej 4) wpisu do rejestru.

Jeżeli spółka akcyjna ma siedzibę za granicą to może powoływać działy i przedstawicielstwo w Polsce. Akcje spółki nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Wkłady nie pieniężne muszą być w całości wprowadzone do spółki do roku od zarejestrowania spółki i te wkłady nie pieniężne przy zarejestrowaniu spółki muszą być przekazane co najmniej do wysokości ¼, zawiązanie spółki następuje z chwilą objęcia wszystkich akcji statutu, może określać minimalną lub maksymalną wysokość kapitału zakładowego przed zawiązaniem spółki całą działalność spółki prowadzą jej założyciele i oni ponoszą odpowiedzialność jaką wyrządzili spółce ze swojej winy poprzez jej tworzenie wbrew przepisom statutowym, każdy założyciel jest obowiązany założyć oświadczenie w formie aktu notarialnego, który wyraża zgodę na zobowiązanie spółki, treść statutu i objęcie akcji, z chwilą zawiązania spółki staje się spółką organizacji. Sądem rejestrowym jest sąd właściwy, ze względu na siedzibę spółki. Spółka w organizacji może we własnym imieniu nabywać prawa, zaciągać zobowiązania. Za jej zobowiązania solidarnie ponoszą odpowiedzialność spółka i te osoby które działały w jej imieniu akcjonariusze w czasie trwania spółki organizacji odpowiadają solidarnie ze spółką do wysokości wniesionego wkładu. Rozporządzenie akcją przed wpisem do rejestru jest nie ważne prawo reprezentacji spółki organizacji mają wszyscy założyciele, aż do chwili ustanowienia pełnomocnika lub zarządu. Jeżeli w czasie 6 miesięcy od daty sporządzenia statutu nie zgłoszono spółki do rejestracji albo o ile postanowienie sądu odmówiło rejestracji jest prawomocne. Zarząd winien o tym niezwłocznie powiadomić przez ogłoszenia osoby mającej interes prawny i zarządzić zwrot właściwych sum oraz wkładów niepieniężnych. Jeżeli w tej samej sytuacji spółka nie może natychmiast oddać wypłat to podlega likwidacji.

Prawa i obowiązki akcjonariuszy

Art. 328-367 dokument akcji musi być sporządzony na piśmie, kodeks spółki handlowej określa treść, akcjonariusz ma obowiązek wniesienia pełnego wkładu na akcje a wpłaty muszą być równomierne, terminy i wysokość wpłat określa statut lub uchwałą walnego zgromadzenia. Akcjonariusz, który nie dokonał wpłat może być pozbawiony praw udziałowych, akcje są nie podzielne, ale mogą być wydawane w odcinkach zbiorowych. Jedyną akcję może posiadać wielu, statut może uzależnić rozporządzenie akcjami imiennymi od zgody spółki lub inaczej je ograniczyć, dopuszczalna jest umowa, która czasowo dopuszcza obrót akcjami. Każdy akcjonariusz ma prawo przeglądu księgi akcyjnej i odpisu na żądanie, wobec spółki akcjonariusz jest tylko osobą wpisaną do księgi akcyjnej lub okaziciela. Poza określeniami w przepisach wyjątkami w czasie trwania spółki akcjonariusz nie może zwracać dokonanych wpłat za akcje. Spółka nie może ani bezpośrednio ani pośrednio finansować nabycia lub podjęcia akcji, które emituje przez czas trwania spółki akcje nie są oprocentowane. Akcjonariusze mają prawo do udziału w zyskach w stosunku dokonanych wpłat na akcje kwota wypłacana jako zysk nosi nazwę dywidendy. Jeżeli akcjonariusz wbrew ustawy albo statutu otrzymał jakiekolwiek wypłaty to ma obowiązek ich zwrotu, ten obowiązek nie dotyczy zwrotu dywidendy pobranej w dobrej wierze. Można wydawać akcje o szczególnym uprzywilejowanym, dotyczy to prawa głosu wypłaty dywidendy bądź podziału majątku w czasie likwidacji i pewnym z akcjonariuszy statut może dawać indywidualne uprawnienia z tym, że one najpóźniej wygasają z chwilą gdy uprzywilejowany przestaje być akcjonariuszem z akcją pieniężną może się łączyć obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych takie akcje można przenosić tylko za zgodą spółki. Akcjonariusz może też otrzymać tzw. świadectwo założycielstwa jest ona pewną formą wynagrodzenia zaświadczenia na rzecz spółki usług. Daje prawo do dywidendy i może być wydane co najmniej na 10 lat. Akcje mogą być umorzone jeżeli takie postanowienie zawiera statut umorzenia wymaga uchwały walnego zgromadzenia, które są postawą umorzenia. Umorzenie pociąga za sobą konieczność obniżenia kapitału zakładowego. Umorzenie może być dobrowolne w drodze nabycia akcji przez spółkę bądź przymusowe i wtedy bez zgody akcjonariusza aczkolwiek zasadą jest, że spółka nie może nabywać akcji własnych bo są od tego ustalone wyjątki, określają całą procedurę przepisy KSH a jej niedopełnienie jest przestępstwem podlegającym każe grzywny lub ograniczenia wolności do 6 miesięcy. Spółka nie wykonuje praw udziałowych z własnych akcji poza prawem do ich zbycia bądź wykonywanie czynności, które zmierzają do zachowania tych praw. Nie może też spółka obejmować swoich akcji, akcji spółki zależnej lub spółdzielni zależnej.

Organy spółki art. 368-380 zarząd prowadzi sprawy spółki i ją reprezentuje, składa się z jednego lub większej ilości członków przy czym członkowie zarządu nie muszą być akcjonariuszami. Zarząd powołuje i odwołuje rada nadzorcza, ale może to leżeć w gestii walnego zgromadzenia. Kadencja zarządu wynosi 5 lat i jest dopuszczalne powołanie na kadencję bezpośrednio następującą. Odnawianie zarządu może być częściowe pod warunkiem, że przewiduje to statut. Mandat członka wygasa najpóźniej z dniem odbycia walnego zgromadzenia, członek może być odwołany w każdej chwili, statut może to ograniczyć do ważnych powodów. Wszyscy członkowie zarządu są upoważnieni i zobowiązani do wspólnego prowadzania spraw spółki.

Uchwała zarządu może być podjęta pod warunkiem, że wszyscy członkowie zarządu byli powiadomieni o posiedzeniu. Powołanie prokurenta wymaga zgody wszystkich członków zarządu natomiast odwołać może każdy. Zarząd sam uchwala swój regulamin działania chyba, że co innego wynika ze statutu. Wobec spółki wszyscy członkowie zarządu podlegają ewentualnym ograniczeniom wynikających z ustawy KSH statutu i regulaminu a także tym, które wynikają z uchwał rady nadzorczej i walnego zgromadzenia.

Członków zarządu obowiązuje zasada konkurencyjności w sporze pomiędzy spółką a członkiem zarządu, spółkę reprezentuje rada nadzorcza albo ustanowiony pełnomocnik.

