Skorupa kontynentalna
skorupa stara, wchodząca (obok skorupy oceanicznej) w skład skorupy ziemskiej, charakteryzująca się dużą miąższością - 35-40 km, pod młodymi górami nawet do 90 km - gęstością 2,8 g/cm3, składa się z warstw: bazaltowej, granitowej i warstwy skał osadowych.
Czy prawdą jest zdanie: „Skorupa oceaniczna składa się z takich sam skał jak skorupa kontynentalna tylko ma inną grubość”?
nie, ponieważ zewnętrzna warstwa skorupy oceanicznej, zwana SIMA składa się ze skał bogatych w krzem i magnez (warstwa bazaltowa), a skorupy kontynentalnej - SIAL składa się z krzemu i aluminium (warstwa granitowa), która leży na SIMA-ie; skorupa kontynentalna ma także inną gęstość - 2,8 g/cm3 od skorupy oceaniczne - 3,0 g/cm3
Astenosfera to:
warstwa w górnej części płaszcza Ziemi o średniej grubości około 100 km, występująca na zmiennej głębokości 50-350 km, bezpośrednio poniżej skorupy ziemskiej; charakteryzuje się spadkiem prędkości fal sejsmicznych, związanym z występowaniem skał w stanie częściowego stopnienia; odznacza się plastycznością umożliwiającą przesuwanie się po niej płyt litosferycznych, co jest istotą tektoniki płyt.
Ruchy izostatyczne to:
(diastrofizm) pionowe ruchy skorupy ziemskiej, dążące do przywrócenia równowagi; związane są z przeciążeniem i odciążeniem skorupy ziemskiej, zmianą gęstości i miąższości litosfery; np. topnienie lodowców, zmiany ilości wody w morzach, erozja, itp.
Ruchy orogeniczne:
(diastrofizm) ruchy poziome skorupy ziemskiej, spowodowane ścieraniem się płyt litosfery; inaczej ruchy w wyniku których w miejscu dawnych zbiorników morskich, będących strefami znacznej akumulacji powstają łańcuchy górskie;
Przyczyny ruchów orogenicznych:
prądy konwekcyjne, czyli przepływy uplastycznionej materii w płaszczu Ziemi, wymuszone przez różnice temperatur; gorąca materia wznosi się ku powierzchni, następnie przemieszcza się poziomo, po czym pogrąża się
Ryft jest to:
typ rowu tektonicznego o rozciągłości setek lub nawet tysięcy km, ograniczony równoległymi do siebie uskokami, powstający przez rozciąganie skorupy ziemskiej; występują w obrębie kontynentów (ryfty śródkontynentalne), gdzie mogą wskazywać miejsce ich przyszłego rozpadu i wzdłuż grzbietów śródoceanicznych, gdzie są strefą wydobywania się magmy na powierzchnię i rozszerzanie dna oceanicznego; towarzyszą im wyraźne obniżenia terenu - doliny ryftowe
Proces subdukcji polega na:
przesuwaniu się płyty litosferycznej oceanicznej pod inną płytę oceaniczną lub pod płytę kontynentalną i stopniowym pogrążaniu jej w płaszczu Ziemi, gdzie skały ulegają przetopieniu wskutek znacznego wzrostu temperatury
Sudety zostały wypiętrzone podczas orogenezy:
hercyńskiej
Hipocentrum jest to:
ognisko trzęsienia ziemi, miejsce (strefa) wewnątrz skorupy ziemskiej, w którym nastąpiło przemieszczeni mas skalnych i skąd rozchodzą się fale sejsmiczne
Obszary asejsmiczne to: obszary, na których trzęsienia ziemi prawie nie występują, pokrywają się one z miejscami występowania starych tarcz prekambryjskich, występują np. w Niemczech, Wschodniej Europie, Kanadzie, Brazylii, Zjednoczonych Emiratach Arabskich.
Do obszarów sejsmicznych należą: obszary o współcześnie kształtującej się rzeźbie powierzchni ziemi i intensywnie zachodzących procesach geologicznych (tektonicznych, orogenicznych, wulkanicznych), pokrywają się z granicami płyt litosfery, przykładami obszarów sejsmicznych są: pas pacyficzny — wokół wybrzeży Pacyfiku (Chile, Indonezja, wyspy japońskie, zachodnie wybrzeża Ameryki Północnej i Południowej) oraz pas równoleżnikowy — od Basenu Morza Śródziemnego na wschód przez Azję Mniejszą, Iran, Pamir, Himalaje, Birmę, aż na wyspy Malajskie
Linia biegu warstwy jest to: linia przecięcia powierzchni warstwy z płaszczyzną poziomą.
BIEG WARSTWY: kąt zawarty pomiędzy kierunkiem N, a linią biegu mierzony w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara .
Linia upadu warstwy jest to: linia prostopadła do linii biegu warstwy leżąca na powierzchni warstwy.
UPAD WARSTWY: kąt zawarty między płaszczyzną poziomą, a powierzchnią warstwy mierzony w płaszczyźnie prostopadłej do linii biegu.
Płaszczowina jest to: nasunięcie o charakterze regionalnym, powstałe w wyniku silnych nacisków bocznych, przemieszczone mniej więcej poziomo na odległość znacznie większą od miąższości płaszczowiny (od kilku do ponad 200 km). Kierunek fałdów jest zgodny ze zwrotem dominującego nacisku.
Naszkicuj zrąb i rów tektoniczny.
rów tektoniczny - rodzaj obniżenia geologicznego, obejmujący wąski i podłużny fragment skorupy ziemskiej, który zapadł się wzdłuż równoległych do siebie uskoków normalnych.
zrąb tektoniczny część skorupy, która została wypiętrzona i znajduje się ponad rowem
Kaldera jest to: wielkie, przeważnie koliste zagłębienie w szczytowej części wulkanu, w którym znajduje się nowy stożek z kraterem. Powstaje wskutek gwałtownej eksplozji, niszczącej górną część stożka wulkanicznego, albo wskutek osiadania spowodowanego zapadaniem się stropu komory pomagmowej wraz z środkową częścią stożka wulkanicznego.
Współczesne wulkany występują w rejonach: wzdłuż rowów oceanicznych w ryftach oceanicznych, w miejscach, gdzie z płaszcza Ziemi przez szczeliny wydobywa się magma, w strefach subdukcji, gdzie jedna płyta podsuwa się pod drugą (rejon zw. ognistym pierścieniem Pacyfiku), w miejscach aktywnych sejsmicznie położonych z dala od granic płyt (Hawaje, Azory, wyspy Galapagos oraz Wysp Towarzystwa).
