1. Definicja ekonomii.

Ekonomia jest nauką zajmującą się badaniem gospodarczej działalności ludzi.

Spełnia dwa cele: teoretyczny i praktyczny. Zajmuje się badaniami natury i przyczyn bogactwa narodów. Przywiązuje szczególną wagę do roli cen mechanizmu rynkowego oraz jego efektywności w kształtowaniu ładu ekonomicznego. W ekonomii wyróżnia się kilka warstw problemowych, ma swoją część społeczną, wymiar zmatematyzowany, a także warstwę historyczną.

2. Ekonomia pozytywna.

Kierunek badań naukowych ekonomii odpowiadający na pytanie JAK JEST, BEZSTRONNIE ocenia sytuację.

3. Ekonomia normatywna.

Kierunek badań naukowych ekonomii polegający na subiektywnej ocenie tego co korzystne lub nie, informuje jak być powinno.

4. Mikroekonomia.

Dział ekonomii zajmujący się badaniem i opisem zjawisk gospodarczych związanych z indywidualnymi przedsiębiorcami lub małymi przedsiębiorstwami.

5. Makroekonomia

Dział ekonomii zajmujący się gospodarką jako całością. Rozpatruje zagadnienia globalnie, np. problematyka inflacji.

6. Pojęcie gospodarowania.

Gospodarowanie jest świadomym podziałem ograniczonych co do rozmiarów zasobów, pomiędzy różne i wzajemnie konkurujące cele. Na proces gospodarowania składają się: proces produkcji, proces podziału, proces wymiany, proces konsumpcji, tworzące razem proces reprodukcji. Warunki gospodarowania: uwarunkowania materialne, instytucjonalne, społeczne, a także polityczne.

7. Dobra wolne i gospodarcze.

Dobra wolne istnieją w przyrodzie w formie gotowej i w ilościach w zasadzie nieograniczonych. Korzystanie z nich nie jest uwarunkowane działalnością gospodarczą. Podaż tych dóbr jest większa niż popyt na nie.

Dobra gospodarcze wszystkie dobra materialne wytworzone przez człowieka w procesie produkcji w celu zaspokojenia ludzkich potrzeb. Produkty pracy, czyli przeciwieństwo dóbr wolnych, czerpanych przez człowieka bezpośrednio z przyrody.

8. Pojęcie kosztu alternatywnego.

Koszt alternatywny to koszt najlepszej, z odrzuconych w procesie wyboru, dostępnych alternatyw.

9. Cel działań ekonomicznych.

Tego niestety nie znalazłem nigdzie, proszę o uzupełnienie poniżej.

10. Zagadnienie wyboru ekonomicznego.

Podstawowa właściwość wyborów ekonomicznych mówi o tym, że każdy wybór przynoszący korzyści wymaga poniesienia nakładów i rezygnacji z innych możliwości. Wynika ona z faktu gospodarowania w warunkach posiadania rzadkich zasobów. Cele ustalane są odgórnie, przez zwyczaje, tradycje, moralność.

21. Przesunięcie krzywej popytu i podaży.

a) popyt

Zmiana wielkości popytu oznacza przesunięcie PO krzywej popytu:

Występują też przesunięcia samej krzywej względem układu:

Przesuwanie zgodnie z kierunkiem krzywej - to ruch zgodny ze zmianą cen, przesuwanie się całej krzywej w poziomie uzależnione jest od innych czynników (niecenowych).

b) podaż

Tak samo, jak krzywa popytu, tak i krzywa podaży może przesuwać się w poziomie na skutek czynników niecenowych.

22.

a) Cena równowagi

Występuje, gdy ilość dobra, którą

kupujący chcą kupić po danej

cenie jest równa ilości,

którą sprzedający chcą

po danej cenie sprzedać.

b) cena minimalna

Cena minimalna to cena urzędowa, poniżej której nie wolno sprzedawać danego towaru. Ustalenie ceny minimalnej następuje na wniosek producentów; jest ona zawsze wyższa od ceny równowagi. Wprowadzenie ceny minimalnej wymaga równoczesnego przeciwdziałania zmniejszeniu popytu na rynku

c) cena maksymalna

Cena maksymalna to cena urzędowa, powyżej której nie mogą być zawierane transakcje na dane dobro.

