NORMA EUROPEJSKA EN 12252

grudzień 2005 r.

ICS 43.080.10 Zastępuje EN 12252:2000

Wersja angielska

Wyposażenie i osprzęt LPG - Wyposażenie samochodów-cystern LPG

Niniejsza Norma Europejska zatwierdzona była przez CEN (Europejski Komitet Normalizacyjny) dnia 26 października 2001 r.

Członkowie CEN zobowiązani są do przestrzegania Wewnętrznych Przepisów CEN/CENELEC, ustalających warunki przyznania niniejszej Normie Europejskiej statusu normy narodowej bez jakichkolwiek zmian. Aktualne wykazy i odnośniki bibliograficzne dotyczące takich norm narodowych można uzyskać na wniosek skierowany do Sekretariatu Głównego lub dowolnego członka CEN.

Niniejsza Norma Europejska występuje w trzech oficjalnych wersjach językowych (angielskiej, francuskiej, niemieckiej). Wersja w jakimkolwiek innym języku sporządzona drogą tłumaczenia na odpowiedzialność członka CEN na jego własny język i zgłoszona do Sekretariatu Głównego posiada taki sam status prawny, jak wersje oficjalne.

Członkowie CEN są organami ds. norm krajowych w Austrii, Belgii, na Cyprze, w Republice Czeskiej, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, w Niemczech, Grecji, na Węgrzech, w Islandii, Irlandii, we Włoszech, na Łotwie, Litwie, w Luksemburgu, na Malcie, w Holandii, Norwegii, Polsce, Portugalii, na Słowacji, w Słowenii, Hiszpanii, Szwecji, Szwajcarii i w Zjednoczonym Królestwie.

EUROPEJSKI KOMITET NORMALIZACYJNY

Centrum Zarządzania: rue de Stassart, 36 B-1050 Bruksela

© 2005 CEN Wszelkie prawa do wykorzystywania w jakiejkolwiek Nr ref. EN 12252:2005: E

formie i w jakikolwiek sposób zastrzeżone na całym świecie

dla narodowych Członków CEN.

EN 12252:2005 (E)

Spis treści strona

Przedmowa...............................................................................................................................................................4

• Zakres.........................................................................................................................................................5

• Odnośne informacje normatywne............................................................................................................5

• Terminy i definicje....................................................................................................................................6

3.3 Wyposażenie..............................................................................................................................................7

• Wymogi......................................................................................................................................................7

4.1 Informacje ogólne......................................................................................................................................7

4.2 Wyposażenie..............................................................................................................................................7

4.3 Dostęp do zaworu......................................................................................................................................8

• Cysterna.....................................................................................................................................................8

5.1 Projekt i produkcja...................................................................................................................................8

5.2 Montowanie cysterny na samochodzie-cysternie...................................................................................8

5.2.1 Informacje ogólne......................................................................................................................................8

5.2.2 Montowanie...............................................................................................................................................8

• Osprzęt cysterny........................................................................................................................................9

6.1 Wymagany osprzęt cysterny....................................................................................................................9

6.1.1 Przyrząd pomiaru zawartości..................................................................................................................9

6.1.2 Ciśnieniomierz...........................................................................................................................................9

6.1.3 Pierwotny układ odcinający.....................................................................................................................9

6.2 Dowolny osprzęt cysterny.......................................................................................................................10

• Wyposażenie samochodów-cystern LPG..............................................................................................10

7.1 Wymagane wyposażenie LPG................................................................................................................10

7.1.1 Informacje ogólne....................................................................................................................................10

7.1.2 Układ rurociągów....................................................................................................................................10

7.1.3 Łączące przewody giętkie.......................................................................................................................10

7.1.4 Zawory rozszerzalności cieplnej/hydrostatyczne zawory nadmiarowe.............................................11

7.1.5 Zawory.....................................................................................................................................................11

7.2 Dowolne wyposażenie LPG....................................................................................................................11

• Warunki techniczne wyposażenia..........................................................................................................11

8.1 Odpowiednie materiały...........................................................................................................................11

8.1.1 Informacje ogólne....................................................................................................................................11

8.1.2 Stalowe ciśnieniowe części ustalające....................................................................................................11

8.1.3 Nie ciśnieniowe części ustalające............................................................................................................11

8.1.4 Materiały pomocnicze do spawania.......................................................................................................12

8.1.5 Materiały nie metalowe...........................................................................................................................12

8.1.6 Układ rurociągów....................................................................................................................................12

8.1.7 Certyfikacja materiałów.........................................................................................................................12

8.1.8 Kontrola materiałów...............................................................................................................................12

8.2 Przyrząd pomiaru zawartości................................................................................................................13

8.3 Ciśnieniomierz.........................................................................................................................................13

8.4 Przyrząd pomiaru temperatury.............................................................................................................13

8.5 Pompa.......................................................................................................................................................13

8.6 Przewody giętkie......................................................................................................................................13

8.7 Bęben do nawijania przewodu giętkiego...............................................................................................14

8.8 Bęben do nawijania uziemienia..............................................................................................................14

8.9 Układ dozujący........................................................................................................................................14

8.10 Zawory.....................................................................................................................................................14

8.11 Zawory nadmiarowe ciśnieniowe (PRVs).............................................................................................14

EN 12252:2005 (E)

• Montaż......................................................................................................................................................14

9.1 Informacje ogólne....................................................................................................................................14

9.2 Spawanie..................................................................................................................................................15

9.2.1 Spawanie części znajdujących się pod ciśnieniem................................................................................15

9.2.2 Spawanie części nie znajdujących się pod ciśnieniem..........................................................................15

9.3 Połączenie kołnierzowe...........................................................................................................................15

9.4 Połączenia śrubowe.................................................................................................................................15

9.5 Próba ciśnieniowa....................................................................................................................................15

9.6 Próba przecieku.......................................................................................................................................16

9.7 Zewnętrzne zabezpieczenie antykorozyjne...........................................................................................16

• Systemy bezpieczeństwa.........................................................................................................................16

10.1 Informacje ogólne....................................................................................................................................16

10.2 Układ wyłączania awaryjnego (ESD)....................................................................................................17

• Ogólne wymogi bezpieczeństwa.............................................................................................................17

Załącznik A (informacyjny) Wielkości wypływu dla zaworów nadmiarowych ciśnieniowych.....................18

A.1 Ustawianie................................................................................................................................................18

A.2 Przepustowość.........................................................................................................................................18

Załącznik B (informacyjny) Obliczanie mocowań cysterny do podwozia.......................................................20

B.1 Informacje ogólne....................................................................................................................................20

B.2 Mocowanie cysterny do podwozia.........................................................................................................21

B.2.1 Pręty ustalające.......................................................................................................................................21

B.2.2 Sworznie...................................................................................................................................................22

B.2.3 Spoiny wspornika....................................................................................................................................22

B.2.4 Naprężenie dopuszczalne........................................................................................................................22

B.2.5 Mocowanie typowe (przykład)...............................................................................................................23

