RYNKI FINANSOWE

INSTYTUCJE RYNKÓW FINANSOWYCH:

• FUNDUSZE INWESTYCYJNE

• BANKI INWESTYCYJNE

• DOMY MAKLERSKIE

• FUNDUSZE EMERYTALNE

• ZAKŁADY UBEZPIECZEŃ

EKONOMIA:

STUDIA NIESTACJONARNE I STOPNIA

III SEMESTR

Fundusze inwestycyjne- zwane także instytucjami wspólnego inwestowania. Są to instytucja finansowe, których podstawowym rodzajem działalności jest inwestowanie na rynkach finansowych. Służą one do zbiorowego lokowania środków pieniężnych w papierach wartościowych. Inwestowanie w fundusze inwestycyjne przynosi wiele korzyści takich jak:

-zapewnienie bezpieczeństwa powierzchnych środków, płynności inwestycji, profesjonalne zarządzanie, relatywnie wyższą dochodowość i niższe koszty oraz zaproszenie ryzyka inwestycyjnego w porównaniu z inwestowaniem indywidualnym.

Fundusze inwestycyjne są więc, szczególnie dla drobnego inwestora, bardzo efektywną formą lokaty oszczędności. Są nowoczesne alternatywy dla lokat bankowych, bezpośredniego inwestowania w papiery wartościowe i kapitałowych ubezpieczeń na życie.

POWSTANIE I ROZWÓJ FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH

Fundusze inwestycyjne mają wieloletnią tradycję. Rozwój instytucji wspólnego inwestowania został zapoczątkowany w Wielkiej Brytanii, gdzie w 1863 r. Robert Fleming utworzył Szkocko-Amerykański Trust Inwestycyjny- pierwszy fundusz zbiorowego inwestowania na który złożyły się wpłaty jego udziałowców. Proces ten został jednak zahamowany pod koniec XIX wieku, do czego przyczynił się brak odpowiednich regulacji i nadmierna skłonność do krótkoterminowych, ryzykownych spekulacji. Zainteresowanie funduszami inwestycyjnymi powróciło dopiero w latach dwudziestych XX wieku, po wprowadzeniu zmian w ich organizacjach i zasad działania.

Największą popularność fundusze inwestycyjne zdobyły w Stanach Zjednoczonych. Na rynku amerykańskim pierwszy fundusz zamknięty powstał w 1904 r., pierwszy fundusz otwarty został założony w 1924 roku a u progu wielkiego kryzysu działało już 400 funduszy. Dalszy szybki rozwój nastąpił w latach II wojny światowej w USA nastąpił w latach dziewięćdziesiątych XX wieku.

Przez długi czas instytucje wspólnego inwestowania były domeną anglo-amerykańską. W krajach europejskich oraz Japonii do II wojny światowej długoterminowy lokowaniem środków zajmowały się przede wszystkim banki. Proces rozwoju funduszy inwestycyjnych w tych krajach uległ przyspieszeniu dopiero w latach pięćdziesiątych XX wieku. W latach osiemdziesiątych nastąpił gwałtowny rozwój funduszy inwestycyjnych w krajach Azji Południowo-Wschodniej i w niektórych krajach Ameryki Południowej. Po 1989 r. dołączyła do nich Europa Środkowa i kraje byłego Związku Radzieckiego. W Polsce pierwszy fundusz inwestycyjny powstał w 1992 r.

RODZAJE FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH:

Fundusze inwestycyjne można klasyfikować w różny sposób, w zależności od przyjętych kryteriów. Kryteria przyjęte za podstawę podziału funduszy można podzielić na dwie grupy: na kryteria prawne i ekonomiczne.

Do podstawowych kryteriów prawnych zaliczamy:

- formę prawną funduszy,

-strukturę i konstrukcję funduszu,

- typ inwestora.

Biorąc pod uwagę pierwsze kryterium podziału, czyli formę prawną, fundusze inwestycyjne dzielimy na:

1. Fundusze statutowe,

2. Fundusze umowne.

fundusz statutowy - rozumie się przez to fundusz podstawowy jednostki, tworzony na podstawie przepisów prawa i statutu jednostki, przeznaczony na finansowanie jej działalności statutowej

Podstawową cechą Funduszy statutowych jest brak rozdziału między majątkiem spółki zarządzającej funduszem a majątkiem funduszu. Majątek funduszu stanowi zasadniczą część majątku spółki, czyli z funduszem łączą go więzi o charakterze zarówno korporacyjnym, jak i majątkowym. Taki fundusz jest tworzony przez powołanie do życia przez inwestorów spółki prawa handlowego, która dokonuje inwestycji w instrumenty finansowe(papiery wartościowe) stające się składnikami jej majątku. Ponieważ inwestorzy są jednocześnie udziałowcami funduszu (spółki),przysługują im prawa charakterystyczne dla współwłasności w spółkach (prawo głosu ,prawo do majątku w przypadku likwidacji spółki itp. I tym samym mogą wpływać na decyzje w sprawach personalnych i gospodarczych funduszu.

Drugi rodzaj funduszy wyróżnionych ze względu na formę prawną to fundusze umowne. W przypadku funduszy umownych stosunek prawny między inwestorem funduszu a spółką zarządzającą nie ma charakteru korporacyjnego, co oznacza, że inwestor najczęściej nie jest udziałowcem spółki(choć nie jest to wykluczone) majątek funduszu jest oddzielony od majątku spółki zarządzającej. Kapitał i majątek spółki to coś odrębnego od funduszu. Majątek funduszu ma najczęściej charakter majątku wydzielonego, powstałego z lokat inwestorów, i przeznaczony jest głównie na nabywanie papierów wartościowych. Inwestorzy są współwłaścicielami funduszu, natomiast spółka (towarzystwo) zarządza środkami funduszu w swoim imieniu, ale na rachunek uczestników(inwestorów). Za zarządzanie funduszem spółka pobiera odpowiednie wynagrodzenie. Fundusze umowne są bardziej elastyczne niż fundusze statutowe, ponieważ umożliwiają tworzenie wielu funduszy różniących się między sobą celem inwestycji oraz poziomem ryzyka i zarządzanie nimi przez jedno towarzystwo inwestycyjne. Pozwala to towarzystwom funduszy inwestycyjnych zróżnicować swoją ofertę inwestycyjną i pozyskiwać kapitały od dużej liczby inwestorów.

Cel i zadania funduszy inwestycyjnych

1. Celem funduszy jest pomnażanie ich majątku, w szczególności poprzez powiększanie wartości akcji spółek, w których fundusze są akcjonariuszami.

2. Fundusze dążą do osiągnięcia celu, o którym mowa w ust. 1, w szczególności przez:

1) wykonywanie praw z akcji spółek powstałych z przekształcenia przedsiębiorstw państwowych w jednoosobowe spółki Skarbu Państwa na podstawie ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. Nr 51, poz. 298 oraz z 1991 r. Nr 60, poz. 253 i Nr 111, poz. 480) oraz innych spółek akcyjnych i spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, zwłaszcza dla poprawy zarządzania spółkami, w których fundusze mają pakiet kontrolny, w tym umacniania ich pozycji na rynku oraz pozyskiwania dla nich nowych technologii i kredytów,

2) prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na nabywaniu i zbywaniu akcji spółek oraz wykonywaniu uzyskanych praw,

3) udzielanie pożyczek oraz zaciąganie pożyczek i kredytów dla realizacji celów.

Specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte (SFIO)

Specjalistyczne inwestycyjne fundusze otwarte dokonują inwestycji w jednostki uczestnictwa innych funduszy inwestycyjnych otwartych, tytuły uczestnictwa emitowane przez fundusze zagraniczne lub tytuły uczestnictwa emitowane przez instytucje wspólnego inwestowania z siedzibą za granicą. Są to fundusze funduszy (Fund of Fund, „FoF”).Warunkiem jest, aby nabywane instrumenty były oferowane publicznie oraz umarzane na każde żądanie. Prawo wymaga również, aby inwestować tylko w takie fundusze, gdzie nadzór nad nimi jest na przynajmniej takim samym poziomie jak w Polsce. SFIO winien udostępniać inwestorom roczne i półroczne sprawozdania finansowe funduszu zagranicznego lub instytucji wspólnego inwestowania, w których tytuły uczestnictwa dokonuje lokat. Uczestnikami specjalistycznego funduszu inwestycyjnego mogą być osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej. Dla osób fizycznych zostały wprowadzone ograniczenia - wymagana wpłata początkowa winna wynosić co najmniej równowartość 40.000 EUR. W tego rodzaju funduszu może być utworzona rada inwestorów. Jej kompetencje są szerokie i mogą obejmować kontrolę realizacji celu inwestycyjnego funduszu i polityki inwestycyjnej, w tym przestrzeganie limitów inwestycyjnych w różnych klasach aktywów. W uzasadnionym przypadku rada może postanowić o rozwiązaniu funduszu. Członkiem rady inwestorów może zostać uczestnik funduszu, który posiada co najmniej 5% ilości jednostek uczestnictwa lub przedstawiciel uczestników, jeżeli został wybrany przez uczestników funduszu posiadających łącznie co najmniej 5% ilości jednostek uczestnictwa. Fundusze te mogą zbywać podobnie, jak fundusze otwarte, jednostki uczestnictwa. W ramach tej kategorii funduszy mogą występować fundusze aktywów niepublicznych, inwestujące co najmniej 80% aktywów w instrumenty nie notowane na rynku regulowanym ani w alternatywnym systemie obrotu.