Skutkiem wprowadzenia ceny maksymalnej może być niedobór rynkowy. Cena maksymalna jest na ogół niższa od ceny równowagi rynkowej.

Wprowadzana jest tylko w nielicznych przypadkach, gdy według decydentów wymaga tego ważny interes społeczny (np. ceny mieszkań komunalnych dla najbiedniejszych rodzin). Często jest przedmiotem kontrowersji. Cena maksymalna ma chronić interes konsumenta.

23. Wyjaśnienie modelu pajęczyny

Stała i niestała równowaga oraz model pajęczyny

W różnych sytuacjach rynkowych wyróżnia się:

1. stałą równowagę - występuje wtedy, gdy odchylenie cen i ilości uruchamia siły rynkowe zmierzające do przywrócenia równowagi

2. niestałą równowagę - gdy odchylenie od niej uruchamia siły powodujące dalsze zwiększanie nierównowagi lub gdy jest brak sił do jej przywrócenia.

Teoretyczna koncepcja równowagi pokazuje tendencje i mechanizm jej osiągania. Dla konsumenta ważne są ceny względne, mierzące cenę danego dobra w stosunku do ceny innych dóbr.

Jeśli wszystkie ceny i dochody rosną proporcjonalnie to zmieniają się tylko wielkości nominalne cen.

Jeśli cena jednego dobra rośnie szybciej lub wolniej od innych - staje się ono względnie droższe lub tańsze,

co zmienia sytuację na rynku. Powstaje nierównowaga i zostaje uruchomiony proces dostosowawczy.

Kolejne zmiany cen wyjaśnia model „pajęczyny”

Proces dostosowawczy noszący nazwę modelu „pajęczyny” ilustruje poniższy rysunek:

P₁ - nadmiar produktów (dóbr konsumpcyjnych na rynku) nakłania do zmiany ceny (spadek) do poziomu P₂

P₂ - powstaje niedobór - zmiana ceny (wzrost) na P₃ itd. Aż do osiągnięcia P_e - ceny równowagi

Inne nachylenia (elastyczność) krzywych popytu i podaży mogą prowadzić do innych skutków:

24. Dobra normalne i niższego rzędu

dobra normalne (zwykłe) - gdy rośnie dochód, rośnie też popyt na nie; gdy dochód spada - spada popyt - ilości na które zgłaszany jest popyt zmieniają się w tym samym kierunku w jakim zmienia się dobro.

dobra pośrednie (niższego rzędu) - nie są czymś niezwykłym - wzrost dochodu powoduje spadek ich spożycia

Rodzaj dóbr	Elastyczność dochodowa popytu	Zmiana wielkości popytu	Zmiana udziału w budżecie gdy budżet wzrasta	Przykład
Dobra zwykłe	Dodatnia	Rośnie wraz ze wzrostem dochodów	-
Dobra luksusowe	Większa od 1	Popyt rośnie szybciej niż dochód	Wzrost	Jachty
Dobra pierwszej potrzeby	(0;1)	Popyt rośnie wolniej niż dochód	Spadek	Żywność
Dobra niższego rzędu	Ujemna	Popyt spada ze wzrostem dochodów	Spadek	Chleb

25. Dobra komplementarne i substytucyjne

dobra substytucyjne - towary i usługi spełniające podobne bądź zupełnie pokrywające się funkcje. Mają podobne zastosowanie i podobne właściwości np. masło i margaryna, kredyt i pożyczenie pieniędzy od znajomego.

W związku z tym, że dają podobne korzyści, wzajemnie się zastępują. Gdy rośnie popyt na dobro A, maleje popyt na dobro B.