B.3 Obliczanie prętów ustalających.............................................................................................................23

B.3.1 W kierunku przesuwu.............................................................................................................................23

B.3.2 Przy kątach prostych w kierunku przesuwu........................................................................................24

B.3.3 Pionowo w górę........................................................................................................................................24

B.4 Obliczanie spoin wspornika...................................................................................................................24

B.4.1 Informacje ogólne....................................................................................................................................24

B.4.2 W kierunku przesuwu.............................................................................................................................25

B.4.3 Przy kątach prostych w kierunku przesuwu........................................................................................25

B.4.4 Pionowo w górę........................................................................................................................................25

B.5. Obliczanie sworzni ustalających............................................................................................................25

B.5.1 W kierunku przesuwu.............................................................................................................................26

B.5.2 Przy kątach prostych w kierunku przesuwu........................................................................................26

B.5.3 Pionowo w górę........................................................................................................................................26

Bibliografia............................................................................................................................................................27

EN 12252:2005 (E)

Przedmowa

Niniejszy Norma Europejska (EN 12252:2005) sporządzona została przez Komitet Techniczny CEN/TC 286 „Wyposażenie i osprzęt dla gazu ciekłego ropopochodnego”, którego sekretariat prowadzony jest przez NSAI.

Niniejszej Normie Europejskiej przyznany będzie status normy narodowej albo przez publikację identycznego tekstu, albo przez aprobatę, najpóźniej w czerwcu 2006 r., a kolidujące ze sobą normy narodowe zostaną wycofane najpóźniej w czerwcu 2006 r.

Dokument niniejszy zastępuje EN 12252:2000.

Niniejsza Norma Europejska przedstawiona została do wiadomości w załącznikach technicznych ARD. Stąd normy wyszczególnione w informacjach normatywnych i obejmujące podstawowe wymogi ADR nie przekazane w ramach obecnej Normy Europejskiej są normatywnymi tylko wówczas, gdy na normy jako takie istnieje odniesienie w załącznikach technicznych ADR.

Następujące główne zmiany dokonane zostały od wydania z r. 2000:

― uzgodnienie z ARD 2005, 6.8.3.2.3 (wypływ cieczy);

― włączenie odnośników do Norm Europejskich dotyczących materiałów, spawania, armatury itp.

Zgodnie z Wewnętrznymi Przepisami CEN/CENELEC, do wprowadzenia w życie niniejszej Normy Europejskiej zobowiązane są organizacje ds. norm narodowych w następujących krajach: Austria, Belgia, Cypr, Republika Czeska, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Węgry, Islandia, Irlandia, Włochy, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Malta, Holandia, Norwegia, Polska, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania, Szwecja, Szwajcaria i Zjednoczone Królestwo.

EN 12252:2005 (E)

1 Zakres

Niniejsza Norma Europejska określa wyposażenie i osprzęt dla samochodów-cystern używanych do przewozu Gazu Ciekłego Ropopochodnego (LPG) i identyfikuje wyposażenie uważane za konieczne dla zapewnienia bezpiecznego przeprowadzenia operacji napełniania, transportu i wyładunku. Określa ona również wymogi dla montażu osprzętu i wyposażenia pojazdu do przewozu LPG na samochodzie-cysternie.

Niniejsza Norma Europejska identyfikuje również dodatkowe wyposażenie i osprzęt, które mogą być stosowane w odniesieniu do samochodów-cystern do przewozu LPG.

UWAGA Niniejsza Norma Europejska nie wyklucza stosowania alternatywnych badań projektów, materiałów i wyposażenia, które zapewniają podobny poziom bezpieczeństwa.

Niniejsza norma nie odnosi się do „kontenerów zbiornikowych” i „pojazdów akumulatorowych” używanych do transportu LPG.

2 Odnośne informacje normatywne

Poniższe odnośne dokumenty nieodzowne są dla zastosowania niniejszej Normy Europejskiej. W odniesieniu do odnośnych informacji datowanych, ma zastosowanie jedynie przytoczone wydanie. W odniesieniu do odnośnych informacji nie datowanych, ma zastosowanie najnowsze wydanie odnośnego dokumentu (włączając wszelkie poprawki).

EN 287-1, Próba kwalifikacyjna spawaczy ― Spawanie ― Część 1: Stale

EN 549, Materiały gumowe do uszczelnień i kryz dla urządzeń gazowych i wyposażenia gazowego

EN 558-1, Zawory przemysłowe ― Wymiary od czoła do czoła i od środka do czoła zaworów metalowych do stosowania w układach rur kołnierzowych ― Część 1: Zawory oznaczane PN

EN 729-2, Wymogi jakościowe odnośnie spawania ― Spawanie materiałów metalowych ― Część 2: Obszerne wymogi jakościowe

EN 729-3, Wymogi jakościowe odnośnie spawania ― Spawanie materiałów metalowych ― Część 3: Standardowe wymogi jakościowe

EN 837-2, Ciśnieniomierze ― Część 2: Zalecenia odnośnie doboru i instalacji ciśnieniomierzy

EN 1012-1, Pompy sprężarkowe i próżniowe ― Wymogi odnośnie bezpieczeństwa - Część 1: Sprężarki

EN 1418, Personel spawalniczy ― Badania zatwierdzające spawaczy maszynowych jako wykonujących operacje spawania i zgrzewania oporowego w zakresie w pełni zmechanizowanego i automatycznego spawania materiałów metalowych

EN 1591-1, Kołnierze i ich złącza ― Zasady projektowania dla uszczelnionych zaciskowych połączeń kołnierzowych ― Część 1: Metoda cyrkulacji

EN 1762, Gumowe przewody giętkie i zespoły przewodów giętkich dla gazu ciekłego ropopochodnego, LPG (faza ciekła lub gazowa) i gazu naturalnego do 25 barów (2,5 MPa) ― Specyfikacja

prEN 1983, Zawory przemysłowe ― Zawory kulkowe

EN 1984, Zawory przemysłowe - Zawory zasuwowe

EN 10025 (wszystkie części), Wyroby walcowane na gorąco ze stali konstrukcyjnych

EN 10028 (wszystkie części), Wyroby płaskie wykonane ze stali dla zastosowań ciśnieniowych

EN 12252:2005 (E)

EN 10045-1, Materiały metalowe ― Próba udarnościowa Charpy'ego ― Część 1: Metoda badawcza

EN 10204:2004, Wyroby metalowe ― Rodzaje dokumentów pokontrolnych

EN 10216-1, Bezszwowe rury stalowe dla zastosowań ciśnieniowych ― Techniczne warunki dostawy ― Część 1: Rury ze stali węglowej o określonych właściwościach w temperaturze pokojowej

EN 10217-1, Spawane rury stalowe dla zastosowań ciśnieniowych ― Techniczne warunki dostawy ― Część 1: Rury ze stali węglowej o określonych właściwościach w temperaturze pokojowej

EN 12074, Materiały pomocnicze do spawania ― Wymogi jakościowe odnośnie produkcji, dostawy i dystrybucji materiałów pomocniczych do spawania i procesów pokrewnych