Nadzór- art. 381-392 w spółce akcyjnej ustanawia się radą nadzorczą, która ma uprawnienia statuujące, nadzorcze i kontrolne, wykonuje swoje funkcje kolegialnie ale dokonanie określonych czynności swoim członkom mając uprawnienia statuujące, ma prawo wydawania zarządzeń poleceń co do określonego prowadzenia spraw spółki.

Uchwały zapadają większością głosów z tym, że do ważności posiedzenia i uchwały rady nadzorczej wymagane jest powiadomienie o posiedzeniu wszystkich jej członków. Do rady nadzorczej należy kontrola m.in. sprawozdań finansowych, podziału zysków i strat, ma prawo działania zarządu od swojej zgody. Rada składa się z co najmniej 3 członków, których powołuje i odwołuje walne zgromadzenie. Kadencja członka rady nie może być dłuższa niż 5 lat. Uchwały rady nadzorczej powołuje w obecności połowy członków, podejmowanie uchwał pisemnych lub na odległość jest możliwe jeżeli dopuszcza to statut. Członek rady lub zarząd mogą żądać zwołania rady nadzorczej. Rada winna odbywać posiedzenia w miarę potrzeb ale nie rzadziej niż 3 razy w roku obrachunkowym. Uchwały rady zapadają bezwzględnie większością głosów ale statut może przewidywać inny sposób podejmowania uchwały. Podstawą działania rad jest jej regulamin, który uchwala walne zgromadzenie nie mniej statut, może dawać to prawo radzie nadzorczej.

Walne zgromadzenie art. 393-429 KSH do walnego zgromadzenia należą sprawy określone ustawy KSH oraz statucie spółki przede wszystkim należy tu wymienić następujące elementy rozpatrywania i zatwierdzania działalności.

Postanowienie dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółi lub sprawowaniu zarządu bądź nadzoru. Zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego części albo ustanowienie na nich ustanowionego ograniczonego prawa rzeczowego nabycie lub zbycie nieruchomości lub udział w niej chyba, że ze statutu wynika co innego, emisja obligacji zamiennych, nabycie własnych akcji, nabycie mienia od założyciela, od akcjonariusza lub spółki lub spółdzielni zależnej wymaga większości 2/3 głosów. Zwyczajne zgromadzenie powinno się odbyć w terminie 6 miesięcy po upływie roku obrotowego, przedmiotem takiego zgromadzenia powinno być rozpatrzenie sprawozdania z działalności spółki, uchwały o podziale zysków albo pokryciu strat a w końcu udzielenie członkom organów spółki absorytorium z wykonanych obowiązków, oczywiście przedmiotem obrad zgromadzenia, mogą być inne istotne sprawy na pokrycie strat należy utworzyć kapitał zapasowy jeżeli bilans wykaże stratę wyższą niż suma kapitałów zapasowego i rezerwowego to wtedy zarząd ma obowiązek natychmiastowego zwołanie walnego zgromadzenia. Celem podjęcia uchwały co do dalszego istnienia spółki. Walne zgromadzenie zwołuje zarząd a rada nadzorcza jeżeli zarząd nie zwoła w terminie ustawowym lub statutowym, ponad to rada nadzorcza zwołuje walne zgromadzenie. Jeżeli uzna to za wskazane a zarząd nie zwoła go w terminie 2 tygodni od dnia w którym rada nadzorcza zgłosiła mu takie żądania statutowo takie żądanie może być przyznane innym osobą upoważnia do zwołania walnego zgromadzenia, może sąd rejestrowy i wtedy zwołują walne zgromadzenie. Ci akcjonariusze, którzy z takimi żądaniem wystąpili. Uprawnienia do zwołania walnego zgromadzenia mają też akcjonariusze, którzy reprezentują co najmniej 1/10 kapitału zakładowego. Tacy akcjonariusze mogą też domagać się wprowadzenia określonych spraw na posiedzenie zgromadzenia. Walne zgromadzenie zwołuje się przez ogłoszenie na co najmniej 3 tygodnie przed ogłoszeniem odbywa się ono w siedzibie spółki lub w siedzibie giełdy, jeżeli chodzi o spółkę publiczną a zawsze na terenie RP. Uchwały nie można podjąć w sprawie która nie była objęta porządkiem obrad chyba, że jest reprezentowany cały kapitał zakładowy a nikt nie zgłaszał sprzeciwu.

Do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu mają prawo uprawnieni z akcji imiennych świadectw tymczasowych oraz użytkownicy jeżeli zostali powiadomieni o zgromadzeniu oraz wpisani co najmniej tydzień przed zgromadzeniem do księgi akcyjnej. Jeżeli KSH albo statut nie normuję tego odmiennie to walne zgromadzenie jest ważne bez względu na liczbę reprezentowanych w nim akcjonariuszy. Walne zgromadzenie otwiera przewodniczący rady nadzorczej albo jego zastępca a następnie z obecnych uprawnionych wybiera się przewodniczącego. Jedna akcja daje prawo do jednego głosu. W walnym zgromadzeniu akcjonariusze mają prawo osobiście uczestniczyć lub przez pełnomocników i to dotyczy zagadnienia głosowania. Uchwały zapadają większością głosów chyba, że KSH albo statut stanowi inaczej w pewnych przypadkach określonych w ustawie. Ustawy zapadają inną większością można dokonać wykupu akcji wg ceny rynkowej a jeżeli akcje nie są na giełdzie to wg ceny biegłego. Statut może przewidywać zmianę przedmiotu działalności spółki z wykupem lub bez wykupu akcji a walne zgromadzenie może przewidywać przymusowy wykup akcji i podjąć taką uchwałę w stosunku do akcjonariuszy, którzy reprezentują mniej niż 5 % kapitału zakładowego lub przez nie mniej niż 90% kapitału zakładowego. Przepisów o przymusowym wykupie nie stosuje się do spółek publicznych. Akcje mogą mieć różne przywileje.

Akcje uprzywilejowane- w zakresie dywidendy może mieć wyłączne prawo głosu i wtedy jest to tzw. akcja niema. Zasadą jest głosowanie jawne. Na posiedzenie w zgromadzeniu walnym bierze udział notariusz, który notarialnie spisuje uchwały walnego zgromadzenia. Uchwała sprzeczna z prawem lub dobrymi obyczajami jest zaskarżona do sądu powszechnego. Powództwo musi być wniesione w terminie miesiąca od dnia otrzymania wiadomości o uchwale ale nie później jak w ciągu 6 miesięcy od dnia powzięcia uchwały a jeżeli chodzi o spółkę publiczną to nie później niż 3 miesiące od dnia powzięcia uchwały. Jeżeli nie ustanowiono pełnomocnika to spółkę przed sądem reprezentuje zarząd. Wniesienie powództwa nie wstrzymuje postępowania rejestrowego. Zarząd ma obowiązek udzielenia informacji w zakresie spraw spółki akcjonariuszowi na jego żądanie, jeżeli akcjonariuszowi odmówiono tych informacji to może on złożyć do sądu wniosek o zobowiązanie zarządu do spełnienia tego obowiązku.

