CZĘŚĆ SZCZEGÓLNA

W tzw. części szczególnej k.c. ustawodawca przewidział kilkanaście umów które na tyle powszechnie występują w obrocie cywilnoprawnym iż konieczne stało się ich ustawowe uregulowanie. Umowy regulowane w k.c. nazywane są umowami nazwanymi i stanowią one w wielu przypadkach pewien wzór / podstawę pozostałych umów występujących w obrocie, tzw. umów nienazwanych, np. umowy hotelowej, umowy o świadczenie usług turystycznych, umowy o korepetycje, umowy o naukę języka, umowy o świadczenie usług medycznych, umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych oraz tzw. umowy mieszane, na które składają się elementy różnych typów umów nazwanych.

Umowy nazwane dzieli się według wielu różnych kryteriów, jako umowy dotyczące korzystania z rzeczy (najem, dzierżawa), służące przeniesieniu własności tych rzeczy (sprzedaż, zamiana, pożyczka), umowy których przedmiotem jest świadczenie usług, a także inne umowy których celem jest zabezpieczenie (poręczenie), dostarczenie innej osobie środków utrzymania (dożywocie) lub spełnienie innych celów / funkcji.

Większość czynności nazywanych potocznie umowami to faktycznie czynności o charakterze dwustronnym. Nie należą jednak do tej kategorii:

1) odpowiedzialność hotelarza za szkodę wyrządzoną gościowi hotelowemu w rzeczy wniesionej (odpowiedzialność która powstaje ex lege);

2) przyrzeczenie publiczne, które powstaje na podstawie oświadczenia woli przyrzekającego, czyli stanowi jednostronną czynność prawną będącą źródłem zobowiązania;

3) przekaz, który jest jednostronną czynnością prawną, jest upoważnieniem złożonym przez przekazującego do przekazanego o wykonanie przekazu i jednocześnie zawiera drugie upoważnienie dla odbiorcy przekazu o jego odebranie.

SPRZEDAŻ

Sprzedaż jest pierwszą, podstawową, najstarszą historycznie umową uregulowaną w k.c., przy czym jest to umowa na tyle popularna, że ustawodawca wprowadził też tzw. szczególne rodzaje sprzedaży, które przewidział odrębnie w kodeksie cywilnym biorąc pod uwagę charakterystyczne ich cechy. Do tych szczególnych rodzajów umów należą:

- sprzedaż na raty;

- sprzedaż z zastrzeżeniem własności rzeczy sprzedanej;

- sprzedaż na próbę lub w celu zbadania rzeczy;

- sprzedaż z prawem odkupu;

- sprzedaż z prawem pierwokupu.

Dodatkowo nowelą do kodeksu cywilnego z 27 lipca 2002 roku wprowadził do kodeksu cywilnego odesłanie do odrębnych przepisów regulujących tzw. sprzedaż konsumencką - art. 535¹ k.c. Poza kodeksem cywilnym znajdują się też inne szczególne rodzaje sprzedaży, np. sprzedaż na odległość lub sprzedaż na podstawie tzw. akwizycji (od domokrążców). Szczególne rodzaje sprzedaży poza kodeksem cywilnym uregulowane są w ustawie z 2 marca 2000 roku o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny.

Sprzedaż konsumencka uregulowana jest natomiast w ustawie z 27 lipca 2002 roku o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz zmianie kodeksu cywilnego.

Sprzedaż będzie miała charakter sprzedaży konsumenckiej, jeżeli kumulatywnie zostaną spełnione następujące przesłanki:

1) sprzedawca jest podmiotem który zawiera umowę w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa;

2) kupującym jest konsument, czyli osoba fizyczna która nabywa rzecz w celach niezwiązanych z działalnością zawodową lub gospodarczą;

3) przedmiotem sprzedaży jest rzecz ruchoma;

4) przepisy o sprzedaży konsumenckiej stosuje się także do sprzedaży energii elektrycznej, gazu i wody, ale tylko wtedy gdy były sprzedane w ograniczonej ilości lub objętości.

Zgodnie z art. 535¹ k.c. przepisy dotyczące umowy sprzedaży stosuje się do sprzedaży konsumenckiej w takim zakresie w jakim sprzedaż ta nie została uregulowana odrębnymi przepisami.

1. UMOWA SPRZEDAŻY (art. 535 - 555 K.C.)

1. Definicja	Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
2. Charakter prawny	Umowa sprzedaży będzie umową dwustronnie zobowiązującą, bowiem na każdą ze stron zostały nałożone obowiązki. Po stronie sprzedawcy jest to obowiązek przeniesienia własności rzeczy na kupującego oraz wydania tej rzeczy, natomiast na kupującego - obowiązek odebrania rzeczy i uiszczenia ceny. Jest to umowa konsensualna, a więc powstaje już na podstawie zgodnych oświadczeń woli stron. Wydanie rzeczy nie jest konieczne do jej zawarcia. Jest to umowa odpłatna. Jest to umowa wzajemna - obie strony zobowiązują się w taki sposób, że świadczenie jednej z nich jest odpowiednikiem świadczenia drugiej. Jest to umowa kauzalna - causa obligandi vel aquvirendi. Co do zasady wywołuje skutek zobowiązująco-rozporządzający.
3. Forma	Ustawodawca nie przewidział odrębnych zasad dotyczących formy zawarcia umowy sprzedaży. W konsekwencji będą miały zastosowanie ogólne zasady. Nieruchomości - forma aktu notarialnego ad solemnitatem. Sprzedaż przedsiębiorstwa - forma pisemna z podpisami urzędowo poświadczonymi ad solemnitatem. W każdym innym przypadku forma dowolna, z tym że forma pisemna ad probationem.
4. Przedmiot / Inne cechy charakterystyczne	Przedmiotem umowy jest przeniesienie własności rzeczy (ruchomości, nieruchomości, oznaczonych co do gatunku, oznaczonych co do tożsamości) oraz zgodnie z art. 555 k.c. sprzedaż energii oraz praw (prawa majątkowe i zbywalne, w szczególności prawa rzeczowe [oprócz służebności osobistych - art. 300 k.c. i użytkowania na rzecz osoby fizycznej - art. 266 k.c.], wierzytelności i prawa majątkowe na dobrach niematerialnych). Przedmiotem umowy mogą być zarówno rzeczy istniejące w chwili jej zawarcia jak i przyszłe: - emptio rei sperate - sprzedaż rzeczy spodziewanej - jest umową sprzedaży zawartą pod warunkiem zawieszającym, że rzecz powstanie, a należna cena będzie dostosowana do ilości i jakości rzeczy tej która powstanie; - emptio spei - sprzedaż nadziei - jest to umowa sprzedaży bezwarunkowej w której zawarty jest obowiązek zapłaty ceny niezależnie od tego czy rzecz powstanie oraz niezależnie od tego jaka będzie jej ilość oraz jakość.
5a. Prawa i obowiązki sprzedawcy	1) sprzedawca ma obowiązek przeniesienia własności na kupującego - zasada czynności o podwójnym skutku zobowiązująco-rozporządzającym (art. 155 § 1 k.c., art. 510 § 1 k.c.) z wyjątkami 2) obowiązek wydania rzeczy kupującemu - art. 535 k.c. - przepis ten ma charakter dyspozytywny, ma zastosowanie gdy strony nie postanowiły inaczej Sposób wydania rzeczy powinien zapewnić jej całość i nienaruszalność. Sposób w szczególności opakowania i przewozu powinien odpowiadać właściwościom rzeczy Art. 545 § 2 k.c. - obowiązek zbadania rzeczy. 3) obowiązek udzielenia kupującemu potrzebnych wyjaśnień o stosunkach prawnych i faktycznych dotyczących rzeczy oraz wydanie posiadanych dokumentów które tej rzeczy dotyczą 4) obowiązek załączenia instrukcji dotyczącej sposobu korzystania z rzeczy, jeżeli jest to potrzebne do należytego korzystania z rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem. Skutki wydania rzeczy: 1) ponoszenie kosztów wydania, np. opakowania, przesłania rzeczy, jej ubezpieczenia itd., które co do zasady ponosi sprzedawca - art. 547 § 1 k.c.; 2) z chwilą wydania rzeczy kupującemu, przechodzą na kupującego wszystkie korzyści i ciężary związane z rzeczą oraz niebezpieczeństwo jej przypadkowej utraty lub uszkodzenia. Art. 548 § 2 k.c. pozwala stronom na odrębne określenie chwili przejścia korzyści i ciężarów, przy czym w razie wątpliwości przyjmuje się że w tej samej chwili powstaje po stronie kupującego niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy.
5b. Prawa i obowiązki kupującego	1) Obowiązek odebrania rzeczy, przy czym w ramach tego obowiązku jest ponadto obowiązek zbadania przesyłki jeżeli rzecz sprzedana została mu przekazana za pośrednictwem przewoźnika - art. 545 § 2 k.c.; 2) Jeżeli kupujący dopuszcza się zwłoki z odebraniem rzeczy sprzedanej, sprzedawca może oddać rzecz na przechowanie na koszt i niebezpieczeństwo kupującego. Sprzedawca może również sprzedać rzecz na rachunek kupującego po uprzednim wyznaczeniu mu dodatkowego terminu do odebrania rzeczy. Sprzedaż rzeczy kupującego bez wyznaczania dodatkowego terminu jest dopuszczalna w trzech przypadkach: 1. jeżeli rzecz jest narażona na zepsucie; 2. jeżeli wyznaczenie terminu nie jest możliwe; 3. jeżeli z innych względów groziłaby szkoda. O dokonaniu sprzedaży rzeczy kupującego, sprzedawca ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić kupującego. 3) Jeżeli rzecz ma być przesłana do miejsca które nie jest miejscem spełnienia świadczenia, koszty ubezpieczenia i przesłania ponosi kupujący. 4) Kupujący ma obowiązek zapłaty ceny. Cena, co do zasady stanowi sumę pieniężną wskazaną w umowie, przy czym przyjmuje się że cena ta nie musi odpowiadać obiektywnej wartości przedmiotu świadczenia. Cena może być też ustalona w ten sposób, że zostaną do umowy wprowadzone pewne podstawy, czy też zasady jej ustalenia w przyszłości. Jeżeli z okoliczności wynika, że strony miały na względzie cenę przyjętą w stosunkach danego rodzaju, przyjmuje się w razie wątpliwości że chodzi o cenę określoną w miejscu lub w czasie w którym rzecz miała być kupującemu wydana. Cena może mieć charakter ceny sztywnej, maksymalnej, minimalnej lub wynikowej. Cena sztywna - art. 537 k.c. - polega na tym, że zgodnie z odpowiednim zarządzeniem obowiązującym w miejscu i czasie zawarcia umowy sprzedaży określona rzecz może być sprzedana jedynie za ściśle określoną cenę. W takim przypadku, cena ta wiąże strony chociażby w umowie ustaliły odmienną. Sprzedawca który otrzymał cenę wyższą od ceny sztywnej ma obowiązek zwrotu różnicy kupującemu. Kupujący który rzeczy nie zużył i nie odsprzedał może w sytuacji gdy zapłacił cenę niższą od ceny sztywnej od umowy odstąpić. Art. 537 § 3 k.c. Kupujący który miał zapłacić cenę niższą od ceny sztywnej, a rzecz zużył lub odsprzedał po cenie obliczonej na podstawie ceny umówionej, obowiązany jest zapłacić cenę sztywną tylko wtedy gdy przed zużyciem lub odsprzedaniem rzeczy znał cenę sztywną lub mógł ją znać przy zachowaniu należytej staranności. Cena maksymalna - art. 538 k.c. - polega na tym, że zgodnie z zarządzeniem obowiązującym w miejscu i czasie zawarcia umowy sprzedaży, za określoną rzecz nie może być zapłacona cena wyższa niż wskazana w zarządzeniu. W takim przypadku kupujący nie ma obowiązku zapłaty ceny wyższej, a jeśli już to uczynił sprzedawca ma obowiązek zwrócić kupującemu różnicę. Cena minimalna - art. 539 k.c. - polega na tym, że zgodnie z zarządzeniem obowiązującym w miejscu i w czasie zawarcia umowy sprzedaży, za rzecz danego rodzaju czy gatunku nie może być zapłacona cena niższa od ceny określonej w zarządzeniu, choćby taka była wskazana w umowie sprzedaży. W takim przypadku, jeśli sprzedawca otrzymał cenę niższą, ma roszczenie o dopłatę różnicy. Cena wynikowa - art. 540 k.c. - polega na tym, że właściwy organ państwowy ustalił w jaki sposób sprzedawca może obliczyć cenę za rzeczy danego rodzaju lub gatunku. W razie sporu co do prawidłowości obliczenia ceny wynikowej, cenę tę ustali sąd. Jeżeli kupujący jest w zwłoce z zapłatą ceny za dostarczoną część rzeczy sprzedanej lub ze względu na jego stan majątkowy wątpliwe jest czy nastąpi zapłata w terminie, cenę za pozostałą część rzeczy sprzedanych (tych które mają być dostarczone w przyszłości), sprzedawca może powstrzymać się z dostarczeniem pozostałej części rzeczy wyznaczając odpowiedni termin do zabezpieczenia zapłaty rzeczy i z zastrzeżeniem że po upływie wskazanego terminu od umowy odstąpi. W pozostałym zakresie przysługują sprzedawcy wszystkie uprawnienia wynikające ze zwłoki przy umowach wzajemnych.
6. Zakończenie umowy	x
7. Przedawnienie roszczeń	Przedawnienie roszczeń z umowy sprzedaży następuje według zasad ogólnych, z wyjątkiem trzech przypadków w których zgodnie z art. 554 k.c. następuje skrócenie przedawnienia roszczeń. Dotyczą one: 1. roszczeń z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy; 2. roszczeń rzemieślników z tego tytułu; 3. roszczeń osób prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych lub leśnych. We tych trzech wskazanych przypadkach roszczenia przedawniają się z upływem 2 lat.

RĘKOJMIA I GWARANCJA

Rękojmia i gwarancja są to uprawnienia które łączą dwie cechy wspólne:

1. przysługują one kupującemu;

2. w przypadku wad rzeczy sprzedanej.

Różnice:

1. Rękojmia powstaje ex lege (z mocy samego prawa), niezależnie od woli, a nawet wiedzy sprzedawcy. Natomiast gwarancja przysługuje kupującemu tylko wtedy, gdy gwarant takie uprawnienie mu przyzna.

2. W przypadku rękojmi zostały przyznane kupującemu cztery różne uprawnienia, które może podnosić przy ujawnieniu się wad rzeczy. W przypadku gwarancji uprawnienia są tylko dwa, przy czym, co do zasady, gwarant decyduje jaki jest zakres tej gwarancji.

Przepisy kodeksu cywilnego mają charakter uzupełniający i będą miały zastosowanie dopiero wtedy, gdy w gwarancji nie zastrzeżono inaczej.

3. W przypadku rękojmi terminy zostały ustalone ustawowo i wynoszą rok, a gdy chodzi o wady budynku - 3 lata. Natomiast gdy chodzi o gwarancję, termin w jakim gwarant zapewnia że jego rzecz będzie działała prawidłowo zależy od woli gwaranta. Może być zatem wprowadzony w postaci określonej ilości miesięcy lub lat, ale też innych wytycznych, takich jak przebieg kilometrów, czasu pracy określonej maszyny, a nawet może udzielić tzw. dożywotniej gwarancji. Dopiero w przypadku braku jakichkolwiek wytycznych, ustawodawca sprecyzował, że gwarancja obowiązuje 12 miesięcy.

Rękojmia

Rękojmia dotyczy rzeczy sprzedanej która może być obciążona dwojakiego rodzaju wadami:

- wadami fizycznymi; lub

- wadami prawnymi.

Rzecz może mieć trojakiego rodzaju wadę fizyczną:

1) Wada fizyczna może polegać na tym, że rzecz ma wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony, wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy.

2) Rzecz ma wadę fizyczną, jeżeli nie ma właściwości o których istnieniu zapewniał sprzedawca - odpowiedzialność za dicta et promissa.

3) Jeżeli rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym, przy czym przyjmuje się że to nie tylko stan niekompletny, ale też nie została dołączona instrukcja obsługi lub inne dokumenty potrzebne do korzystania z rzeczy w języku polskim.

Rzecz może mieć również wadę prawną. Wada prawna może polegać na tym, że:

1) rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej lub

2) rzecz sprzedana jest obciążona prawem osoby trzeciej.

Uprawnienia kupującego

W przypadku gdy rzecz ma wadę, kupującemu przysługują cztery uprawnienia:

1. Kupujący może od umowy odstąpić - art. 560 k.c. Uprawnienie to mu nie przysługuje, jeżeli sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad lub niezwłocznie wadę usunie. Ograniczenie to nie będzie miało już jednak zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniana przez sprzedawcę lub naprawiana przez niego, chyba że wady są nieistotne. Jeżeli kupujący odstępuje od umowy, strony powinny sobie nawzajem zwrócić otrzymane świadczenia według przepisów o odstąpieniu od umowy wzajemnej.

2. Kupujący może żądać obniżenia ceny, przy czym obniżenie to powinno nastąpić w takim stosunku, w jakim wartość rzeczy wolnej od wady pozostaje w stosunku do rzeczy z wadami.

3. Jeżeli przedmiotem sprzedaży są rzeczy oznaczone co do gatunku, kupujący może żądać wymiany, czyli dostarczenia zamiast rzeczy wadliwych, takiej samej ilości rzeczy wolnej od wad.

4. Jeżeli przedmiotem sprzedaży jest rzez oznaczona co do tożsamości, kupujący może żądać naprawy rzeczy, czyli usunięcia wad wyznaczając w tym celu sprzedawcy odpowiedni termin z zagrożeniem że po upływie wyznaczonego terminu od umowy odstąpi. Sprzedawca może odmówić usunięcia wad, gdyby wymagały one od niego nadmiernych kosztów.

Akty staranności kupującego

Kupujący ma:

1. obowiązek zbadania rzeczy;

2. obowiązek zawiadomienia sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca od jej wykrycia lub zbadania rzeczy. W braku tego zawiadomienia, kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi. Do zachowania terminu zawiadomienia wystarczy wysłanie przed jego upływem listu poleconego. Zbadanie rzeczy w stosunkach między przedsiębiorcami - art. 563 § 2 k.c.

3. pomimo niezachowania miesięcznego terminu, utrata uprawnień z tytułu rękojmi nie nastąpi, jeżeli sprzedawca wadę podstępnie zataił lub zapewnił kupującego że wady nie istnieją.

Uprawnienia z tytułu rękojmi nie mogą być podnoszone, a sprzedawca będzie zwolniony z odpowiedzialności, jeżeli kupujący wiedział o wadach w chwili zawarcia umowy, a gdy przedmiotem sprzedaży były rzeczy oznaczone tylko co do gatunku lub mające powstać w przyszłości uprawnienia z tytułu rękojmi nie mogą być podnoszone, gdy kupujący wiedział o wadach w chwili wydania tych rzeczy.

Z orzecznictwa wynika, że kupujący musi jednak wiedzieć że rzecz ma wadę i jaka jest to wada. Samo obniżenie ceny nie wyłącza jeszcze odpowiedzialności sprzedawcy. Obniżka ceny może być bowiem obniżka posezonową (wyprzedażą) rzeczy wadliwych, a nawet jak związana jest z istnieniem wady, sprzedawca odpowiada za wszystkie inne wady które mogą się ujawnić.

Uprawnienia z tytułu rękojmi strony mogą, podobnie jak samą odpowiedzialność sprzedawcy, rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć. Jednakże w umowach z udziałem konsumentów ograniczenie lub wyłączenie jest dopuszczalne tylko w tych przypadkach które zostały określone w przepisach szczególnych. Wyłączenie czy ograniczenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi będzie jednak bezskuteczne, jeżeli sprzedawca wadę podstępnie zataił.

Poza uprawnieniami z tytułu rękojmi, kupujący może na zasadach art. 566 k.c. żądać również wypłaty odszkodowania (naprawienia szkody):

1. jeżeli sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności za okoliczności które spowodowały powstanie wady, wówczas odszkodowania można żądać w ramach tzw. ujemnego interesu umownego, czyli zażądać zwrotu faktycznie poniesionych przez siebie kosztów takich jakich koszty zawarcia, koszty przewozu czy ubezpieczenia rzeczy oraz zwrotu poczynionych nakładów w takim zakresie, w jakim nie odniósł korzyści z tych nakładów;

2. jeżeli szkoda jest następstwem okoliczności za które sprzedawca ponosi odpowiedzialność, kupujący może żądać naprawienia powstałej szkody w pełnym zakresie.

Wygaśnięcie uprawnień z tytułu rękojmi

Uprawnienia z tytułu rękojmi obwarowane są terminem zawitym, który wynosi rok, a gdy chodzi o wady budynku - 3 lata licząc od dnia kiedy rzecz została kupującemu wydana. Upływ tych terminów nie wyłącza jednak odpowiedzialności sprzedawcy, jeżeli ten wadę podstępnie zataił. Upływ tych terminów nie przekreśla uprawnień z tytułu rękojmi także wtedy gdy przed ich upływem kupujący zawiadomił sprzedawcę o wadzie.

Odrębnie uregulowana jest rękojmia za wady fizyczne zwierząt - art. 570 - 572 k.c.

Rękojmia za wady prawne

Wada prawna jest wtedy gdy rzecz jest własnością osoby trzeciej lub jest obciążona prawem osoby trzeciej. Uprawnienia z rękojmi przysługują niezależnie od tego czy osoba trzecia występuje do kupującego z jakimkolwiek roszczeniem dotyczącym rzeczy sprzedanej. Jeżeli jednak osoba trzecia wystąpi z odpowiednim żądaniem w stosunku do kupującego, podmiot ten powinien zawiadomić o tym sprzedawcę i wezwać go do udziału w sprawie. W sytuacji gdy sprzedawca nie zostanie poinformowany przez kupującego i osoba trzecia uzyska rozstrzygnięcie dla siebie korzystne, sprzedawca będzie ponosił odpowiedzialność z tytułu rękojmi tylko o tyle, o ile jego udział zmieniłby rozstrzygnięcie w sprawie. Innymi słowy, sprzedawca zostanie zwolniony z odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady prawne, o ile jego udział w postępowaniu byłby niezbędny do wykazania że roszczenia osoby trzeciej były całkowicie lub chociażby częściowo bezzasadne.

Jeżeli kupujący, aby uniknąć w całości lub w części utraty rzeczy nabytej uiścił odpowiednią sumę pieniężną osobie trzecie lub spełnił na jej rzecz inne świadczenie, sprzedawca może zwolnić się z odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady prawne zwracając kupującemu przekazaną przez niego sumę pieniężną lub wartość spełnionego świadczenia wraz poniesionymi kosztami i odsetkami.

W takim przypadku, gdy z powodu istnienia wady prawnej, kupujący był zmuszony wydać rzecz osobie trzeciej, umowne wyłączenie uprawnień z tytułu rękojmi nie zwalnia sprzedawcy od obowiązku zwrotu ceny, chyba że kupujący wiedział o tym że prawa sprzedawcy są sporne lub nabył rzecz na własne niebezpieczeństwo.

W doktrynie powstał spór, jak należy oceniać sformułowanie ustawodawcy „że umowne wyłączenie z tytułu rękojmi nie zwalnia sprzedawcy od tego określonego obowiązku zwrotu ceny”.

Część autorów (prof. Czachórski) przyjmuje że mamy wówczas do czynienia z roszczeniem kierowanym na zasadach ogólnych, które znajduje swoje uzasadnienie w dwojaki sposób:

1. odpadła causa umowy, więc cel sprzedaży nie został osiągnięty - kupujący nie ma rzeczy którą nabył;

2. umowa sprzedaży ma charakter wzajemny, a więc w konsekwencji taka utrata rzeczy przez kupującego, zawiniona / spowodowana przez sprzedawcę, powinna powodować utratę przez sprzedawcę uzyskanej ceny.

Są też tacy autorzy (prof. Pajor), którzy uznają, że w takim przypadku umowne wyłączenie uprawnień z rękojmi staje się nieskuteczne. Ta nieskuteczność wyłączenia jest przewidziana przez ustawodawcę w sytuacji gdy kupujący miałby ponosić wszystkie negatywne konsekwencje istnienia wady prawnej.