Cel inwestycyjny funduszu - cel, do którego powinien zmierzać fundusz inwestycyjny realizując swoją politykę inwestycyjną. Jest to określona w statucie generalna "wytyczna", jaką powinien kierować się fundusz w realizacji polityki inwestycyjnej. Dopuszczalne cele inwestycyjne funduszu otwartego lub specjalistycznego otwartego określa ustawa. Mogą to być: a) ochrona realnej wartości aktywów funduszu, b) osiąganie przychodów z lokat netto funduszu oraz c) wzrost wartości aktywów w wyniku wzrostu wartości lokat. Cele inwestycyjne funduszy zamkniętych mogą być określone dowolnie.

PODZIAŁ FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH

Fundusze inwestycyjne można klasyfikować w oparciu o różnorodne kryteria. W praktyce najczęściej stosuje się kryteria o charakterze prawnym i ekonomicznym.

Fundusze inwestycyjne otwarte (FIO) - są zdecydowanie najbardziej popularnym typem funduszy inwestycyjnych w Polsce. Fundusze otwarte cechują się zmieniającą się liczbą uczestników i jednostek uczestnictwa. Mogą zbywać nieograniczoną liczbę jednostek uczestnictwa i są zobowiązane do ich odkupienia na każde żądanie uczestnika. Charakteryzują się również dostępnością dla potencjalnie nieograniczonej liczby inwestorów oraz dla wszelkiego rodzaju uczestników (osoby fizyczne, prawne i instytucje nie posiadające osobowości prawnej). Muszą zachowywać wysoką płynność zgromadzonych środków. Jednostki uczestnictwa funduszu są wyceniane codziennie (w dni robocze), ponieważ większość instrumentów finansowych wchodzących w skład portfela inwestycyjnego funduszu jest wyceniana codziennie (np. akcje, obligacje). Fundusze inwestycyjne otwarte prowadzą działalność zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, co pozwala im, zgodnie z zasadą paszportu europejskiego, na prowadzenie działalności także na terytorium innych państw Unii Europejskiej. Specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte (SFIO) - to szczególna forma funduszu otwartego. Statut funduszu specjalistycznego może ograniczyć krąg uczestników oraz wprowadzać dodatkowe warunki, w jakich uczestnik może żądać odkupienia jednostek uczestnictwa, a w szczególności określać termin, w jakim odkupienie to może nastąpić. Spośród działających w Polsce funduszy specjalistycznych część adresowana jest wyłącznie do osób prawnych, inne natomiast przeznaczone są dla uczestników pracowniczych programów emerytalnych lub osób, które deklarują długoterminowe oszczędzanie.

Fundusze inwestycyjne zamknięte (FIZ) - charakteryzują się ograniczonym dostępem inwestorów (możliwość przystąpienia istnieje wyłącznie w okresie subskrypcji tytułów uczestnictwa lub poprzez nabycie certyfikatów w obrocie na rynku wtórnym) oraz ograniczoną możliwością „wyjścia”. FIZ emitują certyfikaty inwestycyjne - są to papiery wartościowe, których liczba - w odróżnieniu od liczby jednostek uczestnictwa funduszy otwartych - jest stała i może się zmieniać tylko w przypadku nowych emisji, bądź okresowego odkupu walorów od uczestników. Certyfikaty inwestycyjne mogą być przedmiotem obrotu na rynku regulowanym np. na Giełdzie Papierów Wartościowych, jak też mogą być przeznaczone jedynie dla indywidualnych, spełniających określone kryteria inwestorów. Uczestnikiem FIZ emitującego publiczne certyfikaty można zostać na dwa sposoby. W wyniku nabycia certyfikatów na rynku pierwotnym w drodze zapisów podczas publicznej subskrypcji lub poprzez nabycie certyfikatów w obrocie na rynku wtórnym (GPW lub MTS-CeTO). W obu przypadkach wymagane jest posiadanie rachunku papierów wartościowych. Fundusze zamknięte mogą dokonywać lokat w mniej płynne aktywa i nie muszą utrzymywać płynnych rezerw, co podnosi potencjalną efektywność zarządzania portfelem. W porównaniu z funduszami otwartymi katalog lokat funduszu zamkniętego jest znacznie rozszerzony, gdyż oprócz papierów wartościowych obejmuje również udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, waluty i transakcje terminowe, które mogą być zawierane nawet w celach spekulacyjnych. Fundusz zamknięty może również w szerszym zakresie korzystać z kredytów i pożyczek bankowych. W przypadku funduszy zamkniętych wyceny certyfikatów inwestycyjnych dokonywane są rzadziej niż w przypadku funduszy otwartych - co tydzień, co miesiąc lub co kwartał, choć zdarzają się również fundusze wyceniane codziennie.

Towarzystwo funduszy inwestycyjnych (TFI) - według ustawy o funduszach inwestycyjnych organ funduszu inwestycyjnego zarządzający nim i reprezentujący go w stosunkach z osobami trzecimi. Tylko podmioty działające na podstawie ustawy mają prawo do używania oznaczenia "towarzystwo funduszy inwestycyjnych" lub jego skrótu. Status TFI może uzyskać wyłącznie spółka akcyjna z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyska zgodę Komisji Nadzoru Finansowego. Przedmiot działalności towarzystwa jest ograniczony wyłącznie do tworzenia i zarządzania funduszami inwestycyjnymi, reprezentowania ich wobec osób trzecich oraz zarządzania zbiorczym portfelem papierów wartościowych; działalność może zostać rozszerzona m.in. o zarządzanie cudzym pakietem papierów wartościowych na zlecenie i doradztwo w zakresie obrotu papierami wartościowymi. Minimalny poziom kapitału początkowego towarzystwa to równowartość 125 000 - 730 000 euro, w zależności od zakresu prowadzonej działalności. Pochodzenie kapitału zakładowego musi być udokumentowane; środki na jego pokrycie nie mogą pochodzić z kredytu ani pożyczki. Akcje TFI mogą być wyłącznie imienne, chyba że są zdematerializowane. Fundusze inwestycyjne zarządzane przez towarzystwo posiadają odrębną osobowość prawną. Towarzystwo jest zobowiązane zatrudniać co najmniej dwóch doradców inwestycyjnych do zarządzania funduszami i portfelem papierów wartościowych oraz jednego doradcę do czynności związanych z obrotem papierami wartościowymi.

Towarzystwo wykonuje szereg zadań związanych z zarządzanymi funduszami: (1) reprezentowanie zarządzanych funduszy (2) obsługa uczestników (zwykle za pośrednictwem odrębnej spółki wyspecjalizowanej: agenta transferowego) (3) obsługa księgowa funduszy (prowadzenie ksiąg, wycena, sporządzanie sprawozdań) (4) nadzór nad zarządzaniem portfela funduszu (często towarzystwo wynajmuje do zarządzania wyspecjalizowaną spółkę typu 'asset management') (5) organizacja i nadzór nad siecią sprzedaży (marketing, dystrybucja) W najważniejszych sprawach towarzystwo, jako organ funduszu, wykonuje takie zadania w imieniu i na rzecz funduszu (wobec uczestników, prowadzi współpracę z organami państwowymi, w tym komisją nadzorującą rynek, organizuje współpracę z bankami prowadzącymi dystrybucję tytułów uczestnictwa) oraz tworzy dokumenty funduszu (statut, prospekt informacyjny, dokumenty informacyjne i ofertowe, księgi funduszu, sprawozdania finansowe).

Wpłaty inwestorów odbywają się do funduszu inwestycyjnego. Fundusz inwestycyjny jest niezależną spółką, której właścicielami są wyłącznie inwestorzy funduszu. Funduszem zarządza Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych, spółka niezależna od Funduszu. Aktywa Funduszu nie są aktywami spółki zarządzającej. Nad bezpieczeństwem aktywów inwestorów czuwa dodatkowo Bank Powiernik, bank o szczególnej charakterystyce polegającej na tym, że aktywa w powiernictwie nie wchodzą do masy upadłościowej, czyli są bezpieczne i należą do Funduszu nawet w przypadku upadłości banku.

Towarzystwa funduszy inwestycyjnych w Polsce

Pierwsze towarzystwo funduszy powierniczych w Polsce powstało w 1992. Był to należący do amerykańskiej grupy finansowej Pioneer, który utworzył tylko jeden fundusz zrównoważony. Obecnie działa pod nazwą 'Pioneer Pekao TFI SA' i zarządza wieloma różnorodnymi funduszami inwestycyjnymi otwartymi. Następne fundusze powstały dopiero w 1995.

Narodowe Fundusze Inwestycyjne, NFI, fundusze inwestycyjne utworzone przez skarb państwa w ramach Programu Powszechnej Prywatyzacji (PPP), działające w formie spółek akcyjnych. Majątek NFI stanowią akcje byłych przedsiębiorstw państwowych, przekształconych w spółki, wniesione do funduszy przez skarb państwa. W początkowej fazie PPP narodowe fundusze inwestycyjne są jednoosobowymi spółkami skarbu państwa. Na dalszym etapie, po wprowadzeniu akcji funduszy na giełdę, akcjonariuszami NFI zostaną polscy obywatele, którzy wcześniej nabyli świadectwa udziałowe w PPP, i którzy wymienią te świadectwa na akcje NFI.. Zarządzanie majątkiem NFI zostało powierzone polsko-zagranicznym konsorcjom - tzw. firmom zarządzającym, wyspecjalizowanym w działalności doradczo-inwestycyjnej. Każdy z NFI początkowo posiada akcje wszystkich spółek, które biorą udział w PPP, w niektórych udziały wiodące - 33%, w innych mniejszościowe. Rolą NFI jest wypełnienie funkcji aktywnego właściciela, szczególnie wobec spółek, których będą posiadać znaczne pakiety akcji.

Celem NFI, zapisanym w ustawie o NFI i prywatyzacji (która m.in. reguluje powstawanie i funkcjonowanie funduszy) jest pomnażanie ich majątku, w szczególności poprzez zwiększanie wartości akcji spółek, w których fundusze są akcjonariuszami. Utworzenie NFI ma być sposobem na przeprowadzenie szybkiej i efektywnej restrukturyzacji dużej liczby przedsiębiorstw, połączonej z udostępnieniem części majątku narodowego obywatelom. NFI mają dać szansę przedsiębiorstwom na dostęp do nowych źródeł kapitału, nowych rynków zbytu, nowych technologii oraz nowoczesnych metod organizacji pracy i zarządzania.