Ogół procesów geologicznych polegających na podziemnym przemieszczaniu się magmy i jej zastyganiu w obrębie dolnej skorupy ziemskiej i górnego płaszcza nosi nazwę: plutonizm
20. Intruzja jest to: ciało skalne występujące w obrębie skał starszych pod powierzchnią ziemi lub w obrębie płaszcza górnego. Wyróżniamy intruzje zgodne - powstają jeśli magma wciska się pomiędzy pokłady skalne zgodnie z powierzchniami strukturalnymi (sille, lakolity, lopolity) oraz intruzje niezgodne - powstają w poprzek powierzchni strukturalnych (batolity, dajki, żyły, pni
21.Tufy są to: skały zwięzłe, składające się z popiołu wulkanicznego z domieszkami frakcji grubszych-lapilli i bomb wulkanicznych. Wykazują złą selekcje i brak warstwowania, mają dużą porowatość i niewielki ciężar. W Polsce występują na obszarach, gdzie występują skały wulkaniczne np tzw. tuf filipowicki w okolicach Krzeszowic m.in. w Filipowiczach.
22.Intruzja magmowa, ograniczona równoległymi ścianami, usytuowanymi zgodnie z powierzchniami strukturalnymi w skałach to: sille(żyły pokładowe), lakolity, lopolity
23.Intruzja w formie żyły biegnącej w poprzek warstw skalnych: dajki(żyły pokładowe), batolity
24.Batolit to: intruzja niezgodna w formie żyły biegnąca w poprzek warstw skalnych ciągnąca się na duże odległości, zbudowana najczęściej z granitów lub granodiorytów
25.Skały metamorficzne powstały w wyniku: przekształceń skał osadowych lub magmowych pod wpływem wysokiej temperatury i ciśnienia, wyższe niż na powierzchni Ziemi
26.Pływy to: okresowy pionowy ruch wody morskiej, wywołany siłami przyciągania Księżyca i w mniejszym stopniu Słońca. Cząsteczki wody wzdłuż południka położonego w danym momencie najbliżej Księżyca ulegają spiętrzeniu (przypływ), co powoduje obniżenie się wody w innych miejscach (odpływ). Jest to jedna przyczyn działalności rzeźbotwórczych w obrębie dna.
27.Wietrzenie jest to: proces przystosowania skały do panujących warunków fizycznych i chemicznych, polega na rozdrabnianiu skały co prowadzi do zmniejszenia jej zwięzłości i spoistości
28.Czy proces wietrzenia zależy od występowania światła organicznego (zwłaszcza szaty roślinnej): tak
29.Wymień trzy rodzaje wietrzenia fizycznego (mechanicznego): insolacyjne (termiczne), dezintegracja granularna, mrozowe (kongelacja)
30.Który z niżej wymienionych procesów wietrzenia chemicznego ilustruje następująca reakcja: FeS H O 1/2O FeSO H SO utlenianie oksydacja
31. Proces laterytyzacji to:
Lateryzacja - proces wietrzenia chemicznego polegający na rozkładzie skał zbudowanych ze związków glinokrzemianowych, zachodzący w warunkach gorącego i wilgotnego klimatu. Wytworzone w procesie laterytyzacji tlenki i wodorotlenki glinu oraz tlenki żelaza i wodorotlenki żelaza pozostają na miejscu, natomiast krzemionka zostaje odprowadzona.
W procesie lateryzacji powstają:
gleby laterytowe - gleby mało żyzne (około 1% próchnicy), charakteryzują się również kwaśnym odczynem (2,5-3,5 pH).
32. Reakcja, według której przebiega wietrzenie chemiczne skał wapiennych:
CaCO3 + H2O + CO2 .-> Ca2+ + 2 HCO3
33. Proces kaolinizacji opisuje reakcja:
2KAlSi2O3 + 3H2O → H2Al2Si2O3 ∙ H2O + 4SiO2 + 2KOH
skaleń potasowy(ortoklaz) + woda → kaolinit + krzemionka + potas
Ca[Al2Si2O8] + H2O + CO2 → H2Al2Si2O8 ∙ H2O + CaCO3
skaleń wapniowy(plagioklaz) + woda + dwutlenek węgla → kaolinit + węglan wapnia
5KAlSi3O8 + 4H2O → KAl2[(OH)4ALSI7O20] + 8SiO2 + 4KOH
skaleń potasowy + woda → illit + krzemionka + potas
34. Proces laterytyzacji opisuje reakcja:
2KAlSi3O8 + 4H2O → 2Al(OH)3 + 6SiO2 + 2KOH
skaleń potasowy(ortoklaz) + woda → lateryt + krzemionka + potas
35.Maksimum natężenia wietrzenia chemicznego występuje w klimacie:
Równikowym i podrównikowym, gorący wilgotny.
36. Jaki rodzaj wietrzenia przeważa w klimacie gorącym suchym?
Wietrzenie fizyczne solne, ilaste i insolacyjne.
37. Denudacja to:
zespół czynników prowadzących do zrównania terenu poprzez transport materiału skalnego w dół (z zasady do oceanu).Składają się na nią: erozja, wietrzenie, ruchy masowe (Np. lawiny, spływy błotne). Na denudację wpływają zmiany temperatury oraz grawitacja (powoduje ona ruch lodowców, wody w rzekach, osuwiska). Intensywność tego procesu jest najsilniejsza w wysokich górach w klimacie zimnym, z dużymi opadami śniegu, najmniejsza jest natomiast na nizinach.
38. Ruchy masowe:
Ruchy masowe polegają na przemieszczaniu w obrębie stoków pokryw zwietrzelinowych, a także przypowierzchniowych skał luźnych i zwięzłych wskutek działania siły ciężkości.