EN 12493, Spawane stalowe zbiorniki do gazu ciekłego ropopochodnego (LPG) ― Samochody-cysterny ― Projektowanie i produkcja

EN 12627, Zawory przemysłowe ― Końcówki spawania doczołowego do zaworów stalowych

EN 12760, Zawory ― Końcówki spawania kielichowego do zaworów stalowych

EN 13175, Specyfikacja i badanie zaworów i armatury cystern do Gazu Ciekłego Ropopochodnego (LPG)

EN 13709, Zawory przemysłowe ― Stalowa kula i ogranicznik kulisty i zwory zwrotne

EN 13789, Zawory przemysłowe ― Żeliwne zawory talerzowe o kadłubie kulistym

EN 13799, Przyrządy pomiarowe zawartości dla zbiorników z LPG

EN 14422, Zaciskowe zespoły sprzęgające do przewodów giętkich przenoszenia LPG

EN 14424, Armatura przewodów giętkich z tulejkami gwintowanymi

EN ISO 10497, Przeprowadzanie prób z zaworami ― Wymogi odnośnie prób ogniowych (ISO 10497:2004)

EN ISO 15609-1:2004: Specyfikacja i kwalifikacja procedur spawania dla materiałów metalowych ― Próba planu operacyjnego spawania ― Część 1: Spawanie łukowe i gazowe stali i spawanie łukowe niklu i stopów niklu (ISO 15614-1:2004)

• Terminy i definicje

Dla celów niniejszej Normy Europejskiej mają zastosowanie poniższe terminy i definicje.

3.1

LPG (gaz ciekły ropopochodny)

mieszanka z przewagą butanu i propanu ze śladowymi ilościami innych gazów węglowodorowych sklasyfikowanych zgodnie z numerem 1965 UN, mieszanki gazów węglowodorowych, ciekłych, numer 1075 NOS lub UN, gazów ropopochodnych, ciekłych

UWAGA W niektórych krajach numery 1011 i 1978 UN mogą być również oznaczane LPG.

3.2

pierwotny układ odcinający

zawór lub szereg zaworów zamocowanych do cysterny, które zapewniają sposób zamykania zbiornika

EN 12252:2005 (E)

1. Wyposażenie

3.3.1

wyposażenie pojazdów do przewozu LPG

wyposażenie i układ rurociągów na samochodzie-cysternie, mających styczność z LPG i stanowiących część układu eksploatacji LPG, układ odcinający lub układ bezpieczeństwa, który jednak nie jest bezpośrednio podłączony do cysterny i nie stanowi części układu paliwowego LPG

3.3.2

zbiornik

zbiornik ciśnieniowy zawierający LPG, dysze przyłączeniowe i spawane części składowe wyposażenia

3.3.3

osprzęt

armatura podłączona do cysterny

3.4

termozagłębienie

trwale uszczelniona pusta przestrzeń w cysternie/układzie rurociągów dla ciśnieniomierza

3.5

układ rurociągów

wytworzone rury i armatura łącząca wzajemnie cysternę, zawory i wyposażenie

3.6

samochód-cysterna

pojazd nieprzegubowy, naczepa i przyczepa składające się z jednego lub więcej stałych cystern

UWAGA W nawiązaniu w ADR do stałych cystern (pojazdy-cysterny) i dających się wymontować zbiorników.

• Wymogi

1. Informacje ogólne

Wyposażenie, gdy zamontowane, będzie takiego charakteru, że wytrzymuje przewidywane naprężenia mechaniczne, chemiczne i cieplne i pozostaje szczelne. W szczególności będzie ono:

• produkowane z materiałów, które zapewniają gotowemu wyposażeniu wymagane właściwości mechaniczne; w szczególności, gdy wyposażenie poddawane jest działaniu niskich temperatur (łącznie z niskimi temperaturami spowodowanymi napełnieniem), używany będzie stosowny materiał ciągliwy;

• zabezpieczane przed przypadkowym uszkodzeniem, gdy mogłoby ono doprowadzić do niebezpiecznego ulatniania się LPG.

1. Wyposażenie

Niniejsza Norma Europejska obejmuje obowiązujące i dowolne wyposażenie do zamontowania na samochodach-cysternach LPG, zgodnie z Tabelą 1.

EN 12252:2005 (E)

Tabela 1 ― Wyposażenie samochodu-cysterny

Opis	Punkty	Obowiązkowo	Dowolnie
Osprzęt cysterny
Przyrząd pomiaru zawartości	6.1.1 / 8.2	X
Ciśnieniomierz	6.1.2 /8.3	X
Pierwotny układ odcinający	6.1.3	X
Przyrząd pomiaru temperatury	6.2 / 8.4		X
Zawór nadmiarowy ciśnieniowy (PRV)	6.2 / 8.11		X
Osłona przeciwsłoneczna	6.2		X
Wyposażenie samochodu-cysterny LPG
Układ rurociągów	7.1.2 / 8.1.6	X
Układ wyłączania awaryjnego	10.2	X
Przewody giętkie	7.1.3 / 8.6	X
Zawory rozszerzalności cieplnej/hydrostatyczne zawory nadmiarowe	7.1.4	X
Zawory	7.1.5 / 8.10	X
Sprężarka	7.2		X
Pompa	7.2 / 8.5		X
Bęben do nawijania przewodu giętkiego	7.2 / 8.7		X
Układ dozujący	7.2 / 8.9		X
Bęben do nawijania uziemienia	7.2 / 8.8		X

2. Dostęp do zaworu

Zawory wymagane dla eksploatacji w warunkach normalnych i awaryjnych będą łatwo dostępne, lub zdalnie sterowane.

• Cysterna

1. Projekt i produkcja

Cysterna będzie projektowana i produkowana zgodnie z EN 12493.

2. Montowanie cysterny na samochodzie-cysternie

1. Informacje ogólne

Cysterna i mocowania do struktury samochodu-cysterny projektowane będą i konstruowane tak, aby pewnie przejmować obciążenia wynikające z normalnego użytkowania, takie jak kołysanie, wibracja, hamowanie itp.

2. Montowanie

5.2.2.1 Mocowanie cysterny do samochodu-cysterny projektowane będzie zgodnie z obliczeniem na podstawie sił podanych w Tabeli 2.

EN 12252:2005 (E)

Tabela 2 ― Siły dotyczące mocowania cysterny na samochodzie-cysternie

Kierunek działania siły	Siła N
W kierunku zasilania	2 g x masa całkowita cysterny
Poziomo, przy 90^odo kierunku zasilania	1 g x masa całkowita cysterny
Pionowo, do góry	1 g x masa całkowita cysterny
Pionowo, w dół	2 g x masa całkowita cysterny
Za masę całkowitą zbiornika przyjmuje się ciężar opakowania plus maksymalny dopuszczalny ciężar zawartości. g = przyspieszenie grawitacyjne

5.2.2.2 Przykładowa metoda obliczenia sposobu zamocowań cysterny do podwozia zawarta jest w Załączniku B.

5.2.23 Cysterna będzie elektrycznie zespolona z podwoziem. Opór tej ścieżki elektrycznej nie przekroczy 10 Ω.

5.2.2.4 Jeśli cysterna, gdy znajduje się na podwoziu, poddawana będzie próbie hydraulicznej, podczas której cysterna może pomieścić podwójny ciężar swej normalnej pojemności eksploatacyjnej, zostanie wykazane, że podwozie zdolne jest przyjąć taki ciężar.