Dobra komplementarne - towary lub usługi wzajemnie się uzupełniające, jedno dobro potrzebuje drugiego do prawidłowego działania, np. komputer i monitor, samochód i benzyna. Jeżeli rośnie popyt na dobro A to popyt na dobro B także wzrasta

26. Reakcja popytu na zmiany cen (nie jestem pewien czy to o to chodzi)

Reakcja popytu na zmiany cen to inaczej cenowa elastyczność popytu

27. Cenowa elastyczność popytu, rodzaje popytu

Jest to relacja względnej zmiany popytu do względnej zmiany ceny. Inaczej mówiąc jest to procentowa zmiana popytu do procentowej zmiany ceny.

gdzie:

- współczynnik cenowej elastyczności popytu; E - elastyczność, p - cena, d - popyt („E od p i d”)

- zmiana wielkości popytu pod wpływem zmiany ceny (quantity)

- wielkość popytu na dobro w okresie wyjściowym

- zmiana ceny (price) - różnica pomiędzy nową ceną a ceną wyjściową

- wyjściowa cena

Stosuje się dwa zapisy tego wzoru:

• według Veblena (tak jak jest)

• według Marschalla (bez znaku - )

Przyjmując za kryterium podziału wielkość współczynnika elastyczności cenowej wyróżnia się następujące rodzaje popytu:

• popyt nieelastyczny - mało interesujący dla ekonomii - homo economicus manifestuje się w niewielkiej skali - obniżka lub wzrost cen powoduje mniej niż proporcjonalny wzrost podaży/popytu.

• popyt proporcjonalny - jednostkowy - taki sam spadek cen powoduje taki sam wzrost popytu.

• popyt elastyczny - konkurenci żywo reagują na zmiany ceny

• 
  popyt doskonale elastyczny - jest wykorzystywany do analizy

rynkowych (sytuacja idealna, teoretyczna) - małe zmiany

powodują nieograniczone zmiany wielkości popytu

• 
  popyt doskonale nieelastyczny - przy każdej cenie konsument kupuje tą samą ilość dóbr

pozwala przewidzieć reakcje konsumentów na zmianę cen.

Informacje te pozwalają dokonać odpowiednich zmian struktury produkcji i podaży Znajomość tej miary daje informację, czy i o ile podnieść cenę lub ją obniżyć - jest więc ona bardzo użyteczna

28. Reakcje podaży na zmiane cen

(tak samo jak w przypadku popytu)

Reakcja podaży na zmiane ceny to cenowa elastyczność podaży.

29. Cenowa elastyczność podaży

Definicja: Cenowa elastyczność podaży jest to stosunek (relacja) względnej zmiany podaży do względnej zmiany ceny.

Inaczej mówiąc jest to stosunek procentowej zmiany podaży do procentowej zmiany ceny.

Cenową elastyczność podaży wyraża się przy pomocy następującego wzoru:

gdzie:

- współczynnik cenowej elastyczności podaży; E - elastyczność (elastisity), p - cena, s - podaż (supply)

- zmiana wielkości podaży pod wpływem zmiany ceny (quantity)

- wielkość podaży dobra w okresie wyjściowym

- zmiana ceny (price) - różnica pomiędzy nową ceną a ceną wyjściową

- wyjściowa cena

30. Rodzaje podaży ze względu na cenową elastyczność.

Ze względu na wielkość
wyróżnia się następujące rodzaje podaży:

• podaż nieelastyczna

• podaż o elastyczności jednostkowej

• podaż elastyczna

interesująca dla

ekonomii - duża

przedsiębiorczość

• podaż doskonale nieelastyczna (sztywna)

zmiany cen nie wywołują zmiany podaży

• podaż doskonale elastyczna

małe zmiany ceny

wywołują nieograniczone

zmiany ilości

(przypadek czysto teoretyczny)

41. budżet i linia budżetowa

Budżet konsumenta stanowi suma pieniędzy, którą chce i może on wydać na zakup dóbr materialnych oraz usług.

Linia budżetu (możliwości konsumpcyjnych) pokazuje wszystkie kombinacje (zestawienia) dóbr dostępne dla konsumenta przy danym dochodzie i danych cenach.

Linia budżetu ma postać następującą:

gdzie:

C - określa ilość dobra Y jaką konsument mógłby nabyć przeznaczając na to dobro cały swój dochód pieniężny.

A - określa ilość dobra X jaką konsument mógłby nabyć przeznaczając na to dobro cały swój dochód pieniężny.