Ruchy masowe mają różne:
a) tempo, bo odbywają się szybko lub powoli
b) rozmiary, bo obejmują powierzchnię o różnych rozmiarach
c) zasięgi, bo sięgają do różnej głębokości (płytkie, głębokie)
d) częstotliwość, bo odbywają się często lub rzadko
Charakter i przebieg ruchów masowych zależy od:
a) nachylenia stoku, zmiany na skutek podcinania lub dobudowania
b) budowy podłoża, litologii, zmieniającej się pod wpływem wietrzenia
c) jakości pokrywy zwietrzelinowej, jej składu mechanicznego i związanej z tym porowatości i nasiąkliwości oraz w zależności od stopnia nasiąknięcia wodą
d) klimatu, a zwłaszcza opadów i temperatury
Czynniki powodujące wystąpienie ruchów masowych:
a) długotrwałe: zmiany wilgotności, nachylenia i wysokości zboczy, obciążenia, użytkowania
b) bezpośrednie: trzęsienie ziemi, ruch ciężkiego sprzętu, wybuchy
39. Kąt naturalnego zsypu jest to:
kąt określający maksymalne nachylenie, przy którym materiał luźny nie ulega jeszcze przemieszczeniu pod wpływem siły ciężkości. Kąt ten wynikający z oporu tarcia wewnętrznego i z oporu spoistości nie jest różny w zależności od materiału.
40. Czy charakter i przebieg ruchów masowych zależy od kształtu stoku?
Tak, nachylenie ma największy wpływ.
51-60
1.Który z wymienionych ruchów masowych jest charakterystyczny dla klimatu tropikalnego?
Pełzanie: cieczenie
2.Soliflukcja występuje w klimacie:
Zimnym
3.Które z wymienionych form zostały utworzone wskutek ruchów masowych?
Żleby, rynny lawinowe i murowe, obrywy, osuwiska (nisze, jeziora osuwiskowe), zerwy darniowe (terasy bydlęce), rumowiska, niecki denudacyjne, rozłogi, ostańce denudacyjne
4.Od czego zależy intensywność procesu spłukiwania?
-natężenia i czasu trwania opadu deszcze
-charakteru roztopów
-nachylenia i długości stoku
-budowy geologicznej
-szaty roślinnej
-porowatości gleby
-sposobu użytkowania gleby
-przebiegu i gęstości dróg
5.W przypadku stoku o jednostajnym nachyleniu najsilniejsze spłukiwanie występuje w jego części:
Środkowej
6.Spłukiwanie na stoku jest najmniejsze, gdy występuje na nim:
Silna szata roślinna
7.Które z wymienionych form dolinnych należą do dolin okresowo odwadnianych(dolin suchych)?
Żłobki deszczowe, rozdoły, debrze, wądoły, wąwozy, parowy
8.Debrza(debrze, debra) to:
Niegłębokie wcięcie dolinne o dużym spadku i profilu V. Są wycięte w grubej pokrywie zwietrzelinowej przez okresowe wody deszczowe i roztopowe.
9.Wąwóz to:
Doliny suche, o dnie stosunkowo wąskim, dnie niewyrównanym i zboczach stromych, często urwistych. Mają długość do kilkunastu kilometrów i głębokość od kilku do stu metrów. Powstają one i rozwijają się wskutek erozyjnej działalności wód okresowych : ulewnych deszczów i gwałtownych roztopów, w obszarach zabudowanych z utworów luźnych i spoistych, jak less, gliny pylaste oraz o ubogiej pokrywie roślinnej(stepy, pola uprawne). Wąwozy powstają wskutek rozcinania postępującego od góry - są to wąwozy stokowe, albo wskutek postępującej erozji wstecznej - wąwozy wysoczyznowe.
10.Wąwozy to doliny:
Suche
61-70
61. Okresowo odwadniana dolina o szerokim płaskim dnie i zboczach stromych, nie urwistych, pokrytych darnią, podlegających spełzywaniu to: parów
62. Dolinki o płaskim, podmokłym, cieknącym dnie oraz stromych zboczach, występujące w obszarach pokrytych darnią to: Wądół
63. według Devisa stok w ciągu swego rozwoju ulega obniżeniu poprzez spłaszczenia i łagodnienie zboczy, postępujące od góry ku dołowi (ku bazie denudacyjnej). Kształt stuku jest:
prostolinijny, wypukły, wklęsły i wypukło - wklęsły. Na kształt stoku wpływ ma klimat (w gorącym suchym klimacie przeważają stoki wklęsłe, a w klimacie umiarkowanym wypukło -wklęsłe) i ruchy tektoniczne (ruchy podnoszące lub obniżające).
64. SUFOZJA jest to:
niszcząca działalność wód podziemnych polegająca na ługowaniu i wypłukiwaniu cząstek skalnych z wodoprzepuszczalnych skał, głownie pylastych (lessów, pylastych pokryw zwietrzelinowych) i niektórych okruchowych (piaskowców, zlepieńców). Prowadzi do powstania charakterystycznych form terenu.
zjawisko geologiczne polegające na mechanicznym wypłukiwaniu ziaren (cząstek minerałów) z osadu przez wody podziemne wsiąkające w skałę lub glebę.
65. KOTŁY SUFOZYJNE to:
forma ukształtowania powierzchni powstała pod wpływem działalności wód podziemnych, polegającej na rozmywaniu, wymywaniu i odprowadzaniu cząstek mineralnych; mogą powstawać w skałach pylastych, głównie w lessie, w pylasto - piaszczystych pokrywach zwietrzelinowych, w pyłach i tufach wulkanicznych a także w słabo scementowanych piaskowcach;
proces powstawania kotłów polega na działaniu mechanicznym wód podziemnych, które układając się w podziemne strugi formują korytarze; gdy strop korytarza zapadnie się, na powierzchni terenu powstaje kocioł.
66. Podaj na czym polega praca rzeki:
zachodzi poprzez: erozję, transport, akumulację.
Rzeki w ramach swej działalności geologicznej wykonują pracę. Polega ona przede wszystkim na erodowaniu podłoża (głównie dna i brzegów koryta), oraz na transporcie i sedymentacji wyerodowanego materiału. Dla wykonania tej pracy konieczny jest ruch wody, a więc przynajmniej minimalne nachylenie terenu. W tych warunkach, dzięki działaniu siły ciężkości, woda może przemieszczać się z miejsc położonych wyżej do niższych
67. Eworsja to termin który oznacza:
zjawisko niszczącego wpływu ruchu wirowego wody płynącej na dno cieku wodnego. Polega ono na drążeniu zagłębień w dnie: mis, kotłów i rynien eworsyjnych wskutek abrazyjnej działalności materiału rumowiskowego niesionego przez wodę. Eworsja zachodzi szczególnie u stóp progu wodospadu, gdzie powstają głębokie nieraz kotły eworsyjne (marmity).
