Wykład 1 (01.10.2006)

Podstawowe zależności opisujące organizację

Zintegrowany System zarządzania Jakością opiera się na ISO 9001, normie BHP, normie o ochronie środowiska itp.)

System Zarządzania Jakością to:

1. struktury organizacyjne

2. procedury

3. procesy

4. zasoby

„Business Excellence”

Warunki realizacji zadań: (oparte na KAIZEN TQM)

1. komunikacja

2. zaangażowanie

3. kultura

4. zespoły

5. narzędzia

6. systemy

ZARZĄDZANIE = PLANOWANIE, ORGANIZOWANIE, MOTYWOWANIE, KONTROLA

Jakość wyrobów i usług „Q”

1. trwałość i niezawodność

2. poprawność działania

3. ekonomiczność

4. naprawialność

Szczegółowe kryteria oceny firm:

1. polityka przedsiębiorstwa

2. organizacja

3. zarządzanie informacją

4. standaryzacja

5. podnoszenie kwalifikacji personelu

6. działania na rzecz zapewnienia jakości

7. utrzymanie ruchu i sterowanie

8. działania doskonalące

9. wyniki

10. plany na przyszłość

SYSTEM „5 S” (organizacja miejsca pracy):

1. selekcja (metoda 20-80, metoda ABC)

2. organizacja

3. czystość

4. standaryzacja - stałe miejsce dla różnych

5. samodyscyplina

Zarządzanie strategiczne zasobami ludzkimi powinno umożliwić realizację zadań m.in.:

Maksymalizację zysku

Obniżanie kosztów

Optymalizowanie poziomu jakości wyrobów i usług

Spełnianie wymagań europejskich w zakresie jakości wyrobów i usług:

1. uporządkowanie zakładu

2. opracowanie i wdrożenie SZJ

3. przeprowadzenie audytów wewnętrznych

4. doskonalenie działania SZJ

5. przeprowadzenie audytu certyfikującego

6. uzyskanie certyfikatu na system zarządzania

7. utrzymywanie i okresowe kontrolowanie a także doskonalenie systemu

8. dążenie do wdrożenia innych elementów zintegrowanego SZJ

9. zastosowanie innych znanych metod doskonalenia

Wykład 2 (15.10.2006)

1. Pojęcie jakości, zarządzania jakością

2. systemy zarządzania jakością ISO 9001:2000

3. narzędzia zarządzania jakością

4. droga ciągłego doskonalenia organizacji z wykorzystaniem systemu zarządzania jakością

Jakość - stopień w jakim zbiór istniejących samych w sobie właściwości spełnia wymagania

Pojęcia stosowane w zarządzaniu jakością:

- ISO 9000 - międzynarodowa norma systemów jakości

- TQM - kompleksowe zarządzanie jakością

- EFQM - Model Doskonałości Europejskiej Fundacji Zarządzania Jakością

- CAF - Powszechny model oceny administracji publicznej UE

Zarządzanie jakością = dobre zarządzanie

System zarządzania jakością

system - zestaw wzajemnie powiązanych lub wzajemnie na siebie oddziałujących elementów

Elementy:

- procesy

- procedury

- zasoby

- struktura organizacyjna

SZJ wg ISO 9001: 2000

Podstawowe etapy doskonalenia zarządzania:

ISO EFQM TQM

ISO 9000 - fundament zarządzania jakością

Model EFQM i jego adaptacja dla potrzeb sektora publicznego w postaci modelu CAF

Narzędzia, techniki i zasoby kompleksowego zarządzania jakością TQM

EFQM - niedochodowa organizacja członkowska, jest twórcą Modelu Doskonałości EFQM, organizatorem Europejskich Nagród Jakości, stanowi dla organizacji europejskich źródło zasobów wiedzy o biznesie, metodach, narzędziach i technikach doskonalenia.

Wizja EFQM: Świat, w którym przodują organizacje europejskie

Misja EFQM: Być siłą napędową trwałej doskonałości w organizacjach europejskich

Cele:

1. miejsce udostępniania badania i oceniania praktyk zarządzania, które są motorem zmian

2. różnorodne drogi do doskonałości i rozwoju przedsiębiorstwa

3. wyrażanie uznania dla organizacji osiągających kolejne Poziomy Doskonałości EFQM

Kto korzysta z modelu:

- ponad 20.000 organizacji w Europie

- 60% z 25 największych europejskich przedsiębiorstw

- 9 z 15 europejskich przedsiębiorstw z listy 50-ciu najbardziej szanowanych firm na świecie

- ponad 100.000 małych i średnich przedsiębiorstw w 2002 r.

System kompleksowego zarządzania jakością wg Modelu EFQM z książki:

Pytania Modelu EFQM:

1. czy proces ma angażować wszystkich pracowników

2. przekazanie pracownikom uprawnień

3. danie szansy na podejmowanie samodzielnych decyzji

4. możliwość zmian

5. czy komunikacja jest wystarczająca

Wpływ Doskonałości

czy jakość wpływa na wyniki finansowe?

- badania pokazują, że ceny akcji zdobywców nagród wzrosły średnio o 114% w okresie 5 lat

- w przypadku zdobywców nagród sprzedaż zwiększyła się o 69% a łączne aktywa o 79%

- zdobywcy nagród osiągnęli lepsze o 56% wyniki niż grupa kontrolna w zakresie przychodu z działalności operacyjnej

Droga ciągłego doskonalenia

III etap doskonalenia - TQM - przyszłościowa koncepcja zarządzania

Orientacja Przywództwo Zaangażowanie

na klienta ludzi

Podejście Wzajemne korzystne Podejmowanie

procesowe powiązania z dostawcami decyzji na podst.

faktów

Podejście systemowe Ciągłe

do zarządzania doskonalenie

7 Tradycyjnych narzędzi sterowania jakością:

a) arkusze zbierania danych

b) karty kontrolne

c) stratyfikacja

d) diagram Ishikawy (ryba)

e) histogram

f) diagram Pareto

g) diagram korelacji

7 Nowych narzędzi sterowania jakością:

a) diagram pokrewieństwa

b) diagram relacji

c) wykres drzewa

d) diagram strzałkowy

e) diagram macierzowy

f) planowanie procesu podejmowania decyzji

g) macierzowa analiza danych

Wykład 3 (29.10.2006)

Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw

1. rola czynnika ludzkiego w podejmowaniu decyzji

2. procesy informacyjne i podejmowanie decyzji w przedsiębiorstwie

3. analiza procesów decyzyjnych

4. uwarunkowania i sposoby działania uczestników procesów decyzyjnych.

