Rozdział 1 - ZAGADNIENIA OGÓLNE

Prawo handlowe nie jest odrębną gałęzią prawa. Można je uznać za szczególny dział prawa cywilnego. W Prawie handlowym występuje równorzędny względem siebie status prawny stron stosunków prawnych oraz sądowa ochrona uprawnień.

Prawo handlowe w szerokim znaczeniu to zespół norm należących do prawa cywilnego, które regulują status prawny przedsiębiorców oraz czynności prawne, w których co najmniej jedną stroną jest przedsiębiorca, a także inne instytucje związane z przedsiębiorcą.

Prawo handlowe w znaczeniu wąskim obejmuje przepisy cywilnoprawne (normy prawne) dotyczące statusu prawnego przedsiębiorców i zachodzących między nimi stosunków prywatnoprawnych.

Prawo gospodarcze stanowią przepisy prawa publicznego i prywatnego dotyczące działalności gospodarczej. Prawo gospodarcze prywatne - to zbiór przepisów prywatnoprawnych odnoszących się do działalności gospodarczej, tradycyjnie określanych prawem handlowym.

W okresie PRL obowiązywało tzw. prawo obrotu uspołecznionego, które obsługiwało gospodarkę nakazowo-rozdzielczą.

Obrót handlowy charakteryzują kryteria: szybkości, bezpieczeństwa, kredytu, sposobu rozliczania się, trwałości relacji, szablonowości postępowania oraz podwyższonego poziomu wymagań wobec przedsiębiorców.

Zasady prawa handlowego modyfikują zasady prawa cywilnego, przez co istnieją podstawy do funkcjonowania wyodrębnionej przedmiotowo dziedziny (działu prawa cywilnego) zwanej prawem handlowym.

Źródłami prawa handlowego są: Konstytucja RP, konwencje międzynarodowe, ustawy, rozporządzenia wykonawcze, akty prawa miejscowego, źródła prawa unijnego, prawo zwyczajowe. Niektóre z kwestii regulują także ustawy o char. kodyfikacji - kodeks spółek handlowych, kodeks morski, a pozostałe są ujęte w licznych aktach rangi ustawowej, spośród których wymienić można np. ustawy: prawo spółdzielcze, bankowe, o działalności ubezpieczeniowej oraz o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Prawo unijne ma duże znaczenie w zakresie prawa spółek i stosunków jednostronnie profesjonalnych (przedsiębiorca - konsument).

Wzorce umowne nie są źródłami prawa w ścisłym znaczeniu, ale są faktami prawotwórczymi, mającymi znaczenie dla obrotu obustronnie i jednostronnie profesjonalnego.

Zwyczaj nie jest źródłem prawa handlowego, ale ma wpływ na jego stosowanie, ponieważ do zwyczaju odsyłają przepisy prawa cywilnego dot. także lub wyłącznie obrotu profesjonalnego.

Prawo zwyczajowe jest źródłem prawa handlowego, a jego normy mają zastosowanie wówczas, gdy danych kwestii nie reguluje prawo stanowione, a jest w tych kwestiach pewna praktyka postępowania uznana za obowiązującą i sankcjonowana przez państwo.

UWAGA! Ustawa o swobodzie dzał. gosp. z 2004 roku nie jest bezpośrednim źródłem prawa handlowego. Potocznie jest ona nazywana konstytucją gospodarczą.

-- - - - -

Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Dział. Gosp. musi być nastawiona na zysk. Wykonywanie dział. gosp. musi mieć charakter zorganizowany, odbywać się po dokonaniu wpisu w odpowiednim rejestrze lub ewidencji, uzyskaniu wymaganych ewentualnie koncesji lub zezwoleń.

Prowadzenie dział. w sposób ciągły oznacza wymóg stałego zamiaru prowadzenia dział. gosp, który eliminuje z jej pojęcia przedsięwzięcia zarobkowe o char. jednorazowym, przypadkowym. Do dział. gosp. została zaliczona dział. zawodowa, która polega na wykonywaniu wolnych zawodów.

Ustawy o swobodzie dział. gosp. nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gosp. rolnych innych usług związanych z pobytem turystów. Tego rodzaju działalność jest jednak działalnością gospodarczą w rozumieniu innych ustaw.

--

W znaczeniu podmiotowym pojęcie „przedsiębiorstwo” określa podmiot prawa i w takim znaczeniu występuje ono na gruncie prawa handlowego wyjątkowo, w przeciwieństwie do nauk ekonomicznych.

W znaczeniu przedmiotowym „przedsiębiorstwo” oznacza przedmiot prawa, którego dotyczą określone zachowania podmiotów - np. umowa zbycia przedsiębiorstwa.

W znaczeniu funkcjonalnym oznacza ono zorganizowaną całość zdolną do samodzielnego funkcjonowania w celach gosp. w fizycznym oderwaniu od przedsiębiorcy jako podmiotu.

W myśl art. 55 k.c. przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia dział. gosp., a obejmuje ono w szczególności: nazwę przedsiębiorstwa, własność oraz inne prawa rzeczowe na nieruchomościach lub rzeczach ruchomych, prawa obligatoryjne do korzystania z rzeczy, wierzytelności, prawa z papierów wartościowych, środki pieniężne, prawa własności przemysłowej, majątkowe prawa autorskie, tajemnice przedsiębiorstwa, a także księgi i dokumenty związane z prowadzeniem dział. gosp.

Czynności dotyczące przedsiębiorstwa należy zaliczyć do prawa handlowego, choćby nie dokonywał ich przedsiębiorca. Każdy prowadzący przedsiębiorstwo jest przedsiębiorcą, ale nie każdy przedsiębiorca w rozumieniu kodeksu prowadzi przedsiębiorstwo.

---

Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie dział. gosp. jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej.

Według K.C. przedsiębiorcą może być osoba fizyczna, osoba prawna lub nie mająca osobowości prawnej jednostka posiadająca zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu dział. gosp. lub zawodową.

Przedsiębiorca działa pod firmą. Firma jest oznaczeniem przedsiębiorcy, pod którym prowadzi on dział. gosp. i występuje w obrocie. Wyjątkowo handlowe spółki kapitałowe również działają pod firmą, choćby nie prowadziły działalności gosp. Firma identyfikuje przedsiębiorcę, a nie przedsiębiorstwo.

Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko, ale mogą być w niej także inne określenia. Firmą osoby prawnej jest jej nazwa, która oprócz swobodnie dobranych elementów musi wskazywać formę organizacyjno-prawną tej osoby. Firma oddziału osoby prawnej, oprócz pełnej nazwy, zawiera określenie „oddział” ze wskazaniem miejscowości, w której oddział ten ma siedzibę. Firma nie może być zbyta, ale można upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swej firmy. Prawo do firmy ma charakter osobisty i podlega ochronie.

Przepisy K.C. o firmie mają charakter ogólny, zatem wyłączają je przepisy szczególne, np. zawarte w K.S.H. Firma jest także chroniona przez przepisy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Wyjątkowo do zbycia przedsiębiorstwa albo oddania go na podstawie czynności prawnej do czasowego korzystania oraz do zbywania i obciążania nieruchomości wymagane jest pełnomocnictwo do poszczególnej czynności -sam fakt udzielenia prokury nie wystarcza.

Prokura musi być udzielona na piśmie osobie fizycznej mającej pełną zdolność do czynności prawnych - inaczej jest nieważna. Może być udzielona kilku osobom łącznie lub samodzielnie. Prokury nie można przenieść, ale prokurentowi wolno ustanowić pełnomocnika do poszczególnych czynności albo do pewnego rodzaju czynności. Prokurę można odwołać w dowolnym momencie. Wygasa ona w wyniku wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru, jego przekształcenia, ogłoszenia upadłości lub otwarcia likwidacji, a także z chwilą śmierci prokurenta.

- - -

W K.C. „konsument” to osoba fizyczna, dokonująca czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej dział. gosp. lub zawodową. Ogólny charakter przytoczonego przepisu powoduje, że wyłączają go przepisy szczególne, odmiennie definiujące pojęcie konsumenta (np. klienta w umowie o imprezę turystyczną.

Konsumenci są chronieni w relacjach prawnych z przedsiębiorcami (np. odpowiedzialność za produkt, nieuczciwe praktyki handlowe).

W prawie polskim nie istnieje normatywna definicja czynności handlowej.

---

Konstytucja RP nie definiuje wolności gospodarczej, stanowi jedynie, że ograniczenie wolności dział. gosp. jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.

Zasada wolności gospodarczej jest także zasadą prawa i w tej roli ma fundamentalne znaczenie dla interpretacji przepisów prawnych dot. dział. gosp. oraz oceny ich zgodności z Konstytucją RP. Należy podkreślić, że adresatami wolności gospodarczej nie są podmioty publiczne, gdyż ich działalność gospodarcza opiera się na własności publicznej, a decydujący wpływ na ich funkcjonowanie mają organy władzy publicznej.

TK może orzec o sprzeczności z Konstytucją RP ustawowych ograniczeń wolności gospodarczej.

Ewidencja działalności gospodarczej osób fizycznych jest administracyjną formą rejestracji tej działalności i wymogiem jej działalności (bez ich spełnienia działalność jest prowadzona nielegalnie i podlega karze ogr. wolności lub grzywny).

Rejestr przedsiębiorców KRS nie obejmuje tych, którzy są osobami fizycznymi, oraz podmiotów wpisywanych do innych rejestrów.

KRS jest jawny formalnie i materialnie. Jawność formalna oznacza, że każdy ma dostęp do wpisów w rejestrze, jawność materialna natomiast oznacza zupełność i prawdziwość danych w nim wpisanych. Zupełność rejestru jest przyczyną domniemań znajomości wszystkich danych w nim zawartych oraz nieznajomości danych w nim nieujawnionych.

KRS to trzy rejestry: rejestr przedsiębiorców, rejestr stowarzyszeń, innych org. społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej (zwany dalej drugim rejestrem), a także rejestr dłużników niewypłacalnych.

Do rejestru przedsiębiorców wpisuje się spółki handlowe, europejskie zgrupowania interesów gospodarczych, spółki europejskie, spółdzielnie, spółdzielnie europejskie, przedsiębiorstwa państwowe, instytuty badawcze, tzw. przedsiębiorstwa zagraniczne, TUW-y, główne oddziały zagranicznych zakładów reasekuracji oraz instytucje gospodarki budżetowej.

Spółki Z.O.O. lub Spółki Akcyjne mogą prowadzić działalność charytatywną lub nawet uzyskać status organizacji pożytku publicznego.

Podmioty wpisane w drugim rejestrze, którym przepisy ustrojowe pozwalają na prowadzenie, obok głównego celu (np. promowania kultury), działalności gospodarczej wspomagającej ten cel, mogą ją podjąć dopiero po wpisaniu (pod tym samym numerem) do rejestru przedsiębiorców. Wymóg ten nie dotyczy samodzielnych, publicznych ZOZ.

- - -

Obowiązuje wiele ograniczeń swobody dział. gosp., ale najważniejsze znaczenie w praktyce mają koncesje, zezwolenia oraz działalność regulowana.

Udzielenie, zmiana, ograniczenie, cofnięcie lub odmowa koncesji następuje w drodze decyzji administracyjnej. Koncesja udzielana jest na podstawie tzw swobodnego uznania organu koncesyjnego, a zezwolenie jest decyzją związaną, tzn organ administracji wydaje je, jeżeli są spełnione wszystkie przewidziane ustawą wymogi jego uzyskania.

Działalność gospodarcza jest działalnością regulowaną wówczas, gdy ustawa jej dotycząca tak stanowi. Wymaga ona wpisu do Rejestru Działalności Regulowanej (RDR).

Koncesja, zezwolenie albo wpis do RDR są odpłatne i uprawniają do wykonywania dział. gosp. na terenie całego kraju i przez czas nieokreślony. Wyjątki można wprowadzać tylko ze względu na nadrzędny interes publiczny.

ROZDZIAŁ II - PRZEDSIĘBIORCY

Przedsiębiorcą może być każda osoba fizyczna, z wyjątkiem sytuacji, gdy z mocy prawa lub na mocy orzeczenia sądu została pozbawiona prawa do prowadzenia działalności gospodarczej.

W praktyce prowadzenie dział. gosp. przez osoby mniemające pełnej zdolności do czynności prawnej należy traktować jako sytuację nadzwyczajną, wynikającą np. ze spadkobrania lub wydania orzeczenia sądu o ubezwłasnowolnieniu.

Sama spółka cywilna nie jest ani przedsiębiorcą, ani podmiotem prawa cywilnego.

Spółka cywilna uzyskuje własny status, ma prawo do użycia własnego NIP i REGON, jest płatnikiem podatku VAT.

Przedsiębiorcami są osobowe spółki handlowe, tj: spółka jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna. Nie mają one osobowości prawnej, lecz są wyposażone w zdolność prawną. To spółki są przedsiębiorcami, a więc także adresatami decyzji administracyjnych, właścicielami majątku spółki, całym majątkiem odpowiadają za zobowiązania spółki. Do ich cech konstrukcyjnych należy subsydiarna odpowiedzialność - egzekucja z majątku wspólnika jest możliwa wtedy, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.

Osobowe spółki handlowe co do zasady nie posiadają organów, ich funkcje wykonują wspólnicy. Istnieje różnica między prowadzeniem spraw spółki (które ma char. wewnętrzny) a reprezentacją spółki (zewnętrzny).

Wszyscy wspólnicy osobowych spółek handlowych mają obowiązek wniesienia do nich wkładu. Nie koniecznie muszą to być pieniądze, może to być świadczenie pracy lub usług.

- - -

Umowa spółki jawnej wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. Spółka ta powstaje z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS. Firma powinna zawierać nazwisko (nazwę lub firmę) co najmniej jednego ze wspólników oraz oznaczenie wskazujące na ten typ spółki.

Wszyscy wspólnicy odpowiadają za zobow. spółki jawnej osobiście, ale subsydiarnie. Spółka jawna nie ma własnych organów.

Nie jest możliwe powierzenie prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników. Każdy wspólnik może podejmować samodzielnie decyzje, o ile nie spotka się to ze sprzeciwem innego wspólnika. W zakresie czynności przekraczających zakres zwykłych czynności spółki potrzebna jest uprzednia uchwała wszystkich wspólników. Jeżeli należy podjąć nagłą czynność której brak przyniesie szkody spółce, może to zrobić każdy wspólnik. Prawo reprezentacji spółki przysługuje każdemu wspólnikowi.

Wspólnicy uczestniczą w zyskach i stratach spółki w równej części, chyba, że umowa stanowi inaczej.

---

Spółkę partnerską mogą stworzyć tylko osoby fizyczne wykonujące wolny zawód. Umowa spółki partnerskiej wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. Spółka ta powstaje z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS. Firma powinna zawierać nazwisko przynajmniej jednego z partnerów oraz oznaczenie typu spółki, a do tego wskazanie jaki wolny zawód wykonują wspólnicy.

Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za działania i zaniechania osób zatrudnionych w spółce na umowę o pracę. Za pozostałe zobowiązania wspólnik ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem, ale subsydiarnie.

Spółką partnerską zarządza się tak, jak spółką jawną, ale istnieje możliwość powołania zarządu. Zastosowanie do niego będą miały przepisy K.S.H. o zarządzie w spółce z o.o.

- - -

Umowa spółki komandytowej wymaga aktu notarialnego. Spółka ta powstaje z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS. Spółka ma charakter hybrydalny: przynajmniej jeden wspólnik (komplementariusz) odpowiada za zobow. tak jak wspólnik spółki jawnej i przynajmniej jeden (komandytariusz) odpowiada w sposób ograniczony.

Firma powinna zawierać: nazwisko (nazwę lub firmę) przynajmniej jednego komplementariusza oraz oznaczenie typu spółki, nie może natomiast zawierać danych komandytariusza. Jeżeli w firmie znajdzie się jego nazwisko, będzie on odpowiadał za zobowiązania tak jak komplementariusz.

Komandytariusz odpowiada za zobow. spółki wobec jej wierzycieli do wysokości różnicy między sumą komandytową a wartością wkładu do spółki, który wniósł.

Zarządzanie spółką komandytową należy do komplementariuszy. Zgody komandytariusza wymagają czynności przekraczające zakres zwykłych czynności spółki. Komandytariusz może reprezentować spółkę komandytową jako jej pełnomocnik.

Komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do wartości wkładu, chyba, że umowa stanowi inaczej.

- - -

Spółka komandytowo-akcyjna: co najmniej jeden komandytariusz i jeden akcjonariusz, który nie odpowiada za zobowiązania spółki. Minimalny kapitał zakładowy wynosi 50 000zł.

Statut spółki wymaga aktu notarialnego. Spółka ta powstaje z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS. Firma powinna zawierać: nazwisko (nazwę lub firmę) przynajmniej jednego komplementariusza oraz oznaczenie typu spółki, nie może natomiast zawierać danych akcjonariusza.

W wielu przypadkach K.S.H. przewiduje, że do ważności uchwał walnego zgromadzenia akcjonariuszy wymagana jest zgoda wszystkich lub większości komplementariuszy.

Spółka tego typu może emitować akcje i obligacje.

- - -

Spółka kapitałowa w organizacji - powstaje z chwilą zawarcia umowy i trwa do chwili wpisu spółki do rejestru przedsiębiorców KRS. Wpis powoduje powstanie spółki posiadającej osobowość prawną.

Spółka w organizacji może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywaną. Spółka w org. może także prowadzić dział. gosp.

Za zobowiązania spółki kapitałowej odpowiada sama spółka całym swoim majątkiem.

Umowa spółki z o.o. oraz statut spółki akcyjnej (czyli dwóch typów spółek kapitałowych) wymagają formy aktu notarialnego.

- - -

Minimalny kapitał zakładowy spółki z o.o. to 5000zł. Spółka ta może prowadzić każdą działalność dozwoloną przez prawo. Można powołać jednoosobową spółkę z o.o. - umowę zastępuje wówczas akt założycielski.

Wkład wspólnika nie może być mniejszy niż niż wartość nominalna udziału otrzymanego w zamian. Suma wartości nominalnej udziałów tworzy kapitał zakładowy spółki.

Sprawy spółki prowadzi jej zarząd, który także reprezentuje spółkę. Zarząd może być 1-osobowy i wieloosobowy, można do niego powoływać wspólników oraz osoby spoza ich grona.

Gdy kapitał zakładowy przekracza 500 000zł, a wspólników jest więcej niż 25, obligatoryjne jest powołanie organu nadzoru (np. rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej). Poniżej tej kwoty powołanie jednego lub obu tych organów jest możliwe, ale nie konieczne.

- - -

W myśl K.S.H. minimalny kapitał zakładowy spółki akcyjnej wynosi 100 000zł.

Sprawy spółki prowadzi zarząd, który także reprezentuje spółkę. Najważniejsze decyzje podejmuje walne zgromadzenie akcjonariuszy. W spółce akcyjnej obligatoryjne jest powołanie rady nadzorczej.

- - -

3 etapy transformacji spółek: faza przygotowawcza, decyzyjna i rejestracji sadowej.

Dozwolone jest łączenie spółek i osobowych i kapitałowych między sobą, ale docelowo może powstać tylko spółka kapitałowa. Połączenie może być dokonane przez przeniesienie całego majątku spółki przejmowanej na inną spółkę (przejmującą) albo przez zawiązanie spółki kapitałowej na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się spółek.

Skutek prawny transformacji zależy od pozytywnego postanowienia sądu rejestrowego o wpisie danej transformacji do rejestru.