Pojęcia venture capital i private equity są dziś doskonale znane na polskim rynku

Jednak wielu przedsiębiorców wciąż podchodzi do funduszy wysokiego ryzyka z dużą dozą nieufności, uważając je za nowe i niepewne źródło finansowania. Tymczasem fundusze typu venture capital i private equity towarzyszą polskim firmom już od pierwszych dni gospodarki rynkowej.

W marcu 1989 roku Kongres amerykański uchwalił ustawę Support for East European Democracies mającą na celu wsparcie reform w czterech krajach (Czechy, Słowacja, Polska, Węgry), które zdecydowały się na bezkrwawy rozwód z socjalizmem. Jednym z bardziej widocznych - a jak obecnie wiemy i najtrwalszym - efektów było utworzenie sieci funduszy kapitałowych w tym Polsko-Amerykańskiego Funduszu Przedsiębiorczości. Fundusze te wspierając finansowo rodzącą się falę prywatnej przedsiębiorczości stały się także katalizatorem rozwoju rynków

Zaczęło się w Ameryce:

Pomysł zaoferowany Europie Środkowej przez amerykańską administrację nie był eksperymentem wydumanym w zaciszu waszyngtońskich gabinetów. To właśnie w Stanach Zjednoczonych w 1946 roku powstała spółka o nazwie American Research and Development Corporation (ARDC, której celem miało być inwestowanie w rozwój firm. Choć sama formuła inwestycyjna, polegająca na obejmowaniu akcji czy udziałów w powstających lub istniejących prywatnych firmach, była już znana od wielu lat (tak działały spółki inwestycyjne tworzone przez bogate rodziny - np. Rockefeller Brothers) nowością był model ARDC. Utworzona spółka pozyskała kapitał od niezależnych inwestorów, a nie od osób bezpośrednio z nią powiązanych. W gronie inwestorów znalazły się więc towarzystwa ubezpieczeniowe, trusty inwestycyjne, fundacje uniwersyteckie a także osoby fizyczne. Po drugie, ARDC - w przeciwieństwie do innych - wyraźnie zakładał inwestowanie w nowe projekty innowacyjne, w tym w szczególności komercjalizujące wyniki badań prowadzonych na użytek wojska, które po właśnie zakończonej wojnie mogły już ujrzeć światło dzienne. Oprócz wsparcia kapitałowego zakładano też pomoc doradczą.

Startując z kapitałem ok. 3 milionów dolarów w ciągu pierwszych 10 lat działalności ARDC udało się zainwestować w 40 projektów. Inwestycje ARDC przyniosły imponujące zyski, nie trzeba było więc długo czekać by tym tropem poszli inni. Tam gdzie fundusze nie chciały inwestować pojawiali się bogaci przedsiębiorcy, nazywani aniołami biznesu (business angels), którzy obok kapitału wspierali firmy doświadczeniem i kontaktami (dzięki nim rozwinęły się m.in. Google i Amazon). Dzisiaj ARDC uznawana jest za pierwowzór niezależnego funduszu venture capital, a USA za największy rynek tego typu inwestorów - w roku 2009 działało tu blisko 800 firm menedżerskich zarządzających kapitałem o wartości 180 mld dolarów, a w szczytowym roku 2006 było to nawet 276 mld dolarów ulokowanych w 1188 funduszach venture. Choć aktywność inwestycyjna znacznie spadła na skutek kryzysu, w ubiegłym roku zainwestowano „tylko” 17,7 mld dolarów w 2300 spółek pochodzących w większości z sektorów technologicznych i oczywiście zlokalizowanych w tak tradycyjnie technologicznych regionach jak Kalifornia i Massachusetts. Większość tych inwestycji (64%) została skierowana na finansowanie tzw. fazy ekspansji oraz późniejszych faz rozwoju.

Przykład przyszedł zza oceanu

W tym samym czasie co ARDC w Wielkiej Brytanii - praktycznie z tych samych pobudek - powstała spółka inwestycyjna Industrial and Commercial Finance Corporation (ICFC). W jej utworzenie zaangażował się Bank Anglii nabywając zaledwie jedną (!) akcję, aby swoją obecnością zaświadczyć o wiarygodności i sensowności przedsięwzięcia. Po wielu latach z ICFC zrodziło się słynne 3i inwestujące na całym świecie, także w Polsce. Do inwestycji technologicznych władze brytyjskie stworzyły osobny podmiot, który po prywatyzacji (rok 1992) znany jest pod nazwą British Technology Group. Z zadomowieniem się venture capital na brytyjskiej ziemi nie było większych kłopotów. Wzorzec amerykański był zrozumiały, a podobieństwo języków i kultur biznesowych ułatwiało naśladownictwo. Znacznie gorzej szło w Europie kontynentalnej tradycyjnie niechętnej anglosaskim nowinkom ze sfery finansów, zapatrzonej w bankowy kredyt i etatyzm. Dopiero w latach 80-tych ubiegłego stulecia, a szczególnie po utworzeniu jednolitego rynku europejskiego rozwój nabrał tempa. Obecnie trzy największe rynki venture w Europie to Wielka Brytania, Francja i Niemcy. Podobnie jak w USA aktywność inwestycyjna funduszy znacznie wyhamowała osiągając w roku 2009 poziom 23 mld euro czyli blisko 60% mniej niż rok wcześniej. Tu również większość inwestycji trafia do sektorów innowacyjnych (telekomunikacja, life science) i późniejszych faz rozwoju.

Istotnym wsparciem dla rynku venture stał się alternatywny rynek giełdowy - Newconnect który pełni rolę zaplecza kapitałowego dla firm inwestycyjnych. Invest Connect, Blumerang PRE IPO czy IQ Partners to przykład spółek inwestycyjnych, które zebrawszy kapitał poprzez NewConnect (na którym same też są notowane) inwestują go następnie w nowe projekty na ogół z obszaru ICT.

Dopełnieniem rynku są fundusze bazujące w całości na środkach prywatnych, które coraz chętniej inwestują w dotychczas zapomniany obszar start-up. Przykładem może być śmiały projekt AIP Seed Capital łączący dorobek inkubacyjny fundacji Akademickich Inkubatorów Przedsiębiorczości z kapitałem znanego inwestora Tada Witkowicza czy Sail Fund powołany do życia przez założycieli portalu o2.pl. W segment ten wpisują się także polscy aniołowie biznesu - tacy przykładowo jak Piotr Wilam czy Piotr Pośnik - inwestujący samodzielnie czy też poprzez sieci (np. PolBAN - Business Angels Club czy Lewiatan Business Angels). Zwiększenie dopływu kapitału do tej części rynku, która specjalizuje się w finansowaniu wczesnych faz rozwoju to jednak jeszcze nie wszystko. Venture capital charakteryzuje się bardzo wysokimi wymaganiami inwestycyjnymi co sprawia, że nie każdy projekt nadaje się do finansowania. Potrzeba tu sporo pracy zarówno po stronie menedżerów funduszy jak i polskich przedsiębiorców, którzy muszą przełamać swoją niechęć do dzielenia się firmą.

BANKI INWESTYCYJNE

To instytucje wyspecjalizowane w świadczeniu usług pośrednictwa na rynku papierów wartościowych. Do usług bankowości inwestycyjnej można zaliczyć : usługi brokerskie, doradztwo inwestycyjne, zarządzanie aktywami i funduszami, organizowanie finansowania krótko-, średnio- i długoterminowego za pomocą emisji papierów wartościowych, doradztwo na rynku fuzji i przejęć itp.

Pojęcie "banki inwestycyjne", używany był najpierw w USA, następnie wszedł do międzynarodowego języka finansów. Jak przyznają to jednak podręczniki, jest to termin "cokolwiek mylący". Główną funkcją ekonomiczną banków komercyjnych (depozytowych) jest, jak wiadomo, przyjmowanie depozytów i udzielanie kredytów; wszystko to możliwe jest dzięki otwieraniu rachunków bieżących, co z kolei umożliwia kreację pieniądza bankowego.

Bank inwestycyjny może:

1. Wynajdywać kandydatów

2. Doradzać stronie zainteresowanej (aktywnej)

3. Bronić stronę pasywną

4. Pomagać spółce przejmującej w znalezieniu funduszy

5. Ustalać wartość firmy przejmowanej.

Banki inwestycyjne są szczególnymi instytucjami finansowymi, które operują głównie na rynku kapitałowym i nie przyjmują depozytów ani nie udzielają pożyczek i kredytów. W systemach kontynentalnych przyjęto system banków uniwersalnych. W sensie czysto formalnym można by więc powiedzieć, że w Polsce nie ma czystych banków inwestycyjnych. Byłoby to jednak pół prawdy. Nasze banki uniwersalne mogą wykonywać cały szereg czynności bankowych, które są operacjami pośrednictwa na rynku kapitałowym - a więc są operacjami typowymi dla banków inwestycyjnych. Dlatego np. polscy autorzy, pisząc o bankach inwestycyjnych w naszych warunkach, określają je jako "instytucje finansowe zajmujące się sprzedażą nowych usług finansowych różniących się od produktów do tej pory oferowanych przez polskie banki komercyjne". Typowymi usługami należącymi do bankowości inwestycyjnej są:

• obrót papierami wartościowymi i zarządzanie funduszami

• doradztwo finansowe i zarządzanie finansami

• operacje rynku pieniężnego.