(planowanie operacyjne -organizacja planowania, cele, metody, narzędzia oraz doskonalenie planowania)

planowanie operacyjne działalności operacyjnej:

Cele kierowania operacyjnego:

Cel główny: przynoszenie zysku

Cele szczegółowe:

• zwiększenie sprzedaży wartościowo

• sprzedawanie większej liczby jednostek

• obniżanie kosztów produkcji

• poprawianie jakości wyrobów

PROCESY PODEJMOWANIA DECYZJI

ROLA CZYNNIKA LUDZKIEGO W PODEJMOWANIU DECYZJI

Poziom dyrekcji (4% wiedzy o procesach) zarząd firmy i rada nadzorcza

Średni poziom - bardzo ważny w przedsiębiorstwie

Pracownicy - 100%wiedzy o procesach

PRACOWNICY POWINNI OPANOWAĆ TZW INSTRUMENTY ZARZĄDZANIA BO:

• służą realizacji zadań i osiągania celów wyznaczonych przez przedsiębiorstwo

• pomagają kształtować jakość wyrobu na wszystkich etapach w cyklu jego istnienia ( projektowanie, produkcja, ....., kasacja)

wiedza minimalna potrzebna do zarządzania w organizacji:

1. zasady:

• Deminga

• Ciągłego doskonalenia (Kaizen)

#eliminacja przeciążeń

# strat

#niezgodności

• „ zero defektów”

• prace zespołowe

• metody

• QFD

• FMEA (tak było, tak jest, tak będzie)

• SPC

• narzędzia

• schemat blokowy

• diagram ishikowy (przyczynowo - skutkowy) „rybia ość”

• diagram Pareto (Lorenza)

• histogram

• arkusze kontrolne

• wykresy korelacji (rozrzutu)

• karty kontrolne

Personel powinien opanować

• zbieranie i przetwarzanie informacji

• wizualizację danych

• odkrywanie danych (wykrytych)

• monitorowanie oraz diagnozowanie procesów

• zbieranie danych do podejmowania decyzji

• analizowanie rezultatów podjętych działań

• proces doskonalenia produktów

SCHEMAT BLOKOWY
















































































Wykorzystanie arkusza kontrolnego:

• stosuje się do gromadzenia danych z jednoczesnym ich porządkowaniem

• dotyczy najczęściej wad, zdarzeń, dat

• projektowaniu jest indywidualnie dla problemów

Histogram jest to specjalny typ wykresu słupkowego pokazujący rozkład pewnej cechy ( częstotliwość występowania poszczególnych jej wartości)

Zasady tworzenia histogramu:

LICZEBNOŚĆ PRÓBKI n	LICZEBNOŚĆ PRZEDZIAŁU k
30-50	6-10
51-100	7-11
101-200	6-12
201-500	9-15

- szerokość przedziałów powinna być „naturalna” (np. co 0, 02 mm a nie co 0, 017)

• klasy muszą się wykluczać ( np. 1,25 < x ≤ 1,3 albo 1,25 ≤ x< 1,3)

• można podawać granice tolerancji

• unikać przedziałów pustych

Kiedy korzystać z histogramu

• prezentacja wyników potrzebnych do analizy problemu

• identyfikacja rozkładu

• prezentacja danych obrazujących efektywność rozwiązań

WYKRES PRZYCZYNOWO SKUTKOWY to sposób porządkowania umożliwiający wizualizację powiązań pomiędzy czynnikami ( przyczyną ) a wynikiem (problemem)

Cel: diagnoza przyczyn ( po fakcie dla działań korygujących lub przed dla zapobiegawczych)

WYKRES PRZYCZYNOWO SKUTKOWY jak się to robi:


określić rozważany problem



sporządzić wykres możliwych kryteriów, przyczyn (głównych) np.

dla probl. technicznych (5M+E) dla usług (5P)

- człowiek - ludzie

- materiał - wyrób

- metoda - cena

- zarządzanie - miesiące



- pomiar - sposób sprzedaży

- środowisko










(WYROBY)




człowiek metoda środowisko








problem













materiał maszyna zarządzanie

(USŁUGI)




ludzie wyrób cena








problem













promocja miejsce sposoby sprzedaży

Kierowanie i decyzje: podjęcie decyzji jest procesem wartościowania, budowania relacji między różnymi rozwiązaniami i dokonywania wyboru tego z nich któremu decydent przypisuje najwyższą użyteczność

Proces decyzyjny stanowi zbiór operacji mających miejsce pomiędzy sytuacją wejściową a sytuacją wyjściową. Jest to proces transformacji stanu zaistniałego w stan pożądany lub zadowalający

Efektywność decyzji to funkcje:

• istoty i złożoności problemu

• wiedzy i umiejętności decydenta

• kompleksowości i wiarygodności posiadanych informacji

• procedur podejmowania decyzji i stosowanych przez decydenta narzędzi

jakość decyzji:

jakość podejmowanych decyzji decyduje o powodzeniu lub niepowodzeniu

• decyzje powinny być oparte na wyczuciu i intuicji oraz rzetelnej wiedzy info i wyobrażeń decydenta

• zarządzanie to:

planowanie (prognozowanie), organizowanie, motywowanie i kontrolowanie

Decydowanie

• decydowania trzeba się uczyć

• intuicja i inteligencja nie wystarczają

• konieczne jest stałe dokształcanie i kształcenie w sztuce podejmowania decyzji, zdobywanie doświadczenia, dzięki analizowaniu między innymi procesów.

Kierowanie: 5 warunków niezbędnych kierownikowi:

1. znajomość pracy

2. znajomość obowiązków

3. funkcja szkoleniowa

4. postępowanie z pracownikami

5. ciągłe doskonalenie zawodowe.

Skutki kierowania w zakresie m. in.

• jakości (polepszanie jakości produkcji)

• kosztów (obniżenie kosztów i cen)

• bezpieczeństwa (podniesienie poziomu)

• systemu pracy (skrócenie czasu produkcji)

• całkowitego czasu produkcji (czynności produkcyjne mają być prostsze)

Wykład 4 (19.11.2006)

1. Zarządzanie przez jakość

2. Doskonalenie działania przedsiębiorstwa

3. Zasady działania jednostek gospodarczych

4. Efektywność, skuteczność i wydajność działania

ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM


Planowanie Organizowanie






Kontrolowanie Motywowanie

Ewolucja podejścia do zapewnienia jakości na przestrzeni ostatnich 50 lat

1. kontrola jakości w fazach wytwarzania

2. sterowanie jakością procesów produkcyjnych

3. zapewnienie jakości w systemie produkcyjnym

4. zarządzanie jakością TQM

Jakość (definicje):

- ogół cech i właściwości wyrobu lub usługi decydujący o zdolności wyrobu i usługi do zaspokojenia stwierdzonych lub przewidywanych potrzeb (PN ISO 84.02.1996)

- stopień w jakim zbiór inherentnych właściwości spełnia wymagania (PN-EN ISO 9000:2001)

Wyrób - wynik procesu (PN-EN ISO 9000:2001)

Są 4 następujące kategorie wyrobu:

1. usługa

2. wyrób intelektualny

3. przedmiot materialny

4. materiały przetworzone

Proces - zbiór działań wzajemnie powiązanych lub wzajemnie oddziałujących, które przekształcają wejścia w wyjścia

WE WY






Proces

Jakość projektowa, jakość wykonania, jakość eksploatacji

Zapewnienie jakości Sterowanie jakością





(wykres)

Ewolucja podejścia do zapewnienia jakości na przestrzeni ostatnich 50-ciu lat:

1. Zarządzanie jakością (zarządzanie przez jakość TQM)

1. jakość jest traktowana jako obiekt zarządzania - stosowany jest w nim pełny zestaw funkcji zarządczych

2. zarządzanie przez jakość sprowadza się do uznania, że wszystkie materialne i niematerialne składniki przedsiębiorstwa produkcyjnego wpływają na jakość produktów i procesów wewnętrznych oraz zewnętrznych.

