1. SPÓŁKI KAPITAŁOWE. ZMIANY STRUKTURALNE SPÓŁEK.

1.Zagadnienia wspólne

1.1.Uwagi wprowadzające

Rodzaje spółek kapitałowych:

a)z ograniczoną odpowiedzialnością

b)akcyjna

Cechy:

• osobowość prawna

• posiadają kapitał zakładowy (minimalny majątek)

• wkłady wspólników mają charakter majątkowy ( nie mogą polegać na świadczeniu usług(pracy))

• prowadzenie spraw spółki należy do powołanych w tym celu organów

• wyłączona jest odpowiedzialność osobista wspólników(akcjonariuszy) za zobowiązania spółki

• zasada równego traktowania wspólników i akcjonariuszy

• spółki kapitałowe prowadzące działalność gospodarczą posiadają status przedsiębiorcy

1.2 Spółka w organizacji

• pomiędzy zawarciem umowy spółki lub podpisaniem statutu, a rejestracją spółki, przez którą ona nabywa osobowość prawną, upływa niekiedy wiele miesięcy( potrzeby gosp. przemawiają za tym, aby zaczęła ona funkcjonować od razu i realizowała zobowiązania)

• spółką w organizacji jest spółka kapitałowa w okresie pomiędzy zawarciem umowy spółki z.o.o. lub zawiązaniem spółki akcyjnej a wpisem do rejestru- jest ona ułomną(niepełną) osobą prawną. Może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.

• za zobowiązania zaciągnięte przez spółkę w organizacji odpowiada solidarnie sama spółka oraz osoby, które działały w jej imieniu( czyli założyciele lub działający w imieniu spółki pełnomocnicy), ich odpowiedzialność ustaje z chwilą zatwierdzenia ich czynności przez zgromadzenie wspólników(walne zgromadzenie akcjonariuszy)

• inne osoby ponoszące odpowiedzialność: wspólnik lub akcjonariusz; ich odpowiedzialność jest solidarna ze spółką

• spółka w organizacji może przed uzyskaniem wpisu do KRS prowadzić działalność taką, jak spółka zarejestrowana

• z chwilą wpisu do rejestru spółka w organizacji nabywa osobowość prawną- staje się spółką z.o.o. lub spółką akcyjną i staje się podmiotem praw i obowiązków spółki w organizacji

1.3 Wkłady do spółek kapitałowych

 świadczenie wspólnika( akcjonariusz) na rzecz spółki- stanowi to ekwiwalent obejmowanych w spółce udziałów(akcji)

 wierzyciele praktycznie mogą się zaspokoić tylko z majątku spółki( są to wkłady oraz składniki majątku nabyte w trakcie działalności z zysku spółki

 wkładem to spółki jest pieniądz bankowy lub gotówkowy

 przedmiotami wkładu NIE mogą być: usługi świadczone przez wspólnika, prawo niezbywalne( np. użytkowanie)

 przedmiotami wkładu MOGĄ być: a) własność ruchomości i nieruchomości, b) inne prawo rzeczowe do ruchomości i nieruchomości(np. własnościowe prawo do lokalu użytkowego w spółdzielni mieszkaniowej, c)prawa obligacyjne(np. wierzytelności pieniężne), d)papiery wartościowe( obligacje, akcje), e) prawa na dobrach niematerialnych(np. autorskie prawa majątkowe, prawa z rejestracji znaku towarowego)

 wg. orzecznictwa lat 90 do przedmiotu wkładów dołączono:

a)przedmioty posiadające tzw. zdolność bilansową(mogą być wykazane w bilansie spółki po stronie aktywów)

b)wszystko to, co przedstawia jakąkolwiek wartość ekonomiczną

c)wszystkie prawa zbywalne, które mogą wejść jako aktywa do bilansu spółki

d)prawo niezbywalne, jeśli nie jest przenoszone na spółkę, ale może być ustanowione na jej rzecz

e)know-how rozumiane jako wiadomości i doświadczenia o charakterze technicznym nadające się do bezpośredniego zastosowania w procesie produkcji

f)wierzytelności przysługujące wspólnikowi wobec spółki

g) prawo najmu wnoszone przez najemcę

 wkład powinien być wniesiony przed zarejestrowaniem spółki( nie ma wyjątków, co do tej zasady, jeśli chodzi o spółki z.o.o., natomiast w przypadku spółki akcyjnej wkłady niepieniężne powinny być wniesione najpóźniej z upływem roku od rejestracji spółki, wkłady pieniężne natomiast powinny być wpłacone, co najmniej ¼ przed rejestracją spółki

 wartość wkładów

a) nie może być łącznie niższa niż kapitał zakładowy spółki

b) wnoszonych za poszczególne udziały(akcje) nie może być niższa od ich wartości nominalnej

c) gdyby miały one charakter niepieniężny, konieczne jest sporządzenie przez założycieli spółki sprawozdania określającego ich wartość i ilość i rodzaj przyznanych w zamian akcji. Sprawozdanie to podlega obowiązkowej weryfikacji przez biegłych rewidentów

 z kolei w spółce z.o.o., jeżeli wspólnik wnosi wkład NIEpieniężny, wówczas umowa spółki powinna szczegółowo określać przedmiot tego wkładu, osobę wspólnika,(który go wnosi) i liczbę oraz wartość nominalną udziałów objętych przez takiego wspólnika. Wspólnik, który wnosi wkład niepieniężny ponosi także odpowiedzialność, jeżeli wartość wniesionego przez niego wkładu pieniężnego została znaczeni zawyżona w stos. do jego wartości zbywczej z dnia zawarcia umowy spółki

*wkłady niepieniężne-aporty

1.4. Kapitał zakładowy

1) cyfrowo oznaczona kwota pieniężna, stanowiąca, co najmniej sumę wniesionych do spółki wkładów, a zatem odzwierciedla minimalny, początkowy kapitał spółki

2) sam kapitał to składnik pasywów bilansu spółki, zaś wkłady wnoszone na jego pokrycie to składnik aktywów

3) minimalny kapitał zakładowy spółki akcyjnej wynosi 500 tys., a spółki z.o.o 50 tys.

4) Funkcje

a)prawna-k.z. dzieląc się na udziały, objęte przez poszczególnych wspólników, nadaje im status uczestników spółki i określa ich uprawnienia( im więcej udziałów lub posiadanych akcji tym większe uprawnienia)

b)gospodarcza-k.z. odzwierciedla początkowy majątek

c)gwarancyjna-gwarantuje posiadanie przez spółkę określonego majątku; zaspokajają się nim wierzyciele

5)kapitał zakładowy nie jest tożsamy z majątkiem spółki

6)może być zarówno

• podwyższany :

-wynika z chęci pozyskania przez spółkę nowych środków przeznaczonych na inwestycje lub środki obrotowe;

-może to podwyższenie mieć charakter nominalny, tzn. nie wiąże się z wniesieniem nowych wkładów, a jedynie z przeksięgowaniem środków odzwierciedlonych księgowo w innych funduszach spółki na kapitał zakładowy)

-powstają nowe akcje(udziały), lub

-zwiększa się wartość nominalna dotychczasowych udziałów

-stanowi zmianę statutu(umowy); w spółce z.o.o. tak się dzieje

-poza uchwałą do jego przeprowadzenia koniecznie jest wniesienie wkładów i objęcie akcji przez nowych lub dotychczasowych akcjonariuszy oraz zarejestrowanie zmiany wysokości kapitału w KRS

-rodzaje podwyższenia: poprzez subskrypcję prywatną(złożenie przez spółkę oferty objęcia akcji i jej przyjęcia przez oznaczonego adresata), zamkniętą(oferta objęcia akcji złożona wyłącznie dotychczasowym akcjonariuszom) oraz otwartą(do osób, którym nie przysługuje prawo poboru) , rodzajem otwartej jest subskrypcja publiczna, polegająca na publicznym wezwaniu do zapisywania się na akcje przed nieoznaczonych adresatów, stanowi publiczny obrót papierami wartościowymi i wymaga zgody Komisji Nadzoru Finansowego

-istotna rola prawa poboru- czyli prawo do objęcia nowych akcji w stosunku do liczby akcji już posiadanych przez dotychczasowych akcjonariuszy ; służy ochronie interesu dotychczasowych akcjonariuszy; ,może zostać wyłączone uchwałą zgromadzenia akcjonariuszy; podobną funkcję w spółce zoo odgrywa prawo pierwszeństwa

• obniżany

- chęć uwolnienia od środków, które nie są spółce koniecznie do prowadzonej działalności; konieczna uchwała akcjonariuszy dot. wysokości obniżenia i sposobu obniżenia

-postępowanie konwokacyjne- publiczne ogłoszenie skierowane do wierzycieli, wzywające ich do wniesienia sprzeciwu wobec planowanego obniżenia; w razie sprzeciwu powinni być zaspokojeni lub zabezpieczeni

-staje się skuteczne z chwilą wpisania do rejestru przedsiębiorstwa

6. kapitał:

a)docelowy-statut spółki upoważnia zarząd w okresie do 3 lat do podwyższania kapitału zakładowego

b)warunkowy-podjęcie przez walne zgromadzenie akcjonariuszy uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego

Umożliwiają one pozyskiwanie przez spółkę nowych środków finansowych poprzez emisję nowych akcji

1. Rozwiązanie i likwidacja spółek kapitałowych

1)Powodują:

a)przyczyny przewidziane w umowie spółki

b)uchwała zgromadzenia wspólników o rozwiązaniu spółki lub przeniesieniu jej siedziby, sporządzona w formie aktu notarialnego

c)ogłoszenie upadłości spółki

d)inne przyczyny przewidziane prawem

e) wyrok

-na żądanie wspólnika lub członka organu spółki; osiągnięcie celu niemożliwe, albo zysku na skutek konfliktu

-na żądanie organu państwowego(prokuratora), jeśli spółka zagraża interesowi publicznemu

2)Sama przyczyna nie wystarczy do jej wykreślenia z rejestru; dopiero po obligatoryjnej likwidacji; likwidację prowadzą likwidator lub likwidatorzy, którzy sporządzają bilans otwarcia likwidacji, zakańczają bieżące interesy, ściągają wierzytelności, ogłaszają publicznie rozwiązanie spółki, otwarcie likwidacji

3)podział majątku może nastąpić nie wcześniej niż przed upływem 6 miesięcy od daty ogłoszenia o otwarciu likwidacji

2. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

2.1.Istota spółki zoo. Wspólnicy

1)rodzaj spółki kapitałowej, przeznaczony do działalności o mniejszych rozmiarach w stosunku do do spółki akcyjnej

2)nie ma jej w kodeksie spółek handlowych

3)ma osobowość prawną, kapitał zakładowy

4)może być powołana w celu działalności gosp. ale także charytatywnej etc.