Terminy

W przypadku rękojmi za wady prawne nie ma szczególnych aktów staranności jak w przypadku rękojmi za wady fizyczne. Uprawnienia kupującego wygasają jednak z upływem roku od dnia gdy kupujący dowiedział się o istnieniu wady. Upływ tego terminu nie zwalnia jednak sprzedawcy od odpowiedzialności, jeżeli wady podstępnie zataił. Podobnie jak w przypadku rękojmi za wady fizyczne, wystarczające jest aby kupujący przed upływem wskazanego terminu zawiadomił sprzedawcę o wadzie.

Gwarancja

Gwarancja przewidziana jest w kodeksie cywilnym w art. 576 i następnych k.c. Jest to umowa zawierana pomiędzy sprzedawcą i kupującym w której gwarant gwarantuje że w okresie wskazanym w dokumencie gwarancyjnym przez tzw. okres gwarancyjny, rzecz będzie działała w sposób niewadliwy.

Zgodnie z art. 577 k.c., kupujący powinien otrzymać od sprzedawcy dokument gwarancyjny co do jakości rzeczy. Zdaniem prof. Pajora, wydanie tego dokumentu nie jest jednak niezbędne (superfluum ustawowe), ponieważ umowa ta ma charakter konsensualny, a więc dochodzi do skutku przez samo porozumienie stron. Niektórzy autorzy (np. prof. Czachórski) wskazują na istnienie dwóch gwarancji: gwarancji sprzedawcy oraz gwarancji wytwórcy, dowodząc że w kodeksie cywilnym uregulowana została, co do zasady, gwarancja sprzedawcy, chociaż w praktyce najczęściej występuje gwarancja wytwórcy, a sprzedawca jedynie uczestniczy w udzieleniu tej gwarancji przez wydanie dokumentu.

W przeciwieństwie do rękojmi, która powstaje z mocy samego prawa, gwarancja będzie stosowana tylko wtedy gdy zostanie wyraźnie kupującemu udzielona. Jest to przy tym dodatkowe uprawnienie kupującego z którego może, ale nie musi skorzystać. W poprzednio obowiązującym stanie prawnym do 1996 roku istniało pierwszeństwo roszczeń z tytułu gwarancji. Rękojmia obowiązywała jeszcze 3 miesiące po ustaniu gwarancji. Obecnie kupujący decyduje, które z uprawnień będzie realizował - uprawnienia w ramach rękojmi czy gwarancji. Raz dokonanego wyboru nie można co do zasady zmienić.

W praktyce powstało pytanie czy wybór dotyczy konkretnej wady czy także innych wad jakie mogły powstać / ujawnić się w rzeczy sprzedanej. W praktyce gwarant przyjmuje na ogół że wybór dotyczy rzeczy jako całości, natomiast większość przedstawicieli doktryny podkreśla, że nie ma żadnego przepisu z którego wynikałaby taka konsekwencja. A więc do kolejnej, innej wady, kupujący ma wybór roszczeń z tytułu rękojmi oraz gwarancji.

Przepisy kodeksu cywilnego dotyczące gwarancji mają, co do zasady, charakter dyspozytywny i z założenia będą miały zastosowanie dopiero wówczas, gdy kwestie te nie zostały określone w samej gwarancji. W szczególności, jeżeli w gwarancji inaczej nie zastrzeżono, odpowiedzialność z tytułu gwarancji obejmuje tylko te wady, które powstały z przyczyn tkwiących w rzeczy sprzedanej.

Warunki gwarancji określa gwarant, a w braku odmiennej woli, przyjmuje się że kupujący ma prawo żądania usunięcia wad (naprawy rzeczy) lub wymiany rzeczy na wolną od wad. W przeciwieństwie do rękojmi, o tym które z roszczeń zostanie zrealizowane decyduje gwarant.

W jednym z ostatnich orzeczeń SN stwierdził, że gwarancja może być ograniczona do jednego roszczenia kupującego - żądania naprawy.

Termin gwarancji również powinien wynikać z jej treści. Termin ten może być określony w postaci miesięcy lub lat, ale może też odwoływać się do innych kryteriów, np. przebiegu kilometrów, czasu pracy maszyny. Gwarancja może być też określona w sposób wieloczłonowy (gwarancja do 100.000 km lub 3 lat). W takiej sytuacji wystarczy spełnienie tylko jednego warunku. Gwarancja może być również dożywotnia.

Zgodnie z art. 577 § 2 k.c., jeżeli w gwarancji inaczej nie zastrzeżono, termin ten wynosi rok licząc od dnia gdy rzecz została kupującemu wydana.

W przypadku gdy kupujący realizuje swoje uprawnienia z tytułu gwarancji:

1. powinien dostarczyć na koszt gwaranta wadliwą rzecz do miejsca wskazanego w gwarancji lub też miejsca w którym rzecz została mu wydana;

2. gwarant po dokonaniu naprawy powinien dostarczyć rzecz do jednego z tych miejsc na własny koszt;

3. jeżeli z okoliczności wynika, że wada powinna być usunięta w miejscu w którym rzecz się znajduje w chwili ujawnienia wady, wówczas naprawa powinna być dokonana w tym miejscu;

4. w czasie od wydania rzeczy gwarantowi do jej odebrania, niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy ponosi gwarant;

5. po naprawie lub wymianie rzeczy termin gwarancji biegnie na nowo od chwili zwrócenia rzeczy naprawionej lub dostarczenia rzeczy wolnej od wad. Jeżeli gwarant wymienił jednak tylko część rzeczy, termin gwarancji biegnie na nowo tylko w stosunku do tej części;

6. jeżeli rzecz była naprawiana w miejscu w którym się znajduje, gwarancja ulega przedłużeniu o czas w ciągu którego wskutek wady rzeczy kupujący nie mógł z niej korzystać.

SPRZEDAŻ KONSUMENCKA

Sprzedaż konsumencka uregulowana jest w ustawie z 27 lipca 2002 roku o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz zmianie przepisów kodeksu cywilnego. Ustawa jest trzecią ustawą odnoszącą się do konsumentów. W 2001 roku wydane były dwie ustawy: o kredycie konsumenckim oraz o ochronie praw lokatorów.

Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej stanowi wdrożenie dyrektywy UE z 25 maja 1999 roku w sprawie niektórych aspektów sprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych z tym gwarancji.

Zakres podmiotowy

Ta ustawa stosowana jest do umowy sprzedaży w której jedną stroną (sprzedawcą) jest przedsiębiorca, który dokonuje sprzedaży w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa. Jego kontrahentem jest konsument, który nabywa rzecz w celu nie związanym ze swoją działalnością gospodarczą lub zawodową. Tak ujmowany konsument musi być osobą fizyczną. Przepisy ustawy stosuje się odpowiednio do umowy o dzieło (art. 627¹ k.c.) oraz wprost do umowy dostawy (art. 605¹ k.c.) oraz sprzedaży komisowej (art. 770¹ k.c.).

Przepisów ustawy o sprzedaży konsumenckiej nie stosuje się natomiast do:

1. sprzedaży energii elektrycznej oraz gazu i wody, chyba że są sprzedawane w ograniczonej ilości lub określonej objętości;

2. sprzedaży egzekucyjnej oraz sprzedaży dokonanej w postępowaniu upadłościowym lub innym postępowaniu sądowym.

Zgodnie z art. 1 ust. 4 ustawy, do sprzedaży konsumenckiej nie stosuje się przepisów kodeksu cywilnego dotyczących rękojmi i gwarancji. Możemy powiedzieć że ustawa stanowi lex specialis w tym zakresie.

Zakres przedmiotowy

Przedmiotem sprzedaży konsumenckiej jest zawsze rzecz ruchoma. Przepisy zatem nie będą miały zastosowania przy sprzedaży nieruchomości. Co do zasady jest to rzecz ruchoma oznaczona co do gatunku.

Przepisy dotyczące sprzedaży konsumenckiej mają charakter ius cogens, tzn. nie można ich wyłączyć lub też ograniczyć ani w drodze:

1. oświadczenia kupującego iż wie o wszystkich niezgodnościach towaru konsumpcyjnego z umową; ani przez

2. umowę zwartą przed zawiadomieniem sprzedawcy o wystąpieniu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową; ani przez

3. wybór prawa obcego.

Obowiązki sprzedawcy

W przypadku gdy stroną umowy sprzedaży jest konsument, sprzedawca jako profesjonalista ma wobec niego szereg dodatkowych obowiązków:

1. obowiązek podania ceny - art. 2 ust. 1 ustawy

Przy czym chodzi zarówno o cenę oferowanego towaru jak i cenę za jednostkę miary. Jeżeli towar sprzedawany jest luzem, wymagane jest jedynie podanie ceny jednostkowej. Obowiązek sprecyzowania ceny dotyczy zarówno samego miejsca sprzedaży jak i reklamy.

2. obowiązek potwierdzenia na piśmie istotnych postanowień zawartej umowy.

Obowiązek ten ma charakter bezwzględny w przypadku sprzedaży na raty, na zamówienie, według wzoru, na próbę oraz sprzedaży jakiegokolwiek przedmiotu za cenę powyżej 2.000 złotych. We wszystkich pozostałych przypadkach, sprzedawca ma obowiązek wydać pisemne potwierdzenie zawarcia umowy na żądanie kupującego. Powinno ono zawierać oznaczenie sprzedawcy, datę sprzedaży oraz jego cenę -> przyjmuje się że taki charakter ma paragon, faktura VAT lub inne tego rodzaju dokumenty.

3. obowiązek informacji

Szerokie rozumienie. Sprzedawca ma obowiązek poinformowania kupującego o sposobach prawidłowego korzystania z towaru i powinien to zrobić w sposób zrozumiały, a przede wszystkim nie wprowadzający w błąd. Szczegółowy zakres tych informacji określa art. 3 ust. 1 ustawy i dotyczy on począwszy od nazwy towaru poprzez określenie producenta lub importera, a skończywszy na podaniu takich informacji jak energochłonność lub inne podobne informacje w zależności od rodzaju towaru. Informacje te powinny być ponadto zamieszczone na samym towarze lub w inny sposób połączone stale z towarem.

4. obowiązek zapewnienia właściwych warunków technicznych umożliwiających dokonanie wyboru towaru konsumpcyjnego, sprawdzenie jego jakości czy kompletności

5. obowiązek wyjaśnienia postanowień umowy sprzedaży który jednak wchodzi w grę tylko na wyraźne żądanie kupującego

6. obowiązek wydania elementu wyposażenia na który składa się ponadto obowiązek wydania informacji, instrukcji obsługi, konserwacji i innych dokumentów dotyczących rzeczy

7. obowiązek dbałości o bezpieczeństwo produktu

On nie wynika z ustawy o sprzedaży konsumenckiej lecz z ustawy z 12 grudnia 2003 roku o ogólnym bezpieczeństwie produktu, która to ustawa przewiduje odpowiedzialność sprzedawcy za wprowadzenie do obrotu produktu niebezpiecznego. Przewiduje też przesłanki jakie muszą mieć zastosowanie aby produkt był bezpieczny.

Niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową

Niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową jest to pojęcie które jest, co do zasady, pojęciem szerszym niż pojęcie „wady” w przypadku rękojmi. Obejmuje bowiem:

1. rozumienie wady fizycznej w ujęciu kodeksu cywilnego;

2. niezgodność towaru konsumpcyjnego z zapewnieniami niektórych osób;

3. obejmuje też nieprawidłowości w zamontowaniu i uruchomieniu towaru konsumpcyjnego, jeżeli zostały one dokonane przez sprzedawcę lub osobę za która ponosi odpowiedzialność (pracownika sprzedawcy) lub nawet przez samego kupującego, ale według instrukcji dostarczonej mu przez sprzedawcę.

Niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową jest uzależniona od tego czy nastąpiły indywidualne uzgodnienia właściwości tego towaru czy też nie. W pierwszym przypadku (indywidualne uzgodnienia), domniemywa się że jest on zgody z umową jeżeli:

1. odpowiada opisowi podanemu przez sprzedawcę;

2. ma cechy okazanej uprzednio próbki lub wzoru;

3. gdy nadaje się do celu określonego przez kupującego przy zawarciu umowy, chyba że sprzedawca zgłosił zastrzeżenia co do takiego przeznaczenia towaru.

W pozostałych przypadkach, gdy właściwości towaru nie były uzgodnione indywidualnie, towar będzie zgody z umową jeżeli:

1. jest przydatny do zwykłego użytku, czyli nadaje się do celu do jakiego tego rodzaju towar jest zwykle używany;

2. ma cechy rodzajowe, tzn. gdy jego właściwości odpowiadają właściwościom cechującym towar tego rodzaju;

3. towar odpowiada oczekiwaniom dotyczącym towaru tego rodzaju opartym na reklamie, czyli składanych publicznie zapewnieniach sprzedawcy, producenta lub jego przedstawiciela. Na równi z zapewnieniami producenta traktuje się zapewnienia importera, czyli osoby która wprowadza towar do obrotu krajowego w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa.

Wyłączenia

Sprzedawca nie będzie związany zapewnieniami producenta w trzech przypadkach:

1) jeżeli wykaże że zapewnienia tego nie znał, ani oceniając sprawę rozsądnie, znać nie mógł, np. reklama producenta niemieckiego w Niemczech a produkt sprzedawany w Polsce;

2) jeżeli wykaże że reklama nie miała wpływu na decyzję kupującego o zawarciu umowy;

3) jeżeli treść tego zapewnienia (reklamy) została sprostowana przed zawarciem umowy -> sprzedawca sprostował.

Niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową musi być wykazana przez kupującego. Sprzedawca odpowiada bowiem tylko wtedy gdy niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową była już w chwili jego wydania.

Obowiązek dowodu przez kupującego zostaje złagodzony przez okres pierwszych 6 miesięcy. Jeśli bowiem niezgodność wystąpiła przed upływem 6 miesięcy od wydania towaru, domniemywa się że istniała ona już w chwili wydania.

Za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową uważa się również nieprawidłowość w jej zamontowaniu lub uruchomieniu przez sprzedawcę czy osobę za którą ponosi odpowiedzialność lub kupującego według dostarczonej mu instrukcji.

Podobnie jak w przypadku rękojmi, na kupującego został nałożony obowiązek zawiadomienia o wykryciu niezgodności. Kupujący traci bowiem swoje uprawnienia jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy o stwierdzeniu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową przed upływem dwóch miesięcy od jej stwierdzenia / wykrycia. Terminy te zostały ograniczone w stosunku do towarów żywnościowych, który, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 30 stycznia 2003 roku, wynosi w przypadku towaru paczkowanego - 3 dni od otwarcia opakowania, a towaru sprzedawanego luzem, odmierzanego lub dostarczonego do miejsca zamieszkania kupującego - 3 dni od dnia sprzedaży lub otrzymania towaru.

Wyłączenie odpowiedzialności sprzedawcy

Sprzedawca nie będzie ponosił odpowiedzialności z tytułu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową w dwóch przypadkach:

1. gdy kupujący w chwili zawierania umowy o niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową wiedział lub przy zachowaniu należytej staranności powinien był wiedzieć;

2. gdy niezgodność wynikła z przyczyny tkwiącej w materiale dostarczonym przez kupującego.

Uprawnienia kupującego w przypadku niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową

Uprawnienia kupującego zgodnie z art. 8 ustawy wykazują pewną sekwencyjność. Jeśli towar niezgodny z umową, w pierwszej kolejności kupujący może żądać doprowadzenia go do stanu zgodnego z umową przez nieodpłatną naprawę lub wymianę na nowy. Nieodpłatność naprawy czy też wymiany oznacza że kupujący powinien ponadto uzyskać zwrot poniesionych przez siebie kosztów demontażu, dostarczenia rzeczy, jej ponownego zamontowania czy uruchomienia. Dopiero wówczas gdy:

1. wymiana lub naprawa są niemożliwe lub wymagają nadmiernych kosztów;

2. sprzedawca nie zdoła dokonać naprawy czy wymiany w odpowiednim terminie lub wymagałoby ono od niego nadmiernych kosztów;

kupujący może żądać obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy.

Kupujący nie może jednak odstąpić od umowy, gdy niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową jest nieistotna. Aby sprzedawca nie przeciągał rozpatrzenia sprawy kupującego, przyjmuje się zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy, że gdy nie ustosunkował się w terminie 14 dni do żądania kupującego, należy przyjąć że uznał je za uzasadnione.

Terminy

Ustawodawca przewiduje cztery różne terminy:

1. termin do stwierdzenia niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową wynosi zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy, 2 lata od wydania towaru kupującemu, ustawodawca przewidział jednak że jeśli przedmiotem sprzedaży były rzeczy używane, termin ten może ulec skróceniu, jednakże nie może wynosić mniej niż 1 rok;

2. termin do zawiadomienia sprzedawcy o wykryciu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową - zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy - 2 miesiące od stwierdzenia niezgodności;

3. termin przedawnienia roszczeń kupującego (o naprawę, wymianę), które zgodnie z art. 10 ust. 2 ustawy przedawnia się z upływem roku od stwierdzenia przez kupującego niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową. Termin ten zostaje przerwany na skutek zawiadomienia sprzedawcy o niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową, a ponadto nie biegnie (zawieszenie) w czasie naprawy lub wymiany rzeczy oraz w czasie prowadzonych negocjacji w celu ugodowego załatwienia sprawy, ale w tym przypadku nie dłużej niż 3 miesiące. Upływ tych terminów nie wyłącza wykonania uprawnień z tytułu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową, jeżeli sprzedawca wiedział o tej niezgodności i nie zwrócił na to uwagi kontrahentowi;

4. termin zawity do wykonania uprawnienia do odstąpienia od umowy, który zgodnie z art. 10 ust. 2 zdanie 2 ustawy wynosi 1 rok.

Roszczenia regresowe sprzedawcy

Jeżeli sprzedawca na skutek wystąpienia niezgodności towaru konsumpcyjnego z umowa musiał zaspokoić roszczenia kupującego, może dochodzić od poprzednich sprzedawców (hurtowników, importerów, producentów) odszkodowania, jeżeli na skutek ich działania lub zaniechania towar był niezgodny z umową. Roszczenie zwrotne sprzedawcy przedawnia się z upływem 6 miesięcy od chwili zaspokojenia roszczeń kupującego lub dnia w którym sprzedawca powinien był to uczynić.

Gwarancja komercyjna / gwarancja europejska

Uregulowana w art. 13 ustawy o sprzedaży konsumenckiej. Polega ona na udzieleniu kupującemu bez odrębnej opłaty przez oświadczenie gwaranta zamieszczone bądź w dokumencie gwarancyjnym lub nawet w reklamie, odnoszącym się do towaru konsumpcyjnego. Nie uważa się jednak za gwarancję takich oświadczeń które nie kształtują obowiązków gwaranta.

Oświadczenie gwaranta określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy właściwość sprzedanego towaru nie odpowiada właściwości wskazanej w tym oświadczeniu. Sprzedawca udzielający gwarancji wydaje kupującemu wraz z towarem dokument gwarancyjny; powinien także sprawdzić zgodność znajdujących się na towarze oznaczeń z danymi zawartymi w dokumencie gwarancyjnym oraz stan plomb i innych umieszczonych na towarze zabezpieczeń.

Oświadczenie gwaranta powinno zawierać jasne, zrozumiałe i niewprowadzające w błąd informacje, wystarczające do prawidłowego i pełnego korzystania ze sprzedanego towaru konsumpcyjnego. W szczególności powinno zawierać: nazwę towaru, określenie producenta lub importera, znak zgodności wymagany przez odrębne przepisy, informacje o dopuszczeniu do obrotu w Rzeczypospolitej Polskiej oraz, stosownie do rodzaju towaru, określenie jego energochłonności, a także inne dane wskazane w odrębnych przepisach. Jednakże uchybienie tym wymaganiom pozostaje bez wpływu na ważność gwarancji i nie pozbawia kupującego wynikających z niej uprawnień.

W dokumencie gwarancyjnym należy zamieścić podstawowe dane potrzebne do dochodzenia roszczeń z gwarancji, w tym w szczególności nazwę i adres gwaranta lub jego przedstawiciela w Rzeczypospolitej Polskiej, czas trwania i terytorialny zasięg ochrony gwarancyjnej. Ponadto powinno być w nim zawarte stwierdzenie, że gwarancja na sprzedany towar konsumpcyjny nie wyłącza, nie ogranicza ani nie zawiesza uprawnień kupującego wynikających z niezgodności towaru z umową.

SZCZEGÓLNE RODZAJE SPRZEDAŻY

Kodeks cywilny przewiduje 5 przypadków umów które mają charakter umowy sprzedaży ale ze względu na ich szczególny charakter lub pewne odrębności, zostały przez ustawodawcę unormowane odrębnie. Do szczególnych rodzajów sprzedaży zaliczamy:

1. sprzedaż na raty - art. 583 - 588 k.c.

2. sprzedaż z zastrzeżeniem własności rzeczy sprzedanej - art. 589 - 591 k.c.

3. sprzedaż na próbę - art. 592 k.c.

4. prawo odkupu - art. 593 - 595 k.c.

5. prawo pierwokupu - art. 596 - 602 k.c.

Poza kodeksem cywilnym znajdują się także inne przypadki sprzedaży szczególnej, np. sprzedaż na odległości lub poza lokalem przedsiębiorstwa. W praktyce można ponadto spotkać inne przypadki takiej sprzedaży, np. sprzedaż za pośrednictwem internetu.

Sprzedaż na raty

Sprzedaż na raty jest to sprzedaż która zawiera w sobie element kredytowania kupującego i dotyczy ona zazwyczaj dóbr / przedmiotów życia codziennego takiego jak sprzęt elektroniczny, AGD.

Przesłanki

Aby sprzedaż miała charakter sprzedaży na raty musi być spełnionych 5 przesłanek:

1) sprzedawcą jest osoba która zawiera umowę w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa

2) kupującym jest osoba fizyczna która nabywa rzecz dla własnych potrzeb - zgodnie z art. 587 k.c. przepisów o sprzedaży na raty nie stosuje się jeżeli kupujący nabył rzecz w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa

3) przedmiotem sprzedaży jest rzecz ruchoma

4) rzecz została kupującemu wydana jeszcze przed uiszczeniem całej ceny (zazwyczaj w chwili zawarcia umowy lub zapłaty pierwszej raty)

5) cena ma być płatna w określonych ratach które najczęściej przyjmowane są jako raty miesięczne lub kwartalne

W przypadku umowy sprzedaży na raty sytuacja obu stron jest niepewna. Sprzedawcy, dlatego że wydał rzecz a nie uzyskał całej ceny, natomiast kupującego, ze względu na jego słabą pozycję, który po pierwsze jest konsumentem, a po drugie ma słabą sytuację ze względu na brak środków do nabycia rzeczy.

Ustawodawca uznał, że sprzedawcy nie trzeba chronić w sposób szczególny, z tego względu że jest profesjonalistą, a poza tym ma możliwość ustanowienia zabezpieczeń zarówno osobistych (poręczenie) jak i rzeczowych (zastaw), dodatkowo może zastrzec sobie własność rzeczy sprzedanej aż do chwili zapłaty całej ceny.

Ochrona kupującego została już przez ustawodawcę przewidziana na czterech płaszczyznach:

1) sprzedawca nie może wyłączyć, ograniczyć ani utrudnić kupującemu realizacji uprawnień z tytułu rękojmi - art. 584 k.c.

2) kupujący ma możliwość płacenia rat przed terminem ich płatności, nie ma w tym przypadku żadnych ograniczeń, może zatem płacić wcześniej ale też płacić kilka rat jednocześnie, w tych przypadkach przysługuje tzw. stosunkowa ulga procentowa, czyli płacąc raty przed terminem może odliczyć kwotę która odpowiada wysokości stopy procentowej obowiązuje dla danego rodzaju kredytu -> tego uprawnienia nie można wyłączyć ani ograniczyć

3) sprzedawca może wprowadzić tzw. zastrzeżenie natychmiastowej wymagalności całej nieuiszczonej ceny na wypadek uchybienia terminom poszczególnych rat, tylko wtedy gdy zostały spełnione trzy warunki:

1. zastrzeżenie to było wyraźnie wprowadzone do umowy

2. kupujący jest w zwłoce z zapłatą co najmniej dwóch rat

3. łączna suma zaległych rat przewyższa ¹/₅ umówionej ceny

Wszystkie te warunki muszą być spełnione kumulatywnie.