Otóż, czynności takie są wykonywane przez banki. Istnieje więc w Polsce bankowość inwestycyjna, tyle, że jest prowadzona przez banki uniwersalne. Ale i to sformułowanie nie jest do końca prawidłowe, bowiem istnieją w Polsce filie zagranicznych banków inwestycyjnych i dodatkowo niektóre nasze banki coraz bardziej zaczynają się specjalizować w bankowości inwestycyjnej. Jest też kwestią sporną, czy powstaną w przyszłości w Polsce podmioty, które będzie można nazwać bankami inwestycyjnymi. Nasz system instytucji finansowych znajduje się bowiem ciągle w fazie tworzenia. I jego struktura podmiotowa nie jest do końca przesądzona.

W warunkach polskich jest brak typowych banków inwestycyjnych - można by ograniczyć się do wymienienia i opisu różnych czynności bankowych, zaliczonych do bankowości inwestycyjnej. Ale są to czynności bardzo różne i nie powiązane ze sobą i opis taki byłby zarówno uciążliwy , jak i chaotyczny. Co ma bowiem wspólnego prowadzenie skrytek bankowych, zarządzanie portfelami inwestycyjnymi klientów, analiza na zlecenie opłacalności przedsięwzięć inwestycyjnych klientów, organizowanie fuzji czy obrót derywatami na własny rachunek? W dodatku zakres czynności zaliczanych do bankowości inwestycyjnej jest praktycznie nie ograniczony - ciągle pojawiają się nowe instrumenty, wymagające nowych operacji. Rozwijający się dynamicznie rynek usług finansowych sam stwarza popyt ciągle na nowe usługi.

System banków uniwersalnych oznacza, że banki mogą równocześnie przyjmować depozyty, otwierać rachunki i udzielać pożyczek, ubezpieczać emisje akcji i obligacji prywatnych firm - ale równocześnie je kupować i sprzedawać na własny lud cudzy rachunek (dealerzy lub brokerzy), brać udział we wtórnym obrocie, prowadzić cały szereg innych usług finansowych, wreszcie zajmować się także ubezpieczeniami.

Te dwa systemy - banków inwestycyjnych i uniwersalnych - istnieją współcześnie, ale coraz bardziej się przenikają. Należy też zauważyć, że tylko w nielicznych krajach o bardzo rozwiniętym rynku kapitałowym (USA i WB) istnieje odpowiednio duży rynek kapitałowy i tradycja zdobywania pieniędzy przez papiery symbolizujące własność, aby mógł istnieć i rozwijać się konkurujący rynek banków inwestycyjnych. W krajach europejskich np. istnieje zdecydowana przewaga finansowania przez pożyczki, a nie papiery udziałowe (equity).

Rodzaje działalności banków inwestycyjnych:

Organizowanie pierwotnej emisji na rynku kapitałowym- jest to działalność najbardziej charakterystyczna dla banków inwestycyjnych - organizowanie emisji papierów dłużnych (rządu lub firm prywatnych), lub akcji w tzw. pierwotnej ofercie (primary issues). Jeżeli emitent nigdy nie oferował takich papierów wartościowych przedtem, mówi się o ofercie pierwotnej (IPO - initial public offering). Jeżeli papiery emitenta były już oferowane, mówimy o emisji wtórnej (seasonal offering).

Organizacja oferty pierwotnej jest najtrudniejsza ponieważ wiąże się z dużym ryzykiem zbyt wysokiej lub zbyt niskiej wyceny. W obu przypadkach emitent może ponieść straty. Przy emisji wtórnej, wyznaczenie rynkowej ceny równowagi jest prostsze, zazwyczaj wyznacza się cenę nieco niższą (z dyskontem) od rynkowej ceny papierów już sprzedawanych. Emisja mogą dotyczyć obligacji rządu, obligacji spółek nie notowanych, obligacji komunalnych, akcji spółek krajowych, wprowadzania na rynek akcji spółek zagranicznych, papierów wartościowych międzynarodowych instytucji finansowych.

Przy emisji można wyróżnić 3 typowe fazy:

• Analiza sytuacji i zaprojektowanie emisji. Bank pomaga emitentowi w analizie projektu i potencjalnego rynku, określa wielkość emisji i formę (obligacje - akcje), najlepszy okres wejścia na rynek i wreszcie cenę. W wyniku projektowania może powstać papier o nowych, oryginalnych cechach. W ten sposób powstały np. rozwiązania hybrydowe, łączące cechy akcji i obligacji

• Bank inwestycyjny przygotowuje niezbędne dane wymagane dla Komisji Papierów Wartościowych, a po dopuszczeniu do emisji - prospekt emisyjny (prospectus). Wzór takich regulacji stworzyła amerykańska ustawa o SEC (Security and Exchange Comission) z 1934 roku.

• Ubezpieczenie emisji (underwritting) jest najważniejszą usługą banku inwestycyjnego. Potocznie oznacza to zobowiązanie do kupna określonej ilości (minimum) lub kupna pozostałej ilości oferowanych papierów wartościowych po określonej w umowie cenie. W ten sposób bank inwestycyjny gwarantuje, że emisja zostanie wchłonięta przez rynek, nawet przy słabym popycie. Cena, po której zobowiązuje się do kupna bank inwestycyjny jest niższa niż cena emisyjna, tzn. z dyskontem. Jeżeli jest ono określone procentowo, to procent jest tym mniejszy im większa jest ogólna wysokość emisji.

Banki Inwestycyjne w Ameryce:

J.P. Morgan

Największy bank w USA, zarządzający aktywami o wartości przekraczającej 2,3 bln USD, jest nie tylko liderem w zakresie bankowości inwestycyjnej, ale również bankowości detalicznej i komercyjnej. Nazwa giganta, którego początki sięgają 1799 roku, pochodzi od nazwiska założyciela J.P. Morgan & Co.- Johna Pierponta Morgana, jednak ostatecznie została ustalona po fuzji z Chase Manhattan Co. w 2000 roku. Co ciekawe, w ciągu swojej ponad dwusetnej historii istnienia bank zdołał już wchłonąć około 1200 amerykańskich instytucji finansowych. Do obsługi ponad 120 mln klientów zatrudnia 265 tys. pracowników w 50 krajach świata (w Polsce biuro znajduje w Bydgoszczy). Statystyki za 2011 rok robią wrażenie, gdyż bank osiągnął przychód sięgający 111 mld USD oraz zysk netto 4,3 mld. Z powodu nielegalnych praktyk finansowych bank regularnie wypłaca rekordowe odszkodowania nieraz sięgające kilkuset mln USD.

Prezes J.P Morgan Chase & Co, James Dimon od kilku lat niezmiennie pojawia się na listach najbardziej wpływowych ludzi świata, co nie pozostaje bez wpływu na jego zarobki, ponieważ jedynie jego roczna premia za ubiegły rok wyniosła 23 mln USD.

Morgan Stanley

Powstały w 1935 roku w wyniku wprowadzenia w życie aktu Glassa- Steagalla, już w pierwszym roku swej działalności zdobył imponujący, bo 24-procentowy udział w rynku. Bank uchodzi za świetnego doradcę spółek informatycznych. Wprowadził na giełdę m. in. Google i Groupon. Jest pracodawcą dla ponad 60 tys. osób, rozlokowanych w 1300 biurach w 42 krajach. Obecnie bank może się pochwalić przychodami rzędu 60 mld USD oraz zyskiem netto wynoszącym 4,1 mld USD. W 2001 roku w czasie zamachów terrorystycznych na WTC w Nowym Jorku spółka straciła swoją główną siedzibę i 10 pracowników.

Szefem Morgan Stanley jest Australijczyk, James P. Gorman, któremu w 2011 roku stan konta powiększył się o 15 mln USD.

Goldman Sachs

Bank założony w 1869 roku przez Marcusa Goldmana, od początku swego istnienia słynął ze swojej innowacyjności, dzięki czemu zyskał uznanie świata biznesu i na początku XX wieku stał się liderem w przeprowadzaniu ofert publicznych oraz handlu obligacjami komunalnymi. W 2011 roku zaraportował przychód rzędu 29 mld USD oraz zysk netto wynoszący prawie 4 mld USD, na który to pracowało 30 tys. pracowników na całym świecie. Dzisiaj symbolizuje nie tylko potęgę finansową, ale również polityczną, czego dowodem jest fakt, iż Goldman Sachs jest bezpośrednim dealerem FEDu. W swoich szeregach skupia wielu prominentnych polityków, przez co często bywa oskarżany o lobbing i m.in. o przyczynianie się do kryzysu finansowego w Grecji.

Lloyd Blankfein, od 2006 roku pełniący funkcję prezesa, uchodzi za jednego z najbardziej wpływowych ludzi świata i jest częstym gościem w gabinecie Baracka Obamy. Liczne kontrowersje wzbudzają rekordowe premie, nieraz sięgające 70 mln USD, które rokrocznie przyznaje sobie szef Goldmana.

Anglosaski model systemu bankowego -opiera się na rynkach finansowych, przedsiębiorstwa same szukają finansów i funduszy. Banki komercyjne prowadzą rozliczenia i pozyskują krótkoterminowe fundusze. Podstawowy dopływ kapitału odbywa się przez emisję papierów wartościowych i giełdę. Bardzo istotną rolę odgrywają różne fundusze i banki specjalne.