5)wspólnikami mogą być: osoby fizyczne, prawne, spółki handlowe, ułomne osoby prawne

6)spółka ponosi pełna odpowiedzialność, a wspólnicy nie ponoszą osobistej odpowiedzialności za zobowiązania spółki

1. Powstanie spółki. Umowa spółki

1. powołują 1 lub więcej wspólników( nie może być zawiązana przez przez jedną osobę)

2. do powstania konieczne są:

a)umowa( w przypadku jednoosobowej oświadczenie aktu założycielskiego); powinna określać

-firmę i siedzibę spółki

-przedmiot jej działalności

-wysokość kapitału zakładowego

-czas trwa spółki

etc

b)inne postanowienia:

-dot. dopłat

-umorzenie udziałów

-modyfikujące( nie wykraczające poza granice wyznaczoną zasadą swobody umów, nie są sprzeczne z prawem, inaczej nie są dotknięte nieważnością)

c)wpis do rejestru(sąd rejestrowy)- powoduje powstanie spółki i przejście na nią praw i obowiązków spółki w organizacji

2.3. Udziały

1)cząstka kapitału zakładowego(suma udziałów)

2)ogół praw i obowiązków majątkowych i nie-m wspólnika

3)posiada wartość nominalną-min. 50 zł

4)-||- rzeczywista- wartość za jaką udział może być zbyty

5)realna-może być wyższa(dobra) albo niższa(zła) od nominalnej

6)udziały o równej lub nierównej wysokości

7)umorzenie= unieważnienie,

-celem jest obniżenie kapitału zakładowego albo, aby wspólnik dostał jakąś równowartość, jeśli nie może ich sprzedać, albo kiedy nie chcą sprzedać udziałów osobie spoza spółki

-nabywcą udziałów jest spółka

-ma charakter przymusowy(bez zgody; wysokość wynagrodzenia określa umowa spółki) albo dobrowolny(za zgodą wspólnika; wyraża także zgodę ma zaproponowane mu zamiast wynagrodzenie)

-automatyczne- (rodzaj przymusowego)- jeśli zajdzie jakieś zdarzenie uwzględnione w umowie

2.4. Prawa i obowiązki wspólnikow

2.4.1. Majątkowe

PRAWA

1. prawo do dywidendy-udział w zysku spółki; uprzywilejowanie nie może być wyższe niż połowa dywidendy przypadającej na udział nieuprzywilejowany

2. prawo do udziału w nadwyżce likwidacyjnej-majątek spółki pozostały po zaspokojeniu wszelkich wierzytelności przypadających od spółki; nadwyżka dzielona proporcjonalnie do udziałów; uprzywilejowanie(patrz wyżej)

3. prawo do zbycia udziału( brak ograniczenia w umowie; może być uzależnione od zgody spółki; może ona odmówić, wkracza do akcji sąd;p)

OBOWIĄZKI

1. wniesienia wkładu

2. inne- z umowy spółki(wniesienie dopłat(potrzeba pokrycia straty lub sfinansowania wydatków, warunkowo zwrotna)

3. o charakterze majątkowym-dostarczanie surowców

2.4.2. Prawa i obowiązki niemajątkowe(korporacyjne)

Prawa

1)prawo głosu na zgromadzeniu wspólników(prawo współdecydowania o sprawach spółki; moc decyzji zależy od ilości udziałów), na jeden udział nie więcej niż 3 głosy

2)inne:

-prawo udziału w zgromadzeniu wspólników

-prawo do zaskarżania ich uchwał

-prawo do żądania do zwołania nadzwyczajnego z.w.

3)prawo wspólnika do indywidualnej kontroli(wyłączone lub ograniczone, jeśli zostanie powołany organ nadzoru)

-przeglądanie dokumentów

-sporządzanie bilansu w każdym czasie

-żądanie wyjaśnień od zarządu

Obowiązki:

1. obowiązek elementarnej odpowiedzialności wobec spółki- może być przyczyną wyłączenia wspólnika

2. inne nałożone umową spółki (np. obowiązek pełnienia funkcji w zarządzie lub radzie nadzorczej)

2.5. Organy spółki

2.5.1.Zarząd

1)kieruje bieżącą działalnością i reprezentuje na zewnątrz

2)skład: wspólnicy, osoby spoza grona wspólników(wyłącznie osoby fiz.)

3)1 lub więcej osób

4)kompetencje zarządu określone negatywnie(domniemanie kompet. zarządu- wszystkie te które nie należą do innych organów)

5)powoływany i odwoływany uchwałą wspólników; chyba, że inaczej stanowi umowa, np. powołuje wtedy rada nadzorcza

6)czas kadencji może określać umowa spółki

7)jeśli umowa tak mówi: prowadzi sprawy spółki

8)zarząd wieloosobowy: każdy członek ma prawo do prowadzenia spraw spółki w zakresie zwykłych czynności; niezwykłe czynności(uchwała, bezwzględna ilość głosów)

9) stanowisko prokurenta

10) prezes reprezentuje jednoosobowo a pozostali członkowie reprezentacja łączna lub wszyscy członkowie zarządu reprezentują jednoosobowo

11) sposób reprezentacji spółki w umowie spółki

2.5.2. Rada nadzorcza. Komisja rewizyjna.

1. nadzór-indywidualny wspólnika, lub za pośrednikiem organu nadzoru lub łącznie

2. z zewnątrz kontrola- biegły rewident

3. organy nadzoru- jednocześnie lub rozłącznie

4. obligatoryjny: kapitał pow. 500 tys.zł, więcej niż 25 wspólników

5. powołuje zgromadzenie wspólników

6. roczna kadencja( może ją przedłużyć umowa)

Rada nadzorcza:

a)działa kolektywnie

b)posiedzenia(uchwały)

c)każdy członek indywidualnie może sprawować nadzór(bez zgody rady)

Komisja rewizyjna(rzadko)

a)nadzór niestały

b)sprawozdania finansowe(zgodność z dokumentami; organ kontroli finansowej)

2.5.3. Zgromadzenie wspólników

1)najwyższa władza

2)nadzwyczajne i zwyczajne

3)decyzje wynikające z zakończenia i rozliczenia poprzedniego roku obrotowego(np. absolutorium); pozostaje kwestie zgromadzenie nadzwyczajne

4) zwyczajne, kompetencje:

-rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania

-absolutorium

-uchwała o podziale zysku lub pokryciu straty, roszczenia o naprawienie szkody, wydzierżawienie, zbycie lub nabycie nieruchomości, zwrot dopłat; zapadają na zgromadzeniu; możliwość korespondencyjnie; podczas zgromadzenia mogą być podejmowane tylko te decyzje co są w porządku obrad, większość głosów, 2/3 , ¾, bezwzględna; podlegają kontroli sądowej, prawo do wytoczenia powództwa(uchwała sprzeczna z prawem; zarząd, rada nadzorcza, wspólnicy, komisja rewizyjna,), 1-6 miesięcy od momentu dowiedzenia się o uchwale,

2.5.4 Odpowiedzialność członków organów spółki

1)szkoda wyrządzona umyślnie lub przez niedbalstwo

2)przez zawinione działania lub zaniechania

3) subsydiarna nieograniczona osobista odpowiedzialność materialna członków zarządu za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli(hahaha, dobre, gópi kret)

3. Spółka akcyjna

3.1. Istota spółki akcyjnej. Akcjonariusze

1)działalność gospodarcza większych rozmiarów

2)prywatno-prawna organizacja

3)struktura korporacyjna

4)powołana przez założycieli

5)Osobowość prawna

6)utworzona z wkładów akcjonariuszy

7)odpowiada za zobowiązania wyłącznie własnym majątkiem

8)może być charytatywna

9)akcjonariusze: osoby prawne i fizyczne, ułomne osoby prawne

10) jedna lub więcej osób może zawiązać

11)spółka akcyjna lub s.a.-oznaczenie

12) spółka publiczna(co najmniej jedna akcja zdematerializowana); obowiązki informacyjne

-najważniejsza kategoria s.p.-spółki giełdowe( akcje notowane na giełdzie pap.wart.)

2. Powstanie spółki. Statut.

1)zawiązanie łączne spółki akcyjnej-pozyskanie akcjonariuszy i zebranie kapitału w zamkniętym kręgu znanych założycielom

2)ogłoszenie publiczne-są akcje do nabycia

Statut

1)osoby powołujące spółkę-założyciele

2)forma aktu notarialnego-ustalony i podpisany przez założycieli

3)zawartość, m.in.:

-firma i siedziba

-przedmiot działalności

-czas trwania

-wysokość kapitału zakładowego

-wartość nominalna akcji i ich liczba(imienne czy na okaziciela)

-liczba członków zarządu

4)inne postanowienia:

-dot. Liczby i rodzajów tytułów uczestnictwa w podziale majątku spółki i związanych z nią spraw

5)po jego podpisaniu, musi być wniesienie wkładów na pokrycie kapitału zakładowego

6)złożenie przez założycieli oraz akcjonariuszy spółki oświadczeń o:

- wyrażeniu zgody na zawiązanie spółki

-brzmienie statutu

-objęcie akcji

7)ustanowienie zarządu i rady nadzorczej

8)zgłoszenie do sądu rejestrowego; należy dołączyć wniosek o wpis do rejestru i miliard innych informacji należy podać(siedziba….etc)

9)otrzymanie osobowości prawnej, ustanowienie praw i obow.

10)charakter konstytutywny

3. Akcje

1)Akcja:

a)cząstka kapitału zakładowego

b)ogół praw i obowiązków, majątkowych i niemajątkowych

c)papier wartościowy(wcielający uprawnienia akcjonariusza)

2)Wartość akcji:

a)nominalna-wartość wynikająca z umowy spółki i stanowiąca część kapitału zakładowego

b)rynkowa-wynika z wysokości majątku spółki- za jaką wartość akcja może być zbyta, może być niższa od nominalnej(zła syt.)

c)emisyjna-cena po której akcja jest obejmowana w tzw. Obrocie pierwotnym przy emisji(1 wypuszczenie na rynek); nie może być niższa od wartości nominalnej

3)Podział akcji:

a)imienne-zawierają w treści dokumentu określenie akcjonariusza( tylko one są uprzywilejowane)

b)na okaziciela-nie posiadają określenia akcjonariusza

c)inne: aportowe i gotówkowe,

zwykłe i uprzywilejowane

4)Cechy:

a)zbywalne

b)przeniesienie:

-akcji imiennej(pisemne oświadczenie na samym dokumencie)

-na okaziciela(przeniesienia posiadania dokumentu)

Umorzenie podobne jak w przypadku spółki zoo.

4. Prawa i obowiązki akcjonariuszy

1. jedyny obowiązek: wniesienie wkładu, w zamian obejmuje akcję

Dodatkowe: spełnianie określonych świadczeń niepieniężnych

Akcja inkorporuje uprawienia, dodatkowe może otrzymać statutem

Uprawnienia:

1)prawa do odwoływania i powoływania członków zarządu lub rady nadzorczej

2)otrzymywania określonych świadczeń od spółki

3)wynikające z akcji:

a)majątkowe

b)niemajątkowe

m i n-m są zintegrowane.

3.4.1.Majątkowe

1)Prawa:

a)dywidendy-udział w zysku spółki(uchwała na walnym); akcje imienne uprzywilejowane( na jedną akcję przypada więcej niż wynikałoby to z rozdziału zysku między akcje), nie może przekraczac połowy dywidendy

b) do udziału w nadwyżce polikwidacyjnej

c)do zbycia akcji(nieograniczona lub ograniczona przepisami ustaw szczególnych lub przez statut spółki); innym sposobem ograniczenia zbywalności jest zawarcie umowy, która ogranicza na pewien czas zbywanie akcji(zawinkulowanie akcji)- może także dotyczyć na okaziciela, nie dłużej niż 5 lat

d)poboru-prawo pierwszeństwa dotychczasowych akcjonariuszy w nabyciu akcji nowej emisji; prawo poboru akcji konkretnej emisji może być przedmiotem obrotu

e)wniesienia wkładu

f)świadczenia niepieniężne: surowce

3.4.2. Niemajątkowe

a)prawo głosu na walnym zgromadzeniu

b)prawo uczestnictwa w zgr.

c)na akcje nie może przypadać więcej niż 2 głosy

2. Organy spółki akcyjnej

3.5.1. Zarząd

1)kieruje bieżącą działalnością

2)reprezentuje na zewnątrz

3)skład(1 lub wieloosobowy)

a)akcjonariusze

b)osoby spoza ich grona, ale fizyczne

4)kompetencje:

a)określone negatywnie; te co nie do innych to do nich

5)powoływany i odwoływany przez radę nadzorczą, chyba, że statut stanowi inaczej

6)max 5 lat

7­prowadzenie spraw spółki-charakter kolektywny

8)uchwały większością głosów(nierówność; głos prezesa decyduje)

9)powołanie prokurenta-jednomyślność czł. Zarządu

10)szczegółowy tryb pracy zarządu-regulamin(uchwalany przez walne, radę lub sam zarząd)

11)reprezentacja:

a)sposób określony w statucie

12)członkowie zarządu i rady podlegają odpowiedzialności odszkodowawczej za szkodę wyrządzoną spółce, nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki( w zoo ponoszą)