4) sprzedawca może odstąpić od umowy z powodu niezapłacenia ceny przez kupującego ale tylko wtedy gdy spełnione są trzy warunki:

1. kupujący jest w zwłoce z zapłatą co najmniej dwóch rat

2. łączna suma zaległych rat przewyższa ¹/₅ umówionej ceny

3. sprzedawca ma obowiązek wyznaczyć kupującemu dodatkowy termin do uregulowania zaległości z zastrzeżeniem że w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniony do odstąpienia od umowy

Wszystkie cztery przypadki przewidziane przez ustawodawcę mają charakter przepisów bezwzględnie obowiązujących. Odmienne zasady przewidziane przez sprzedawcę w umowie lub przez strony w umowie będą zatem bezwzględnie nieważne. W ich miejsce wejdą zasady kodeksowe.

Ustawodawca uznał ponadto że w wielu przypadkach kupujący nabywa rzecz na kredyt udzielony mu przez bank, sprzedawca uzyskuje zatem pełną cenę, kupujący płaci natomiast odpowiednie raty na rzecz banku. W takim przypadku mamy do czynienia z tzw. sprzedażą na kredyt do której stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży na raty.

Sprzedaż na kredyt uregulowana jest w art. 588 k.c. i ma miejsce wtedy gdy rzecz ruchoma zostaje sprzedana osobie fizycznej korzystającej z kredytu udzielonego w tym celu przez bank, jeżeli kredyt ma być spłacany ratami, a rzecz została już kupującemu wydana. W takim przypadku odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady rzeczy sprzedanej nadal ponosi sprzedawca, chociaż zabezpieczenia są udzielane na rzecz banku. Dodatkowo, dla zabezpieczenia roszczeń banku przysługuje mu ustawowe prawo zastawu na rzeczy sprzedanej dopóki rzecz ta znajduje się u kupującego.

Sprzedaż z zastrzeżeniem własności rzeczy sprzedanej (pactum reservati domini)

Polega na tym, że sprzedawca wydając rzecz kupującemu zastrzega sobie własność tej rzeczy aż do chwili uiszczenia pełnej ceny przez kupującego.

Zgodnie z art. 589 k.c. w razie wątpliwości przyjmuje się że przeniesienie własności rzeczy sprzedanej następuje pod warunkiem zawieszającym. W konsekwencji może ona dotyczyć ona jedynie rzeczy ruchomych. Ziszczenie się tego warunku, czyli zapłata całej ceny, powoduje przejście własności na kupującego ex lege, czyli z mocy samego prawa (nie trzeba dokonywać żadnych dodatkowych czynności czy składać oświadczeń woli).

Samo zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej nie wymaga żadnej szczególnej formy. Jeśli jednak rzecz została kupującemu wydana, zastrzeżenie własności powinno być stwierdzone pismem (aby wszyscy wiedzieli że jest to cały czas rzecz sprzedawcy) (ad probationem). Zastrzeżenie to będzie skuteczne względem wierzycieli kupującego, jeżeli pismo ma datę pewną (ad eventum). Skuteczność względem wierzycieli oznacza, że rzecz będzie wyjęta spod egzekucji prowadzonej przez wierzycieli.

Jeżeli kupujący pomimo tego zastrzeżenia nie zapłacił całej ceny, wówczas sprzedawca może rzecz odebrać żądając jednocześnie wynagrodzenia za zużycie lub uszkodzenie tej rzeczy.

Sprzedaż na próbę lub w celu zbadania rzeczy jest to sprzedaż pod warunkiem zawieszającym że kupujący uzna przedmiot sprzedaży za dobry. Sprzedaż tego rodzaju występuje niekiedy jako część reklamy, z której wynika że jeśli przedmiot z jakichkolwiek przyczyn nie spełnia oczekiwań kupującego, może być w określonym terminie zwrócona sprzedawcy.

Kupujący nie musi uzasadniać swojej decyzji. Sam zwrot rzeczy oznacza że przedmiot nie spełnia jego oczekiwań. Umowa sprzedaży na próbę lub w celu zbadania rzeczy jest nie tylko sprzedażą pod warunkiem zawieszającym, ale także warunkiem potestatywnym, kiedy ziszczenie się tego warunku zależy od woli jednej osoby - kupującego. W przypadku sprzedaży na próbę lub w celu zbadania rzeczy, powinien być przewidziany termin (tzw. termin próby lub termin zbadania), ale w jego braku sprzedawca może wyznaczyć kupującemu odpowiedni termin.

Jeżeli kupujący w tym umówionym lub wyznaczonym przez sprzedawcę terminie nie złożył żadnego oświadczenia i nie zwrócił rzeczy, przyjmuje się że uznał przedmiot sprzedaży za dobry. Raz podjętej decyzji nie może już zmienić.

Prawo odkupu

Prawo odkupu jest to dodatkowe uprawnienie zawarte w umowie sprzedaży na podstawie którego sprzedawca w ustalonym terminie będzie miał prawo do tzw. sprzedaży powrotnej, czyli odkupienia sobie rzeczy.

Prawo odkupu ze względu na ten element niepewności nie może być zastrzeżone na okres dłuższy niż 5 lat. Jeżeli strony przewidziały dłuższy termin, na podstawie art. 593 k.c., termin ten zostanie automatycznie skrócony do lat 5.

Związanie stron prawem odkupu ma charakter obligacyjny a jego wykonanie następuje przez złożenie odpowiedniego oświadczenia przez sprzedawcę kupującemu. Oświadczenie to może być złożone w dowolnej formie. Jeżeli jednak zawarcie umowy sprzedaży wymagało szczególnej formy, oświadczenie o wykonaniu prawa odkupu powinno być dokonane w tej samej szczególnej formie.

W doktrynie powstał spór czy do wykonania prawa odkupu wystarczy oświadczenie sprzedawcy, czy też w tym momencie powstaje dopiero obowiązek zawarcia umowy sprzedaży powrotnej.

1) część autorów uważa że po złożeniu oświadczenia przez sprzedawcę nie jest już potrzebne dokonywanie jakiejkolwiek innej czynności, w szczególności zawarcie umowy sprzedaży powrotnej. Zwolennikiem tej koncepcji jest m.in. prof. Czachórski, prof. Radwański. Prof. Czachórski uznaje że mamy tu do czynienia z ofertą sprzedaży powrotnej złożoną przez kupującego w drodze odpowiedniego postanowienia umownego, która zostaje przyjęta przez sprzedawcę z chwilą złożenia oświadczenia o prawie odkupu.

2. prof. Marek Safjan przyjmuje że z chwilą wykonania prawa odkupu aktualizuje się jedynie obowiązek po stronie kupującego zawarcia umowy sprzedaży powrotnej.

Prawo odkupu jest prawem niepodzielnym i niezbywalnym. Nie może być zatem przeniesieni one na inny podmiot, a jeśli jest kilku uprawnionych z tytułu prawa odkupu i niektórzy nie chcą wykonać tego prawa, pozostali mogą je wykonać w całości.

Z chwilą wykonania prawa odkupu, kupujący ma obowiązek przenieść z powrotem na sprzedawcę własność rzeczy wraz ze zwrotem ceny i kosztów sprzedaży pierwotnej wraz ze zwrotem nakładów. Zwrot nakładów które nie stanowiły nakładów koniecznych należy się kupującemu tylko w granicach istniejącego zwiększenia wartości rzeczy.

Ustawodawca dopuszcza jednak aby strony przewidując prawo odkupu przewidziały jednocześnie cenę odkupu. Jeżeli ustalona przez strony cena odkupu jest jednak wyższa niż suma ceny pierwotnej i kosztów sprzedaży pierwotnej, sprzedawca może żądać obniżenia ceny odkupu do wartości rzeczy w chwili realizacji prawa odkupu.

Prawo pierwokupu

Prawo pierwokupu jest to dodatkowe zastrzeżenie w treści umowy sprzedaży zapewniające sprzedawcy pierwszeństwo kupna oznaczonej rzeczy. Prawo pierwokupu może wynikać z ustawy lub z umowy stron. W przeważającej większości występuje prawo pierwokupu które wynika z konkretnego przepisu, przy czym może ono przysługiwać:

1) Skarbowi Państwa

2) jednostce samorządu terytorialnego

3) współwłaścicielowi

4) dzierżawcy

We wszystkich innych przypadkach prawo pierwokupu może mieć swoje źródło w woli stron. Prawo pierwokupu podobnie jak prawo pierwokupu jest prawem niezbywalnym, niepodzielnym, chyba że przepisy szczególne zezwalają na częściowe wykonanie tego prawa. W braku odrębnych regulacji, jeżeli jest kilku uprawnionych i tylko niektórzy z nich wykonują swoje prawo pierwokupu, mogą tego dokonać w całości.

Mechanizm prawa pierwokupu jest następujący.

Rzecz której dotyczy prawo pierwokupu może być sprzedana osobie trzeciej tylko pod warunkiem że uprawniony ze swojego prawa do pierwokupu nie skorzysta.

Zobowiązany z tytułu prawa pierwokupu powinien niezwłocznie zawiadomić uprawnionego o zamiarze sprzedaży rzeczy objętej tym prawem oraz treści umowy sprzedaży zawartej z osobą trzecią.

Uprawniony z prawa pierwokupu ma określony czas na podjęcie decyzji czy chce z prawa pierwokupu skorzystać. Termin ten powinien być przewidziany przez strony, a w braku takiego zastrzeżenia, przyjmuje się że prawo pierwokupu co do nieruchomości można wykonać w ciągu miesiąca, a co do innych rzeczy w ciągu tygodnia od zawiadomienia o planowanej sprzedaży.

Jeżeli uprawniony chce skorzystać z prawa pierwokupu, powinien złożyć odpowiednie oświadczenie zobowiązanemu. Oświadczenie to nie wymaga żadnej szczególnej formy. Jeżeli jednak zawarcie umowy sprzedaży rzeczy wymagało szczególnej formy, oświadczenie o wykonaniu prawa pierwokupu powinno być w tej samej szczególnej formie.

Przez wykonanie prawa pierwokupu dochodzi do skutku umowa pomiędzy zobowiązanym a uprawnionym, przy czym, co do zasady, jest to umowa tej samej treści co umowa sprzedaży zawarta z osobą trzecią. Jeżeli w umowie sprzedaży zawartej z osobą trzecią byłyby postanowienia mające na celu udaremnienie realizacji prawa pierwokupu, są one wobec uprawnionego z prawa pierwokupu bezskuteczne. Umowa sprzedaży z osobą trzecią może także przewidywać świadczenia dodatkowe których uprawniony z tytułu pierwokupu nie byłby w stanie spełnić. W takim przypadku może on wykonać swoje prawo pierwokupu uiszczając jednocześnie równowartość tych świadczeń. Wyjątek stanowi prawo pierwokupu przyznane z mocy ustawy Skarbowi Państwa lub jednostce samorządu terytorialnego co do których świadczenia dodatkowe uważa się za niezastrzeżone.

Jeżeli zobowiązany z tytułu prawa pierwokupu sprzedał bezwarunkowo rzecz osobie trzeciej, nie zawiadomił zobowiązanego o możliwości skorzystania z prawa lub podał mu do wiadomości istotne postanowienia umowy niezgodne z rzeczywistością, ponosi odpowiedzialność za wynikła stąd szkodę. Wyjątek stanowi prawo pierwokupu przysługujące z mocy ustawy (Skarbowi Państwa, jednostce samorządu terytorialnego, współwłaścicielowi lub dzierżawcy). W ich przypadku sprzedaż dokonana jest nieważna.

Art. 601 k.c.

2. UMOWA O DZIEŁO (art. 627 - 646 K.C.)

1. Definicja	Przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła a zamawiający zobowiązuje się uiścić wynagrodzenie. Strony: - zamawiający - przyjmujący zamówienie
2. Charakter prawny	Funkcją umowy o dzieło jest uregulowanie zasad świadczenia usług zaspokajających indywidualne potrzeby uczestników obrotu. - zobowiązująca - konsensualna - odpłatna - wzajemna
3. Forma	Co do zasady do zawarcia umowy o dzieło nie jest wymagane zachowanie formy. W konsumenckiej umowie o dzieło, w ściśle określonych wypadkach, przyjmujący zamówienie ma obowiązek potwierdzić na piśmie wszystkie istotne postanowienia umowy. Pisemnego potwierdzenia przyjmującego zamówienie wymaga: 1) wykonanie dzieła o wartości przewyższającej 2.000 zł 2) wykonanie dzieła na zamówienie według precyzyjnych kryteriów.
4. Przedmiot / Inne cechy charakterystyczne	Umowę o dzieło odróżnia od umowy zlecenia i od umowy o pracę istniejący po stronie przyjmującego zamówienie obowiązek osiągnięcia określonego rezultatu w postaci dzieła. Dzieło musi być ściśle oznaczone, tzn. wykazywać cechy wskazane przez strony w treści umowy. Umowa zlecenia nie akcentuje rezultatu koniecznego do osiągnięcia, a w umowie o pracę występuje osobiste podporządkowanie. Dzieło stanowi samoistny wytwór ludzkiej działalności, który ma powstać dopiero w przyszłości. Inaczej jest zazwyczaj przy umowie sprzedaży, gdzie przeniesienie prawa własności dotyczy rzeczy już istniejących w momencie zawierania umowy. W literaturze przyjmuje się, że dzieło może mieć charakter materialny i niematerialny. Kontrowersje w doktrynie wywołuje zagadnienie, czy w przypadku dzieł o charakterze niematerialnym (np. utwór muzyczny, utwór literacki, program komputerowy, plan architektoniczny) powinny być one utrwalone na nośniku materialnym. Przeważający pogląd zakłada, że pojęcie dzieła nie obejmuje nieucieleśnionych rezultatów działalności ludzkiej. Konsument jako zamawiający Szczególna regulacja kodeksowa umowy o dzieło dotyczy sytuacji, kiedy zamawiającym jest konsument. Do umowy zawartej w zakresie działalności przedsiębiorstwa przyjmującego zamówienie, z osobą fizyczną, która zamawia dzieło, będące rzeczą ruchomą, w celu niezwiązanym z jej działalności gospodarczą ani zawodową, stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży konsumenckiej. Odpowiednie zastosowanie przepisów o sprzedaży konsumenckiej dotyczy: 1) określenia wynagrodzenia 2) obowiązku podawania stosownych informacji 3) odpowiedzialności za niezgodność towaru z umową 4) formy umowy.~ Rękojmia za wady dzieła: Jeżeli dzieło ma wady, powstaje odpowiedzialność z tytułu rękojmi. Z tytułu rękojmi zamawiającemu nie przysługuje uprawnienie do wydania innego wadliwego przedmiotu ze względu na to, że dzieło ma charakter jednostkowy. Zamawiającemu przysługują inne uprawnienia, których zakres zależy od tego, czy wady dzieła należą do usuwalnych czy też usunąć się nie dadzą: - wady usuwalne - zamawiający może wyznaczyć na ich usunięcie odpowiedni termin, a po jego bezskutecznym upływie, nie przyjąć naprawy dzieła. Wykonawca może jednak odmówić naprawy, jeśli wymagałaby ona nadmiernych kosztów, - wady nieusuwalne - jeżeli wady są nieusuwalne albo gdy z okoliczności wynika, że przyjmujący zamówienie nie zdoła ich usunąć lub gdy przyjmujący zamówienie nie usunął wady usuwalnej w terminie wyznaczonym przez zamawiającego, zamawiający może: - wady istotne - odstąpić od umowy. Gdy istotne wady dzieła są nieusuwalne lub nie dadzą się usunąć w odpowiednim czasie skuteczność odstąpienia od umowy o dzieło nie jest uzależniona od wcześniejszego wyznaczenia terminu do usunięcia wad, - wady nieistotne - żądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. Jeżeli z przepisów regulujących umowę o dzieło nie wynika nic innego, to do rękojmi za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży. W szczególności zamawiający powinien dochować aktów staranności i powiadomić przyjmującego zamówienie o wykryciu lub ujawnieniu się wady pod rygorem wygaśnięcia uprawnień z tytułu rękojmi. Przyjmujący zamówienie nie odpowiada za wady dzieła, jeżeli zamawiający wiedział o nich w chwili odebrania dzieła.
5a. Prawa i obowiązki zamawiającego	Prawa zamawiającego: 1) prawo kontrolowania terminowości wykonania dzieła - jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykonaniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, to zamawiający może od umowy odstąpić bez wyznaczania dodatkowego terminu i jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła. Skuteczne skorzystanie z prawa odstąpienia pozwala domagać się zwrotu przedmiotu świadczenia, ale wówczas drugiej stronie przysługuje prawo zatrzymania. 2) prawo kontrolowania prawidłowości wykonania dzieła - uprawnienie takie przysługuje zamawiającemu, jeżeli przyjmujący zamówienie wykonuje zamówienie w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową. Zamawiający powinien wyznaczyć przyjmującemu zamówienie odpowiedni termin do zmiany sposobu wykonania umowy. Po bezskutecznym upływie terminu zmawiający może: a) od umowy odstąpić, albo b) powierzyć oprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie. Gdyby zmawiający sam dostarczył materiału na wykonanie dzieła, może on żądać zwrotu materiału i wydania rozpoczętego dzieła. Uprawnienie takie przysługuje mu niezależnie od tego, czy od umowy odstąpi czy powierzy poprawienie lub wykonanie dzieła innej osobie. 3) prawo do żądania obniżenia wynagrodzenia - jeżeli strony ustaliły w umowie wynagrodzenie kosztorysowe, to zamawiającemu przysługuje prawo do żądania odpowiedniej zmiany umówionego wynagrodzenia, jeżeli w toku wykonywania dzieła zarządzenie właściwego organu państwowego zmieniło wysokość cen lub stawek obowiązujących dotychczas w obliczeniach kosztorysowych. 4) prawo do odstąpienia od umowy - zamawiający może skorzystać z prawa odstąpienia od umowy w każdej chwili, dopóki dzieło nie zostało ukończone, płacą przyjmującemu zamówienie umówione wynagrodzenie. W takim wypadku zamawiający może odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła. Ponadto prawo do odstąpienia od umowy przysługuje zamawiającemu, gdy zajdzie konieczność znacznego podwyższenia wynagrodzenia kosztorysowego. Uprawnienie to zamawiający powinien wykonać niezwłocznie i zapłacić przyjmującemu zamówienie odpowiednią część umówionego wynagrodzenia. Dotyczy to sytuacji gdy umowa nie została w całości wykonana, tj. kiedy istnieje jeszcze możliwość odstąpienia od niej. Nie reguluje to sytuacji kiedy umowa została już wykonana. Obowiązki zamawiającego: 1) obowiązek zapłaty wynagrodzenia - wysokość wynagrodzenia powinna zostać ściśle określona w umowie albo strony powinny wskazać podstawy do jego ustalenia. Jeżeli strony nie określiły w treści umowy wynagrodzenia w jednej ze wskazanych wyżej sposobów, to przyjmującemu zamówienie przysługuje zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju. Jeżeli także w ten sposób nie da się określić wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie. W przepisach kodeksu cywilnego wskazane zostały dwa sposoby określenia wynagrodzenia: - wynagrodzenie ryczałtowe - jest to wynagrodzenie określone kwotowo w treści umowy w oznaczonej z góry wysokości. Ryczałt polega na umówieniu z góry wysokości wynagrodzenia w kwocie absolutnej, przy wyraźnej lub dorozumianej zgodzie stron na to, że wykonawca nie będzie się domagać zapłaty wynagrodzenia wyższego. Zamawiający będzie zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia we wskazanej przez strony wysokości, niezależnie od tego, jakie koszty zostały poniesione przez przyjmującego zmówienie przy wykonaniu dzieła. Zgodnie z art. 632 § 1 k.c., jeżeli strony umówiły się o wynagrodzenie ryczałtowe, przyjmujący zamówienie nie będzie mógł żądać podwyższenia wynagrodzenia, chociażby w czasie trwania umowy nie można było przewidzieć rozmiaru lub kosztów prac. Wyjątkowo wynagrodzenie ryczałtowe może zostać podwyższone, o ile zaistnieją przesłanki wskazane w art. 632 § 2 k.c. Kompetencję do podwyższenia ustalonego przez strony w umowie wynagrodzenia, a nawet rozwiązania umowy, ma sąd, jeżeli wskutek zmiany stosunków, której nie można było przewidzieć, wykonanie dzieła groziłoby przyjmującemu zamówienie rażącą stratą. Przepis art. 632 § 2 k.c. stanowi lex specialis w stosunku do regulacji klauzuli rebus sic stantibus. Przy stosowaniu art. 632 § 2 k.c. sąd uwzględnia jedynie nadzwyczajną zmianę stosunków, której wynikiem jest rażące pogorszenie sytuacji tylko jednej ze stron - przyjmującego zamówienie. Zamawiający nie może żądać obniżenia ryczałtu lub rozwiązania umowy - wynagrodzenie kosztorysowe - jest to wynagrodzenie określane na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych kosztów, przy uwzględnieniu określonych cen lub stawek. Z uwagi na charakter tego wynagrodzenia jest ono obliczane dopiero po wykonaniu dzieła. 2) obowiązek odebrania dzieła - zgodnie z art. 643 k.c., jeżeli przyjmujący zamówienie wydaje dzieło zgodnie ze swoim zobowiązaniem, tj. zgodnie z treścią umowy, to zamawiający ma obowiązek je odebrać.
5b. Prawa i obowiązki przyjmującego zamówienie	Prawa przyjmującego zamówienie: 1) prawo do wynagrodzenia za wykonanie dzieła - w braku odmiennej umowy, przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła. Jeżeli dzieło ma być oddawane częściami, a wynagrodzenie zostało obliczone za każdą część z osobna, wynagrodzenie należy się z chwilą spełnienia każdego ze świadczeń częściowych. Jeżeli w konkretnym przypadku umowa o dzieło jest transakcją handlową, termin zapłaty wynagrodzenia za wykonanie dzieła określają przepisy ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Mimo niewykonania dzieła zamawiający nie może odmówić zapłaty wynagrodzenia, jeżeli przyjmujący zamówienie był gotów je wykonać, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących zamawiającego. Zamawiający może odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła. 2) prawo żądania odpowiedniego podwyższenia wynagrodzenia - wynagrodzenie kosztorysowe - jeżeli w toku wykonywania dzieła zajdzie konieczność przeprowadzenia prac, które nie były przewidziane w zestawieniu prac planowanych, będących podstawą obliczenia wynagrodzenia kosztorysowego, a zestawienie sporządził zamawiający. Jeżeli zestawienie planowanych prac sporządził przyjmujący zamówienie, odpowiedniego podwyższenia wynagrodzenia może żądać tylko wtedy, gdy mimo zachowania należytej staranności nie mógł przewidzieć konieczności prac dodatkowych. Roszczenie o odpowiednie podwyższenie wynagrodzenia przysługuje przyjmującemu zamówienie tylko wtedy, gdy uzyskał on zgodę zamawiającego na wykonanie prac dodatkowych - wynagrodzenie ryczałtowe - jeżeli w toku wykonywania dzieła zarządzenie właściwego organu państwowego zmieniło wysokość cen lub stawek obowiązujących dotychczas w obliczeniach kosztorysowych 3) prawo odstąpienia od umowy - jeżeli do wykonania dzieła potrzebne jest współdziałanie zamawiającego, który nie wykazuje woli współdziałania. W takim przypadku przyjmujący zamówienie może wyznaczyć zamawiającemu odpowiedni termin z zagrożeniem, iż po jego bezskutecznym upływie będzie uprawniony do odstąpienia od umowy. Obowiązki przyjmującego zamówienie: 1) obowiązek wykonania dzieła zgodnie z treścią umowy, tj. w sposób i w terminie oznaczonym w umowie. Przyjmujący zamówienie nie ma obowiązku osobistego świadczenia, chyba że co innego wynika z umowy lub właściwości świadczenia. Obowiązek osobistego świadczenia przez dłużnika będzie dotyczył tych sytuacji, kiedy do zawarcia umowy o dzieło doszło ze względu na szczególne przymioty przyjmującego zamówienie. Jeżeli przy wykonaniu dzieła przyjmujący zamówienie posłużył się osobami trzecimi, to ponosi on odpowiedzialność za działania lub zaniechania tych osób jak za swoje własne. 2) obowiązek dostarczenia materiałów i urządzeń - co do zasady na przyjmującym zamówienie ciąży obowiązek dostarczenia materiałów oraz urządzeń niezbędnych do wykonania dzieła. Strony mogą postanowić, że dzieło zostanie wykonane z materiałów dostarczonych przez zamawiającego, jednak przy użyciu urządzeń przyjmującego zamówienie albo że materiałów na wykonanie dzieła i potrzebnych urządzeń dostarczy zamawiający. W przypadku gdy materiałów na wykonanie dzieła dostarcza zamawiający, na przyjmującym zamówienie ciążą następujące obowiązki: a) obowiązek pieczy nad dostarczonymi materiałami, jednak zakres pieczy nie obejmuje ryzyka przypadkowej utraty lub uszkodzenia materiału b) obowiązek odpowiedniego użycia dostarczonych materiałów, złożenia rachunku i zwrotu nieużytej części - obowiązek odpowiedniego użycia dostarczonych przez zamawiającego materiałów oznacza, że powinny być one wykorzystane racjonalnie, z uwzględnieniem obowiązujących reguł technologicznych. Jeżeli materiały nie nadają się do wykorzystania, przyjmujący zamówienie powinien odmówić ich użycia. W odniesieniu do formy, w jakiej przyjmujący zamówienie powinien złożyć zamawiającemu rachunek z wykorzystania materiałów, przepisy kodeksu cywilnego nie przewidują wymogu żadnej formy szczególnej. Rachunek może być złożony w formie dowolnej, chyba że strony postanowiły inaczej c) obowiązek poinformowania o przeszkodach - przyjmujący zamówienie ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić zamawiającego o tym, że dostarczony przez niego materiał nie nadaje się do prawidłowego wykonania dzieła. Taki sam obowiązek ciąży na przyjmującym zamówienie, jeżeli zaistnieją inne okoliczności, które mogą przeszkodzić prawidłowemu wykonaniu dzieła. Za wady materiału wykonawca nie odpowiada, jeżeli uprzedził o nich klienta. Nie odpowiada także, jeżeli wady będą następstwem udzielenia przez klienta błędnych informacji. 3) obowiązek wydania dzieła zamawiającemu
6. Zakończenie umowy (termin, wypowiedzenie, odstąpienie itd.)	Umowa o dzieło wygasa w wyniku: 1) i z chwilą odebrania dzieła przez zamawiającego 2) odstąpienia jednej ze stron od umowy 3) śmierci lub niezdolności do pracy przyjmującego zamówienie, ale tylko wtedy, gdy wykonanie dzieła zależy od osobistych przymiotów przyjmującego zamówienie. Jeżeli materiał był własnością przyjmującego zamówienie, a dzieło częściowo wykonane przedstawia ze względu na zamierzony cel umowy wartość dla zamawiającego, przyjmujący zamówienie lub jego spadkobierca może żądać, ażeby zamawiający odebrał materiał w stanie, w jakim się znajduje, za zapłatą jego wartości oraz odpowiedniej części wynagrodzenia.
7. Przedawnienie roszczeń	Roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.