TQM a ISO 9000

(wykresy)

skuteczność - stopień w jakim planowane działania są zrealizowane i planowane wyniki osiągnięte.

efektywność - relacja między osiągniętymi wynikami a wykorzystanymi zasobami przedsiębiorstwa.

Główne zasady zarządzania jakością

1. orientacja na klienta

2. przywództwo

3. zaangażowanie ludzi

4. podejście procesowe

5. systemowe podejście do zarządzania

6. ciągłe doskonalenie

7. podejmowanie decyzji na podstawie faktów

8. wzajemne korzystne powiązania z dostawcami

Wykład 5 (03.12.2006)

Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa obejmuje m.in.:

1. uwarunkowania rozwojowe przedsiębiorstw

2. rachunkowość w przedsiębiorstwach

3. reguły postępowania przy rozliczeniach

4. zawartość sprawozdań finansowych

5. kluczowe czynniki kontroli

6. sprawozdania i analizy finansowe

7. rozliczenia finansowe przedsiębiorstw

8. metody rachunkowe wykorzystywane w analizach:

1. metoda podstawień łańcuchowych

2. metoda reszty

3. metoda wskaźnikowa

4. metoda funkcyjna

5. metoda podstawień krzyżowych

6. wskaźniki stosowane w analizie

Uwarunkowania rozwojowe przedsiębiorstw

• proces dostosowywania rachunkowości do przepisów UE trwa od 1991 r.

• tendencja do tworzenia globalnego społeczeństwa informacyjnego

• konieczność transformacji gospodarek narodowo-państwowych

• globalizacja finansowa i pieniężna, informacyjna oraz transportowa

• ekspansja wielu firm na rynkach międzynarodowych i przepływ kapitału

Przewiduje się, że do 2010 r. zostanie utworzony wspólny obszar gospodarczy między USA a UE

W rachunkowości będą stosowane wspólne:

• terminologia

• zasady

• procedury

• reguły

• ujednolicone miary

Konieczność częstej wymiany parku maszynowego (nowe lepsze technologie, większe wydajności, niezawodność pracy maszyn i urządzeń, automatyzacja procesów, ochrona środowiska itp.)

Tendencja do elastyczności działania, kreatywności, myślenia, innowacyjności w przedsiębiorstwie, wdrażania rozwiązań systemowych.

Tendencja do poszukiwania nisz rynkowych i ogromna operatywność działania przedsiębiorstw.

Rachunkowość w przedsiębiorstwach

Cechy:

1. wyrażenie wszystkich procesów gospodarczych w mierniku pieniężnym pozwalającym sprowadzić je do wspólnego mianownika

2. dokonywanie rejestracji procesów gospodarczych wyłącznie na podstawie dokumentów źródłowych, stwierdzających fakt wystąpienia operacji gospodarczej

3. stosowanie do rejestracji specyficznych urządzeń księgowych; podstawowym urządzeniem jest konto

4. określenie przekrojów informacji o działalności gospodarczej jednostki przez opracowanie zakładowego planu kont

5. stosowanie do rejestracji operacji gosp. na kontach zasady podwójnego zapisu

6. zachowanie ciągłości rejestracji operacji gosp. w kolejnych latach kontynuacji działalności jednostki dzięki zastosowaniu metody „od bilansu do bilansu”

7. potwierdzenie wiarygodności rejestracji operacji gosp. i stanów finansowo-majątkowych poprzez inwentaryzację; w razie wystąpienia różnic między stanem rzeczywistym a stanem ewidencyjnym, dokonuje się korekty stanu ewidencyjnego

8. potrzeba harmonizacji i standaryzacji

rachunkowość - jest ściśle określonym systemem jednostkowej ewidencji gosp. Opiera się na zastosowaniu specyficznych metod

Podstawowymi pojęciami w rachunkowości są: majątek, kapitał, aktywa, pasywa, przychody, dochody.

Zadaniem rachunkowości jest:

1. dostarczenie informacji niezbędnych do podejmowania decyzji

2. umożliwienie kontroli działalności i sytuacji majątkowych

3. gromadzenie danych dla potrzeb makroekonomicznych

4. tworzenie podstaw liczbowych do analizy działalności

5. ułatwienie sporządzania deklaracji podatkowych

Podstawowe formy prezentacji w rachunkowości:

1. Sprawozdania finansowe (korzysta z nich: zarząd, inwestorzy, pracownicy, rząd, społeczeństwo)

2. Deklaracje podatkowe (korzysta z nich: urząd skarbowy)

3. Meldunki do zarządu (korzysta z nich: zarząd)

4. Raporty specjalne (korzysta z nich: GUS, banki, sąd i inne organizacje)

Przykładowe modele rachunkowości:

1. model brytyjsko-amerykański (anglosaski) - 44 kraje

2. model kontynentalny - 30 krajów

3. model południowo-amerykański (m.in. Argentyna, Brazylia) - 13 krajów

4. model mieszany (27 krajów, w tym Polska, Białoruś …)

5. model komunistyczny (Kuba)

6. model oparty na międzynarodowych standardach rachunkowości

Wzorcowy plan kont

Zespół 0 Majątek Trwały

Zespół 1 Środki pieniężne

Zespół 2 Rozrachunki i Roszczenia

Zespół 3 Materiały i Towary

Zespół 4 Koszty według rodzaju i ich rozliczanie

Zespół 5 Koszty według typów działalności i ich rozliczanie

Zespół 6 Produkty

Zespól 7 Przychody

Zespół 8 Fundusze i kapitały

Zakładowy plan kont:

1. pozwala ograniczyć wysiłek

2. pełni rolę wspólnego języka księgowego

3. prowadzi do racjonalnej unifikacji sposobu księgowania

4. znacznie ułatwia sporządzanie programów obsługujących

Sprawozdania finansowe

Sprawozdawczość finansowa składa się z:

1. bilansu

2. rachunku zysków i strat

3. informacji dodatkowej

Ponadto umożliwia tworzenie m.in. sprawozdań z:

• przepływu środków pieniężnych

• działalności w roku obrotowym

Sprawozdania i analizy finansowe umożliwiają:

1. ustalenie wyniku finansowego w poszczególnych okresach obrachunkowych

2. ustalenie podstaw obciążeń podatkowych, co pozwala na rozliczenie przeds. z budżetem

3. wyznaczenie stanów należności i zobowiązań, wpłat i wypłat w celu kształtowania zdolności płatniczej przedsiębiorstwa

4. badanie struktury majątku i kapitałów dla prowadzenie polityki kredytowej, kształtowania dźwigni finansowej itp.