Proces eworsji podłoża skalnego mogą wywoływać również wody spadające szczelinami lodowcowymi niosące materiał skalny.
ścieranie podłoża skalnego przez kamienie poruszane przez prądy wodne i jej pęd.
68. Co to jest kawitacja?
Proces, czynnik wpływający na erozję wgłębną, przy prędkościach wody > 8 m/s powstają próżnie, których implozja powoduje gwałtowne niszczenie dna koryta rzecznego.
69. Obniżenie rzędnej bazy erozyjnej rzeki powoduje:
(Baza erozyjna jest to najniższy punkt w profilu podłużnym rzeki do jakiego może zachodzić proces erozji. Dla dopływu jest to zawsze poziom rzeki głównej (=nadrzędnej dla dopływów niższego rzędu), a dla rzeki głównej poziom zbiornika (jeziora lub morza), do którego ta rzeka uchodzi.)
Terasy akumulacyjne powstają z osadów rzecznych w wyniku stopniowego obniżania się bazy erozyjnej rzeki. Odmianą terasów akumulacyjnych są terasy włożone, powstające w wyniku kilkakrotnego obniżania i podnoszenia się bazy erozyjnej rzeki.
Terasy erozyjne powstają w wyniku skokowego obniżania się bazy erozyjnej rzeki i są wycięte w skałach budujących stoki doliny rzecznej.
70. Podniesienie rzędnej bazy erozyjnej rzeki powoduje:
Koryto anastomozujące występuje gdy rzeka płynie wieloma nieregularnymi, głębokimi i wijącymi się korytami
Tak
Stożek napływowy to forma tworząca się przy ujściu rzeki, gdy jej spadek maleje i materiał niesiony przez rzekę zostaje odłożony w postaci stożka
Estuarium jest to lejkowate ujście rzeki( otwarte bądź zamknięte)
Dolina rzeczna o wąskim dnie i stromych zboczach, najczęściej występująca na terenach o budowie płytowej oraz w odcinkach dolin zbudowanych z odpornych skał to jar
Dolina wciosowa to dolina v-kształtna utworzona na skutek erozji rzeki i procesów
Doliny subsekwentne to doliny w których rzeki płyną prostopadle do linii upadu ( zgodnie ze swoją rozciągłością)
Ciek, którego baza erozyjna znajduje sięniżej niż cieków po drugiej stronie grzbietu, doprowadza do przecięcia grzbietu i zrabowania części dorzecza rzece leniwszej- to opis powstania kaptażu
Rzeka wcinająca się w utwory pokrywowe napotyka na zagrzebane formy starsze, zbudowane ze skał bardziej odpornych i rozcina je doliną -to opis powstania przełomu
Przełom powstający wskutek przelania się wód rzecznych przez wzniesienie lub naturalną przeszkodę znajdującą się na drodze nosi nazwę przełomu przelewowego
81-90
„Na drodze rzeki, w poprzek jej biegu piętrzy się wskutek ruchów górotwórczych wzniesienie, jeżeli prędkość wypiętrzania jest na tyle wolna, że rzeka nadąża z rozcinaniem rosnącej przeszkody powstaje przełom” to przełom antecedentny.
Naszkicuj schemat budowy rzecznych teras włożonych:
Faza erozji bocznej- zasypywanie- erozja denna- erozja boczna- zasypywanie- erozja denna.
Naszkicuj koryto rzeki o przebiegu meandrowym, ze starorzeczami:
Terasy rzeczne skaliste- zaznaczają się na zboczach dolin o jako spłaszczenia o różnych rozmiarach, często z pokrywa żwirów i piasków.
Naszkicuj etapy powstawania starorzecza:
Z meandrów, po wyprostowaniu koryta rzeki, zostały starorzecza
6. Paneplena- powierzchnia falista powstaje wskutek długotrwałego niszczenia lądu przez procesy erozyjne i denudacyjne, następuje spłaszczenie stoków i degradowanie wyniosłości.
7. Kawitacja- proces umożliwiający rozkruszenie i wyrwanie odruchów skalnych.
8. Pole firnowe- obszar gromadzenia się mas śnieżnych, pochodzących z opadów bądź z wiatru i lawin, muszą być odpowiednie warunki klimatyczne i orograficzne.
9. „Intensywność erozji zależy m.in. od spadku. Przy małym spadku siła erozji jest większa niż przy spadku dużym” jest to opis dotyczący ruchu lodowca.
10. Przedstaw różnice jakie występują pomiędzy ruchem rzeki a ruchem lodowca:
- lodowiec może płynąć pod górę, a rzeka nie
- lodowiec eroduje najsilniej gdy płynie powoli a rzeka gdy płynie szybko.
91- 100
Ablacja jest to:
proces zmniejszania się masy śniegu i lodu lodowców, lodu pływającego lub pokrywy śnieżnej wskutek topnienia, sublimacji, erozji mechanicznej, powodowanych m. in. przez:
insolację (nasłonecznienie),
działanie ciepłych mas powietrza,
opady deszczu,
oddawanie ciepła przez zbocza skalne,
działalność wód lodowcowych.
Może zostać przyśpieszona na powierzchni lodowca w wyniku oddawania ciepła przez nagromadzone tam okruchy skalne i pyły, które zmniejszają wysokie albedo lodu.
ablacja deszczowa - spłukiwanie skały przez wody opadowe.
ablacja - topnienie - proces topnienia śniegu lub lodowca.
Mutony to: (inaczej baraniec)
forma ukształtowania powierzchni ziemi: rodzaj pagórka, wyniosłości skalnej o wysokości od kilkunastu centymetrów do kilkudziesięciu metrów, powstająca w wyniku procesu mechanicznego niszczenia podłoża skalnego wywoływanego przez działalność lodowca . Mutony odznaczają się charakterystycznym podłużnym kształtem, co związane jest z kierunkiem ruchu lodowca (zob. rysunek).
Mutony występują zazwyczaj gromadnie na terenach objętych zlodowaceniem (Finlandia, południowa Szwecja, w Polsce m.in. w Tatrach).
3.Cechy charakterystyczne dolin przeobrażonych przez działalność lodowców górskich to:
4.Formy wodnolodowcowe zbudowane są najczęściej z:
- wody roztopowe płynące pod lodowcami
- wypływ wód systemu wgłębnego
na skutek zatamowania spływu wód ku północy przez lądolód
- Zbudowane z warstwowanych piasków i żwirów.