Podział spółek może dot. tylko spółek kapitałowych i taka też spółka może powstać w wyniku podziału. Podział powstaje przez przeniesienie całego majątku spółki dzielonej (w zamian za udziały lub akcje)

1. na inne spółki

2. na nowopowstałe spółki

3. na inne istniejące + nowopowstałe spółki

4. j.w. ale przeniesienie tylko części majątku

Spółki powstałe przez podział mogą kopiować układ wspólników w spółce dzielonej, ale też mogą ich rozdzielać między spółki powstałe w wyniku podziału.

- - -

Każda spółka handlowa może zostać przekształcona w inną spółkę handlową, a spółka cywilna również w spółkę handlową.

- - - -

EZIG - Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych

(jest o tym cała strona ale nie wiem czy jest sens to czytać….)

- - - -

Spółka europejska (SE) to forma prowadzenia dział. gosp. wspólna dla całej UE. Jest to spółka akcyjna z osobowością prawną, o minimalnym kapitale akcyjnym 120 000 euro. Przepisy krajowe wymagające wyższego poziomu minimalnego kap. Akcyjnego wobec spółek prow. określony typ dział. gosp. stosuje się również do SE ze statutową siedzibą w tym państwie. W Polsce SE należy wpisać do rejestru przedsiębiorców KRS. Siedzibę statutową SE można przenieść do innego państwa członkowskiego bez dokonywania formalnej likwidacji SE.

Dwa modele prowadzenia SE to model monistyczny (organ admin. + walne zgromadzenie akcjonariuszy) oraz model dualistyczny (organ zarz. + organ nadzorujący + WZA)

- - - -

Spółdzielnia to dobrowolne zrzeszenie nieogr. liczby osób o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które prowadzi dział. gosp. w interesie swoich członków. Każdy członek spółdzielni na walnym zgromadzeniu ma 1 głos, niezależnie od wielkości wkładu. Do założenia spółdzielni potrzeba 10 os. fiz. lub 3 os. prawne. Spółdzielnie mają osobowość prawną, muszą być wpisywane do rej. przedsiębiorców KRS.

Spółdzielnia europejska (SCE) to kolejna forma wspólna dla wszystkich krajów członkowskich UE. Posiada osobowość prawną i musi być wpisana do rej. przedsiębiorców KRS. Kapitał SCE jest wyrażony w walucie krajowej, ale może być w Euro gdy siedziba statutowa jest poza strefą euro. Kapitał subskrybowany wynosi co najmniej 30 000 E i dzieli się na imienne udziały. O ile nie ustalono inaczej, każdy członek spółdzielni odpowiada do wysokości subskrybowanego przez niego kapitału. Jeżeli członkowie SCE ponoszą ograniczoną odpowiedzialność, należy zaznaczyć to w firmie. Siedzibę statutową SCE można przenieść do innego państwa członkowskiego bez dokonywania formalnej likwidacji SCE.

Każdy członek SCE ma 1 głos, niezależnie od liczby posiadanych udziałów.

- - -

Przedsiębiorstwo państwowe (PP) jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się przedsiębiorcą z osobowością prawną, podlegającym konieczności wpisu do rej. przedsiębiorców KRS. PP mogą działać na zasadach ogólnych lub jako przeds. użyteczności publicznej. Odrębną regulację ustawową posiadają przedsiębiorstwa specjalne (np. PP Porty Lotnicze).

Organy PP: ogólne zebranie pracowników, rada pracownicza, dyrektor przedsiębiorstwa. Ponadto występuje organ założycielski, który dokonuje kontroli i oceny pracy PP i dyrektora i może władczo wkraczać w sprawy PP, ale tylko w przypadkach przewidzianych ustawą.

Rada pracownicza może podejmować uchwały, w tym w sprawach powołania i odwołania dyrektora oraz innych osób na stanowiskach kierowniczych. W przyp. wskazanych ustawą może wstrzymać wykonanie decyzji dyrektora.

Dyrektor reprezentuje PP na zewnątrz, zarządza nim, podejmuje decyzje samodzielnie i ponosi za nie odpowiedzialność.

- - -

Prywatyzacja pośrednia dokonywana jest przez Ministra Skarbu Państwa działającego w imieniu Skarbu Państwa.

Prywatyzacji bezpośredniej dokonuje co do zasady organ założycielski PP w trybie przetargu publicznego lub negocjacji podjętych na podstawie publ ogłoszenia.

Leasing pracowniczy - oddanie przeds. do odpłatnego korzystania tzw. spółce pracowniczej która musi spełnić warunki przystąpienia ponad połowy ogólnej liczby pracowników, zebrania odpowiedniego kapitału zakładowego oraz uczestnictwa wyłącznie osób fizycznych.

- - -

Dział. gosp. osób zagranicznych regulują przepisy ustawy o swobodzie dział. gosp. Osoby zagr. z państw UE, państw EFTA - stron umowy o EOG, oraz osoby nie będące członkami takich państw które mogą korzystać ze swobody przedsiębiorczości na podstawie umów zawartych przez ich kraje z UE mogą podejmować i wykonywać dział. gosp. na takich samych zasadach jak obywatele polscy.

Oddziały przedsiębiorców zagr. z siedzibą na terytorium RP mogą być tworzone przez przedsiębiorców zagranicznych na zasadzie wzajemności, o ile ratyfikowane umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej.

Przeds. zagr. może rozpocząć działalność w ramach oddziału po uzyskaniu wpisu oddziału do r.p. KRS. W oddziale należy ustanowić osobę odpowiedzialną za reprezentowanie przedsiębiorcy zagranicznego. Zakaz prowadzenia działalności przez dany oddział może wydać Minister Gospodarki.

Inna forma to przedstawicielstwo przeds. zagr. na terenie RP. Zakres jego działania może obejmować wyłącznie prow. dział. w zakresie reklamy i promocji przeds. zagr. Utworzenie przedstawicielstwa wymaga wpisu do rejestru przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych.

Przedsiębiorstwa zagraniczne to forma organizacyjno-prawna przeds. w Polsce dopuszczalna jedynie dla podmiotów już funkcjonujących w tej specyficznej formie (cokolwiek to oznacza).

Przeds. zagr. muszą zostać wpisane do r.p. KRS.

- - -

TUW jest szczególną formą organizacyjno-prawną prowadzenia działalności ubezpieczeniowej. TUWy ubezpieczają swoich członków na zasadzie wzajemności. Posiadają osobowość prawną, podlegają wpisowi do KRS, muszą być wyposażone w kapitał zakładowy, a działalność nie jest nastawiona na maksymalizację zysku. Członkowie TUW nie odpowiadają za jego zobowiązania. Obowiązuje zasada domniemania kompetencji zarządu.

Zagranicznym zakładem ubezpieczeń jest ZU o siedzibie poza UE. Zakłady takie mogą podejmować w Polsce dział. wyłącznie w formie głównego oddział. Wymaga to jednak zezwolenia od KNF i podpada pod nadzór tej komisji. Oddział główny działa na podstawie prawa polskiego oraz statutu nadawanego przez zagraniczny ZU.

- - -

Przedsiębiorcy not for profit - prowadzą działalność gospodarczą, która jednak ma charakter służebny wobec głównego celu działalności organizacji, będącego celem niezarobkowym.

- - -

Fundacje są uregulowane w ustawie o fundacjach. Mogą być zakładane przez osoby fizyczne i prawne. Fundator musi złożyć stosowne oświadczenie w formie aktu notarialnego, w którym wskazany jest cel i składniki majątkowe przeznaczone na jego realizację. Fundator ustala statut fundacji. Fundacja uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisu do rejestru. Fundacją kieruje zarząd, on też ją reprezentuje. Fundacja może prowadzić dział. gosp. w rozmiarach służących realizacji jej celów. Co rok musi zdawać sprawozdanie ze swojej działalności właściwemu ministrowi.

- - -

Stowarzyszenia - w ustawie „prawo o stowarzyszeniach”.

Cele stowarzyszenia mogą być wyłącznie niezarobkowe. Stowarzyszenie mogą stworzyć tylko obywatele polscy o pełnej zdolności do czynności prawnych oraz cudzoziemcy mający w PL miejsce zamieszkania. Osoby prawne mogą być jedynie członkami wspierającymi. Aby założyć stowarzyszenie potrzeba minimum 15 osób fizycznych oraz uchwalenia statutu. Osobowość prawną stowarzyszenie ma od chwili wpisu do rejestru stowarzyszeń. Może funkcjonować bez tego wpisu - jest to wówczas stowarzyszenie zwykłe. Stowarzyszenia zarejestrowane mogą prowadzić dział. gosp. na zasadach ogólnych - muszą wówczas zostać wpisane do r.p. KRS. Dochodu z dział. stowarzyszeń nie można rozdzielać między członków, ma on służyć celom ogólnym organizacji.

- - -

Jednostki samorządu terytorialnego mogą tworzyć spółki kapitałowe, a na zasadach opisanych w ustawie o partnerstwie publiczno-prawnym także spółki komandytowe i kom.-akcyjne. Poza sferą użyteczności publicznej gmina może tworzyć spółki prawa handlowego i przystępować do nich wyjątkowo, a prowadzić dział. gosp. poza tą sferą tylko w przypadkach określonych w ustawie. Podobnie województwo.

- - -

Postępowanie upadłościowe wobec przedsiębiorcy ma uzasadnienie w sytuacji niewypłacalności przedsiębiorcy, zaś naprawcze w razie zagrożenia nią.

Zagrożenie upadłością oznacza, że przedsiębiorca, pomimo wykonywania swoich zobowiązań, według rozsądnej oceny ekonomicznej w niedługim czasie na pewno stanie się niewypłacalny. Postępowanie naprawcze wszczyna się na jego wniosek zawierający w szczególności plan naprawczy, który ma zapewnić przywrócenie zdolności do konkurowania na rynku.

Plan naprawczy powinien zawierać szczegółowe uzasadnienie, m.in.. opis sytuacji ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa, prawnej oraz organizacyjnej, analizę sektora rynku w którym działa przedsiębiorstwo, pozycje rynkowe konkurencji, metody i źródła finansowania wykonania układu, analizę poziomu i struktury ryzyka oraz system zabezpieczania praw i interesów wierzycieli na czas wykonania układu. Najistotniejsza jest jednak propozycja restrukturyzacji zobowiązań, która może obejmować: odroczenie wykonania zobowiązań, rozłożenie spłaty na raty, zmniejszenie sumy długów, konwersję wierzytelności na udziały lub akcje. Restrukturyzacja zobow. nie obejmuje tych ze stosunku pracy oraz tych zabezpieczonych hipoteką, zastawem zwykłym, rejestrowym i skarbowym, hipoteką morską.

Jeżeli sąd nie zakaże wszczęcia postępowania naprawczego, przedsiębiorca może ogłosić oświadczenie o jego wszczęciu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz przynajmniej jednym dzienniku lokalnym i ogólnopolskim. Data ogłoszenia to data wszczęcia postępowania.

Podstawowe skutki wszczęcia postępowania naprawczego to:

1. zawieszenie spłaty zobowiązań przeds. oraz naliczania odsetek należnych od przeds.

2. zakaz wszczynania przeciwko niemu egzekucji i postępowań zabezpieczających oraz zawieszenie z mocy prawa tych już wszczętych.

3. Odroczenie rozpoznania wniosku o ogłoszenie upadłości przeds. do czasu zakończenia postępowania naprawczego

4. Ustanowienie dla przeds. nadzorcy sądowego, z którym przeds. ma obowiązek zawarcia umowy zlecenia o wykonywanie czynności nadzorcy

Z mocy prawa umarza się postępowanie naprawcze po upływie 3 (MSP) i 4 (pozostali przeds) miesięcy od dnia jego wszczęcia.

Układ (nie wiem jaki układ bo książka tego nie tłumaczy, ale chyba układ naprawczy) jest przyjęty, gdy podczas zgromadzenia wierzycieli opowie się za nim większość wierzycieli uprawnionych do uczestnictwa w zgromadzeniu, a jednocześnie mają oni łącznie co najmniej 2/3 sumy wierzytelności. Po przyjęciu układ podlega zatwierdzeniu przez sąd

Postępowanie upadłościowe wiąże się z niewypłacalnością przedsiębiorcy zdefiniowaną jako stan, w którym dłużnik nie wykonuje swoich wymagalnych zobow. pieniężnych. Ponadto w przypadku jednostek organizacyjnych niewypłacalność występuje, gdy zobowiązania takiej jednostki przekraczają wartość jej majątku - nawet wówczas, gdy na bieżąco wykonuje te zobowiązania. Nie można ogłosić upadłości Skarbu Państwa, jednostek samorządu teryt., publicznych samodzielnych zakładów opieki zdrowotnej, instytucji i osób prawnych utworzonych w drodze ustawy oraz w wykonaniu obowiązku nałożonego ustawą, osób fizycznych prowadzących gosp. rolne oraz uczelni.

Prawo do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości ma każdy z wierzycieli. Prawo i obowiązek zgłoszenia upadłości ciąży na dłużniku. Należy go spełnić w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości.

Postanowienie o ogłoszeniu upadłości jest niezwłocznie publikowane w MSiG oraz w dzienniku o zasięgu lokalnym.

Przedsiębiorstwo upadłego powinno być sprzedane jako całość, chyba, że nie jest to możliwe, przy czym sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego może być poprzedzona umową dzierżawy na czas określony z prawem pierwokupu. Fundusze ze spieniężenia składników przeds. podlegają podziałowi między wierzycieli według sformalizowanego klucza.

Wierzytelności dzieli się na kategorie określone w ustawie. Jeżeli suma do podziału nie wystarczy na zaspokojenie wszystkich należności, zaspokaja się najpierw kategorię najwyższą, potem schodzi do coraz niższych. Gdy nie wystarczy na zaspokojenie w całości danej kategorii, należności te zaspokaja się stosunkowo do wysokości każdej z nich.

Oprócz wyjątków wskazanych w ustawie, sąd może w postanowieniu o zakończeniu postępowania upadłościowego orzec o umorzeniu w całości lub w części nie zaspokojonych w postępowaniu zobowiązań.

ROZDZIAŁ III - OGÓLNE ZAGADNIENIA UMÓW HANDLOWYCH

Wg prawa cywilnego umowa (kontrakt, transakcja) to czynność prawna zawierająca co najmniej dwa zgodne, odpowiadające sobie co do treści oświadczenia woli, których celem jest wywołanie skutków prawnych. W prawie handlowym najważniejsze są umowy założycielskie oraz umowy obligacyjne (zobowiązaniowe), dzięki którym odbywa się obrót handlowy.

Do umowy spółki handlowej kodeks cywilny stosuje się tylko w sprawach nieuregulowanych w kodeksie spółek handlowych.

W myśl jednego stanowiska umowami handlowymi są tylko te, w których stronami są wyłącznie przedsiębiorcy, natomiast umowy typu przedsiębiorca - konsument to jest to umowa konsumencka. W rzeczywistości umowy konsumenckie są jednocześnie jednym z rodzajów umów jednostronnie handlowych. Należą do nich także umowy zawierane przez przedsiębiorców z kontrahentem niekwalifikowanym podmiotowo (czyli nie będącym przedsiębiorcą ani konsumentem). Umowy pomiędzy podmiotami niekwalifikowanymi podmiotowo to umowy powszechnego prawa cywilnego, czyli umowy niehandlowe.

Umowy co najmniej jednostronnie handlowe to umowy zobowiązaniowe: leasing, komis, przewóz, spedycja oraz skład. W umowie rachunku bankowego bank jest zawsze przedsiębiorcą, podobnie jak ubezpieczyciel w umowie ubezpieczenia, dlatego to też są umowy jednostronnie handlowe.

Umowa agencyjna: obustronnie handlowa.

Sprzedaż na raty: jednostronnie handlowa.

Umowa kredytu bankowego, pożyczki bankowej, gwarancji bankowej, akredytywa - umowy uregulowane poza kodeksem cywilnym.

Wiele umów może być zawieranych przez wszystkie podmioty prawa cywilnego, ale gdy są one zawierane przez przedsiębiorców, należy do ich zawierania, treści i wykonywania stosować przepisy dotyczące relacji między przedsiębiorcami. Gdy jedną ze stron jest konsument - przepisy o ochronie konsumenta. Przez stosowanie takich przepisów następuje komercjalizacja lub konsumeryzacja umowy.

Transakcją handlową wg ustawy jest umowa, której przedmiotem jest odpłatne dostarczanie towaru lub świadczenie usług, jeżeli strony zawierają ją w związku z wykonywaną przez siebie działalnością gospodarczą lub zawodową.

Podział umów zobowiązaniowych:

- niehandlowe (między podmiotami niekwalifikowanymi)

- obustronnie handlowe (między przedsiębiorcami)

- handlowo - konsumenckie (między konsumentem a przedsiębiorcą)

- handlowo - powszechne (między przedsiębiorcą a podmiotem niebędącym konsumentem ani przeds.)

Umowy zobowiązaniowe uregulowane wyraźnie przez przepisy prawne to umowy nazwane.

Handlowy charakter posiadają także umowy nienazwane, które zawierają kryteria komercjalizacji - factoring, forfeiting, franchising.

Umowy handlowe mogą być definitywne lub ramowe. Ramowe = ukształtowane przez praktykę. Umowa ramowa to nie to samo co umowa przedwstępna, która zobowiązuje do zawarcia umowy przyrzeczonej.

Umowy zawarte z zastosowaniem wzorców umownych to umowy adhezyjne.

Umowa o charakterze konsensualnym - do jej zawarcia wystarczy konsens (porozumienie) stron. Do zawarcia umowy realnej oprócz porozumienia musi jeszcze nastąpić wydanie rzeczy.

Zasada wolności umów - strony mogą ułożyć stosunek prawny wedle swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Naruszenie któregoś z tych 3 kryteriów powoduje częściową lub całościową nieważność umów.

Stronom nie wolno umawiać się w taki sposób, że doprowadzą do wypaczenia istoty danej umowy - granica w postaci natury stosunku.

Treść umowy nie może naruszać dobrych obyczajów, reguł uczciwości, lojalności kupieckiej, zaufania drugiej strony.

Stronom nie wolno też zmienić w umowie przepisów imperatywnych.

W obrocie handlowo-konsumenckim obowiązuje zasada ochrony praw konsumenta.

Pacta sund servanda - umów należy dotrzymywać. Zmiana treści umowy - tylko za zgodą obu stron.

W umowach handlowych zastosowanie ma też zasada nominalizmu - spełnienie świadczenia pieniężnego powinno nastąpić poprzez zapłatę sumy nominalnej, bez względu na zmianę siły nabywczej pieniądza, chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej. W przypadkach przewidzianych prawem dopuszczalna jest jednak waloryzacja ustawowa, umowna lub sądowa. Przedsiębiorcy do umów powinni zaś wprowadzać klauzulę waloryzacyjną.

W myśl KC ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje skierowane do ogółu lub poszczególnych osób poczytuje się w razie wątpliwości nie za ofertę, lecz za zaproszenie do zawarcia umowy. Przy braku wątpliwości są one ofertą.

Przedmiotem umowy przedwstępnej jest zawarcie w przyszłości umowy przyrzeczonej. Gdy w umowie przedwstępnej nie ma terminu, to termin wskazuje strona uprawniona do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Gdy uprawnione do tego są obie strony, obowiązuje termin wskazany przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie. W razie braku takiego oświadczenia, po roku nie można już żądać zawarcia umowy przyrzeczonej.