3.5.2. Rada nadzorcza

1. jedyny tryb sprawowania nadzoru w spółce akcyjnej

2. organ obligatoryjny

3. nadzór rady=

-ocena sprawozdań finansowych z dokumentami i stanem faktycznym

-zawieszanie członków zarządu, delegowanie, powoływanie i odwoływanie ;p

-wyrażanie zgody przed dokonaniem określonych w statusie czynności

-nie może wydawać poleceń wiążących zarządowi

4) co najmniej 3 członków( 5 w spółce publicznej);

5)powoływani i odwoływani przez walne(inaczej może ustanawiać statut)

6)max 5 lat

3.5.3. Walne zgromadzenie akcjonariuszy

1)najważniejszy, najwyższy

2)-rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania

-absolutorium(dla członków)

-uchwała o podziale zysku lub pokryciu straty, roszczenia o naprawienie szkody, wydzierżawienie, zbycie lub nabycie nieruchomości, przedsiębiorstwa, emisja obligacji zamiennych

3)status może wskazać kompetencje, ale nie ograniczać

4)uchwały wyłącznie na zgromadzeniu; wymagają zaprotokołowania przez notariusza pod rygorem nieważności

5)walne zgromadzenia:

a)zwyczajne-zakończenie i rozliczenie poprzedniego roku obrotowego; absolutorium

b)nadzwyczajne

6)bezwzględna większość głosów(uchwały)

7)zmiana statutu, umorzenie akcji, rozwiązanie spółki- ¾ głosów

8)uchwała o przymusowym wykupie akcji akcjonariusza mniejszościowego(uchwała o szczególnym charakterze)-większość kwalifikowana, 95% głosów oddanych

3.6. Zaskarżanie uchwał

1)uchwały podlegają kontroli sądów

2)uchwała sprzeczna ze statutem, dobrymi obyczajami, godząca w interes spółki, krzywdząca akcjonariusza- zaskarżona, czyli unieważniona poprze\ powództwo o jej uchylenie

3)niezgodna z prawem-wytoczenie powództwa o stwierdzenie nieważności przez:

a)zarząd

b)rada

c)akcjonariusz

4) powództwo o uchylenie - wniesieni w ciągu miesiąca od otrzymania wiadomości o uchwale - max. 3 miesiące od jej powzięcia

5) powództwo o stwierdzenie nieważności - wniesienie 6 miesięcy od dnia powzięcia wiadomości o uchwale , max 2 lata od jej powzięcia

3.7 Odpowiedzialność członków

jak z o.o. (odpowiedzialność odszkodowawcza)

4. Łączenie, podział i przekształcanie spółek

Kodeks normował przekształcenia:

a)spółka zoo w akcyjną

b)na odwrót

c)jawna w komandytową

4.1. Łączenie spółek

1)rodzaje łączenia:

a)inkorporacja(przejęcie)-jedna spółka przejmowana, druga przejmująca, przeniesienie całego majątku ze spółki przejmowanej na przejmującą i rozwiązanie spółki przejmowanej

b)fuzja-zawiązaniu spółki kapitałowej, na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się spółek, w zamian za co wspólnicy(akcjonariusze) spółek podlegających łączeniu obejmują udziału(akcji) spółki nowo zawiązanej oraz ewentualne dopłaty w gotówce

2)podlegają mu zarówno spółki

-handlowe

-osobowe( nie może być spółką przejmującą, ani nowo zawiązaną); łączenie spółek osobowych ze sobą możliwe tylko poprzez zawiązanie spółki kapitałowej

- kapitałowe

3)gospodarcze przyczyny łączenia:

a)zwiększenie finansowego i majątkowego potencjału spółek

b)możliwość podejmowania większych przedsięwzięć

c)łatwiejsza walka z konkurencją

d)zwalczenie złej sytuacji gospodarczej, finansowej

4)spółka przejmująca albo spółka nowo zawiązana wstępuje w ogół praw i obowiązków spółki przejmowanej lub spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki; dotyczy to także ulg, koncesji i zezwoleń; wszelkie prawa i obowiązki przechodzą automatycznie

( bez żadnej zgody innych wierzycieli/organów)

5)kodeks spółek handlowych:

-unormowania chroniące interes wierzycieli spółek(aby ich sytuacja nie uległa pogorszeniu)

-reguluje szczegółową procedurę łączenia spółek kapitałowych i łączenia się z udziałem spółek osobowych(ochrona interesów i przejrzystość procesu)

5)fuzja transgraniczna- szczególny sposób łączenia się spółek. Obejmuje fuzję i inkorporację. Podlegają tej procedurze spółki akcyjne, zoo, komandytowo-akcyjne

2. Podział spółek

1)Kodeks s.h. wprowadza prawny podział spółek, z zachowaniem zasady następstwa prawnego spółek powstałych w miejsce spółki podlegającej podziałowi

2)podziałowi podlegają wyłącznie spółki kapitałowe, a w wyniku podziału powstać mogą wyłącznie spółki kapitałowe

3)rodzaje podziału spółek

a)przez przejęcie- przeniesienie całego majątku spółki dzielonej na inne spółki, w zamian za co wspólnicy spółki dzielonej obejmują udziały spółek przejmujących

b)podział przez zawiązanie nowych spółek-odbywa się przez utworzenie nowych spółek, na które przechodzi cały majątek spółki dzielonej; akcjonariusze uzyskują akcje w nowych spółkach

c)podział przez przejęcie i zawiązanie nowej spółki- przeniesienie całego majątku spółki dzielonej na istniejącą oraz na nowo utworzona spółkę lub spółki, w zamian za udziały lub akcje tych spółek.

W tych trzech następuje rozwiązanie spółki bez przeprowadzeni likwidacji w dniu wykreślenia tej spółki z rejestru

d)podział przez wydzielenie-po dokonaniu spółka dzielona będzie istniała nadal. Wydzielenie i przeniesie części majątku spółki dzielonej na spółkę(spółki) istniejące lub nowo zawiązane. Udziały uzyskane w zamian za przeniesiony majątek obejmuje spółka dzielona

4)za zobowiązania przypisane w planie podziału danej spółce przejmującej lub spółce nowo zawiązanej odpowiadają solidarnie także pozostaje spółki uczestniczące w podziale, w okresie 3 lat od dnia ogłoszenia o podziale

5)przyczyny gospodarcze podziału:

-wydzielenie kilku rodzajów działalności spółki w odrębne spółki

-podział przez wydzielenie może stanowić element budowania struktury typu holdingowego

-względy bezpieczeństwa(mniej opłacalne, większe ryzyko)

4.3. Przekształcenia spółek

1)spółki partnerskiej, jawnej, komandytowej, komandytowo-akcyjną, zoo i akcyjnej(spółka przekształcana) w inną spółkę handlową(przekształconą); także cywilna

2)istota przekształcenia-zmiana formy spółki z zachowaniem ciągłości bytu prawnego i z zachowaniem następstwa prawnego

3)spółce przekształconej przysługują wszelkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej(automatyczne); to samo z akcjonariuszami

4)przyczyny gospodarcze:

-dostosowanie rodzaju spółki do charakteru i rozmiaru działalności

-chęć zebrania dodatkowego kapitału przez publiczną subskrypcję

*przekształcenie płynne-nie wymaga likwidacji dotychczasowej spółki, uzyskiwania zgody kontrahentów w licznych umowach na zmianę strony umowy, uzyskania nowych koncesji, zezwoleń itd.

5)przepisy w formie sformalizowanej procedury:

-zapewnienie prawidłowości procesu przekształcenia

-ochrona praw wierzycieli( służy temu przygotowanie planu przekształcenia i poddanie go weryfikacji przez biegłego rewidenta w zakresie poprawności i rzetelności)

-ochrona praw wspólników(obowiązek podjęcia uchwały o przekształceniu przez wspólników spółki przekształcanej)

-kontrola sądu nad całym procesem i możliwość zaskarżenia

-czynności związane z zaskarżaniem podlegają ocenie sądu rejestrowego

-wspólnicy, którzy nie chcą być wspólnikami, mają roszczenie o zwrot wartości ich udziałów w spółce przekształcanej

-obowiązkowa wycena majątku spółki przekształcanej i jej weryfikacja przez biegłego rewidenta

-przepisy przewidujące dodatkowa odpowiedzialność za jej zobowiązania.

II. Upadłość przedsiębiorcy.

Postępowanie naprawcze

1. Istota upadłości

1. Status przedsiębiorcy wynikający z jego niewypłacalności reguluje ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze.

2. Celem upadłości jest ochrona wierzycieli upadłego, przede wszystkim zapewnienie im jak największego zaspokojenia - zasad optymalizacji

3. Zasada optymalizacji - przepisy chroniące przed uszczuplaniem majątku upadłego, przed zaciąganiem nowych zobowiązań i nierównym traktowaniem wierzycieli

4. Zasada równego traktowania wierzycieli dotyczy wierzycieli wchodzących tej samej kategorii

2. Zdolność upadłościowa

1. Zdolność upadłościowa- zdolność do bycia postawionym w stan upadłości.

2. Zdolność upadłościową posiada wyłącznie przedsiębiorca jak też przysługuje:

1. spółkom z o.o. i akcyjnym nieprowadzącym działalności gospodarczej

2. wspólnikom spółki jawnej, partnerskiej

3. komplementariuszom w spólkach komandytowej i komandytowo-akcyjnej

4. oddziałom banków zagranicznych

3. Nie można ogłosić upadłości np.: Skarbu Państwa i jedn. samorządu terytorialnego (nie posiadaja statusu przedsiębiorcy)

3. Przesłanki ogłoszenia upadłości

1.Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny.

2. Niewypłacalność:

a) niewykonywanie przez przedsiębiorcę wymaganych zobowiązań

b) zobowiązania dłużnika przekraczają wartość majątku nawet, gdy na bieżąco wykonuje swoje zobowiązania - tylko osoby prawne i lub jednostki nie posiadające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną

3. Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości jeśli:

a) opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie przekracza 3 miesięcy a suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10% wartości bilansowej przedsiębiorstwa,

chyba, że niewykonanie zobowiązań ma charakter trwały i może spowodować pokrzywdzenie wierzycieli

b) gdy majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania

c) gdy majątek dłużnika, który nie jest przedmiotem zabezpieczenia ( np.: hipoteka) nie wystarczy na zaspokojenie takich kosztów

4. Osoby uprawnione i zobowiązane do zgłoszenia wniosku

1. Wniosek o otwarcie postępowania upadłościowego mogą zgłosić:

1. dłużnik - w terminie 2 tygodni od wystąpienia podstawy ogłoszenia upadłości

2. każdy z wierzycieli (każdy może sam złożyć wniosek)

- w stosunku do spółki osobowej:

a) wspólnik ponoszący nieograniczoną odpowiedzialność za jej zobowiązania

- w stosunku do do osoby prawnej jednostki organizacyjnej posiadającej zdolność sądową:

a) każda osoba umocowana do jej reprezentacji

b) organ założycielski przedsiębiorstwa państwowego

-wobec jednoosobowej spółki Skarbu Państwa:

1. minister właściwy do spraw Skarbu Państwa

2. likwidator osoby prawnej i osobowej spółki handlowej

3. kurator osoby wpisanej do KRS

- w stosunku do dłużnika, któremu udzielono pomocy publicznej co najmniej 100 tys. euro - organ udzielający tej pomocy

1. Rodzaje upadłości

1. Dwa rodzaje upadłości:

1. typowa upadłość - zmierza do zaspokojenia wierzycieli poprzez likwidację majątku upadłego - ogłaszana kiedy nie ma możliwości zawarcia układu

2. upadłość z możliwością zawarcia układu - jeżeli zostanie uprawdopodobnione, ze w drodze układu wierzyciele zostaną zaspokojeni w wyższym stopniu niż po przeprowadzeniu upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika. Celem jej jest zaspokojenie wierzycieli i umożliwienie dalszego prowadzenia działalności gospodarczej

1. Ww. rodzaje upadłości różnią się następstwami, jakie niosą dla upadłego:

1. typowa upadłość - po zakończeniu postepowania upadły jest pozbawiony majatku i traci byt prawny

2. upadłość z możliwością zawarcia układu- jeżeli postepowanie będzie pomyślne ma szanse kontynuować działalność i wydobyć się ze stanu niewypłacalności

1. Skutki ogłoszenia upadłości

1.Skutki dotyczące:

a) osoby upadłego

- obowiązek wskazania i wydania syndykowi masy upadłości całego majątku jego dokumentacji

- udzielania wyjaśnień dot. Majątku

- ograniczenie swobody wyjazdu za granicę

- jeżeli nie spełnia ww. obowiązków sędzia komisarz może zastosować środki przymusu

b) majątku i

- majątek przekształca się w masę upadłości, z której nastąpi zaspokojenie wierzycieli

- skład masy ustala syndyk lub nadzorca sądowy przy układzie, który sporządza spis inwentarza

- w skład masy upadłości nie wchodzą ściśle określone składniki np.; wynagrodzenie za pracę upadłego

c) zobowiązań upadłego

- zobowiązania pieniężne, których termin płatności jeszcze nie nastapił (niewymagalne) z dniem ogłoszenia upadłości stają się wymagalne

- zobowiązania niepieniężne przekształcają się w pieniężne i też stają się wymagalne

co ma na celu zrównanie sytuacji wierzycieli

- odsetki od wierzytelności mogą być zaspokojone tylko za okres do dnia ogłoszenia upadłości

2. Skutki wspólne - nieważność postanowień, które przewidują zmianę treści lub rozwiązanie umowy na wypadek ogłoszenia upadłości w umowach

2. W przypadku upadłości z możliwością zawarcia układu po otwarciu postepowania:

- upadły nie traci prawa zarządu majątkiem, ale może być tego prawa pozbawiony

- zakaz spełniania świadczeń objętych układem

- modyfikacji doznaje także dopuszczalność potrącenia zobowiązań, których strona jest upadły.