• Osprzęt cysterny

1. Wymagany osprzęt cysterny

1. Przyrząd pomiaru zawartości

6.1.1.1 Cysterny wyposażone będą w odpowiednie przyrządy pomiaru zawartości. Będą miały zastosowanie wymogi EN 13493 odnośnie maksymalnego napełnienie.

6.1.1.2 Jeśli zawartość cysterny ma być mierzona według objętości zamiast ciężaru, wówczas mogą być pasowanie co najmniej dwa niezależne układy pomiaru zawartości, z których tylko jeden może być stałym przyrządem pomiaru poziomu cieczy.

2. Ciśnieniomierz

Cysterny wyposażone będą w ciśnieniomierze, zgodnie z 8.3.

6.1.3 Pierwotny układ odcinający

6.1.3.1 Wszystkie podłączenia do cysterny o średnicy przekraczającej 1,5 mm, inne niż te dla zaworów nadmiarowych ciśnieniowych, lub trwale pasowane zaślepkami kołnierzowymi lub zatyczkami, zawierać będą pierwotny układ odcinający.

6.1.3.2 Pierwotny układ odcinający zaprojektowany będzie z zamiarem ograniczania uwalniania zawartości cysterny w przypadku uszkodzenia zewnętrznego.

6.1.3.3 Wymagany pierwotny układ odcinający zależy od celu podłączenia cysterny, jak następuje:

1. wypływ/napełnianie stosownie do fazy ciekłej:

EN 12252:2005 (E)

Zwykle zamknięty wewnętrzny zawór odcinający otwierany przy pomocy siły hydraulicznej, pneumatycznej lub mechanicznej pochodzącej z samochodu-cysterny. Zawór zaprojektowany będzie dla szybkiego zamykania na żądanie (patrz 10.2). Układ zawierał będzie urządzenie o wrażliwości termicznej, lub inne, które zagwarantuje przymusowe zamknięcie w razie pożaru i obejmował będzie urządzenie zaworowe nadmiernego przepływu.

2. Napełnianie stosownie do fazy gazowej:

Podłączenie napełniania samochodu-cysterny zaopatrzone będzie w:

― zawór zwrotny lub szereg zaworów zwrotnych w połączeniu z ręcznym zaworem odcinającym, lub

― zwykle zamknięty wewnętrzny zawór odcinający otwierany przy pomocy siły hydraulicznej, pneumatycznej lub mechanicznej pochodzącej z samochodu-cysterny razem z układem antynapędowym/układem wyłączania awaryjnego.

3. Inne podłączenia rurowe cieczy lub pary:

Zapewnione będą wewnętrzny zawór nadmiernego przepływu, lub wewnętrzny zawór zwrotny w połączeniu szeregowym z ręcznym zaworem odcinającym.

6.1.3.4 W przewodzie uwalniania cieczy umieszczony będzie co najmniej jeden sterowany ręcznie lub sterowane zdalnie zawór, możliwie najbliżej otworu wylotowego cysterny, po wewnętrznym zaworze odcinającym.

1. Zdalnie sterowane zawory odcinające będą podczas transportu w pozycji zamkniętej.

6.2 Dowolny osprzęt cysterny

Jeśli pasowany jest jakikolwiek dowolny osprzęt, zastosowanie mają następujące wymogi:

1. przyrząd pomiaru temperatury zgodny będzie z 8.4;

2. zawory nadmiarowe ciśnieniowe ustawiane będą według wielkości zgodnie z 8.11 i Załącznikiem A;

3. osłony przeciwsłoneczne projektowane będą zgodnie z EN 12493.

7 Wyposażenie samochodów-cystern LPG

1. Wymagane wyposażenie LPG

1. Informacje ogólne

Wyposażenie LPG i układ rurociągów zabezpieczone będą przed uszkodzeniem mechanicznym odpowiednim projektowaniem lub umiejscowieniem i/lub przegrodami.

2. Układ rurociągów

Przegrody mechaniczne nie będą zamocowane do układu rurociągów lub zaworów, których mają chronić. Układ rurociągów zainstalowany zostanie tak, aby zabezpieczać przed uszkodzeniem wskutek wibracji.

Liczba złączy ograniczona będzie do minimum. Złącza będą spawane lub łączone kołnierzowo, chyba że dozwolono inaczej w pkt. 9.4.

3. Łączące przewody giętkie

Łączące przewody giętkie do układu rurociągów/wyposażenia będą zgodne z 8.6.

EN 12252:2005 (E)

4. Zawory rozszerzalności cieplnej/hydrostatyczne zawory nadmiarowe

Zawory rozszerzalności cieplnej/hydrostatyczne zawory nadmiarowe zapewnione będą dla wszystkich odcinków rurowych, gdzie ciecz może być pułapkowana między zamkniętymi zaworami, chyba że układ zabezpieczony jest w innym sposób.

Będą one ustawione w taki sposób, że nie są skierowane na cysternę LPG, ani nie będą umieszczone w dolnym przedziale rur poziomych.

Hydrostatyczne zawory nadmiarowe ustawione będą na wypływ przy ciśnieniu nie przekraczającym ciśnienia obliczeniowego zabezpieczanego wyposażenia.

5. Zawory

Zawory będą zgodne z 8.10.

Zawór odcinający wymagany jest w układzie rurociągów dla połączeń przekazywania cieczy, lub wyrównywania poziomu pary, używanych do normalnych eksploatacji. Będzie on ustawiony możliwie najbliżej końcowego odcinka układu rurociągów i/lub otworu wylotowego przewodu giętkiego.

2. Dowolne wyposażenie LPG

Jeśli jakiekolwiek z poniższego wyposażenia pasowane jest do samochodu-cysterny, będą miały zastosowanie następujące wymogi:

― sprężarki będą zgodne z EN 1012-1;

― pompy będą zgodne z 8.5;

― doprowadzające przewody giętkie będą zgodne z 8.6;

― bębny do nawijania przewodu giętkiego będą zgodne z 8.7;

― bębny do nawijania uziemienia będą zgodne z 8.8;

― układy dozujące będą zgodne z 8.9.

• Warunki techniczne wyposażenia

1. Odpowiednie materiały

1. Informacje ogólne

O ile nie zostało to inaczej określone przez dokumenty projektowe, zakres temperatur projektowych wynosić będzie od - 20 ^oC do + 50 ^oC. Materiały konstrukcyjne będą odpowiednie do eksploatacji w granicach przewidywanego zakresu temperatur. Jeśli cysterna drogowa mogłaby być poddana działaniu bardziej surowych czynników zewnętrznych lub temperatur wyrobu, zakres temperatur projektowych wynosić będzie od - 40 ^oC do + 50 ^oC.