Połączenie punktu C z punktem A linią prostą określa granicę dostępnych kombinacji (zestawień) dóbr i stanowi linię budżetu.

Wzrost dochodu konsumenta przesuwa linię budżetu w prawo - zwiększenie możliwości zakupu obu dóbr.

Przesunięcie linii budżetu w lewo oznacza spadek dochodów konsumenta -zmniejszenie możliwości zakupu dóbr.

Powyższe stwierdzenia są prawdziwe przy stałym poziomie cen.

Problem nachylenia krzywej linii budżetu odzwierciedla ilokrotnie droższy jest jeden towar od drugiego. Jest miarą względnych cen.

Przesunięcia linii budżetu następują w dwóch okolicznościach:

• zmiana dochodu

• zmiana cen dóbr - zmieniają one też realny dochód konsumenta

42. pojęcie nadwyżki konsumenta

Nadwyżka konsumenta jest to różnica pomiędzy kwot, jaką nabywca jest skłonny zapłacić za określoną ilość dobra, a kwotą jaką musi rzeczywiście zapłacić. Jest miarą korzyści czerpanej z konsumpcji danej ilości dobra.

43. decyzje przedsiębiorstwa o podaży

44. przychody przedsiębiorstwa a koszty

45. funkcje produkcji

46. stałe i zmienne czynniki produkcji

ziemia - wszystkie zasoby naturalne, mogące zostać zużyte w procesie produkcji (ziemia uprawna, lasy, surowce mineralne, ropa naftowa, gaz ziemny, wody), o których wiemy i które są gotowe do produkcji (konkretne zasoby)

kapitał - obejmuje wszystkie uprzednio wytworzone środki produkcji, używane do wytwarzania dóbr i usług: budynki, maszyny, urządzenia, a także dobra inwestycyjne (kapitałowe) - są one zgodne z tradycyjnym określeniem kapitału), pieniądze inwestowane w papiery wartościowe;

praca - siła robocza i jej fizyczne oraz umysłowe zdolności wykorzystywane do wytwarzania dóbr materialnych - trzeba kształcić i specjalizować;

47. produkt całkowity, przeciętny, krańcowy

Produkt całkowity TP jest to całkowita ilość produkcji wytworzonej, przy stałym poziomie kapitału i zmiennym czynniku pracy.

Produkt przeciętny AP określony jest jako ilość całkowitego produktu na jedną jednostkę pracy.

Produkt krańcowy MP jest zmianą wielkości produktu całkowitego wynikającą ze zmiany nakładu zmiennego czynnika produkcji o 1 jednostkę.

48. korzyści skali

Występują, gdy koszty całkowite rosną wolniej niż rozmiary produkcji

Źródła korzyści skali:

technologiczne,
marketingowe,
finansowe.

49. stałe, rosnące, zmniejszające sie przychody ze skali

Stałe przychody ze skali: niezależne od wielkości produkcji.
Jest to okoliczność gdy stałemu wzrostowi produkcji towarzyszy stały wzrost kosztów

Rosnące przychody ze skali:
Jest to okoliczność gdy wzrostowi produkcji towarzyszy spadek kosztów

Zmniejszające się przychody ze skali:
Jest to okoliczność gdy spadkowi produkcji towarzyszy wzrost kosztów

50. koszty ekonomiczne i księgowe

Koszty ekonomiczne - suma kosztów jawnych i ukrytych powiększona o tzw. zysk normalny - czyli minimalna wielkość zysku skłaniającą producenta do pozostania w branży. Zysk ekonomiczny - różnica między przychodami z działalności a kosztami ekonomicznymi.

Koszty księgowe (jawne) - koszty odzwierciedlone w ewidencji księgowej obejmujące zarówno rzeczywiste wydatki pieniężne jak i niepieniężne - amortyzację,

51. koszty jako wydatek i jako element wyboru

Koszty jako wydatek to koszty osobowe, materiałowe oraz amortyzację trwałego majątku produkcyjnego.

Koszty osobowe to wynagrodzenia (płace) pracowników za pracę, wypłacone w danym okresie.

Koszty materiałowe stanowią sumę wartości wszystkich materiałów, energii i paliw zużytych do wytwarzania danej produkcji.