5. dostarczenie danych potrzebnych do kompleksowej analizy i oceny sytuacji finansowej

Zarządzania i kierowanie zasobami ludzkimi

ZARZĄDZANIE

PLANOWANIE ORGANIZOWANIE MOTYWOWANIE KONTROLOWANIE


(prognozowanie) (samokontrola)











Wartość = chęci + możliwości + odpowiedni klimat

Motywowanie - odnosi się do przeżyć psychicznych człowieka; stanowi ona proces regulacji, który pełni funkcję sterowania czynnościami tak, aby prowadziły do osiągania celu

Trzy modele pracy i trzy modele motywacji”

1. model tradycyjny (pieniądze)

2. model stosunków międzyludzkich (potrzeby i przydatność)

3. model zasobów ludzkich (większa odpowiedzialność za rozwijanie własnych inicjatyw)

1. teoria treści - zajmowanie się tym „co” się motywuje

2. teoria procesu - koncentracja na tym „jak” się motywuje

3. teoria wzmocnienia - nacisk na sposoby uczenia się zachowań

Polityka jakości firmy

Celem firmy zazwyczaj jest dążenie do pełnego zadowolenia klientów poprzez zaspokojenie ich oczekiwań i potrzeb na poziomie np. nieosiągalnym przez innych producentów w danej branży czy rynku.

FIRMA:

- specjalizuje się w produkcji wyrobów dla konkretnych odbiorców

- wyroby zgodne z polityką jakości (powinny być trwałe i niezawodne w działaniu oraz sprzedawane po

rozsądnych cenach)

- produkcja powinna być stale dostosowywana do ciągle wzrastających potrzeb i wymagań klientów

Podejście procesowe








K Odpowiedzialność kierownictwa K



L L



I I

E Zasoby pomiary, analizy, E


N wnioskowanie, poprawa


T N

T








PROCES WYRÓB

Przełamywanie barier ludzkich

Każde działanie, które zmienia w istotny sposób dotychczasowy sposób postępowania i przyzwyczajenie oraz nawyki wywołuje bariery i opór pracowników.

Wdrażanie czegoś nowego wymaga wysiłku i aktywności w obszarze niekiedy nie akceptowalnym.

Człowiek jest tak skonstruowany, że musi być uaktywniany, pobudzany (motywowany) do działania.

Ważne są szkolenia pracowników, na których mają szansę zapoznać się z celami do osiągnięcia i zrozumieć, że proces wdrażania tego typu działań jest nieodwołalny oraz dla firmy jest uzasadniony.

Każdy człowiek jeśli nie rozumie czegoś staje się nieufny, zamknięty w sobie i niekiedy wystraszony własną niewiedzą i brakiem zrozumienia.

To wywołuje opór, niechęć i wrogość do proponowanych zmian. Dopiero zdobycie wiedzy, pewnego doświadczenia, a także świadomości i odpowiedzialności toruje drogę do zmian.

Szkolenia mają być prowadzone perfekcyjnie i profesjonalnie z uwzględnieniem potrzeb ludzkich:

- samorealizacji

- uznania

- społeczne

- bezpieczeństwa

- fizjologiczne

- estetyczne

Wszystkie ww. potrzeby są ważne i skutkują na zachowanie się każdej jednostki

85 % błędów wywołuje SYSYEM

15 % błędów wywołuje CZYNNIK LUDZKI

Najlepsze efekty przełamywania barier można uzyskać stosując motywację ekonomiczną

Najskuteczniejszą metodą jest szkolenie, przekonywanie, uświadamianie całej złożoności problemów, które są związane ze zmianami i definiowanie jasnych i przejrzystych oraz możliwych do realizacji celów.

Ważne jest również podkreślenie ogromnej roli do spełnienia jaką ma dana osoba i uświadomienie jej, że wszyscy pracują w systemie i nad rozwojem systemu.

Szkolenia:

1. poczucie integracji i osobistej więzi jest początkiem sukcesu

2. przykład pozytywnych działań i aktywności powinien pochodzić od kierownictwa

3. kierownictwo powinno posiadać wiedzę i doświadczenie

4. ważna jest również atmosfera w pracy

Wytyczne dla pracowników:

1. każdy pracownik powinien nie tylko znać swoje miejsce i zadania (prawa i obowiązki) lecz również utożsamiać swój byt i sukces życiowy z sukcesem firmy

2. powinien mieć również szanse i obowiązek dokształcania się aby coraz lepiej, wydajniej i efektywniej realizować zadania produkcyjne

Zarządzanie wiedzą w organizacji

Jest „określonym i systematycznym zarządzaniem istotną dla organizacji wiedzą i związanymi z nią procesami kreowania, zbierania, organizowania, dyfuzji, zastosowań i eksploatacji realizowanymi w dążeniu do osiągania celów organizacji”.

Systemy informatyczne zastosowane w firmach wykładniczo zwiększyły możliwości przetwarzania informacji.

Wykład 6 (17.12.2006)

Plany strategiczne i operacyjne

10 czynników planu:

a) zasoby - to, co ma być wykonane

b) metody, procesy, procedury - jak ma być plan realizowany

c) zadania - ustalenie jakie czynności mają być wykonane

d) porządek lub procedury - ustalenie harmonogramu

e) osoby - przyporządkowanie zadań do konkretnych osób

f) ponowne określenie celu - związanego z planem

g) miejsce - określenie gdzie dane zadania mają być wykonane

h) wiążące terminy - rozkłady i harmonogramy

i) punkty - określenie miejsc kontroli planu

j) wyznaczone miary - w jaki sposób oceniać skuteczność, czy realizacja planu jest mierzona

Planowanie w przedsiębiorstwie

1. podejście procesowe

2. podejście systemowe





SYSTEM

Struktury organizacyjne Dokumentacja Procesy Zasoby

3. ciągłe doskonalenie

Każda organizacja powinna być:




1. efektywna

2. skuteczna ↔ CWQC - Partycypacyjny proces doskonalenia (współuczestnictwo)

3. wydajna utożsamiany z TQM

Działalność gospodarcza

Zbiór operacji gospodarczych (wytwarzanie, sprzedaż (z zyskiem)) określonych dóbr (wyrobów gotowych) lub sprzedaż dóbr zakupionych od innych podmiotów gospodarczych (towarów) bądź odpłatne (z zyskiem) świadczenie usług.