Gdy umowa przedwstępna była w formie aktu notarialnego i spełniała resztę wymogów zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości, a strona zobowiązana uchylała się od zawarcia umowy przyrzeczonej, można zwrócić się do sądu, którego orzeczenie o obowiązku złożenia oświadczenia woli przez stronę zobowiązaną zastąpi jej oświadczenie woli.

Wzorce umowne to nienegocjowane indywidualnie postanowienia umów, nadające się do wielokrotnego użycia. Ich postanowienia nie są przepisami prawa. Wchodzą jednak do treści umowy po spełnieniu wymagań określonych prawem. Stronie należy doręczyć wzorzec przed zawarciem umowy z jego zastosowaniem. Chyba, że jego stosowanie jest w danej branży zwyczajowo przyjęte, a strona mogła z łatwością poznać jego treść. Założenie to nie dotyczy umów zawieranych z udziałem konsumentów.

Gdy dwóch przedsiębiorców stosuje wzorce sprzeczne ze sobą, to umowa między nimi nie obejmuje postanowień, które są sprzeczne. Umowa nie jest zawarta, gdy niezwłocznie po otrzymaniu oferty strona zawiadomi, że nie chce zawierać umowy o tak ustalonej treści.

Wzorce stosowane w obrocie konsumenckim muszą być jednoznaczne i zrozumiałe. Postanowienia niejednoznaczne tłumaczy się na korzyść konsumenta.

Oświadczenie woli zawarcia umowy złożone przez oferenta drugiej stronie stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy. Gdy oblat przyjmie ofertę bez zastrzeżeń, dochodzi do zawarcia umowy. W obrocie powszechnym obowiązuje reguła, że gdy oświadczenie oferenta będące ofertą dotrze do oblata, to nie można go już odwołać. Inaczej jest w stosunkach między przedsiębiorcami, gdzie zasadą jest odwołalność oferty, o ile oświadczenie o odwołaniu dotrze do adresata przed wysłaniem przez niego oświadczenia o przyjęciu oferty.

W ofertowym trybie zawierania umowy oświadczenia oferenta i oblata muszą być zgodne, ale reguła ta nie obowiązuje w stosunkach między przedsiębiorcami. W tych stosunkach odpowiedź na ofertę z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnień niezmieniających istotnie treści oferty poczytuje się za jej przyjęcie. Nieistotne zmiany to np. użycie innych zwrotów oznaczających to samo.

W prawie cywilnym milczenie nie oznacza przyjęcia oferty. Jest tak natomiast, gdy przedsiębiorca otrzymał ofertę zawarcia umowy od osoby, z którą pozostaje w stałych stosunkach gospodarczych.

Zawarcie umowy - gdy strony złożą zgodne oświadczenia woli obejmujące wszystkie postanowienia które były przedmiotem negocjacji.

Umowa handlowa może być zawarta w drodze aukcji lub przetargu. W ogłoszeniu aukcji lub przetargu należy określić ich czas, miejsce, przedmiot oraz warunki, można też zastrzec wadium. Ogłoszenia oraz warunki aukcji mogą zostać zmienione tylko, jeśli zastrzeżono to w ich treści.

W aukcji biorą udział wszyscy zainteresowani, którzy spełniają warunki określone w ogłoszeniu, zgromadzone w tym samym miejscu w tym samym czasie. Licytanci mogą się porozumiewać. W czasie aukcji mają miejsce postąpienia (=są składane kolejne oferty). Oferta przestaje obowiązywać, gdy inny licytant złoży lepszą. Umowa zostaje zawarta, gdy organizator aukcji dokona tzw przybicia po trzykrotnym wywołaniu ostatniego postąpienia. Jeżeli było wpłacone wadium, zostaje ono zaliczone na poczet ceny nabycia.

Przetarg - organizator w ustalonym terminie oczekuje składania pisemnych ofert. Oferta złożona w przetargu przestaje wiązać, gdy została wybrana inna oferta albo gdy nie wybrano żadnej z ofert, chyba, że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej. O wyborze oferty decyduje organizator, który ma obowiązek niezwłocznie powiadomić uczestników przetargu o jego wyniku. Zawiadomienie przez organizatora zwycięzcy o wyniku to jednocześnie moment zawarcia umowy.

- - - - - - - - - - - - -

Wg K.C. dłużnik odpowiedzialny jest - jak za własne działanie lub zaniechanie - za działanie lub zaniechania osób, z których pomocą wykonuje zobowiązania, jak również osób, którym ich wykonanie powierza. Jest to odpowiedzialność oparta na zasadzie ryzyka.

Postanowienia o karze umownej umieszcza się w umowach celem uniknięcia sporów na tle ustalania wartości szkody powstałej przez niewykonanie umowy. Dłużnika zwalania od odpowiedzialności dowód, że szkoda jest następstwem okoliczności, za które odpowiedzialności nie ponosi, ale strony mogą umówić się inaczej. Sporne jest to, czy brak szkody uzasadnia obowiązek zapłaty kary umownej. Wg Sądu Najwyższego - tak.

Kara umowna jest niezależna od wysokości szkody i wg K.C. ma char. wyłączny, a zatem jeśli szkoda jest wyższa od kary umownej, wierzyciel nie może się domagać dopłaty do odszkodowania.

ROZDZIAŁ IV - UMOWY HANDLOWE O PRZENIESIENIE PRAW

Umowa sprzedaży handlowej nie ma normatywnej definicji. Umowę wiążącą sprzedawcę - przedsiębiorcę z kupującym - konsumentem nazywa się sprzedażą konsumencką.

Przedsiębiorca stosuje odpowiednie przepisy w zależności od tego kto jest jego kontrahentem.

Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Umowę sprzedaży może zawrzeć każdy podmiot prawa cywilnego. Gdy obie strony umowy są przedsiębiorcami to sprzedaż ma char. handlowy. Oznacza to konieczność stosowania przepisów dotyczących umowy sprzedaży miedzy tak kwalifikowanymi podmiotami.

Umowa sprzedaży jest zawsze odpłatna. Cena albo podstawa do jej ustalenia powinna być wskazane w treści umowy. K.C. wyróżnia ceny sztywne, maksymalne, minimalne oraz wynikowe.

Uiszczenie ceny następuje przez zapłatę ceny nominalnej, chyba, że w treści umowy klauzulę waloryzacyjną.

Umowa sprzedaży może być zawarta w dowolnej formie, chyba, że przepisy mówią o szczególnej formie umowy. Przykładem jest umowa sprzedaży nieruchomości albo sprzedaży przedsiębiorstwa.

Umowę sprzedaży można zawrzeć w wyniku przyjęcia oferty, w ramach przetargu, aukcji, w wyniku zakończenia negocjacji, w wykonaniu umowy przedwstępnej lub przez przystąpienie do umowy adhezyjnej.

W umowie sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się do przeniesienia własności rzeczy.

W sprzedaży rzeczy oznaczonych co do tożsamości przeniesienie własności następuje z chwilą zawarcia umowy, natomiast w sprzedaży rzeczy oznaczonych co do gatunku oraz rzeczy przyszłych - z chwilą wydania rzeczy kupującemu.

Przesyłanie rzeczy sprzedanej na miejsce przeznaczenia za pośrednictwem przewoźnika rodzi po stronie kupującego obowiązek zbadania rzeczy i dokonania wszelkich czynności niezbędnych do ustalenia ewentualnej odpowiedzialności przewoźnika za ubytek lub uszkodzenie rzeczy.

Termin płatności strony ustalają swobodnie w umowie. Jeżeli strony ustalą termin zapłaty dłuższy niż 30 dni, za okres począwszy od 31 dnia (liczonego od dnia wydania rzeczy) do dnia zapłaty (nie dłużej jednak niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego) należą się odsetki ustawowe. Te same zasady obowiązują w sytuacji, gdy termin zapłaty nie został określony w umowie.

Jeżeli kupujący w terminie określonym w umowie albo w wezwaniu nie dokonał zapłaty ceny za otrzymaną rzecz, sprzedawcy przysługują, bez odrębnego wezwania, odsetki w wysokości odsetek za zwłokę przewidzianych w ordynacji podatkowej.

Nieważne są czynności prawne wyłączające lub ograniczające omówione uprawnienia sprzedawcy lub obowiązki kupującego. Dlatego sprzedawca - przedsiębiorca, nie może się skutecznie zrzec prawa do pobrania ww. odsetek.

Roszczenia majątkowe przedsiębiorców zajmujących się zawodowo sprzedażą przedawniają się po dwóch latach. Jest to termin szczególny, gdyż ogólny termin przedawnienia zw. z dział. gosp. to trzy lata.

Rzecz sprzedana może mieć wady fizyczne i wady prawne. Wada fizyczna jest, gdy: rzecz ma wady zmniejszające jej wartość albo użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia rzeczy; rzecz nie ma właściwości o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, albo rzecz została wydana kupującemu w stanie niezupełnym.

Wada prawna rzeczy sprzedanej istnieje wówczas, gdy rzecz stanowi własność osoby trzeciej albo jest obciążona prawem osoby trzeciej (np. zastawem)

Odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady rzeczy sprzedanej ma charakter kontraktowy i ustawowy w tym znaczeniu, że przepisy o rękojmi za wady wchodzą do treści umowy z mocy ustawy. W sprzedaży handlowej strony mogą jednak umownie rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć rękojmię za wady. W przypadku sprzedaży konsumenckiej, która nie jest objęta zakresem ustawy o sprzedaży konsumenckiej, można to zrobić tylko wówczas, gdy przepis szczególny na to zezwala.

W umowach sprzedaży konsumenckiej, regulowanej przez wspomnianą ustawę, zamiast rękojmi za wady występuje odpowiedzialność za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową.

Wada (lub jej zalążek) tkwiąca w rzeczy w chwili jej wydania kupującemu przesądza o odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi nawet gdyby o wadzie tej nie wiedział i wiedzieć nie mógł ani jej nie spowodował.

Sprzedawca nie odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli: wady powstały z przyczyn innych niż tkwiące w rzeczy sprzedanej, kupujący wiedział o wadach w chwili zawarcia umowy lub wydania rzeczy, kupujący nie dokonał zawiadomienia o wadzie, upłynął okres odpowiedzialności z rękojmi za wady albo odpowiedzialność ta została umownie wyłączona.

Kupioną rzecz należy niezwłocznie zbadać, a gdy wykryje się wadę, od razu powiadomić sprzedającego. W przeciwnym razie rękojmia przepada.

Z tytułu rękojmi za wady fizyczne kupującemu przysługuje prawo do odstąpienia od umowy, jeżeli wady są istotne, czyli nie pozwalają na normalne korzystanie z rzeczy. Kupujący nie może jednak skutecznie skorzystać z tego uprawnienia, jeżeli sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo niezwłocznie wady usunie.

Uprawnienia kupującego z tytułu wad fizycznych rzeczy wygasają po upływie roku od dnia wydania rzeczy, natomiast za wady budynku - po trzech latach. Chyba, że sprzedawca wadę podstępnie zataił - wówczas mimo upływu tych terminów można wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi.

Okresu odpowiedzialności z tytułu rękojmi nie należy mylić z terminami zawiadomienia o wadach, które są przesłanką tej odpowiedzialności.

Od rękojmi za wady należy odróżnić gwarancję jakości.

Gdy kupujący otrzymał od sprzedawcy dokument gwarancyjny, poczytuje się w razie wątpliwości, że wystawca dokumentu jest zobow. do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub dostarczenia rzeczy wolnej od wad, jeżeli wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w gwarancji.

Gdy gwarant w ramach gwarancji dokonał napraw lub dostarczył rzecz wolną od wad, termin gwarancji biegnie od nowa. W przypadku wymiany części rzeczy termin biegnie od nowa w stosunku do wymienionej części.

- - - - -- - - - - - -

Szczególne rodzaje sprzedaży uregulowane są w K.C. Sprzedaż konsumencka i sprzedaż na raty to czynności jednostronnie handlowe.

Sprzedaż na raty - jeżeli wg umowy rzecz ma być kupującemu wydana przed całkowitym zapłaceniem ceny. Nabywcą może być tylko osoba fizyczna, która nie nabywa rzeczy w zakresie działalność swojego przedsiębiorstwa (bo wówczas byłaby to umowa obustronnie handlowa, a taka być nie może.)

Sprzedaż z zastrzeżeniem własności rzeczy sprzedanej to umowa, w której sprzedawca zastrzegł sobie własność rzeczy ruchomej aż do uiszczenia ceny, której zapłata ma nastąpić w przyszłości.

Sprzedaż z zastrzeżeniem odkupu powoduje, że sprzedawca w wyniku odpowiedniego oświadczenia woli złożonego kupującemu przed upływem terminu zastrzeżenia ponownie nabywa własność rzeczy sprzedanej. Maksymalny termin zastrzeżenia prawa odkupu wynosi pięć lat.

Umowa sprzedaży to nie to samo co umowa zamiany. Przez umowę zamiany strony zobowiązują się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie do przeniesienia własności innej rzeczy. Jeżeli stronami są przedsiębiorcy, jest to umowa handlowa.

- - - -

Przez umowę dostawy dostawca zobowiązuje się do wytworzenia rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku oraz do ich dostarczania częściami lub okresowo, a odbiorca do odebrania tych rzeczy i zapłacenia ceny. Gdy obie strony są przedsiębiorcami to jest to umowa handlowa. Gdy odbiorca jest osobą fizyczną - umowa o sprzedaży konsumenckiej.

Umowa dostawy handlowej może być w dowolnej formie, ale dla celów dowodowych K.C. wymaga, aby była na piśmie.

Dostawca musi być producentem rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku i musi je dostarczać częściowo lub okresowo. Inaczej nie jest to umowa dostawy.

Jeżeli surowce do wytworzenia rzeczy dostarcza odbiorca, a są one nieprzydatne, należy go niezwłocznie zawiadomić o tym fakcie.

Dostawca odpowiada z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy nawet wówczas, gdy wytworzenie rzeczy nastąpiło w sposób określony przez odbiorcę lub według dostarczonej przez niego dokumentacji technologicznej, chyba że dostawca, mimo zachowania należytej staranności, nie mógł wykryć wadliwości sposobu produkcji lub dokumentacji technologicznej albo odbiorca, mimo zwrócenia przez dostawcę uwagi na te wadliwości, obstawał przy podanym przez siebie sposobie produkcji lub dokumentacji technologicznej.

Przez umowę kontraktacji producent rolny zobowiązuje się wytworzyć i dostarczyć kontraktującemu oznaczoną ilość produktów rolnych określonego rodzaju, a kontraktujący te produkty odebrać w terminie umówionym, zapłacić umówioną cenę oraz spełnić określone świadczenie dodatkowe, jeśli umowa tego wymaga.

Umowa kontraktacji uwzględnia element losowości związany z produkcją rolną. Powinna ona być zawarta na piśmie. Obowiązują w niej przepisy o rękojmi za wady przy sprzedaży. Od umowy można odstąpić z powodu wad fizycznych, gdy są one istotne.

- - - - - -

W umowie pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący pożyczkę zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Stronami umowy pożyczki są dający pożyczkę i biorący pożyczkę i mogą one, ale nie muszą, być przedsiębiorcami. Jeżeli obydwie strony są przedsiębiorcami, to jest to umowa handlowa, natomiast gdy tylko pożyczkodawca, to jest to ma ona char. umowy konsumenckiej.

Zawodowym udzielaniem pożyczek może się zająć każdy przedsiębiorca, w tym bank. Pożyczka bankowa jest zawsze pieniężna i odpłatna i jest czynnością jednostronnie handlową.

Biorący pożyczkę ma zwrócić nie te same, lecz takie same rzeczy tej samej ilości i jakości, tę samą ilość pieniędzy.

Umowa pożyczki jest umową konsensualną. Pożyczka może być odpłatna i nieodpłatna oraz zawarta w dowolnej formie, jeżeli wartość przedmiotu nie przekracza 500zł. Powyżej tej wartości obowiązuje forma pisemna do celów dowodowych. Wymóg ten nie ma zastosowania w umowach między przedsiębiorcami.

Dający pożyczkę jest zobowiązany do przeniesienia przedmiotu pożyczki na własność biorącego. Jeżeli dający pożyczkę w chwili zawarcia umowy wiedział o złym stanie majątkowym drugiej strony lub mógł łatwo się dowiedzieć, to nie może odstąpić od tego zobowiązania.

Dający pożyczkę odpowiada za wady prawne i fizyczne wydanej rzeczy. Odpowiada jednak tylko za szkody, które wyrządził wiedząc o wadach, nie zawiadomił o nich biorącego.

Biorący pożyczkę ma prawo do odebrania jej przedmiotu, ale nie ma takiego obowiązku.

Jeśli termin zwrotu pożyczki nie jest podany w umowie, należy zwrócić ją w ciągu 6 tygodni po wypowiedzeniu dającego pożyczkę.

W razie niewypłacalności biorącego pożyczke termin ten może zostać skrócony.

Przedawnienie roszczenia o zwrot pożyczki następuje po upływie ogólnych terminów przedawnienia. Roszczenie o wydanie przedmiotu pożyczki, z upływem sześciu miesięcy.

ROZDZIAŁ V - UMOWY HANDLOWE O KORZYSTANIE Z CUDZYCH RZECZY LUB PRAW

Umowy najmu, dzierżawy, leasingu i użyczenia służą do korzystania z cudzych rzeczy lub praw, a niektóre z nich - także do pobierania pożytków z rzeczy lub prawa.

Dzięki tym umowom podmioty prawa cywilnego, w tym przedsiębiorcy, mogą korzystać z rzeczy lub praw mimo tego, że nie są ich właścicielami w znaczeniu prawnym.

Umowy najmu i dzierżawy są umowami handlowymi, gdy strony tych umów są przedsiębiorcami. Jeśli wynajmujący lub wydzierżawiający są przedsiębiorcami, a ich kontrahenci nie, umowy są jednostronnie handlowe. W umowie leasingu finansujący jest zawsze przedsiębiorcą, a zatem jest ona zawsze co najmniej umową jednostronnie handlową.

Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzeczy do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Strony umowy najmu to wynajmujący i najemca.

Przedmiotem umowy najmu jest korzystanie z rzeczy bez prawa pobierania z nich pożytków, a także korzystanie z części składowych rzeczy. Umowa najmu jest umową konsensualną i zawsze odpłatną. Czynsz należy uiścić w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju.

W razie gdy nie określono terminów płatności czynszu, stosuje się terminy ustawowe.

Czas trwania najmu może być oznaczony lub nieoznaczony.

Najem zawarty na dłużej niż 30 lat, po upływie tego terminu, uznaje się za zawarty na czas nieokreślony. Wypowiedzenie umowy najmu na czas określony jest możliwe tylko w przypadkach oznaczonych w jej treści natomiast na czas nieokreślony - w umownych lub ustawowych terminach wypowiedzenia.

Umowa najmu może być rozwiązana za porozumieniem stron. W razie wystąpienia okoliczności przewidzianych w prawie lub umowie, można umowę najmu wypowiedzieć bez zachowania terminów wypowiedzenia.

Wynajmujący ma obowiązek wydać rzeczy najemcy w stanie nadającym się do umówionego użytku i utrzymywanie jej w takim stanie przez czas najmu. Nie trzeba jednak przywracać przydatności rzeczy, jeżeli utraciła ona tę cechę z przyczyn niezależnych od wynajmującego.

W istocie wynajmującego obciążają tylko naprawy rzeczy przewidziane w prawie lub umowie. Jeżeli wynajmujący nie dokonuje napraw, to najemca może mu wyznaczyć termin do ich dokonania. Po upływie tego terminu można dokonać napraw na koszt wynajmującego.