3. UMOWA NAJMU (art. 659 - 679 K.C.)

1. Definicja	Wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Strony: - wynajmujący - najemca
2. Charakter prawny	- zobowiązująca - konsensualna - odpłatna - wzajemna
3. Forma	Zawarcie umowy najmu rzeczy ruchomej nie wymaga zachowania żadnej formy szczególnej. Umowa najmu nieruchomości lub pomieszczenia na czas dłuższy niż rok powinna być zawarta na piśmie. W razie niezachowania tej formy poczytuje się umowę za zawartą na czas nieoznaczony (ad eventum).
4. Przedmiot / Inne cechy charakterystyczne	Przedmiotem najmu mogą być zarówno rzeczy ruchome jak i nieruchomości, a także części składowe rzeczy. Umowa najmu może zostać zawarta na czas oznaczony lub nieoznaczony. Umowa najmu zawarta pomiędzy podmiotami innymi niż przedsiębiorcy na czas dłuższy niż 10 lat, po upływie tego terminu poczytywana jest za umowę zawartą na czas nieoznaczony. Umowę najmu zawartą pomiędzy przedsiębiorcami poczytuje się za umowę zawartą na czas nieoznaczony, jeżeli jest ona zawarta na czas dłuższy niż 30 lat. Oznaczenie w umowie czasu najmu jest bardzo istotne z uwagi na fakt, iż od tego zależy sposób zakończenia stosunku najmu. Najem na czas nieoznaczony może ulec zakończeniu na skutek wypowiedzenia przez każdą ze stron. Natomiast najem zawarty na czas oznaczony może zostać wypowiedziany tylko w wypadkach wskazanych w umowie. Jeżeli po upływie terminu oznaczonego w umowie albo w wypowiedzeniu, najemca używa nadal rzeczy za zgodą wynajmującego, poczytuje się w razie wątpliwości, że najem został przedłużony na czas nieoznaczony. Zbycie przedmiotu najmu W czasie trwania najmu rzecz może być zbyta przez wynajmującego. W takim wypadku w miejsce zbywcy jako wynajmującego wstępuje ex lege nabywca rzeczy. Nabywcy przysługuje wówczas uprawienie do wypowiedzenia najmu z zachowaniem ustawowych terminów wypowiedzenia. Uprawnienie to nie przysługuje nabywcy jeżeli: 1) umowa najmu była zawarta na czas oznaczony z zachowaniem formy pisemnej i datą pewną, a rzecz została najemcy wydana; 2) najem został ujawniony w księdze wieczystej. Odpowiedzialność wynajmującego za wady rzeczy Wynajmujący ponosi odpowiedzialność za wady rzeczy najętej. Odpowiedzialność ta dotyczy wad fizycznych i wad prawnych rzeczy. Zakres odpowiedzialności wynajmującego z tytułu rękojmi jest uzależniony od rodzaju wady. W razie istnienia wady najemca może: - żądać obniżenia czynszu za czas trwania wad, jeżeli rzecz najęta ma wady, które ograniczają jej przydatność do umówionego użytku. - wypowiedzieć umowę bez zachowania terminów wypowiedzenia (art. 664 § 2 k.c.), jeżeli: a) w chwili wydania najemcy rzecz ma wady, które uniemożliwiają przewidziane w umowie używanie rzeczy, b) wady takie powstały później, a wynajmujący mimo otrzymanego zawiadomienia nie usunął ich w czasie odpowiednim, c) wady usunąć się nie dadzą. Najemcy nie przysługuje roszczenie o obniżenie czynszu ani uprawnienie do niezwłocznego wypowiedzenia najmu z powodu wad rzeczy najętej, jeżeli w chwili zawarcia umowy wiedział o wadach rzeczy.
5a. Prawa i obowiązki wynajmującego	Prawa wynajmującego: 1) prawo do pobierania czynszu - czynsz może być oznaczony w pieniądzu lub w świadczeniach innego rodzaju. Czynsz oznaczony w pieniądzu może mieć postać świadczenia jednorazowego, zwykle jednak jest to świadczenie okresowe. 2) ustawowe prawo zastawu - prawo to przysługuje dla zabezpieczenia czynszu oraz świadczeń dodatkowych, z którymi najemca zalega dłużej niż ok. Zastaw obejmuje rzeczy ruchome najemcy wniesione do przedmiotu najmu, chyba że rzeczy te nie podlegają zajęciu (art. 670 § 1 k.c., art. 829 k.p.c.). Prawo zastawu wygasa, jeżeli rzeczy obciążone zastawem zostaną usunięte z przedmiotu najmu. Wynajmujący może sprzeciwić się usunięciu rzeczy obciążonych zastawem i zatrzymać je na własne niebezpieczeństwo, dopóki zaległy czynsz nie będzie zapłacony lub zabezpieczony. Jeżeli usunięcie rzeczy nastąpiło na mocy zarządzenia organu państwowego, to wynajmujący zachowuje swoje prawo, jeżeli przed upływem 3 dni zgłosi je organami, który zarządził usunięcie. 3) uprawnienia związane z ulepszeniem rzeczy - jeżeli najemca ulepszył rzecz najętą, wynajmujący, w braku odmiennej umowy, może według swego wyboru albo zatrzymać ulepszenia rzeczy najętej dokonane przez nabywcę za zapłatą sumy odpowiadającej ich wartości, albo żądać przywrócenia stanu poprzedniego. Uprawnienia te mogą być wykonane dopiero po zakończeniu najmu. Przywrócenie stanu poprzedniego następuje na koszt najemcy. Obowiązki wynajmującego: 1) obowiąże wydania najemcy rzeczy - wynajmujący powinien wydać najemcy rzecz w stanie przydatnym do umówionego użytku i utrzymania ją w takim stanie przez czas trwania najmu. Domniemywa się, że rzecz była wydana najemcy w stanie dobrym i przydatnym do umówionego użytku. 2) obowiązek umożliwienia najemcy spokojnego korzystania z przedmiotu najmu - obowiązek ten obejmuje powstrzymywanie się od działań zakłócających korzystanie z przedmiotu najmu. Wynajmujący nie ma obowiązku przywracania stanu poprzedniego, jeżeli rzecz najęta uległa zniszczeniu z powodu okoliczności za które wynajmujący nie ponosi odpowiedzialności. 3) obowiązek odszkodowawczy - wynajmujący ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą wobec najemcy w razie zbycia rzeczy, jeżeli wskutek wypowiedzenia najmu prze nabywcę rzeczy najętej najemca jest zmuszony zwrócić rzecz wcześniej, aniżeli byłby zobowiązany według umowy najmu. Najemca ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić zbywcę o przedwczesnym wypowiedzeniu przez nabywcę, w przeciwnym razie zbywcy przysługują przeciwko najemcy wszelkie zarzuty, których najemca nie podniósł, a których podniesienie pociągnęłoby za sobą bezskuteczność wypowiedzenia ze strony nabywcy.
5b. Prawa i obowiązki najemcy	Prawa najemcy: 1) prawo do używania rzeczy - najemca ma prawo do używania rzeczy przez czas trwania stosunku najmu. Najemca powinien używać rzeczy najętej w sposób określony w umowie, a jeżeli umowa nie określa sposobu używania w sposób odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu rzeczy. Najemcy nie wolno, bez zgody wynajmującego, czynić w rzeczy najętej zmian sprzecznych z umową lub z przeznaczeniem rzeczy. 2) prawo do żądania dokonania przez wynajmującego napraw - najemcy przysługuje uprawnienie do żądania dokonania przez wynajmującego napraw, bez których rzecz nie jest przydatna do umówionego użytku. Najemca powinien wyznaczyć wynajmującemu odpowiedni termin do wykonania napraw. Po jego bezskutecznym upływie najemca może dokonać koniecznych napraw na koszt wynajmującego. Najemca powinien niezwłocznie powiadomić wynajmującego o potrzebie napraw rzeczy, które obciążają wynajmującego, jeżeli w czasie trwania najmu naprawy takie okażą się potrzebne. 3) uprawnienie do żądania obniżenia czynszu - najemcy przysługuje uprawnienie do żądania obniżenia czynszu z powodu wady rzeczy najętej. 4) prawo do oddania rzeczy najętej w całości lub części osobie trzeciej do bezpłatnego używania lub w podnajem - najemcy przysługuje uprawnienie do oddania rzeczy najętej w całości lub w części osobie trzeciej do bezpłatnego używania lub w podnajem, jeżeli nie zabrania tego umowa. W takim wypadku najemca, jak i osoba trzecia są odpowiedzialni względem wynajmującego za to, że rzecz najęta będzie używana zgodnie z obowiązkami wynikającymi z umowy najmu. Stosunek wynikający z zawartej przez najemcę umowy o bezpłatne używanie lub podnajem rozwiązuje się najpóźniej z chwilą zakończenia stosunku najmu. Obowiązki najemcy: 1) obowiązek zapłaty czynszu - najemca jest zobowiązany uiszczać czynsz w terminie umówionym. Jeżeli czynsz jest płacony w pieniądzu, najemca zobowiązany jest do zapłaty odsetek za opóźnienie. Niewykonanie takiego obowiązku skutkuje odpowiedzialnością z tytułu niewykonania umowy na zasadach ogólnych. Jeżeli termin płatności czynszu nie jest określony w umowie, to czynsz powinien być płacony z góry: a) gdy najem ma trwać nie dłużej niż miesiąc - za cały czas najmu, b) gdy najem ma trwać dłużej niż miesiąc albo gdy umowa była zawarta na czas nieoznaczony - miesięcznie do dziesiątego dnia miesiąca. 2) obowiązek czynienia drobnych nakładów - najemca ma obowiązek czynienia drobnych nakładów, połączonych ze zwykłym używaniem rzeczy. 3) obowiązek niezwłocznego powiadomienia wynajmującego o tym, że osoba trzecia dochodzi przeciwko najemcy roszczeń dotyczących rzeczy najętej. 4) obowiązek zwrotu rzeczy - najemca powinien zwrócić rzecz po zakończeniu najmu w stanie niepogorszonym. Jeżeli najemca oddał do nieodpłatnego używania lub w podnajem rzecz innej osobie, obowiązek taki ciąży także na tej osobie. Najemca nie ponosi odpowiedzialności za zużycie rzeczy będące następstwem jej prawidłowego używania.
6. Zakończenie umowy (termin, wypowiedzenie, odstąpienie itd.)	1) zawarcie umowy rozwiązującej 2) nadejście terminu końcowego oznaczonego w umowie 3) wypowiedzenie z zachowaniem terminów wypowiedzenia a) jeżeli umowa najmu zawarta była na czas nieoznaczony, uprawnienie do wypowiedzenia przysługuje wynajmującemu i najemcy z zachowaniem terminów oznaczonych w umowie, a w braku takich terminów z zachowaniem terminów ustawowych: - jeżeli czynsz jest płatny w odstępach dłuższy niż miesiąc - najem można wypowiedzieć najpóźniej na trzy miesiące naprzód na koniec kwartału kalendarzowego, - jeżeli czynsz jest płatny miesięcznie - najem można wypowiedzieć na miesiąc naprzód na koniec miesiąca kalendarzowego, jeżeli czynsz jest płatny w krótszych odstępach - najemca może wypowiedzieć na trzy dni naprzód, - jeżeli najem jest dzienny - na jeden dzień naprzód b) jeżeli najem zawarto na czas oznaczony, wynajmujący i najemca mogą wypowiedzieć najem w wypadkach wskazanych w umowie 4) wypowiedzenie bez zachowania terminów wypowiedzenia a) najemca może wypowiedzieć najem bez zachowania terminów, gdy rzecz ma wady określone w art. 664 § 2 k.c. b) wynajmujący może wypowiedzieć najem bez zachowania terminów wypowiedzenia: - jeżeli najemca używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową lub z przeznaczeniem rzeczy i mimo upomnienia nie przestaje jej używać w taki sposób albo rzecz zaniedbuje do tego stopnia, że zostaje ona narażona na utratę lub uszkodzenie - jeżeli najemca dopuszcza się zwłoki z zapłata co najmniej za dwa pełne okresy płatności Uprawnienie do wypowiedzenia wymowy najmu przysługuje także nabywcy rzeczy najętej.
7. Przedawnienie roszczeń	Z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy przedawniają się następujące roszczenia z umowy najmu: 1) roszczenia wynajmującego przeciwko najemcy o naprawienie szkody z powodu uszkodzenia lub pogorszenia rzeczy 2) roszczenia najemcy przeciwko wynajmującemu o zwrot nakładów na rzecz 3) roszczenia najemcy przeciwko wynajmującemu o zwrot nadpłaconego czynszu. Pozostałe roszczenia wynikające ze stosunku najmu przedawniają się na zasadach ogólnych. Roszczenie o czynsz, jeżeli czynsz ma charakter okresowy, przedawnia się po trzech latach.

4A. NAJEM LOKALI (art. 680 - 692 K.C.)

1. Definicja	Do najmu lokali stosuje się przepisz ogólne o najmie z zachowaniem zmian i uzupełnień zawartych w art. 680 - 692 k.c. Regulacja ta odnosi się do najmu lokali mieszkalnych oraz lokali o innym przeznaczeniu. Kodeksową regulację najmu lokali mieszkalnych uzupełnia ustawa z 21.06.2001 o dodatkach mieszkaniowych. Strony: - właściciel lokalu - lokator
2. Charakter prawny
3. Forma
4. Przedmiot / Inne cechy charakterystyczne	Lokalem w rozumieniu ustawy o ochronie praw lokatorów jest lokal służący do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych, a także lokal będący pracownią, służącą twórcy do prowadzenia działalności w dziedzinie kultury i sztuki. Lokalem nie jest pomieszczenie przeznaczone do krótkotrwałego pobytu osób, w szczególności znajdujące się w budynkach internatów, burs, pensjonatów, hoteli, domów wypoczynkowych lub w innych budynkach służących do celów turystycznych lub wypoczynkowych. Lokatorem jest najemca lokalu lub osoba używająca lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności. Współlokatorem jest lokator, któremu przysługuje tytuł prawny do używania lokalu wspólnie z innym lokatorem. Właścicielem jest wynajmujący lub inna osoba, z którą wiąże lokatora stosunek prawny uprawniający go do używania lokalu. Małżonkowie Szczególne zasady nawiązania stosunku najmu przewiduje art. 680^1 k.c. Dotyczy on najmu małżonków. Małżonkowie są najemcami lokalu, bez względu na istniejące między nimi stosunki majątkowe, jeżeli nawiązanie stosunku najmu lokalu nastąpiło w czasie trwania małżeństwa, a lokal ma służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych założonej przez nich rodziny. Nawet jeżeli umowę najmu zawarło jedno z małżonków, to małżonkowie stają się współnajemcami lokalu, chyba że umowa została zawarta na potrzeby mieszkaniowe tylko jednego z małżonków. Współnajem lokalu jest objęty współwłasnością łączną, niezależnie od tego, czy małżonkowie pozostają we wspólności majątkowej, czy też istnieje między nimi rozdzielność majątkowa. Wspólności najmu nie można wyłączyć umową majątkową małżeńską. Jeżeli między małżonkami istnieje rozdzielność majątkowa, to do wspólności najmu stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności ustawowej. Ustanie wspólności ustawowej w czasie trwania małżeństwa nie pociąga za sobą ustania wspólności najmu lokalu. Jednakże sąd, stosując odpowiednio przepisy o ustanowieniu w wyroku rozdzielności majątkowej, może z ważnych powodów, na żądanie jednego z małżonków, znieść wspólność najmu lokalu. Sąd stosuje wówczas odpowiednio przepisy o zniesieniu wspólności majątkowej małżeńskiej. Wstąpienie osób bliskich Zgodnie z art. 691 k.c. w razie śmierci najemcy w stosunek najmu wstępują osoby które stale zamieszkiwały z najemca w tym lokalu do chwili jego śmierci. Dotyczy to: - małżonka niebędącego współnajemcą lokalu - dzieci najemcy i jego współmałżonka - innych osób, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych - osoby, która faktycznie pozostawała z najemcą we wspólnym pożyciu. Osoby, które wstąpiły w stosunek najmu po zmarłym najemcy, mogą wypowiedzieć najem z zachowaniem terminów ustawowych, chociażby umowa najmu była zawarta na czas oznaczony. W razie wypowiedzenia stosunku najmu prze niektóre z tych osób stosunek ten wygasa względem osób, które go wypowiedziały. Jeżeli brak jest osób, które mogą wstąpić w stosunek najmu po zmarłym najemcy, to stosunek najmu lokalu mieszkalnego wygasa. Przepisu tego nie stosuje się w razie śmierci jednego ze współnajemców lokalu mieszkalnego. w takim wypadku współnajemca staje się jedynym najemcą lokalu. Okres na jaki może zostać zawarta umowa najmu Umowa najmu lokalu może być zawarta na czas oznaczony lub nieoznaczony. Jednakże w przypadku lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy lub innych jednostek samorządu terytorialnego umowa może być zawarta wyłącznie na czas nieoznaczony: - chyba że lokator żąda zawarcia umowy na czas oznaczony - chyba że umowa najmu dotyczy lokalu socjalnego lub lokalnego związanego ze stosunkiem pracy. Kaucja Zawarcie umowy najmu może być uzależnione od wpłacenia przez najemcę kaucji. Zabezpiecza ona pokrycie należności z tytułu najmu lokalu przysługujących wynajmującemu w dniu opróżnienia lokalu. Kaucja nie może przekroczyć dwunastokrotności czynszu miesięcznego za dany lokal, obliczonego według stawki czynszu obowiązującej w dniu zawarcia umowy. Bezwzględne prawo najemcy Do ochrony praw najemcy do używania lokalu stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie własności. Prawo najmu podlega ochronie na podstawie art. 690 k.c. zarówno wobec osób trzecich, jak i wynajmującego, niezależnie - w tym ostatnim wypadku od środków ochrony określonych stosunkiem najmu. Przepis art. 690 k.c. nie daje podstaw do wyłączenia z zakresu tej ochrony wynajmującego. Najemcy przysługuje ochrona wypływająca z odpowiedniego zastosowania środków właściwych dla ochrony prawa własności właściciela rzeczy.
5a. Prawa i obowiązki właściciela lokalu	Prawa właściciela lokalu: 1) ustawowe prawo zastawu - wynajmującemu lokal mieszkalny przysługuje ustawowe prawo zastawu dla zabezpieczenia czynszu oraz świadczeń dodatkowych, z którymi najemca zalega dłużej niż rok. Zastaw obejmuje rzeczy ruchome najemcy wniesione do przedmiotu najmu, a także wniesione do lokalu ruchomości członków rodziny najemcy razem z nim mieszkających. Obowiązki właściciela lokalu: 1) obowiązek zapewnienia sprawnego działania instalacji i urządzeń 2) obowiązek utrzymywania w należytym stanie pomieszczeń i urządzeń budynku oraz jego otoczenia.
5b. Prawa i obowiązki lokatora (najemcy lokalu)	Prawa lokatora: 1) uprawnienie do założenia oświetlenia elektrycznego, gazu, telefonu i innych podobnych urządzeń - najemcy lokalu przysługuje uprawnienie do założenia w najętym lokalu oświetlenia elektrycznego, gazu, telefonu i innych podobnych urządzeń, chyba że sposób ich założenia sprzeciwia się obowiązującym przepisom albo zagraża bezpieczeństwu nieruchomości. Najemca może domagać się współdziałania wynajmującego, jeżeli jest to potrzebne do założenia urządzeń za zwrotem wynikłych stąd kosztów. Obowiązki lokatora: 1) obowiązek uiszczania czynszu - wysokość czynszu strony mogą określić w umowie. Czynsz może zostać podwyższony na podstawie art. 685^1 k.c. Wynajmujący może podwyższyć czynsz w drodze wypowiedzenia dotychczasowej wysokości czynszu dokonanego najpóźniej na miesiąc naprzód na koniec miesiąca kalendarzowego. Czynsz powinien być płatny w terminach oznaczonych w umowie. Za zapłatę czynszu i innych należnych opłat odpowiadają solidarnie z najemcą stale zamieszkujące z nim osoby pełnoletnie. Odpowiedzialność tych osób ogranicza się do wysokości czynszu i innych opłat należnych za okres ich stałego zamieszkiwania. 2) obowiązek utrzymywania w należytym stanie technicznym i higieniczno-sanitarnym lokalu 3) obowiązek czynienia drobnych nakładów - najemca lokalu ma obowiązek czynienia drobnych nakładów, połączonych ze zwykłym używaniem rzeczy. Najemcę lokalu obciążają w szczególności drobne naprawy podłóg, drzwi i okien, malowanie ścian, podłóg oraz wewnętrznej strony drzwi wejściowych, drobne naprawy instalacji i urządzeń technicznych, zapewniających korzystanie ze światła, ogrzewania lokalu, dopływu i odpływu wody. Zwykły remont należy do drobnych nakładów i obciąża najemcę lokalu oraz nie wymaga zgody wynajmującego. 4) obowiązek przestrzegania porządku domowego - najemca lokalu obowiązany jest przestrzegać porządku domowego, o ile nie jest on sprzeczny z uprawnieniami wynikającymi z umowy. Najemca lokalu powinien również liczyć się z potrzebami innych mieszkańców i sąsiadów. Naruszenie tego obowiązku przez najemcę może skutkować wypowiedzeniem umowy przez wynajmującego bez zachowania Erminów wypowiedzenia. 5) obowiązek uzyskania zgody wynajmującego na oddanie lokalu lub jego części do bezpłatnego używania oraz zgody na podnajem lokalu - zgoda wynajmującego nie jest wymagana, jeżeli uprawnionym do bezpłatnego używania albo podnajemca ma być osoba, względem której najemca jest obciążony obowiązkiem alimentacyjnym. 6) obowiązek zwrotu lokalu wynajmującemu - po zakończeniu najmu najemca obowiązany jest zwrócić wynajmującemu lokal w stanie niepogorszonym. Na podstawie ustawy najemca jest obowiązany odnowić lokal i dokonać w nim obciążających go napraw, a także zwrócić wynajmującemu równowartość zużytych elementów wyposażenia technicznego.
6. Zakończenie umowy (termin, wypowiedzenie, odstąpienie itd.)	Stosunek najmu ustaje wskutek: 1) upływu terminu na jaki umowa została zawarta 2) rozwiązania umowy przez strony 3) wypowiedzenia umowy przez jedną ze stron 4) orzeczenia sadu o rozwiązaniu najmu Wypowiedzenie umowy Najemca i wynajmujący mogą wypowiedzieć najem lokalu najpóźniej na trzy miesiące naprzód na koniec miesiąc kalendarzowego, jeżeli czas trwania najmu lokalu nie jest oznaczony, a czynsz jest płatny miesięcznie. - wypowiedzenie przez najemcę - najemca może wypowiedzieć najem bez zachowana terminów wypowiedzenia jeżeli rzecz będąca przedmiotem najmu ma wady, które zagrażają zdrowiu najemcy lub jego domownikom albo osób u niego zatrudnionych, niezależnie od tego, czy najemca wiedział o tych wadach w chwili zawarcia umowy czy też nie - wypowiedzenie przez wynajmującego - wynajmujący może wypowiedzieć najem bez zachowania terminu wypowiedzenia, jeżeli najemca lokalu wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko obowiązującemu porządkowi domowemu albo przez swoje niewłaściwe zachowanie czyni korzystanie z innych lokali w budynku uciążliwym - wynajmujący może wypowiedzieć najem bez zachowania terminów wypowiedzenia, jeżeli najemca dopuszcza się zwłoki z zapłatą czynszu co najmniej za dwa pełne okresy płatności, powinien jednak uprzedzić najemcę na piśmie i udzielić mu dodatkowego terminu miesięcznego do zapłaty zaległego czynszu. nie dotyczy to lokali objętych regulacją ustawy o ochronie praw lokatorów Wynajmujący może wypowiedzieć najem tylko z przyczyn wskazanych w ustawie, z zachowaniem określonych w ustawie terminów wypowiedzenia. Wynajmujący ma obowiązek dokonać wypowiedzenia na piśmie pod rygorem nieważności. Powództwo o rozwiązanie stosunku prawnego najmu Powództwo o rozwiązanie stosunku prawnego najmu i nakazanie przez sąd opróżnienia lokalu może z ważnych przyczyn wytoczyć właściciel lokalu, jeżeli strony nie osiągnęły porozumienia co do warunków i terminu rozwiązania tego stosunku. Powództwo o rozwiązanie stosunku prawnego najmu i nakazanie opróżnienia lokalu może wytoczyć inny lokator lub właściciel innego lokalu w budynku, w którym lokator wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali w budynku. Współlokator może wytoczyć powództwo o nakazanie przez sąd eksmisji małżonka, rozwiedzionego małżonka lub innego współlokatora tego samego lokalu, jeżeli ten swoim rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. Skutki zakończenia stosunku najmu Po zakończeniu stosunku najmu najemca zobowiązany jest do opróżnienia lokalu. Jeżeli najemca nie spełnia tego obowiązku, sąd może wydać wyrok nakazujący opróżnienie lokalu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym. Sąd w wyroku nakazującym opróżnieniem lokalu orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia. Obowiązek zapewnienia lokalu socjalnego ciąży na gminie właściwej ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu. Do czasu złożenia przez gminę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego sąd nakazuje wstrzymanie opróżnienie lokalu, jeżeli orzekł o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego. Zakazane jest wykonywanie wyroków eksmisyjnych w okresie od 1 listopada do 31 marca roku następnego włącznie, jeżeli osobie eksmitowanej nie wskazano lokalu, do którego ma nastąpić przekwaterowanie. Ochrona ta nie przysługuje osobom, wobec których orzeczono nakaz opróżnienia lokalu z powodu znęcania się nad rodziną. Osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są zobowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Wysokość odszkodowania zależy od tego, czy osoby zajmujące lokal są uprawnione do lokalu zamiennego lub socjalnego.
7. Przedawnienie roszczeń	x