1. Przebieg postępowania upadłościowego

1. Celem postępowania jest maksymalne zaspokojenie wierzycieli a konsekwencją upadłości jest likwidacja majątku upadłego.

2. Po wszczęciu postepowania upadłowościowego:

1. powołany przez sąd syndyk:

- obejmuje majątek upadłego,

- zarządza nim

- zabezpiecza przed zniszczeniem, uszkodzeniem, zabraniem

- inwentaryzuje majątek

- wzywa dłużników upadłego

- wytacza postępowania sądowe i egzekucyjne

- od razu wygasza prowadzoną działalność lub przez pewien czas ją kontynuuje

-wypowiada umowy o pracę

- przystępuje do likwidacji majątku wchodzącego w skład masy upadłości

- ustala i zatwierdza listę wierzytelności i dokonuje podziału środków pochodzących ze spieniężenia masy upadłości i dochodów uzyskanych w trakcie postępowania upadłościowego („podział funduszy masy”)

1. Układ w postępowaniu upadłościowym

1.Układ - sposób zaspokojenia wierzycieli zostaje ustalony w układzie za zgodą określonej większości wierzycieli.

2. Układ nie może obejmować:

- alimentów

- odszkodowań za wywołane choroby, kalectwa, śmierci, niezdolności do pracy

- składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe.

3.Układ - dłużnik składa propozycje układowe np.:

- odroczenie wykonania zobowiązań

- rozłożenie spłaty długu na raty

- zamianę wierzytelności na akcje lub udziały

4. Propozycje powinny być jednakowe wobec wszystkich wierzycieli

5. Propozycje sa przedmiotem obrad zgromadzenia wierzycieli

5. Układ zostaje zawarty- za jego podjęciem większość wierzycieli z każdej listy, mających łącznie nie mniej niż 2/3 ogólnej sumy wierzytelności uprawniających do uczestnictwa w glosowaniu (bez większości po spełnieniu dodatkowych warunków - art. 285 ust. 1 i 2 p.u.n.)

6. Wierzyciele są podzieleni na kategorie interesów mających łącznie nie mniej niż 2/3 ogólnej sumy wierzytelności

7. Układ wchodzi w życie po zatwierdzeniu przez sąd na rozprawie.

8. Sąd nie zatwierdza, gdy:

- układ narusza prawo lub

- jest oczywiste, ze nie zostanie wykonany,

- gdy warunku układu są rażąco krzywdzące dla wierzycieli, którzy przeciw niemu głosowali i zgłosili zarzuty

9. Zawarty i zatwierdzony układ wiąże:

- wszystkich wierzycieli, których wierzytelności są objęte układem

- tych, którzy glosowali przeciwko jego przyjęciu

- nieumieszczonych na liście wierzycieli

nie wiąże tych którzy nie uczestniczyli w głosowaniu, bo upadły ich umyślnie nie ujawnił.

2. Podział funduszy masy

1. Podział wierzytelności na 4 kategorie:

1. koszty postepowania, należności do ZUS, należności wobec pracownikow

2. podatki i inne daniny publiczne

3. pozostałe wierzytelności upadłego

4. odsetki od należności z poprzednich kategorii

1. Zaspokaja się należności pierwszej kategorii w całości po czym zaspokaja się kolejne kategorie

2. Jeżeli nie można zaspokoić kategorii w całości - wierzytelności tej kategorii zaspokajane są proporcjonalnie

3. 4. Sumy uzyskane ze zbycia rzeczy lub praw zaspokajają wierzycieli posiadających tak zabezpieczone wierzytelności.

10. Postępowanie naprawcze

1.Zmierza do umożliwienia restrukturyzacji zobowiązań poprzez zawarcie układu z wierzycielami, umożliwia dłużnikowi stabilizacje do czasu zawarcia układu z wierzycielami

2. Zdolność naprawcza przysługuje przedsiębiorcy zagrożonemu niewypłacalnością, który wg rozsądnej oceny w niedługim czasie stanie się niewypłacalny

3. Jeżeli stan niewypłacalności już nastąpił - to postępowanie upadłościowe a nie naprawcze.

4. Postępowanie naprawcze zostaje wszczęte na skutek złożenia stosownego oświadczenia przez dłużnika wraz z planem naprawczym - chyba, że są zakaże wszczęcia

5. Postępowanie naprawcze - ograniczona rola sądu w stosunku do upadłości

6.Skutki wszczęcia postępowanie naprawczego:

- zawieszenie spłaty zobowiązań

- zawieszenie naliczania odsetek od zobowiązan

- niemożność wszczęcia postępowań egzekucyjnych i zawieszenie już wszczętych

PRZEDMIOT STOSUNKU CYWILNOPRAWNEGO

1. Przedmiot jako element stosunku cywilnoprawnego

1. Każdy stosunek prawny ma swój przedmiot - różne rzeczy i dobra niebędące rzeczami ( w tym dobra niematerialne), których dotyczy stosunek prawny np.: wynikający z zawartej umowy lub czynu niedozwolonego

2. W prawie rzeczowym przedmiotem tym są rzeczy (minie, majątek)

3. W prawie własności intelektualnej i przemysłowej, w prawie autorskim i wynalazczym przedmiotem sa dobra niematerialne

2. Pojęcie mienia i majątku. Dobra niematerialne

Mienie

1. Mienie - pojęcie wyrażające ogół praw majątkowych w tym prawo własności

2. Na mienie składają się:

- mienie państwowe (państwowych osób prawnych) - aktywa należące do podmiotów prawa

- mienie komunalne (samorządowych, komunalnych osób prawnych

- inne mienie

Majątek

1. Majątek to składniki mienia dające się wyodrębnić jako zespół aktywów będących przedmiotem dziedziczenia, obrotu, zabezpieczenia wierzytelności, podstawa odpowiedzialności za zobowiązania

2. Majątek:

a. wspólny ( np.; wspólny wspólników spółki cywilnej)

b. odrębny

3. Zasada surogacji majątku - zastępowanie jednych składników innymi bez zmiany wartości całego mienia

4. Pasywa (długi) powinny być zaliczane do majątku tylko w stosunkach prawnych których dotyczą (np.: nabywanie spadku)

Dobra materialne i niematerialne

1.Powszechnie - przedmiotem stosunku cywilno-prawnego są dobra materialne

2. Jednak przedmiotem stosunku cywilno-prawnego mogą być dobra niematerialne:

- dobra osobiste art. 23 kc

- dzieła literackie, artystyczne i naukowe jako objęte prawem autorskim

- wynalazki, wzory użytkowe, zdobnicze, znaki towarowe objęte prawem własności przemysłowej

Dobra traktowane w obrocie jak rzeczy:

1. energie - elektryczna, cieplna

2. prawa - własność, wierzytelność

1. Rzeczy

3.1 Pojęcie rzeczy

1. Rzeczy- przedmioty materialne, części przyrody w stanie pierwotnym lub przetworzonym, sztucznie lub naturalnie wyodrebnone spośród innych w sposób umożliwiający samoistne traktowanie w stosunkach społeczno-gospodarczych wyrażonych przez prawo rzeczowe zobowiązaniowe i inne.

2. Nie są rzeczami:

1. dobra wolne - powietrze, woda, węgiel w złożu - aż do postaci nadającej się do wyodrębnienia np.: woda w butelce

2. człowiek - zwłoki, narządy, tkanki nawet jeżeli znajdują się w obrocie np.: krew,

3. zwierzęta - ale w obrocie zwierzętami stosuje się przepisy dotyczące rzeczy

4. dobra niematerialne - dzieła literackie, muzyczne, filmowe, wynalazki

3.2 Rzeczy znajdujące się w obrocie i wyłączone z obrotu

1. Ogół rzeczy jest dopuszczony do obrotu cywilnego i handlowego

2. Wyjątek: rzeczy prawnie wyłączone z obrotu.

3. Przyczyny wyłączenia:

- wynikające z pochodzenia rzeczy

- wynikające z materiałów, z których są wykonane

- wynikające z przeznaczenia rzeczy sprawiające, że są niebezpieczne

- z powodów moralnych (organy człowieka)

3.3 Nieruchomości i rzeczy ruchome

1. Art. 46 § 1 k.c. - nieruchomości:

- części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty - przestrzeń nad powierzchnią gruntu i pod)

- budynki na trwałe związane z gruntem lub ich części

2. Umowy dotyczące tylko nieruchomości - np.;dzierżawa

tylko ruchomości - np.; pożyczka, użyczenie, zastaw

3. Części budynków to nieruchomości jeśli stanowią lokale będące odrębną własnością

4. Co nie jest nieruchomością jest ruchomością

5. Ruchomość- rzecz wyodrębniona o d innych fizycznie, przenaszalna

6. Podział ruchomości:

- rzeczy oznaczone co do gatunku (rodzaju) bez określania cech indywidualnych

- rzeczy oznaczone co do tożsamości - ruchomości określone indywidualnie - rzeczy niezamienne (konkretny egzemplarz ubrania)

7. Podział nieruchomości ma znaczenie dla skutków umowy przeniesienia własności

- rzeczy oznaczone co do tożsamości - przeniesienie własności na nabywcę rzeczy następuje na mocy samej umowy

- rzeczy oznaczone co do gatunku - oprócz oświadczenia woli stron o zawarciu umowy potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy - podobnie przeniesienie własności rzeczy przyszłych, których jeszcze nie ma np.: zboże, które jeszcze nie urosło.

4. Części składowe rzeczy

1. Części składowe rzeczy - jeżeli nie można odłączyć od siebie elementów rzeczy bez uszkodzenia całości rzeczy lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego. Powiązanie musi mieć charakter trwały, fizyczny i funkcjonalny

2. Cześci składowe gruntu - budynki trwale związane z gruntem, drzewa, rośliny

3. Część skladowa przedsiębiorstwa - urządzenia do prądu, wody, gazu nie będące częściami składowymi gruntu

4. Część składowa nie może stać się odrębnym przedmiotem prawa własności lub innych praw rzeczowych

5. Nie można przenieść własności części składowej bez przeniesienia własności całej rzeczy.

5. Przynależności

1. Przynależnością jest rzecz ruchoma potrzebna do korzystania z innej rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli pozostaje z tą rzeczą w faktycznym związku (kluczyki od samochodu)

2.Przynależność należy do właściciela rzeczy gównej

3. Czynność prawna dotycząca rzeczy głównej dotyczy przynależności (chyba, że umowa lub przepisy szczególne mówią inaczej).