Najważniejszym uprawnieniem wynajmującego jest roszczenie o zapłatę czynszu. Przysługuje mu ustawowe prawo zastawu na rzeczach ruchomych najemcy.

Podstawowe obowiązki najemcy: korzystać z rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem, płacić czynsz.

Uprawnienia najemcy: prawo do wydania rzeczy i do korzystania z niej w spokoju. Może także oddać rzecz w podnajem lub użyczyć jej innej osobie, o ile nie zabrania mu tego umowa.

Jeżeli wady rzeczy ograniczają jej przydatność do użycia, najemca może się domagać obniżenia czynszu za czas wystąpienia tych wad. Gdy wady uniemożliwiają korzystanie z rzeczy, można wypowiedzieć umowę najmu bez zachowania terminów wypowiedzenia.

Uprawnienia z tytułu wad rzeczy nie występują, gdy najemca podpisując umowę wiedział o wadach.

W razie zbycia rzeczy w trakcie trwania umowy, nabywca wstępuje w miejsce zbywcy (wynajmującego).

Najemca ma zwrócić rzecz w stanie niepogorszonym. Nie odpowiada za jej normalne zużycie. W razie ulepszenia rzeczy w trakcie trwania najmu, wynajmujący może zapłacić za ulepszenia lub zażądać przywrócenia rzeczy do stanu sprzed ulepszeń.

Roszczenia wynajmującego przeciwko najemcy o naprawienie szkody na rzeczy, a także najemcy przeciwko wynajmującemu o zwrot nakładów na rzecz oraz o zwrot nadpłaconego czynszu przedawniają się po roku. Inne roszczenia przedawniają się na zasadach ogólnych.

Do najmu lokali powyższe przepisy mają zastosowanie tylko wówczas, gdy przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

- - - - - - -

Przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.

Przedmiotem dzierżawy mogą być przynoszące pożytki: rzeczy bądź jej części składowe, prawa, przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym. Prawo do pobierania pożytków odróżnia umowę dzierżawy od umowy najmu.

Dzierżawa jest umową wzajemną i odpłatną. Czynsz dzierżawny może być płatny w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju (np. procent od zysków). Czynsz dzierżawny jest z reguły świadczeniem okresowym. Umowa dzierżawy może być zawarta w dowolnej formie na czas określony lub nie (powyżej 30 lat to już czas nieokreślony).

Dzierżawca musi dokonywać napraw niezbędnych do zachowania podmiotu dzierżawy w stanie nie pogorszonym i nie wolno mu bez zgody wydzierżawiającego zmieniać przeznaczenia przedmiotu dzierżawy ani oddawać go osobie trzeciej do używania lub w poddzierżawę. Po zakończeniu umowy należy zwrócić przedmiot w stanie, w jakim powinien się znajdować według umowy lub przepisów o wykonywaniu dzierżawy, a strony umowy powinny dokonać wzajemnych rozliczeń. Roszczenia majątkowe z umowy dzierżawy przedawniają się według zasad określonych dla umowy najmu.

- - - - - - - -

W obowiązującym prawie umowa leasingu jest umową nazwaną uregulowaną w kodeksie cywilnym. Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

Leasing jest umową co najmniej jednostronnie profesjonalną, gdyż finansujący musi być przedsiębiorcą, a korzystający może, ale nie musi, posiadać tego statusu.

Leasing uregulowany w kodeksie cywilnym to leasing finansowy. Jest to umowa dwustronna, jego stronami są finansujący i korzystający. Zbywca nie jest stroną tej umowy. Finansujący nabywa rzecz od zbywcy na podstawie odrębnej umowy. W umowie leasingu finansujący zobowiązuje się do zawarcia takiej umowy ze zbywcą, za zgodą korzystającego.

Przedmiotem leasingu może być rzecz ruchoma nadająca się do długotrwałego użytku, nieruchomość lub przedsiębiorstwo w sensie przedmiotowym. Ponieważ leasing może polegać na oddaniu rzeczy tylko do używania lub do używania i pobierania z niej pożytków, w tym drugim przypadku przedmiotem leasingu są rzeczy przynoszące pożytki oraz przedsiębiorstwo w sensie przedmiotowym, które zawsze jest prowadzone po to, aby osiągać zyski, czyli pożytki w rozumieniu prawa.

Umowa leasingu jest zawsze umową na czas określony i musi być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Wynagrodzenie w leasingu musi być pieniężne i płatne w uzgodnionych ratach. Nie może być niższe od ceny lub wynagrodzenia, które finansujący zapłacił zbywcy za rzecz oddaną korzystającemu.

Leasing pełni funkcję kredytową, ponieważ jego przedmiot jest wydany korzystającemu przez zapłaceniem całego wynagrodzenia za korzystanie z niego przez czas trwania umowy.

Umowa leasingu nie przenosi własności rzeczy, lecz jest odpłatną umową o korzystanie z cudzej rzeczy. W umowie może się jednak znaleźć zastrzeżenie, tzw opcja zakupu rzeczy po zakończeniu umowy leasingu, nie stanowi ono jednak elementu konstrukcyjnego umowy leasingu.

Korzystający, mimo że nie jest właścicielem rzeczy, ponosi ryzyko jej utraty w czasie trwania umowy leasingu, jeżeli utrata nastąpiła z przyczyn, za które finansujący nie ponosi odpowiedzialności (ryzyko to jest w praktyce objęte umową ubezpieczenia).

Finansujący nie odpowiada wobec korzystającego za wady rzeczy, chyba, że powstały one na skutek okoliczności, za które finansujący ponosi odpowiedzialność. Z chwilą zawarcia przez finansującego umowy ze zbywcą, z mocy ustawy przechodzą na korzystającego uprawnienia z tytułu wad rzeczy, przysługujące finansującemu względem zbywcy, z wyjątkiem prawa odstąpienia od umowy. Uprawnienie to zachowuje finansujący, może jednak z niego skorzystać tylko na żądanie korzystającego.

Korzystający nie może bez zgody finansującego oddać rzeczy do używania osobie trzeciej. W razie zbycia rzeczy przez finansującego nabywca wstępuje w stosunek leasingu w miejsce finansującego.

Umowa leasingu wygasa w przypadkach określonych w K.C. lub w umowie, a może być rozwiązana za porozumieniem za wypowiedzeniem lub ze skutkiem natychmiastowym.

Leasing nie przenosi własności rzeczy na korzystającego.

Różnica między dzierżawą a leasingiem polega na tym, że przedmiotem umowy dzierżawy mogą być także prawa, które przynoszą pożytki, a przedmiotem leasingu - nie.

Przedmiotem umowy kredytu bankowego mogą być tylko sumy pieniężne, a leasingu - tylko rzeczy. W przypadku pożyczki może chodzić tylko o pieniądze lub rzeczy oznaczone co do gatunku oraz dochodzi do przeniesienia własności.

ROZDZIAŁ VI - UMOWY HANDLOWE O (NIEKTÓRE) USŁUGI

Głównym celem umów o usługi nie jest wyłącznie przeniesienie prawa lub oddanie rzeczy do korzystania, lecz zaspokojenie interesu drugiej strony umowy (wierzyciela) przez dokonanie dla niej określonych czynności faktycznych lub prawnych.

Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Jeżeli przyjmujący zamówienie (wykonawca dzieła) i zamawiający (dla którego dzieło ma być wykonane) są przedsiębiorcami, umowa o dzieło jest umową handlową. Gdy przyjmujący zamówienie zawiera umowę w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, a zamawiającym dzieło, będące rzeczą ruchomą, jest konsument w rozumieniu ustawy o sprzedaży konsumenckiej, do takiej umowy o dzieło stosuje się odpowiednio przepisy tej ustawy.

Przedmiotem umowy jest wykonanie dzieła - jego stworzenie lub przetworzenie albo doprowadzenie do takiej postaci, w jakiej poprzednio nie istniało. Dzieło w rozumieniu K.C. to np. wyprodukowanie urządzenia na ind. zamówienie, naprawa maszyn, usługi szklarskie, malarskie, tapicerskie, wykonanie prac ziemnych, porządkowych, wykonanie prac polowych, prace geodezyjne, projektowe, remont hali fabrycznej itp. Dzieło może mieć również charakter niematerialny, jeżeli zostanie ucieleśnione w przedmiocie materialnym (np. model lub obliczenia).

Jeżeli przedmiotem umowy jest utwór w rozumieniu prawa autorskiego, umowa taka jest umową o dzieło autorskie i wywiera określone skutki w prawie podatkowym (50% kosztów uzyskania przychodu).

Umowa o dzieło to umowa rezultatu, który powinien być w umowie określony.

Jeżeli rezultat został osiągnięty, umowa jest wykonana. Jeżeli dzieło nie zostało wykonane zgodnie z umową, jest niewykonana lub wykonana nienależycie.

Umowa o dzieło może być zawarta w dowolnej formie.

Umowa o dzieło jest zawsze odpłatna.

Strony mogą w umowie określić termin, do którego dzieło ma być wykonane. Umowa wygasa, jeżeli zamawiający odbierze dzieło bez zastrzeżeń albo w razie śmierci przyjmującego zamówienie, gdy wykonanie dzieła zależało od jego osobistych przymiotów.

Podstawowym obowiązkiem przyjmującego zamówienie jest wykonanie dzieła w sposób prawidłowy i w umówionym terminie. Jeżeli wykonanie dzieła wymaga użycia odpowiednich materiałów, strony powinny umówić się, kto je dostarcza.

Przyjmujący zamówienie nie może dokonywać dodatkowych prac bez zgody zamawiającego, gdyż w przeciwnym razie sam ponosi koszty ich podjęcia, nie musi też osobiście wykonywać dzieła, chyba że co innego wynika z umowy.

Najważniejszym uprawnieniem przyjmującego zamówienie jest roszczenie o wynagrodzenie, które może być ryczałtowe lub kosztorysowe. W przypadku ryczałtowego ustala się je już w chwili zawierania umowy.

Są przypadki, w których przyjmującemu zamówienie przysługuje roszczenie o wynagrodzenie, mimo, że dzieło nie zostało wykonane (np. gdy zamawiający bez uzasadnionej przyczyny odstąpił od umowy).

Zamawiający ma przede wszystkim obowiązek odebrania dzieła i zapłacenia wynagrodzenia. Jego najważniejszymi uprawnieniami są: prawo do odstąpienia od umowy, dopóki dzieło nie zostało ukończone, prawo kontrolowania wykonania dzieła, żądania jego wydania i dochodzenia roszczeń z tytułu rękojmi za wady dzieła. Po bezskutecznym wezwaniu do zmiany sposobu wykonywania dzieła można odstąpić od umowy albo powierzyć dalsze prace innej osobie, na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.

Jeżeli wykonane dzieło okaże się wadliwe, zamawiającemu przysługują uprawnienia z tytułu rękojmi. Jeżeli wady dzieła są usuwalne, zamawiający może żądać dokonania naprawy w wyznaczonym terminie z zagrożeniem, że po bezskutecznym upływie tego terminu nie przyjmie tej naprawy. Przyjmujący zamówienie może jednak odmówić dokonania naprawy, gdyby wymagała ona nadmiernych kosztów. Na koszt przyjmującego zamówienie można też zlecić dokonanie naprawy osobie trzeciej, jeśli zamawiający nie odebrał dzieła z powodu wady.

Gdy wady dzieła nie dają się usunąć, albo naprawa nie może być dokonana w odpowiednim czasie, lub nie następuje pomimo wyznaczenia terminu jej dokonania, wówczas zamawiający może od umowy odstąpić jeśli wady są istotne. Jeżeli nie są istotne, może zażądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. Wada jest istotna, jeżeli czyni dzieło niezdatnym do użytku albo wyraźnie nie odpowiada wymogom określonym w umowie. Pozostałe wady są nieistotne. Przyjmujący zamówienie nie odpowiada z tytułu rękojmi za wady, jeżeli zamawiający wiedział o nich w chwili odebrania dzieła.

- - - - -

Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Stronami są przyjmujący zlecenie i dający zlecenie.

Przyjmujący zlecenie może działać w imieniu dającego zlecenie oraz w imieniu własnym, lecz na rachunek dającego zlecenie - wówczas wszystko co uzyskał w wykonaniu czynności, ma przenieść na dającego zlecenie.

Przedmiotem umowy zlecenia jest dokonanie czynności prawnej. Czynności te to również takie, które zmierzają do wywołania zmian w sferze prawnej. Umowa zobowiązująca do wykonania z należytą starannością czynności faktycznej jest tzw umową na warunkach zlecenia, jeżeli nie jest wyraźnie uregulowana przez przepisy prawne.

Do umów zlecenia należą w szczególności umowy o usługi: medyczne, opiekuńcze, wychowawcze, z zakresu nauczania zawodu, instruktażowo-szkoleniowe, polegające na pilnowaniu, sprawowaniu kontroli, nadzoru, badaniu sprawozdań, sprawowaniu zarządu, w zakresie prac poszukiwawczych, mierniczych, badawczych, doradczych, konsultingowych, prowadzenia ksiąg rachunkowych, obsługi prawnej, sprawowania funkcji w komisjach…

Umowa zlecenia może być odpłatna lub nieodpłatna, w razie wątpliwości domniemywa się odpłatność zlecenia.

Kto zawodowo trudni się załatwianiem spraw dla innych, oraz ten, kto wyraził wcześniej gotowość załatwienia czynności danego rodzaju, powinien zawiadomić dającego zlecenie o nie przyjęciu zlecenia.

Umowa zlecenia może być zawarta w dowolnej formie. Chyba, że występuje w niej pełnomocnictwo, wtedy wymagana jest forma szczególna.

Umowa zlecenia to umowa starannego działania, co oznacza, że stronom chodzi o osiągnięcie jakiegoś rezultatu.

Przyjmujący zlecenie nie może w umowie zlecenia zobowiązać się do osiągnięcia pewnego rezultatu, gdyż rezultat ten nie zależy tylko od niego.

Umowa zlecenia jest wykonana, jeżeli w wykonywaniu czynności zleceniobiorca zachował należytą staranność.

Podstawowym obowiązkiem przyjmującego zlecenie jest dokonanie z należytą starannością przewidzianej w umowie czynności prawnej. Przyjmujący zlecenie powinien w zasadzie osobiście wykonywać umowę. Wyjątkowo może powierzyć wykonanie czynności osobie trzeciej.

Przyjmujący zlecenie powinien na bieżąco informować dającego zlecenie o przebiegu sprawy, złożyć mu sprawozdanie z wykonania zlecenia, co przy wykonaniu tego zlecenia uzyskał dla niego, choćby w imieniu własnym. Nie powinien używać rzeczy ani pieniędzy dającego zlecenie.

Dający zlecenie ma obowiązek pokrycia wydatków przyjmującego zlecenie, jeżeli są związane z należytym wykonaniem umowy. Powinien również zwolnić przyjmującego ze zobowiązań zaciągniętych w celu wykonania umowy. Jeżeli wykonanie zlecenia wymaga wydatków, powinien udzielić mu zaliczki. Jeżeli zlecenie jest odpłatne, podstawowym obowiązkiem jest zapłata wynagrodzenia. Jeżeli z umowy nie wynika nic innego, wynagrodzenie należy się dopiero po wykonaniu zlecenia.

Każda ze stron może wypowiedzieć zlecenie ze skutkiem natychmiastowym, w dowolnym czasie. W braku odmiennej umowy śmierć dającego zlecenie albo utrata przez niego zdolności do czynności prawnych nie powoduje wygaśnięcia zlecenia. Natomiast śmierć przyjmującego zlecenie powoduje wygaśnięcie zlecenia, chyba, że co innego wynika z umowy. Umowa zlecenia wygasa najczęściej w razie jej wykonania.

Roszczenia z umowy zlecenia przedawniają się na zasadach ogólnych z pewnymi wyjątkami. Po dwóch latach przedawniają się roszczenia o wynagrodzenie i zwrot poniesionych nakładów, przysługujące osobom trudniącym się zawodowo przyjmowaniem zleceń danego rodzaju, oraz roszczenia z tytułu zaliczek udzielonych tym osobom. Także po 2 latach przedawniają się roszczenia nie wynikające ze zlecenia w ścisłym słowa znaczeniu, lecz z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom zawodowo trudniącym się takimi czynnościami albo utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone.

- - -- - - - -

Przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa do stałego pośrednictwa, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu umów z klientami, na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu.

Strony umowy: agent i dający zlecenie. Muszą być przedsiębiorcami - jest to zawsze umowa handlowa.

Agent może działać jako pośrednik lub pełnomocnik. Do bycia pełnomocnikiem (zawierania umów i odbierania oświadczeń dla dającego zlecenie) agent musi mieć umocowanie.

Przedmiotem umowy agencji jest stałe pośredniczenie przy zawieraniu umów różnego rodzaju lub zawieranie takich umów w imieniu przedsiębiorcy dającego zlecenie.

Umowa agencji jest zawsze odpłatna. Przy braku określenia w umowie sposobu wynagrodzenia agentowi należy się prowizja wg zasad wskazanych w K.C.

Umowa agencyjna może być na czas określony lub nieokreślony. Jeśli po upływie czasu określonego jest nadal wykonywana, to jest traktowana jak umowa na czas nieokreślony.

Umowa agencyjna nie wymaga formy szczególnej. Formy pisemnej wymaga za to umowa agencji z prowizją del credere (czyli agent przyjmuje na siebie odpowiedzialność za wykonanie zobowiązania przez klienta, za co otrzymuje odrębne wynagrodzenie) oraz klauzula ograniczająca działalność konkurencyjną agenta (na okres nie dłuższy niż dwa lata po rozwiązaniu umowy).

Umowa agencyjna jest zaliczana do umów starannego działania.

Klauzula del credere zmienia umowę agencji w umowę gwarancyjną. Jeżeli klient nie wykona świadczenia, agent nie otrzymuje wynagrodzenia, a dodatkowo ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą wobec zleceniodawcy.

Agent może domagać się zwrotu wydatków związanych z wykonaniem zlecenia tylko o tyle, o ile były one uzasadnione, a ich wysokość przekroczyła zwykłą w danych stosunkach miarę.

Agentowi przysługuje ustawowe prawo zastawu na rzeczach i papierach wartościowych dającego zlecenie.

Agent ma respektować wskazówki zleceniodawcy, ochraniać jego prawa, przekazywać mu wszystkie niezbędne informacje.

Zleceniodawca ma współdziałać z agentem w wykonywaniu umowy, przekazywać mu niezbędne informacje i dokumenty, zawiadamiać o przyjęciu lub odrzuceniu propozycji zawarcia umowy.

Świadczenie wyrównawcze to dodatkowe wynagrodzenie dla agenta za to, że rozwiązanie umowy agencji pozbawiło go korzyści z działań podjętych wcześniej dla dającego zlecenie, a działania te dającemu zlecenie będą nadal przynosiły korzyści.

Roszczenia z umowy agencyjnej ulegają przedawnieniu na zasadach ogólnych.

Agent morski - przedstawiciel armatora w porcie lub na określonym obszarze.

Ustawy szczególne regulują dział. agentów ubezpieczeniowych i turystycznych.

- - - - - - - - - - - - - - -

Umowa komisu - przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie dział. swojego przeds. do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie (komitenta) lecz w imieniu własnym.

Komisant musi być przedsiębiorcą.

Komisant ma przenieść na komitenta wszystkie prawa i korzyści majątkowe, które uzyskał w ramach sprzedaży komisowej.

Komisant działa w imieniu własnym, lecz na rachunek komitenta.