4. UMOWA DZIERŻAWY (art. 693 - 709 K.C.)

1. Definicja	Wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. Strony: - wydzierżawiający - dzierżawca
2. Charakter prawny	Funkcją umowy dzierżawy jest uregulowanie korzystania z cudzej rzeczy przynoszącej pożytki.
3. Forma	- wzajemna - konsensualna - odpłatna
4. Przedmiot / Inne cechy charakterystyczne	Przedmiotem dzierżawy mogą być tylko rzeczy, które przynoszą pożytki (np. grunty rolne, przedsiębiorstwo). Przedmiotem dzierżawy mogą być również prawa (np. papiery wartościowe, prawa wynikające z patentu, prawo do wzoru użytkowego, autorskie prawa majątkowe). Do dzierżawy praw stosuje się odpowiednio przepisy o dzierżawie rzeczy (art. 709 k.c.). Umowa dzierżawy może zostać zawarta na czas oznaczony lub nieoznaczony. Dzierżawę zawartą na czas dłuższy niż 30 lat poczytuje się po upływie tego terminu za zawartą na czas nieoznaczony. Umowa dzierżawy zawarta na okres do końca życia dzierżawcy jest umowa zawartą na czas oznaczony. Stosunek dzierżawy ma zwykle charakter trwały. Umowa dzierżawy zbliżona jest do umowy najmu, dlatego stosuje się do niej odpowiednio przepisy o najmie. Tylko niektóre kwestie związane z dzierżawą regulowane są w sposób szczególny. Dzierżawa różni się od najmu tym, że dzierżawcy przysługuje uprawnienie do pobierania pożytków. Nakłady Jeżeli dzierżawca poczynił na rzecz nakłady, wydzierżawiającemu, w braku odmiennej umowy służy: 1) uprawnienie do zatrzymania ulepszenia za zapłatą sumy odpowiadającej ich wartości w chwili zwrotu rzeczy albo 2) żądanie przywrócenia stanu poprzedniego. Roszczenia te przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy. Dzierżawca, który ulepszył rzecz dzierżawioną przed jej zbyciem, ma roszczenie o zwrot wartości ulepszeń. Ograniczenie czynszu Jeżeli dzierżawa kończy się przed upływem roku dzierżawnego, to dzierżawca obowiązany jest zapłacić czynsz w takim stosunku, w jakim pożytki, które w tym roku pobrał lub mógł pobrać, pozostają do pożytków z całego roku dzierżawnego. Pozostawione zasiewy Jeżeli przy zakończeniu dzierżawy dzierżawca gruntu rolnego pozostawia zgodnie ze swym obowiązkiem zasiewy, może on żądać zwrotu poczynionych na te zasiewy nakładów o tyle, o ile wbrew wymaganiom prawidłowej gospodarki nie otrzymał odpowiednich zasiewów przy rozpoczęciu dzierżawy. Zakończenie stosunku dzierżawy nie powoduje rozwiązania z mocy prawa stosunku poddzierżawy. Przeciwnie, rozwiązanie umowy dzierżawy powoduje, że trwająca nadal umowa poddzierżawy wiąże wydzierżawiającego z poddzierżawcą.
5a. Prawa i obowiązki wydzierżawiającego	Prawa wydzierżawiającego: 1) prawo do pobierania oznaczonego czynszu dzierżawnego 2) ustawowe prawo zastawu - wydzierżawiającemu przysługuje ustawowe prawo zastawu na rzeczach ruchomych wniesionych przez dzierżawcę do przedmiotu dzierżawy dla zabezpieczenia roszczeń o czynsz i innych świadczeń związanych z przedmiotem dzierżawy (np. podatków), chyba że rzeczy nie podlegają zajęciu, a także na rzeczach służących do prowadzenia gospodarstwa lub przedsiębiorstwa, jeżeli znajdują się w obrębie przedmiotu dzierżawy. Obowiązki wydzierżawiającego: 1) obowiązek wydania przedmiotu dzierżawy dzierżawcy
5b. Prawa i obowiązki dzierżawcy	Prawa dzierżawcy: 1) prawo do używania i pobierania pożytków - podstawowym uprawnieniem dzierżawcy jest używanie i pobieranie pożytków rzeczy. Dzierżawca ma prawo do korzystania z rzeczy zgodnie z treścią umowy. Dotyczy to zarówno pożytków naturalnych, jak i pożytków cywilnych. Obowiązki dzierżawcy: 1) obowiązek zapłaty czynszu dzierżawnego - podstawowym obowiązkiem dzierżawcy jest zapłata czynszu dzierżawnego. Czynsz może być płacony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju. Czynsz może być również oznaczony w ułamkowej części pożytków. Termin płatności czynszu powinien być oznaczony w umowie, a w braku takiego oznaczenia czynsz jest płatny z dołu w terminie zwyczajowo przyjętym, a w braku takiego zwyczaju - czynsz jest płatny półrocznie z dołu. Czynsz przypadający za dany okres gospodarczy może zostać na żądanie dzierżawcy obniżony, jeżeli wskutek okoliczności, za które dzierżawca nie ponosi odpowiedzialności i które nie dotyczą jego osoby, zwykły przychód z umowy dzierżawy uległ znacznemu zmniejszeniu. Z żądaniem takim dzierżawca może wystąpić do sądu. 2) obowiązek wykonywania swojego prawa zgodnie z wymaganiami prawidłowej gospodarki - dzierżawca powinien wykonywać swoje prawo zgodnie z wymaganiami prawidłowej gospodarki. Dzierżawca nie może zmieniać przeznaczenia przedmiotu dzierżawy bez zgody wydzierżawiającego (np. zmiana pola uprawnego na pastwisko dla krów). 3) obowiązek dokonywania wszelkich niezbędnych napraw - dzierżawca ma obowiązek dokonywać wszelkich niezbędnych napraw do zachowania przedmiotu dzierżawy w stanie niepogorszonym. 4) obowiązek uzyskania zgody wydzierżawiającego na oddanie przedmiotu dzierżawy osobie trzeciej do bezpłatnego używania albo w poddzierżawę 5) obowiązek uiszczania podatków i innych ciężarów - dzierżawca ma obowiązek uiszczania podatków i innych ciężarów związanych z własnością lub z posiadaniem przedmiotu dzierżawy oraz ponoszenia kosztów jego ubezpieczenia, jeżeli umowa tak stanowi. 6) w braku odmiennej umowy, po ustaniu umowy dzierżawy, dzierżawca ma obowiązek zwrócić przedmiot dzierżawy w takim stanie, w jakim powinien się on znajdować przy zachowaniu zasad prawidłowej gospodarki.
6. Zakończenie umowy (termin, wypowiedzenie, odstąpienie itd.)	Dzierżawa ustaje w wyniku: 1) upływu terminu oznaczonego w umowie - dzierżawa ustaje po upływie terminu oznaczonego w umowie. Jeżeli po upływie terminu dzierżawca nadal korzysta z rzeczy za zgodą wydzierżawiającego, to w razie wątpliwości poczytuje się, że dzierżawa została przedłużona na czas nieoznaczony. 2) wypowiedzenia umowy - przy umowie zawartej na czas oznaczony - każda ze stron może wypowiedzieć dzierżawę, jeżeli w umowie określono przyczyny wypowiedzenia - przy umowie zawartej na czas nieoznaczony - każda ze stron ma uprawnienie do wypowiedzenia umowy. Termin wypowiedzenia powinna określać umowa. W braku postanowienia umownego dzierżawę można wypowiedzieć na 6 miesięcy naprzód przed upływem roku dzierżawnego, a w przypadku dzierżawy gruntów rolnych termin wypowiedzenia wynosi 1 rok naprzód na koniec roku dzierżawnego. Rokiem dzierżawnym jest każde 12 miesięcy liczone od dnia zawarcia umowy, chyba że co innego wynika z umowy lub ustalonych zwyczajów - bez zachowania terminów - wydzierżawiający może wypowiedzieć dzierżawę bez zachowania terminów wypowiedzenia w następujących sytuacjach: 1. jeżeli dzierżawca wykonuje dzierżawę niezgodnie z wymaganiami prawidłowej gospodarki lub bez zgody wydzierżawiającego zmienia przeznaczenie przedmiotu dzierżawy 2. jeżeli dzierżawca bez zgody wydzierżawiającego oddał przedmiot dzierżawcy osobie trzecie do bezpłatnego używania lub go poddzierżawił 3. jeżeli dzierżawca dopuszcza się zwłoki z zapłatą czynszu co najmniej za dwa pełne okresy płatności, a w wypadku gdy czynsz jest płatny rocznie, jeżeli dopuszcza się zwłoki z zapłatą ponad trzy miesiące. Wydzierżawiający przed wypowiedzeniem umowy powinien uprzedzić dzierżawcę i udzielić mu dodatkowego trzymiesięcznego terminu do zapłaty zaległego czynszu.
7. Przedawnienie roszczeń

5. UMOWA UŻYCZENIA (art. 710 - 719 K.C.)

1. Definicja	Uregulowana jest w art.710-719 KC- nazywana z łac commodatum Jest to umowa przez którą używający zobowiązuje się zezwolić biorącemu w używanie przez czas oznaczony lub nieoznaczony na bezpłatne używanie w tym celu rzeczy. Strony - użyczający- commodant - biorący w używanie - commodatariusz
2. Charakter prawny	1. dwustronnie zobowiązująca- po stronie użyczającego istnieje zobowiązanie do znoszenia tego, że biorący korzysta z przekazanej mu rzeczy. Po stronie biorącego jest zobowiązanie do używania rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem i właściwościami. 2. nieodpłatna 3. ma charakter czynności prawnie realnej, dochodzi do skutku dopiero z chwilą wydania rzeczy do używania. 4. nie jest umową wzajemną 5. jest umową kauzalną 6. Inter vivos 7. może być zawarta na czas oznaczony lub nieoznaczony.
3. Forma	Umowa nie wymaga żadnej formy, sporządza się ją zgodnie z zasadami ogólnymi, obowiązuje zasada swobody.
4. Przedmiot / Inne cechy charakterystyczne	Może to być tylko rzecz niezużywalna bowiem umowa ta pozwala na korzystanie z rzeczy a następnie zobowiązuje do jej zwrotu. Umowa użyczenia różni się od umowy pożyczki tym, że w przypadku pożyczki, pożyczkobiorca nabywa własność przedmiotu pożyczki i ma obowiązek zwrotu takiej samej ilości rzeczy tego samego gatunku lub takiej samej ilości pieniędzy. W przypadku umowy użyczenia biorący na użyczenie ma obowiązek zwrócić tą samą rzecz i to w stanie niepogorszonym. Świadczenie użyczającego polega na znoszeniu tego, że biorący korzysta z rzeczy, używa jej, co zbliża tę umowę do umowy najmu, tylko w odróżnieniu do niej jest nieodpłatne. Najem wymaga zapłaty czynszu. Nieodpłatność jest cechą wspólną użyczenia i darowizny. W przeciwieństwie do darowizny użyczający nie dokonuje bezpłatnego świadczenia kosztem swego majątku. Przedmiot ten nadal jest własnością użyczającego. Dla umowy użyczenia charakterystyczne jest, że uprawnienie biorącego zostaje ograniczone do korzystania z rzeczy bez prawa do pobierania z niej pożytków.
5a. Prawa i obowiązki użyczającego	1. znoszenie - pati tego, że biorący korzysta z jego rzecz 2. odpowiada za wady rzeczy użyczonej, która zostaje ograniczona do obowiązku naprawienia szkody, którą wyrządził biorącemu przez to, że wiedząc o wadach nie zawiadomił o nich swojego kontrahenta. Odpowiedzialności tej nie będzie ponosił, gdy biorący z łatwością mógł to zauważyć.
5b. Prawa i obowiązki biorącego w używanie	1. obowiązek używania rzeczy zgodnie z umową, a przypadku braku umowy w sposób odpowiadający jej właściwościom i przeznaczeniem 2. biorący nie może oddać rzeczy do używania osobie trzeciej bez zgody użyczającego 3. ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej jeśli w konkretnym stanie faktycznym poczynił inne wydatki lub nakłady na rzecz, może żądać ich zwrotu na podstawie przepisów o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia. 4. ponosi zaostrzoną odpowiedzialność za utratę lub uszkodzenie rzeczy (casus mixtus) w trzech przypadkach: a) jeżeli biorący używał rzeczy w sposób sprzeczny z umową, właściwościami i przeznaczeniem b) gdy powierzył rzecz innej osobie nie będąc do tego upoważnionym przez umowę ani zmuszonym przez okoliczności c) rzecz nie uległaby utracie lub uszkodzeniu gdyby biorący używał jej w sposób właściwy lub zachował rzecz u siebie. Zgodnie z art. 717 KC jeżeli kilka osób wzięło wspólnie rzecz do używania to ich odpowiedzialność jest solidarna. 5. obowiązek zwrotu rzeczy po zakończeniu użyczenia w stanie niepogorszonym. Biorący nie ponosi jednak odpowiedzialności za ewentualne zużycie rzeczy jeżeli tylko było ono następstwem prawidłowego z niej korzystania. Jeżeli biorący do używania powierzył rzecz innej osobie obowiązek zwrotu w stanie niepogorszonym ciąży na tej osobie.
6. Zakończenie umowy (termin, wypowiedzenie, odstąpienie itd.)	- jeżeli umowa była zawarta na czas oznaczony ustaje z chwilą nadejścia wskazanego w niej terminu - jeżeli umowa była zawarta na czas nieoznaczony ustaje gdy biorący uczynił z rzeczy użytek lub gdy upłynął czas, w którym mógł ten użytek uczynić - użyczający może zażądać niezwłocznego wydania mu rzeczy chociażby umowa była zawarta na czas oznaczony w trzech przypadkach: 1. gdy biorący używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową, właściwościami lub przeznaczeniem 2. gdy biorący powierza rzecz innej osobie nie będąc do tego upoważnionym przez umowę ani zmuszonym przez okoliczności. 3. (novum) jeżeli rzecz stała się używającemu potrzebna z powodów nieprzewidzianych w chwili zawarcia umowy.
7. Przedawnienie roszczeń	1. używającego o naprawienie szkody z tytułu uszkodzenia, utraty, pogorszenia rzecz, jaki i roszczenia 2. biorącego o zwrot nakładów na rzecz oraz naprawienie szkody poniesionej w skutek wad, przedawniają się z upływem roku, od dnia zwrotu rzeczy.

6. UMOWA POŻYCZKI (art. 720 - 724 K.C.)

1. Definicja	Pożyczka nazywana inaczej mutuum uregulowana jest w art. 720 - 724 k.c. Definicja Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący pożyczkę zobowiązuje się zwrócić taką samą ilość pieniędzy lub taką samą ilość rzeczy tego samego gatunku. Strony W umowie pożyczki są dwie strony: - dający pożyczkę, nazywany potocznie pożyczkodawcą; - biorący pożyczkę, nazywany potocznie pożyczkobiorcą.
2. Charakter prawny	Umowa pożyczki jest umową: (1) dwustronnie zobowiązującą - pożyczkodawca zobowiązuje się bowiem wydać przedmiot pożyczki natomiast pożyczkobiorca zobowiązuje się do zwrotu tego przedmiotu; (2) konsensualną - dochodzi do skutku przez samo złożenie zgodnych oświadczeń woli przez strony; (3) może być umową odpłatną lub nieodpłatną, co zależy od woli stron. Pożyczka będzie odpłatna jeżeli strony zastrzegły odsetki umowne lub nawet ustawowe; (4) kauzalna - u jej podstaw leży causa solvendi, gdy przysporzenie następuje w celu zwolnienia z ciążącego zobowiązania.
3. Forma	Umowa pożyczki może być zawarta w każdej dowolnej formie. Zgodnie z art. 720 § 2 k.c., umowa pożyczki której wartość przekracza 500 złotych powinna być stwierdzona pismem (ad probationem).
4. Przedmiot / Inne cechy charakterystyczne	Mogą być (1) pieniądze lub (2) rzeczy oznaczone co do gatunku. W przypadku pożyczki charakterystyczne jest to, że pożyczkodawca przenosi na pożyczkobiorcę własność przedmiotu pożyczki. W konsekwencji, pożyczkobiorca ma obowiązek zwrotu takiej samej ilości pieniędzy lub takiej samej ilości rzeczy oznaczonego gatunku i w określonej jakości. Cecha ta odróżnia pożyczkę od użyczenia. W przypadku umowy użyczenia, użyczający ma obowiązek zwrócić tę samą rzecz.
5a. Prawa i obowiązki pożyczkodawcy	- pożyczkodawca ma obowiązek wydania przedmiotu pożyczki. Obowiązek ten ustaje w dwóch przypadkach: 1. możliwość odstąpienia od umowy oraz odmowy wydania przedmiotu pożyczki jeżeli jej zwrot jest wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego kontrahenta - art. 721 k.c. Uprawnienie to nie przysługuje jeżeli w chwili zawarcia umowy o złym stanie majątkowym pożyczkobiorca wiedział lub z łatwością mógł się o tym dowiedzieć; 2. przedawnienie roszczenia pożyczkobiorcy o wydanie przedmiot pożyczki. Zgodnie z art. 722 k.c. roszczenia pożyczkobiorcy o wydanie przedmiotu pożyczki przedawnia się z upływem 6 miesięcy od chwili gdy przedmiot miał być wydany. To przedawnienie będzie uwzględnione tylko na zarzut pożyczkodawcy. - odpowiedzialność pożyczkodawcy za wady rzeczy wydanej pożyczkobiorcy. jeżeli rzeczy otrzymane przez pożyczkobiorcę mają wady, pożyczkodawca obowiązany jest do naprawienia szkody którą wyrządził pożyczkobiorcy przez to że wiedząc o wadach nie zawiadomił o tym kontrahenta. Nawet jednak w takim przypadku (wiedział o wadach i nie zawiadomił kontrahenta) nie będzie ponosił odpowiedzialności gdy pożyczkobiorca mógł wadę z łatwością zauważyć.
5b. Prawa i obowiązki pożyczkobiorcy	- pożyczkobiorca nie ma obowiązku odebrania przedmiotu pożyczki. Przysługuje mu natomiast roszczenie o jego wydanie. Roszczenie to przedawnia się z upływem 6 miesięcy (art. 722 k.c.). - pożyczkobiorca ma obowiązek zwrotu przedmiotu pożyczki w umówionym terminie. Jeżeli termin zwrotu przedmiotu pożyczki nie został oznaczony dłużnik (pożyczkobiorca) zobowiązany jest zwrócić pożyczkę w terminie 6 tygodni po wypowiedzeniu umowy pożyczki przez pożyczkodawcę. Zgodnie z art. 457 k.c. w razie wątpliwości przyjmuje się że termin został zastrzeżony na korzyść dłużnika. W konsekwencji pożyczkobiorca w braku odmiennego zastrzeżenia będzie mógł zwrócić przedmiot pożyczki przed terminem. - pożyczkobiorca ma obowiązek uiszczenia odsetek umownych lub ustawowych gdy zostały wprost zastrzeżone w umowie pożyczki.
6. Zakończenie umowy (termin, wypowiedzenie, odstąpienie itd.)
7. Przedawnienie roszczeń	Kodeks cywilny w części dotyczącej umowy pożyczki nie przewiduje odrębnych terminów z wyjątkiem roszczenia pożyczkobiorcy o wydanie przedmiotu pożyczki. Gdy chodzi o roszczenie pożyczkodawcy o zwrot pożyczki przedawnia się ono według zasad ogólnych (art. 48 k.c.) - 10 lat lub 3 lata przy roszczeniach okresowych oraz związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.