Amortyzacja trwałego majątku produkcyjnego polega na tym że w trakcie produkcji maszyny, budynki, urządzenia zużywają się, to tez odpowiednia części tych czynników przenoszone są na produkty właśnie w postaci amortyzacji.

Koszt jako element wyboru to koszt alternatywny. Mierzymy go w liczbie 1 dobra z którego zrezygnowaliśmy. Jest to koszt pierwszej najlepszej utraconej alternatywy.

52. podział kosztów: Stałe, zmienne, przeciętne, całkowite, marginalne

Koszty w krótkim okresie:

Koszty całkowite (Kc) - jest to suma kosztów stałych i zmiennych

(Kc = Ks + Kz)

Całkowite koszty stałe (Ks) - są związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa. Ich wielkość nie zmienia się przy zmianie wielkości produkcji (np. koszty utrzymania administracji przedsiębiorstwa, spłaty zobowiązań wobec dostawców i banków, koszty ogrzewania). Równają się iloczynowi liczby jednostek użytych stałych czynników produkcji i jednostkowych cen tych czynników.

Całkowite koszty zmienne (Kz) - zmieniają się wraz ze zmianami wielkości produkcji (np. płace pracowników, koszty zużycia materiałów, surowców). Równają się iloczynowi jednostek zmiennych czynników produkcji i jednostkowych cen tych czynników.

Koszty marginalne [albo krańcowe jak kto woli:P] (Km) - informują o ile wzrosną koszty całkowite jeśli produkcja wzrośnie o jednostkę (Km = ΔKc )

ΔQ

Wraz z krzywą Utargu krańcowego (Uk) wyznacza Optymalne Rozmiary Produkcji przedsiębiorstwa, czyli takie rozmiary produkcji, przy których przedsiębiorstwo maksymalizuje Zysk całkowity (Zc). Natomiast z krzywą przeciętnych kosztów całkowitych (Kpc) wskazuje Optimum Technologiczne (punkt M na wyk. poniżej), czyli rozmiary produkcji przy których koszt wyprodukowania jednostki produktu jest najniższy.

koszty Km

M

Kp

Kpz

Kps Q

M - Kp = min - optimum ekonomiczne, czyli wielkość zapewniająca najniższe koszty produkcji

• Koszty przeciętne całkowite (Kpc) - są to koszty całkowite przypadające na jednostkę produktu. Otrzymujemy je dzieląc Kc przez wielkość produkcji

(Kpc = Kc ).

P

Możemy otrzymać je równie przez zsumowanie przeciętnych kosztów stałych (Kps) i przeciętnych kosztów zmiennych (Kpz).

• Koszty przeciętne stałe (Kps) - koszty stałe przypadające na jednostkę produktu. Otrzymujemy je dzieląc Ks przez wielkość produkcji

(Kps = Ks ).

P

• Koszty przeciętne zmienne (Kpz) - koszty stałe przypadające na jednostkę produktu. Otrzymujemy je dzieląc Kz przez wielkość produkcji

(Kpz = Kz )

P

Koszty w długim okresie:

Na wstępie trzeba zaznaczyć że w długim okresie nie ma kosztów zmiennych. Wszystkie są zmienne i dzielimy je na:

Długookresowe koszty przeciętne (dKP) - pozwalają wyznaczyć najwydajniejszą ekonomicznie metodę produkcji w długim okresie. Krzywą długookresowych (zwaną obwiednią.) kosztów przeciętnych wyznacza się przez połączenie krzywych krótkookresowych kosztów przeciętnych.

Kształtowanie się długookresowej krzywej kosztów przeciętnych można powiązać z występowaniem korzy­ści lub niekorzyści związanych z produkcją na dużą skalę.

Korzyści ze skali polegają na tym, że długookresowy koszt przeciętny maleje ze wzrostem rozmiarów produkcji. Rosnącym korzyściom skali odpowiada spadająca krzywa dKP, natomiast niekorzyści związane z powiększaniem skali produkcji powodują wzrost kosztów, czemu odpowiada rosnący odcinek krzywej dKP.