Przykłady działalności gospodarczej:

1. wytwórcza

2. budowlana

3. handlowa

4. usługowa

Prowadzona w celach zarobkowych i na własny rachunek

Jednostki prowadzące działalność gospodarczą:

- osoby fizyczne

- osoby prawne (SA., Sp. z o.o., spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe)

- jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej






spółka jawna spółka cywilna spółka komandytowa


utworzone zgodnie z przepisami prawa, muszą mieć wpis do ewidencji działalności gospodarczej, który zawiera:

- oznaczenie podmiotu gospodarczego

- przedmiot działalności gospodarczej

- miejsce wykonywania działalności

- datę rozpoczęcia działalności

Geneza przedsiębiorstwa

1. Przedsiębiorstwa - produkty historyczne

2. Powstały wraz z rozwojem stosunków towarowo-pieniężnych (ośrodki stosowania racjonalnego gospodarowania)

3. Protoplastą przedsiębiorstwa była manufaktura w Anglii

4. Cechy manufaktury:

1. nie występuje techniczny podział pracy

2. niskie techniczne uzbrojenie pracy

3. najczęściej bardzo trudne warunki pracy

Forma, rodzaje i typy przedsiębiorstw

1. Kryterium własności:

1. prywatne

2. państwowe

3. samorządu terytorialnego

4. spółdzielcze

5. mieszane

Ad 1) Przeds. prywatne:

1. powstałe do 1989 r.

2. powstałe od 1990 r.

3. powstałe jako wynik prywatyzacji

1. jednoosobowe

2. w formie różnego rodzaju spółek (np. rodzinnych)

3. spółka pracownicza (np. system pracowniczy własności akcji)

Ad 2)

Przedsiębiorstwa państwowe

- Kapitał Państwa

- Korzyści z prowadzenia działalności dla Państwa


- Państwo ponosi ryzyko finansowe




Ust o przeds. państwowym z Komercjalizacja przeds.

25.09.1981 r. Dz.U. nr 18 poz. 122 jednoosobowa spółka Skarbu Państwa (KH)

Przedsiębiorstwa stanowiące własność państwową osób prawnych

- powołane przez przedsiębiorstwa państwowe (włożony kapitał)

- wyodrębnione z dużych przedsiębiorstw Skarbu Państwa i zamienione na spółki

- nabywanie akcji (udziałów) - wzrost

- zamienianie (konwersja) przez wierzycieli - pakiety kontrolne

<PRYWATYZACJA> Agencja Rozwoju Przemysłu, Powszechny Zakład Ubezpieczeń

Ad 3)

• są własnością samorządu: województw, powiatów i gmin (przeds. komunalne)

• mają charakter przeds. użyteczności publicznej

• usługi komunalne, zaopatrzenie w wodę

• usługi komunikacyjne, utrzymanie czystości

NON - PROFIT - ORGANIZATION

Ad 4)

Dobrowolne i samorządne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą. Spółdzielnia może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków i ich środowiska.

Ad 5)

• mieszane formy własności

• nie do końca jasne kryteria działalności takiej spółki

• właścicielami mogą być osoby fiz. i prawne

2. Kryterium - Prawne formy przedsiębiorstw

1. jednoosobowe

2. spółka cywilna

3. spółki prawa handlowego

Decyzje o wyborze lub zmianie formy działalności gospodarczej:

1. tryb i warunki założenia

2. bezpieczeństwo majątkowe

3. zagospodarowanie zysku i straty

4. możliwość powiększenia kapitału (giełda)

5. zabezpieczenie trwałości firmy

6. kto zarządza, reprezentuje

7. zasady opodatkowania, księgowania

8. obowiązek udzielania informacji

9. zasady likwidowania firmy

TEORIA PRZEDSIĘBIORSTWA

Struktury organizacyjne

1. STRUKTURA LINIOWA

jest najprostszym i podstawowym typem organizacji pracy. Opiera się ona na wyodrębnieniu kierownika oraz podlegającym mu pracowników. Zespół pracujący nad danym zadaniem charakteryzuje się tym, że wszyscy współpracownicy znajdują się na tym samym szczeblu w hierarchii, odpowiadając jedynie kierownikowi projektu, który jest ich bezpośrednim przełożonym.


Zalety
+ Niewątpliwą zaletą tej struktury jest jedność kierowania. Pracownicy posiadają tylko jednego, stałego kierownika, dzięki czemu nie występują sprzeczności w wydawanych poleceniach i wykonywanych zleceniach (może to mieć miejsce w przypadku, gdy zespół tworzony jest tylko na czas zadania, a pracownicy oprócz szefa projektu podlegają również kierownikowi ich komórki macierzystej).
+ Kolejną zaletą jest fakt, iż w strukturze liniowej personel pracuje cały czas na tym samym miejscu, nie ma tu przenoszenia pracowników do innego działu czy zespołu. Stworzone grupy są stałe i niezmienne pod względem ich składu.
+ Struktura ta nie wymaga wysokich nakładów koordynacyjnych. Kierownik działu jest równocześnie osobą nadzorującą i koordynującą pracę zespołu.


Wady
- Z drugiej strony pełniąc obie funkcje kierownik działu jest bardziej obciążony. Oprócz stałych obowiązków staje się on również kierownikiem projektu.
- Wadą tej struktury jest to, iż nie zawsze w obrębie danego wydziału znajdują się fachowi i jakościowo odpowiedni do zadania pracownicy.
Struktura liniowa jest najczęściej stosowana w małych przedsiębiorstwach ze względu na niewielką liczbę zatrudnianych pracowników oraz łatwość wprowadzenia i stosowania.

2. STRUKTURA SZTABOWO-LINIOWA

jest oparta na dominacji więzi podporządkowania między elementami przedsiębiorstwa, chociaż dopuszcza się również występowanie więzi funkcjonalnych. W strukturze liniowo-sztabowej występują komórki sztabowe (sztaby doradcze). Dzięki wyodrębnieniu "linii i sztabu" możliwe jest zachowanie zasady jedności kierowania, ponieważ komórki funkcjonalne (sztabowe) mogą wpływać na zachowanie wykonawców tylko za pośrednictwem kierowników liniowych. W tym typie struktury organizacyjnej występują rozbudowane więzi funkcjonalne o różnym kierunku i przebiegu.

Zalety:
+ Jednolitość rozkazodawstwa
+ Branie pod uwagę specjalistycznego wsparcia
+ Fachowe przygotowanie procesu decyzyjnego dzięki wykorzystaniu wiedzy specjalistów
+ Obciążenie komórek liniowych

Wady:
- Konflikty na linii menadżer- komórka sztabowa, wynikające z faktu posiadania wiedzy przez komórki sztabowe a władzy przez komórki liniowe
- Skłonność do autonomizacji komórek sztabowych i przejmowanie przez nie funkcji komórek liniowych oraz związane z tym ryzyko nadmiernego wzrostu liczby Komorek sztabowych

3. STRUKTURA FUNKCJONALNA

Znajduje zastosowanie w firmach o niedużych rozmiarach z ograniczoną liczbą zadań. Charakteryzuje się występowaniem działów funkcjonalnych kierowanych przez specjalistów oraz złamaną zasadą jedności rozkazodawstwa. W strukturze tej dany członek organizacji, pracownik podlega więcej niż jednemu kierownikowi. W przypadku problemów przy wykonywaniu zadań może zwrócić się do odpowiedniego specjalisty.
Zastosowanie tego typu struktury wymaga istnienia dużego zaufania między kierownikami, ponieważ w przeciwnym przypadku prowadzić może to do konfliktów. Tego typu struktury zostały po raz pierwszy wprowadzone przez Frederica Taylora.