7. ZLECENIE (art. 734 - 751 K.C.)

1. Definicja	Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Strony: - dający zlecenie (zleceniodawca) - przyjmujący zlecenie (zleceniobiorca)
2. Charakter prawny	- konsensualna - dwustronnie zobowiązująca - odpłatana lub nieodpłatna
3. Forma
4. Przedmiot / Inne cechy charakterystyczne	Celem umowy zlecenia jest uregulowanie świadczenia usług w postaci wykonania czynności prawnej na rzecz innej osoby. Jest to umowa starannego działania - w chwili zawarcia umowy nie ma możliwości ustalenia oznaczonego skutku lub stopnia, w jakim można go osiągnąć. Przepisy o zleceniu stosuje się odpowiednio do umów o świadczenie usług, o ile nie są one uregulowane innymi przepisami. Dotyczy to umów zobowiązujących do dokonania konkretnej czynności faktycznej lub stałego ich dokonywania (np. udzielanie korepetycji, pielęgnowanie, opiekowanie się dzieckiem). Umowa o pośrednictwo w obrocie nieruchomościami jest umową o świadczenie usług. Do umowy, która ma za przedmiot emisję reklam, należy odpowiednio stosować przepisy o zleceniu. Umowa o emisję reklam jest bowiem umową o świadczenie usług. Przy wykonywaniu czynności przyjmujący zlecenie jest zobowiązany do dochowania należytej staranności. Zobowiązuje się on jedynie do dokonania określonych czynności, ale nie odpowiada za sam skutek. Co do zasady, przyjmujący zlecenie dokonuje czynności prawnej w imieniu i na rzecz dającego zlecenie. Działa wówczas jako pełnomocnik dającego zlecenie. Zgodnie z art. 734 § 2 k.c. w braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Zlecenie stanowi w tym wypadku tzw. stosunek podstawowy w rozumieniu przepisów o pełnomocnictwie. Ponadto przyjmujący zlecenie może działać jako zastępca pośredni, tj. może dokonać czynności we własnym imieniu, lecz na rachunek dającego zlecenie. Dający zlecenie nabywa wtedy prawa we własnym imieniu i ma obowiązek przenieść nabyte prawa na zleceniodawcę. Zawodowe wykonywanie zleceń: Szczególny obowiązek ciąży na osobach, które zawodowo trudnią się załatwianiem czynności dla innych (np. adwokat, radca prawny). W przypadku gdy osoba taka nie chce przyjąć zlecenia, powinna zawiadomić o tym niezwłocznie dającego zlecenie. Taki sam obowiązek ciąży na osobie, która dającemu zlecenie oświadczyła gotowość załatwiania czynności danego rodzaju. Zlecenie wspólne Jeżeli kilka osób dało lub przyjęło zlecenie wspólnie, ich odpowiedzialność względem drugiej strony jest solidarna.
5a. Prawa i obowiązki dającego zlecenie	Prawa dającego zlecenie: Obowiązki dającego zlecenie: 1) obowiązek udzielenia zaliczki - dający zlecenie ma obowiązek udzielenia, na żądanie przyjmującego zlecenie, odpowiedniej zaliczki, jeżeli wykonanie zlecenia wymaga wydatków 2) obowiązek zapłaty wynagrodzenia - dający zlecenie obowiązany jest zapłacić przyjmującemu zlecenie wynagrodzenie, jeżeli zlecenie ma charakter odpłatny. Wysokość wynagrodzenia powinna być określona w umowie. Jeżeli nie ma obowiązującej taryfy (np. usług adwokackich) ani nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, to dający zlecenie zobowiązany jest do zapłaty wynagrodzenia odpowiadającego pracy wykonanej przez przyjmującego zlecenie. Dający zlecenie jest zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia dopiero po wykonaniu zlecenia, chyba że co innego wynika z umowy lub z przepisów szczególnych 3) obowiązek zwrotu wydatków poczynionych przez przyjmującego zlecenie w celu należytego wykonania zlecenia 4) obowiązek zwolnienia przyjmującego zlecenie od zobowiązań, które ten zaciągnął w imieniu własnym w celu należytego wykonania zlecenia. Zleceniobiorca nie może żądać od zleceniodawcy spełnienia do jego rąk świadczenia, wynikającego ze zobowiązania, które zaciągnął w imieniu własnym w celu należytego wykonania zlecenia
5b. Prawa i obowiązki przyjmującego zlecenie	Prawa przyjmującego zlecenie: 1) prawo do wynagrodzenia, chyba że z umowy albo z okoliczności wynika, że zobowiązał się do wykonania zlecenia bez wynagrodzenia Obowiązki przyjmującego zlecenie: 1) obowiązek dokonania czynności prawnej określonej w umowie zlecenia 2) obowiązek zachowania należytej staranności przy dokonywaniu czynności. W razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przyjmujący zlecenie odpowiada również za szkodę wynikłą z winy nieumyślnej 3) obowiązek stosowania się do wskazówek udzielonych przez dającego zlecenie co do sposobu wykonania zlecenia. Może on odstąpić od wskazanego sposobu wykonania zlecenia bez uprzedniej zgody dającego zlecenie, jeżeli nie ma możliwości uzyskania tej zgody, a zachodzi uzasadniony powód do przypuszczenia, że dający zlecenie zgodziłby się na zmianę, gdyby wiedział o istniejącym stanie rzeczy 4) obowiązek wykonania zlecenia osobiście - wyjątkowo może on powierzyć wykonanie zlecenia osobie trzeciej, gdy to wynika z umowy lub ze zwyczaju albo gdy jest do tego zmuszony przez okoliczności. Jeżeli przyjmujący zlecenie powierzy wykonanie zlecenia osobie trzeciej: a) zobowiązany jest zawiadomić niezwłocznie dającego zlecenie o osobie i miejscu zamieszkania swego zastępcy, jeżeli zawiadomił dającego zlecenie, jest on odpowiedzialny tylko za brak należytej staranności w wyborze zastępcy, jeżeli obowiązku nie wykonał, odpowiada na zasadzie ryzyka b) zastępca odpowiada za wykonanie zlecenia względem przyjmującego zlecenie, a także dającego zlecenie, jeżeli przyjmujący zlecenie ponosi odpowiedzialność za czynności swojego zastępcy jak za swoje własne, to odpowiedzialność przyjmującego zlecenie i zastępcy jest solidarna c) przyjmujący zlecenie odpowiada za tzw. casus mixtus, w sytuacji gdy powierzył wykonanie zlecenia innej osobie, nie będąc do tego uprawniony, a rzecz należąca do dającego zlecenie ulegla przy wykonywaniu zlecenia utracie lub uszkodzeniu, przyjmujący zlecenie ponosi odpowiedzialność także za utratę lub uszkodzenie przypadkowe, chyba że jedno lub drugie nastąpiłoby również wtedy, gdyby sam zlecenie wykonał 5) obowiązek informowania dającego zlecenie o przebiegu sprawy, a po wykonaniu zlecenia lub po wcześniejszym rozwiązaniu umowy złożenia sprawozdania z wykonania zlecenia 6) obowiązek wydania wszystkiego co przyjmujący zlecenie przy wykonaniu zlecenia uzyskał, chociażby w imieniu własnym 7) obowiązek nieużywania we własnym interesie rzeczy i pieniędzy dającego zlecenie - przyjmujący zlecenie jest zobowiązany do zapłaty dającemu zlecenie odsetek ustawowych od sum pieniężnych zatrzymanych ponad potrzebę wynikającą z wykonania zlecenia. Roszczenie o zapłatę odsetek od sumy zatrzymanej ponad potrzebę, wynikającą z wykonania zlecenia powstaje wówczas, gdy przyjmujący zlecenie nie wywiązuje się z obowiązku świadczenia wydania określonej sumy pieniężnej uzyskanej dla zleceniodawcy lub otrzymanej od niego, a przewyższającej koszty wykonania zlecenia
6. Zakończenie umowy (termin, wypowiedzenie, odstąpienie itd.)	Zlecenie wygasa w wyniku: 1) wykonania czynności prawnej, do której zobowiązany był przyjmujący zlecenie 2) wypowiedzenia zlecenia przez jedną ze stron. Każda ze stron może wypowiedzieć zlecenie w każdym czasie ze skutkiem natychmiastowym. Uprawnienie do wypowiedzenia nie może być ograniczone. Nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów. Strony mogą natomiast określić sposób i termin wypowiedzenia. W razie wypowiedzenia dający zlecenie powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia. W razie odpłatnego zlecenia ma obowiązek uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom. Jeżeli dający zlecenie wypowiedział zlecenie bez ważnego powodu, jest zobowiązany również do naprawienia szkody. Przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny za szkodę, jeżeli zlecenie było odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu 3) śmierci przyjmującego zlecenie lub utraty przez niego zdolności do czynności prawnych. Zlecenie wygasa, jeżeli nic innego nie wynika z umowy. Śmierć przyjmującego zlecenie po dokonaniu przez niego zleconej mu czynności nie powoduje wygaśnięcia całej umowy zlecenia i nie pozbawia dającego zlecenie tego, co zostało dla niego w wykonaniu umowy zlecenia przez przyjmującego zlecenie (także, gdy działa on w imieniu własnym) nabyte. Wynikające dokonania zleconej czynności obowiązki, w szczególności obowiązek przeniesienia nabytego prawa na dającego zlecenie, przechodzą na spadkobierców przyjmującego zlecenie i określone zakresem tych obowiązków świadczenia mogą być dochodzone od tych spadkobierców. Śmierć dającego zlecenie lub utrata przez niego zdolności do czynności prawnych nie powoduje wygaśnięcia zlecenia, chyba że co innego wynika z treści umowy. Jeżeli jednak, zgodnie z umową, zlecenie wygasło, przyjmujący zlecenie powinien, gdyby z przerwania powierzonych mu czynności mogła wyniknąć szkoda, prowadzić te czynności nadal, dopóki spadkobierca albo przedstawiciel ustawowy dającego zlecenie nie będzie mógł zarządzić inaczej.
7. Przedawnienie roszczeń	Zasadą jest, że roszczenia wynikające z umowy zlecenia przedawniają się na zasadach ogólnych. Wyjątkowo z upływem 2 lat przedawniają się: - roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju, to samo dotyczy roszczeń z tytułu zaliczek udzielonych tym osobom - roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone Uwaga! Roszczenia dającego zlecenie o zwrot nienależnie pobranego wy grodzenia przez osoby trudniące się stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa czynnościami danego rodzaju nie podlegają dwuletniemu przedawnieniu, lecz przedawniają się z upływem 10 lat.

8. PROWADZENIE CUDZYCH SPRAW BEZ ZLECENIA (art. 752 - 757 K.C.)

1. Definicja	Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia ma miejsce, gdy działający (negotiorum gestor) prowadzi cudzą sprawę bez upoważnienia wynikającego ze stosunku prawnego. Podjęcie działań w sferze interesów innej osoby prowadzi do powstania pozaumownego stosunku prawnego. Strony: - osoba dla której sprawa była prowadzona - działający (negotiorum gestor)
2. Charakter prawny
3. Forma
4. Przedmiot / Inne cechy charakterystyczne	Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia może polegać na dokonywaniu czynności prawnych, jak i czynności faktycznych. Działający musi mieć jednak świadomość, że sprawa którą prowadzi nie jest jego własną. Późniejsze potwierdzenie przez osobę, dla której sprawa była prowadzona, nadaje prowadzeniu sprawy skutki zlecenia. Zgodnie z art. 752 k.c., kto be zlecenia prowadzi cudzą sprawę, powinien działać z korzyścią dla osoby, której sprawę prowadzi, i zgodnie z jej prawdopodobną wolą, a przy prowadzeniu sprawy obowiązany jest zachować należytą staranność. Jeżeli prowadzący sprawę jest przekonany, że załatwia sprawę własną, lecz okazało się, że sprawa była cudza, nie znajdują zastosowania przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia. Przepisy te zakładają bowiem, że osoba prowadząca sprawę jest przekonana o tym, że załatwia sprawę innej osoby, którą z różnych przyczyn (np. nieobecności, choroby) wyręcza. Przepisy te zakładają też zamiar prowadzącego przysporzenia cywilnej korzyści tej osobie, której sprawę podjął się prowadzić. Odpowiedzialność negotiorum gestor W przypadku braku należytej staranności w prowadzeniu cudzej sprawy bez zlecenia negotiorum gestor ponosi odpowiedzialność na zasadach ogólnych. Jedynie w wypadku gdy działał w celu odwrócenia niebezpieczeństwa grożącego drugiemu i ratował jego dobro, odpowiada tylko za winę umyślną lub rażące niedbalstwo. Roszczenie o zwrot uzasadnionych wydatków i nakładów Prowadzącemu cudze sprawy bez zlecenia przysługuje roszczenie o zwrot uzasadnionych wydatków i nakładów wraz z ustawowymi odsetkami oraz zwolnienie od zobowiązań, które zaciągnął przy prowadzeniu sprawy. Roszczenie to powstaje tylko wtedy, gdy negotiorum gestor działał zgodnie ze swoimi obowiązkami. W razie ratowania cudzego dobra w celu odwrócenia niebezpieczeństwa może żądać zwrotu uzasadnionych wydatków, chociażby jego działanie nie odniosło skutku.
5a. Prawa i obowiązki osoby której sprawa jest prowadzona
5b. Prawa i obowiązki prowadzącego cudze sprawy bez zlecenia (negotiorum gestor)	Prawa prowadzącego cudze sprawy bez zlecenia: Obowiązki prowadzącego cudze sprawy bez zlecenia: 1) obowiązek zawiadomienia w miarę możliwości osoby, której sprawa jest prowadzona i stosownie do okoliczności albo oczekiwanie jej zleceń albo prowadzenie sprawy dopóty, dopóki osoba ta nie będzie mogła sama się nią zająć 2) obowiązek złożenia rachunku i wydaniu wszystkiego co przy prowadzeniu sprawy uzyskał 3) obowiązek naprawienia szkody, jeżeli prowadził cudzą sprawę wbrew wiadomej woli osoby, której sprawę prowadził, chyba że wola tej osoby sprzeciwia się ustawie lub zasadom współżycia społecznego 4) obowiązek przywrócenia stanu poprzedniego, a gdyby nie było to możliwe to naprawienie szkody, jeżeli dokonane zostały zmiany w mieniu osoby której sprawa była prowadzona, bez wyraźnej potrzeby albo wbrew wiadomej woli. Nakłady poczynione na rzecz, negotiorum gestor może zabrać z powrotem, o ile może to uczynić bez uszkodzenia rzeczy. Dokonując zmian w cudzym mieniu, nawet obiektywnie korzystnych, lecz nieodpowiadających rozsądnej ocenie właściciela, negotiorum gestor bierze na siebie ryzyko, że nikt mu nie zwróci poniesionych wydatków

9. PRZECHOWANIE (ART. 835 - 845 K.C.)

1. Definicja	Przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie niepogorszonym rzecz ruchomą oddaną mu na przechowanie. Strony: - przechowawca - składający na przechowanie
2. Charakter prawny	Umowa ta jest umową dwustronnie zobowiązującą. Jest to umowa realna - do jej powstania konieczny jest element realny - wydanie rzeczy. Może mieć charakter odpłatny lub nieodpłatny w zależności od woli stron. Wysokość wynagrodzenia za przechowanie powinna być określona w umowie albo taryfie. W braku takiego określenia przechowawcy należy się wynagrodzenie w danych stosunkach przyjęte. Umowa ta jest umową kauzalną. Nie jest umową wzajemną. Jest umowa inter vivos.
3. Forma	Umowa przechowania nie wymaga szczególnej formy, ale jako czynność realna wymaga wydania przedmiotu przechowawcy. W praktyce stosuje się powszechnie zwyczaj wydania składającemu tzw. znaku legitymacyjnego, czyli numerka w szatni, paragonu potwierdzenia, że rzecz (i jaka rzecz) została przekazana.
4. Przedmiot / Inne cechy charakterystyczne	Przedmiotem przechowania jest rzecz ruchoma oznaczona co do tożsamości. W przypadku oddania na przechowanie pieniędzy lub innych rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, możemy mieć co najwyżej do czynienia z depozytem - „przechowaniem nieprzewidzialnym”.
5a. Prawa i obowiązki przechowawcy	- podstawowym obowiązkiem przechowawcy jest przechowywanie rzeczy w taki sposób, w jaki się do tego zobowiązał, a w braku umowy w tym względzie, w taki sposób, w jaki się do tego zobowiązał, a w braku umowy w tym względzie w taki sposób jaki wynika z właściwości przechowywanej rzeczy i okoliczności; - przechowawcy nie wolno używać rzeczy bez zgody składającego, chyba że jest to konieczne do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym; - przechowawca może zmienić sposób i miejsce przechowywania rzeczy, jeżeli jest to konieczne dla ochrony rzeczy przed utratą lub uszkodzeniem. Jeżeli jest to możliwe powinien uprzednio uzyskać zgodę składającego na powyższą zmianę; - przechowawca nie może oddać rzeczy na przechowanie innej osobie, chyba że jest do tego zmuszony przez okoliczności. W takim przypadku ma jednak obowiązek zawiadomić niezwłocznie składającego w kogo i gdzie złożyli jego rzecz i wówczas ponosi jedynie odpowiedzialność za brak należytej staranności w wyborze zastępcy. Niezależnie od tego, zastępca ponosi odpowiedzialność wobec składającego na zasadach ogólnych. Jeżeli odpowiedzialność ponosi również przechowawca. Ich odpowiedzialność jest solidarna; - przechowawca za rzecz oddaną mu na przechowanie ponosi co do zasady odpowiedzialność według art. 471 k.c. (odpowiedzialność kontraktowa na zasadzie winy). Jeżeli jednak przechowawca: - używa rzeczy bez zgody składającego; - zmienia miejsce i sposób jej przechowania; - oddaje rzecz na przechowanie innej osobie bez zgody składającego i bez koniecznej potrzeby, ponosi odpowiedzialność za tzw. casus mixtus, czyli za przypadkową utratę lub uszkodzenie rzeczy, które w przeciwnym razie by nie wystąpiły. - jeżeli kilka osób wspólnie przejęło rzecz na przechowanie, ich odpowiedzialność jest solidarna.
5b. Prawa i obowiązki składającego	- powinien odebrać rzecz zgodnie z umową; - powinien zwrócić przechowawcy wydatki, które ten poniósł w celu należytego przechowania rzeczy wraz z odsetkami; - powinien zwolnić przechowawcę z zobowiązań zaciągniętych prze niego w celu należytego przechowywania rzeczy; - jeżeli przechowanie było odpłatne, powinien uiścić wynagrodzenie według zasad określonych w art. 836 k.c. (umowa, taryfa itd.); - jeżeli kilka osób oddało rzecz na przechowanie również ich odpowiedzialność względem drugiej strony jest solidarna.
6. Zakończenie umowy (termin, wypowiedzenie, odstąpienie itd.)	Zakończenie stosunku umownego - składający może w każdym czasie żądać zwrotu rzeczy oddanej na przechowanie; - przechowawca może żądać odebrania rzeczy przed upływem terminu oznaczonego w umowie, jeżeli wskutek okoliczności których nie mógł przewidzieć: - nie może bez własnego uszczerbku lub - bez zagrożenia rzeczy przechowywać jej w taki sposób, w jaki się do tego zobowiązał; - czas przechowywania nie był oznaczony w umowie lub jeżeli przechowanie było nieodpłatne, przechowawca może żądać odebrania rzeczy w każdym czasie, byleby zwrot nie nastąpił w czasie nieodpowiednim dla składającego; - zwrot rzeczy w każdym z wyżej wymienionych przypadków powinien nastąpić w miejscu, gdzie rzecz miała być przechowywana.
7. Przedawnienie roszczeń	Kodeks cywilny nie przewiduje odrębnego terminu przedawnienia, dla umowy przechowania w konsekwencji będą miały zastosowanie zasady ogólne z art. 118 k.c. (10 lat, 3 lata dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej).

10. ODPOWIEDZIALNOŚĆ HOTELARZA (art. 846 - 852 K.C.)

1. Definicja	Odpowiedzialność hotelarza to odpowiedzialność osób utrzymujących hotele lub inne podobne zakłady. Jest to odpowiedzialność ustawowa i bardzo szeroka, a swoje korzenie ma jeszcze w prawie rzymskim. Aby tą surową odpowiedzialność uzasadnić stwierdzano, że właściciele knajp, oberż, zajazdów są bardzo często w zmowie ze złodziejami i innymi przestępcami. Obecnie wskazuje się na inne motywy surowej odpowiedzialności hotelarza że szkodę wyrządzoną gościom hotelowym: - gość hotelowy musi korzystać ze swoich rzeczy, więc wnosi je do hotelu, gdzie ma ograniczoną możliwość kontroli nad swoimi rzeczami; - gość hotelowy nie ma wpływu na to, kim są osoby wykonujące pewne czynności (pokojówki, sprzątaczki, konserwatorzy) i czy będą wchodzić do jego pokoju; - hotelarz prowadzi swoją działalność w celach zarobkowych, a skoro czerpie korzyści ze swojej działalności powinien ponosić odpowiedzialność za negatywne skutki. Regulacje kodeksu cywilnego (art. 846 - 852 k.c.) stanowią kompleksową regulację, która jest konsekwencją przystąpienia Polski do Konwencji Rady Europy z 17 grudnia 1962 roku o odpowiedzialności hotelarzy za rzeczy wniesione przez podróżnych. Odpowiedzialność ponosi hotelarz, czyli osoba utrzymująca zarobkowo hotel lub inny podobny zakład. Pojęcie hotelu jest bezsporne, natomiast doktryna i orzecznictwo wyjaśnia co należy rozumieć pod pojęciem „inny podobny zakład” - motele, pensjonaty, domy wypoczynkowe (wycieczkowe), tzw. profilaktyczne zakłady zdrowotne (sanatoria, prewentoria, uzdrowiska). Zazwyczaj do innych podobnych zakładów nie zalicza się szpitali, bo podstawowym celem ich działalności jest udzielanie świadczeń zdrowotnych. Nie są takimi zakładami: internaty, hotele pracownicze, asystenckie, akademiki, bursy. Przyjmuje się bowiem, że pełnią one funkcje mieszkań zastępczych, a ewentualna zapłata ma pokrywać jedynie koszty utrzymania osoby korzystającej. Schroniska młodzieżowe oraz szkoły, które udostępniają pomieszczenia w czasie wakacji też nie, ponieważ ich celem jest kształcenie. Do innych podobnych zakładów nie zalicza się również miejsc nieodpłatnego przebywania, np. noclegowni, przytułków, izb wytrzeźwień. W doktrynie istnieje wątpliwość czy pokoje gościnne mieszczą się pod pojęciem „innego podobnego zakładu” i rodzi surową odpowiedzialność: - pierwsze stanowisko - jeżeli osoba zawodowo i zarobkowo trudni się udostępnianiem pokoi turystom (letnikom) powinna ponosić odpowiedzialność na zasadach art. 846 k.c. - drugie stanowisko - są jednak tacy autorzy, którzy uznają, że mamy tutaj do czynienia jedynie z zawarciem umowy najmu i odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania wynikającego z takiej umowy (odpowiedzialność na zasadzie winy, łagodniejsza) Zgodnie z art. 852 k.c. przepisy o odpowiedzialności hotelarza stosuje się odpowiednio do zakładów kąpielowych (baseny, sauny, Spa, łaźnie). W tym jednak przypadku odpowiedzialność dotyczy tylko tych przedmiotów, które zazwyczaj wnoszone są przez osoby korzystające z usług takiego zakładu kąpielowego. Co do innych przedmiotów, czyli tych które nie są zazwyczaj wnoszone odpowiedzialność osoby prowadzącej zakład kąpielowy istnieje tylko w dwóch przypadkach: (1) gdy przyjął taki przedmiot na przechowanie; lub (2) gdy szkoda nastąpiła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa tej osoby lub osoby u niego zatrudnionej. Odpowiedzialność hotelarza dotyczy rzeczy wniesionych przez gościa hotelowego. Gość hotelowy to osoba, która korzysta z usług hotelu lub innego podobnego zakładu na podstawie tzw. umowy hotelowej. Umowa ta jest umową nienazwaną o charakterze mieszanym, a do podstawowych obowiązków hotelarza należy dostarczenie pomieszczenia w umówionym, ustalonym zakresie, natomiast do obowiązków gościa hotelowego należy przede wszystkim korzystanie z pomieszczenia czy też lokalu w sposób zgodny, z regulaminem ustalonym przez hotelarza oraz uiścić wynagrodzenie za korzystanie z lokalu lub inne usługi dodatkowe. Rzeczą wniesioną jest: - rzecz, która w czasie korzystania przez gościa hotelowe z hotelu lub innego podobnego zakładu znajduje się w tym hotelu; - znajduje się poza hotelem lub innym podobnym zakładem, ale została powierzona hotelarzowi lub osobie u niego zatrudnionej; - jeżeli została rzecz umieszczona w miejscu przez nich wskazanym lub na ten cel przeznaczonym; - rzecz, która w krótkim zwyczajowo przyjętym okresie poprzedzającym lub następującym po samej usłudze hotelowej została powierzona lekarzowi, osobie u niego zatrudnionej lub umieszczona w miejscu przed nich wskazanym lub na ten cel przeznaczonym. W orzecznictwie przyjmuje się, że surowa odpowiedzialność hotelarza trwa po opuszczeniu pokoju dopóki gość hotelowy nie opuścił samego hotelu. Nie uważa się za rzeczy wniesione: - pojazdów mechanicznych i rzeczy w nich pozostawionych; - żywych zwierząt. Hotelarz może ponosić za te rzeczy odpowiedzialność, jeżeli przyjął je na przechowanie. Odpowiedzialność hotelarza jest odpowiedzialnością na zasadzie ryzyka, ograniczoną jednak tylko do obowiązku naprawienia szkody powstałej na skutek utraty, zniszczenia lub uszkodzenia rzeczy wniesionej przez gościa hotelowego. Innymi słowy odpowiedzialność hotelarza ogranicza się do damnum emergens. Nie obejmuje lucrum cessans, czyli utraconych korzyści. Dodatkowo odpowiedzialność ta ograniczona jest kwotowo: - do 100-krotnej wysokości należności za dostarczone mieszkanie, czyli tzw. doby hotelowej w stosunku do jednego gościa hotelowego. Im hotel droższy, tym odpowiedzialność wyższa - odpowiedzialność za każdą konkretną rzecz nie może jednak przekraczać 50-krotności należności za dobę hotelową Ograniczenia te nie będą jednak miały zastosowania gdy: - hotelarz przyjął rzecz na przechowanie; - nie przyjął rzeczy na przechowanie, chociaż miał taki obowiązek; - jeżeli szkoda powstała z winy umyślnej lub rażącej niedbalstwa hotelarza lub osoby zatrudnionej, np. kradzież dokonana przez pracownika. Art. 849 § 3 k.c. - hotelarz ma obowiązek przyjęcia na przechowanie: pieniędzy, papierów wartościowych, kosztowności oraz przedmiotów mających wartość naukową lub artystyczną. Hotelarz może odmówić przyjęcia takich rzeczy na przechowanie gdy: - zagrażają bezpieczeństwu, - w stosunku do wielkości lub standardów hotelu rzeczy te mają zbyt dużą wartość lub zajmują zbyt dużo miejsca. Art. 847 k.c. - wymaga od gościa hotelowego zachowania aktów staranności w postaci zawiadomienia, które powinno nastąpić niezwłocznie po powstałej szkodzie. W przypadku braku zawiadomienia, roszczenie o naprawienie szkody z powodu utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionych do hotelu, wygasa. Od zasady tej przewidziane są dwa wyjątki: - jeżeli szkodę wyrządził utrzymujący zarobkowo hotel lub inny podobny zakład; - gdy przyjął rzecz na przechowanie. Zabezpieczenie należności Dla zabezpieczenia należności za mieszkanie, utrzymanie i inne usługi dostarczone gościowi hotelowemu oraz zabezpieczenia roszczeń o zwrot wydatków poniesionych dla tej osoby hotelarzowi przysługuje ustawowe prawo zastawu na rzeczach wniesionych. Ustawowe prawo zastawu dotyczy tylko rzeczy wniesionych przez gościa, które podlegają zajęciu. Prawo zastawu wygasa z momentem wyniesienia rzeczy z hotelu, chociażby nastąpiło to wbrew woli hotelarza. Co do zasady ustawowe prawo zastawu na rzeczach wniesionych podlega przepisom o ustawowym prawie zastawu wynajmującego. Przedawnienie roszczeń Art. 848 k.c. - roszczenie gościa hotelowego o naprawienie szkody wynikłej z uszkodzenia lub utraty rzeczy wniesionych do hotelu przedawnia się z upływem 6 miesięcy od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie, a w każdym razie z upływem 1 roku od dnia, w którym przestał korzystać z usług tego hotelu. Art. 851 k.c. - przedawnienie roszczeń hotelarza z tytułu należności za dostarczone mieszkanie, utrzymanie, usługi przedawniają się z upływem lat 2 - przepis ten stosuje się odpowiednio do przedsiębiorstw gastronomicznych.
2. Charakter prawny
3. Forma
4. Przedmiot / Inne cechy charakterystyczne
5a. Prawa i obowiązki ???
5b. Prawa i obowiązki ???
6. Zakończenie umowy (termin, wypowiedzenie, odstąpienie itd.)
7. Przedawnienie roszczeń