Rys Długookresowe koszty przeciętne a korzyści i niekorzyści skali

dKP dKP

korzyści skali niekorzyści skali

skala efektywna MES dKP = min

Rys. Interpretacja punktu M i M'

dKP

dKM

Kpc1 Kpc2 Kpc3 KPc4 Kpc5

Kk

Q1 Q2 Q3 Q 4 Q5 Q

M'

M (optimum techniczne firmy, minimalna efektywną skalą produkcji.)

Zazwyczaj krzywa kosztów przeciętnych w długim okresie przyjmuje kształt litery U (czasami o spłaszczonej podstawie) Jest to spowodowane tym, że wraz ze wzrostem produkcji początkowo pojawiają się korzyści skali. Kiedy zostaną one w całości wykorzystane, krzywa staje się płaska. Przy dalszym wzroście rozmiarów przedsiębiorstwa mogą się pojawić niekorzyści skali. W takiej sytuacji krzywa ta ·staje się rosnąca. Długookresowa krzywa kosztu przeciętnego spada wraz ze zwiększaniem rozmiarów przedsiębiorstwa a następnie, po przekroczeniu pewnej wielkości zakładu, dla której dKP osiąga minimum, koszty przeciętne zaczynają wzra­stać.

Krzywa długookresowych kosztów krańcowych znajduje się poniżej krzy­wej długookresowych kosztów przeciętnych, gdy ta opada następnie przechodzi przez punkt M', aż w końcu rośnie, oraz pokrywa się z krzywą dKP na jej poziomym odcinku.

Krzywa długookresowych kosztów krańcowych przecina krzywą zawsze krzywą koszt przeciętnego w jej najniższym punkcie (punkt M). Jest to wielkość produkcji przy jakiej przedsiębiorstwo minimalizuje koszt wyprodukowania jednostki dobra.

Po przekroczeniu punktu M' przedsiębiorstwo powinno podjąć odpowiednie decyzje ekonomiczne.

Kształt krzywej długookresowych przeciętnych kosztów całkowitych decyduje o tym, jaka struktura rynku ukształtuje się w danej gałęzi..

W miarę zwiększania skali produkcji przeciętne koszty całkowite początkowo maleją, są to korzyści skali, by osiągnąć minimum zwane minimalną efektywną skalą produkcji.

Minimalna efektywna skala jest to taki poziom produkcji, przy którym niekorzyści skali zaczynają przeważać nad korzyściami skali. Koszty przeciętne osiągają wówczas minimum

• Długookresowe koszty całkowite (dKC) - długookresowe koszty całkowite produkcji to suma iloczynów ilości użytych czynników wytwórczych (nakładów) i ich cen rynkowych

dKC = K*R+L*W

Gdzie:

K -ilość kapitału; R- cena kapitału

L - ilość czynnika pracy; W-cena pracy

Wraz ze wzrostem rozmiarów firmy, mierzonym przewidywanymi wielkościami produkcji Q, koszty całkowite ulegają zmianie. Przy małych rozmiarach przedsiębiorstwa są one wysokie, następnie spadają wraz ze wzrostem rozmiarów firmy, by po osiągnięciu pewnego minimalnego poziomu rozpocząć nieustanny wzrost

Rys długookresowe koszty całkowite, krańcowe i przeciętne

dKC

dKC

dKP dKM

dKM dKP

minimalna efektywna skala produkcji

Q1 Q2

• Długookresowe koszty marginalne (dKM) - długookresowy koszt marginalny otrzymamy dzieląc dKC przez ΔQ:

ΔK *R + ΔL * W ΔK ΔL

dKk = ---------------------------- = --------- * R + --------- * W

ΔQ ΔQ ΔQ

53. Koszty przeciętne w krótkim i długim okresie - (powyżej)
54. Koszty całkowite w krótkim i długim okresie - (powyżej)
55. Związek pomiędzy rodzajami kosztów a wielkością produkcji, wykres, interpretacja wykresu, interpretacja punktu M i M' - (powyżej)

56. Pojęcie struktury rynku

I. Pojecie struktury rynkowej

Kształtowanie się cen, produkcji oraz zachowanie poszczególnych podmiotów gospodarczych zależą w zasadniczym stopniu od struktury rynku.