Zmiana statutu i zwykle podwyższenie kapitału zakładowego art. 430-433, wymaga uchwały walnego zgromadzenia a następnie wpisu do rejestru. Walne zgromadzenie może kazać władzy nadzorczej ustalenie jednakowego tekstu imiennego statutu albo wprowadzenie zmian o charakterze redakcyjnym. Podwyższenie kapitału zakładowego wymaga zmiany statutu i następuje w drodze emisji akcji lub podniesienia wartości nominalnej akcji dotychczasowych. Akcjonariusze mają prawo pierwszeństwa. Objęcie nowych akcji a ilości sposobnej do liczby posiadanych danych. W interesie spółki WZ może pozbawić akcjonariuszy tego prawa nowe akcje mogą być objęte przez tak zwanego subemitenta tj. instytucje finansowe z równym obowiązkiem oferowania ich następnie akcjonariuszom.

Subskrypcja akcji- art. 434-441 akcje co do których akcjonariuszowi przysługuje prawo poboru, zarząd spółki obowiązany jest oferować przez ogłoszenia. Z takiego ogłoszenia można zrezygnować, jeżeli wszystkie akcje w spółce są akcjami imiennymi. Jeżeli pierwszy pobór akcji nie dał rezultatu to można go powtórzyć. Podjęcie akcji nowej emisji może nastąpić w drodze subskrypcji otwartej albo zamkniętej. Jeżeli następuje podwyższenie kapitału, w drodze subskrypcji to wtedy zgłasza się do sądu rejestrowego. Podwyższenie kapitału zakładowego art. 442-454 walne zgromadzenie może podwyższyć kapitał zakładowy ze środków kapitału zapasowego bądź też innych kapitałów rezerwowych. Taką uchwałę może podjąć walne zgromadzenie pod warunkiem, że ostatni rok rachunkowy wykazuje zysk. Te akcje przysługują akcjonariuszą proporcjonalnie do ich wkładów w dotychczasowym kapitale zakładowym. Statut może upoważnić zarzut do podwyższenia kapitału zakładowego jednak co najwyżej na okres 3 lat. To nie dotyczy podwyższenia ze środków własnych. Uchwały zarządu spółki co do ustalenia ceny emisyjnej oraz wydania akcji za wkłady niepieniężne. Wymagają zgody rady nadzorczej chyba, że statut mówi inaczej. Ta uchwała zarządu podjęta w ramach upoważnienia ustawowego zastępuje uchwałę walnego zgromadzenia do takiej uchwały wymaga się form aktu notarialnego. Istnieje też tzw. warunkowe podwyższenie kapitału zakładowego, które polega na zastrzeżeniu, że osoby otrzymujące akcje muszą je wykonywać w oparciu o warunki podjęte w uchwale, którą podejmuje się w trybie art. 455-452. Takie warunkowe podwyższenie akcji powinno być zgłoszone do sądu rejestrowego. Obniżenie kapitału zakładowego art. 455-458 do obniżenia kapitału zakładowego konieczna jest zmiana statutu a następnie obniżenie wartości nominalnej akcji bądź połączenia akcji lub umorzenia akcji.

Uchwała w tym zakresie a także wyprzedzający tą uchwałę zwołanie walnego zgromadzenia wymagają podania celu obniżenia kwoty i sposób obniżenia. Konieczne jest natychmiastowe ogłoszenie o dokonanym obniżeniu przy czym to ogłoszenie musi także wzywać wierzycieli do ewentualnego zgłoszenia sprzeciwu w zasadzie kwoty uzyskane z obniżenia nie mogą być użyte na zwalnianie akcjonariuszy z wniesienia wkładów ani też na wypłaty na rzecz akcjonariuszy obniżenie zarząd zgłasza do sądu rejestrowego z tym, że dokonuje tego dopiero po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli którzy zgłosili sprzeciw.

Rozwiązanie i likwidacja spółki art. 459-478

Rozwiązanie spółki następuje z przyczyn statutowych. Uchwały walnego zgromadzenia o rozwiązaniu lub przeniesieniu za granicę upadłości i w końcu w skutek innych przyczyn prawnych przewidzianych. Walne zgromadzenie może podjąć uchwałę o dalszym istnieniu spółki jednak taka możliwość nie dotyczy przypadku gdy do likwidacji spółki dochodzi w oparciu o prawomocne orzeczenie sądu w tym likwidacji nie może nawet w najmniejszym stopniu wypłacać akcjonariuszom zysku ani dokonywać podziały majątku za nim nie nastąpi spłata wszystkich zobowiązań. W zasadzie likwidatorami są członkowie zarządu. Likwidatorzy mają obowiązek dwukrotnie ogłosić o rozwiązaniu spółki oraz o jej likwidacji. Do likwidatorów stosuje się przepisy dotyczące członków zarządu, chyba że inne przepisy stanowią inaczej. Likwidatorzy są zobowiązaniu do składania sprawozdań z działalności finansowej na koniec roku obrachunkowego, otwarcie likwidacji powoduje wygaśnięcie prokury a dodać trzeba, że w czasie tworzenia likwidacji nie można ustanowić prokury. Jeżeli kapitał zakładowy nie wpłacono w całości majątek spółki nie wystarcza na pokrycie zobowiązań, to oczywiście likwidatorzy powinni ściągnąć od akcjonariuszy wpłaty niezbędne dla zaspokojenia zobowiązań. Pozostały majątek dzieli się pomiędzy akcjonariuszy przy czym pierwszeństwo mają akcje uprzywilejowane. Po zakończeniu likwidacji likwidatorzy składają sprawozdanie, które składa sądowi rejestrowemu. Walne zgromadzenie zatwierdza to sprawozdanie. Jeżeli rozwiązanie spółki ma za przyczynę jej upadłość to rozwiązanie następuje po zakończeniu postępowania upadłościowego a z chwilą wykreślenia z rejestru. Natomiast spółka nie ulega rozwiązaniu jeżeli postępowanie upadłościowe kończy się uchwałom lub z innych przyczyn jest uchwalone lub umorzone.

Odpowiedzialność cywilno prawna art. 479-490

Członkowie zarządu ponoszą odpowiedzialność solidarną w stosunku do wierzycieli spółki z tytułu szkody spowodowanej umyślnie bądź przez niedbalstwo. Odpowiedzialność istnieje przez 3 lata od dnia zarejestrowania spółki lub zarejestrowanie podwyższonego kapitału zakładowego.

Prawo zobowiązań- w zasadzie jest to kodeks cywilny części zobowiązań.

Holding- powstał w nauce i praktyce amerykańskiej. Wg nauki amerykańskiej jest sposobem organizacji i regulacji prawnej w ramach teorii bankowości lub ekonomii. Jest to forma organizacji przynajmniej dwóch przedsiębiorstw w celu optymalnego zdobycia i utrzymania określonego rynku gospodarczego dla uzyskania optymalnych zysków finansowych z tym, że jedno z tych przedsiębiorstw ma charakter wiodący. Zadaniem tego przedsiębiorstwa wiodącego tzw. matki jest przed wszystkim ustalenie planu strategicznego działalności. W osiągnięciu tego celu ma właśnie pomagać holding a więc większa ilość podmiotów gospodarczych a w konsekwencji większa ilość kapitału. Drugą przyczyną powstania holdingu była potrzeba rozbicia w nadmiernej ilości kapitału gromadzonego przez trasty, monopole, kartele. Holding i jego organizacje miały na celu ograniczenie tej koncentracji, która ograniczała konkurencję w związku z tym należy pamiętać, że punktem krytycznym działalności każdego holdingu jest przekroczenie granicy stawianej przez ustawodawstwo antymonopolowe. Można dodać, że ekonomiczne znaczenie holdingu jest szersze jakie nie w zakresie interesów danej grupy przedsiębiorstw, które stanowią określoną organizację holdingową. Chodzi tutaj o wpływy gospodarcze jakie wywiera dany holding na całość rynku i to bezpośrednio jak i pośrednio. Wywiera pewnie wpływ na działalność słabszych podmiotów gospodarczych a ten wpływ ma znaczenie dla całej gospodarki kraju w skali międzynarodowej.