Informacja o doborze materiałów odpowiedniej klasy podana jest w EN 12493.

2. Stalowe ciśnieniowe części ustalające

Stalowe ciśnieniowe części ustalające będą z właściwych gatunkowo stali zgodnych z EN 10028.

3. Nie ciśnieniowe części ustalające

Nie ciśnieniowe części ustalające, przyspawane bezpośrednio do ciśnieniowych części ustalających, będą wykonane z odpowiednich materiałów zgodnych z EN 10025, lub z materiałów, co do których można wykazać,

EN 12252:2005 (E)

że są materiałami równowartościowymi i które będą możliwe do pogodzenia z materiałem ciśnieniowych części ustalających. Będą one poddane próbom zgodnie z metodą określoną w EN 10045-1.

4. Materiały pomocnicze do spawania

Materiały pomocnicze do spawania będą w stanie zapewnić niezmienne spoiny o właściwościach co najmniej równych właściwościom ustalonym dla materiałów rodzimych w części gotowej i będą zgodne z EN 12074.

5. Materiały nie metalowe

Części nie metalowe możliwe do pogodzenia z obydwiema fazami LPG powyżej zakresu ciśnień i temperatur, dla których zaprojektowane jest wyposażenie pojazdu LPG.

Nie metalowe materiały będą również zgodne z odpowiednimi wymogami EN 549.

Wszystkie materiały elastomerowe mające styczność z LPG spełniać będą szczególne wymogi EN 549 odnośnie odporności na:

― gaz (próba pentanu);

― smary;

― starzenie się;

― niską temperaturę;

―wysoką temperaturę;

― sprężanie;

― ozon (gdy uszczelnienie/uszczelka wystawione są na działanie czynników atmosferycznych).

UWAGA Odnośnie informacji o wyborze materiałów nie metalowych, patrz EN ISO 11114-2.

6. Układ rurociągów

Rury zgodne będą z EN 10216-1 i/lub EN 10217-1.

7. Certyfikacja materiałów

Ciśnieniowe części ustalające i nie ciśnieniowe części ustalające, przyspawane bezpośrednio do części pozostających pod ciśnieniem, zaopatrzone będą w certyfikaty materiałowe producentów, zgodne z certyfikatem EN 10204:2004 typu 2.2.

8. Kontrola materiałów

Producent utrzymywać będzie system identyfikacji dla materiału użytego w procesie produkcyjnym, tak aby wszystkie materiały dla ciśnieniowych części ustalających i nie ciśnieniowych części ustalających przyspawanych bezpośrednio do ciśnieniowych części ustalających w ukończonym przedmiocie obrabianym mogły zostać odnalezione pod kątem ich pochodzenia. System obejmie odpowiednie procedury dla sprawdzania tożsamości materiału otrzymanego od dostawcy.

Procedury sprawdzające bazować będą na certyfikatach materiałowych producentów i/lub próbach odbiorczych.

Szczegóły odnośnie materiałów pomocniczych do spawania będą zachowane.

EN 12252:2005 (E)

2. Przyrząd pomiaru zawartości

Cysterny wyposażone będą w odpowiedni przyrząd pomiaru zawartości, zgodnie z EN 13799.

Maksymalne otwarcie otworu upustowego będzie miało średnicę nie większą, niż 1,5 mm, chyba że jest zabezpieczone zaworem odcinającym i stosownym zaworem nadmiernego przepływu.

Eksploatacyjna śruba upustowa cały czas pozostanie uwięziona.

Możliwa będzie wymiana dławika bez wycofywania cysterny z eksploatacji.

W projekcie urządzenia pomiaru pokrętnego uwzględnione będą wibracje występujące podczas transportu.

Obrotowe przyrządy pomiarowe, gdy są używane, będą mogły poruszać się zarówno w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara, jak i przeciwnym.

3. Ciśnieniomierz

Ciśnieniomierz umieszczony będzie tak, aby był zabezpieczony przed uszkodzeniem i łatwy do monitorowania.

Jeśli ciśnieniomierz podłączony jest bezpośrednio do cysterny, będą miały zastosowanie wymogi pkt. 6.1.3.1.

Ciśnieniomierze będą zgodne z EN 837-2.

4. Przyrząd pomiaru temperatury

Podłączenie przyrządu pomiaru temperatury do układu rurociągów wykonane będzie przez zagłębienie termiczne.

Zagłębienie termiczne skonstruowane będzie zgodnie z tymi samymi wymogami projektowymi, jak w przypadku cysterny lub układu rurociągów, do których jest trwale przymocowane.

5. Pompa

Prędkość obrotowa napędu będzie zmienna i podlegała będzie kontrolom, aby zapobiec przekraczaniu wartości znamionowych pompy.

W przypadku pompy wyporowej, poza wewnętrznym obejściem przeciążenia pompy, pompa lub odprowadzający układ rurociągów wyposażone będą w zestaw oddzielnych zaworów obejściowych o małej różnicy ciśnień dla automatycznego zawracania wszelkiego nadmiaru cieczy do cysterny, gdy zawór tłoczny pozostaje zamknięty. Zawór obejściowy będzie odpowiedni wymiarowo i dostosowany do odprowadzającego natężenia przepływu pompy.

Jeśli nie jest zapewniony układ obejściowy minimalnego przepływu pompy, projekt i eksploatacja zagwarantują uniknięcie kawitacji.

Odpowiedni filtr sitkowy pasowany będzie pod prąd otworu wlotowego pompy, jeśli jest to wymagane przez jej producenta. Jeśli filtr sitkowy nie zabezpiecza pompy podczas parcia od dołu, zapewniony będzie drugi filtr sitkowy.

Pompy wyposażone będą w wysokiej jakości uszczelnienia; niedopuszczalne są zwykłe komory dławikowe.

6. Przewody giętkie

Odprowadzający przewód giętki samochodu-cysterny zgodny będzie z EN 1762, łączniki do przewodu zgodne będą z EN 14422 i/lub EN 14424.

Odprowadzający przewód giętki samochodu-cysterny wykonany będzie z materiału odpowiedniego dla instalacji LPG i zaprojektowany dla ciśnienia co najmniej równego ciśnieniu obliczeniowemu układu rurociągów. Przewody giętkie będą jednej długości fabrycznej, bez pośrednich połączeń lub złączek nakrętnych nie przekraczającej 60 m. Przewody giętkie będą zgodne z EN 1762 i ich opór elektryczny nie przekroczy 100 Ω.

EN 12252:2005 (E)

Odprowadzający przewód giętki i zawory samochodu-cysterny zabezpieczone będą przed nieumyślnym otwarciem i posiadać będą odpowiednie bezpieczne miejsce do ich przechowywania, gdy samochód-cysterna jest w ruchu.

Odprowadzający przewód giętki samochodu-cysterny będzie wykazywał minimalne ciśnienie rozrywające 100 barów.