5. Doliny wiszące są to formy terenu powstałe w wyniku:
- spływu korytowego lodu:
6.Co to są fiordy:
formy przeobrażone przez niszczącą działalność lodu, długa, wąska i kręta, zazwyczaj głęboka, U-kształtna zatoka morska w obrębie skalistego wybrzeża. Powstaje w wyniku zalania przez morze doliny lodowcowej po uprzednim stopieniu wypełniającego ją lodowca.
7. „Wały i garby osiągające wysokości 100 m, mające zarys półkolisty, o profilu asymetrycznym, za nimi znajdują się zagłębienia egzaracyjne (często maskowane osadami późniejszymi)” to opis: nie mogłam tego znaleźć ale chyba ozy albo kemy
8. Teren zbudowany zazwyczaj z gliny zwałowej, charakteryzujący się obecnością licznych, chaotycznie rozmieszczonych, łagodnie zaokrąglonych , wypukłości terenowych i zagłębień bezodpływowych (często są to zagłębienia wytopiskowe) o deniwelacjach najczęściej nie przekraczających kilku metrów-to opis który odpowiada rzeźbie terenu :
9. zaznacz opis, odpowiadający rzeźbie terenu w strefie moreny dennej ostatniego zlodowacenia:
10.Który opis odpowiada rzeźbie terenu w strefie moreny dennej ostatniego zlodowacenia:
102.Eratyki są to: głazy - narzutowe, przyniesione i pozostawione przez lodowce.
104. Jeziora rynnowe można spotkac w Polsce w: Pojezierze wielkopolskie i pomorskie
105.Pradolina-element rzeźby terenu stanowiący szerokie obniżenie o płaskim dnie. Powstała w czasie cofania się lądolodu na jego przedpolu w wyniku działalności wód z topniejącego lodowca i wód rzecznych płynących z południa, które połączywszy się utworzyły ogromne rzeki, płynące w kierunku zachodnim, zgodnie z ogólnym nachyleniem kontynentu europejskiego.
106. Ozy- wał lub silnie wydłużony pagórek o wysokości najczęściej kilkunastu metrów i długości nawet kilkudziesięciu kilometrów, wyniesiony wskutek osadzania piasku i żwiru przez wody płynące pod lodowcem lub w jego szczelinach
107.Równiny sandrowe- rozległe, stosunkowo płaskie tereny, pokryte utworami fluwioglacjalnymi, urozmaiconych niewielkimi (w sensie wysokościowym) wyniesieniami i zagłębieniami terenu - z występującymi w nich torfowiskami i jeziorami
109.Powierzchnia abrazyjna to rodzaj powierzchni zrównania, znajdującej się w większości pod wodą, powstałej na skutek niszczenia klifowego brzegu morza lub dużego jeziora przez uderzające o brzeg fale.
110>wymień nazwę co najmniej jednej pradoliny w Polsce: podkarpacka, górnej Wisły
ERATYKI - głazy polodowcowe przywleczone z północnej części europy , zostaja widoczne po wymyciu gliny zwałowej.
Waly i garby o wyokosci od kilku do kilkudziesieciu m, długości od kilkuset m do kilkudziesięciu km , o wysokości do 10 m i stokach stromych i falistej linii grzbietowej , zbudowane z piaskow i żwirów -
JEZIORA RYNNOWE - np. Czarna Hańcza-najgłebsze, Jeziorak -najdłuższe
JEZIORA RYNNOWE MOŻNA SPOTAKAC W POLSCE - Pojezierze wielkopolskie i pomorskie
PRADOLINA - forma utworzona przez płynące wody lodowca element rzeźby terenu stanowiący szerokie obniżenie o płaskim dnie. Powstała w czasie cofania się lądolodu na jego przedpolu w wyniku działalności wód z topniejącego lodowca i wód rzecznych płynących z południa, które połączywszy się utworzyły ogromne rzeki, płynące w kierunku zachodnim, zgodnie z ogólnym nachyleniem kontynentu europejskiego.
OZY - wał zbudowany przez wody płynące pod lodowcem, utworzony z materialu sortowanego wał lub silnie wydłużony pagórek o wysokości najczęściej kilkunastu metrów i długości nawet kilkudziesięciu kilometrów, wyniesiony wskutek osadzania piasku i żwiru przez wody płynące pod lodowcem lub w jego szczelinach
RÓWNINY SANDROWE - rozległe, stosunkowo płaskie tereny, pokryte utworami fluwioglacjalnymi, urozmaiconych niewielkimi (w sensie wysokościowym) wyniesieniami i zagłębieniami terenu - z występującymi w nich torfowiskami i jeziorami
Mlode formy związane z działalnością lodowca i wód lodowcowych są charakterystyczne dla :
POWIERZCHNIA ABRZYJNA - rodzaj powierzchni zrównania, znajdującej się w większości pod wodą, powstałej na skutek niszczenia klifowego brzegu morza lub dużego jeziora przez uderzające o brzeg fale.
PRADOLINA W POLSCE -Podkarpacka, Pradolina Warszawsko-Berlinska
Rzezba terenu w strefie moreny dennej ostatniego zlodowacenia - rzeźba młodoglacjalna - jest wynikiem trzeciego zlodowacenia. Występuje na pojezierzach. Jest to rzeźba wyraźna (wysokie pagórki moren czołowych, głębokie pradoliny), liczne jeziora polodowcowe np: pojezierze kaszubskie
Sorki ale nie wiem jak mam odpowiedzieć na te pytania na końcu
111-120
26.Lodowiec alpejski to typ lodowca górskiego, złożony z wielu pól firnowych i wielu jęzorów lodowcowych, które łączą się w jeden główny jęzor, na ogół zajmujący całą rozległą dolinę.Lodowiec górski przypomina system rzeczny - główny lodowiec jest zasilany lodowcami bocznymi.
27.Szczeliny podłużne w lodowcu powstają: w strefach gdzie lodowiec znalazwszy się w szerokiej dolinie rozprzestrzenia się
28.Szczeliny poprzeczne w lodowcu powstają: na wypukłych odcinkach profilu lodowca, świadczą o załomach w podłożu skalnym
29.Formy powstające w wyniku erozji lodowcowej: rysy lodowcowe,wygłady, bruzdy, zadziory, mutony, kotły, misy, rynny
30.Rzeźba terenu wielkopolski charakteryzuje się obecnością zespołów form wieku
31. lodowiec fieldowy albo norweski, z polem firnowym zajmującym spłaszczony szczyt góry lub wysoko położony płaskowyż i kilkoma jęzorami lodowcowymi spływającymi w różnych kierunkach. Większe lodowce fieldowe nazywane są czaszami lodowymi.