Sponsoring- wywodzi się z mecenatu, chodzi tutaj o Maecenasa żył w latach 74-8 przed Chrystusem był protektorem artystów a szczególnie pisarzy. Z protektoratem artystów spotykamy się w starożytnej Grecji za czasów Peryklesa i Alcybiadesa. Perykles żył w latach 500-429 a Alcybiades 450-404 przed Chrystusem i wtedy stwierdzono, że mecenat wiąże się z szansą na uzyskanie korzyści podatkowej obok mecenatu mamy do czynienia ze sponsoringiem, który powstał współcześnie i oba te pojęcia trzeba rozdzielić.

Przy mecenacie dający mecenat nie wymaga jakiejkolwiek korzyści i to odróżnia mecenat od sponsoringu gdzie sponsor o swoim działaniu informuje opinię publiczną a sponsorowany jest winien to samo zrobić a cechami sponsoringu są: 1) jest to formą instytucji w zamian za świadczenia ze strony podmiotu sponsorowanego 2) sponsorowanie polega na kontroli aktywności własnej oraz sponsorowanego i chodzi tutaj o rezultaty finansowe lub wyposażenia sponsorowanego o określone podmioty lub usługi 3) środkami sponsorowania są pieniądze, środki rzeczowe lub usługi 4) sponsoring jest środkiem komunikacji, reklamy, popularności i osiągnięcia efektów ekonomicznych.

Sponsorem może być każdy podmiot prawa który ma zdolność do czynności prawa. Natomiast nie może być sponsorem podmiot prawa publicznego, którego działalność jest finansowana z budżetu państwa oraz organy władzy państwowej działające w oparciu o budżet państwa. Z kolei sponsorowanym może być każdy podmiot prawa o obojętnej działalności do stosunku prawnego sponsoringu może dojść przez pełnomocników ponad to na podstawie umowy w oparciu o kodeks cywilny w umowie musi być podane miejsce i data zawarcia umowy, ponad to trzeba określić czy sponsor będzie sprawował nadzór oraz kontrolę nad czynnościami które są przedmiotem umowy i dotyczą go. Umowa powinna też zawierać postanowienie dotyczące odpowiedzialności stron przy czym jeżeli brak jest postanowień w tym zakresie to obowiązuje kodeks cywilny. Umowa może zawierać np. klauzulę konkurencyjności, ubezpieczenie. Wygasa umowa z chwilą jej wykonania albo jeżeli odpadła tego możliwość, może być zawarta na czas określony lub nieokreślony. Wygaśnięcie umowy może mieć za przyczynę śmierć sponsorowanego ale nie sponsora ponieważ w jego miejsce wchodzą spadkobiercy lub dochodzi do przekształcenia organizacyjnego sponsora. Umowa sponsoringu można w każdej chwili wypowiedzieć.

Franchising- w historycznym znaczeniu jest to długo terminowe prawo do monopolu w określonej dziedzinie gospodarczej handlu przemysłu. Nowożytny franchising w USA, kiedy przedsiębiorstwo singer uzyskał za stosowną opłatą prawo do zorganizowania sieci samodzielnych dystrybutorów maszyn do szycia, z prawem wyłączności na danym terenie.

Europejski Kodeks Etyki Franchisingowy przyjmuje, że jest to system marketingu dóbr i usług lub technologii oparty na ścisłej współpracy między przedsiębiorstwami, które prawnie finansowo są całkowicie odrębne w nauce polskiej definiuje się franchising jako umowę na podstawie, której jedna ze stron udziela drugiej zezwolenia na stosowanie określonej metody działania gospodarczego, a z druga strona tzw. beneficjent zobowiązuje się do prowadzenia we własnym imieniu i na własny rachunek określonej działalności gospodarczej wg zaleceń franchisodawcy oraz zapłaty odznaczonego wynagrodzenia do tej umowy, które stosują przepisy kodeksu cywilnego w zakresie sprzedaży oraz zlecenia nie zależnych od innych przepisów kodeksu cywilnego, które mają odpowiednie zastosowanie. Franchisoodbiorca ma prawo i obowiązek prowadzenia działalności zgodnie z założeniami franchisodawcy, korzysta on z nazwy handlowej i znaku towarowego metod handlowych i metod technologicznych, prawo własności, technologii i intelektualnych a także ze wszelkiej pomocy w tym zakresie na warunkach zawartej umowy. Niezależnie od tego możemy mówić o różnych kryteriach będących podstawą różnych rodzajów tej umowy. W konsekwencji mamy franchising przemysłowy, handlowy, usługowy i mieszany. W przypadku mieszanym chodzi o operacje z zakresu sprzedaży i działalności usługowej łącznie. Umowa franchisingu może zawierać szereg klauzur uprawniających lub ograniczających i takie klauzury dziali się na 3 kategorie: 1) dozwalające 2) dozwalające pod określonymi warunkami 3) bezwzględnie zakazująca.

Problematyka franchisingu jest również przedmiotem unormowań w prawie UE. W prawach krajowych oraz w prawie wspólnotowym problematyka franchisingu wiąże się z zagadnieniami konkurencji oraz praktyk monopolowych. W ustawodawstwie reprezentowany jest stanowisko elastyczne jeśli chodzi o pogodzenia działalności franchisingowej z zasadą konkurencji.

Faktoring- historia współczesnego faktoringu ma w ustawodawstwie polskim. Wraz z rozwojem przedsiębiorczości wzrasta dynamika transakcji handlowych co z kolei zwiększa zapotrzebowanie na środki pieniężne do zapotrzebowania w dużej mierze wynika z trudności ściąganie należności za sprzedane towary i usługi. Pojawienie się faktoringu w Polsce stwarza szanse dla rozwoju gospodarczego rynkowej poprzez krótkotrwałe finansowanie przedsiębiorstw w szczególności dotyczy to małych i średnich firm, w którym dostęp do taniego kredytu mają bardzo ograniczony i to zarówno z powodu kosztów jak i procedur bankowych. Faktoring jest tzw. umową nienazwaną. Nie ma wśród istniejących i obowiązujących umów prawa cywilnego takiej umowy, która dokładnie odpowiadałyby umowie faktoringu, możność zawierania takiej umowy wynika z ogólnej dopuszczalności tzw. ogólnej swobody zawierania umów.

Do faktoringu w Polsce mają zastosowanie przede wszystkim przepisy kodeksu cywilnego w tej części, która dotyczy cesja wierzytelności i cesji długów.