6. Pojęcie i rodzaje pożytków

1. Pożytki czyli przychody mogące stanowić przedmiot stos. cywilno-prawnego:

a. pożytki rzeczy:

- naturalne np.: zebrane uprawy, węgiel

- cywilne np.: czynsz najmu, czynsz dzierżawny (rzecz może przynosić dochody na podstawie stosunku prawnego np.: umowa najmu)

b. pożytki prawa - dochody jakie przynosi określone prawo np.: odsetki należne bankowi z tytułu udzielonego kredytu

2. Zaliczenie dochodów do określonych pożytków wskazuje, kto te dochody otrzymuje - z reguly właściciel rzeczy

3. Prawo cywilne wskazuje na czas uprawnienia do otrzymywania pożytków.

7. Przedsiębiorstwo wg art. 55 k.c.

1.Art. 55 k.c. - przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym.

2. Wg art. 55 k.c. przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

3. Od strony przedmiotowej przedsiębiorstwo obejmuje:

a. nazwa przeds.

b. własność nieruchomości lub ruchomości

c. prawa wynikające z umow najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości

d. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych, środki pieniężne

e. koncesje, licencje, zezwolenia

f. patenty, prawa własności przmyslowej

g. prawa autorskie i pokrewne

h. tajemnice przedsiębiorstwa

i. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem dział. gosp.

4. Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko co wchodzi w jego skład (chyba, że umowa lub przepis szczególny mówią inaczej).

5. W określeniu przedsiębiorstwa pominięte są zobowiązania

8. Nieruchomość rolna i gospodarstwo rolne

1. Nieruchomość rolna - nieruchomości (utożsamiane z gruntami) , które są lub mogą być wykorzystywane do prowadzenia dzialaności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej oraz ogrodniczej sadowniczej i rybnej.

2. Gospodarstwo rolne - art. 55 k.c. - grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami, urządzeniami, inwentarzem jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą.

w określeniu gospodarstwa rolnego, jak przy przedsiębiorstwie, pominięte są zobowiązania (obowiązki) są tylko aktywa.

9. Inne szczególne przedmioty stosunku cywilnoprawnego

9.1 Pieniądz

1. Pieniądz, co do zasady nie stanowi przedmiotu stosunku cywilno-prawnego bo służy do wyrażania wartości rzeczy.

2. Sam nie występuje w obrocie chyba, że jako rzecz - np.: numizmaty.

3.Jako środki zapłaty:

- realizują świadczenia pieniężne

- wchodzą w miejsce świadczenia niepieniężnego (jako odszkodowanie za utracone lub zniszczone rzeczy)

9.2 Papiery wartościowe

1. Papiery wartościowe - akcje, weksle, czeki, dowody składowe, konosamenty - inkorporują w sobie określone prawa majatkowe. Posiadacz papieru wartościowego może skorzystać z uprawnienia wynikającego z posiadania dokumentu np.; zbywając rzeczy, obciążając je prawem.

Papier wartościowy to dokument stwierdzający istnienie określonego prawa majątkowego w taki sposób, że bez posiadania tego dokumentu nie można wykonywać tego prawa, a przeniesienie tego dokumentu powoduje przeniesienie również tego prawa.
Relacja między papierem wartościowym a prawem to inkorporacja ("papier wartościowy X inkorporuje prawo majątkowe Y"). Inkorporowanymi prawami majątkowymi mogą być wierzytelności pieniężne, udziały, własność rzeczy ruchomych.

9.3 Inne przedmioty

1.Inne przedmioty stosunku cywilnoprawnego:

a. energia

b. gazy i paliwa

c. urzadzenia wodne i pływające

d. statki powietrzne

e.lasy

f. niektóre kopaliny i wody

g. wynalazki, znaki towarowe

h. środki inwestycyjne

i. usługi

j. prawa majatkowe

PRAWO PODMIOTOWE

1. Istota i klasyfikacja praw podmiotowych

1. Pojęcie prawa podmiotowego

1. prawo podmiotowe - możliwość postępowania w określony sposób, przyznana i zabezpieczona przez normę prawną w celu ochrony interesów uprawnionego. Ogół uprawnień przysługujących danej osobie stanowi o jej prawie podmiotowym (prawo kupującego).

2. Prawo podmiotowe jest nadrzędną kategorią względem uprawnień

1.2 Rodzaje praw podmiotowych

1.Prawa podmiotowe można odróżnić z powodu ich :

a. skuteczności wobec innych

- prawa podmiotowe bezwzględne : skuteczne przeciw każdemu, obowiązek nie wkraczania w sferę uprawnionego np.: prawo własności właściciel z wyłączeniem innych osób może korzystać z rzeczy

- prawa podmiotowe względne: skuteczne tylko wobec oznaczonej osoby np.: wierzyciel może żądać świadczenia tylo od dłużnika

b. uwarunkowania interesem ekonomicznym uprawnionego

- prawa majatkowe - uwarunkowane ekonomicznymi interesami uprawnionego np.; prawa rzeczowe

- prawa niemajątkowe - prawa osobiste, których przedmiotem sa dobra osobiste

c. zbywalności ( w zasadzie wszelkie prawa są zbywalne)

- prawa podmiotowe przenoszalne (zbywalne) - możliwa zmiana podmiotu (uprawnionego) w drodze czynności prawnych

- prawa podmiotowe nieprzenoszalne (niezbywalne) - nie możliwa powyższa zmiana podmiotu np.; prawo odkupu lub użytkowanie

d. związania (akcesoryjności)

- akcesoryjne (niesamoistne) służą umocnieniu innych praw podmiotowych np.: hipoteka, poręczenie, dzielą los innego prawa - wygaśnięcie wierzytelności pociąga wygaśnięcie hipoteki

- prawa związane - nie mogą być przedmiotem samodzielnego obrotu, występują w funkcjonalnym powiązaniu ze sobą, przysługując jednej osobie np.; służebnośc gruntowa

1. Postacie normatywne praw podmiotowych

1. Roszczenie - możność domagania się przez uprawnionego aby oznaczona osoba zachowywała się w określony sposób np.; żądanie od sprzedawcy obniżenia ceny ze względu na wadę

2.Uprawnienia kształtujące - uprawniony może doprowadzic do powstania, zmiany lub ustania stosunku prawnego swym własnym działaniem bez udziału innych - tj. drugiej strony stosunku prawnego np.; kupujący może odstąpić od umowy, jeżeli otrzymał rzecz z wadami

3. Zarzuty - służą do przeciwstawienie się uprawnieniom innych osób

- zarzut dylatoryjny - podnoszący zarzut czyni prawo uprawnionego bezskutecznym przejściowo

- zarzut peremptoryjny - podnoszący zarzut czyni prawo uprawnionego bezskutecznym na zawsze, definitywnie, np.; zarzut przedawnienia - po upływie określonego terminu dłużnik może uchylić się od zabezpieczenia roszczenia

- zarzuty procesowe- twierdzenia i roszczenia podniesione przez pozwanego służące jego obronie w postępowaniu przed sądem

2. Nabycie prawa podmiotowego

1. Sposoby nabycia prawa podmiotowego:

a. nabycie pochodne - przeniesienie prawa przez osobę, której ono dotychczas przysługiwało (nikt nie może przenieść więcej praw niż sam posiada - odstępstwo : nabycie własności nieruchomości od nieuprawnionego

Z nabycia pochodnego wynika następstwo prawne- sukcesja

Sukcesja:

1. szczególna - nabycie tylko jednego indywidualnie oznaczonego prawa podmiotowego

2. ogólna(uniwersalna) - wstąpienie następcy prawnego w ogół praw i obowiązków poprzednika. Sukcesja ogólna ma miejsce tylko w wypadkach przewidzianych przez ustawodawcę np.; przy dziedziczeniu i przy łączeniu i podziale spółek

b. nabycie pierwotne - niezależne od przysługiwania tego prawa określonej osobie. Nie jest uzależnione od istnienia prawa. Powstaje z chwilą jego nabycia np.; prawo twórcy wynalazku. Przy nabyciu pierwotnym nabywca nie uzyskuje prawa podmiotowego od określonej osoby.

Niekiedy pierwotne nabycie prawa jest uzależnione od istnienia prawa np.; przy zasiedzeniu.

Zasiedzenie polega na nabyciu prawa własności w wyniku długotrwałego wykonywania tego prawa przez nieuprawnionego - sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu zasiedzenia.

3. Wykonywanie prawa podmiotowego i jego nadużycie

1.Wykonywanie prawa podmiotowego polega na podejmowaniu przez uprawnionego działań odpowiadających przyznanemu mu prawu. Działania te mogą polegać na czynnościach faktycznych i prawnych. Mogą być dokonywane osobiście lub przez pełnomocników lub domowników. Uprawniony Noe musi wykonywać swego prawa ale niewykonywanie prawa może spowodować jego wygaśnięcie - np. po 10 latach w przypadku użytkowania albo jego osłabienie np.; przedawnienie roszczeń.

2. Nadużycie prawa - art. 5 k.c. - „nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego”

3. Kryteria (Klauzule) nadużycia prawa:

a. społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa - utożsamiane z interesem społecznym, dobrem ogółu - postulowane zastąpienie „zasadami uczciwości w obrocie” bo nie ma już gospodarki uspołeczninej

b. zasady współżycia społecznego - reguły postępowania ludzkiego akceptowane przez społeczeństwo a nie organy władzy.

4.Postępowanie uprawnionego sprzeczne z jednym lub obydwoma kryteriami jest nadużyciem prawa i wywołuje konsekwencje:

a. bezskuteczność dokonyanych przez niego czynności prawnych i stosowaniem wobec uprawnionego przymusu

b. obowiązek naprawienia szkody

4. Ochrona praw podmiotowych

1. Ochrona sądowa

1.Naruszenie prawa podmiotowego rodzi potrzebę sięgnięcia przez uprawnionego do odpowiednich środków przymusu stanowiących o ochronie własnej lub sądowej.

2. Ochrona własna dopuszczalna tylko na podstawie przepisów szczególnych.

3. ochrona sądowa: sądy powszechne (rejonowy, okręgowy, apelacyjny), Sąd najwyższy, sądy polubowne (arbitrażowe)

4. Proces sądowy:

a. wszczyna powód

b. żądanie powoda - powództwo kierowane przeciwko pozwanemu

c. powództwo może polegać na domaganiu się zasądzenia świadczenia lub ustalenia istnienie bądź nieistnienia stosunku prawnego lub prawa

d. orzeczenie sądu jest prawomocne jeżeli nie może być zaskarżone do wyższej instancji

e. przymusowa realizacja orzeczenia sądowego - w drodze postępowania egzekucyjnego

5. Sąd ustala fakty dla rozstrzygnięcia sporu - ciężar udowodnienia spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

6. Powód - udowadnia twierdzenia stawiane w pozwie. Pozwany zarzuty, z którymi występuje wobec powoda.

7. przeprowadzenie dowodu ułatwiają domniemania:

- faktyczne - wyprowadzane z innych ustalonych faktów

- prawne wyprowadzane przez ustawodawcę dążąc do do ułatwienia dowodu pewnym osobom, dodatkowo chronionym w ten sposób

2. Ochrona własna

1.Ochrona własna:

a. samoobrona - obrona konieczna polegająca na odparciu bezprawnego lub bezpośredniego zamachu na dobro własne lub innej osoby. Zamach i obrona muszą stanowić jedno zdarzenie. Obrona zmierza do odparcia ataku. Zastosowane środki muszą być [proporcjonalne do zamierzonego celu

b. samopomoc - w zasadzie niedozwolona poza przypadkami określonymi w k.c. tj.