Struktura funkcjonalna
Zalety	Wady
zdolność szybkiego reagowania na zmiany, łatwy nadzór, możliwość konsultacji kierowniczych, specjalizacja na poziomie funkcjonalnym i hierarchicznym, krótkie drogi przepływu informacji, kompetentna porada doradców, większa elastyczność, koncentracja na zadaniach.	naruszenie zasady jednoosobowego kierownictwa, problem z rozgraniczeniem zakresu odpowiedzialności i kompetencji kierowników, możliwość wydania sprzecznych poleceń, zbyt rozbudowany aparat kierowniczy, łatwość automatyzacji komórek funkcjonalnych, trudności koordynacji czynności kierowniczych.

4. STRUKTURA MACIERZOWA

została wprowadzona w latach 60 w przemyśle kosmicznym. Pionierską role w zastosowaniu tej struktury odegrała NASA (National Aeronautics and Space Administration). Strukturę macierzową najczęściej buduje się wokół problemów lub projektów, w których realizację zaangażowana jest organizacja. Są one na ogół ujmowane w wierszach macierzy. Kolumny macierzy są odpowiednikami stałych, powtarzalnych funkcji, podobnych do funkcji występujących w strukturze funkcjonalnej.
Struktura ta ma zastosowanie w przypadku wystąpienia potrzeby realizacji pewnych przedsięwzięć specjalnych, które wymagają powołania zespołów projektowych. Członkami tych zespołów są pracownicy stałych komórek organizacyjnych.
Oddelegowanie pracowników może odbywać się na zasadzie:

• pełnego wyłączenia z macierzystej komórki na czas realizacji przedsięwzięcia i całkowitego podporządkowania służbowego kierownikowi powołanego zespołu projektowego (mówimy wtedy o tzw. zespołach projektowych),

• podwójnego podporządkowania pracowników: zarówno kierownikowi macierzystej komórki, jak i kierownikowi zespołu (takie rozwiązanie odpowiada typowym strukturom macierzowym).

Macierzowa struktura organizacyjna to dość skomplikowane przedsięwzięcie. Nie każda firma potrafi ją skutecznie wdrożyć. Stosowanie tej struktury może prowadzić do wielu zjawisk zarówno pozytywnych jak i negatywnych w danej organizacji.


Zalety:

• stwarza warunki do pracy interdyscyplinarnej

• sprzyja rozwijaniu umiejętności współpracy

• jest elastyczna

• sprzyja wysokiej identyfikacji pracowników z celami

• stwarza samoczynne mechanizmy koordynacji

• sprzyja powstawaniu zjawiska synergii

Wady:

• wysokie koszty zarządzania

• możliwość wystąpienia anarchii

• wydłużony czas realizacji zadań (sprzyja dyskusjom, a nie działaniu)


Struktury macierzowe stosowane są przez takie firmy, jak: ABB, Hewlett Packard, Henkel.

Przedsiębiorstwo jest działalnością członków organizacji oraz wykorzystaniem wszystkich jej zasobów dla osiągnięcia ustalonych celów. Należy więc znać i rozumieć: planowanie, organizowanie, motywowanie i kontrolowanie. Skuteczne osiąganie celów jako działanie pokazano poniżej:


Planowanie Organizowanie

(formułowanie i ustalanie celów) (tworzenie organizacji)






Kontrolowanie Motywowanie

(weryfikowanie rezultatów z celami) (pobudzanie do pracy)

PLANOWANIE

Planowanie - jest powtarzalnym procesem organizacyjnym. Wyznaczany jest cel organizacji i określany sposób osiągnięcia tego celu. Pozwala ono na:

- uzyskanie przez organizację stosownych środków

- działanie członków zgodne z przyjętymi procedurami

- śledzenie i pomiar stopnia realizacji celów (sprzężenie zwrotne)

W procesie planowania wyróżnić można etapy: określania celów, oceny sytuacji, ustalania procedury, przypisywania odpowiedzialności, sprawdzania możliwości realizacji i kosztów etapu.

Problemy spotykane przy planowaniu

1. niechęć do ustalania celów

2. niechęć do rezygnowania z wybranych celów

3. lęk przed niepowodzeniem

4. brak znajomości organizacji

5. częściowy udział w zadaniach

6. brak znajomości otoczenia

7. brak pewności siebie

Podstawy organizowania - 5 zasad

1. specjalizacja pracy

2. zrównoważone stanowisko pracy

3. wzbogacenie pracy

4. hierarchia jedności kierowania

5. właściwe rozłożenie uprawnień

Cechy skutecznej kontroli: ścisłość, aktualność, obiektywizm i zrozumiałość, koncentracja na strategicznych punktach kontroli, realizm ekonomiczny i organizacyjny, koordynacja, elastyczność, normalność i operatywność, akceptacja członków.

Współcześnie filozofią zarządzania jest jednak controling.

Wykład 7 (14.01.2007)

Zarządzanie i kierowanie zasobami ludzkimi:

1. Wpływ struktury własnościowej na zarządzanie

2. Przygotowanie kadr menedżerskich

3. Procesy szkolenia i doskonalenia wiedzy, umiejętności i doświadczenia

4. Wykorzystywanie wiedzy, doświadczeń i umiejętności

1. 1990 - Lean Management (w Japonii firma Toyota)

2. 1991 - Agila Organization (organizacja szczupła, zwinna i elastyczna)

3. 1992 - Virtual Corporation

Ad I.

- praca grupowa

- osobiste zaangażowanie

- sprężenie zwrotne

- priorytet wartości dodanej

- standaryzacja

- ciągłe ulepszanie

- natychmiastowa eliminacja przyczyn błędów - przewidywanie i stopniowe doskonalenie

Ad II.

Stosowanie rozwiązań w zakresie organizacji i zarządzania, których nie stosuje konkurencja (zdolność do natychmiastowego reagowania na zmiany zachodzące w otoczeniu rynkowym)

Poszukiwanie i ograniczenie do minimum wszelkiego rodzaju strat (automatyzacja, sterowanie)

Integracja organizacji, ludzi, technologii

1. integracja wszystkich elementów

2. grupy robocze

3. tworzenie w przedsiębiorstwie otoczenia innowacyjnego i uczącego się

4. ciągłe doskonalenie realizowanych procesów

5. przystosowanie się do zmian

6. skupienie się na klientach

Ad III.

Organizacje wirtualne

Formy sieci przedsiębiorstw np.

- alianse strategiczne

- konsorcja

- umowy kooperacyjne

Wewnętrzny system teleinformacyjny np.