Do umowy faktoringu można zastosować przepisy cesji wierzytelności, umowy zlecenia oraz dyskonta. Przepisy kodeksu cywilnego w sposób niedostateczny rozstrzygają wszystkie kwestie związane z działalnością faktoringu, wynika to z różnic pomiędzy faktoringiem a typową cesję wierzytelności. Jeżeli chodzi o cechy faktoringu to rozumiejąc to co zostało dotąd powiedziane są one następująco: 1) faktoring dotyczy umów dostawy w zakresie wierzytelności wynikających ze sprzedaży oraz umów o usługi 2) przedmiotami umowy mogą być tylko dostawcy i banki oraz instytucje faktoringowe najważniejsze jest szybkie uzyskanie kwoty pieniędzy na jaką opiewa wierzytelność oraz przyjęcie przez faktora ryzyka niewypłacalności odbiorcy.

Faktoring jest umową długoterminową w ramach której zachodzą stosunki o charakterze ciągłym. Faktoring jest umową kwalifikowaną ponieważ faktor zajmuje się czynnościami faktoringu. Faktoring zawsze jest odpłatny, dokonanie przelewu nie ma charakteru jednorazowego jest to jednak najczęściej zobowiązanie o charakterze ciągłym. Faktoring zawiera pewne elementy umowy pożyczki, uważa się, że w wyniku zawarcia tej umowy faktor udziela faktorantowi pożyczki pieniężnej. Z kolei faktorant zobowiązuje się do przelania swojej wierzytelności na faktora a to w celu zabezpieczenia jego roszczenia z tytułu udzielonej pożyczki. Umowę faktoringu można też porównać do umowy sprzedaży ponieważ przedsiębiorca otrzymuje środki pieniężne za sprzedaną wierzytelności. Różnica polega na tym, że z faktoringu chodzi o wierzytelności a sprzedaż może dotyczyć rzeczy ruchomych i nieruchomych. Faktoring przypomina także dyskonto przy faktoringu dyskontowym po przelaniu wierzytelności na faktora od razu otrzymuje środki pieniężne pomniejszone o prowizje należy więc ostatecznie powiedzieć, że faktoring jest więc kombinacją różnego rodzaju umów oraz elementów tych umów. Stanowi jednak pewną jednorodność całości i w rozumieniu prawa polskiego jest umową mieszaną nienazwaną w której dominuje typ umowy o przeciw wierzytelności.

W doktrynie prawa cywilnego znane jest pojęcie umowy mieszanej w tym przypadku mamy do czynienia ze stanem faktycznym zawierającym swoiste i nigdzie w ustawie nie przewidziane powiązanie poszczególnych elementów uregulowanych przez przepisy dotyczące określonych umów nazwanych lub w ustawie nie fakturowanej. Umowy mieszanej występuje w różnych postaciach jako kombinowanie, krzyżujące się oraz w ścisłym słowa tego znaczeniu.

Umowa kombinowana- to umowa mieszana na którą składa się kilka równoległych świadczeń dających się podporządkować różnych normatywnym typom umów to równoległość świadczeń polega na tym że po jednej stronie umowy mamy uprawienia a po drugiej stronie obowiązki.

Umowa krzyżująca- to taka umowa w której kilka świadczeń krzyżuje się wzajemne stwierdzenia jednej ze strony odpowiadają wzajemnie świadczeniom drugiej ze stron przy czym każde z nich da się podporządkować innemu normatywnemu typowi umowy.

Umowa mieszana- to umowa w której pomiędzy świadczeniami dającymi się podporządkować różnym normatywnym umów istnieje określony związek.

W warunkach polskich najbardziej przyporządkowani do pełnienia funkcji są banki a to dlatego ponieważ dysponuje dużymi środkami pieniężnymi w umożliwia udzieleniu pożyczek, kredytów, mają też odpowiednie zaplecze. Instytucje faktoringu wpływa dodatnio na terminowość zapłat istnieją jednak w praktyce pewne obawy co do rozliczenia przy użyciu faktoringu ponieważ stają się bardziej skomplikowane. Stroną negatywną jest też zerwanie bezpośredniej więzi pomiędzy producentem a odbiorcą co ma negatywny wpływ na jakość producentów poza tym występuje obawa popadnięcia w zbytnią zależność od faktora a to ze względu na przekazanie mu informacji technicznych.

For faiting- jest instytucją, która powstała w krajach o rozwiniętej gospodarce rynkowej jest związane z obrotem z zagranicą bez prawa regresu wymaga zabezpieczeń prawnych. For faiting jest to długoterminowa forma finansowania dostawców polega na zakupie przez instytucje for faitingowe tzw. banki należności terminowych ich klientów powstałych w następstwie realizacji kontraktu eksportowego bez prawa regresu w stosunku do eksportera pod warunkiem, że wierzytelności te przyjmą postać instrumentu finansowego akceptowanego z punktu widzenia nabywcy. Występuje zabezpieczenie w postaci awalu wekslowego na wekslu własnym lub importera potwierdzonego przez bank importera. Na wekslu lub czeku poręczyciel sumy w takich samych rozmiarach jak dłużnik za którego poręczył. Zarówno faktoring jak i for faiting mają cechy wspólne obie zostały ukształtowane przez praktykę gospodarczą nadto w obu tych umowach celem jest szybkie wejście w posiadanie gotówki przez przedsiębiorstwo. W obu tych umowach istotny sens ich polega na likwidacji istniejącej liki finansowej, for faiting posiada pewne cechy które istotnie różnią się od franchisingu np. stosuje się for faiting w obrocie wekslowym co nie występuje przy franchisingu. For faiting podobnie jak franchising jest korzystny dla banków, które przy operacjach związanych z tymi umowami stosuje wysokie prowizje. Istotnymi cechami for faitingu są: 1) długo terminowość 2) for faiting przyjmuje zasadę finansowania pojedynczych należności polega właśnie na finansowaniu, nie stosuje regresu, wyklucza ryzyko poniesienia strat. Pozostaje tajemnicą dla dłużnika szczególnie, który zabezpiecza weksle, dotyczy wysokich transakcji pieniężnych, tworzy konsorcja i występuje przy jego stosowaniu dywersyfikacja ryzyka refinansuje 100% należności pobiera odsetek z góry i nie stosuje regresu.