Odprowadzający przewód giętki samochodu-cysterny wraz z jego złączkami nakrętnymi poddawany będzie próbie pod ciśnieniem wynoszącym 1,5 raza ciśnienia obliczeniowego.

Minimalny promień gięcia odprowadzającego przewodu giętkiego samochodu-cysterny będzie mniejszy od promienia gięcia bębna do nawijania przewodu po jego pasowaniu.

Odprowadzający przewód giętki samochodu-cysterny i jego osprzęt będące w użyciu w różnych krajach UE są możliwe do przyjęcia, jeśli odpowiadają odnośnym wytycznym krajowym.

7. Bęben do nawijania przewodu giętkiego

Bęben do nawijania przewodu giętkiego wyposażony będzie w zespół hamowania dla umożliwienia sterowania prędkością bębna. Zespoły walca i szpuli mogą być umieszczone na lub obok bębna do nawijania przewodu dla zabezpieczenia przewodów przed rozdarciem lub ścieraniem o ostre krawędzie.

Bęben do nawijania przewodu giętkiego będzie miał przewijanie ręczne lub mechaniczne. Przewijanie mechaniczne zaprojektowane będzie w taki sposób, aby zapobiec uszkodzeniu przewodu wskutek nadmiernej prędkości przewijania.

8. Bęben do nawijania uziemienia

Bęben do nawijania uziemienia posiadać będzie ciągłość elektryczną z cysterną.

9. Układ dozujący

Projekt i materiały do konstrukcji będą odpowiednie dla stosowania z ciekłym LPG i dla warunków eksploatacji.

Nie będzie używane żeliwo, chyba że będzie miało właściwą ciągliwość i odporność na pęknięcie kruche poza zakresem ciśnień i temperatur, którym może być poddawane w użyciu. Żelazo ciągliwe o wydłużeniu przy pęknięciu wynoszącym poniżej 18% nie będzie stosowane.

10. Zawory

Zawory dla wyposażenia samochodów-cystern LPG odpowiadać będą jednej, lub kilu z następujących norm: EN 13175, EN 558-1, prEN 1983, EN 1984, EN ISO 10497, EN 12627, EN 12760, EN 13789, EN 13709.

11. Zawory nadmiarowe ciśnieniowe (PRVs)

8.11.1 PRVs umieszczone będą przestrzeni parowej cysterny.

1. Określenie wielkości i numer PRVs powinny być zgodne z Załącznikiem A.

8.11.3 PRVs umieszczone będą na tej samej płaszczyźnie z powierzchnią powłoki cysterny i z mechanizmem sterującym wewnątrz cysterny, lub wszelkie wypukłości będą odpowiednio zabezpieczone przed uszkodzeniem wskutek uderzenia i wszelkie uszkodzenia zabezpieczenia nie przeszkodzi w zadowalającej eksploatacji zaworu.

• Montaż

1. Informacje ogólne

Samochody-cysterny produkowane będą zgodnie z rysunkami i warunkami technicznymi.

EN 12252:2005 (E)

Producent odpowiedzialny będzie za kwalifikacje, szkolenie i nadzór nad swym personelem.

Producent zagwarantuje, biorąc pod uwagę wszelkie instrukcje od dostawcy materiałów, że materiały gotowego samochodu-cysterny zgodne są z niniejsza Normą Europejską.

Badania wizualne części znajdującej się pod ciśnieniem uzupełnione będą badaniem magnetycznym proszkowym, lub wykrywaniem szczelin w przypadku wątpliwości.

2. Spawanie

1. Spawanie części znajdujących się pod ciśnieniem

Spawanie części znajdujących się pod ciśnieniem zgodne będzie z EN 729-2 i EN 729-3 i przeprowadzane będzie tylko wówczas, jeśli spełnione zostaną wszystkie poniższe warunki:

• wytyczne planów operacyjnych spawania przestrzegane są przez producenta. Plany operacyjne spawania zakwalifikowane przez producenta przyjęte są do stosowania. Producent przestrzegał wytycznych planów operacyjnych spawania dla każdego połączenia lub grupy połączeń zgodnie z EN ISO 15609-1. Plany operacyjne spawania zakwalifikowane są w wyniku odpowiednich prób przeprowadzonych zgodnie z EN ISO 15614-1;

• spawacze posiadają kwalifikacje do pracy zgodnie z EN 287-1, a spawacze maszynowi - zgodnie z EN 1418 oraz ich uprawnienia są ważne;

• wykaz spawaczy i spawaczy maszynowych oraz zapisy testów zatwierdzających prowadzone są przez producenta.

UWAGA Zalecane szczegółowe informacje odnośnie spawania podane są w EN 1708-1.

1. Spawanie części nie znajdujących się pod ciśnieniem

Spawanie części nie znajdujących się pod ciśnieniem i spawanie części składowych wyposażenia (czasowe lub w inny sposób), włączając podpory, do części znajdującej się pod ciśnieniem następować będzie według przyjętej procedury.

1. Połączenia kołnierzowe

Liczba połączeń kołnierzowych będzie ograniczona do minimum. Kołnierze i ich połączenia zostaną zaprojektowane zgodnie z EN 1591-1.

UWAGA Odnośnie wyboru kołnierzy patrz EN 1092-1 i/lub ISO 7005-1.

2. Połączenia śrubowe

Połączenia dla układu rurociągów o nominalnej średnicy otworu do 50 mm włącznie, lub dla elementów zastrzeżonych, takich jak pompy, zawory i przyrządy pomiarowe o średnicy otworu do 80 mm, mogą być gwintowane.

3. Próba ciśnieniowa

Po zakończeniu budowy, układ rurociągów samochodu-cysterny poddany będzie próbie ciśnienia hydraulicznego przy ciśnieniu próbnym wynoszącym 1,3 raza ciśnienia obliczeniowego określonego w dokumencie projektowym.

Pierwsze zwiększenie ciśnienia dokonane będzie w warunkach regulowanych i przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożności.

UWAGA Zalecana procedura podana jest w EN 14334.

EN 12252:2005 (E)

4. Próba przecieku

W ślad za próbą wodną i montażem końcowym, gotowe wyposażenie LPG samochodu-cysterny poddane będzie próbie przecieku.

Próba szczelności przeprowadzona zostanie przy niskich ciśnieniach.

Najlepsze wyniki próby osiągane są przy poziomie ciśnienie między 0,2 bara do 0,6 bara, gdyż wówczas mogą być łatwiej wykryte niewielkie przecieki.

Jeśli cysterna nie zawiera gazu, ciśnienie próbne przecieku wynosić będzie:

• minimalnie 0,2 bara przy użyciu powietrza lub azotu (lub jakiegokolwiek innej innego płynu możliwego do pogodzenia z materiałami cysterny i/lub elementu/odcinka poddawanych próbie), i

• nie mniej, niż 20% ciśnienia próbnego.

Jeśli cysterna zawiera gaz, ciśnienie próbne przecieku będzie nie mniejsze, niż 20% ciśnienia próbnego, prężności pary LPG.