Umowa komisu może być zawarta w dowolnej formie i jest zawsze odpłatna.

Komisant jest zawsze zastępcą pośrednim, a agent nie. Komisant działa na każdorazowe zlecenie, zaś agent działa stale na rzecz dającego zlecenie.

Komisant ma należycie wykonać zlecenie komisowe i wydać komitentowi wszystko, co dla niego uzyskał wykonując umowę. Jeżeli sprzeda rzecz korzystniej niż wynikało to z umowy, to całą korzyść powinien oddać komitentowi.

W razie nabycia rzeczy za cenę wyższą niż określona w umowie, komitent może niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia o wykonaniu zlecenia oświadczyć, że nie uznaje tej czynności za dokonaną na jego rachunek. Jeżeli tego nie zrobi, uznaje się, że wyraził zgodę na wyższą cenę.

Dla zabezpieczenia roszczeń o prowizję oraz zwrot wydatków i zaliczek udzielonych komitentowi oraz celem zabezpieczenia innych należności komisantowi przysługuje ustawowe prawo zastawu na rzeczach stanowiących przedmiot komisu.

Roszczenia z umowy komisu ulegają przedawnieniu na zasadach ogólnych. Wyjątki przedawniające się po 2 latach są wymienione w K.C.

W sprzedaży komisowej komisant nie ponosi odpowiedzialności za ukryte wady fizyczne rzeczy, jak również za jej wady prawne, jeżeli przed zawarciem umowy podał ten fakt do wiadomości kupującego.

UWAGA - w podrozdziałach 6.6 i 6.7 podkreśliłem 85% treści, więc ich nie przepisywałem. Są krótkie i lepiej przeczytać w całości.

ROZDZIAŁ VII - UMOWY TRANSPORTOWE

Do podstawowych cech kwalifikacyjnych umów przewozowych i spedycyjnych należy zawodowy status przewoźnika oraz odpłatny charakter świadczonych przez niego usług. Dlatego przewoźnikiem jest przedsiębiorca wykonujący w celach zarobkowych stałą działalność transportową.

Przewoźnicy muszą podawać do wiadomości publicznej zakres swojego działania, a zwłaszcza adresy punktów odpraw i sposoby zawierania umów. W regularnej komunikacji trzeba też ogłaszać rozkłady jazdy, a nawet uzgadniać je z właściwymi organami samorządowymi.

Umowa przewozu zalicza się do umów nazwanych. Jest to umowa kwalifikowana. Usług przewozowych dorywczo wykonywanych przez osobę nie będącą zawodowym przewoźnikiem nie kwalifikuje się w ramach umowy przewozu, lecz zalicza do usług nienazwanych. Stosuje się do nich przepisy o umowie o dzieło.

Umowa przewozu zalicza się do umów dwustronnie zobowiązujących, kauzalnych, wzajemnych i odpłatnych. Stanowi też przykład kontraktu adhezyjnego.

Przewoźnik powierzający wykonanie przewozu innym przewoźnikom ponosi odpowiedzialność za ich czynności tak, jak za swoje własne.

- - - - - - - -

Przez umowę przewozu osób przewoźnik zobowiązuje się w zakresie swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem pasażera do umówionego miejsca. Umowę taką zawiera się na ogół w swobodnej formie, w związku z nabyciem biletu będącego wszakże tylko dowodem jej zawarcia.

Elementy przedmiotowo istotne umowy o przewóz osób: oznaczenie trasy, wynagrodzenie, przedmiot przewozu. Określenie trasy przewozu to wskazanie miejsca początkowego i końcowego, gdyż przewóz powinien być dokonany najkrótszą możliwą trasą - chyba, że umowa zakłada inaczej.

Na żądanie pasażera przewoźnik powinien zawrzeć z nim umowę dodatkową o przewóz przesyłki bagażowej w osobnym pomieszczeniu za dodatkowym wynagrodzeniem, lecz może on uchylić się od tego obowiązku, gdy stan przesyłki lub jej właściwości mogą ulec w czasie przewozu uszkodzeniu lub zniszczeniu.

Przewoźnik odpowiada za życie i zdrowie podróżnego na zasadach ogólnych.

Przewoźnik w pełni odpowiada za szkodę, jaką podróżny poniósł w skutek przedwczesnego odjazdu środka transportowego, natomiast ograniczony charakter ma odpowiedzialność za szkodę, jaką podróżny poniósł wskutek opóźnionego przyjazdu lub odwołania regularnie kursującego środka transportowego, ponieważ obejmuje ona wyłącznie przypadki szkód wynikających z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa.

Za tzw bagaż podręczny przewoźnik ponosi odpowiedzialność również wtedy, gdy szkoda powstała z jego winy. Wysokość odszkodowania za utratę, ubytek, lub uszkodzenie rzeczy należących do podróżnego we wszystkich przypadkach nie może przewyższać ich zwykłej wartości.

- - - - - - - - - - - -

Przez umowę przewozu rzeczy przewoźnik zobowiązuje się do przewiezienia za wynagrodzeniem powierzonej mu w tym celu przesyłki do określonego miejsca. Przesyłkę stanowią rzeczy przyjęte do przewozu na podstawie jednego dokumentu przewozowego. Umowę zawiera wysyłający z przewoźnikiem, a ten zwykle oddaje przesyłkę osobie trzeciej, czyli odbiorcy przesyłki.

W stosunkach transportu regulowanego prawem przewozowym wysyłający wystawia przewoźnikowi na przesyłkę tzw list przewozowy, a jeżeli przy danym rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w inny sposób dostarcza na żądanie przewoźnika informacji niezbędnych do prawidłowego wykonania przewozu.

W liście przewozowym wskazuje się strony umowy, miejsce przeznaczenia przesyłki oraz nazwę i adres odbiorcy, określenie rzeczy przesyłki i sposobu opakowania oraz inne dane wymagane przepisami ze względu na okoliczności lub sposób rozliczeń. Jeden egzemplarz dokumentu przewozowego zatrzymuje wysyłający (tzw wtórnik), który pozwala mu rozporządzać przesyłką w czasie transportu, a po ewentualnym jego wręczeniu odbiorcy umożliwia temu trzeciemu korzystanie z uprawnień wynikających z umowy zawartej na jego rzecz.

W transporcie morskim zamiast listu przewozowego występuje konosament. Pełni on rolę papieru wartościowego.

Przewoźnik sprawuje opiekę nad przesyłką aż do wydania jej odbiorcy. Może on decydować o technicznych okolicznościach przewozu, w tym o ulokowaniu przesyłki w środku transportowym, ma też prawo ustalenia drogi przewozu, chyba, że w umowie postanowiono wyraźnie co innego. W transporcie morskim umowa przewozu może przewidywać, że przewoźnik odda całą lub określoną część przestrzeni statku pod ładunek na jeden bądź więcej rejsów (umowa czarterowa), albo dotyczyć może przewozu poszczególnych rzeczy lub ładunku określonego rodzaju, ilości lub wagi (umowa bukingowa).

Obowiązki dodatkowe przewoźnika:

- powiadomić wysyłającego o czasie i miejscu podstawienia środka transportowego

- przyjęcie przesyłki do przewozu i potwierdzenie listu przewozowego lub wydanie kwitów sternika

- niezwłoczne powiadomienie odbiorcy o czasie przygotowania przesyłki do odbioru po jej przywiezieniu do miejsca przeznaczenia

- wydanie przesyłki odbiorcy

Obowiązki wysyłającego:

- właściwe przygotowanie przesyłki do przewozu

- wydanie przewoźnikowi wraz z nią wszystkich koniecznych dokumentów

- ew. załadowanie przesyłki na środek transportowy

- zapłata przewoźnego, chyba, że ma to zrobić odbiorca

Wysyłający może odstąpić od umowy, jeżeli rozpoczęcie lub wykonanie przewozu doznaje czasowej przeszkody z powodu okoliczności dotyczących przewoźnika

Wysyłający ma też prawo dysponowania przesyłką w czasie transportu do chwili wydania jej odbiorcy, o ile nie spowoduje to zakłóceń w transporcie i o ile jest to wykonalne.

Powyższe prawo wygasa, gdy odbiorca przystąpił do umowy, a więc przyjął list przewozowy lub odebrał przesyłkę.

Przyjmując przesyłkę i list przewozowy odbiorca zobowiązuje się do zapłaty należności ciążących na przesyłce. Przewoźnikowi przysługuje ustawowe prawo zastawu na przesyłce celem zabezpieczenia wszystkich roszczeń wynikających z umowy. W razie odmowy odbioru przesyłki lub zaistnienia przeszkody w wydaniu albo w razie zaginięcia dokumentów przewozowych i braku możliwości ustalenia uprawnionego do rozporządzania przesyłką, przewoźnik likwiduje przesyłkę przez jej sprzedaż, nieodpłatne przekazanie właściwej jednostce organizacyjnej lub zniszczenie.

Przewoźnik ponosi odpowiedzialność za szkody w przesyłce oraz za spóźnione wykonanie przewozu. W transporcie szkodę stanowi uszczerbek majątkowy w postaci utraty, ubytku, uszkodzenia lub uszkodzenia przesyłki. Wynikający z umowy lub z właściwości świadczenia termin przewozu nie zostaje dotrzymany, gdy przed jego upływem przewoźnik nie zdołał powiadomić odbiorcy o gotowości do wydania przesyłki bądź o możliwości rozporządzania nią przez odbiorcę, jeśli ma być wydana poza zwyczajnym miejscem odprawy.

Odpowiedzialność przewoźnika ulega wyłączeniu, jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie przesyłki powstały z przyczyn wyst. po stronie wysyłającego lub odbiorcy, z właściwości przedmiotu albo wskutek siły wyższej. Za szkody związane z przekroczeniem terminu przewoźnik odpowiada jedynie w granicach następstw zawinionej zwłoki w przewozie. Przy przesyłkach tracących masę odpowiedzialność dotyczy tylko części ubytku, która przewyższa normy zwyczajowo lub urzędowo przyjęte. Odszkodowanie nie może przekraczać zwykłej wartości przesyłki, chyba, że szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika. Zwykłą wartość przesyłki ustala się na podstawie cen rynkowych.

Ciężar udowodnienia okoliczności wyłączających odpowiedzialność obciąża przewodnika.

Sądowe dochodzenie roszczeń z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przewozu uzależnione jest od uprzedniego wyczerpania obligatoryjnego postępowania reklamacyjnego. Reklamację uważa się za bezskuteczną, jeżeli zobowiązany nie zapłacił należności w terminie trzech miesięcy.

7.3 „Umowa spedycji” - krótkie ale ważne, czytamy w całości.

ROZDZIAŁ VIII - „UMOWY W ZAKRESIE INWESTYCJI BUDOWLANYCH”

Projekt budowlany jest konieczny z punktu widzenia pozwolenia na budowę i prawidłowej realizacji robót. Obejmuje on co najmniej projekt zagospodarowania terenu, projekt architektoniczno-budowlany oraz projekty instalacyjne.

Cała zatwierdzona w trybie administracyjnym dokumentacja jest bezpośrednio wiążąca w procesie budowlanym, bez względu na ewentualną ochronę prawnoautorską. Dopuszczalne są tak zwane nieistotne odstępstwa realizacyjne.

Sporządzenie indywidualnego projektu możliwe jest na podstawie umowy o dzieło autorskie, można też nabyć dokumentację w trybie przeniesienia praw autorskich lub licencji do gotowego projektu od twórcy lub innej osoby uprawnionej.

Umowa o dzieło przewidująca przeniesienie autorskich praw majątkowych na zamawiającego wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. Tylko dla ustanowienia licencji niewyłącznej wystarczy forma ustna lub elektroniczna, ponieważ formy pisemnej wymaga się tu jedynie pod rygorem utrudnień dowodowych.

Umowa o prace projektowe jest czynnością kwalifikowaną z uwagi na osobę projektanta.

Umowę o prace projektowe można zawrzeć także ze spółką, zwłaszcza partnerską, dysponującą osobami uprawnionymi do projektowania albo bezpośrednio z zespołem projektantów współpracujących ad hoc bądź na stałe, np. w formie spółki cywilnej.

Projekt budowlany, a także projekty instalacyjne wiążąco wskazują określone rozwiązania techniczne i dyspozycje realizacyjne.

Projektant oraz sprawdzający projekt ponoszą dyscyplinarną odpowiedzialność zawodową, a nawet karną za wadliwe rozwiązania, zwłaszcza za pogwałcenie wymagań bezpieczeństwa, niezależną od ewentualnej odpowiedzialności odszkodowawczej wobec inwestora za nienależyte wykonanie umowy.

Projektantowi do nadzoru nad korzystaniem z utworu służy osobiste prawo autorskie. Dlatego ma on prawo wstępu na teren budowy w każdym czasie i dokonywania wpisów do dziennika budowy dotyczących jej realizacji, a w razie zagrożenia może nawet żądanie wstrzymania budowy.

Obok sporządzenia zamówionego projektu do podstawowych obowiązków projektanta należy przeniesienie autorskich praw majątkowych na zamawiającego, zwłaszcza w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu oraz zastosowania go w procesie budowlanym, a także przeniesienie własności i wydanie uzgodnionej liczby (zwykle czterech) egzemplarzy projektu.

Jeżeli projekt ma usterki, zamawiający może wyznaczyć projektantowi odpowiedni termin ich usunięcia, a o jego upływie może od umowy odstąpić lub żądać odpowiedniego obniżenia umówionego wynagrodzenia, chyba, że usterki są wynikiem okoliczności, za które twórca nie ponosi odpowiedzialności, np. wadliwych dokumentów przekazanych przez zamawiającego.

Za wady obiektu budowlanego, także wynikające z błędnych rozwiązań projektowych, odpowiada w zasadzie profesjonalny wykonawca budowlany, na podstawie rękojmi uzasadniającej odpowiedzialność absolutną. Projektant zaś odpowiada za ewentualne przyczynienie się do szkód wyrządzonych zamawiającemu wadliwością obiektu spowodowaną błędami w projekcie.

Do podstawowych obowiązków zamawiającego należy zapłata wykonawcy umówionego wynagrodzenia zryczałtowanego lub wyliczonego w oparciu o zestawienie kosztów przewidywanych prac oraz podjęcie niezbędnego współdziałania z projektantem przy realizacji dzieła, zwłaszcza przekazanie mu niezbędnych dokumentów, informacji i wskazówek oraz odbiór projektu wydanego zgodnie z umową.

W braku odmiennej umowy, wynagrodzenie należy się projektantowi w chwili wydania dzieła. Jeżeli zamawiający uchyla się od koniecznego współdziałania, projektant może mu wyznaczyć odpowiedni termin z zagrożeniem, że po jego bezskutecznym upływie będzie uprawniony do odstąpienia od umowy.

- - - - - - - - - -

Przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej, a zamawiający - inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu oraz do odebrania wykonanego obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. Dostarczenie projektu wykonawcy przez zamawiającego nie należy do koniecznych elementów umowy.

Umowa o roboty budowlane powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem utrudnień dowodowych. Stanowi ona odmianę umowy o dzieło, co uzasadnia posiłkowe stosowanie przepisów regulujących ten typ kontraktu.

Dokumentacja projektowa staje się z mocy prawa częścią składową umowy o roboty budowlane.

W razie wątpliwości poczytuje się, że wykonawca podjął się wszystkich robót objętych projektem.

Działalność budowlana jest wolna. Kierownictwo budową należy jednak powierzyć osobie posiadającej odpowiednie uprawnienia (inżynier budownictwa). Do obowiązków kierownika budowy należy zapewnienie prawidłowej organizacji i przebiegu robót zgodnie z przepisami i normami technicznymi, dyspozycjami projektu budowlanego oraz zasadami rzetelnej wiedzy technicznej, protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie placu budowy, zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu, zapobieganie zagrożeniom bezpieczeństwa, prowadzenie dokumentacji budowy, dokonywanie wymaganych prób i sprawdzeń instalacji oraz uczestniczenie w czynnościach odbioru końcowego zrealizowania obiektu.

Wykonawca nie musi realizować wszystkich robót osobiście, może wykonanie niektórych z nich, a nawet wszystkie, powierzyć podwykonawcom.

Do zawarcia przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą konieczna jest zgoda inwestora i forma pisemna pod rygorem nieważności. Inwestor może w terminie 14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z podwykonawcą lub jej projektu zgłosić na piśmie sprzeciw lub zastrzeżenia. Inaczej uważa się, że wyraził milczącą zgodę na zawarcie umowy.

Wykonawca zawierający umowę z podwykonawcą oraz inwestor ponoszą solidarną odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę.

Jeżeli dokumentacja projektowa, teren budowy albo urządzenia i materiały nie nadają się do prawidłowego wykonania robót, wykonawca ma niezwłocznie zawiadomić o tym inwestora.

Jeżeli budowany obiekt ulegnie uszkodzeniu lub zniszczeniu wskutek wadliwości dostarczonych przez inwestora materiałów, lub przekazania wadliwych wskazówek, wykonawca może zażądać umówionego wynagrodzenia lub jego części, jeżeli uprzedził inwestora o niebezpieczeństwie uszkodzenia lub zniszczenia obiektu, ale mimo zachowania należytej staranności nie mógł stwierdzić wadliwości dostarczonych przez inwestora materiałów, maszyn lub urządzeń.

Wykonawca budowlany obowiązany jest wykonać powierzone roboty terminowo, w zgodzie z przepisami i normami technicznymi, projektem i zasadami rzetelnej wiedzy technicznej.

Jeżeli wykonawca wykonuje roboty w sposób wadliwy albo sprzecznie z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Tak jak w ramach typowej umowy o dzieło, zamawiający może po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo wykonawcy.

Świadczenie wykonawcy wynikające z umowy o roboty budowlane może być spełnione częściami według uzgodnionego harmonogramu. W braku odmiennego postanowienia umowy inwestor obowiązany jest na żądanie wykonawcy przyjmować wykonane roboty częściowo, w miarę ich ukończenia za zapłatą umówionego wynagrodzenia.

Przedmiotem odbioru częściowego dokonywanego na żądanie wykonawcy nie mogą być jednak poszczególne roboty w toku, lecz już całkowicie ukończone. Odbiór częściowy nie rozlicza bynajmniej wykonawcy z odpowiedniego fragmentu dzieła, ze skutkiem w postaci wygaśnięcia zobowiązania i rozpoczęcia biegu rękojmi.

8.2.5 (umowa o nadzór inwestorski) - krótkie i raczej mało ważne, raz przeczytaj i chyba wystarczy

ROZDZIAŁ IX - UMOWY W ZAKRESIE CZYNNOŚCI BANKOWYCH

Podstawowym aktem normatywnym regulującym funkcjonowanie banków jest ustawa prawo bankowe. Według jej przepisów bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.

Instytucja kredytowa to przedsiębiorstwo, którego działalność polega na przyjmowaniu depozytów lub innych funduszy podlegających zwrotowi od ludności oraz na przyznawaniu kredytów na swój własny rachunek i instytucja pieniądza elektronicznego. (????)

Pojęcie instytucji kredytowej jest szersze niż pojęcie banku. W pojęciu instytucji kredytowej mieszczą się bowiem także tzw parabanki.

Prawo bankowe zastrzega możliwość użycia w nazwie lub reklamie wyrazów „bank” i „kasa” wyłącznie dla banku - wyjątkiem są jednostki organizacyjne, z których działalności jednoznacznie wynika, że nie dokonują czynności bankowych (np. bank danych, bank ofert).

9.2.2. (czynności bankowe) - podkreśliłem WSZYSTKO. Na szczęście to jest krótkie.