Struktura rynku oznacza udział i znaczenie (siłę) poszczególnych podmiotów gospodarczych występujących na rynku,.

Konkurencyjność struktury rynku dotyczy stopnia w jakim pojedyncze firmy mają władzę nad rynkiem, tj. władzę (siłę) wpływania na ceny oraz inne warunki, w których sprzedawany jest produkt.

Konkurencyjne zachowanie firmy dotyczy stopnia w jakim poszczególne firmy aktywnie ze sobą konkurują.

Na jednym krańcu owej konkurencyjnej struktury rynku ekonomiści lokują strukturę, w której żadna pojedyncza firma nie ma władzy rynkowej - jest to struktura doskonale konkurencyjna.

Występuje na niej tak wiele firm, że żadna z nich nie może narzucać swojej ceny. Każda z firm musi akceptować cenę kształtowaną przez siły popytu i podaży.

Ważne jest tutaj rozróżnienie konkurencyjnej struktury rynku od doskonale konkurencyjnego zachowania.

Paradoksalnie na doskonale konkurencyjnym rynku nie ma konkurencyjności pomiędzy firmami.

Struktury idealne - nie występują w rzeczywistości - istnieją tylko warunki przybliżone (są monopole naturalne)	Doskonała konkurencja			Monopol
Struktury realne - występują w życiu gospodarczym		Konkurencja monopolistyczna (drobnica: sklepy, stacje)	Konkurencja oligopolistyczna (giganci: Shell, Coca-Cola, Unilever)

Wszyscy funkcjonują w ramach jednej gospodarki (globalnej) ale w różnych warunkach.

W poszczególnych strukturach przedsiębiorstwa traktowane są indywidualnie, więc rynkowe krzywe popytu i podaży zastępowane są krzywymi indywidualnymi.

II. Główne rodzaje struktur rynkowych i różnice pomiędzy nimi

Cztery rodzaje struktur:

1. doskonała konkurencja

2. konkurencja monopolistyczna

3. oligopol

4. (czysty) monopol

Różnią się one:

• liczbą działających przedsiębiorstw

• wysokością barier wejścia w obliczu których stoją nowe przedsiębiorstwa

• wpływem producentów na cenę

W doskonałej konkurencji i monopolistycznej konkurencji rynek jest zaopatrywane przez wielu producentów. Nowe przedsiębiorstwa mogą wejść bez trudu na taki rynek

W monopolu pojedyncze przedsiębiorstwo jest gałęzią. Nie ma bezpośrednich konkurentów. Bariery są niemożliwe do pokonania.

W oligopolu gałąź opanowana jest przez kilku producentów, bariery są wysokie ale możliwe do pokonania.

Siła wpływa przedsiębiorstwa na cenę zależy od struktury rynku:

• w konkurencji doskonałej - przedsiębiorstwo nie ma żadnego wpływu, bo jest za małe i nie może mieć wpływu [sprzedawcy róż - chociaż już lekko nieaktualne, bo róże sprowadzane z Izraela]

• w monopolu - kontroluje cenę w możliwie maksymalnym stopniu

• konkurencji monopolistycznej i oligopolistycznej - ograniczone możliwości wpływu.

Różnice pomiędzy strukturami ważne są z następujących powodów:

1. rodzaj rynku wpływa na:

1. politykę cenową

2. wielkość produkcji

3. strategię marketingową

4. strategię inwestycyjną

2. charakter i intensywność konkurencji różnią się w zależności od struktur rynku - gdy jest kilka wielkich przedsiębiorstw - raczej nie konkurują cenowo - ceny są raczej wysokie - producenci mają dużą siłę

3. od struktury rynku zależy bezpośrednio funkcja regulacyjna państwa - gdzie konkurencja jest ożywiona - regulacja państwowa jest zbędna [róże - sytuacja jest zbliżona - nie ma nic, co miało by ustalać państwo]; regulacja jest konieczna, w zmonopolizowanych strukturach - nadzorowanie polityki cenowej, wielkości produkcji i inwestycji.