Zalety:

- pobudzanie innowacji finansowych

- nadawanie kluczowej roli kapitałowi rynkowemu (akcje i obligacje)

- wysoka specjalizacja banków

- dbałość o klienta

Wady:

- częste wahania stóp procentowych

- duże ryzyko transakcji

- zmiany klientów i partnerów dokonujących transakcji

oparcie finansowania podmiotów na anonimowym rynku papierów wartościowych

- duża formalizacja transakcji

Instrumenty hybrydowe „obejmują” znane powszechnie instrumenty dłużne - zazwyczaj pożyczki i obligacje, lecz różnie traktowane dla celów podatkowych. Istotą działania instrumentu hybrydowego jest wspomniana dwoistość podatkowej kwalifikacji w różnych jurysdykcjach. W jednej jurysdykcji instrument taki traktowany jest jako zwykła pożyczka, od których odsetki stanowią potrącalny od dochodu do opodatkowania koszt uzyskania przychodu, a w drugiej jurysdykcji są one - na podstawie wewnętrznego prawa podatkowego - traktowane jako wkład kapitałowy do spółki, a otrzymywane z tego tytułu odsetki traktowane są u pożyczkodawcy, względnie obligatariusza w przypadku obligacji - jako dywidenda. W pewnych państwach dywidenda jest zwolniona od opodatkowania lub opodatkowana w sposób bardziej korzystny niż dochód z tytułu odsetek.

5 największych banków na świecie:

1 Deutsche Bank Niemcy 2.799.977 $

2 HSBC Anglia 2.555.579 $

3 BNP Paribas Francja 2.542.738 $

4 Przemysłowych i Commercial Bank of China Chiny 2.456.287 $

5 Mitsubishi UFJ Financial Group Japonia 2.447.950 $

DOM MAKLERSKI

Dom maklerski (biuro maklerskie) - instytucja będąca członkiem giełdy papierów wartościowych, posiadająca możliwość prowadzenia na niej transakcji kupna oraz sprzedaży papierów wartościowych. Najczęściej powiązana finansowo z bankiem.

Dom maklerski umożliwia swoim klientom założenie rachunku inwestycyjnego, na którym przechowywane są informacje o posiadanych przez niego środkach pieniężnych oraz papierach wartościowych. Klient może dokonywać zleceń transakcji kupna oraz sprzedaży, które dom maklerski wykona w jego imieniu.

W domach maklerskich zatrudnieni są maklerzy, którzy są upoważnieni przez dany dom do dokonywania transakcji na giełdzie.

Dom maklerski nie posiadający członkostwa na giełdzie jest nazywany Afiliant.

ZADANIA DOMU MAKLERSKIEGO

1. Przygotowanie i prowadzenie Programu i każdej emisji w ramach programu

2. Wyszukanie inwestora

3. Opracowanie dokumentacji - Warunków Emisji, Propozycji Nabycia

4. Plasowanie emisji

5. Rozliczenie emisji

6. Prowadzenie rejestru i obsługa emisji (wypłaty odsetek,

ustalanie oprocentowania, wykupy, umorzenia).

Dom Maklerski w prowadzonej działalności kieruje się dbałością o bezpieczeństwo rynku w szczególności wprowadzając wewnętrzne zasady monitorowania transakcji oraz przeciwdziałania praktykom manipulacji instrumentami finansowymi i zobowiązany jest w szczególności:

1. do ograniczenia do niezbędnego minimum kręgu osób mających dostęp do informacji o zleceniach, stanach i obrotach na rachunkach klienta oraz innych danych dotyczących klienta,

2. wdrożenia wewnętrznych regulacji, które mają na celu uniemożliwienie wykorzystania przez pracowników Domu Maklerskiego lub inne osoby informacji o zleceniach, stanach i obrotach na rachunkach klienta oraz innych danych dotyczących klienta, do jakichkolwiek celów niezgodnych z dyspozycją klienta,

3. do wyraźnego określenia zasad dostępu do informacji stanowiących tajemnicę zawodową i informacji poufnych oraz wyznaczenia i aktualizowania kręgu osób mających dostęp do tych informacji, a także do wprowadzenia system nadzoru nad przepływem i wykorzystywaniem informacji poufnych,

4. do wyraźnego określenia zasad dotyczących warunków i trybu składania zleceń kupna i sprzedaży instrumentów finansowych przez maklerów papierów wartościowych i doradców inwestycyjnych, zatrudnionych w Domu Maklerskim oraz innych pracowników, współwłaścicieli i członków władz Domu Maklerskiego, a także wprowadzenia systemu kontroli przestrzegania powyższych zasad.

Dom Maklerski nie może podejmować żadnych czynności prawnych i faktycznych na rzecz jakiegokolwiek podmiotu, jeśli grozi to lub groziłoby naruszeniem tajemnicy informacji stanowiących tajemnicę zawodową lub informacji poufnych. Dom Maklerski udostępnia informacje stanowiące tajemnicę zawodową lub informację poufną na żądanie uprawnionych osób na podstawie odrębnych przepisów.

DOMY MAKLERSKIE W POLSCE:

- AVIVA INVESTORS POLAND SA

- BESKIDZKI DOM MAKLERSKI SA

- BRE WEALTH MANAGEMENT SA

- BZ WBK AIB ASSET MANAGEMENT SA

- CENTRALNY DOM MAKLERSKI PEKAO SA

- COPERNICUS SECURITIES SA

- CREDIT SUISSE ASSET MANAGEMENT SA

- DB SECURITIES SA

- DOM INWESTYCYJNY BRE BANKU SA

- DOM INWESTYCYJNY INVESTORS SA

- DOM INWESTYCYJNY NEHREBETIUS SA

- DOM MAKLERSKI AMERBROKERS SA

- DOM MAKLERSKI BANKU BPS SA

- DOM MAKLERSKI BANKU HANDLOWEGO SA

- DOM MAKLERSKI BOŚ SA

- DOM MAKLERSKI BZ WBK SA

- DOM MAKLERSKI CAPITAL PARTNERS SA

- DOM MAKLERSKI DFP SP. Z O.O.

- DOM MAKLERSKI IDM SA

- DOM MAKLERSKI NAVIGATOR SA

- DOM MAKLERSKI TMS BROKERS SA

- DORADZTWO DLA POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW SECURITIES SA

- ECM DOM MAKLERSKI SA

- ERSTE SECURITIES POLSKA SA

- FIRST INTERNATIONAL TRADERS DOM MAKLERSKI SA

- FORTIS PRIVATE INVESTMENTS POLSKA SA

- ICAP (POLAND) SP. Z O.O.

- ING INVESTMENT MANAGEMENT (POLSKA) SA

- ING SECURITIES SA W WARSZAWIE

- IPOPEMA SECURITIES SA

- LEGG MASON ZARZĄDZANIE AKTYWAMI SA

- MERCURIUS DOM MAKLERSKI SP. Z O.O.

- MILLENNIUM DOM MAKLERSKI SA

- NOBLE SECURITIES SA

- NWAI DOM MAKLERSKI SA

- OPERA - KWIATKOWSKI I WSPÓLNICY SP. KOMANDYTOWO-AKCYJNA

- OPERA DOM MAKLERSKI SP. Z O. O.

- PIONEER PEKAO INVESTMENT MANAGEMENT SA

- PZU ASSET MANAGEMENT SA

- SECUS ASSET MANAGEMENT SA

- TRIGON DOM MAKLERSKI SA

- TULLET PREBON (POLSKA) SA

- UNICREDIT CA IB POLAND SA

- VENTUS ASSET MANAGEMENT SA

- WROCŁAWSKI DOM MAKLERSKI SA

- X-TRADE BROKERS DOM MAKLERSKI SA

- DOM MAKLERSKI MONEY MAKERS SA

Izba Domów Maklerskich jest organizacją samorządową reprezentującą podmioty prowadzące działalność maklerską w Polsce. IDM powstała w dniu 28 czerwca 1996 r. w ślad za uchwałami V Zjazdu Zespołu Domów Maklerskich przy Związku Banków Polskich o przekształceniu w izbę gospodarczą ZDM ZBP, dotychczasowej organizacji przedsiębiorstw maklerskich. Izba Domów Maklerskich została wpisana do Rejestru Izb Gospodarczych 29 listopada 1996r.

Izba Domów Maklerskich funkcjonuje w oparciu o:

• Ustawę o obrocie instrumentami finansowymi,

• Ustawę o izbach gospodarczych z 30 maja 1989r.,

• Statut Izby Domów Maklerskich

Do podstawowych celów Izby należy między innymi:

- stwarzanie korzystnych warunków rozwoju przedsiębiorstw maklerskich,

- zapewnianie wpływu domom maklerskim, które są podstawowymi uczestnikami rynku kapitałowego, na kształtowanie tego rynku,

- ochrona uczestników obrotu papierami wartościowymi poprzez stwarzanie zasad dobrej praktyki przedsiębiorstw maklerskich,

- współpraca z administracją państwową i instytucjami rynku kapitałowego w oparciu i doskonaleniu regulacji dotyczących rynku kapitałowego.

Działalność maklerska

Ustawa określa, że działalność maklerska może być prowadzona przez odrębne domy maklerskie lub domy maklerskie afiliowane.

-O ile ustawa nie stanowi inaczej, działalność maklerska może być prowadzona wyłącznie przez spółkę akcyjną z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwaną dalej "domem maklerskim".

-Akcje domu maklerskiego mogą być wyłącznie imienne, chyba że są dopuszczone do publicznego obrotu.

- Prowadzenie działalności maklerskiej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wymaga zezwolenia Komisji wydanego na wniosek zainteresowanego podmiotu.

Działalność maklerska obejmuje wykonywanie czynności związanych z obrotem papierami wartościowymi dopuszczonymi do publicznego obrotu, polegający na:

• oferowaniu papierów wartościowych w obrocie pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej,

• nabywaniu lub zbywaniu papierów wartościowych na cudzy rachunek,

• nabywaniu lub zbywaniu papierów wartościowych na własny rachunek celem realizacji zadań związanych z organizacją rynku regulowanego,

• zarządzaniu cudzym pakietem papierów wartościowych na zlecenie,

• doradztwie w zakresie obrotu papierami wartościowymi,

• prowadzeniu rachunków papierów wartościowych oraz rachunków pieniężnych służących do ich obsługi,

• pośrednictwie w nabywaniu lub zbywaniu papierów wartościowych będących w obrocie na zagranicznych rynkach regulowanych.