- Infernet

- informatyczny system zarządzania

- telefonia ruchoma

- Internet

- ekstranet

Metody doskonalenia organizacji:

1. TQM

2. Benchmarking (poszukiwanie najlepszego w klasie)

3. CIP - systematyczne doskonalenie

4. Outsourcing (poszukiwanie zewnętrznych możliwości wykonania zadań)

5. CE - inżynieria działania

6. SCP - partnerstwo w łańcuchu dostawców

7. TBW - zespołowe formy pracy

8. LC - kultura sprzyjająca uczeniu się

9. TPM - kompleksowe utrzymanie ruchu (gotowość do pracy)

10. JIT - just in time

11. EMP - dobór personelu wykonawczego, delegowanie uprawnień

12. BPR - business process reengineering

Zarządzanie Zasobami Ludzkimi

Zarządzanie jest procesem nieustannego wdrażania w przedsiębiorstwie filozofii, metod i narzędzi.

Zmiany te mający charakter ciągły należy monitorować.

System obsługi bezawaryjnej TPM

Głównym celem jest stałe doskonalenie efektywności pracy maszyn i urządzeń przy aktywnym współuczestnictwie wszystkich pracowników przedsiębiorstwa w procesach obsługi konserwacyjno-remontowej.

Zintegrowany System Zarządzania Zasobami Przedsiębiorstwa (MRPII)

1. Planowanie biznesowe - cele finansowe i strategiczne, określenie posiadanych i dostępnych zasobów (ludzkich, technologicznych, materiałowych)

2. Planowanie operacji i sprzedaży - plan biznesowy związany ze sprzedażą, produkcją, zaległymi dostawami (planowanie operatywne wykonania założeń planu)

3. Analiza popytu - sporządzenie prognozy sprzedaży na okres zazwyczaj roczny. Na tej podstawie sporządza się plany sprzedaży oraz definiuje się zadania

4. Przybliżone planowanie - zapotrzebowanie na moce produkcyjne definiuje to, co jest potrzebne do zrealizowania planów sprzedaży czy ich wykonanie jest możliwe

5. Operatywny plan produkcji - definiuje przeważnie w okresie najbliższego roku, ilość sztuk poszczególnych wyrobów, jakie powinny być dostarczone klientowi biorąc pod uwagę istniejące zapasy produkcyjne i magazynowe

6. Dokładne planowanie - zapotrzebowanie na materiały i moce produkcyjne definiuje kiedy mają być wyprodukowane wyroby, których daty dostaw określa operatywny plan produkcji

7. Harmonogramowanie produkcji (dostaw) - definiuje dokładnie ilość i czas wykonania wyrobów, jakie powinny być wyprodukowane, sprawdzając ilości zaplanowane z faktycznie wyprodukowanymi i dostarczonymi.

Nowoczesne zarządzanie zasobami ludzkimi

Jest przede wszystkim oparte na obserwacji praktyki, ściślej zaś tych rozwiązań, które „sprawdzają się”. Baczna obserwacja praktyki prowadzi bowiem do odkrycia bogactwa rozwiązań i uwarunkowań.

Podstawowe pojęcia i definicje zarządzania

Pojęcie zarządzania wg R.W. Griffin'a - zarządzanie jest zespołem działań obejmującym planowanie i podejmowanie decyzji, organizm prowadzenia tj. kierowanie ludźmi i kontrolowanie skierowanych na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe oraz informacyjne) i wykonanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny.

Sprawny - to wykorzystujący zasoby mądrze bez zbędnego marnowania

Skuteczny - to działający z powodzeniem

Pojęcie zarządzania wg Drucker'a - zarządzanie dotyczy przede wszystkim ludzi; jego celem jest także współdziałanie wielu osób, które potrafi zneutralizować słabości i maksymalnie wykorzystać talenty i silne strony uczestników.

P. Drucker wyróżnia następujące cechy zarządzania:

1. zarządzanie dotyczy przede wszystkim ludzi

2. zarządzanie jest głęboko osadzone w kulturze

3. zarządzanie wymaga prostych i zrozumiałych wartości, celów działania i zadań jednoczących wszystkich ludzi

4. zarządzanie powinno doprowadzić do tego by organizacja była zdolna do uczenia się

5. zarządzanie wymaga komunikowania się zarówno wewnątrz organizacji jak i z otoczeniem

6. zarządzanie wymaga rozbudowanego systemu wskaźników, pozwalających stale i wszechstronnie monitorować, oceniać i poprawiać efektywność działań

7. zarządzanie musi być jednocześnie zorientowane na podstawy i najważniejszy ostateczny rezultat, jakim jest zadowolony klient

Do najważniejszych decyzji należy zaliczyć:

- decyzje strategiczne

- decyzje taktyczne

- decyzje operacyjno-bieżące

Zarządzanie firmą XXI wieku

1. są różne sposoby organizacji tego samego biznesu

2. dopuszcza się hybrydowe struktury organizacyjne

3. można w różny sposób zarządzać personelem

4. istnieje możliwość wykorzystania uniwersalnych technologii

5. zakończenie ery zarządzania „nakazu kontrolnego”

6. firma może być ulokowana w dowolnym zakątku ziemi

7. wzrost zainteresowania zasobami ludzkimi

8. zarządzanie firmą XXI wieku musi być skierowane na zewnątrz firmy (przez definiowanie celów w kontekście potrzeb rynku i klienta a nie samej firmy

Zasada 5W 2H

Systemowe podejście do restrukturyzacji, właściwa rzecz na właściwym miejscu i o właściwym czasie.

5W:

- co jest

- dlaczego

- kto

- kiedy

- gdzie

2H:

- w jaki sposób

- za ile

Metoda SMART dotyczy celów działania.

Cel musi być:

S - konkretny

M - mierzalny

A - osiągalny

R - istotny

T - terminowy

Wykład 8 (28.01.2007)

KAI - zmiana

ZEN - dobrze (na lepsze)

Za mistrza KAIZEN uznany jest japończyk Hasanki Ima - twórca i założyciel

Filozofia Kaizen oznacza poprawę i ciągłe doskonalenie życia społecznego oraz zawodowego. W ujęciu gospodarczym jest to sposób na zwiększenie efektywności organizacji.