1. Zewnętrzne zabezpieczenie antykorozyjne

Wyposażenie LPG samochodu-cysterny posiadać będzie wystarczające zewnętrzne zabezpieczenie przed korozją powstałą wskutek wpływów atmosferycznych.

• Systemy bezpieczeństwa

10.1 Informacje ogólne

10.1.1 Zapewniony będzie system, który będzie zapobiegał odjechaniu samochodu-cysterny w czasie, gdy zachodzi którakolwiek z poniższych sytuacji:

1. pracuje pompa LPG;

2. otwarty jest wewnętrzny zawór odcinający wypływ cieczy;

3. odcięty jest wyłącznik główny.

10.1.2 Samochody-cysterny do realizowania dostaw dla klientów wyposażone będą w blokadę, która gwarantuje, że przewód giętki odprowadzający jest w pełni wciągnięty zanim samochód-cysterna może być uruchomiony.

1. Zapewnione mogą być następujące systemy bezpieczeństwa:

1. zdalne odcięcie dopływu aktywowane przez radio (patrz 10.2);

2. Układ Wyłączania Awaryjnego (ESD), lub zabezpieczenie przed odjechaniem, aktywowane poprzez otwarcie drzwi szafki zaworowej;

3. alarm akustyczny, uruchamiany w chwili, gdy kierowca usiłuje odjechać, podczas gdy ciągle pracuje pompa LPG, lub przewód giętki nie jest całkowicie wciągnięty;

4. blokada gwarantująca, że przewody giętkie doprowadzające są odłączone i zabezpieczone zanim samochód-cysterna ruszy z miejsca.

EN 12252:2005 (E)

1. Układ Wyłączania Awaryjnego (ESD)

Wyposażenie LPG samochodu-cysterny obejmować będzie układ ESD uruchamiany przez minimum dwa urządzenia ręczne, umieszczone w dogodnych położeniach na samochodzie-cysternie i odpowiednio etykietowane dla wskazania sposobu ich użycia, lun jedno urządzenie ręczne umieszczone na samochodzie-cysternie, w połączeniu albo z:

• linką wyzwalającą (linka awaryjna) położoną na ziemi obok samochodu-cysterny LPG podczas jej napełniania i opróżniania,

albo

• systemami zdalnego sterowania.

Układ ESD natychmiast uruchomi wyłączenie pompy odprowadzającej i podstawowego zaworu odcinającego na cysternie.

• Ogólne wymogi bezpieczeństwa

1. Urządzenia sterujące można będzie bezpiecznie obsługiwać bez uszczerbku dla operatora.

Sposób obsługiwania takich urządzeń będzie trwale oznakowany na samych urządzeniach, jeśli metoda działania nie jest oczywista na podstawie ich projektu.

11.2 Zapewnione będzie oświetlenie samochodu-cysterny dla zagwarantowania bezpiecznej eksploatacji wyposażenia i osprzętu LPG.

11.3 Zapewnione będą środki dla osiągania urządzeń podwyższonych tam, gdzie regularny dostęp do nich jest konieczny.

11.4 Zapewnione będą klapy, drzwi, kołpaki itp. wraz ze środkami zapobiegania nieumyślnemu uruchomieniu lub aktywacji odnośnych systemów bezpieczeństwa, co może spowodować uszkodzenie ciała.

11.5 Dające się wymontować wyposażenie, np. gaśnice, zamocowane będą na czas transportu.

11.6 W koniecznych przypadkach zabezpieczone będą wirujące urządzenia mechaniczne.

11.7 Otwory napełniania i opróżniania zamykane będą zaślepkami lub zatyczkami, gdy nie są w użyciu.

EN 12252:2005 (E)

Załącznik A

(informacyjny)

Wielkości wypływu dla zaworów nadmiarowych ciśnieniowych

A.1 Ustawianie

Zawory nadmiarowe ciśnieniowe ustawione będą na ciśnienie obliczeniowe cysterny, patrz EN 12493.

A.2 Przepustowość

Zawory nadmiarowe ciśnieniowe przystosowane będą pod względem wielkości do całkowitego zwalczenia pożaru przy zastosowaniu podanego poniżej wzoru.

Przepustowość podana w poniższym wzorze bazuje na stanach narastających, np. 120% powyżej początkowego ciśnienia wypływowego nadmiarowego zaworu bezpieczeństwa.

Urządzenia nadmiarowe ciśnieniowe zdolne będą wydalać powietrze przy natężeniu przepływu Q (w metrach sześciennych na godzinę) podanych przez następujące równanie:

gdzie

Q oznacza wymaganą przepustowość powietrza (m³/godz.) przy ciśnieniu atmosferycznym i 15 ^oC;

A oznacza całkowity obszar powierzchni zewnętrznej cysterny (m²);

F oznacza współczynnik o następującej wartości:

F 1 dla cystern nie izolowanych i

dla cystern izolowanych.

gdzie

u oznacza całkowitą przewodność cieplną izolacji określoną przy 37,8 ^oC (kJ/m³ na godzinę na stopień Celsjusza);

t oznacza temperaturę zawartości cysterny (^o C). Jeśli jest nieznana, zastosowana będzie wartość t = 15 ^oC. Wartość F w żadnym razie nie będzie przyjmowana jako mniejsza od 0,25;

Z oznacza współczynnik ściśliwości gazu przy stanie narastającym. Jeśli jest nieznany, zastosowana będzie wartość Z = 1,0;

T oznacza temperaturę bezwzględną ( w K) powyżej zaworu ciśnieniowego nadmiarowego przy stanie narastającym;

L oznacza ciepło utajone odparowania (kJ/kg) przy stanie narastającym;

M oznacza względną masę cząsteczkową gazu;

EN 12252:2005 (E)

C oznacza wielkość stałą na podstawie wskaźnika właściwych pojemności cieplnych gazu, K = C_p/C_v (patrz Tabela A.1). Wartość 0,606 odpowiadająca wskaźnikowi 1,0 używana będzie z braku dokładnie określonych danych.

Przykłady

UWAGA Obliczenia oparte są na ustawionym ciśnieniu 17 barów.

1. propan:

w m³/godz.

2. butan:

w m³/godz.

Stałą wielkość C dla gazu lub pary w odniesieniu do właściwych pojemności cieplnych (K = C_p/C_v) w standardowych warunkach.