- przywrócenie utraconego posiadania

- można zająć cudze zwierzę, które wyrządziło szkodę

- sprzeciw wyniesieniu rzeczy

3. Ochrona dóbr osobistych

1. Dobra osobiste - niezamknięta lista poszerzana o praktykę np.; głos pamięć osoby zmarłej

2. Dobra osobiste posiadaja osoby fizyczne i prawne

3. Wielość dóbr osobistych = wielość praw osobistych

4. Dobra osobiste są przedmiotem ochrony za pomocą środkow prawnych wynikających z praw osobistych nazywanych też prawami osobistości

5. Realizacja tych praw zależy od:

- od naruszenia dobra osobistego lub zagrożenia jego naruszenia

- od bezprawności tego czynu - domniemanie bezprawności przesuwa ciężar dowodu z poszkodowanego na sprawcę

6. W razie zagrożenia lub naruszenia dobra osobistego można skorzystac z nast. środkow ochrony:

a. roszczenia o zaniechanie - w przypadku zagrożenia cudzym bezprawnym dzialaniem choćby naruszenie jeszcze nie nastąpiło np.; zakaz rozpowszechniania wiadomości

b. roszczenia o usunięcie skutków naruszenia - po dokonaniu naruszenia dobra osobistego żądanie usunięcia jego skutków np.; sprostowanie nieprawdziwych zarzutów

c. powództwa o ustalenie - osiągnięcie satysfakcji przez potwierdzenie tego faktu naruszenia przez sąd

d. roszczenia o zadośćuczynienie - żądanie zaplaty sumy pieniężnej za doznaną krzywdę, wynagrodzenie szkody niemajątkowej np.; bólu. Wyrażenie doznań w pieniądzu

e. roszczenia o naprawienia szkody niemajątkowej

CZYNNOŚCI PRAWNE . PRZEDSTAWICIELSTWO

1. Istota i klasyfikacje czynności prawnych

1. Pojęcie czynności prawnej i oświadczenia woli

1. Czynności prawne - zdarzenia prawne przez które [przejawiają się zasada autonomii woli stron i swobody kształtowania własnej sytuacji prawnej. Są działaniem ludzkim wywołującym skutki prawne.

2. Oświadczenie woli - element czynności prawnej, przejaw woli ludzkiej zmierzający do wywołania określonych zamierzonych skutków prawnych. Może być:

a. wyraźne

b. dorozumiane

mieć postać słowną lub gestu

3. Milczenie - oznaka zgody,jedynie gdy osoba nie zaprzecza a mogła zająć merytoryczne stanowisko

4. Adresat oświadczenia woli ;

- określona osoba np.; druga strona umowy - ale dana osoba musi się z nim zapoznać - nie wystarczy doręczyć

-lub nieokreślony krąg osób

2. Rodzaje czynności prawnych

1. Klasyfikacja ze względu na stronę i charakter czynności

2. Rodzaje czynności:

a. czynności handlowe - czynności prawne przedsiębiorcy dokonane w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Mogą być:

- dwustronnie handlowe - dokonywane jedynie przez przedsiębiorców;

- jednostronnie handlowe - przedsiębiorca z osobą nie mająca kwalifikacji przedsiębiorcy bądź z przedsiębiorcą, który nie działa w ramach swojego przedsiębiorstwa

b. w zależności od liczby stron:

- jednostronne - do dokonania czynności prawnej wystarczy oświadczenie woli jednej strony np.; pełnomocnictwo. Liczba postaci jednostronnych czynności prawnych jest zamknięta (ustawowo)

- dwustronne - zgodne oświadczenie woli dwóch lub więcej stron

- uchwały kolektywnych organów osób prawnych np.; walnego zgromadzenia akcjonariuszy, uchwały podejmowane przez wspólników osobowych spółek handlowych

c. w zależności od postaci elementów składających się na czynności prawne:
- czynności konsensualne - dla wywołania skutków prawnych wystarczy oświadczenie woli

- czynności realne - musi być oświadczenie woli i wydanie rzeczy

d.

- zobowiązujące - zobowiązanie się jednej strony do określonego zachowania. Mogą być jedno lub dwustronnie zobowiązujące. Przy dwustronnie zobowiązujących wynikają zobowiązania dla obu stron

- rozporządzające - polegają na przeniesieniu, obciążeniu, ograniczeniu lub zniesieniu prawa podmiotowego, czyli jego utracie lub zmianie. Powodują zazwyczaj zmniejszenie aktywow po stronie tego kto dokonał czynności

e. czynności prawne o podwójnym skutku - ich treść zobowiązuje do dokonania rozporządzenia . Czynności takie rodzą nie tylko zobowiązanie ale też z mocy ustawy skutki właściwe dla czynności rozporządzających. Np.; przy sprzedaży

f. ze względu na korzyść jaką otrzyma strona czynności prawnej:

- odpłatne - obie strony uzyskują korzyści kupujący towar, sprzedawca zapłatę

- nieodpłatne - nie dają stronie zobowiązanej do świadczenia korzyści majątkowej np.; darowizna

g. ze względu na wpływ przyczyny na ważność czynności:

- czynności przyczynowe (kazualne) - ich ważność zależy od prawidłowości (ważności) przyczyny. Podstawowe przyczyny dokonywania czynności prawnych:

a. causa solvendi - polegająca na zwolnieniu z zobowiązania

b. causa obligandi vel acquirendi - nabycie oderwane

c. causa donandi - zamiar obdarowania

d. causa cavendi - zamiar zabezpieczenia

- czynności prawne oderwane (abstrakcyjne) - wywołują skutki prawne niezależnie od ważności przyczyny - przypadki wskazane w ustawie np.; przyjęcie przekazu

h. czynności prawne:

- upoważniające - określają kompetencje do działania w cudzym interesie prawnym np.; umocowanie pełnomocnika

- powiernicze (tiducjarne) - nakładają na jedną ze stron (powiernika) obowiązek korzystania z przeniesionego na niego prawa w ograniczonym zakresie, bliżej określonym przez strony

2. Forma czynności prawnych

2.1 Formy szczególne

1. Czynność prawna może być dokonana w dowolnej formie:

a. ustnie

b. w formie szczgolnej

2. Formy szczególne:

a. zwykła forma pisemna - niezbędne jest sporządzenie dokumentu obejmującego treść oświadczenia woli i podpisanie go - podpis własnoręczny i czytelny, aby możliwa była identyfikacja osoby, co najmniej nazwisko (czasami dozwolona kopia lub faksymila). Forma pisemna wymagana jest z mocy prawa w przypadkach bliżej określonych w ustawie np.; pożyczka powyżej 500 zł

b. forma pisemna z urzędowym poświadczeniem daty (data pewna) - ww. zasady + urzędowe poświadczenie daty na dokumencie. Poświadczenia dokonuje notariusz.

c. forma pisemna z urzędowo poświadczonym podpisem - ww. wymagania + stwierdzenie przez notariusza własnoręczności podpisu np.; przy zbyciu przedsiębiorstwa

1. forma aktu notarialnego - notariusz sporządza dokument, który przed podpisaniem przez niego i strony powinien być odczytany. Oryginały przechowuje notariusz a strony dostają wypisy, traktowane w obrocie prawnym jak dokument oryginalny. Np.; przy zawieraniu umowy spółki.

2.2 Podpis elektroniczny a forma pisemna

Równoważne zwykłej formie pisemnej będzie oświadczenie woli złożone w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu

Podpis elektroniczny: dane elektroniczne, które wraz z innymi danymi do których zostały dołączone lub z którymi sa logicznie powiązane służą do identyfikacji osoby składającej podpis

Powinien być bezpieczny i weryfikowany za pomocą kwalifikowanego certyfikatu - ustawa z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym.

2.3 Skutki nie dochowania formy

1. Nie zachowanie formy szczególnej wywołuje różnorodne skutki prawne.

2. Rodzaje rygorów formy czynności prawnych:

a. rygor nieważności - z mocy prawa powoduje nieważność czynności prawnej dokonanej bez zachowania wymagań co do formy

b. rygor dla celów dowodowych - ograniczenie możliwości korzystania z określonych dowodów - przesłuchania stron i świadków , w razie sporu co do okoliczności dokonania czynności prawnej

c. rygor dla wywołania określonych skutków prawnych - pociąga za sobą nieosiągnięci przez strony niektórych określonych bliżej w ustawie , sktkow prawnych dokonanej czynności prawnej. Np.: umowa najmu lokalu zawarta na czas dłuższy niż rok będzie uznana za zawartą na czas nieoznaczony jeżeli strony nie zachowają formy pisemnej

3. Obowiązek zachowania określonej formy szczególnej może wynikać z mocy ustawy bądź z woli stron.

4. Ustawa;

- rygor nieważności łączy z zastrzeżeniem formy szczególnej innej niż zwykla pisemna

- rygor dla celow dowodowych odnosi się do zastrzeżonej w ustawie formy pisemnej zwykłej

5. Umowa dojdzie do skutku tylko przy zachowaniu formy wybranej przez strony.

6. Nieokreślenie przez strony skutku niezachowania ustalonej formy pisemnej spowoduje trudności dowodowe

1. Wadliwość czynności prawnych

3.1 Źródła wadliwych czynności prawnych

1.Oprócz ww. braków dotyczących uchybień co do formy czynności prawnych są jeszcze dwie zasadnicze grupy przyczyn wadliwości czynności prawnych dotyczące:

a. zdolności do czynności prawnych oraz prawnie doniosłych wad oświadczenia woli (brak świadomości, błą, podstęp, groźba, wyzysk)

b. przyczyny tkwiące w treści czynności prawnej - sprzeczność z ustawą, z zasadami współżycia społecznego, wskazujące na zamiar obejścia ustawy

3.2 Skutki wadliwośći czynności prawnych

1. Cztery podstawowe postacie skutków wadliwej czynności prawnej:

a. nieważność bezwzględna(bezskuteczność) - czynność prawna od początku jest nieważna i nigdy nie stanie się ważna. Nieważnośc może dotyczyć całej czynności lub tylko niektórych jej postanowień

b. wzruszalność (nieważność/bezskuteczność względna) - możliwość unieważnienia przez określoną osobe wadkliwej czynności prawnej. Zdecydowanie o utrzymaniu w mocy dokonanej już czynności lub o jej unieważnieniu.

c. bezskuteczność zawieszona - tymczasowe wstrzymanie skutkow dokonanej czynności aż do wyrażenia na nią zgody przez osobę trzecią (np.: przedstawiciela ustawowego). Czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody - czynność kulejąca, niezupelna

d. bezskutecznośc względna - powoduje nieskuteczność wadliwej czynnośći prawnej wobec określonej osoby, przy jednoczesnym zachowaniu pelnej skuteczności wobec pozostałych.

4. Warunek i termin

Warunki

1. Czynność prawną można uzależnić od zdarzenia przyszłego i niepewnego - zastrzeżenie warunku w treści czynności prawnej.

2. Warunek oznaczający zastrzeżenie w treści czynności prawnej ma postać;

a. warunek zawieszający - powstanie skutków czynności prawnej jest uzależnione od nadejścia wskazanego zdarzenia np.; umowa sprzedaży samochodu będzie rodzić skutki prawne dopiero kiedy kupujący zda prawo jazdy

b. warunek rozwiązujący - uzależnienie ustanie skutków czynności prawnej od określonego zdarzenia - utrata prawa jazdy przez kupującego spowoduje rozwiązanie tej umowy

Podział warunkow na :

1. zależne od woli stron (potestatywne) - zastrzeżony w warunku skutek zależeć będzie od woli strony

2. zależne od przypadku - odwołanie do zjawisk przyrodniczych

3. mieszane - łączą zachowanie strony z faktem od niej niezależnym np.; skutki umowy mają wystąpić, gdy jedna ze stron zawrze malżeństwo(decyzja jednej strony i osoby trzeciej)

1. Jeżeli strony zastrzegą warunek niemożliwy do spełnienia (przeciwny ustawie i zasadom współżycia) zawieszający - czynność prawna z tym warunkiem jest nieważna

2. Jeżeli strony zastrzegą warunek niemożliwy do spełnienia (przeciwny ustawie i zasadom współżycia) rozwiązujący - to warunek ten będzie uważany za niezastrzeżony

3. Gdy zastrzeżony warunek nie ziści się w wyniku nielojalnego zachowania się strony - skutki takie jakby warunek się ziścił

4. Gdy zastrzeżony warunek ziści się w wyniku nielojalnego zachowania się strony - skutki takie jakby warunek się nie ziścił -

- bowiem strony nie mogą w oczekiwaniu ziszczenia warunku przeszkadzać.