Za zezwoleniem Komisji i na określonych w nim warunkach domy maklerskie mogą podejmować czynności faktyczne i prawne, których celem jest doprowadzenie do objęcia lub nabycia przez zleceniodawcę papierów wartościowych nie dopuszczonych do publicznego obrotu, oraz inne czynności związane z obrotem takimi papierami lub z obsługą towarzystw funduszy powierniczych.

Za zezwoleniem komisji i na warunkach w nim określonych domy maklerskie mogą dokonywać czynności związanych z obrotem prawami majątkowymi,

Za zezwoleniem Komisji i na warunkach w nim określonych domy maklerskie mogą dokonywać czynności związanych z obrotem towarami giełdowymi będącymi prawami, z których wynikają roszczenia o zawarcie umów mających za przedmiot towary giełdowe w postaci rzeczy lub w których wysokość roszczeń pieniężnych określana jest w zależności od cen takich rzeczy w obrocie na rynku towarów giełdowych.

Zezwolenie na wykonywanie czynności jest wydawane w porozumieniu z Ministrem Finansów i Prezesem NBP.

Kryteria prawne dla domów maklerskich

Indywidualny inwestor może złożyć zlecenie giełdowe jedynie za pośrednictwem domu maklerskiego. Zasady działania tych instytucji precyzuje Ustawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Dom maklerski może być założony tylko przez osobę prawną i musi być prowadzony przez spółkę akcyjną mającą swą siedzibę w Polsce. Zezwolenie na działalność przedsiębiorstw maklerskich wydaje Komisja Nadzoru Finansowego. W wydanym zezwoleniu określa minimalną wysokość kapitałów własnych i zakres czynności, które dom maklerski może wykonywać. Aby podmiot ten uzyskał "pełnię uprawnień" musi zostać dopuszczony do zawierania transakcji, o czym decyduje Rada Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie (w przypadku tej giełdy).

Czynności wykonywane przez przedsiębiorstwa maklerskie :

- kupowanie i sprzedawanie papierów wartościowych na cudzy rachunek,

- pełnienie funkcji maklera-specjalisty,

- oferowanie papierów wartościowych w obrocie pierwotnym - klient może się zapisać na emitowane akcje,

- zarządzanie pozostawionymi do dyspozycji środkami pieniężnymi i papierami wartościowymi - klient pozostawia domowi maklerskiemu określoną kwotę za które dom maklerski kupuje i sprzedaje papiery wartościowe pobierając prowizję od zysku,

- pośrednictwie w transakcjach kupowania i sprzedawania papierów wartościowych na giełdach zagranicznych

- doradztwo przy potencjalnym zawieraniu transakcji.

Rada Domów Maklerskich

1. Mariusz Sadłocha - Przewodniczący Rady, Prezes Zarządu, Dom Maklerski BZ WBK S.A.

2. Piotr Kozłowski - Z-ca Przewodniczącego Rady, Dyrektor, Dom Maklerski Pekao

3. Radosław Olszewski - Z-ca Przewodniczącego Rady, Prezes Zarządu, Dom Maklerski Banku Ochrony Środowiska S.A.

FUNDUSZE EMERYTALNE

System emerytalny określa zasady składania i pomnażania pieniędzy nagromadzonych w czasie aktywności zawodowej pracownika. Istniejące na świecie systemy emerytalne dzielą się na trzy rodzaje:

1.system repartycyjny, w którym emerytury wypłacane są z bieżących składek osób aktualnie pracujących; w tym przypadku składki emerytalne pracowników nie są inwestowane;

2. system kapitałowy, w przypadku którego pieniądze ze składek emerytalnych są inwestowane; każdy odkłada na swoją emeryturę sam; inwestowaniem zajmują się specjalne instytucje finansowe- fundusze emerytalne;

3.sytem mieszany, łączący elementy dwóch poprzednich, czyli system w części reparacyjny i w czesi kapitałowy.

Wprowadzony w 1999 roku repartycyjno-kapitałowy system emerytalny w Polsce składa się z trzech części, zwanych powszechnie filarami. Pierwszy filar to zreformowany system ubezpieczeń społecznych realizowany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), drugi to otwarte fundusze emerytalne (OFE), zaś trzeci filar stanowią dodatkowe dobrowolne programy emerytalne, dzięki którym możemy powiększyć wysokość naszej emerytury. II oraz III filar stanowią kapitałowy system finansowania emerytur, w którym każdy oszczędza na swoją emeryturę. Począwszy od końca XIX wieku, kiedy to po raz pierwszy w historii utworzono sformalizowany system emerytalny, podlegał on ciągłym zmianom.

Funkcjonują dwa rodzaje funduszy emerytalnych:

• fundusze emerytalne, są powszechne i obowiązkowe. Tworzą II filar systemu emeryyalnego. Zarządzane są przez Powszechne Towarzystwa Emerytalne.

• Pracownicze fundusze emerytalne, dodatkowe i dobrowolne. Tworzą III filar systemu emerytalnego. Zarządzane przez Pracownicze Towarzystwa Emerytalne. Dostępne są wyłącznie dla pracowników założycieli.

Filar pierwszy obejmuje ubezpieczenia w systemie ubezpieczeń określanym jako pay-as-you-go i jest najczęściej systemowym przymusowym, prowadzonym przez państwo lub wyspecjalizowaną instytucję państwową. Ubezpieczenia w pierwszym filarze są z reguły obowiązkowe, co oznacza, że wszyscy pracujący są zobowiązania wpłacać składki stanowiące określony odsetek wynagrodzeń podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu. Środki zgromadzone w ramach tego filaru następnie wypłacane osobom, które osiągnęły wiek emerytalny. Tak więc z istoty samego sytemu wynika, że nie akumuluje on środków na przyszłe wypłaty dla emerytów.

Filar drugi obejmuje ubezpieczenia w tzw. systemie kapitałowym, którego istota polega na tym, że ubezpieczeni w okresie aktywności zawodowej wpłacają do systemu składki, które są następnie inwestowane w celu pomnożenia kapitału służącego jako źródło wypłat świadczeń po przejściu ubezpieczonego na emerytur. Najczęściej, podobnie jak w pierwszym filarze, składki opłacane przez zatrudnionego są uzupełniane wpłatami dokonywanymi przez pracodawcę. W krajach, których występuje drugi filar, jest on na ogół obowiązkowy, a zatem każdy zatrudniony ma obowiązek opłacać składki nie tylko w ramach pierwszego filaru, ale także w ramach ubezpieczeń kapitałowych.

Filar trzeci różni się od dwu poprzednich tym, że najczęściej jest dobrowolny. Pracownik może w okresie aktywności dodatkowo ubezpieczać się w ramach tak zwanych planów emerytalnych. Państwo najczęściej nie ingeruje w decyzje pracownika i pracodawcy, który może także zobowiązać się do wnoszenia pewnych opłat na rzecz pracownika. Często jednak państwo wspiera te formy oszczędzania, przede wszystkim poprzez ulgi podatkowe dla osób oszczędzających w ramach trzeciego filaru. Ta ogólna charakterystyka struktury współczesnych systemów emerytalnych nie wyczaruje wszystkich istotnych cech tych systemów w poszczególnych krajach.

W teorii i praktyce można wyodrębnić co najmniej dwa rodzaje funduszy emerytalnych. Fundusze pierwszego rodzaju są wyodrębnioną masą majątkową, najczęściej zarządzana przez firmy, które je tworzą, lub przez wyspecjalizowanych pracowników; jest ona źródłem wypłat emerytur dla pracowników zatrudnionych przez przedsiębiorstwo prowadzące tak rozumiany fundusz emerytalny. Fundusze emerytalne drugiego rodzaju maja postać osoby prawnej, której celem jest gromadzenie składek ubezpieczeniowych, gospodarowanie nimi w celu pomnożenia ich wartości oraz wypłata emerytur ubezpieczonym po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Z punktu widzenia zależności między wielkością wnoszonej składki a wartością świadczenia emerytalnego fundusze emerytalne można podzielić na dwie podstawowe grupy:

-fundusze o zdefiniowanym świadczeniu

-fundusze o zdefiniowanej składce

Te dwa zasadnicze rodzaje funduszy emerytalnych różnią się istotnie z punktu widzenia podziału ryzyka między sponsorem funduszy a beneficjantem. W przypadku funduszy o zdefiniowanych świadczeniu ryzyko ponosi pracodawca, gdyż jest on zobowiązany do uzupełnienia środków funduszu do wysokości zapewniającej możliwość wypłat z góry określanych świadczeń emerytalnych. Wpłaty na te fundusze mogą się wahać w zależności od wyników inwestycyjnych funduszu. Jeżeli wyniki te są dobre i zapewniają wypłatę z góry określonych, to składki mogą być niższe.

Fundusze emerytalne o zdefiniowanej składce są z kolei bardziej ryzykowne dla ubezpieczonego, gdyż sponsor planu zobowiązuje się jedynie do wnoszenia na rzecz funduszy z góry określonych wpłat, natomiast nie bierze na siebie odpowiedzialności za wysokość świadczeń, jakie będzie otrzymywał ubezpieczony po uzyskaniu uprawnień do otrzymania świadczenia. Wartość tego świadczenia będzie uzależniona od wysokości wnoszonych wpłat oraz wyników inwestycyjnych funduszu emerytalnego.

ZAKŁADY UBEZPIECZEŃ

Zakład ubezpieczeń(ubezpieczyciel) jest podmiotem prowadzącym działalność ubezpieczeniową z reguły na podstawie zezwolenia odpowiedzialnego organu państwowego.