11. PORĘCZENIE (art. 876 - 887 K.C.)

1. Definicja	Poręczyciel zobowiązuje się wobec wierzyciela do wykonania zobowiązania na wypadek gdyby dłużnik nie wykonał swojego zobowiązania. Strony: - wierzyciel - poręczyciel Nie jest stroną umowy poręczenia dłużnik ze stosunku podstawowego. Umowa poręczenia nie zależy od zgody dłużnika i może być zawarta nawet wbrew jego woli.
2. Charakter prawny	- akcesoryjność - konsensualna - kauzalna (causa cavendi) - jednostronnie zobowiązującą
3. Forma	Oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie.
4. Przedmiot / Inne cechy charakterystyczne	Celem umowy poręczenia jest umocnienie odpowiedzialności dłużnika wobec wierzyciela. Poręczyciel nie może się uchylić od skutków prawnych swojego oświadczenia woli z powodu błędu wywołanego podstępnie przez dłużnika co do jego wypłacalności w dacie poręczenia. Zobowiązanie poręczyciela zależy od tego czy istnieje inny stosunek obligacyjny (zobowiązanie główne), z którego wynika wierzytelność (akcesoryjność poręczenia). Przedmiotem zobowiązania głównego może być zarówno świadczenie pieniężne jak i niepieniężne. Poręczenie może być ograniczone do części zobowiązania głównego albo do oznaczonej wysokości. Akcesoryjność przejawia się w następujący sposób: 1) nieważność zobowiązania głównego powoduje nieważność poręczenia, z wyjątkiem sytuacji określonej w art. 877 k.c. 2) umorzenie zobowiązania głównego powoduje wygaśnięcie poręczenia, niezależnie od tego, czy wygaśnięcie zobowiązania nastąpiło z zaspokojeniem wierzyciela, czy też bez zaspokojenia wierzyciela. Przesądzenie w procesie, iż dłużnik zwolniony został z długu z uwagi na to, że wierzyciel uzyskał zaspokojenie z majątku dłużnika, pociąga za sobą zwolnienie w tym zakresie od odpowiedzialności także poręczyciela tego długu 3) przeniesienie wierzytelności zabezpieczonej pociąga za sobą przeniesienie poręczenia. Jeżeli strony wyłączą przejście poręczenia, to poręczenie wygasa 4) o zakresie zobowiązania poręczyciela rozstrzyga każdoczesny zakres zobowiązania dłużnika, jednakże dłużni nie może przez czynność prawną dokonaną z wierzycielem po dokonaniu poręczenia zwiększać zobowiązania poręczyciela 5) poręczyciel może podnosić przeciwko wierzycielowi wszelkie zarzuty, które przysługują dłużnikowi (np. zarzut przedawnienia, braku wymagalności, zaspokojenia wierzyciela), w szczególności poręczyciel może potrącić wierzytelność przysługującą dłużnikowi względem wierzyciela. Poręczyciel nie traci tych zarzutów, nawet gdyby dłużnik zrzekł się ich albo uznał roszczenie wierzycieli. W umowie poręczenia możliwe jest także zastrzeżenie warunku rozwiązującego lub zawieszającego. Brak zdolności dłużnika W razie poręczenia za dług osoby, która nie mogła się zobowiązać z powodu braku zdolności do czynności prawnych, poręczyciel powinien spełnić świadczenie jako dłużnik główny, jeżeli w chwili poręczenia o braku zdolności tej osoby wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć. Dług przyszły Poręczyciel może poręczyć za dług przyszły, ale tylko do wysokości z góry oznaczonej. Poręczyciel może się zobowiązać do poręczenia bezterminowego za dług przyszły, z tym że poręczenie takie może być przed powstaniem długu odwołane w każdym czasie. Jeżeli nie dojdzie do powstania zobowiązania, za jakie poręczyciel udzielił wierzycielowi poręczenia, to w konsekwencji nie dojdzie do powstania zobowiązania z udzielonego poręczenia, co jest następstwem akcesoryjności umowy poręczenia. Odpowiedzialność poręczyciela Odpowiedzialność poręczyciela ma charakter zobiektywizowany i jest oparta na zasadzie ryzyka. Poręczenie powoduje nie tylko powstanie odpowiedzialności osobistej poręczyciela, ale również długu, tzn. obowiązku świadczenia na rzecz wierzyciela. Poręczyciel spełnia świadczenie własne, a nie dłużnika głównego. W braku odmiennego zastrzeżenia poręczyciel jest odpowiedzialny jest współdłużnik solidarny. Kilka osób może poręczyć za cudzy dług. W braku odmiennej umowy odpowiedzialność kilku poręczycieli jest taka jak współdłużników solidarnych, a zatem również stosunki między poręczycielami są normowane przez przepisy o solidarności. W takim wypadku poręczycielowi który uiścił dług, przysługuje w stosunku do pozostałych poręczycieli prawo regresu według przepisów o solidarności. Zakres poręczenia O zakresie zobowiązania poręczyciela decyduje każdoczesny zakres zobowiązania dłużnika. Oznacza to, że poręczyciel odpowiada za spełnienie świadczenia pierwotnego, a także za skutki niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, które wynikają z umowy lub ustawy. Jednakże czynność prawna dokonana przez dłużnika z wierzycielem po udzieleniu poręczenia nie może zwiększyć zobowiązania poręczyciela. Opóźnienie dłużnika Ze względu na to, że poręczyciel odpowiada jak współdłużnik solidarny, jego dług staje się wymagalny z chwilą, gdy dłużnik główny opóźnia się ze spełnieniem świadczenia. Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, to wierzyciel powinien zawiadomić o tym niezwłocznie poręczyciela. Od tej chwili wierzyciel może dochodzić świadczenia od dłużnika głównego i poręczyciela. Opóźnienie wierzyciela w zawiadomieniu poręczyciela o opóźnieniu się dłużnika głównego ze spełnieniem świadczenia nie wyłącza na podstawie art. 880 k.c. obowiązku wykonania zobowiązania przez poręczyciela. Ponaglenie wierzyciela Jeżeli termin płatności długu nie jest oznaczony albo jeżeli płatność długu zależy od wypowiedzenia, poręczyciel może po upływie 6 miesięcy od daty poręczenia, a jeżeli poręczył za dług przyszły - od daty powstania długu żądać, aby wierzyciel: 1) wezwał dłużnika do zapłaty albo 2) z najbliższym terminem dokonał wypowiedzenia. Jeżeli wierzyciel nie uczyni zadość powyższemu żądaniu, zobowiązanie poręczyciela wygasa. Zarzuty wobec wierzyciela Poręczyciel może podnieść przeciwko wierzycielowi wszelkie zarzuty, które przysługują dłużnikowi. W szczególności poręczyciel może potrącić wierzytelność przysługującą dłużnikowi względem wierzyciela. Poręczyciel nie traci powyższych zarzutów, nawet jeżeli dłużnik zrzekł się ich albo uznał roszczenie wierzyciela. W przypadku śmierci dłużnika poręczyciel nie może powoływać się na ograniczenie odpowiedzialności spadkobiercy wynikające z przepisów prawa spadkowego. Wezwanie dłużnika do zapłaty Jeżeli wierzyciel wytoczył powództwo przeciwko poręczycielowi, poręczyciel powinien niezwłocznie zawiadomić dłużnika i wezwać go do wzięcia udziału w sprawie. Jeżeli dłużnik nie weźmie udziału w sprawie, to nie może podnosić przeciwko poręczycielowi zarzutów, które mu przysługiwały przeciwko wierzycielowi, a których poręczyciel nie podniósł z tego powodu, że o nich nie wiedział. Zawiadomienie dłużnika o zapłacie Poręczyciel powinien niezwłocznie zawiadomić dłużnika o dokonanej przez siebie zapłacie długu, za który poręczył. Gdyby tego nie uczynił, a dłużnik zobowiązanie wykonał, nie może żądać od dłużnika zwrotu tego, co sam wierzycielowi zapłacił, chyba że dłużnik działała w złej wierze. Zawiadomienie poręczyciela o wykonaniu Jeżeli poręczenie udzielone zostało za wiedzą dłużnika, dłużnik powinien niezwłocznie zawiadomić poręczyciela o wykonaniu zobowiązania. Gdyby tego nie uczynił, poręczyciel który zaspokoił wierzyciela, może żądać od dłużnika zwrotu tego, co wierzycielowi zapłacił, chyba że działał w złej wierze. Wyzbycie się zabezpieczeń i dowodów Jeżeli wierzyciel wyzbył się zabezpieczenia wierzytelności albo środków dowodowych, ponosi on względem poręczyciela odpowiedzialność za wynikłą stąd szkodę.
5a. Prawa i obowiązki wierzyciela	Prawa wierzyciela: Obowiązki wierzyciela:
5b. Prawa i obowiązki poręczyciela	Prawa poręczyciela: Obowiązki poręczyciela:
6. Zakończenie umowy (termin, wypowiedzenie, odstąpienie itd.)
7. Przedawnienie roszczeń

12. UMOWA DAROWIZNY (art. 888 - 902 K.C.)

1. Definicja	Darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Strony: - darczyńca - obdarowany
2. Charakter prawny	- umożliwia dokonywanie przysporzeń majątkowych bez ekwiwalentu - konsensualna - jednostronnie zobowiązująca - jednocześnie występuje skutek rozporządzający - nieodpłatna, tj. brak ekwiwalentu ekonomicznego jako odpowiednika świadczenia darczyńcy
3. Forma	Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego (pod rygorem nieważności). Niezłożenie przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego nie musi skutkować nieważnością darowizny. Darowizna pomimo niezachowania formy aktu notarialnego dla oświadczenia darczyńcy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Oświadczenie obdarowanego może być złożone w formie dowolnej, także w sposób dorozumiany. Dla oświadczenia obdarowanego ustawodawca nie przewidział żadnej formy szczególnej, chyba że ze względu na przedmiot darowizny formy takiej wymagają przepisy szczególne. W niektórych przypadkach, ze względu na przedmiot darowizny, przepisy szczególne wymagają zachowania szczególnej formy dla oświadczeń obu stron.
4. Przedmiot / Inne cechy charakterystyczne	Zgodnie z art. 889 k.c. nie stanowią darowizny następujące przysporzenia: 1) gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami kodeksu 2) gdy ktoś zrzeka się prawa, które jeszcze nie nabył albo które nabył w taki sposób, że w razie zrzeczenia się prawo jest uważane za nienabyte
5a. Prawa i obowiązki darczyńcy	Obowiązki darczyńcy: 1) obowiązek wykonania darowizny w taki sposób, aby obdarowany uzyskał korzyść majątkową stanowiącą przedmiot darowizny. Darczyńca ponosi ograniczoną odpowiedzialność za szkody wynikające z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Darczyńca ponosi odpowiedzialność tylko za szkodę wyrządzoną z winy umyślnej lub z powodu rażącego niedbalstwa. 2) obowiązek zapłaty odsetek za opóźnienie, jeżeli opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Obdarowany może domagać się odsetek za opóźnienie dopiero od dnia wytoczenia powództwa, a nie od dnia wymagalności świadczenia. Darczyńca ponosi odpowiedzialność za wady rzeczy darowanej - bezpłatny charakter przysporzenia darczyńcy powoduje, że ponosi on łagodniejszą odpowiedzialność za wady rzeczy będącej przedmiotem darowizny. Odpowiedzialność darczyńcy jest ograniczona do naprawienia szkody jaka postała przez to, że darczyńca wiedząc o wadach, nie zawiadomił o nich obdarowanego w czasie właściwym. Darczyńca nie ponosi odpowiedzialności za wady rzeczy darowanej, gdy obdarowany mógł z łatwością wadę zauważyć. Prawa darczyńcy: 1) odwołanie darowizny Darczyńca ma prawo odwołać: - darowiznę niewykonaną. jeżeli: a) po zawarciu umowy jego stan majątkowy uległ takiej zmianie, że wykonanie darowizny nie może nastąpić bez uszczerbku dla jego własnego utrzymania odpowiednio do jego usprawiedliwionych potrzeb albo bez uszczerbku dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych b) obdarowany dopuścił się względem darczyńcy rażącej niewdzięczności - darowiznę wykonaną, tylko wtedy gdy obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Uprawnienie do odwołania darowizny przysługuje nie tylko darczyńcy, ale także innym osobom: - spadkobiercom darczyńcy, z powodu rażącej niewdzięczności tylko wtedy gdy: a) wskażą takie przyczyny na które mógł powołać się darczyńca, jeżeli w chwili śmierci sam był uprawniony do odwołania darowizny, albo b) obdarowany umyślnie pozbawił darczyńcę życia lub umyślnie wywołał rozstrój zdrowia, którego skutkiem była śmierć darczyńcy, gdy odwołanie darowizny nie nastąpiło za życia darczyńcy. Nie ma to natomiast zastosowania gdy darczyńca odwołał darowiznę i zmarł po dokonaniu tej czynności. Prawo osobiste darczyńcy nie wchodzi wówczas do spadku, gdyż zostało już przez darczyńcę wykonane. Po stronie darczyńcy powstaje roszczenie o zwrot przedmiotu odwołanej darowizny, które jako roszczenie majątkowe wchodzi do spadku po darczyńcy. - doradcy tymczasowemu ustanowionemu dla darczyńcy, względem którego toczy się postępowanie o ubezwłasnowolnienie - doradca tymczasowy może być ustanowiony, gdy sąd, przed którym toczy się postępowanie o ubezwłasnowolnienie, tak postanowił. Odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie (ad probationem). Odwołanie darowizny ze swej istoty rodzi skutek obligacyjny między darczyńcą a obdarowanym i w ramach tego stosunku na obdarowanym ciąży obowiązek zwrotu przedmiotu darowizny stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Od chwili zdarzenie uzasadniającego odwołanie darowizny, obdarowany ponosi odpowiedzialność na równi z bezpodstawnie wzbogaconym, który powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu. Darowizna nie może być odwołana: - gdy darczyńca obdarowanemu przebaczył - przebaczenie jest aktem uczuciowym o charakterze osobistym, dlatego też nie może być dokonane przez przedstawiciela ustawowego czy pełnomocnika. Do skuteczności przebaczenia wymagane jest aby darczyńca działał z dostatecznym rozeznaniem; - po upływie roku od dnia w którym uprawniony do odwołania darowizny dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego. Termin ten jest terminem zawitym. Po jego upływie wygasa również uprawnienie do odwołania darowizny, w tym także przez spadkobierców obdarowanego; - gdy czyni ona zadość obowiązkowi wynikającemu z zasad współżycia społecznego; - po śmierci obdarowanego, darczyńca lub jego spadkobierca nie mogą wówczas odwołać darowizny, nawet jeśli termin określony w art. 899 § 3 k.c. (rok od dnia w którym uprawniony do odwołania darowizny dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego) jeszcze nie upłynął. Przyczyną odwołania darowizny może być rażąca niewdzięczność obdarowanego a nie jego spadkobierców.
5b. Prawa i obowiązki obdarowanego	Prawa obdarowanego: 1) uprawnienie do żądania wykonania darowizny. Obowiązki obdarowanego: 1) obowiązek dostarczania darczyńcy środków, których mu brak do utrzymania odpowiadającego jego usprawiedliwionym potrzebom albo do wypełnienia ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych. Przesłanką powstania obowiązku po stronie obdarowanego jest popadnięcie darczyńcy w niedostatek po wykonaniu darowizny. Zakres obowiązku zależy od istniejącego jeszcze wzbogacenia oraz usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Obdarowany może zwolnić się od tego obowiązku, zwracając darczyńcy wartość wzbogacenia (upoważnienie przemienne). Z chwilą powzięcia wiadomości o popadnięciu w niedostatek przez darczyńcę, obdarowanego należy traktować jak wzbogaconego, który powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu. Popadnięcie darczyńcy w niedostatek nie stanowi natomiast podstawy do odwołania darowizny; wydaje się, że takie rozwiązanie jest uzasadnione ze względu na to, że obdarowany nie może trwać w ciągłej niepewności co do losów korzyści otrzymanej od darczyńcy. 2) Polecenie Obdarowany może mieć określone obowiązki, jeżeli darowizna została obciążona poleceniem (darowizna cum modo). W umowie darowizny można obciążyć obdarowanego obowiązkiem oznaczonego działania lub zaniechania. Obdarowany będzie zobowiązany do użycia uzyskanej korzyści na określone cele. Obciążenie takie może być ustanowione w interesie stron umowy darowizny lub w interesie innych podmiotów, jak również służyć realizacji celów społecznych. Nakładając na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, darczyńca nie czyni nikogo wierzycielem. Darczyńca, który wykonał zobowiązanie wynikające z umowy darowizny, może żądać wypełnienia polecenia, chyba że ma ono wyłącznie na celu korzyść obdarowanego. Po śmierci darczyńcy wypełnienia mogą żądać spadkobiercy darczyńcy, a jeżeli polecenie ma na względzie interes społeczny - także właściwy organ państwowy. Obdarowany może zwolnić się z takiego obowiązku przez wydanie przedmiotu darowizny w naturze w takim stanie, w jakim przedmiot ten się znajduje - przysługuje mu w tym zakresie upoważnienie przemienne. Dotyczy to jedynie sytuacji, kiedy wykonania polecenia żąda darczyńca lub jego spadkobiercy. Obdarowany może także odmówić wypełnienia polecenia, jednak tylko wtedy gdy jest to usprawiedliwione wskutek istotnej zmiany stosunków.
6. Zakończenie umowy (termin, wypowiedzenie, odstąpienie itd.)	Darowizna może być rozwiązana: 1) przez strony umowy darowizny, jeżeli darowizna nie została jeszcze wykonana (umową rozwiązującą) 2) przez sąd, jeżeli darowizna ze względu na wartość świadczenia i brak uzasadnionych pobudek jest nadmierna, a została dokonana przez osobę, która została następnie ubezwłasnowolniona z żądaniem rozwiązania darowizny może wystąpić przedstawiciel ustawowy osoby ubezwłasnowolnionej. Rozwiązania umowy darowizny nie można żądać po upływie dwóch lat od jej wykonania. Jest to termin zawity. W odniesieniu do darowizn niewykonanych przepisy nie przewidują takiego ograniczenia. Rozwiązanie darowizny ma skutek wsteczny i powoduje powstanie po stronie obdarowanego obowiązku zwrotu przedmiotu darowizny stosowanie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.
7. Przedawnienie roszczeń	x

13. PRZEKAZANIE NIERUCHOMOŚCI (ART. 902¹ - 902² K.C.)

1. Definicja	Przez umowę przekazania nieruchomości właściciel nieruchomości zobowiązuje się nieodpłatnie przenieść na gminę albo na Skarb Państwa jej własność. Strony: - właściciel nieruchomości - nabywca nieruchomości - gmina albo Skarb Państwa Skarb Państwa może zawrzeć umowę przekazania nieruchomości, gdy gmina miejsca położenia całej albo części nieruchomości nie skorzystała z zaproszenia do jej zawarcia w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia zaproszenia przez właściciela nieruchomości.
2. Charakter prawny	- jednostronnie podmiotowo kwalifikowana (nabywcą nieruchomości może być tylko gmina albo Skarb Państwa) - nieodpłatna - konsensualna - jednostronnie zobowiązująca
3. Forma
4. Przedmiot / Inne cechy charakterystyczne	Bezpośrednią przyczyną wprowadzenia tej umowy do kodeksu cywilnego było uchylenie art. 179 k.c. przez Trybunał Konstytucyjny który regulował wyzbycie się własności nieruchomości poprzez jednostronną czynność prawną - zrzeczenie. Przedmiotem świadczenia w umowie przekazania nieruchomości jest własność nieruchomości. Świadczenie będące przedmiotem umowy przekazania nieruchomości polega na nieodpłatnym przeniesieniu własności. Jeżeli strony nie postanowiły inaczej, właściciel przekazujący nieruchomość nie ponosi odpowiedzialności za jej wady.
5a. Prawa i obowiązki ???
5b. Prawa i obowiązki ???
6. Zakończenie umowy (termin, wypowiedzenie, odstąpienie itd.)
7. Przedawnienie roszczeń