32.Niwelacja- geodezyjne wyznaczanie różnicy wysokości pomiędzy punktami terenowymi. Wyróżnia się następujące rodzaje niwelacji:
121 -130
121
Tak. Pasaty są to wiatry wiejące w strefie międzyzwrotnikowej z kierunku pólnocno- wschodniego na półkuli północnej.
122
Procesy eoliczne są związane z niszczącą działalnością wiatru. [inaczej procesy wietrzne; działalność wiatru mająca wpływ na rzeźbę terenu, związna z wykonywaną przez wiatr pracą, towrzysząca często wiatrom pustynnym, morskim; w wyniku tej działalności powstają nowe formy terenu, np. wydmy, grzyby skalne, pokrywy lessowe]
123
Deflacja to zwiewanie przez wiatry piasku badx pyłu. Występuje głównie na pustyniach, wybrzezach mórz i przedpolach lodowców. Powoduje stopniowe obniżanie się obszaru. Tworzy charakterystyczne formy takie jak misy deflacyjne, ostańce deflacyjne czy bruk deflacyjny (kojarzyć można z erozją wietrzną).
124
Korazja (erozja eoliczna) to proces polegający na szlifowaniu, żłobieniu, zdzieraniu i wygładzaniu powierzchni skał (podłoża sklanego) wskutek uderzeń ziaren piasku niesionego przez wiatr, powstają grzyby skalne, graniaki, bruzdy eoliczne, żleby.
125
Misa deflacyjna powstaje w wyniku niszczącej działalnosci wiatru, obszar ten stanowi formę wklęsłą i znajduje się na tyłach ruchomej wydmy.
126
Zagłębienia deflacyjne powstają w wyniku niszczacej działalności wiatru, sięgają bardzo głęboko.
127
Wydma paraboliczna ma kształt łuku o ramionach skierowanych pod wiatr.
128
Barchan to rodzaj ruchomej wydmy o półksiężycowatym kształcie i ramionach wysuniętych zgodnie z kierunkiem wiatru. Barchan może występować pojedynczo.
129
Wydma gwiaździsta powstaje, gdy wiatr wieje z 3 różnych stron/kierunków (co daje różne ramiona); wydma ta nie wędruje.
130
Intensywność procesu krasowienia zależy od:
-ilości wody- wielkości opadów,
-czasu styku wody ze skała- częstości opadów,
-temperatury,
-zawartości CO2 w wodzie,
-budowy skały- spękania,
-składu skały- zawartości CaCO3,
-rzeźby terenu- krążenia wód.
Najszybciej procesy krasowienia zachodzą w klimacie wilgotnym i gorącym (najszybciej - tropiki).
131-140 skany
GLEBOZNAWSTWO 141-150
141. Na mapie w skali 1:5000 odległość między dwoma punktami wynosi 13 mm. Ile wynos rzeczywista odległość między nimi?
13mm=1,3cm=0,013m
1m-5000m
0,013m-x
X= 0,013*5000=65m
142. Na mapie w skali 1:10000 odległość między dwoma punktami wynosi 2,5 mm. Ile wynos rzeczywista odległość między nimi?
2,5mm=0,25cm=0,0025m
1m-10000m
0,0025m-x
X=0,0025*10000=25m
143. Linia największego spadku jest:
Linią, po której spływa kropla wody. Jest ona położona na powierzchniach górnej, bocznej lub dolnej, nachylonej do poziomu i nie jest widoczna w terenie. Każdy punkt zlewni ma linię największego spadku.
144. Do linii charakterystycznych rzeźby zaliczamy:
- linię wododziałową (grzbietową)
- linię ściekową
- linię największego spadku
- linię podnóża
145. Linia ściekowa jest to:
Trasa cieków stałych lub okresowych, ma swoją zlewnię, to jest obszar, z którego odprowadza wodę powierzchniową. Profil podłużny linii ściekowej jest zawsze nachylony w jednym kierunku. L. ściekowa łączy najniższe punkty na profilach poprzecznych.
146. Skały piroklastyczne to:
Grupa przejściowa pomiędzy skałami magmowymi wulkanicznymi a osadowymi okruchowymi. Ze skałami magmowymi łączy je pochodzenie materiału, z osadowymi fakt, że są zbudowane z okruchów i powst. w procesie osadzania. Cechą charakterystyczną jest zła selekcja, czyli występowanie okruchów o różnych rozmiarach (bloków, bomb wulkanicznych, lapilli, popiołów wulkanicznych).
Do skał piroklastycznych zaliczamy:
-brekcje wulkaniczne
-tufy
-tufity
147. Skały fliszowe charakteryzuje:
148. Skały okruchowe:
Utwory nagromadzone na powierzchni skorupy ziemskiej wskutek wietrzenia, transportu i sedymentacji. Dominują w nich materiały obcego pochodzenia, pochodzące ze zniszczenia starszych skał.
Dzielimy na:
-skały okruchowe luźne, które stanowią nagromadzenia okruchów lub ziarn, powstałych w procesie wietrzenia mechanicznego skał starszych;
-skały okruchowe zwięzłe, które powstały w procesie diagenezy luźnego materiału okruchowego.
Charakteryzują je:
-struktura, czyli frakcja materiału okruchowego (żwirowa, piaskowa, mułowa, iłowa)
-tekstura, czyli sposób rozmieszczenia i ułożenia składników skały
149. Skały magmowe głębinowe (plutoniczne):
- kwaśne (granit, adamellit, granodioryt, tonalit)
- obojętne (sjenit, monzonit, dioryt, gabro)
- zasadowe (fojait, teralit)
150. Skały fliszowe to:
Skała osadowa morskiego pochodzenia, składająca się z ławic i warstw na przemian zlepieńców, piaskowców, łupków ilastych, rzadziej rogowców i margli, powstająca na skutek schodzenia po skłonie kontynentalnym podwodnych osuwisk
151. Struktura skały magmowej to:
Struktura skały określa sposób wykształcenia składników skały. Obejmuje: stopień krystalizacji skały, wielkość i kształt składników skały, stopień osiągnięcia własnej postaci kryształów.