Terminy.

1. Terminy mogą wolą stron wpływać na skutki prawne dokonanych czynności.

2. Termin- chwila, punkt czasowy, okres - jednak zawsze zdarzenia przyszłe i pewne

3. Termin początkowy - zastrzeżenie powstania skutkow prawnych z nadejściem terminu

4. Termin końcowy - ustanie tych skutków

1. Istota przedstawicielstwa i podstawy jego umocowania

5.1 Pojęcie przedstawicielstwa

1. Przedstawicielstwo - działanie w imieniu i ze skutkiem dla reprezentowanego.

2. Przedstawiciel dokonuje czynności prawnych w imieniu reprezentowanego.

3. Musi mieć umocowanie:

1. ustawowe (rodzice dziecka) - zakres umocowania określa ustawa albo

2. z oświadczenia reprezentowanego z art. 96 k.c

5.2 Udzielenie pełnomocnictwa

1. Do udzielenia pełnomocnictwa wystarcza jednostronna czynność prawna reprezentowanego.

2. Nie jest potrzebne przyjęcie pełnomocnictwa przez pełnomocnika

3. Oświadczenie woli mocodawcy o udzieleniu pełnomocnictwa może być złożone w sposób:

1. Wyraźny

2. Dorozumiany - kiedy reprezentowany toleruje przez dłuższy czas występowanie danej osoby w jego imieniu

1. Pełnomocnictwo domniemane - oparte na ustawowym domniemaniu - osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługi publiczności poczytuje się w razie wątpliwości za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa

2. Domniemanie może zostać obalone - konieczne wykazanie odmiennej woli prowadzącego przedsiębiorstwo

1. Rodzaje pełnomocnictw i instytucje pokrewne

6.1 klasyfikacja pełnomocnictw

1. Ze względu na zakres umocowania - pelnomocnictwo:

1. ogólne - tylko do czynności zwykłego zarządu, do czynności które są potrzebne dla zgodnego z zasadami prawidłowej gospodarki wykonywania praw majątkowych. Wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności

2. rodzajowe - umocowanie do czynności określonego rodzaju

3. do poszczególnej czynności (szczególne) - umocowanie do dokonania określ;onej czynności np. sprzedaz konkretnej nieruchomości

Udzielenie pełnomocnictwa rodzajowego i szczególnego wymaga takiej formy jaka jest wymagana do ważności czynności prawnej

4. pełnomocnictwo łączne - kilku pełnomocników, z takim samym zakresem umocowania, z których każdy może działać samodzielnie. Wymaganie łącznego działania może wynikać z treści pełnomocnictwa - dokonanie czynności prawnej będzie można przyjąć, kiedy wszyscy pełnomocnicy złożą oświadczenia woli.

2. Pełnomocnik główny może ustanowić dalszych pelnomcnikow (substytutów) gdy wynika to:

- z treści pelnomcnictwa głównego(„z prawem substytucji)

- z ustawy np.: art. 91 pkt 3 k.p.c

- ze stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa np.; umowa zlecenie

3. Pełnomocnik drugą stroną - z jednej strony składa oświadczenie w imieniu reprezentowanego, z drugiej działa w imieniu własnym i wtedy kiedy reprezentuje obie strony. Co do zasady nie może wykonywać takich czynności - chyba, że

a. mocodawca zezwoli na to w treści pełnomocnictwa

b. ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwośc naruszenia interesów mocodawcy.

6.2 Instytucje pokrewne

1. Posłaniec - sam nie składa własnego oświadczenia woli tylko przenosi do adresata gotowe oświadczenie woli innej osoby

2. Zastępca pośredni - dokonuje czynności prawnej na rachunek innej osoby ale w imieniu własnym

3. Rzekomy pełnomocnik - dokonuje czynności prawnych w cudzym imieniu bez umocowania albo przekraczając jego granice

1. Wygaśnięcie pełnomocnictwa

1. Umocowanie do działania wygasa wskutek:

a. upływu czasu, jeżli było ograniczone terminem

b. wygaśnięcia stosunku prawnego

c. dokonania czynności prawnej objętej pełnomocnictwem szczególnym

d. zrzeczenia się pełnomocnictwa

e. utraty osobowości prawnej przez mocodawcę lub pełnomocnika

f. odwołania pełnomocnictwa przez mocodawcę

g.śmierci pełnomocnika lub mocodawcy - można zastrzec, że nie wygaśnie

2. Prokura

1. Prokura - szczególna postać pełnomocnictwa

2. Wyjątkowa pozycja prokury:

a. prokurentem może posługiwać się tylko przedsiębiorca podlegający obowiązkowi wpisu do KRS

b. zakres umocowania prokurenta określa ustawa

3. Udzielenie prokury przez pisemne oświadczenia przedsiębiorcy i podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców w KRS

4. Prokura może być udzielona kilku osobom łącznie - łączna lub oddzielnie

5. Można ograniczyć prokurę do czynności ograniczonych związanych z prowadzeniem oznaczonego oddziału przedsiębiorstwa.

6. Prokura nie może być przeniesiona - nie ma prokury substytucyjnej

7. Prokurent może ustanowić pełnomocnika do poszczególnej czynności - nie może ustanowić pełnomocnika ogólnego.

8. Przyczyny wygaśnięcia prokury określone ustawowo w art. 109 k.c.:

a. odwołanie prokury

b. wykreślenie przedsiębiorcy z rejestru

c. ogłoszenie upadłości

d. otwarcie likwidacji

e. przekształcenie przedsiębiorcy

f. śmierć prokurenta

Przyczyną wygaśnięcia prokury nie jest śmierć przedsiębiorcy ani utrata przez niego zdolności do czynności prawnych

Zarys prawa rzeczowego

1. Znaczenie, charakter prawny i rodzaje praw rzeczowych

1. Prawa rzeczowe - majątkowe i bezwzględne prawa podmiotowe

2. Prawa rzeczowe :

1. własność

2. użytkowanie wieczyste

3. ograniczone prawa rzeczowe

Posiadanie uregulowane w k.c. nie jest prawem rzeczowym

1. Posiadanie

1.Posiadanie nie jest prawem rzeczowym tylko stanem faktycznym.

2. Posiadanie charakteryzują dwa elementy:

- faktyczny - fizyczne władztwo nad rzeczą

- psychiczny - wola władania rzeczą dla siebie

3. ww. elementy decydują o dwóch rodzajach posiadania:

a. posiadanie samoistne - faktyczne władztwo w zakresie prawa własności - włada jak właściciel

b. posiadanie zależne - władanie w zakresie innego prawa niż własność np.;jak użytkownik, najemca, dzierżawca

4. Dzierżyciel - włada faktycznie rzeczą za kogoś innego

5. Uzyskanie posiadania stanowi warunek prawny nabycia własności

6. Posiadania samoistne - może prowadzic do nabycia własności w drodze zasiedzenia.

7. Domniemania : że jest się posiadaczem samoistnym

że zachowuje się ciągłość posiadania

domniemanie ogólne , że posiadacz samoistny jest właścicielem\

8. Posiadanie może być nabyte w sposób:

pierwotny - bez następstwa od poprzedniego posiadacza np.; poprzez kradzież

pochodny - przeniesienie posiadania od poprzednika (umownie)

9. Cztery sposoby przeniesienia posiadania:

a. wydanie rzeczy z ręki do ręki

b. poprzez umowę bez wydawania rzeczy - gdy dotychczasowy posiadacz samoistny zachowuje rzecz w swoim władaniu jako posiadacz zależny lub dzierżyciel

c. gdy mający rzecz w posiadaniu zależnym- np.; najemca - kupuje tą rzecz stając się posiadaczem samoistnym - do przeniesienia wystarczy umowa - rzecz jest u nabywcy

d. jeżeli rzecz jest w posiadaniu zależnym (lub dzierżeniu) osoby trzeciej to dla przeniesienia posiadania samoistnego wystarczy zawarcie umowy między stronami i tylko zawiadomienie o tym posiadacza (dzierżyciela)

10. Ochrona posiadania :

- samopomoc - po naruszeniu posiadania własnym działaniem przywrócenie stanu poprzedniego

- obrona konieczna - odparcie samowolnego naruszenia posiadania w chwili naruszenia

- ochrona sądowa - wniesienie powództwa posesoryjnego przeciwko każdemu, kto samowolnie naruszył posiadanie z roszczeniem o przywrócenie stanu poprzedniego i zaniechanie dalszych naruszeń.

3. Własność

1. Prawo własności - prawo do korzystania z rzeczy, pobierania pożytków i rozporządzania rzeczą.

2. Najstarsze prawo spośród wszystkich praw podmiotowych

3.2 Nabycie prawa własności

1. Nabycie pierwotne - niezależne od praw poprzednika

2. Nabycie pochodne- uzyskanie własności od poprzednika

3. Przeniesienie własności następuje poprzez umowę

4. Nieruchomości i ruchomości oznaczone co do tożsamości - drogą samej umowy (czynność konsensualna)

5. Ruchomości oznaczone gatunkowo i rzeczy przyszłe - umowa i uzyskanie posiadania tej rzeczy - czynność o skutku zobowiązująco - rozporządzającym

6. Przy przenoszeniu własności nieruchomości czynność rozporządzająca nie może być dokonana pod warunkiem ani z zastrzeżeniem terminu, musi być w czynności rozporządzającej wymieniona przyczyna przysporzenia (bo kauzalność przeniesienia własności), obowiązuje forma aktu notarialnego.

7. Zasiedzenie - pierwotny sposób nabycia. Można zasiedzieć nieruchomośći ruchomość

a. przesłanki zasiedzenia nieruchomości :

- posiadanie samoistne

- czas tego posiadania - jeżeli posiadacz jest w dobrej wierze to własność uzyskuje się po 20 latach posiadania samoistnego. Dobra wiara - przekonanie posiadacza, że ma prawo do rzeczy, o której zasiedzenie występuje. Musi być w dobrej wierze tylko w chwili objęcia nieruchomości. W razie złej wiary posiadacza czas zasiedzenia - 30 lat

b. zasiedzenie rzeczy ruchomych - wymaga posiadania samoistnego nieprzerwanie przez 3 lata i dobrej wiary przez cały ten czas.

3.3 Ochrona własności

1. Prawo własności jest chronione roszczeniami petytoryjnymi:

a. roszczenie windykacyjne - właściciel żąda od osby władającej faktycznie rzeczą jej wydania

i towarzyszące mu roszczenia uzupełniające - w rozliczeniach właściciela z włdającym np.; wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków

b.roszczenie negatoryjne - żądanie właściciela w stosunku do każdego, kto narusza jego prawo w inny sposób niż pozbawienie faktycznego władztwa, aby został przywrócony stan zgodny z prawem i a naruszenia zostały zaniechane np.; roszczenie o zaniechanie zatruwania wody lub powietrza

4. Współwłasność

1. Współwłasność - własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. W prawie rzeczowym uregulowana w częściach ułamkowych.

2. Udziały współwłaścicieli w rzeczy wspólnej określa się ułamkiem oznaczającym wielkośc uprawnień współwłaściciela w rzeczy wspólnej.

3. Prawo własności przysługuje wszystkim współwłaścicielom niepodzielnie ale udział jest prawem należącym tylko do współwłaściciela.

4. Roszczenie o zniesienie współwłasności nie ulega przedawnieniu.

5. W razie zniesienia współwłasności - albo podział fizyczny rzeczy albo jej przyznanie jednemu współwłaścicielowi za spłatą drugiego, albo sprzedaż rzeczy i podzielenie ceny na współwłaścicieli.

6. Inne prawa rzeczowe

5.1. Użytkowanie wieczyste

1. Użytkowanie wieczyste polega na oddaniu do korzystania osobom fizycznym lub prawnym gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa lub jst.

2. Ustanowienie użytkowania wieczystego - wg przepisów przeniesienia własności nieruchomości, w formie aktu notarialnego, wpisywane do księgi wieczystej i z tą chwilą to prawo powstaje. Ustanawiane na 99 lat albo krócej ze względu na cel gospodarczy uzytkowania wieczystego ale minimum na 40 lat. Użytkownik uiszcza opłatę roczną. Umowa określa sposób korzystania z gruntu info dotyczące planowanego wznoszenia budynków, remontów.