- - - - - - - - - - - - - -

Rachunek bankowy to umowa rachunku, a także zapis w księgach rachunkowych banku.

Umowa rachunku bankowego jest unormowana w kodeksie cywilnym oraz w prawie bankowym.

Przez umowę rach. bankowego bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku do przechowywania jego środków pieniężnych oraz do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych.

Stronami umowy r.b. są bank oraz posiadacz rachunku. Posiadaczem może być każdy podmiot prawa cywilnego, nie każdy jednak z nich może zawrzeć umowę rachunku bankowego.

Umowa rachunku bankowego jest umową nazwaną, konsensualną, dwustronnie zobowiązującą, co do zasady odpłatną oraz co najmniej jednostronnie handlową.

Obowiązki banku wynikające z umowy r.b.:

- gromadzenie sum pieniężnych dysponenta r.b.

- zwrot równowartości zgromadzonych sum pieniężnych

- prowadzenie rachunku dysponenta w księgach banku, łącznie z dokonywaniem obliczeń

- dokonywanie rozliczeń pieniężnych na żądanie dysponenta rachunku

- przesyłanie dysponentowi wyciągu z ustaleniem salda po każdej zmianie stanu r.b.

- zachowanie tajemnicy bankowej

Obowiązki dysponenta r.b.:

- przestrzeganie przepisów o rozliczeniach pieniężnych oraz postanowień umownych z bankiem

- zawiadamianie banku o każdej zmianie swego miejsca zamieszkania lub siedziby

- zgłoszenie bankowi niezgodności salda w ciągu 14 dni od otrzymania wyciągu z rachunku

Umowa r.b. zawierana jest w formie pisemnej ad probationem (dla celów dowodowych)

Umowa r.b. może być zawarta na czas określony i nieokreślony. Każdej ze stron przysługuje prawo jej wypowiedzenia, jednak bank może to zrobić tylko z ważnych powodów.

Roszczenia z umowy r.b. przedawniają się z upływem dwóch lat. Termin ten nie ma zastosowania do roszczeń o zwrot wkładów oszczędnościowych (w tym przypadku jest to 10 lat).

Prawo bankowe wyróżnia rachunki bankowe: rozliczeniowe, lokat terminowych, oszczędnościowe sensu largo.

Rachunki rozliczeniowe - dla przedsiębiorców. Dzielą się na bieżące i pomocnicze.

Rachunki oszczędnościowe - dla osób fizycznych nie będących przedsiębiorcami. Dzielą się na oszczędnościowe sensu stricte, ROR, rachunki terminowych lokat oszczędnościowych.

W przypadku osób fizycznych istnieje możliwość prowadzenia rachunku wspólnego dla kilku osób. Może on być prowadzony w formie rozłącznej (każdy sam dysponuje środkami) oraz łącznej.

W obrocie gospodarczym wyst. także rach. powiernicze.

Umowa rachunkowego wygasa na skutek ziszczenia się różnych zdarzeń, np. upływu terminu na jaki została zawarta, wypowiedzenie przez którąś ze stron, rozwiązanie, ziszczenie się przesłanek przewidzianych w umowie, z mocy prawa.

W przypadku upadłości banku, deponentom gwarantowane są środki do kwoty 50 tys. euro. Roszczenia o wypłatę tych środków przedawniają się z upływem pięciu lat od daty ogłoszenia upadłości banku.

- - - - - -

Rozliczenie pieniężne - gdy co najmniej jedna ze stron posiada rach. bankowy; za pomocą czeku gotówkowego lub przez wpłatę gotówki na rachunek wierzyciela. Rozliczenia bezgotówkowe - za pomocą polecenia przelewu, polecenia zapłaty, czeku rozrachunkowego, karty płatniczej.

Polecenie rozliczeniowe może być złożone w dowolnej formie, ale w praktyce jest w formie pisemnej. Odwołanie go jest możliwe, o ile odpowiednie oświadczenie woli dotrze do banku najpóźniej w chwili otrzymania przez bank polecenia rozliczeniowego.

- - - - - - -

Polecenie przelewu polega na udzieleniu przez dłużnika polecenia bankowi, aby obciążył jego r.b. określoną kwotą i uznał tą kwotą rachunek wierzyciela. Przelew bankowy nie ma nic wspólnego, prócz nazwy, z przelewem unormowanym w kodeksie cywilnym.

- - - - - - -

Polecenie zapłaty stanowi udzieloną bankowi dyspozycję wierzyciela obciążenia określoną kwotą r.b. dłużnika i uznanie tą kwotą rachunku wierzyciela. Prawo bankowe określa maksymalne kwoty pojedynczych poleceń zapłaty (osoba fizyczna - 1000 euro, pozostałe przypadki - 50 000 euro).

Strony rozliczenia muszą posiadać r.b. w bankach, które zawarły ze sobą porozumienie w sprawie dokonywania poleceń zapłaty. Ponadto wierzyciel musi zawrzeć z bankiem, w którym ma rachunek, umowę w sprawie stosowania poleceń zapłaty.

Aby mogło dojść do wydania polecenia zapłaty, dłużnik musi udzielić wierzycielowi zgody na obciążanie rachunku dłużnika w drodze tej formy płatności. Zgoda dłużnika może być w każdym czasie cofnięta, dłużnik może też odwołać pojedyncze polecenie zapłaty. Osoba fizyczna ma na to 30 dni kalendarzowych, zaś pozostali dłużnicy - 5 dni roboczych od dnia obciążenia r.b.

9.4.3 - 9.4.5. - po dwa zdania o czekach.

9.5 - umowa kredytu bankowego - czytamy całość. :/

- - - - - - -

Umowa pożyczki bankowej to czynność bankowa sensu largo. Pożyczka jest umową konsensualną, może być odpłatna, może być też zawarta na czas określony i nieokreślony. Do umowy pożyczki bankowej stosuje się przepisy kodeksu cywilnego i prawa bankowego.

Pożyczka bankowa jest zawsze pieniężna.

Umowa pożyczki pieniężnej, w przeciwieństwie do umowy kredytowej, nie ma zawsze charakteru co najmniej jednostronnie handlowego, może zatem być udzielana także przez podmioty inne niż banki.

- - - - - - - - -

9.7 - po kilka zdań o akredytywach, gwarancjach i poręczeniach bankowych - czytamy w całości

Rozdział X

UMOWY I POŚREDNICTWO ZAWODOWE W UBEZPIECZENIACH

10.1. Uwagi wstępne

Prawo ubezpieczeń gospodarczych zostało uregulowane w kodeksie cywilnym, kodeksie morskim i innych ustawach, na które składają się:

1. ustawa o działalności ubezpieczeniowej - u.d.u. (zasady wykonywania działalności ubezp., formy organizacyjno-prawne, warunki wykonywania działalności ubezp. na ter RP)

2. ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym (głównie zasady działalności agentów i brokerów)

3. ustawa o ubezp. obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezp. Komunikacyjnych

4. ustawa o nadzorze ubezp. i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych

10.2. Pojęcie ubezpieczeń gospodarczych oraz ich klasyfikacja

Ubezpieczenia:

• majątkowe

-ubezpieczenia mienia

- ubezpieczenia OC

• osobowe

-ubezp. na życie

-ubezp. od następstw nieszczęśliwych wypadków

Ubezpieczenia:

• dział I: Ubezpieczenia na życie

• dział II: Pozostałe ubezpieczenia (18 grup)

- ubezp. od następstw nieszczęśliwych wypadków

- wszystkie ubezp. majątkowe

Ubezpieczyciel może działać tylko w ramach jednego działu.

Ubezpieczenia gospodarcze:

• obowiązkowe (występuje ustawowy obowiązek

zapewnienia pewnym podmiotom prawa ochrony

ubezp.; ubezpieczyciel ma obowiązek zawierania

takich umów)

• dobrowolne (żadna ze stron nie jest zmuszona do ich

zawarcia i do ustalenia ich treści w sposób

określony ustawą)

-ubezp. OC deliktowej

-ubezp. OC kontraktowej

-ubezp. OC za produkt

-ubezp. OC grup zawodowych

Ubezpieczenia obowiązkowe:

1. ubezp. OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów

2. ubezp. OC rolników z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego

3. ubezp. budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych

4. ubezp. wynikające z przepisów odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych ratyfikowanych przez RP, nakładających na określone podmioty obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia

Ubezpieczenia OC - ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłaty odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba trzecia, na której rzecz zostaje zawarta umowa ubezpieczenia. (doradcy podatkowi, adwokaci, radcy prawni, biegli rewidenci)

10.3. Umowa ubezpieczenia

Umowa ubezpieczenia:

- odpłatna, dwustronnie zobowiązująca, losowa, konsensualna, wzajemna, kwalifikowana (co najmniej jednostronnie handlowa).

-ubezpieczający opłaca składkę w zamian za ochronę ubezp. ubezpieczyciel zobowiązuje się do ponoszenia ryzyka zapłaty określonej sumy pieniężnej w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku i do zapłaty tej sumy, jeżeli wypadek ubezpieczeniowy zajdzie.

-świadczenie ubezpieczającego jest bezwarunkowe, świadczenie ubezpieczyciela zależy od zajścia wypadku

- strony ubezpieczenia:

• ubezpieczyciel

• ubezpieczający (każdy podmiot pr. cywilnego zobowiązany do zapłaty składki)

• inne osoby:

-ubezpieczony (jego mienia/ życia dotyczy określone ubezp. zdarzenie losowe; ubezpieczony ≠ ubezpieczający - um. na cudzy rachunek)

-uprawniony in. uposażony (w ubezp. osobowych - osoba uprawniona do otrzymania określonej sumy ubezp. na wypadek śmierci ubezpieczonego; imiennie lub za okazaniem polisy)

-poszkodowany (nie jest stroną umowy, na jego rzecz ubezpieczyciel zobowiązany jest wypłacić odszkodowanie

-wzorce umowne stosowane przez ubezpieczyciela nie mogą być sprzeczne z kc

-umowa ubezp. jest nieważna, gdy:

• zajście wypadku jest niemożliwe

• w chwili zawarcia przewidziany wypadek już zaszedł

• odpadła możliwość jego zajścia (chyba, że okres obejmuje okres przed ubezp.)

-jest zawarta na czas określony (określony w OWU)

-jest zawarta, gdy strony dojdą do porozumienia, co do jej postanowień

-zawarcie musi być potwierdzone dokumentem: polisą, legitymacją ubezp.

-musi być wskazana data zawarcia umowy

-jest zawarta z chwilą doręczenia dokumentu ubezpieczenia

-ubezpieczyciel ma obowiązek zapewnić ubezpieczającemu realną możliwość zapoznania się z warunkami OWU, przed podjęciem decyzji

-OWU powinno być formułowane jednoznacznie i zrozumiale (inaczej interpretuje się na korzyść ubezpieczającego)

-umowa na rzecz osoby trzeciej (ubezpieczający ubezpiecza własny interes majątkowy/ własne życie, opłaca składki, a os. trzecia jest uprawniona do świadczeń), umowa na cudzy rachunek (ubezpieczający ubezpiecza cudzy interes majątkowy, ale działa we własnym imieniu)

-składka ubezpieczeniowa jest zawsze świadczeniem pieniężnym, ustala ją ubezpieczyciel po dokonaniu oceny ryzyka

-odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od dnia następującego po zawarciu umowy, nie wcześniej niż dnia następnego po zapłaceniu składki lub jej pierwszej raty

-można odstąpić od umowy - np. gdy ubezpieczający ponosił opow. przed zapłaceniem składki, a ta nie została zapłacona w terminie (jeśli okres umowy > 6 miesięcy to odstąpić można w ciągu 30 dni, gdy ubezpieczający jest przedsiębiorcą - 7 dni)

- jeśli umowa jest na czas określony wypowiedzenie jest możliwe tylko w przypadkach wskazanych w ustawie

-obowiązek deklaracji - przekazanie przed zawarciem umowy posiadanych wiadomości dot. przedmiotu ubezp. istotnych dla oceny ryzyka (nie dot. ubezp. na życie)

-możliwa zmiana wysokości składki\

- 30- dniowy termin spełnienia świadczenia (jeśli to niemożliwe to 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie okoliczności było możliwe)

-obowiązek zawiadamiania o zaistniałym wypadku

-roszczenia z um. ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech

10.4 Agent ubezpieczeniowy

Pośrednictwo ubezpieczeniowe - wykonywanie przez pośrednika, za wynagrodzeniem, czynności faktycznych lub prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezp.

Agent ubezpieczeniowy:

-musi mieć zawartą umowę agencyjną

-musi być wpisany do rejestru agentów ubezp.

-zadania: pozyskiwanie klientów, czynności przygotowawcze do zawierania umów, zawieranie umów, administrowanie i wykonywanie umów

• agent ubezp. pełnomocnik (upoważniony do stałego zawierania umów w imieniu i na rzecz ubezpieczyciela, na podst. um. agencyjnej)

• agent ubezp. pośrednik (ma kompetencje do świadczenia usług w ramach czynności faktycznych ułatwiających zawarcie umowy, nie może sam składać oświadczeń woli w imieniu ubezpieczyciela)

-za jego działalność opow. ponosi ubezpieczyciel

-multiagent - wykonuje czynności agencyjne na rzecz więcej niż jednego ubezpieczyciela w zakresie tego samego działu (odpowiada osobiście za szkody, podlega obowiązkowemu ubezp. OC)

10.5 Broker ubezpieczeniowy. Umowa brokerska.

Broker ubezpieczeniowy:

- os. fizyczna lub prawna

-posiada zezwolenie na wykonywanie działalności brokerskiej (wydane przez KNF)

-wpisany do rejestru brokerów ubezp. (prowadzonego przez KNF)

-musi zawrzeć umowę ubezp. OC

-działa na zlecenie ubezpieczającego (nie ubezpieczyciela!), uzyskuje wynagrodzenie od ubezpieczyciela

-zadania: zawieranie, wykonywanie, doprowadzanie zo zawarcia umów ubezp., zbieranie ofert od różnych ubezpieczycieli, porównywanie ich i sporządzanie rekomendacji, ocena ryzyka, udział w sprawach o9 odszkodowanie)

• broker ubezp. pełnomocnik (działa w imieniu i na rzecz ubezpieczającego, otrzymuje wynagrodzenie od ubezpieczającego)

• broker ubezp. pośrednik (pomaga ubezpieczającemu zawrzeć umowę - wyszukuje ubezpieczyciela, bierze aktywny udział w negocjacjach, nie jest pełnomocnikiem)

-nie ponosi opow. za wywiązanie się przez ubezpieczyciela z obowiązków wynikających z zawartej umowy

Umowa brokerska:

- konsensualna (jest wynikiem zgodnych oświadczeń woli obu stron)

-dwustronnie zobowiązująca

-co najmniej jednostronnie profesjonalna (jedną ze stron jest broker)

-starannego działania

-nieodpłatna (broker otrzymuje prowizję - tzw. kurtaż), brak wynagrodzenia należnego brokerowi od ubezpieczającego

-nienazwana

Rozdział XI

UMOWY O USŁUGI TURYSTYCZNE

11.1. Uwagi wstępne, 11.2. Umowa o podróż
Usługi turystyczne - usługi przewodnickie, hotelarskie, transportowe, gastronomiczne, rozrywkowe itp. świadczone turystom pojedynczo lub w pakiecie świadczeń, zwanym imprezą turystyczną (co najmniej 2 usługi turystyczne w ramach jednego programu i wspólnej ceny, jeśli w ich skład wchodzi nocleg lub trwają więcej niż 24 godz. lub program przewiduje zmianę miejsca pobytu)

Jest to działalność regulowana (wymaga wpisu w rejestrze organizatorów turystyki i przewodników prowadzonych przez marszałka województwa. z wyjątkiem agentów stale pośredniczących na rzecz zarejestrowanych organizatorów), czynność prawna nienazwana, kreuje zobowiązanie rezultatu (przyrzeczenie zrealizowania określonego programu wycieczki), wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności, jest umową konsensualną i wzajemną.

Organizator imprez turystycznych - kieruje działalnością przeds. przez osoby odpowiednio wykształcone, z praktyka i dobrą reputacją; musi zawrzeć umowę gwarancji bankowej lub ubezpieczenia odpowiedzialności na rzecz klientów tytułem zabezpieczenia pokrycia kosztów koniecznego powrotu do kraju czy zwrotu wniesionej wpłaty.

Musi udostępniać odpowiednie informacje pisemne (broszury, foldery, katalogi) i wskazać w nich dokładnie ceny, trasę, miejsce, kategorię obiektu zakwaterowania itp.

Za naruszenie warunków marszałek woj. może orzec o zakazie wykonywania działalności przez 3 lata.

-organizator może powierzyć usługi osobie trzeciej, ale w pełni za nią odpowiada

-jeśli organizator jest zmuszony z przyczyn od niego niezależnych do zmiany istotnych warunków umowy, klient może zmianę zaakceptować lub odstąpić od umowy (ze zwrotem pieniędzy), organizator nie płaci kary umownej

-klient może przenieść na os. trzecią przenieść przysługujące mu uprawnienia, jeśli osoba ta przyjmie też obowiązki

11.3. Umowa o usługi hotelowe

Usługi hotelarskie - świadczone tylko w obiektach hotelarskich (hotele, motele, pensjonaty, kempingi, domy wypoczynkowe, schroniska), spełniające wymagania sanitarne, wyposażeniowe. Mają zapewnić gościom schronienia, noclegu, wyżywienia i odpoczynku.

Umowa o usługi hotelowe - polega na krótkotrwałym, ogólnie dostępnym wynajmowaniu domów, mieszkań pokoi, miejsc noclegowych, miejsc na ustawienie namiotów, przyczep samochodowych.

-od umowy najmu różni się tym, że trzeba zapewnić gościowi hotelowemu ochronę i bezpieczne warunki pobytu, bieżące utrzymanie pomieszczenia itp.

-przedsiębiorca hotelowy ponosi surową odpowiedzialność za szkodę spowodowaną uszkodzeniem rzeczy wniesionych przez gościa do pomieszczeń hotelowych (może się od niej uwolnić tylko wtedy, gdy szkoda wynikła z właściwości rzeczy)

11.4 Umowy o pośrednictwie w turystyce

Pośrednik turystyczny - przedsiębiorca, którego działalność polega na wykonywaniu na zlecenie turysty/klienta, czynności faktycznych i prawnych związanych z zawieraniem umów o świadczenie usług turystycznych, z zakresu rezerwacji miejsc w samolocie, hotelu, uczestnictwa w wycieczce, wstępu do muzeum itp.

Agent turystyczny - przedsiębiorca, którego działalność polega na stałym pośredniczeniu w zawieraniu umów o takie same usługi, lecz na rzecz organizatorów turystyki

Umowy o pośrednictwo turystyczne kwalifikuje się w ramach kontraktu zlecenia, natomiast o usługi agencyjne w ramach umowy agencyjnej.

Rozdział XII

UMOWY ZAWIERANE PRZEZ PRZEDSIĘBIORCĘ Z KONSUMENTEM

12.1. Specyfika umów konsumenckich

Umowy konsumenckie określane są jako jednostronnie handlowe. W umowach tych przedsiębiorca jest szczególnie ograniczony przez ustawy w korzystaniu z zasad swobody umów. Ochrona konsumenta jest realizowana przez odpowiednią przedkontraktową informację o treści umowy, przyznanie mu szczególnych uprawnień umownych, a także przez nadanie przepisom chroniącym jego interesy charakteru imperatywnego lub semiimperatywnego. Niedozwolone postanowienia w umowach konsumenckich zawartych z zastosowaniem wzorca umownego są bezskuteczne, a same wzorce podlegają kontroli sądowej. Konsument jest także chroniony ze względu na sposób zawarcia umowy.