152. Tekstura skał magmowych to:
Tekstura skały określa sposób przestrzennego rozmieszczenia składników w skale. Rozróżniamy: t. bezwładną, uporządkowaną, zbitą, porowatą.
153. Wymień dwa rodzaje spoiwa (lepiszcza) w skałach osadowych. - (cement, matriks)
spoiwo właściwe - strącone chemicznie w przestrzeniach między ziarnowych
spoiwo detrytyczne - mające charakter masy wypełniającej, która jest złożona z drobnoziarnistego materiału,
spoiwo chemiczno-detrytyczne - w chemicznym spoiwie znajduje się pewna ilość materiału detrytycznego, nazywanego matriks
154. Podaj 2 przykłady skał osadowych okruchowych.
PSEFITY (gruz skalny, brekcja, żwir), PSAMITY (piaski, piaskowce), AULERYTY (muły, mułowce), PELITY (ił, iłowiec)
155. Podaj przynajmniej 2 przykłady minerałów głównych skał magmowych.
kwarc, skalenie (ortoklaz), amfibole (hornblenda), pirokseny (augit), miki (muskowit)
156. Podkreśl co najmniej 2 minerały z grupy minerałów głównych skał magmowych.
kwarc, skalenie (mikroklin, ortoklaz, plagioklazy), amfibole (hornblenda), pirokseny (augit), miki (muskowit, biotyt)
157. Minerały są uszeregowane od najłatwiej do najtrudniej wietrzejących.
sól kamienna, kalcyt, oliwin, pirokseny, plagioklazy, ortoklaz, biotyt, kwarc
158. Minerały są uszeregowane od najtrudniej do najłatwiej wietrzejących chemicznie.
kwarc, biotyt, ortoklaz, plagioklazy, pirokseny, oliwin, kalcyt, sól kamienna
159. Nazwy (ery, okresu) podane są w kolejności od najstarszych do najmłodszych.
PREKAMBR, ERA PALEOZOICZNA: kambr, ordowik, sylur, dewon, karbon, perm; ERA MEZOZOICZNA: trias, jura, kreda; ERA KENOZOICZNA: paleogen, neogen, (trzeciorzęd), czwartorzęd
160. Nazwy (ery, okresu) podane są w kolejności od najmłodszych do najstarszych.
ERA KENOZOICZNA: czwartorzęd, neogen, paleogen,(trzeciorzęd); ERA MEZOZOICZNA: kreda,jura, trias; ERA PALEOZOICZNA: perm, karbon, dewon, sylur, ordowik, kambr; PREKAMBR
161. Stopień w skali Mohsa informuje nas o:
Każdy minerał może zarysować minerał poprzedzający go na skali - bardziej miękki i może być porysowany przez następujący po nim - twardszy.
talk
sol kamienna
kalcyt
fluoryt
apatyt
ortoklaz
kwarc
topaz
korund
diament
163. Jak definiuje sie srodowisko antropogeniczne?
srodowisko sztuczne (antropogeniczne) - znacznie przeksztalcone prez czlowieka i w czesci stworzone przez niego (miasta, aglomeracje, miejsko- przemyslowe obszary zainwestowane przez infrastrukture techniczna)
164. Jak definiuje sie srodowisko geograficzne?
Srodowisko geograficzne - tylko czesciowo przeksztalcone przez czlowieka (obszary czesciowo zurbanizowane lub dopiero urbanizujace sie (rejony rolnicze, lesnictwa, rekreacji)
164. Jak definiuje sie srodowisko naturalne?
Srodowisko naturalne (przyrodnicze) - obszary o zachowanych ekosystemach naturalnych (pustynie, wysokie gory, obszary podbiegunowe, lasy amazonskie...)
166. Odnawialne zasoby przyrody to te:
Ktore moga podlegac reprodukcji, ktorych ilosc mozna utrzymac na tym samym poziomie na dlugie wieki (flora, fauna)
167. nieOdnawialne zasoby przyrody to te:
Ktorych masa na ziemi jest ograniczona i skonczona, nie podlegaja reprodukcji (surowce mineralne)
168. Co to jest park narodowy?
Obszar na ktorym ochronie podlega cala przyroda i krajobraz, ma powierzchnie nie mniejsza niz 1000 ha. W ramach parku narodowego wyróżnia się zwykle 3 strefy: strefę ochrony ścisłej, strefę ochrony częściowej i otuline parku narodowego.
169. Lokalne zagrozenia srodowiska:
Zagrożenia lokalne to zagrożenia nie będące kleska zywiolowa, ale spowodowane różnymi gwałtownymi zdarzeniami (w tym takżekleskami żywiołowymi) które mogą wywołać znaczne zniszczenie środowiska lub pogorszenie jego stanu i stworzyć powszechne niebezpieczeństwo dla ludzi i środowiska. Zagrożenia lokalne: skażenie obszarowe substancjami radioaktywnymi, skażenia niebezpiecznymi substancjami chemicznymi, skażenia chemiczne i biologiczne w wyniku katastrof obiektów hydrotechnicznych, skażenia chemiczne i biologiczne w wyniku klęsk żywiołowych
170. Regionalne zagrozenia srodowiska:
?
181.Reducenci-organizmy rozkładające martwą materię organiczną roślin i zwierząt do prostych związków mineralnych. Żyją na produktach wydalanych przez zwierzęta oraz na szczątkach roślin i zwierząt. Z rozkładanej przez siebie materii przyswajają substancje organiczne, z których czerpią energię potrzebną do życia. Dzięki reducentom materia organiczna ulega rozkładowi do prostych związków dostępnych dla roślin producentów.
182.Temperatura powietrza atmosferycznego wraz ze wzrostem wysokości maleje
183.Dużą rolę w rozprzestrzenianiu się zanieczyszczeń powietrza odgrywają warunki meteorologiczne. Dlatego integralną częścią stacji pomiarowej zanieczyszczeń powietrza są czujniki meteorologiczne, mierzące temperaturę oraz kierunek i prędkość wiatru.
Poza czynnikami meteorologicznymi na poziom stężeń zanieczyszczeń wpływa również geomorfologiczne ukształtowanie powierzchni terenu.