Tabela A.1 — Stała wielkość C dla gazu lub pary w odniesieniu do właściwych pojemności cieplnych (K = C_p/C_v) w standardowych warunkach

K	C	K	C	K	C
1,00	0,606	1,32	0,671	1,64	0,722
1,02	0,611	1,34	0,674	1,66	0,725
1,04	0,615	1,36	0,677	1,68	0,728
1,06	0,620	1,38	0,681	1,70	0,731
1,08	0,624	1,40	0,685	1,72	0,734
1,10	0,628	1,42	0,688	1,74	0,736
1,12	0,633	1,44	0,691	1,76	0,739
1,14	0,637	1,46	0,695	1,78	0,742
1,16	0,641	1,48	0,698	1,80	0,745
1,8	0,645	1,50	0,701	1,84	0,750
1,20	0,649	1,52	0,704	1,88	0,755
1,22	0,652	1,54	0,707	1,92	0,760
1,24	0,656	1,56	0,710	1,96	0,765
1,26	0,660	1,58	0,713	2,00	0,770
1,28	0,664	1,60	0,716	2,04	0,774
1,30	0,667	1,62	0,719

EN 12252:2005 (E)

Załącznik B

(informacyjny)

Obliczanie mocowań cysterny do podwozia

B.1 Informacje ogólne

Mocowania zdolne będą wytrzymać, przy maksymalnym dopuszczalnym ładunku, siły podane w poniższej Tabeli B.1.

Tabela B.1 — Siły dla mocowania cysterny na samochodzie-cysternie

Kierunek	Określenie	Siła N
W kierunku przesuwu	F1 = podwójna siła zastosowana przez masę ogólną	2 g P3
Przy kontach prostych w kierunku przesuwu	F2 = siła zastosowana przez masę ogólną	1 g P3
Pionowo w górę	F3 = siła zastosowana przez masę ogólną	1 g P3
Pionowo w dół	Bez znaczenia w tym obliczeniu	-

EN 12252:2005 (E)

Rysunek B.1 — Siły dla mocowania cysterny na samochodzie-cysternie

Dane charakterystyczne cysterny:

Ciężar opakowania = P₁ (kg)

Maksymalne obciążenie = P₂ (kg) = pojemność w litrach x wskaźnik napełnienia w kilogramach/litr

Masa ogólna = P₃ (kg) = P₁ + P₂

B.2 Mocowanie cysterny do podwozia

B.2.1 Pręty ustalające

Liczba prętów ustalających N₁

Mechaniczne właściwości stali:

— Wytrzymałość na rozciąganie R _m1 (N/mm²)

— Granica plastyczności R _e1 (N/mm²)

• Pole przekroju poprzecznego pręta (wewnętrzne S ₁ (mm²)

wobec gwintu)

EN 12252:2005 (E)

B.2.2 Sworznie

Liczba sworzni na wspornik N ₂

Mechaniczne właściwości stali:

— Wytrzymałość na rozciąganie R _m2 (N/mm²)

— Granica plastyczności R _e2 (N/mm²)

• Pole przekroju poprzecznego pręta (wewnętrzne S ₂ (mm²)

wobec gwintu)

B.2.3 Spoiny wspornika

Pole przekroju spoiny przyczyniające się do wytrzymałości wspornika (patrz Rysunek B.3):

S₃ = 2 x (L₁ = 2 x L₂) x b (mm²)

Mechaniczne właściwości materiału spoin wspornika:

— Wytrzymałość na rozciąganie R _m3 (N/mm²)

— Granica plastyczności R _e3 (N/mm²)

B.2.4 Dopuszczalne naprężenie

σ ≤ 0,75 lub 0,5 x R_m

EN 12252:2005 (E)

B.2.5 Mocowanie typowe (przykład)

Legenda

d = wysokość środkowej linii cysterny ponad podwoziem (mm)

L = szerokość zewnętrzna podwozia (mm)

• Pręty ustalające

• Wsporniki

Rysunek B.2 — Typowe mocowanie cysterny

Moment wytworzony przez F₂:

M₂ = d x F₂ (N/mm²)

Reakcja na M₂ wywołana przez pręt ustalający:

(N)

B.3 Obliczanie prętów ustalających

B.3.1 W kierunku przesuwu

• Naprężenie rozciągające w prętach:

(N/mm²)

• Dopuszczalne naprężenie:

σ₁ ≤ σ (M/mm²)

gdzie σ ≤ 0,75 x R_e1 lub 0,5 x R_m1 (bez względu na to, która wartość jest niższa)

EN 12252:2005 (E)

B.3.2 Przy kątach prostych w kierunku przesuwu

― Naprężenie rozciągające w prętach:

(N/mm²)

― Dopuszczalne naprężenie:

σ₂ ≤ σ (N/mm²)

gdzie σ ≤ 0,75 x R_e1 lub 0,5 x R_m1 (bez względu na to, która wartość jest niższa)

B.3.3 Pionowo w górę

― Naprężenie rozciągające w prętach:

(N/mm²)

― Dopuszczalne naprężenie:

σ₃ ≤ σ (N/mm²)

gdzie σ ≤ 0,75 x R_e1 lub 0,5 x R_m1 (bez względu na to, która wartość jest niższa)

B.4 Obliczanie spoin wspornika

B.4.1 Informacje ogólne

Rysunek B.3 ― Spoiny wspornika

EN 12252:2005 (E)

B.4.2 W kierunku przesuwu

Ponieważ liczba wsporników równa jest liczbie prętów ustalających:

(N/mm²)

B.4.3 Przy kątach prostych w kierunku przesuwu

(N/mm²)

B.4.4 Pionowo w górę

(N/mm²)

Dopuszczalne naprężenie (uwzględniona będzie najniższa z tych wartości):

σ₄ ≤ σ (N/mm²)

σ₅ ≤ σ (N/mm²)

σ₆ ≤ σ (N/mm²)

gdzie σ ≤ 0,75 x R_e1 lub 0,5 x R_m1 (bez względu na to, która wartość jest niższa)

B.5 Obliczanie sworzni ustalających

Legenda

• Wspornik

• Rama podwozia

• Sworznie

Rysunek B.4 ― Sworznie ustalające

EN 12252:2005 (E)

B.5.1 W kierunku przesuwu

(N)

(N/mm²)

B.5.2 Przy kątach prostych w kierunku przesuwu

(N)

(N/mm²)

B.5.3 Pionowo w górę

(N)

(N/mm²)

Dopuszczalne naprężenie (uwzględniona będzie najniższa z tych wartości):

σ₁ ≤ σ (N/mm²)

σ₈ ≤ σ (N/mm²)

σ₉ ≤ σ (N/mm²)

gdzie σ ≤ 0,75 x R_e1 lub 0,5 x R_m1 (bez względu na to, która wartość jest niższa)

EN 12252:2005 (E)

Bibliografia

[1] EN 1092-1, Kołnierze i ich złącza ― Kołnierze okrągłe do rur, zaworów, armatury i osprzętu, oznaczone PN ― Część 1: Kołnierze stalowe

[2] EN 14334, Sprawdzanie i przeprowadzanie prób z samochodami-cysternami LPG

[3] EN 1708-1, Spawanie - Podstawowe dane szczegółowe stalowego złącza spawalnego ― Część 1: Części składowe pod wysokim ciśnieniem

[4] EN ISO 11114-2, Nadające się do przewozu butle gazowe ― Zgodność materiałów butli i zaworu z gazem zawartym w butli ― Część 2: Materiały nie metalowe (ISO 11114-2:2000)

[5] ISO 7005-1, Kołnierze metalowe ― Kołnierze stalowe

1

27

---