3. Użytkowanie wieczyste wygasa;

a. z upływem czasu na jaki zostało ustanowione

b. wskutek rozwiązania umowy z woli stron

c. wskutek nienależytego wykonywania umowy

d. wskutek konfuzji - połączenie tytłu własności z gruntu z osobą użytkownika wieczystego np.; zakupienie od Skarbu Państwa.

4. Od 2005 roku istnieje możliwość przekształcenia niektórych praw użytkowania wieczystego w prawo własności.

5.2 Ograniczone prawa rzeczowe

1. Są tylko takie prawa jakie przewiduje ustawa i nie można tej listy rozszerzać

2. Art. 244 k.c ograniczone prawa rzeczowe:

1. Użytkowanie - polega na obciążeniu rzeczy prawem do jej używania i pobierania pożytków (grunty, środki produkcji). Może być odpłatne lub darme. Z zasady prawo niezbywalne. Wyjątek zbywalność i dziedziczność tego prawa w przypadku ustanowienia timesharing.

Timesharing - polega na korzystaniu z domu lub pomieszczenia mieszkalnego przez okres co najmniej 3 lat w oznaczonym czasie każdym roku, powstałe na mocy umowy pomiędzy przedsiębiorcą a osobą fizyczną za zryczałtowanym wyngrodzeniem

- Użytkowanie nieprawidłowe - dotyczy pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku, których użytkownik staje się właścicielem z chwilą ich wydania i które musi zwrócić po wygaśnięciu użytkowania - jak przy pożyczce.

2. Służebności:

- gruntowe - Służebność gruntowa polega na obciążeniu nieruchomości zwanej obciążoną na rzecz właściciela innej nieruchomości zwanej władnącą - albo właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej (np.; z drogi koniecznej) albo właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możliwości dokonywania w stosunku do niej określonych działań (np.; wznoszenia wysokich budowli). Sg powstają w drodze umowy lub poprzez orzeczenie sądowe

- osobiste - ustanawiane na rzecz oznaczonej osoby fizycznej (np. służebność mieszkania). So są niezbywalne i wygasają najpóźniej ze śmiercią uprawnionego

3. Zastaw - obciążenie rzeczy ruchomej prawem - w razie niezaspokojenia wierzyciela może on dochodzić tego zaspokojenia z rzeczy będącej przedmiotem zastawu. Może być ustanawiany na prawach zbywalnych

4. Hipoteka - ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece.- podobna do zastawu ale dotyczy nieruchomości - w razie niezaspokojenia zobowiązań wierzyciel może dochodzić swojego zaspokojenia z nieruchomości będącej przedmiotem hipoteki.

Hipoteką mogą być obciążone:

- prawo własności nieruchomości

- udział we współwłasności nieruchomości

- użytkowanie wieczyste

- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej

- wierzytelność hipoteczna

5. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu - prawo korzystania z lokalu głównie mieszkalnego w budynku stanowiącym własność spółdzielni. Prawo zbywalne, dziedziczne podlegające egzekucji

2. Ograniczone prawa rzeczowe są ustanawiane na rzeczy cudzej, drogą umowy, do których stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności

3. Reguła pierwszeństwa ograniczonych praw rzeczowych - gdy ustanowiono kilka praw nie można ich wykonywać jednocześnie- prawo powstałe wcześniej ma pierwszeństwo przed prawem powstałym później. Prawa dotyczące nieruchomości wpisane do księgi wieczystej mają pierwszeństwo przed prawami niewpisanymi do ksiąg.

7. Księgi wieczyste

1.Księgi wieczyste zakłada się w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości.

2. Księga wieczysta składa się z 4 działów.

3. Zasada wiarygodności ksiąg wieczystych - inaczej rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych- polega na ochronie nabywcy prawa rzeczowego wpisanego o księgi wieczystej, uzyskanego w wyniku odpłatnej czynności prawnej, dokonanej w dobrej wierze, jeżeli nabywca ten działał w zaufaniu do treści księgi wieczystej - ochrona nabywcy prawa rzeczowego - jeżeli z treści księgi wieczystej wynika, że sprzedający grunt jest jego właścicielem a kupujący nie wiedział, że w rzeczywistości nim nie jest.

ZARYS PRAWA ZOBOWIĄZAŃ

1. Pojęcie zobowiązania. Źródła zobowiązań

1. Zobowiązanie - stosunek prawny polegający na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Stosunek między wierzycielem i dłużnikiem

2. Podmiot uprawniony - wierzyciel. Wierzycielowi przysługuje prawo - wierzytelność, która składa się z kilku lub z jednego roszczenia. Roszczenie jest prawem podmiotowym względnym tzn. skutecznym wobec określonej osoby (osób) tzn roszczenie może być skierowane tylko przeciwko dłużnikowi.

3. Podmiot zobowiązany - dłużnik. Ciąży na nim powinność spełnienia świadczenia czyli dług. Na dłużniku ciąży powinność spełnienia świadczenia ale nie można tego świadczenia wyegzekwować przymusowo - wtedy - zobowiązanie naturalne.

Odpowiedzialność osobista - dłużnik odpowiada osobiście całym swoim majątkiem.

Odpowiedzialność rzeczowa - określony z góry podmiot ponosi odpowiedzialność tylko z konkretnego składnika majątku.

3. Źródła zobowiązań:

- umowa - wynikają z niej prawa i obowiązki z reguły dla obu stron - umowy dwustronne albo dla jednej strony - umowa jednostronna np.; darowizna

- czynność prawna jednostronna np.; przyrzeczenie publiczne

- stany faktyczne, z którymi ustawa łączy powstanie określonych obowiązków np.; bezpodstawne wzbogacenie, wyrządzenie szkody czynem niedozwolonym

2. Świadczenie

2.1 Pojęcie i rodzaje świadczeń

1. Świadczenie - przedmiot zobowiązania - zachowanie dłużnika zgodnie z treścią zobowiązania, którego celem jest zaspokojenie uzasadnionego interesu wierzyciela.

2. Świadczenie polega na działaniu (dokonanie zapłaty, wykonanie dzieła) bądź zaniechaniu ( tolerowanie przejazdu przez własną nieruchomość)

3.Warunek istnienia zobowiązania - świadczenie musi być możliwe do spełnienia

- niemożliwość pierwotna - świadczenie jest niemożliwe od samego początku - zobowiązanie nie powstaje.

- niemożliwość następcza- świadczenie jest niemożliwe już po powstaniu zobowiązania - zobowiązanie wygasa.

2.2 Świadczenia pieniężne

1. Polegają na zapłacie oznaczonej sumy pieniężnej.

2. Świadczenia pieniężne mogą zastąpić każde inne świadczenie - pieniądz ma uniwersalną moc

3. Zobowiązania pieniężne - tylko takie, w których od początku występuje oznaczona suma pieniężna.

4. Zobowiązania niepieniężne - pieniądz nie jest przedmiotem świadczenia od samego początku.

2.2.2 Nominalizm i waloryzacja

1. zasada nominalizmu - świadczenie pieniężne powinno być zawsze spełnione w nominalnej wysokości, niezależnie od wahań siły nabywczej pieniądza - zachowanie pewności i bezpieczeństwa obrotu. W każdj chwili wiadomo jaki jest dług

2. zasada waloryzacji - odwolanie się do realnej wartości pieniądza - wierzyciel otrzymuje świadczenie, którego wartość realna jest niezmienna. Dłużnik nie wie ile będzie musiał zapłacić.

3. w naszym prawie w odniesieniu do zobowiązań pieniężnych obowiązuje zasada nominalizmu ( po inflacji w latach 80 i 90 tych).

4. przepisy szczególne wprowadzają pewne odstępstwa na rzecz waloryzacji.

Są dwa rodzaje waloryzacji świadczeń pieniężnych:

a. umowna - klauzule waloryzacyjne w treści umowy - strony zastrzegają w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona wg innego niż pieniądz miernika wartości

klauzule waloryzacyjne:

- klauzula walutowa - wysokość świadczenia uzależniona od aktualnego kurs złotego do innej waluty

- kruszcowa - od ceny innego kruszcu

- towarowa - od ceny danego towaru - np.; ceny kwintala żyta

- indeksowa - od zbiorczego miernika stanowiącego wypadkową obliczoną wg ustalonego wzoru

b.sądowa - ustalenia wysokości świadczenia dokonuje sąd na żądanie jednej ze stron - w razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania. Sąd może zmienić wysokość świadczenia (podwyższyć) lub zmienić sposób jego spełnienia ale rozważa interesy obu stron.

Ograniczenia zakresu stosowania waloryzacji sądowej:

- dotyczy wyłącznie świadczeń wynikających ze stosunkow o charakterze cywilnoprawnym (bezp.. społeczne)

- nie może być stosowana w obrocie gospodarczym ani konsumenckim

- nie podlegają jej kredyty bankowe, kwoty zdeponowane na rachunkach bankowych, kredyty i pożyczki o charakterze socjalnym

- gdy w umowie jest klauzula waloryzacyjna

2.2.3 Inne zasady spełniania świadczeń pieniężnych

1. Zasada walutowości - zobowiązania pieniężne na obszarze RP mogą być wyrażone tylko w polskim pieniądzu. Nie ma charakteru absolutnego są wyjątki.

2. Miejsce spełnienia świadczenia pieniężnego

- zasada długu oddawczego - świadczenie pieniężne powinno być spełnione w miejscu zamieszkania lub siedzibie wierzyciela - to wyjątek od ogólnej zasady, że świadczenie pieniężne powinno być spełnione w miejscu zamieszkania lub siedzibie dłużnika

3. Spełnienie świadczenia pieniężnego przez inną osobę niż dłużnik - generalnie dłużnik powinien spełniać świadczenie pieniężne ale nie można odmowić przyjęcia świadczenia od osoby trzeciej chociażby działała bez wiedzy dłużnika. Ale z oświadczenia tej osoby musi wyraźnie wynikać, że dokonuje ona zapłaty za dłużnika.

2.2.4 Wykonywanie świadczeń pieniężnych przez przedsiębiorców

1. reguła dot. świadczeń pieniężnych - jeżeli zobowiązanie dotyczy przedsiębiorstwa dłużnika lub wierzyciela o miejscu jego spełnienia rozstrzyga siedziba przedsiębiorstwa

2. W obrocie między przedsiębiorstwami obowiązek spełniania świadczeń pieniężnych w formie bezgotówkowej za pomocą rachunku bankowego - zawsze gdy :

- stroną transakcji z której wynika płatność jest inny przedsiębiorca

- jednorazowa wartość transakcji przekracza wartość 15 tysięcy euro

3. Gotówka - wręczenie pieniędzy albo czek gotówkowy obciążający rachunek bankowy i wyplata tej kwoty na osobę wskazaną na czeeku (czek imienny) lub okazicielowi czeku (czek na okaziciela)

4. Obrót bezgotówkowy - polecenie przelewu, polecenie zapłaty, karta płatnicza

2.2.5 Odsetki

1. Odsetki - wynagrodzenie za korzystanie z cudzego kapitału. Świadczenie uboczne (akcesoryjne)w stosunku do długu głównego

2. Obowiązek zapłaty odsetek musi mieć swoją podstawę formalną i należą się tylko wtedy, gdy wynika to z czynności prawnej, z ustawy, z orzeczenia sądu lub decyzji innego organu

3. Wysokość odsetek - określona w umowie lub ustawowa (Rozporządzenie Rady Ministrów)

4. Odsetki za opóźnienie - zawsze w przypadku opóźnienia spełnienia świadczenia pieniężnego. Opóżnienie, za które ponosi odpowiedzialność dłużnik - zwłoka . W przypadku zwłoki można żądać naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.

5. Lichwa - zjawisko zastrzegania nadmiernie wygórowanych odsetek. Art. 359 § 2 k.c. - maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowegoNBP.

6. Zakaz tzw. anatocyzmu - zakaz liczenia odsetek od zaległych odsetek

---