14. RENTA (art. 903 - 907 K.C.)

1. Definicja	Przez umowę renty jedna ze stron zobowiązuje się względem drugiej do określonych świadczeń okresowych w pieniądzu lub w rzeczach oznaczonych tylko co do gatunku.
2. Charakter prawny	- jednostronnie zobowiązująca - konsensualna - odpłatna (świadczenia okresowe na rzecz uprawnionego są wypłacane w zamian za złożony przez niego kapitał) lub nieodpłatna
3. Forma	Umowa renty powinna być dla celów dowodowych stwierdzona pismem. Jednakże w wypadku zawarcia umowy renty nieodpłatnej wymagana jest pod rygorem nieważności forma aktu notarialnego. Podobnie, w przypadku zawarcia umowy renty odpłatnej, polegającej na przeniesieniu na zobowiązanego do świadczenia rat rentowych prawa własności nieruchomości (użytkowania wieczystego), powinna być dochowana pod rygorem nieważności szczególna forma aktu notarialnego.
4. Przedmiot / Inne cechy charakterystyczne	Umowa renty polega na zagwarantowaniu prawnej podstawy otrzymywania przez uprawnionego środków utrzymania (alimentacyjna funkcja renty). W konstrukcji prawnej umowy renty wyróżnia się ogólne uprawnienie do renty i uprawnienia szczególne do oznaczonych, kolejnych świadczeń rentowych. 1) ogólne uprawnienie do renty jest świadczeniem osobistym, tj. związanym ściśle z osobą uprawnionego. Z uwagi na to prawo do renty nie ulega przedawnieniu. Przedawniają się natomiast po upływie 3 lat roszczenia o poszczególne świadczenia rentowe (raty rentowe) 2) uprawnienia szczególne do kolejnych świadczeń rentowych - ich byt zależy od istnienia ogólnego umownego prawa do renty, choć ich los prawny jest w pewnym zakresie (np. jeśli chodzi o przedawnienie) samodzielny. Zgodnie z art. 906 k.c., do renty ustanowionej za wynagrodzeniem stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży, zaś do renty ustanowionej bez wynagrodzenia stosuje się przepisy o darowiźnie. Przedmiotem zobowiązania rentowego (świadczeniem głównym) są powtarzające się (okresowe) wpłaty sum pieniężnych lub świadczenie rzeczy oznaczonych gatunkowo. Skutki prawne Regulacja skutków zawarcia umowy renty jest bardzo ogólna. Ustawodawca odsyła do przepisów o sprzedaży albo darowiźnie. Gdy renta została ustanowiona jako odpłatna, uprawniony do świadczeń okresowych odpowiada wobec drugiej strony umowy za wykonanie swego świadczenia według zasad odnoszących się do umowy sprzedaży, w tym odpowiada z tytułu rękojmi za wady rzeczy, gdy przedmiotem jego świadczenia było przeniesienia na kontrahenta (wypłacającego rentę) własności rzeczy. W przypadku, gdy renta jest nieodpłatna, obowiązki umowne ciążą tylko na stronie zobowiązanej do spełnienia świadczenia rentowego. Terminy płatności Zgodnie z art. 904 k.c., jeżeli nie oznaczono inaczej terminów płatności renty, rentę pieniężną należy płacić miesięcznie z góry, a rentę polegając na świadczeniach w rzeczach oznaczonych tylko co do gatunku należy uiszczać w terminach wynikających z właściwości świadczenia i celu renty. Śmierć uprawnionego Jeżeli uprawniony dożył dnia płatności renty płatnej z góry, należy mu się całe świadczenie przypadające za dany okres. Renta płatna z dołu powinna być zapłacona za czas do dnia, w którym obowiązek ustał. Renta pozaumowna Przepisy art. 903 i następne k.c. na mocy art. 907 § 1 k.c. stosuje się w braku przepisów szczególnych także w wypadku, gdy renta wynika ze źródeł pozaumownych. Oprócz podstawy umownej, tytułem prawa do renty może być: 1) przepis ustawy (renty alimentacyjne przewidziane w k.r.o.) 2) jednostronne oświadczenie woli (np. testament zawierający odpowiedni zapis). Ponadto obok umowy renty podstawą świadczeń rentowych może być inna umowa, np. umowa dożywocia czy darowizny. Jeżeli obowiązek płacenia renty wnika z ustawy, każda ze stron może w razie zmiany stosunków żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty, chociażby wysokość renty i czas jej trwania były ustalone w orzeczeniu sądowym lub w umowie. W przypadkach uregulowanych przepisami ustawowymi, które przyznają prawo do renty, świadczenia rentowe mogą ulec kapitalizacji, tj. zastąpieniu prawa do rat rentowych przez jednorazowe świadczenie stanowiące równowartość renty jako całości.
5a. Prawa i obowiązki ???
5b. Prawa i obowiązki ???
6. Zakończenie umowy (termin, wypowiedzenie, odstąpienie itd.)	Renta może być ustanowiona jako renta dożywotnia (na okres życia uprawnionego rencisty). Termin końcowy obowiązku spełniania świadczenia rentowego może być także oznaczony w inny sposób. Z chwilą nadejścia takiego terminu obowiązek ten wygasa, a stosunek prawny renty ulega zakończeniu. Obowiązek spełniania świadczenia rentowego wygasa z chwilą śmierci rencisty, co jest związane z osobistym charakterem uprawnienia do renty. Umowa renty nieodpłatnej może wygasnąć przez odwołanie złożone przez świadczącego rentę, w przypadku gdy po zawarciu umowy jego stan majątkowy uległ takiej zmianie, że wykonanie renty nie może nastąpić: 1) bez uszczerbku dla jego własnego utrzymania odpowiednio do jego usprawiedliwionych potrzeb albo 2) bez uszczerbku dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych.
7. Przedawnienie roszczeń

15. DOŻYWOCIE (art. 908 - 916 K.C.)

1. Definicja	Właściciel nieruchomości zobowiązuje się do przeniesienia jej własności na nabywcę a nabywca nieruchomości zobowiązuje się do zapewnienia dożywotniego utrzymania zbywcy, ewentualnie osobie bliskiej tego podmiotu (dożywotnikowi) Strony: - zbywca nieruchomości - nabywca nieruchomości Zbywcą może być wyłącznie osoba fizyczna, zaś nabywcą może być tak osoba fizyczna jak i prawna. Beneficjentem umowy o dożywocie (dożywotnikiem), a więc osobą względem której nabywca nieruchomości jest zobowiązany zapewnić utrzymanie, może być sam zbywca nieruchomości lub osoba (osoby) mu bliska.
2. Charakter prawny	- wzajemna - o podwójnym skutku (zobowiązująco-rozporządzającym) - konsensualna - kauzalna - odpłatna
3. Forma
4. Przedmiot / Inne cechy charakterystyczne	Dożywocie służy uregulowaniu stosunków w zakresie alimentacji. Jeśli strony nie określą bliżej treści świadczenia nabywcy nieruchomości, obowiązany jest on do przyjęcia uprawnionego do siebie jako domownika, dostarczenia mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnienia odpowiedniej pomocy i pielęgnowania w chorobie oraz sprawienia własnym kosztem pogrzebu odpowiadającego zwyczajom miejscowym. Możliwe jest także określenie tych świadczeń w postaci renty. Jeżeli w umowie o dożywocie nabywca nieruchomości zobowiązał się obciążyć ją na rzecz zbywcy użytkowaniem, którego wykonanie jest ograniczone do części nieruchomości, służebnością mieszkania lub inną służebnością osobistą albo spełniać powtarzające się świadczenia w pieniądzach lub w rzeczach oznaczonych co do gatunku, użytkowanie, służebność osobista oraz uprawnienie do powtarzających się świadczeń należą do treści praw dożywocia. Przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie następuje z jednoczesnym obciążeniem nieruchomości prawem dożywocia. Do takiego obciążenia stosuje się odpowiednio przepisy o prawach rzeczowych ograniczonych. Prawo dożywocia jest prawem majątkowym o ściśle osobistym charakterze. Prawo dożywocia jest niezbywalne i nie podlega dziedziczeniu. Prawo dożywocia wygasa wraz ze śmiercią uprawnionego. Gdy zostało ustanowione na rzecz kilku osób w razie śmierci jednej z tych osób ulega odpowiedniemu zmniejszeniu. Zamiana na dożywotnią rentę Prawo dożywocia wiąże się z koniecznością utrzymywania osobistych kontaktów między zobowiązanym (właścicielem nieruchomości) a dożywotnikiem. Prawo dożywocia wykonywać można w nieskrępowany sposób tylko wówczas gdy stosunki między stronami nie są obciążone konfliktem. Dlatego też, jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron żeby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności, sąd na żądanie jednej z nich zamieni wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień. Ponadto, jeżeli zobowiązany z tytułu umowy o dożywocie zbył otrzymaną nieruchomość, dożywotnik może żądać zamiany prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tego prawa.
5a. Prawa i obowiązki zbywcy nieruchomości
5b. Prawa i obowiązki nabywcy nieruchomości zobowiązanego z tytułu umowy dożywocia
6. Zakończenie umowy (termin, wypowiedzenie, odstąpienie itd.)	W wypadkach wyjątkowych sąd może na żądanie zobowiązanego lub dożywotnika, jeżeli dożywotnik jest zbywcą nieruchomości, rozwiązać umowę o dożywocie. Bezskuteczność względna dożywocia Osoba względem której ciąży na dożywotniku ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać uznania umowy o dożywocie za bezskuteczną w stosunku do niej, jeżeli wskutek tej umowy dożywotnik stał się niewypłacalny. Uprawnienie to przysługuje bez względu na to, czy dożywotnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli oraz bez względu na czas zawarcia umowy. Uznania umowy o dożywocie za bezskuteczną nie można żądać po upływie 5 lat od daty tej umowy.
7. Przedawnienie roszczeń

16. UGODA (art. 917 - 918 K.C.)

1. Definicja	Ugoda jest umową przez którą strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu aby: 1) uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku, np. uznanie kwestionowanego wcześniej roszczenia lub 2) zapewnić ich wykonanie, np. zrzeczenie się zarzutu przedawnienia, zmiana miejsca i czasu wykonania zobowiązania na bardziej dogodne dla dłużnika albo 3) uchylić spór istniejący lub mogący powstać między nimi.
2. Charakter prawny	- wzajemna - konsensualna - należy do umów ustalających, tzn. zmierza do przekształcenia istniejącego między stronami stosunku prawnego
3. Forma	Zawarcie ugody nie wymaga zachowania formy szczególnej. Wymóg zachowana formy szczególnej może wynikać z treści ugody, co oznacza, że ugoda powinna być zawarta w takiej formie, jakiej wymaga czynność prawna objęta treścią ugody.
4. Przedmiot / Inne cechy charakterystyczne	Ugoda nie prowadzi do powstania nowego stosunku prawnego między stronami. Jest umową, która modyfikuje istniejący już między stronami stosunek cywilnoprawny. Przyjmuje się, że ugoda może być zawarta także w razie sporu albo niepewności co do istnienia między stronami określonego stosunku prawnego. Zawarcie ugody Granice dopuszczalnej swobody kształtowania treści ugody wyznaczone są przepisami dotyczącymi kształtowania treści czynności prawnych. Ugoda nie może być sprzeczna z: 1) ustawą oraz 2) zasadami współżycia społecznego. Nie może mieć również na celu obejścia ustawy. Błąd W przypadku ugody ustawodawca przewidział jedynie szczególne unormowanie dotyczące przesłanek błędu jako wady oświadczenia woli. Zgodnie z art. 918 § 1 k.c. uchylenie się od skutków prawnych ugody zawartej pod wpływem błędu jest dopuszczalne przy spełnieniu łącznie następujących przesłanek: 1) błąd dotyczy stanu faktycznego, który według treści ugody strony uważały za niewątpliwy, a 2) spór albo niepewność nie powstałyby, gdyby w chwili zawarcia ugody strony wiedziały o prawdziwym stanie rzeczy (błąd subiektywnie istotny). Nie można uchylić się od skutków prawnych ugody z powodu odnalezienia dowodów co do roszczeń, których ugoda dotyczy. Uprawnienie takie przysługuje, gdy ugoda została zawarta w złej wierze. Oznacza to, że strona która chce uchylić się od skutków prawnych złożonego oświadczenia, musi wykazać, że druga strona wiedziała o istnieniu dowodów dotyczących roszczeń, które są przedmiotem ugody i nie poinformowała o tym przed zawarciem ugody.
5a. Prawa i obowiązki ???
5b. Prawa i obowiązki ???
6. Zakończenie umowy (termin, wypowiedzenie, odstąpienie itd.)
7. Przedawnienie roszczeń

17. PRZYRZECZENIE PUBLICZNE (art. 919 - 921 K.C.)

1. Definicja	Przyrzeczeniem publicznym jest uczynione publicznie przyrzeczenie nagrody za określone zachowanie się.
2. Charakter prawny	- źródłem zobowiązania w przyrzeczeniu publicznym jest jednostronna czynność prawna przyrzekającego (teoria policytacyjna)
3. Forma	- oświadczenie woli przyrzekającego powinno być złożone publicznie
4. Przedmiot / Inne cechy charakterystyczne	Ten kto przez przyrzeczenie publiczne przyrzekł nagrodę za wykonanie oznaczonej czynności zobowiązany jest przyrzeczenia dotycz mać. Publiczny charakter przyrzeczenia polega na tym, że oświadczenie przyrzekającego składane jest w taki sposób, ze może ono dotrzeć do nieograniczonej liczby nieoznaczonych osób (np. za pomocą środków masowego przekazu). Uznaniu go za uczynione publicznie sprzeciwia się skierowanie oświadczenia przyrzekającego do określonej, indywidualnie oznaczonej osoby, która może ubiegać się o nagrodę. Jednak jeżeli przyrzekający wskazał takie osoby za pomocą pewnej ogólnej właściwości, to okoliczność, że na tej podstawie mogą one zostać zindywidualizowane, nie stanowi przeszkody do uznania przyrzeczenia za skierowane do nieoznaczonych osób. Czynnością, za której wykonanie przyrzeczono nagrodę, może być każde zachowanie lub efekt działalności ludzkiej, np. nagroda za znalezienie zgubionego zwierzęcia lub rzeczy, czy nagroda za udzielenie informacji na określony temat. Nagroda Nagroda za wykonanie określonej czynności może zostać oznaczona w postaci: 1) określonej sumy pieniężnej lub 2) jakiejkolwiek korzyści majątkowej. Uprawnienie do określenia rodzaju, liczby i wysokości nagrody przysługuje przyrzekającemu. Codo zasady rodzaj i wysokość nagrody są oznaczone już w chwili składania przyrzeczenia publicznego. Przyrzekający może ograniczyć się do tego, że wskaże jedynie podstawy do określenia wysokości nagrody po wykonaniu czynności lub zastrzeże, że nagroda zostanie określona przez niego lub osobę trzecią już po złożeniu przyrzeczenia. Oświadczenie przyrzekającego Publiczne złożenie oświadczenia skutkuje powstaniem stanu związania składającego przyrzeczenie. Składający przyrzeczenie może sam określić czas związania przez podanie terminu do wykonania oznaczonej czynności. Jeżeli termin ten nie został oznaczony, to przyrzekający jest związany swym świadczeniem dopóki czynność nie zostanie wykonana. Przyrzekający może przyrzeczenie odwołać, jeżeli w przyrzeczeniu nie był oznaczony termin wykonania czynności ani nie było zastrzeżenia, że przyrzeczenie jest nieodwołalne. Do powstania stosunku zobowiązaniowego z tytułu przyrzeczenia publicznego, obok oświadczenia złożonego przez przyrzekającego, konieczne jest wykonanie czynności za którą została przyrzeczona nagroda. Kilku wykonawców Publiczny charakter przyrzeczenia może doprowadzić do sytuacji, w której czynność została wykonana przez kilka osób. Przyrzekający może sam określić zasady rozdzielenia nagrody, jeśli przewiduje, że czynność może zostać wykonana przez kilka osób. Brak określenia zasad rozdzielenia nagrody uzasadnia zastosowanie przepisu art. 920 k.c. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli: 1) kilka osób wykonało czynność niezależnie od siebie: a) każdej z nich należy się nagroda w pełnej wysokości, chyba że przyrzekający przyrzekł tylko jedną nagrodę b) jeżeli przyrzeczono tylko jedną nagrodę, to otrzyma ją osoba która pierwsza się zgłosi, a w razie gdyby zgłosiło się jednocześnie kilka osób, to nagroda przysługuje osobie, która pierwsza czynność wykonała 2) kilka osób wykonało czynność wspólnie: a) nagroda przysługuje wszystkim współwykonawcom czynności b) w razie sporu co do sposobu podziału nagrody między współwykonawców czynności mogą oni żądać, aby nagroda została odpowiednio podzielona przez sąd. Konkurs Szczególnym przypadkiem przyrzeczenia publicznego jest przyrzeczenie nagrody konkursowej. Jest to przyrzeczenie nagrody za najlepsze dzieło lub za najlepszą czynność. Publiczne przyrzeczenie nagrody konkursowej jest skuteczne tylko wtedy, gdy w przyrzeczeniu został zastrzeżony termin, w ciągu którego można ubiegać się o nagrodę. Oznacza to, że publiczne przyrzeczenie nagrody konkursowej ma charakter nieodwołalny. Ocena, czy i które dzieło lub czynność zasługuje na nagrodę, należy do przyrzekającego, chyba że w przyrzeczeniu nagrody inaczej zastrzeżono. Zwykle przyrzekający określa w przyrzeczeniu zasady wyłaniania najlepszego dzieła lub czynności (regulamin konkursu i zasady przyznawania nagród), często równie powołuje w tym celu odpowiednie jury. Zobowiązanym do wypłacenia nagrody jest nie ten, kto zajmuje się organizowaniem konkursu, lecz ten, kto przyrzeka nagrodę. Jeżeli przedmiotem konkursu było wykonanie określonego dzieła, to przyrzekający nagrodę może nabyć własność nagrodzonego dzieła tylko wtedy, gdy zastrzegł to w przyrzeczeniu. Odnosi się to również do nabycia przez przyrzekającego praw autorskich lub praw wynalazczych przysługujących twórcy oznaczonego dzieła. Nabycie własności dzieła (praw autorskich lub praw wynalazczych) następuje z chwilą wypłacenia nagrody zwycięzcy konkursu.
5a. Prawa i obowiązki przyrzekającego
5b. Prawa i obowiązki ???
6. Zakończenie umowy (termin, wypowiedzenie, odstąpienie itd.)	Odwołanie przyrzeczenia publicznego Przyrzeczenie publiczne może zostać odwołane. Odwołanie przyrzeczenia publicznego musi nastąpić przez ogłoszenie publiczne i to w taki sam sposób, w jaki przyrzeczenie zostało złożone. Przyrzekający nie może skorzystać z uprawnienia do odwołania przyrzeczenia publicznego jeżeli: 1) przyrzekający w swoim przyrzeczeniu publicznym zastrzegł, że jest ono nieodwołalne 2) przyrzekający w przyrzeczeniu publicznym oznaczył termin wykonania czynności. Skutkiem odwołania przyrzeczenia jest ustanie stanu związania przyrzekającego. Odwołanie przyrzeczenia nie jest jednak skuteczne względem osoby, która wcześniej czynność wykonała. Osoba taka zachowuje prawo do nagrody. Osoby, które jedynie podjęły działania zmierzające do wykonania czynności (nawet jeśli poniosły określone koszty), jak również osoby, które wykonały czynność po odwołaniu przyrzeczenia, nie mają roszczenia do przyrzekającego o zwrot kosztów ani o nagrodę. Roszczenia takie nie przysługują nawet, jeśli osoby podejmujące działania zmierzające do wykonania czynności nie wiedziały o odwołaniu przyrzeczenia.
7. Przedawnienie roszczeń

18. PRZEKAZ (art. 921¹ - 921⁵ K.C.)

1. Definicja	W myśl art. 921^1 k.c., kto przekazuje drugiemu (odbiorcy przekazu) świadczenie osoby trzeciej (przekazanego), upoważnia tym samym odbiorcę przekazu do przyjęcia, a przekazanego do spełnienia świadczenia na rachunek przekazującego. Strony: - przekazujący - przekazany - odbiorca przekazu Relacje przy umowie przekazu - przekazujący - przekazany -> upoważnienie do świadczenia (stosunek pokrycia) - przekazujący - odbiorca przekazu -> upoważnienie do odbioru (stosunek waluty) - przekazany - odbiorca przekazu -> po przyjęciu przekazu (stosunek zapłaty)
2. Charakter prawny
3. Forma	Upoważnienie przekazującego może być złożone w formie dowolnej, zarówno odbiory przekazu jak i przekazanemu.
4. Przedmiot / Inne cechy charakterystyczne	Instytucja przekazu pozwala na korzystanie z zastępstwa w wykonywaniu zobowiązań i pozwala uniknąć dwukrotnego spełniania świadczeń. Przekaz obejmuje dwa upoważnienia: 1) upoważnienie dla przekazanego do spełnienia świadczenia na rachunek przekazującego 2) upoważnienie dla odbiory przekazu do odebrania świadczenia od przekazanego. Stosunek waluty Stosunek waluty istniejący między przekazującym a odbiorcą przekazu może wynikać z jakiegokolwiek zdarzenia prawnego i oznacza, że przekazujący jest zobowiązany wobec odbiorcy przekazu do spełnienia świadczenia. Stosunek pokrycia Stosunek pokrycia jest to stosunek prawny istniejący między przekazującym i przekazanym i polega na tym, że przekazany ma wobec przekazującego obowiązek spełnienia świadczenia. Spełnienie świadczenia przez przekazanego (we własnym imieniu i na rachunek przekazującego) na rzecz odbiorcy przekazu ma ten skutek, że wygasa zobowiązanie przekazującego wobec odbiorcy przekazu (umorzenie zobowiązania ze stosunku waluty), tak jakby świadczenie zostało spełnione przez przekazującego. Realizacja przez odbiorcę przekazu upoważnienia do przyjęcia świadczenia (we własnym imieniu i na rachunek przekazującego) prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania przekazanego wobec przekazującego (umorzenie zobowiązania ze stosunku pokrycia). Przekazany jako dłużnik przekazującego Z przekazu nie wynika obowiązek przekazanego wobec przekazującego do spełnienia świadczenia. Przekazany jest jedynie upoważniony do spełnienia świadczenia na rzecz odbiorcy. Tylko w sytuacji, gdy przekazany jest dłużnikiem przekazującego co do przekazanego świadczenia (tzw. przekaz w dług), ma obowiązek zadośćuczynienia przekazowi. Przyjęcie przekazu Przyjęcie przekazu następuje przez oświadczenie woli złożone odbiorcy przekazu przez przekazanego. Oświadczenie takie może być złożone w dowolnej formie. Przyjęcie przekazu (czynność prawna zobowiązująca) prowadzi do nawiązania stosunku prawnego (stosunek zapłaty) między przekazanym a odbiorcą przekazu, na podstawie którego przekazany ma obowiązek spełnienia świadczenia określonego w przekazie. Przyjęcie przekazu jest czynnością prawną przysparzającą (zobowiązanie przekazanego wobec odbiorcy przekazu), ale abstrakcyjną. Przekazany nie może powoływać się na zarzuty, jakie wynikają ze stosunku prawnego łączącego go z przekazującym - stosunek pokrycia, ani na zarzuty służące przekazującemu wobec odbiorcy przekazu ze stosunku waluty. Przekazany może powoływać się jedynie na zarzuty wynikające z treści przekazu, jak też na zarzuty, które przysługują mu osobiście względem odbiorcy przekazu. Roszczenia odbiorcy przekazu, które przysługują mu wobec przekazanego, z tytułu przyjęcia przekazu, przedawniają się z upływem roku.
5a. Prawa i obowiązki ???
5b. Prawa i obowiązki ???
6. Zakończenie umowy (termin, wypowiedzenie, odstąpienie itd.)	Odwołanie Przekaz może zostać odwołany. Odwołanie przekazu jest skuteczne, jeżeli przekazujący dokonał odwołania: 1) przed przyjęciem przekazu przez przekazanego lub 2) przed spełnieniem przez niego świadczenia. Oświadczenie woli o odwołaniu przekazu przekazujący powinien złożyć przekazanemu lub odbiorcy przekazu.
7. Przedawnienie roszczeń

---