Do najważniejszych funkcji zakładów ubezpieczeniowych należą:

-ochrona ubezpieczeniowa,

-działalność prewencyjna,

-działalność finansowa (inwestowanie)

Zakłady ubezpieczeń w Polsce

W świetle ustawy o działalności ubezpieczeniowej zakład ubezpieczeń może prowadzić w Polsce działalność ubezpieczeniową wyłącznie w formie spółki akcyjnej, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych lub głównego oddziału - oddziału zakładu ubezpieczeń z państwa nie będącego członkiem Unii Europejskiej. Podlegają one nadzorowi finansowemu poprzez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF).

Działających w Polsce ubezpieczycieli skupia Polska Izba Ubezpieczeń (PIU).

Podstawowym zadaniem zakładów ubezpieczeniowych jest ochrona ubezpieczeniowa. W tym celu zakład ubezpieczeń musi zapewnić ciągłość opłacania składek, utrzymywać rezery niezbędne do wywiązywania się z przyjętych zobowiązań, a w razie zajścia wypadku ubezpieczeniowego przeprowadzić weryfikację oraz wypłacić świadczenie w odpowiedniej wysokości.

Działalność prewencyjna zakładu ubezpieczeniowego polega na działaniach mających na celu przeciwdziałanie następowaniu wypadków ubezpieczeniowych ora działaniach mających na celu ograniczenie negatywnych skutków ekonomicznych tych wypadków jeżeli nastąpią.

Działalność finansowa (inwestycyjna) zakładu ubezpieczeń polega na lokowaniu rezerw i funduszy, które jest zobowiązany gromadzić, w instrumenty rynku finansowego w celu utrzymywania i podwyższania realnej wartości tych funduszy i rezerw, co jest niezbędne do prawidłowego pelnienia funkcji ubezpieczeniowych. Ze względu na wielkość środków jakimi dysponują firmy ubezpieczeniowe, należą one do najważniejszych inwestorów instytucjonalnych na rynku finansowym.

Działalność ubezpieczeniowa podlega specjalizacji: zakłady specjalizujące się w jednym rodzaju ubezpieczeń. Toteż dla klasyfikacji firm ubezpieczeniowych zasadnicze znacznie ma klasyfikacje samych ubezpieczeń.

Najogólniej biorąc, ubezpieczenia można podzielić na dwie grupy:

- ubezpieczenia publiczne

-ubezpieczenia prywatne

Ubezpieczenia publiczne- funkcjonują na zasadzie przymusu państwowego. Są ubezpieczeniami obowiązującymi , z reguły są prowadzone przez państwowe osoby prawne i mają pełną gwarancję ubezpieczeniową skarbu państwa.

Współcześnie najważniejszym segmentem ubezpieczeń publicznych są ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, zdrowotne)

Ubezpieczenia prywatne mogą być prowadzone przez prywatne osoby prawne: mają formę zakładu ubezpieczeniowego i mogą dotyczyć różnych zdarzeń ubezpieczeniowych.

Ubezpieczenia te dzieli się na dwie podstawowe grupy:

-ubezpieczenia majątkowe

-ubezpieczenia osobowe.

Ubezpieczenia majątkowe dotyczą dóbr materialnych oraz praw majątkowych i dzielą się na

-ubezpieczenia rzeczowe,

-ubezpieczenia dotyczące praw i zobowiązań.

Pierwsze z nich dotyczą obiektów materialnych (np.ubezpieczenia budynku na wypadek ognia),drugi zaś praw i zobowiązań (np.ubezpieczenie kierowców od odpowiedzialności cywilnej).

Ubezpieczenia osobowe są związane z życiem (ubezpieczenia na życie), zdrowiem(ubezpieczenie kosztów leczenia w przypadku choroby), a także zdolnością do pracy i osiągania dochodów (np. ubezpieczenia emerytalne czy ubezpieczenia od utraty zdolności do pracy na skutek wypadku).

Cel zakładów ubezpieczeń

Jest nim wykonywanie działalności ubezpieczeniowej. Przez działalność ubezpieczeniową rozumie się wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem ryzyka i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych. Zdarzenie losowe jest to niezależne od woli ubezpieczającego zdarzenie przyszłe i niepewne, którego nastąpienie powoduje uszczerbek w dobrach osobistych lub dobrach majątkowych po stronie ubezpieczającego lub innej osoby objętej ochrona ubezpieczeniową.

Zakład ubezpieczeń nie może wykonywać innej działalności poza działalnością ubezpieczeniowa i bezpośrednio z nią związaną, z zastrzeżeniem możliwości wykonywania działalności akwizycyjnej na rzecz OFE zgodnie z przepisami ustawy z 28. VII 1997 o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. Ponadto zakład ubezpieczeń ma możliwość sporządzania dokumentów związanych z zawieraniem umów ubezpieczenia na elektronicznych nośnikach informacji i jeżeli będą w sposób należyty utworzone, utrwalone, przechowywane i zabezpieczone.

Publiczne zakłady ubezpieczeniowe są najczęściej podmiotami publicznoprawnymi i z reguły działają na zasadach pozarynkowych. Podstawa ich działalności są określone regulacje prawne, które nakładają obowiązek ubezpieczenia ( np. ubezpieczenia społeczne ). Publiczne zakłady ubezpieczeniowe, których celem może być realizacja polityki społecznej i gospodarczej władz publicznych (państwa samorządu ), mogą także działać na zasadach rynkowych i wtedy przybierają prywatnoprawne formy przedsiębiorstwa ( spółka akcyjna, spółka z ograniczona odpowiedzialnością).

Prywatne zakłady ubezpieczeniowe mogą występować w dwu zasadniczych rodzajach:

• zakładów nastawionych na zysk,

• zakładów nie nastawionych na zysk.

Większość prywatnych zakładów ubezpieczeniowych to przedsiębiorstwa nastawione na osiągniecie zysku i najczęściej maja formę spółki akcyjnej. Prywatne zakłady ubezpieczeniowe nie nastawione na osiąganie zysku są z reguły wspólnotami ubezpieczeniowymi. W praktyce maja one formę zrzeszeń lub towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, które charakteryzują się tym, że ubezpieczający zawierający umowę ubezpieczeniową z towarzystwem staje się równocześnie udziałowcem zakładu ubezpieczeniowego ( towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych ).

Prywatne zakłady ubezpieczeniowe mogą prowadzić działalność w zakresie ubezpieczeń na życie oraz ubezpieczeń majątkowych i pozostałych ubezpieczeń osobowych i dzielą się na zakłady ( firmy) :

• ubezpieczeń na życie ,

• ubezpieczeń majątkowych.

Znaczenie zakładów ubezpieczeń na rynku finansowego wynika z prowadzonej przez te zakłady działalności finansowej, polegającej na lokowaniu rezerw i funduszy w instrumenty rynku finansowego. Firmy ubezpieczeniowe należą do najważniejszych inwestorów instytucjonalnych działających na współczesnych rynkach finansowych.

Co ubezpieczają zakłady ubezpieczeniowe ?

Wśród różnego rodzaju zdarzeń, które niosą zagrożenia zarówno osobom fizycznym, jak i firmom istnieje całkiem duża grupa tak zwanych ryzyk, których (czy może od których) ubezpieczyć się nie można. Są to tak zwane ryzyka nieubezpieczalne.

Ryzyka nieubezpieczalne można podzielić na dwie grupy:

• ryzyka bezwzględnie nieubezpieczalne,

• ryzyka względnie nieubezpieczalne.

Do grupy ryzyk bezwzględnie nieubezpieczalnych należą takie, których nie można ubezpieczyć z tytułu prawa. Chodzi tu o zdarzenia, które już nastąpiły, a jednocześnie, co najmniej jedna strona umowy ubezpieczenia wiedziała o tym, lecz tego nie ujawniła lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się o tym dowiedzieć. Nie można także ubezpieczyć zdarzeń spowodowanych umyślnie. Jest to stosunkowo wąska grupa wydarzeń. Poza nią występuje bardzo szeroka gama ryzyk nieubezpieczalnych z powodu zwyczajów ubezpieczeniowych, ujętych w ogólnych warunkach ubezpieczeń, gdzie towarzystwa ubezpieczeniowe opisują poszczególne ryzyka. Niektóre z tych ryzyk sporadycznie są jednak czasem włączane do ubezpieczenia. Ryzyka te w ogólnych warunkach umowy ubezpieczenia opisane są najczęściej w tym paragrafie warunków, który zaczyna się od słów „Zakład ubezpieczeniowy nie ponosi odpowiedzialności za szkody powstałe w następstwie ...” i tu są one wymienione.

Przykłady nieubezpieczalnych ryzyk

Typowym ryzykiem nieubezpieczalnym są tzw. ryzyka polityczne, do których należą: wojny, wojny domowe, rozruchy, akty terroru, itp. Ryzykiem tego typu, standardowo wyłączanym, a spotykanym częściej, jest strajk, a właściwie szkody powstałe wskutek strajków. Jednak w pewnych specjalistycznych ubezpieczeniach (np. ubezpieczenie morskie u Lloyd'sa) istnieje możliwość włączenia takich ryzyk do zakresu ubezpieczenia.

Innym typowym nieubezpieczalnym ryzykiem, jest ryzyko związane ze zwykłym eksploatacyjnym zużyciem się rzeczy. Po prostu żadne towarzystwo ubezpieczeniowe nie weźmie na siebie ryzyka, które wcześniej czy później zajść musi.

Zakłady ubezpieczeń nie chcą również ponosić konsekwencji działań podjętych przez państwo, które jednocześnie są zgodne z prawem danego państwa. Nie odpowiadają więc, np. za utratę mienia, jeżeli była ona konsekwencją zgodnej z prawem konfiskaty dokonanej przez uprawniony organ, taki jak Urząd Skarbowy czy Policja.