Leasing- art. 709¹-709¹⁸ kodeksu cywilnego, umowa leasingu polega na tym, że finansujący czyli leasingodawca w zakresie swojego przedsiębiorstwa zobowiązuje zakup rzeczy od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać ją korzystającemu tzw. leasingobiorcy od użytkowania przez oznaczony czas a korzystający zobowiązuje się zapłacić wynagrodzenie pieniężne w ustalonych ratach co najmniej równe ceny lub wynagrodzenie z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Umowa leasingu powinna być zawarta pod rygorem nieważności na piśmie jest podobna do umowy dzierżawy ponieważ uprawnienia i obowiązki stron są zbliżone do obowiązujących w umowie dzierżawy. Finansujący winien jest wydać rzecz korzystającemu w takim stanie w jakim ją otrzymał od zbywcy. Ma też wydać dokumenty dotyczące umowy w przypadku utraty rzeczy po jej wydaniu leasingobiorcy z przyczyn za które finansujący nie ponosi odpowiedzialności, wtedy finansujący może się domagać od korzystającego zapłaty nie uiszczonych rat oraz odszkodowania z tym, że pomniejszonych o korzyści jakie uzyskał finansujący z skutek ich zapłaty przed terminem oraz ubezpieczenia rzeczy korzystającego obniża utrzymanie rzeczy, konserwacje, naprawy oraz ogólne ciężary, które są związane z własnością lub posiadaniem. Finansujący odpowiada za wady rzeczy jeżeli ponosi za to odpowiedzialność. Z chwilą zawarcia umowy finansującego ze zbywcą z mocy prawa przechodzą na korzystającego uprawnienia z tytułu VAT rzeczy przysługujące finansującemu w stosunku do zbywcy z wyjątkiem prawa finansującego do odstąpienia od umowy ze zbywcą. Jeżeli korzystający z leasingu narusza obowiązki określone w art. 709 (7,9,10) finansujący może wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym chyba, że strony uzgodniły termin, chyba że bez zgody finansującego korzystający nie może oddać rzeczy do użytku do osoby 3 również pod tymi samymi warunkami wypowiedzieć ze skutkiem natychmiastowym. Taka sama sytuacja, gdy korzystający z rzeczy zalega z jedną ratą to również grozi z wypowiedzeniem skutku natychmiastowym. Jeżeli finansujący zobowiązuje się przenieść własność rzeczy na korzystającego to bez dodatkowego świadczenia po upływie oznaczonego umownie trwania leasingu to korzystający może żądać przeniesienia własności rzeczy w terminie jednego miesiąca, chyba że strony uzgodniły inny termin. Przepisy rozdziału XVII kodeksu cywilnego stosuje się odpowiednio do sytuacji, gdy jedna ze stron zobowiązuje się oddać drugiej do używania lub użytkowania rzeczy która jest jej własnością to wtedy druga strona zobowiązuje się do wynagrodzenia pełnego w umówionych ratach równego co najmniej wartości rzeczy w chwili zawarcia umowy.

Umowa agencyjna- art. 758-764 kodeksu cywilnego. Przez umowę agencyjną agent zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do stałego pośredniczenia za wynagrodzeniem to wynagrodzenie to prowizja jeżeli nie umówiono się co do innego sposobu zapłaty przy zawieraniu umowy na zlecenie dającego albo do zawarcia ów w jego mieniu. Do zawierania umów w imieniu zleceniodawcy oraz do odbierania w jego imieniu świadczeń agent musi mieć odpowiednie mocowanie przy czym nie jest tu wymagana forma pisemna natomiast jeżeli takiej umowy nie zawiera się na piśmie każda ze stron może się domagać jej pisemnego potwierdzenia. Agent jest zobowiązany do informowania zleceniodawcy o wszystkim co ma znaczenie dla niego, a z kolei zleceniodawca jest zobowiązany do informowania agenta o sprawach które są istotne dla danego zlecenia. W umowie agent może zastrzec pisemnej, że za odrębnym wynagrodzeniem jest to tzw. prowizja dewcredera. Agent odpowiada za wykonanie zobowiązania przez klienta. Prowizja może dotyczyć oznaczonej umowy lub umów z oznaczonym klientem. Agentowi przysługuje podstawowe prawo zastawa na rzeczach lub papierach wartościowych klienta a to dla zabezpieczenia jego roszczenie wynagrodzenia i zwrot wydatków. Umowę agencyjną można zawierać na czas oznaczony lub nieoznaczony, umowę tę można wypowiedzieć. Przy rozwiązaniu umowy agent może się domagać świadczenia wyrównawczego jeżeli pozyskał nowych klientów, a zleceniodawca czerpie znaczne korzyści z umów z nimi lub jeżeli doprowadzał do istotnego wzrostu obrotu zleceniodawców. Określone są ustawowo okoliczności które wykluczają świadczenia wyrównawcze. Pod rygorem nieważności mogą strony w formie pisemnej ograniczyć działalność agenta mający charakter konkurencyjny, także na okres po rozwiązaniu umowy agencyjnej jednak co najwyżej na dwa lata. Taki zakres może dotyczyć grupy klientów bądź określonego obszaru działalności bądź też przedmiotowego zakresu działania wówczas na zleceniodawcy spoczywa obowiązek wypłacania odpowiedniej sumy ograniczenia agenta chyba, że rozwiązanie umowę z winy agenta. Dający zlecenie może odwołać ograniczenie. Jeżeli agent rozwiązał umowę z winy zleceniodawcy to może się zwolnić z obowiązku zakazu działalności składając odpowiednie oświadczenie na piśmie przed upływem miesiąca od daty wypowiedzenia. Do umowy agencyjnej zawartej przez zleceniodawcę, który jest przedsiębiorstwem stosuje się tylko zastrzeżone przepisy tytułu XXIII który dotyczy umowy agencyjnej a mówi o tym art. 764.

Państwo- na państwo składa się trzy elementy: a) terytorium b) ludność c) władza suwerenna (najwyższa). Suwerenność najwyższa władza w zakresie dopuszczający alternatywę rządów. Praworządność materialna- jest to zgodność postępowania z obowiązującym prawem, z obowiązującą przyjętą materialnością i zwyczajami. Praworządność formalna- zgodność z obowiązującym prawem, niezależnie od tego jakie by one było. Norma prawna- pojęcie normy prawnej oznacza ustaloną regułę postępowania. Nie należy utożsamiać pojęć normę prawna i przepis prawny. Przepis prawny ma szersze znaczenie niż norma prawna. Mają charakter generalny, abstrakcyjny. Norma prawna składa się z trzech części: a) hipoteza- określa w sposób ogólny i abstrakcyjny sytuację, które wywołuje skutki normatywne zawarte w dyspozycji. Dyspozycja- zawiera właściwą regułę postępowania w tej sytuacji.

Część szczegółowa kodeksu cywilnego. Co to jest sprzedaż- nie używa się w Polsce umowy kupna sprzedaży tekst art. 535 ta definicja dotyczy sprzedaży rzeczy ale trzeba pamiętać, że rzeczą jest także płyn i gaz. Sprzedaż dotyczy także wierzytelności ogółu praw ujętych kompleksowo np. sprzedaż całego zakładu, gospodarstwa rolnego. Jeżeli chodzi o postanowienia istotnie podmiotowo w umowie sprzedaży to należy wymienić określenie podmiotowe sprzedaży, ceny albo wskazać podstawę do jej określenia, w zasadzie także określenie terminu. Cena powinna być ustalona i płatna w pieniądzach ale określenie wg którego cena ma być ustalona może także zawierać inne elementy. Umowa sprzedaży jest umową konsensualną. Przy umowie konsensualnej wymagane jest porozumienie stron a przy umowach rzeczowych konieczne jest wykonanie określonej czynności. Podstawowym obowiązkiem sprzedaży jest przeniesienie na kupującego prawa własności rzeczy a drugim obowiązkiem jest wydanie tej rzeczy kupującemu z kolei do podstawowych obowiązków kupującego należy odebranie rzeczy i uiszczenie ceny kupna. Te prawa i obowiązki mogą wystąpić równocześnie ale nie musi umowa sprzedaży musi określać termin zapłaty i sprzedaży jak i odbioru, oczywiście sprzedający jest zobowiązany wydać kupującemu wszystkie niezbędne dokumenty ze sprzedaną rzeczą, prawo może przewidywać także inne obowiązki związane z dokumentacją. Moment przejścia prawa własności, jeżeli rzecz jest oznaczona indywidualnie kupuje oznaczony samochód to z chwilą konsensusu natomiast o rzeczy oznaczone gatunkowo to z chwilą wydania tej rzeczy.