12.2. Niedozwolone postanowienia umowne

Niedozwolone postanowienia umowne - postanowienia negocjowane indywidualnie, które kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Są one bezskuteczne (nie wiążą konsumenta), a strony są związane umową w pozostałym zakresie. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia, na które konsument nie miał rzeczywistego wpływu. Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na nie powołuje.

Sąd może dokonać kontroli incydentalnej postanowień umowy zastosowaniem wzorca umownego, jeżeli konsument wniesie sprawę do sądu, że postanowienia te są niedozwolone. Orzeczenie sądu wywołuje skutki między stronami postępowania (podmiotami wykorzystującymi ten wzorzec).

Kontrola abstrakcyjna - sąd bada treść wzorca w oderwaniu od konkretnej umowy, powództwo może wnieść każda osoba (która potencjalnie może zastosować wzorzec umowy), oraz organizacja konsumencka, rzecznik konsumentów, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Pozew wnosi się do Sądu Okręgowego w Wa-wie.

12.3. Niektóre umowy konsumenckie.

12.3.1. Umowy zawierane poza lokalem przedsiębiorstwa

Umowy zawierane poza siedzibą (lokalem) przedsiębiorcy, to także umowy zawarte w lokalu przedsiębiorcy, ale jako efekt zebrania poza nim ofert, i um. zawarte poza lokalem z inicjatyw konsumenta.

Nie dotyczy:

-sprzedaży art. spożywczych dostarczanych okresowo do miejsca zamieszkania konsumenta

-umów poniżej 10 EUR zawieranych w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego.

Przedkontraktowe obowiązki przedsiębiorcy:

-poinformowanie konsumenta o prawie i terminie odstąpienia od umowy

-wręczenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy

-potwierdzenie na piśmie faktu zawarcia umowy (funkcja komunikacyjna charakteryst. dla pr. konsumenckiego)

Odstąpienie od umowy:

-10 dni od zawarcia umowy/ uzyskania informacji, nie później niż 3 miesiące od wykonania umowy

-nie wolno pobierać odstępnego

-to, co strony sobie świadczyły ulega zwrotowi

-jeżeli konsument dokonał przedpłaty należą mu się odsetki ustawowe (od daty przedpłaty)

12.3.2.Umowy zawierane na odległość

Umowy zawierane na odległość - zawierane z konsumentem bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumienia się na odległość (formularz zamówienia adresowanego i nieadresowanego, list seryjny, reklama prasowa z formularzem zamówienia, reklamy elektroniczne, katalog, telefon, telefaks, e-mail itp.), jeżeli kontrahentem konsumenta jest taki przedsiębiorca, który zorganizował swoją działalność w ten sposób.

- w pierwszym kontakcie z konsumentem przedsiębiorca musi jednoznacznie, z sposób zrozumiały i w j. polskim wyjawić zamiar zawarcia umowy

- złożenie propozycji (posługując się środkiem komunikacji elektronicznej) wymaga zgody konsumenta (technika opt-in)

- złożenie propozycji nie może być na koszt konsumenta

- najpóźniej w chwili złożenia propozycji konsument musi być poinformowany o wszystkich danych (dot. przedsiębiorcy, przedmiotu świadczenia, ceny i sposobu zapłaty itp.)

- umowa nie może nakazywać zapłaty ceny przed otrzymaniem świadczenia

- sposób i miejsce reklamacji nie może obciążać konsumenta nadmiernymi kosztami i trudnościami

- termin wykonania umowy: 30 dni (jeśli przedmiot nie jest dostępny/ przeds. nie może spełnić świadczenia następuje zwrot pieniędzy lub świadczenie zastępcze - konsument może go nie przyjąć)

- za świadczenie niezamówione konsument nie musi płacić

Odstąpienie od umowy:

-10 dni od zawarcia umowy/ uzyskania informacji, nie później niż 3 miesiące od wykonania umowy

-nie wolno pobierać odstępnego

-to, co strony sobie świadczyły ulega zwrotowi

-jeżeli konsument dokonał przedpłaty należą mu się odsetki ustawowe (od daty przedpłaty)

- złożone na piśmie

-jest skuteczne także w przypadku kredytu lub pożyczki, (jeżeli zostały zawarte przez konsumenta z przedsiębiorcą )

Umowa o usługi finansowe zawierane na odległość - ma szerszy zakres niż w przypadku umów zawieranych na odległość:

- obowiązek poinformowania o ryzyku związanym z usługą finansową

- obowiązek udzielenia informacji dot. pozasądowego rozstrzygania sporów

Odstąpienie od umowy:

- 14 dni od zawarcia umowy/ uzyskania informacji

- 30 dni w przypadku umów ubezpieczenia

- w każdym czasie bez ponoszenia kosztów - jeżeli przedsiębiorca nie dopełni obowiązku informacyjnego

12.3.3. Umowa sprzedaży konsumenckiej

W ustawie o sprzedaży konsumenckiej ustawodawca zastąpił rękojmię za wady rzeczy instytucją odpowiedzialności za niezgodność z umową towaru (rzeczy) konsumpcyjnego. (ustawa ta nie obejmuje wszystkich umów sprzedaży konsumenckiej, dlatego w umowach objętych jej zakresem występuje niezgodność z umową towaru konsumpcyjnego, a nie rękojmia za wady rzeczy)

Ustawa określa strony umowy jako sprzedawcę i kupującego i dot. dokonywanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedaży rzeczy ruchomej os. fizycznej, która nabywa tę rzecz w celu niezwiązanym z działalnością zawodową lub gospodarczą (towar konsumpcyjny)

Kupujący wg ustawy (≠ konsument wg kc) - os. fizyczna, która nabywa rzecz ruchomą w celu niezwiązanym (w ogóle) z działalnością zawodową lub gospodarczą, chroni go odpowiedzialność za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową (konsument - os. fizyczna nabywająca rzecz ruchomą w celach pośrednio związanych z jej działalnością gosp. lub zawodową, chroni go rękojmia za wady rzeczy)

Sprzedawca wg ustawy (≠ przedsiębiorca wg kc) - os. dokonująca sprzedaży w zakresie działalności przedsiębiorstwa

Towar konsumpcyjny wg ustawy - tylko rzecz ruchoma (nowa lub używana)

Stosuje się przepisy o sprzedaży konsumenckiej, jeżeli:

umowa dostawy - jest zawarta między dostawcą a os. fizyczną nabywającą w celu nie związanym z działalnością gosp. lub zawodową

sprzedaż komisowa - jest zawarta między komisantem a os. fizyczną nabywającą w celu nie związanym z działalnością gosp. lub zawodową

umowa o dzieło - jest zawarta między dostawcą a os. fizyczną nabywającą rzecz ruchomą w celu nie związanym z działalnością gosp. lub zawodową.

Ustawa o sprzedaży konsumenckiej reguluje:

-obowiązek informacyjny w zakresie ceny

-obowiązek pisemnego potwierdzenia istotnych postanowień umowy w sprzedaży na raty, na przedpłaty, zamówienie, w wzoru, na próbę, za cenę > 2000 zł

- obowiązek pisemnego potwierdzenia zawarcia umowy

-konieczność udzielenia jasnych, zrozumiałych i niewprowadzających w błąd informacji

Kc dodaje, że przedsiębiorcę obciążają:

-obowiązek zapewnienia w miejscu sprzedaży odpowiednich warunków techniczno-organizacyjnych

(w celu dokonania wyboru, sprawdzenia jakości, kompletności itp.)

-obowiązek wyjaśnienia poszczególnych postanowień umowy

- obowiązek wydania kupującemu wszystkich elementów wyposażenia: instrukcji obsługi, konserwacji i innych dok. w j. polskim.

Niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową (sprzedawca ponosi opow., kupujący udowadnia wystąpienie niezgodności):

1. w przypadku indywidualnego uzgadniania właściwości towaru konsumpcyjnego - gdy nie odpowiada on właściwościom określonym w umowie

2. towar nie nadaje się do celu, do jakiego towar ten jest zwykle używany

3. dokonano nieprawidłowego montażu lub uruchomienia towaru.

Różnice między niezgodnością towaru z ustawą, a rękojmią za wady rzeczy sprzedanej (kc):

- sprzedawca odpowiada za niezgodność z umową, jeżeli istniała ona w chwili wydania towaru i została stwierdzona przed upływem 2 lat od wydania (po 2 latach odpowiedzialność sprzedawcy wygasa, chyba, że wiedział o niezgodności); w przypadku rzeczy używanych przed upływem roku

-odpowiedzialność sprzedawcy za niezgodność towaru z umową jest oparta na zasadzie ryzyka. Sprzedawcę uwalniają:

a) kupujący wiedział lub - oceniając rozsądnie - powinien wiedzieć o niezgodności towaru z umową

b) niezgodność wynikła z przyczyny tkwiącej w materiale

c) towar był zgodny z umową w chwili jego wydania.

Niezgodność towaru z ustawą: (w następującej kolejności)

1) uprawnienia podstawowe

• wymiana towaru na nowy

• nieodpłatna naprawa towaru

(brak ścisłego terminu - „w odpowiednim czasie”, nie przysługują gdy ich realizacja jest niemożliwa lub wiąże się z nadmiernymi kosztami, sprzedawca powinien ustosunkować się do żądanie w terminie 14 dni, roszczenia przedawniają się w ciągu roku)

2) uprawnienia subsydiarne

• obniżenie ceny

(w takim stosunku, jak wartość towaru zgodnego z umową w stosunku do wart. tow. niezgodnego z umową)

• odstąpienie od umowy (jeżeli niezgodność jest istotna - gdy towar konsumpcyjny, mimo niezgodności, nadaje się do normalnego użytku)

(w rękojmi - kodeksie cywilnym - wybór uprawnienia należy do kupującego, można żądać usunięcia wady tylko przy rzeczach określonych co do tożsamości, nieodpłatnej naprawy w rzeczach oznaczonych co do gatunku)

-roszczenia o wymianę, naprawę i obniżenie ceny przedawniają się z upływem roku

-wstrzymanie zakończenia biegu terminu przedawnienia następuje wówczas, gdyby miał upłynąć przed okresem odpowiedzialności sprzedawcy za niezgodność towaru z ustawą

-zawiadomienie o niezgodności przerywa bieg przedawnienia

-przedawnienie nie biegnie w czasie wykonywania naprawy lub wymiany

- termin zawity wynosi rok ale nie może wygasnąć przed upływem 2 lat od wydania towaru

-uprawnień kupującego nie można wyłączyć ani ograniczyć w drodze umowy

-sprzedawca, jeśli musiał zapłacić kupującemu z tyt. Niezgodności towaru z umową, może dochodzić odszkodowania od któregokolwiek poprzednika w łańcuchu dystrybucyjnym, jeżeli z jego winy towar stał się niezgodny z umową sprzedaży (przedawnia się z upływem 6 m-cy)

-można udzielić bezpłatnej gwarancji europejskiej (komercyjnej) - musi być zawarte oświadczenia: gwarancja na sprzedany towar nie wyłącza, nie ogranicza, ani nie zawiesza uprawnień kupującego wynikających z niezgodności towaru z umową.

12.3.4. Umowa kredytu konsumenckiego

Umowa kredytu konsumenckiego to umowa o charakterze kredytowym, zawarta między przedsiębiorcą a konsumentem, w której spełnienie świadczenia przez jedną stronę wyprzedza w czasie świadczenie drugiej strony (to nie tylko um. kredytu bankowego i pożyczki)

Kredyt konsumencki:

-musi być zawarta na piśmie

-przedsiębiorca musi niezwłocznie doręczyć egzemplarz um.

-konieczne informacje:

-całkowity koszt (odsetki, opłaty, prowizje)

-rzeczywista roczna st. oproc

. Jeżeli obligatoryjna treść zostanie naruszona, z mocy ustawy zwrot kredytu następuje bez oprocentowania i innych kosztów

-łączna kwota opłat, prowizji i kosztów nie może przekraczać 5% kwoty udzielonego kredytu (bez kosztów jego zabezpieczenia i ubezp.)

- konsument może odstąpić od umowy

- 10 dni od zawarcia, bez podania przyczyny - jeśli jest to zawarte w treści umowy

- 10 dni od otrzymania na piśmie informacji o prawie odstąpienia (nie później niż 3 mies. od zawarcia)

Jeżeli kredyt finansuje um. zawarta poza lokalem przeds. lub na odległość lub z powodu niewykonania/ nienależytego wykonania um., odstąpienie od umów tak zawartych powoduje także odstąpienie od kredytu konsumenckiego

- spłata może nastąpić przed umówionym terminem (przeds. musi być zawiadomiony 3 dni wcześniej)

-konsument nie płaci oprocentowania za okres po spłacie

-jeśli kredyt był nieoproc. ma prawo do zmniejszenia prowizji i innych opłat

Ustawa zabrania pobierania prowizji za wcześniejszą spłatę

- kredytodawca może wypowiedzieć um. jeżeli nie zapłacono za 2 okresy płatności w terminie 30 dni, 7 dni wcześniej konsument musi dostać wezwanie do zapłaty z zagrożeniem wypowiedzenia um.

12.3.5. Timesharing

Rozdział XIII

POZOSTAŁE UMOWYZWIĄZANE Z DZIAŁALNOŚCIĄ GOSPODARCZĄ

13.1. Umowy o współdziałanie gospodarcze

13.1.1. Umowy koordynacyjne i kooperacyjne
Umowa o współdziałanie gospodarcze - uznanie przez strony wspólnego interesu za wiodącą przesłankę kształtowania wzajemnych stosunków. Jednym z najważniejszych elementów prawnych osiągnięcia współdziałania gospodarczego są umowy kooperacyjne i koordynacyjne.

Umowy koordynacyjne - takie niezobowiązujące w sensie cywilnoprawnym porozumienia, których bezpośrednim celem jest organizowanie współdziałania gospodarczego

-nie zobowiązują partnerów do spełniania świadczeń majątkowych

-są przedmiotem regulacji pr. publicznego

Są to m.in.:

• porozumienia kartelowe (instrumentalne - co do cen czy warunków umów, kontyngentowe - co do ograniczenia produkcji lub zbytu, podziałowe - co do podziału rynku zakupu lub zbytu)

• porozumienia specjalistyczne (specjalizacji asortymentowej)

• porozumienia o wspólne działanie (joint ventures)

• konsorcja (nie dochodzi do wydzielenia wspólnych środków majątkowych dla realizacji przedsięwzięcia; nie powstaje więź o charakterze organizacyjnym; podmioty zachowują pełną niezależność; brak ustawowych form reprezentacji; uczestnicy występują we własnym imieniu)

• porozumienia o charakterze organizacyjnym (celem jest współdziałanie w zakresie powoływania nowych podmiotów gosp. lub tworzenie struktur holdingowych albo koncernowych)
  

koncern - powiązanie przedsiębiorców pod jednolitym kierownictwem (pod względem prawnym pozostają samodzielni - dokonują czynności prawnych we własnym imieniu i ponoszą odpowiedzialność za zaciągnięte zobowiązania)

-koncerny poziome (nie występuje stosunek podporządkowania)

-koncerny pionowe (występuje stosunek dominacji i zależności)

-koncerny umowne poziome (prawnie samodzielni przedsiębiorcy ustanawiają organ zarządzający ich wspólną działalnością)

-koncerny umowne pionowe (powstają w drodze umów o odpłatne lub nieodpłatne przejęcie zarządzania lub w drodze umów o odprowadzanie zysku)

holding - szczególny przypadek koncernu pionowego, występują zależności faktyczne (np. co do kupna większego pakietu akcji lub co do obsady personalnej zarządu spółki) między przedsiębiorcami

Umowy kooperacyjne - ich celem jest organizacja świadczeń w dziedzinie produkcji, w handlu i w usługach
-nie zobowiązują bezpośrednio do świadczeń
-zobowiązują do zawierania umów wykonawczych (cząstkowych), z których dopiero wynika obowiązek świadczenia majątkowego

-nie są regulowane ustawami, są nienazwane

-strony określają zakres i wielkość świadczeń cząstkowych w dłuższym okresie i zobowiązują się do zawierania umów wykonawczych o konkretne świadczenia cząstkowe, ustalają procedurę ich zawierania
Są to m.in.:

• umowy dystrybucyjne (dealerska, franchisingowa)

• umowy kompensacyjne (mogą określać zasady kompensowania wzajemnych świadczeń stron w przyszłości np.: umowy barterowe - zamiana towaru za towar, um. kontrzakupu/kontrsprzedaży - zobowiązanie sprzedawcy do zakupienia od kupującego oznaczonego towaru o wartości odpowiadającej przyjętej st. kompensacyjnej)

• umowy o kooperację przemysłową (celem jest wytworzenie wyrobu finalnego

13.1.2.Umowa spółki cywilnej
- jest zawierana na czas oznaczony lub nieoznaczony i powinna być stwierdzona pismem
- przedmiot skierowany jest na realizację celu gospodarczego (choćby krótkotrwały i niezarobkowy)

Spółka cywilna:
-wspólnicy dążą do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego
-jest jednostką organizacyjną, a nie tylko stosunkiem umownym
-nie ma zdolności prawnej i podmiotowości prawa cywilnego (podmiotem praw i obowiązków są wspólnicy)
-jest podmiotem prawa podatkowego (posiada odrębny numer NIP), prawa pracy, gospodarki narodowej (ma własny numer REGON)
-źródłem regulacji jest kc
-wspólnikami mogą być:

• os. fizyczne (wpisywane do ewidencji działalności gospodarczej)

• os. prawne (wpisywane do rejestru przedsiębiorców w KRS)

• ułomne (niepełne) os. prawne, (wpisywane do ewidencji działalności gospodarczej) np. osobowe sp. handlowe

Nie ma górnego ograniczenia wspólników, niedopuszczalne sp. cywilne jednoosobowe

-nie występuje pod własną firmą w znaczeniu prawa handlowego

-nie jest przedsiębiorcą i nie podlega rejestracji (jeżeli jest prowadzona dział. gosp. to przedsiębiorcami są wspólnicy)

-wkłady (wspólnicy mogą ale nie muszą ich wnosić)

• środki pieniężne

• aport

• świadczone usługi

Wkłady, rzeczy i prawa majątkowe nabyte w czasie działalności spółki stają się majątkiem wspólnym wspólników na zasadzie współwłasności łącznej (nie jest to majątek spółki, a wspólny majątek wspólników, określone są udziały w tym majątku, istnieje zakaz rozporządzania udziałami w poszczególnych składnikach majątku, wspólnik nie może domagać się podziału majątku wspólnego, wierzyciel osobisty wspólnika nie może żądać zaspokojenia z udziału w majątku wspólnym ani jego składnikach)

- (jeśli nie postanowiono in. w umowie) wspólnik jest uprawniony do równego udziału w zyskach i tym samym w stratach , udział w zyskach nie zależy od wysokości wkładów tzw. domniemanie równości wkładów, ani od wielkości udziałów w majątku wspólnym - są nieokreślone)

(w um. można postanowić in. - można powiązać zysk z wartościami wkładów albo ustalić nierówny podział zysku)

-każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki (można to ograniczyć/ wyłączyć)

-uchwały wspólników muszą być podejmowane jednomyślnie przez wszystkich wspólników

-odpowiedzialność wspólników jest solidarna (odpowiadają solidarnie majątkiem wspólnym i osobistym, a wybór należy do wierzyciela)
-rozwiązanie może nastąpić:

• z przyczyn przewidzianych w umowie (upływ czasu, osiągnięcie celu gosp.)