Ubezpieczyciele nie biorą także na swoje barki konsekwencji złych lub błędnych decyzji ekonomicznych samych podmiotów gospodarczych, co oznacza, że nie można ubezpieczyć firmy od upadłości albo błędnych inwestycji. Ubezpieczenie takie, choć być może bardzo potrzebne, nie jest możliwe do zrealizowania ze względu na to, że stworzyłoby ono stan zupełnej bezkarności dla firmy ubezpieczonego. Oznaczałoby to bowiem przerzucenie ryzyka prowadzenia firmy na ubezpieczyciela i tak naprawdę zarząd ubezpieczonej firmy mógłby podejmować dowolne i eksperymentalne decyzje, ponieważ w razie czego byłby ubezpieczony od upadłości. Pewnym lekarstwem na brak takiego ubezpieczenia jest ubezpieczenie członków zarządu firmy „OC członków zarządu”, jednak zawarte tam zapisy i wyłączenia nie zapewniają całkowitej wolności czy swobody w podejmowaniu przez nich decyzji. Nie znajdziemy na rynku również ubezpieczenia, które pokrywałoby za nas nałożone kary lub podatki, ponieważ są to, zgodnie z prawem, świadczenia osobiste, ciążące na osobie ukaranej lub podatniku i nie można ich ciężaru przerzucać na inny podmiot.

Czego jeszcze nie można ubezpieczyć?

Po pierwsze firmy ubezpieczeniowe starannie unikają ubezpieczenia konsekwencji promieniowania. Głównym powodem jest fakt, skutki napromieniowania ujawniają się często dość późno od momentu, w którym promieniowanie się uwolniło, a szkody osobowe (mutacje i powodowane przez nie choroby) mogą ujawniać się przez dziesiątki lat od zdarzenia. Jednak rząd w trosce o obywateli może zobowiązać do ubezpieczenia na zasadach ogólnych przedsiębiorstwa, które zajmują się działalnością związaną z promieniotwórczością, którąś z firm ubezpieczeniowych, działających na rynku.

Po drugie zakłady ubezpieczeń nie biorą odpowiedzialności za szkody wynikające z powolnego działania jakiegoś czynnika. Ubezpieczenia konstruowane są w taki sposób, że firma ubezpieczeniowa gotowa jest przyjąć do ubezpieczenia tylko zdarzenia nagłe, których nie można przewidzieć. Przykładem może być np. fakt, że para wodna wydostająca się codziennie z kotłowni w końcu uszkodzi elewację sąsiedniego budynku, lecz jesteśmy w stanie to przewidzieć i przeciwdziałać, zanim powstanie szkoda.

Zdarzają się jeszcze takie ryzyka, które choć należą do grupy nieubezpieczalnych można jednak zawrzeć pod warunkiem zapłacenia dodatkowej składki. W każdych ogólnych warunkach ubezpieczenia można wskazać takie ryzyka. Przykładem może być np. ubezpieczenie od ognia. Zakład ubezpieczeń za dodatkową składką może przyjąć do ubezpieczenia budynki opuszczone; a w ubezpieczeniu od kradzieży, w pewnych sytuacjach, firma ubezpieczeniowa może przyjąć do ubezpieczenia mienie składowane na wolnym powietrzu.

Funkcja finansowa ubezpieczeń polega na gromadzeniu środków pieniężnych przede wszystkim w postaci składek, wydatkowanych później na likwidację szkód lub inne świadczenia wynikające z umowy ubezpieczeniowej. Istotne znaczenie dla gospodarki ma finansowa akumulacja dokonywana przez zakłady ubezpieczeń, która polega na gromadzeniu środków pochodzących z różnych zdecentralizowanych źródeł i łączenie ich w fundusze ubezpieczeniowe tych zakładów. Zarówno nominalnie jak i realnie rosnący strumień środków zebranych przez sektor ubezpieczeń jest następnie transferowany do sektora budżetowego, bankowego oraz do innych sektorów.

Zakłady ubezpieczeń będąc dawcami kapitału dla innych podmiotów gospodarczych, pełnią funkcję redystrybucyjną oraz stymulacyjną. Wzrost obrotów, wzrost lokat, poprawa kondycji ekonomicznej ubezpieczycieli - to większe środki w obiegu banków, wyższe możliwości kredytowania itp. Redystrybucja dokonywana przez zakłady ubezpieczeń w postaci nabywania udziałów i akcji innych podmiotów, a przede wszystkim przez świadczenie odszkodowań i rent wynikających z umów ubezpieczeniowych, w wypadku powstania szkody, zmniejsza napięcie związane z funkcjonowaniem gospodarki rynkowej, wpływa na stabilizację sytuacji materialnej gospodarstw domowych oraz innych podmiotów gospodarczych. W krajach wysoko rozwiniętych firmy ubezpieczeniowe są aktywnymi depozytariuszami, zwłaszcza wobec gospodarstw domowych, a także odgrywają istotną rolę jako kredytodawcy dla przedsiębiorstw i sektora publicznego. Ubezpieczyciele na równi z bankami oraz funduszami inwestycyjnymi i funduszami emerytalnymi są najważniejszymi inwestorami instytucjonalnymi.

W Polsce zakłady ubezpieczeń nabywają udziały i akcje banków, przedsiębiorstw oraz innych podmiotów gospodarczych, a część środków funduszu ubezpieczeniowego lokują w formie lokat bankowych. Udzielając środków bankom umożliwiają im kredytowanie podmiotów gospodarczych i gospodarstw domowych. System ubezpieczeń sam nie kreuje pieniądza, jak to czyni system bankowy, jednak dokonuje zwłaszcza przez ubezpieczenia na życie, transformacji części oszczędności w inwestycje. Jeśli mamy do czynienia ze wzrostem składki ubezpieczeniowej w PKB, oznacza to wzrost skłonności do oszczędzania, a w ślad za tym także do inwestowania.

Najistotniejszym zadaniem ubezpieczeń jest ochrona przed skutkami niepomyślnych zdarzeń losowych. Funkcja kompensacyjna ubezpieczeń określana mianem ochrony ubezpieczeniowej polega na wyrównywaniu zakłóceń jakie powstały w procesach społeczno-gospodarczych. Umożliwia odtworzenie zniszczonych wskutek zdarzeń losowych składników majątku lub rekompensatę strat osób fizycznych. Rezerwy pieniężne przeznaczone na wypłatę świadczeń oraz odszkodowań za straty spowodowane zdarzeniami losowymi zorganizowane są w formie funduszu ubezpieczeniowego. Zakład ubezpieczeń gromadzi tzw. rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe i zarządza nim. Głównym źródłem tworzenia funduszy ubezpieczeniowych są składki wpłacane przez ubezpieczających się, osoby fizyczne i prawne, których dobra materialne lub osobiste są zagrożone ryzykiem szkód losowych.

Ubezpieczenie jest formą finansowej ochrony osób, mienia, a także wykonywanej czynności, przed ryzykiem. Ubezpieczyciel (zakład ubezpieczeń) przejmuje ryzyko od ubezpieczającego się. Określenie i sklasyfikowanie ryzyka pozwala ubezpieczycielowi na zastosowanie odpowiednich technik ich identyfikacji, selekcji itp., co jest niezbędnym warunkiem kalkulacji kosztu ochrony ubezpieczeniowej w konkretnym przypadku2. Ochrona ubezpieczeniowa jest jednym ze sposobów redukowania ryzyka przez podmioty gospodarcze. Zapewnia zmniejszenie ujemnych finansowych następstw szkody losowej, stwarza poczucie pewności oraz większego bezpieczeństwa w podejmowaniu decyzji obciążonych ryzykiem. Nabywanie polisy ubezpieczeniowej pozwala przedsiębiorcy lub osobie prywatnej na przeniesienie przynajmniej części ryzyka na zakład ubezpieczeń, a więc zmniejsza koszty własne, mniej środków przeznacza na niezbędne rezerwy lub inne sposoby pokrywania finansowych skutków zdarzeń losowych. Tak więc dzięki ubezpieczeniom, zmniejszają się koszty podmiotów gospodarczych, co jest szczególnie ważne w okresie transformacji systemowej, kiedy Polska jest krajem o wysokim ryzyku zarówno makroekonomicznym jak i mikroekonomicznym.

Zakłady ubezpieczeń przez swoją działalność, zawieranie umów ubezpieczeniowych, pobór składek, wypłatę odszkodowań i innych świadczeń np. rent, a także działalność inwestycyjną i lokacyjną, nabywanie obligacji skarbowych i akcji, czy udziałów innych podmiotów gospodarczych, powodują przepływ środków finansowych. Strzałki prezentują kierunki przepływu strumieni pieniądza między sektorem ubezpieczeniowym a innymi sektorami gospodarki.

BIBLIOGRAFIA:

1. http://www.multiofe.pl/wyniki.OFE.shtml

2. http://www.stat.gov.pl/gus/5840_1166_PLK_HTML.htm

3.http://www.knf.gov.pl/dla_rynku/PODMIOTY_rynku/Podmioty_rynku_ubezpieczeniowego/Dzial_I_ubezpieczenia/zaklady_ubezpieczen_siedziba.html

4.http://www.forbes.pl/kapital-na-start/artykuly/kapital-na-start-w-innowacje/stworzone-by-wspierac-i-zarabiac,8919,3

5.http://www.magnapolonia.com.pl/

6.http://portalwiedzy.onet.pl/70324,,,,narodowe_fundusze_inwestycyjne,haslo.html

7.http://zus.wieszjak.pl/informacje-ogolne/207433,Skad-ZUS-bierze-pieniadze.html

8.http://tfi.pl/679,cel-inwestycyjny-funduszu.html

9.http://serwis-inwestora.pl/

10.http://www.finanse.egospodarka.pl

11.http://finansopedia.forsal.pl

12.http://www.domy.maklerskie.com.pl

13.Jan Czekaj, ,,Rynki, instrumenty i instytucje finansowe”, Wydawnictwo Naukowe PWN 2009

14.Wiesław Dębski, ,,Rynek finansowy i jego mechanizmy”, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011

2

---