184. SO2 + 1/2 O2 => SO3 +H2O+ H2SO4
185.opad pyłu wyraża się w tonach na kilometr kwadratowy t/km2
186.Parametrem mówiacym o stanie zanieczyszczenia powietrza jest stężenie zawartej w nim szkodliwej substancji. Określa się je jako stosunek szkodliwej substancji wyrażonej wagowo w miligramach lub mikrogramach odniesionej na ogół do 1 dm3 objętości powietrza czyli mg/m3 lub ug/m3.
186.Parametrem mówiacym o stanie zanieczyszczenia powietrza jest stężenie zawartej w nim szkodliwej substancji. Określa się je jako stosunek szkodliwej substancji wyrażonej wagowo w miligramach lub mikrogramach odniesionej na ogół do 1 dm3 objętości powietrza czyli mg/m3 lub ug/m3.
187.Inwersja temperatury jest to zjawisko polegające na odwróceniu normalnego rozkładu temperatury powietrza atmosferycznego, w wyniku czego powietrze cieplejsze utrzymuje się nad chłodniejszym. Warstwa cieplejszego powietrza zwana warstwą inwersyjną, stanowi barierę do niżej leżącej warstwy chłodniejszego powietrza, która utrudnia ich pionową cyrkulację. Pod warstwą inwersyjną kumulowane są zanieczyszczenia, których stężenia mogą być kilkaset razy wyższe od stężeń zazwyczaj tam panujących. Długo zalegająca tuż nad ziemią mgła, występująca w rejonach dużych miast i aglomeracji miejskich, pochłania znaczne ilości zanieczyszczeń zatrzymywanych pod warstwą inwersyjną, wskutek czego powstaje smog kwaśny.
188. Termin "efekt cieplarniany" odnosi się do efektu wywołanego przez czynniki naturalne w atmosferze Ziemi oraz do zmian efektu wywołanych przez gazy wyemitowane w wyniku działalności człowieka
190. Spadkowi grubości warstwy ozonowej winny jest chlor. Chlor rozkłada ozon do zwykłych, dwuatomowych cząsteczek tlenu. Część chloru, docierającego do górnych warstw atmosfery, pochodzi z gazów wulkanicznych. Głównym źródłem chloru niszczącego warstwę ozonową są freony - związki organiczne, zawierające chlor i fluor).
191.
Drzewa bardzo wrażliwe: jodła pospolita, świerk pospolity, sosna zwyczajna, sosna Banksa, lipa szerokolistna.
Drzewa wrażliwe: świerk kłujący, lipa drobnolistna, wiąz, jarząb, jesion amerykański, kasztanowiec.
Drzewa mało wrażliwe: modrzew polski, modrzew europejski, jedlica zielona, jodła kalifornijska, dąb szypułkowy, dąb bezszypułkowy, klon zwyczajny, jesion wyniosły, olsza czarna, topola czarna, topola niekłańska.
Drzewa najodporniejsze: sosna czarna, sosna wejmutka, brzoza gruczołkowata, osika, olsza szara, klon polny, buk, dąb czerwony, robinia akacjowa, topola berlińska, lipa krymska, lipa srebrzysta.
192. Koordynatorami sieci państwowego monitoringu powietrza są: Organy inspekcji ochrony środowiska oraz marszałka, starosty,wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.
193.Starosta wydaje zezwolenie na wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza.
194.
195. Mapa akustyczna powinna składać się z części opisowej i części graficznej. Część graficzna powinna zawierać w szczególności:
mapę charakteryzującą hałas emitowany z poszczególnych źródeł,
mapę stanu akustycznego środowiska, z zaznaczeniem terenów, na których występuje przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu, z odniesieniem do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
mapę terenów zagrożonych hałasem - terenów dla których przekroczone są poziomy hałasu w stopniu wymagającym podjęcia przedsięwzięć ochronnych w pierwszej kolejności.
196.Zgodnie z przepisami prawnymi dopuszczalny poziom hałasu w czasie dnia dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego wynosi (w db): 60- drogi lub linie kolejowe. 55- instalacje i pozostałe obiekty i grupy źródeł hałasu.
197. Promieniowanie jonizujące polega na wysyłaniu energii w postaci: cząstek alfa, beta, gamma.
198. Najbardziej niebezpieczne radionuklidy z katastrofy w Czarnobylu: izotopy cezu-137 (30 lat) i strontu-90 (28 lat).
199. Hydrosfera, jedna z geosfer, ogół wód na Ziemi. Hydrosferę można podzielić na dwie części: oceanosferę i wody na lądach.
Jej zasoby wodne to około 1,4 mld km³. Na niektórych obszarach są powiększane poprzez dopływy wód juwenilnych. W większości hydrosferę tworzą wody słone, bo aż 97,5%. Słodka woda to 2,5%. 2/3 wody słodkiej skoncentrowane jest w lodowcach, trwałej pokrywie śnieżnej i wiecznej zmarzlinie w Antarktyce, Arktyce i w wysokich górach. Pozostała część wody słodkiej przypada na wody podziemne, jeziora, rzeki, bagna. Ważnym pojęciem jest duży obieg wody.
200. 2,5%
216. Alkalizacja gleb
Zjawisko występujące na rędzinach wapiennych oraz w klimacie suchym i gorącym, gdzie może towarzyszyć zasoleniu.
W Polsce wystąpić może lokalnie - aglomeracje miejsko-przemysłowe (pyły naniesione przez wiatr, lub zmywy z cementowni, hut metali nieżelaznych, składowisk popiołów i żużli.
Na glebach alkalicznych rośliny źle rosną - obniżone pobieranie fosforu i mikroelementów.
217. Szkodliwe pierwiastki śladowe
Hg - rtęć
Zn - cynk
Pb - ołów
Cd - kadm
Se - selen
(nie mam pewności co do tego pytania)
218. Przyczyny zawodnienia gleb
Spiętrzenie wody w zbiornikach wodnych zaporowych, mokre składowiska odpadów, a także składowiska odpadów stałych, nasypy kolejowe, obwałowania cieków.
Dzieje się tak , ponieważ ciśnienie wywierane przez duże masy ziemi zniekształca podłoże i uniemożliwia odpływ wód podziemnych, powodując lokalne spiętrzenia.
219. Przyczyny osuszenia gleb
Kopalnie głębinowe i odkrywkowe, regulacja rzek, wycinanie lasów.
220. Główna przyczyna zawodnienia napływowego gleb
????