Rękojmia- jest obowiązkiem sprzedaży za wady fizyczne lub prawne rzeczy bez względu na winę lub brak winy sprzedawcy tak wynika z kodeksu cywilnego. Różne mogą być rodzaje sprzedaży zwłaszcza sprzedaż na raty, sprzedaż na próbę, sprzedaż z zastrzeżeniem prawa odkupu, pierwokupu. Kupującemu przysługuje uprawnienie: a) do wymiany rzeczy wadliwej na niewadliwą b) zatrzymanie rzeczy wadliwej i obniżenie ceny c) odstąpienie możliwości od umowy.

Umowa zmiany- przez tą umowę każda ze stron zobowiązuje się przenieś na drugą stronę kontrahenta własność rzeczy w zamian za zobowiązanie drugiej strony do przeniesienia na nią prawa własności innej rzeczy i do zmiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży.

Umowa dostawy- przez tą umowę dostawca zobowiązuje się do wytworzenia rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku oraz do ich dostarczenia częściami albo periodycznie z kolei odbiorca zobowiązuje się do odebrania rzeczy i do zapłacenia ceny. Umowa dostawy powinna być zawarta w formie pisemnej i to pod rygorem nieważności różnica istotna pomiędzy umową sprzedaży i dostawy polega na tym, że przy sprzedaży chodzi o rzeczy gotowe już istniejące natomiast przy dostawie to co ma być dostarczone musi być dopiero sporządzone zrobione.

Umowa kontraktacji- przez umowę kontraktacji producent rolny nie chodzi tylko o rolników zobowiązuje się wytworzyć i dostarczyć kontraktującemu oznaczoną ilość produktów rolnych określonego rodzaju a kontraktujący zobowiązuje się te produkty odebrać w umówionym terminie zapłacić umówioną cenę a nadto jeżeli umowa to przewiduje spełnić jakieś dodatkowe świadczenie, źródłem umowy kontraktacji podobnie jak i dostawy jest umowa sprzedaży jednak umowa dostawy dotyczy produktów przemysłowych natomiast umowa kontraktacji produktów rolniczych roślinnych lub hodowlanych. Producent rolny ponosi odpowiedzialność za wady fizyczne i prawne. Trzeba podkreślić, że prawo odstąpienia od umowy przysługuje kontraktującemu tylko wtedy kiedy wady są istotne.

Umowa najmu- to umowa konsensualna podmiotem najmu mogą być różnego rodzaju rzeczy, pomieszczenia, rzeczy ruchome, nieruchomości. Jeśli chodzi o rzeczy ruchome to samochód, istotnie wynajem samochodu z kierowcą przy czym przedmiotem wynajmu jest samochód. Przedmiotem najmu muszą być rzeczy: a) trwałego użytku b) oznaczone co to tożsamości. Najemcy przysługuje używanie rzeczy trzeba rozróżnić pomiędzy używaniem a użytkowaniem. Po zakończeniu umowy najmu najemca jest zobowiązany zwrócić rzecz w stanie nie pogorszonym naturalnie nie dotyczy to pogorszenia które jest następstwem używanej rzeczy. Najemca musi używać rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem. Nie może być zgody wynajmującego wprowadzać zmiany które wprowadziłyby istotne zmiany charakteru tej rzeczy. Z kolei wynajmujący jest obowiązany wydać najemcy rzecz w stanie zdatnym do użytku zgodnie z przeznaczeniem rzeczy musi też wydać rzecz w oznaczonym terminie podstawowym obowiązkiem najemcy jest płacenie czynszu. Czynsz może być płacony w obojętnej jakieś postaci nie musi być płacony w pieniądzu.

Umowa dzierżawy- jest wysoce zbliżona do umowy najmu tutaj mamy do czynienia z użytkowaniem a nie używaniem. Obowiązkami dzierżawcy i tego kto dzierżawi są analogiczne jak do wynajmu. Przedmiotem dzierżawy mogą być wyłącznie takie rzeczy lub kompleksy gospodarcze które mogą przynosić pożytki tak jak najemca musi korzystać z przedmiotu najmu zgodnie z jego przeznaczeniem tak samo i dzierżawca a ujmując to szerzej i bardziej abstrakcyjnie trzeba powiedzieć ze zgodnie z wymaganiami prawidłowej podobne jest do najmu, rzeczy trwałego użytku oznaczone co to tożsamości chodzi bowiem o to że po zakończeniu takiej umowy musi się te samą rzecz zwrócić. Używanie jest umową konsensualną nieodpłatną.

Pożyczka i używanie- te dwie umowy mają inny przedmiot inny cel gospodarczy oraz inną kwalifikację prawną. Przedmiotem pożyczki mogą być tylko rzeczy ruchome oznaczone tylko co do gatunku przy tym zużywalne bądź też pieniądze. Przy umowie pożyczki własność przedmiotu pożyczki przechodzi na pożyczkobiorcę a ma on zobowiązanie zwrotu nie tych samych rzeczy ale taką samą ilość tego samego rodzaju. Umowa pożyczki może być odpłatna lub nieodpłatna przykładem pożyczki nieodpłatnej jest pożyczka pieniężna wraz z jej zwrotem i odsetkami.

Umowa o świadczenie usługi- dwie umowy wyróżniamy umowa o działo i umowę o zlecenie.

Umowa o dzieło- jest pierwowzorem tych wszystkich umów którego celem jest osiągnięcie konkretnego rezultatu mieszalnego i sprawdzalnego np. umowy o roboty budowlane, o przewóz, remont. Są to umowy tzw. konkretnego rezultatu w których chodzi o osiągnięcie założonego wyniku, czyli kto to robi jak, byle w oznaczonym terminie rzecz była prawidłowo wykonana natomiast umowa zlecenie oraz te umowy które wywodzą się z umowy zlecenia można określić jako umowy starannego działania. Ten rezultat musi być materialny bądź niematerialnej ale jeżeli jest niematerialny to musi być utrwalony we własnej formie. Ta umowa jest odpłatna jak przy sprzedaży cena może być konkretnie oznaczone bądź też poprzez przesłanką jej ustalenia ryzyko prawidłowego wykonania spływa na wykonawcę dzieła, ponosi on odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady tak fizyczne jak i prawne. Podstawowe obowiązki zamawiającego jest zapłata cent tzw. wynagrodzenie które może być ustalone bądź ryczałtów.