Podejście japońskie (Kaizen)

- nacisk na rozwój poprzez optymalizację istniejących zasobów

- „małe kroki” (zmiany ewolucyjne)

- ciągły proces rozwoju

- docenianie wkładu pracy wniesionego przez pracowników

Podejście zachodnioeuropejskie:

- naciski na szybki rozwój, zwiększenie zasobów inwestycji

- „duże kroki” (zmiany rewolucyjne)

- najwyższą rolę odgrywają wyniki i rezultaty a nie wkład poczyniony przy ich organizacji

Optymalizacja istniejących zasobów wg Kaizen

1. rozpoznanie miejsc powstawania marnotrawstwa ( którymi mogą być miejsce produkcji, biuro)

2. obserwacja przedmiotów i rzeczywistych zachowań pracowników

3. identyfikacja strat i marnotrawstwa oraz ich likwidacja

4. ciągłe doskonalenie w każdym możliwym miejscu

W ciągu pięcioletniego konsekwentnego stosowania tej filozofii można osiągnąć następujące korzyści:

- skrócenie czasu wytwarzania do 50%

- redukcja zapasów do 80%

- redukcja miejsca do 70%

- wzrost produktywności do 30%

- redukcja czasu usuwania błędów do 90%

Osiągnięcie takich wyników było możliwe po spełnieniu kilku kluczowych warunków:

1. przyjęcie pełnej odpowiedzialności przez najwyższy szczebel zarządzania za wdrożenie Kaizen

2. gotowość średniego szczebla na zmianę konwencjonalnych metod produkcji i realizacji usług

3. dostosowanie kwalifikacji pracowników niższego szczebla, aby umożliwiały stosowanie metod i narzędzi Kaizen

Podejmowanie decyzji a jakość

Pojęcie decyzji

HACCP - Analiza zagrożeń i Krytyczny Punkt Kontrolny

HACCP - system zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego żywności polegający na efektywnej kontroli zagrożeń w Krytycznych Punktach Kontrolnych ustalonych na podstawie analizy zagrożeń.

Idea systemu HACCP - podejście prewencyjne

Zapobieganie zagrożeniom zdrowotnym (kontrola, eliminacja, redukcja)

- surowce, opakowania, materiały pomocnicze

- personel

- środowisko produkcji

- proces technologiczny

- urządzenia i wyposażenie

7 zasad systemu HACCP:

1. przeprowadzenie analizy zagrożeń

2. wyznaczenie krytycznych punktów kontrolnych CCP

3. ustalenie parametrów i limitów krytycznych

4. określenie systemu monitorowania CCP

5. określenie działań korygujących - podejmowanych kiedy monitoring wykaże że CCP nie znajdują się pod kontrolą

6. ustalanie procedur weryfikacji w celu potwierdzenia że system HACCP funkcjonuje efektywnie

7. opracowanie dokumentacji i wprowadzenie systemu rejestracji

Opis produktów i ich przeznaczenie

- skład produktu

- charakterystyka produktu - biologiczna, chemiczna, fizyczna

- termin przydatności do spożycia

- sposób opakowania
- warunki przechowywania i dystrybucji

Zagrożenie to każdy

- biologiczny chemiczny fizyczny czynnik żywności w warunkach produkcji żywności, który może być niebezpieczny dla konsumenta

Krytyczny Punkt Kontrolny

Etap procesu produkcji na którym kontrola jest niezbędna i konieczna do zapobiegania, wyeliminowania lub zredukowania zagrożenia do poziomu akceptowalnego.

Wykorzystanie zasobów ludzkich

- zaangażowanie każdego pracownika w przedsiębiorstwie w doskonalenie najdrobniejszych aspektów jego działalności. Doskonalenie odbywa się poprzez częste drobne usprawnienia a nie wielkie inwestycje

- optymalizowanie procesów

Walter Shewhart (1891 - 1967) prekursor współczesnej wiedzy o zarządzaniu

Cykl Shewhart'a - zespół działań polegający na wykrywaniu i usuwaniu poszczególnych czynników zakłócających przebieg procesu technologicznego

Joseph Juran - proces kształtowania jakości produktów nastawiony na klienta

Dwie grupy działań w zakresie jakości

- czynności o charakterze kierowniczym i ekonomicznym

- czynności o charakterze technicznym

Koncepcja Juran'a opiera się na 3 aspektach „Trylogii Juran'a” (1986)

- kontrola jakości

- planowanie jakości

-

Philips Crosby jest autorem 4 podstaw zarządzania jakością określonych „absolutami”

- jakość rozumiana jako zgodność ze specyfikacją a nie jako dobry produkt

- jakość osiągana jest poprzez profilaktykę a nie przez oceny

- standard jakości oznacza brak usterek (koncepcja „zero defektów”)

- jakość mierzona jest kosztem braku zgodności ze specyfikacją a nie wskaźnikami

William Deming (1900 - 1993) - prekursor nowych koncepcji zarządzania jakością. Postulował całkowitą zmianę stylu oraz konieczność zmiany orientacji produkcyjnej na rynkową.

Koncepcja Deminga opiera się na:

- sterowaniu jakością procesów i produktów, które przebiegają w cyklu działań zwanym „kołem Deminga”

- stosowanie 14 zasad pracy kierownictwa przedsiębiorstwa

Audyt Zintegrowanego Systemu Zarządzania

Celem audytu systemu zarządzania jakością jest zdefiniowanie czy system:

- jest zgodny z zaplanowanymi ustaleniami z wymaganiami normy ISO 9001 oraz wymaganiami systemu zarządzania jakością ustalonymi przez organizację

- jest skutecznie wdrożony i utrzymany

Definicja audytu

- wg normy ISO 9000 - audyt jest to systematyczny, niezależny i udokumentowany proces uzyskiwania dowodów z audytu

- wg normy dotyczącej Bezpieczeństwa (PN-EN 18001: 2003) audyt jest to systematyczne i niezależne badanie mające na celu określenie czy działania podejmowane w ramach systemu zarządzania BHP oraz osiągnięte rezultaty odpowiadają planowanym ustaleniom

Kategorie audytu

- audyt wyrobu

- audyt procesu

- audyt systemu

Rodzaje audytu:

- audyt wewnętrzny

- audyt klientowski

- audyt niezależny

Cechą charakterystyczną audytu jest systematyczność i fakt dokumentowania wyników z audytu. Istotną kwestią jest by wyniki audytu dostarczały informacji na temat ilościowych i jakościowych zmian w wybranych obszarach wskazując na proces ciągłego doskonalenia.

Zasady wykorzystywane w zarządzaniu:

1. Orientacja na klienta

Podejście procesowe

Systemowe podejście do zarządzania

13

WIZJA

MISJA

STARATEGIA FIRMY

CELE STRATEGICZNE

CELE TAKTYCZNE

TAKTYKA FIRMY

CELE OPERACYJNE, METODY, NARZĘDZIA PLANOWANIA

ZARZĄDZANIE OPERACYJNE

START

OKREŚLENIE PROBLEMÓW

ZBIERANIE DANYCH I INF O PROBLEMIE

SYSTEMATYZOWANIE INF

POSZUKIWANIE ROZWIAZAŃ

ANALIZA WPROWADZANYCH ROZWIAZAŃ

CZY ROZWIAZANIA ZOSTAŁY ZAAKCEPTOWANE?

NIE

TAK

WDROŻENIE ROZWIĄZAŃ

WERYFIKACJA REZULTATÓW wprowadzenie zmian

CZY OSIĄGNIĘTO CEL ZAMIERZONY?

NIE

TAK

STOP

Określać czynniki (szczegółowe) w każdej z przyczyn głównych

Wybrać czynniki krytyczne

---