57. Nie wiem jak brzmi zagadnienie bo nikt mi nie napisał a ja jasnowidzem nie jestem.

58. Decyzje przedsiębiorstwa doskonale konkurencyjnego

a. alokacja kosztów

Decyzje, które podejmują menedżerowie, mające na celu maksymalizację zysków, zależą od przewidywanych kosztów przy rozmaitych możliwych wielkościach produkcji.

Menedżerowie muszą więc mieć wiedzę o możliwościach alokacji kosztów produkcji.

Muszą wiedzieć jaka będzie wielkość kosztów:

• na skutek zwiększenia wielkości produkcji

• na skutek podwyżki cen czynników produkcji

Menedżerowie do podjęcia decyzji muszą być zaznajomieni z potrzebnymi zmianami dla obniżki kosztów lub niedopuszczenia do ich wzrostu.

W alokacji kosztów rozpatruje się generowanie kosztów przez różne fazy procesu produkcyjnego.

b. minimalizacja kosztów przedsiębiorstwa

Minimalizacja:

• określenie takiej wielkości produkcji, przy której przeciętny koszt jest najmniejszy - produkcja najtańsza

• minimalizacja kosztów uzyskania określonej wielkości produkcji

59. Optymalna wielkość produkcji

Optymalna wielkość produkcji - taki poziom produkcji, dla którego koszt marginalny równy jest przychodom marginalnym (Km = Um), czyli tempo wzrostu kosztów z tytułu wzrostu produkcji jest równe tempu wzrostu przychodów, co w efekcie pozwala na wygenerowanie maksymalnego zysku ekonomicznego.

zwiększyć produkcję zmniejszyć produkcję

Um> Km⇒ ZWIĘKSZYĆ PRODUKCJĘ

Um = Km ⇒ PRODUKCJA OPTYMALNA

Um< Km ⇒ OGRANICZYĆ PRODUKCJĘ

60. Utarg i cena, wzór, wykres objaśnienia

Utarg całkowity (Uc) to iloczyn sprzedanych produktów (Q) i ich ceny (c), czyli:

Uc = Q*c

Na wysokość utargu całkowitego osiąganego przez przedsiębiorstwo w poważnym stopniu wpływa popyt na produkty, jakie wytwarza, oraz jego pozycja na rynku.

Utarg przeciętny (Up) obliczamy dzieląc utarg całkowity przez ilość sprzedanych dóbr. Inaczej mówiąc utarg przeciętny jest ceną po której te dobra zostały sprzedane:

Uc

Up = Q = c

Utarg marginalny (Um) jest to dodatkowy utarg osiągany przez przedsiębiorstwo dzięki sprzedaży dodatkowej jednostki dobra. Utarg krańcowy zapisujemy:

ΔUc

Um = ΔQ

Uc

Up Uc

Um

Up = Uk =cena (ponieważ każda następna jednostka dobra sprzedawana

jest po tej samej

cenie)

0 Q

rys. Cena, Utarg całkowity, przeciętny i marginalny w modelu konkurencji doskonałej.

rys. Cena, Utarg całkowity, przeciętny i marginalny w modelu konkurencji doskonałej.

Uc

Up

Um

Uc

Up = cena

Um Q

Rys. Cena, Uc, Um, Up w warunkach monopolu.

Ilość dobra Y

Ilość dobra X

C

A

S

S

D

D

E - równowaga

nadwyżka

niedobór

S

D

P max.

P min.

P E.

s

d

P₁

P₂

P₃

P_e

q

p

Oscylacje tłumione

s

d

p

q

P₁

P₂

Oscylacje wybuchowe

Oscylacje stałe

(kąt prosty między krzywymi)

d

d

p

q

5%

2%

p

q

5%

5%

d

d

5%

p

q

10%

d

d

p

q

d

p

q

5%

d

cena

ilość

10%

5%

s

P₁

P₂

q₁

q₂

cena

ilość

P₁

P₂

q₁

q₂

s

10%

10%

cena

ilość

10%

20%

P₁

P₂

q₁

q₂

s

cena

ilość

10%

P₁

P₂

q₁

s

cena

ilość

P₁

q₁

s

Um = Km

Q opt.

Um

Km

Um, Km

Produkcja (Q)

Um < Km

Um > Km

---