Umowa zlecenia- przez umowę zlecenia zleceniodawca zobowiązuje się do wykonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenia tak ujęta umowa zlecenia straciła na znaczeniu praktycznym w praktyce umowa zlecenia jako umowa o usługę, nie stosuje się do tych usług które nie kwalifikują się do grupy umów o dzieło przy umowie zlecenia zleceniobiorca nie ponosi ryzyka osiągnięcia pożądanego rezultatu. Przyjmujący zleceniobiorcy jest zobowiązany do należytej staranności przy wykonywaniu czynności. Jeżeli ktoś trudni się zawodowo do wykonania czynności to jest zobowiązanie do szczególnej staranności jego odpowiedzi jest bardzo wysoka. Reguła przy zleceniu jest odpłatność natomiast mogą zaistnieć sytuacje wprowadzenia spraw bez zlecenia wtedy obowiązek prowadzącego jest szczególną starannością.

Umowa przewozu- przez tą umowę przewoźnik zobowiązuje się do przewiezienia osób lub rzeczy. Obowiązuje ustawa „Prawo przewozowe” z 15 listopada 1984 ogłoszenia dziennik ustaw 1995 roku nr 1 pozycja 575. obowiązuje także kodeks morski z 1986 roku nr 22 pozycja 112 z poniższymi zmianami. Kodeks cywilny w art. 794-793 normuje podstawowe zasady przewozu w zasadzie przewozów lądowych ma zastosowanie ustawa prawo przewozowe a kodeks cywilny w tych przepisach o przewozie śródlądowym więc jego zastosowanie jest znikome art. 775. prawo transportowe jest to prawo przewozowe w ścisłym tego słowa znaczeniu. Przewozy o charakterze międzynarodowym- obejmuje szereg praw które dotyczą transportu morskiego, kolejowego, lotniczego, pocztowego i samochodowego. Przewozy multimedialne- są to przewozy dokonywane przy udziale przewoźników różnych gałęzi transportu. Przepisy prawa przewozowego dotyczą wyłącznie przewozów profesjonalnych i są one odpłatne.

Z jednej strony występuje przewoźnik, drugą osobą jest podróżny, natomiast przy przewozach grupowych, organizator przewozów. Przy przewozie rzeczy jest wysyłający. Dowodząc zawarcia umowy przewozu jest list przewozowy, a przy przesyłkach bagażowych jest to kwit bagażowy przy przewozie morskich ładunków masowych ten list przewozowy ma nazwę czarter partia, a przy przewozach przesyłek drobnicowych jest to tzw. nota bukowania.

Kabotaż jest to określenie na przewozy ładunków między portami krajowymi i tutaj używa się listu przewozowego. Przy przewozach promowych jest to tzw. bilet promowy, przy wszystkich tych przewozach w zakresie przewozu morskiego załadowca może żądać od przewoźnika morskiego wystawienia mu specjalnego dokumentu jest to tzw. konosament, ma tzw. charakter papieru wartościowego. Przy przewozie ładunków występuje też pojęcie bagażu. Bagaż jest to ten ładunek który pasażer lub podróżny ma przy sobie lub z którym jedzie i ma w wagonie bagażowym.

Podstawowym obowiązkiem przewoźnika przy przewozach towarowych jest dostarczenie przesyłki do miejsca dostarczenia oraz wydanie jej odbiorcy, wskazanemu w dokumencie przewozu jako odbiorca. Przewoźnik zobowiązuje się do przewiezienia przesyłki w całości, w stanie nie pogorszonym we właściwym terminie. Przewoźnik przyjmując rzecz do przewozu, przejmuje nad nią pieczęć i z tego tytułu ponosi odpowiedzialność rygorystyczną terminu przewozu. Przy przewozie przesyłek bagażowych tych które jadą z pasażerem i w wagonie bagażowym jest kształtowanie od tego pod czyją pieczą bezpośrednią jest bagaż. Jeżeli bagaż znajduje się przy przewoźniku i ma bezpośrednią pieczę nad nim to przewoźnik ma mniejszą odpowiedzialność za ten bagaż. Natomiast jeśli bagaż został oddany pod opiekę przewoźnika to ta odpowiedzialność jest ostrzejsza. Wynagrodzenia za: a) za przewóz b) prawo do zwrotu wydatków jakie poniósł za przewóz c) za wykonanie za prowadzenie usług ubezpieczonych ale związanych z przewozem.

Spedycja- 794-804 kodeksu cywilnego. Jest to organizacja przewozu. Spedytor może występować w imieniu własnym lub dającego zlecenie. Spedycja stała się przedmiotem działalności wyspecjalizowanych przedsiębiorstw z tym, że w prawie polskim możliwe jest łączenie usług przewozu ze spedycyjnymi. Umowa spedycji zalicza się do umów kwalifikowanych co oznacza, że wykonywanie tych usług może podjąć się tylko takie przedsiębiorstwa które ma statut przewozu spedytora. Odpowiedzialność spedytora kształtuje się w oparciu o odpowiedzialność kontraktową a więc na zasadzie winy domniemanej. Z umową przewozu i spedycji wiąże się umowa przechowania i umowa składu. Umowa o przechowanie dotyczy przede wszystkim rzeczy osobistego użytku a nadto do innych rzeczy oznaczonych indywidualnie. Przechowanie może być odpłatne lub nieodpłatne co wynika z umowy lub okoliczności. Umowa składu jest kwalifikowanym rodzajem przechowania. W tej umowie chodzi o zapewnienie pieczy nad towarami masowymi w obrocie gospodarczym. Umowę składu mogą wykonywać tylko przedsiębiorstwa wyspecjalizowane do tego za wynagrodzeniem. Mogą to być również przedsiębiorstwa spedycyjne lub przewozowe jeśli mają odpowiednie uprawnienia.

Papiery wartościowe- są to dokumenty z których posiadaniem wiąże się określone w tym dokumencie prawo majątkowe. Są to dokumenty zbywalne i mogą być wystawiane nie tylko jako dokumenty imienne ale także na okaziciela lub zlecenie. Papier wartościowy imienny wskazuje konkretną osobę fizyczną lub prawną która jest uprawniona z takiego dokumentu. Przeniesienie praw może nastąpić jedynie w drodze cesji przy czym ta cesja jest związana z wydaniem samego dokumentu. Jeżeli papier wartościowy opiewa na zlecenie to on legitymuje osobę wymienioną na dokumencie a także każdą osobę na którą to prawo zostało przeniesienie w trybie uproszczonym czyli w drodze indosu. Indos może wskazywać tą osobę imiennie a jeżeli nie wskazuje to jest to indos in blanco. Do przeniesienia praw z papieru wartościowego na okaziciela wystarcza wydanie tego dokumentu. Uprawnienia z papieru wartościowego mają charakter abstrakcyjny tzn. niezależnie od przyczyny wystąpienia bądź przeniesienia na inną osobę jeżeli z papieru wartościowego wynika zobowiązanie spełnić do rąk uprawnionego za wydaniem dokumentu. Ponieważ papier wartościowy ma charakter abstrakcyjny to dłużnik nie ma obowiązku badania meteoryczne zasadności działania. Papiery wartościowe nie mają charakteru jednorodnego należą do nich także które reprezentują wierzytelności pieniężne inne to dokumenty które określają uprawnienia do obrotu papierów wartościowych w gospodarce towarami.

---