• jednomyślną uchwałą wszystkich wspólników

• z mocy prawa (sp. przestanie spełniać wymogi ustawowe)

• przez sąd

Od chwili rozwiązania sp. do majątku wspólników stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Po zwrocie wkładów nadwyżkę dzieli się w takim stosunku, w jakim wspólnicy uczestniczyli w zyskach spółki.

13.3.1. Umowa spółki cichej

Umowa spółki cichej - wspólnik zobowiązuje się do wniesienia określonego wkładu na rzecz przedsiębiorcy, a przedsiębiorca do wypłaty wspólnikowi cichemu umówionego zysku z prowadzonej działalności gosp.

-jest to um. nienazwana (jedyną podstawę prawną mogą stanowić ogólne przepisy kc o zobowiązaniach umownych)

-wspólnikami cichymi mogą być:

• os. fizyczne

• os. prawne

• ułomne (niepełne)

(nie muszą być przedsiębiorcami)

Wspólnik cichy - nie jest ujawniany wobec osób trzecich (nie prowadzi spółki, nie jest współwłaścicielem majątku przedsiębiorcy, nie odpowiada osobiście za zobowiązania przedsiębiorcy, odpowiada i uczestniczy w stratach do wysokości wniesionego wkładu.

-wkłady (wspólnicy mogą ale nie muszą ich wnosić)

• środki pieniężne

• aport (w postaci własności rzeczy lub innych praw majątkowych)

• świadczone usługi

-przedsiębiorca prowadzi przedsiębiorstwo samodzielnie i we własnym imieniu, jest wyłącznym właścicielem majątku sp. i tylko on odpowiada za zobowiązania względem wierzycieli.

- w sensie cywilnoprawnym jest to um. dwustronnie zobowiązująca (przedsiębiorca wypłaca wspólnikowi zysk a ten wnosi wkłady), w sensie gospodarczym jest to um. jednostronnie handlowa.

13.2. Niektóre nienazwane umowy gospodarcze

13.2.1.Umowa franchisingu

Franchising - „transfer sukcesu” , polega na budowie sieci dystrybucyjnej, produkcyjnej lub usługowej przez przedsiębiorcę, który posiada odpowiednią renomę i pozycję na rynku. Sieć franchisingowa nie składa się jednak z filii czy oddziałów przedsiębiorcy, ale z niezależnych przedmiotów działających w wybranej przez siebie formie prawnej.

• franchising dystrybucyjny - franchisobiorca sprzedaje towary pod szyldem franchisodawcy

• franchising produkcyjny - franchisobiorca produkuje i sprzedaje wyroby wg metod i pod szyldem franchisodawcy

• franchising usługowy - franchisobiorca oferuje usługi wg zasad i pod szyldem franchisodawcy

Przedmiotem um. franchisingowej jest odpłatne udostępnienie wiedzy i umiejętności w postaci patentów, licencji, know-how i renomy zawartej w firmie i znakach towarowych franchisodawcy.

Stronami umowy są przedsiębiorcy (franchisobiorca występuje zawsze we własnym imieniu i na własny rachunek)

Obowiązki franchisodawcy:

-zezwolenie na korzystanie ze swojej renomy poprzez udzielenie licencji na korzystanie z firmy

- udostępnienie w drodze licencji wiedzy, umiejętności i oznaczeń, zarówno chronionych przez prawo własności przemysłowej

-udostępnianie wiedzy i umiejętności praktycznych (know-how)

-oddanie w najem lokali

-prowadzenie szkoleń i instruktaży

Obowiązki franchisobiorca:

- wpłata wynagrodzenia umownego w postaci opłat (wstępnych, okresowych, dodatkowych)

-przestrzeganie reguł działania uznanych za istotne i odróżniające (np. wystrój wnętrz, oznaczenia, reguły obsługi klienta)

Umowa franchisingu:

-um. nienazwana

-um. adhezyjna (oparta na wzorcu umownym)

-um. dwustronnie handlowa (profesjonalna)

13.2.2. Umowa dystrybucyjna (dealerska)

Umowa dystrybucyjna - polega na organizacji procesu dystrybucji towarów, organizatorem jest producent (lub importer czy inny przedsiębiorca prowadzący hurtowy zbyt towarów)

-nie jest odpłatna

-jest zawsze um. dwustronnie handlową

Przedmiotem um. dystrybucyjnej jest zobowiązanie stron do współdziałania w zakresie dystrybucji towarów należących do zbywcy, a w szczególności ustalenie preferencyjnych warunków ich nabywania od zbywcy i dalszej odsprzedaży we własnym imieniu i na własny rachunek dystrybutora. (z um. dystrybucyjnej wynika późniejsze zawieranie um. sprzedaży lub dostawy)

Obowiązki dystrybutora - prowadzenie dystrybucji towarów zbywcy zgodnie z regułami występowania w sieci dystrybucyjnej (mogą ustanawiać wyłączność zbywcy z zakresie zaopatrzenia w określony asortyment towarów albo zakazywać sprzedaż jakichkolwiek towarów niepochodzących od zbywcy)

Preferencje mogą być cenowe, albo polegać na zagwarantowaniu dystrybutorowi wyłączności sprzedaży na danym terenie czy w skali całego kraju.

13.2.3. Umowa offsetowa (kompensacyjna)

Offset - dostawca zagraniczny, który sprzedaje sprzęt i uzbrojenie znacznej wartości , zobowiązuje się do zrealizowania przedsięwzięć gosp. o wartości równej co najmniej wartości sprzedanego sprzętu i uzbrojenia.

Dostawca (offsetodawca) lokuje w kraju sprzedaży produkcję elementów kooperacyjnych potrzebnych do produkowanego przez siebie sprzętu i uzbrojenia lub organizuje centra serwisowe wykonujące usługi dla odbiorców sprzętu z innych krajów. Kontrahentami krajowymi są przedsiębiorcy (offsetobiorcy), którzy nie są stroną umowy.

Stronami umowy offsetowej jest zagraniczny dostawca (offsetodawca) i kupujący sprzęt i uzbrojenie podmiot państwowy (Skarb Państwa)

Dostawca zagraniczny ma obowiązek zaciągania zobowiązania offsetowego ( jest to przedmiotem um. offsetowej), jeżeli wartość dostawy przekracza 5 mln €, przy czym wartość um. offsetowej zawartej z zagranicznym dostawcą nie może być mniejsza od równowartości dostawy. Zawarcie um. ma miejsce po przeprowadzeniu negocjacji w j. polskim.

Umowa offsetowa:

-nie jest odpłatna

-nie jest wzajemna - zobowiązaniu offsetodawcy nie odpowiadają w samej um. offsetowej żadne zobowiązania Skarbu Państwa (zakup sprzętu i uzbrojenia przez SP nie jest takim zobowiązaniem - dokonany jest w odrębnej umowie)

13.2.4. Umowa faktoringu

Faktoring - finansowanie krótkoterminowych transakcji (do 210 dni) i pełnienie usług dodatkowych na rzecz przedsiębiorcy, któremu przysługuje należność pieniężna z tytułu świadczenia towarów lub usług.

Faktor - wyspecjalizowana instytucja finansowa lub bank

Istota faktoringu:

• faktor nabywa od przedsiębiorcy jego prawo do przyszłej zapłaty (wierzytelność pieniężną) z dyskontem (za cenę niższą od nominalnej wart. wierzytelności)

• przedsiębiorca uzyskuje środki pieniężne od faktora jeszcze przed terminem zapłaty (wymagalności)

• faktor wykonuje dla przedsiębiorcy różne usługi dodatkowe (doradztwo, konsultacje prawne i finansowe, obsługa księgowa, usługi reklamowe i marketingowe, udzielanie kredytów, sprawdzanie wiarygodności finansowej kontrahentów)

Faktoring właściwy - bezwarunkowe nabycie wierzytelności przez faktora, przedsiębiorca zostaje całkowicie zwolniony od ryzyka niewypłacalności dłużnika

Faktoring niewłaściwy - ryzyko niewypłacalności dłużnika nie przechodzi definitywnie na faktora (jest to um. warunkowa i ulega rozwiązaniu w razie niewypłacalności dłużnika)

Obowiązki faktora:
-zapłata za sprzedaną wierzytelność kwoty faktury, pomniejszonej o odsetki dyskontowe, stałą marżę i prowizję (w wypadku ryzyka niewypłacalności dłużnika)
-świadczenie usług dodatkowych (element konieczny do zawarcia umowy!)

Obowiązki przedsiębiorcy:
-wydanie kopii faktury
-ponoszenie odpowiedzialności za to, że wierzytelność rzeczywiści mu przysługuje i jest niesporna
-zapłata umówionego wynagrodzenia za usługi dodatkowe

Prawa faktora:
- uzyskanie wraz z przelaną wierzytelnością wszelkich praw i pożytków z nią związanych i odsetek należnych w razie opóźnienie płatności przez płatnika

Umowa faktoringu:
-częścią um. jest um. przelewu (cesji) wierzytelności
-uregulowana w kc (nazwana) - wbrew temu w jakim rozdziale się znajduje!!!
-mieszana
-konsensualna, wzajemna, odpłatna
-adhezyjna
-dwustronnie handlowa

13.2.5. Umowa forfaitingu
Forfaiting - służy zabezpieczaniu średnio- i długoterminowych (kilkuletnich) transakcji eksportowych o większej wartości (ponad 80 000 $)
Instytucja finansowa (forfaiter) zawiera umowę forfaitingu z eksporterem, a dłużnikiem jest importer towarów lub usług.
- obejmuje zawsze jedną transakcję eksportową i jedną związaną z nią wierzytelność
-ryzyko niewypłacalności dłużnika ponosi zawsze forfaiter jako bezwarunkowy nabywca wierzytelności
-wykonywanie usług dodatkowych nie należy do koniecznych elementów umowy
-forfaiter nabywa wierzytelność z zabezpieczeniem (wierzytelność jest zazwyczaj zabezpieczona)
najczęściej wekslem własnym importera wystawionym na eksportera (zraz ze zbywaną wierzytelnością eksporter przenosi weksel w drodze indosu)
-można także zabezpieczyć wierzytelność gwarancją bankową, rządową, można ubezpieczyć transakcję lub założyć akredytywę dokumentową

13.2.6. Umowa deweloperska
Developing - realizowanie inwestycji budowlanych dla przyszłych użytkowników mieszkań i domów jednorodzinnych

Przedmiotem um. developerskiej jest wybudowanie domu wielorodzinnego lub jednorodzinnego, a po wybudowanie ustanowienie odrębnej własności lokalu i przeniesienie jego własności wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej na zamawiającego lub przeniesienie własności domu jednorodzinnego wraz z gruntem. Stronami um. są deweloper i zamawiający (inwestor).

Obowiązki dewelopera:
-powinien uzyskać własność gruntu, pozwolenie na budowę
- powinien ujawnić roszczenia o przeniesienie własności lokali w księdze wieczystej nieruchomości
-wybudować dom wielorodzinny lub jednorodzinny
-musi ustanowić odrębną własność lokali
-przenieść na rzecz zamawiającego odrębną własność lokalu wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej
(z um. powinien wynikać sposób zarządu nieruchomością)

Obowiązki zamawiającego:
-współdziałanie z deweloperem w zakresie potrzebnym do wykonania inwestycji
-wypłacenie zaliczki i wynagrodzenia określonego w umowie
-dokonanie odbioru lokalu lub domu jednorodzinnego
(ma prawo do odstąpienia od umowy, jeżeli deweloper opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem budowy lub jeżeli wykonuje inwestycję wadliwie lub w sposób sprzeczny z um., może dochodzić kar umownych, jeśli były zastrzeżone w umowie)

Umowa deweloperska:
-nie wymaga żadnej formy szczególnej
-powinna być zawarta w formie aktu notarialnego
-jest konsensualną um. rezultatu, wzajemną, odpłatną
-jednostronnie profesjonalna
-adhezyjna
-um. mieszana (elementy um. o dzieło i um. zlecenie)

13.2.7. Umowa sponsoringu
Sponsoring - pośrednie oddziaływanie na klientów poprzez wytworzenie u nich pozytywnych skojarzeń co do marki sponsora

Istota sponsoringu:
sponsorowany, dysponujący renomą własną lub dóbr z nim związanych, zobowiązuje się podać do publicznej wiadomości informację o sponsorowaniu, a sponsor zobowiązuje się spełnić w zamian określone świadczenie
(przedmiotem um. jest publiczna prezentacja i podniesienie renomy sponsora, który w zamian za informację o sponsorowaniu finansuje wydatki sponsorowanego związane z jego działalnością lub wytworami)

Obowiązki sponsorowanego:
-podanie do publicznej wiadomości informacji o sponsorowaniu
-(czasami) wykonanie innych usług reklamowych czy marketingowych

Obowiązki sponsora:
-zapłata wynagrodzenia lub spełnienie innego świadczenia

Umowa sponsoringu:
-jednostronnie handlowa (sponsorowany może ale nie musi być przedsiębiorcą)
-świadczenia stron są wzajemne

13.2.8. Umowa merchandisingu
Merchandising - komercyjne wykorzystanie niektórych dóbr niematerialnych poprzez ich użycie do celów promocji i reklamy towarów i usług.

Istota merchandisingu:
wytworzenie skojarzeń pomiędzy pewnym dobrem niematerialnym, takim jak znana postać medialna, powszechnie rozpoznawalny symbol, znana melodia, a towarem lub usługą.

Dobra niematerialne które mogą być użyte w merchandisingu:
1. dobra osobiste (nazwisko, pseudonim, wizerunek)
2. dobra stanowiące przedmiot praw autorskich (dzieła plastyczne, fotograficzne, muzyczne, wzornictwa przemysłowego, audiowizualne)
3. przedmioty ochrony własności przemysłowej (wzory przemysłowe, znaki towarowe jak rysunek, obrazek, kompozycja kolorystyczna, wyraz, forma plastyczna), oznaczenia geograficzne

Umowa merchandisingu:
-konsensualna um. nienazwana
-odpłatna i wzajemna
-częścią jest um. o przeniesienie praw majątkowych na dobrach niematerialnych, um. licencyjna upoważniająca do korzystania z tych praw albo um. o odpłatne korzystanie z cudzych praw niemajątkowych
-jednostronnie handlowa (os. udostępniającą dobro niematerialne nie musi być przedsiębiorca)

13.2.9. Umowa menedżerska
Umowa menedżerska - zarządzający (menedżer) zobowiązuje się do zarządzania przedsiębiorstwem w czasie oznaczonym lub nieoznaczonym, a przedsiębiorca zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia i innych świadczeń określonych w umowie.
-menedżer prowadzi przedsiębiorstwo w imieniu i na rachunek przedsiębiorcy
-nie określa się czasu, miejsca ani sposobu wykonywania czynności przez menedżera
-zadaniowy sposób określania obowiązków menedżera, wyraźnie sprecyzowane kompetencje, nie sformalizowane zasady odwoływania menedżera
-mogą być zawierane przez przedsiębiorców indywidualnych, sp. osobowe pr. handlowego i prywatne sp. kapitałowe
-menedżer może występować jako pełnomocnik, prokurent, a w sp. kapitałowych także jako członek zarządu lub tworzyć zarząd jednoosobowy
-wynagrodzenie menedżera może być określone prowizyjnie, w zależności od wyników finansowych przedsiębiorstwa
-mogą przysługiwać świadczenia dodatkowe
-jest to um. jednostronnie handlowa


Powiernictwo - prowadzenie przedsiębiorstwa we własnym imieniu powiernika, ale na rachunek, czyli w interesie przedsiębiorcy

Rozdział XIV

PRAWO PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

14.1. Uwagi wstępne

14.1.1. Definicja papieru wartościowego
Papier wartościowy - dokument, który inkorporuje (ucieleśnia) określone prawo, najczęściej majątkowe, w taki sposób, że rozporządzanie tym prawem następuje poprzez rozporządzenie dokumentem. Realizacja tego prawa jest możliwa wyłącznie w przypadku przedłożenia lub zwrotu dokumentu. (prawo idzie za dokumentem)

14.1.2. Powstanie papieru wartościowego
Teoria emisyjna - moment powstania zobowiązania z papieru wartościowego przyjmuje chwilę jego wydania przez wystawcę osobie trzeciej (moment puszczenia go w obieg)
Papierem wartościowym może stać się dokument jedynie w sytuacji, gdy przepisy szczególne dopuszczają wystawienie takich dokumentów jako papierów wartościowych (zasada zamkniętego katalogu papierów wartościowych)

14.1.3. Rodzaje papierów wartościowych

Podział papierów wartościowych:

• ze względu na charakter praw ucieleśnionych w papierze wartościowym
  1. pieniężne, opiewające na wierzytelności pieniężne (weksle, czeki, obligacje, bony skarbowe, listy zastawne)

2. towarowe, upoważniające do rozporządzania towarem (konosamenty, dowody składowe)
3. udziałowe, określające prawa udziałowe (akcje)

• ze względu na sposób ponoszenia praw z papierów wartościowych
  1. imienne - uprawnienie do uzyskania praw zawartych w papierze ma jedynie osoba wymieniona z imienia i nazwiska lub firmy (nazwy) (przeniesienie praw następuje tylko w drodze przelewu wierzytelności i wydania dokumentu)

2. na zlecenie - uprawniona jest osoba imiennie w treści wymieniona lub wskazana przez nią inna osoba (można przenieść prawo w drodze indosu

3. na okaziciela - nie wskazują imiennie os. uprawnionej, uprawnionym jest każdy prawny posiadacz papieru, który może go przenieść na inną osobę przez wydanie

14.1.4. Funkcje papierów wartościowych

• Funkcje gospodarcze:

1. kredytowa

2. obiegowa

3. legitymacyjna (posiadanie dokumentu legitymuje os. uprawnioną)

4. gwarancyjna (mogą stanowić zabezpieczenie innej wierzytelności

5. płatnicza

6. lokacyjna (nabywcy lokują w papiery wolne środki pieniężne, w zamian za co dostają w terminie do wykupu dodatkowe wynagrodzenie - dyskonto, odsetki)

14.1.5. Znaki legitymacyjne
Znaki legitymacyjne - stwierdzają obowiązek świadczenia
-przenoszone są przez wydanie
-nie podlegają umorzeniu

• Znaki legitymacyjne imienne - nie mają obiegowego charakteru i stanowią tylko uproszczony dowód istnienia prawa osoby wymienionej w treści znaku (kwity bagażowe)

• Znaki legitymacyjne na okaziciela - nie wskazują os. uprawnionej (znaki opłaty skarbowej, bilety tramwajowe)

14.1.6. Umarzanie papierów wartościowych
Papiery wartościowe utracone mogą być umorzone
Umorzenie - utracony papier wartościowy traci ważność, ale można uzyskać surogat utraconego dokumentu (np. duplikat)

14.2. Weksle

Weksel powinien zawierać:
1.nazwę „weksel” w samym tekście dokumentu - w języku w jakim go wystawiono
2. polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej (w wekslu trasowanym), bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty (weksel własny)
3. nazwisko (nazwę, firmę), osoby, która ma zapłacić (trasata w wekslu trasowanym)
4. oznaczenie: terminu i miejsca płatności, daty i miejsca wystawienia weksla
5. nazwisko (nazwę, firmę) osoby, na rzecz lub zlecenie której jest weksel
6. podpis wystawcy

Weksel własny - zawarte jest bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty dokonane przez wystawcę weksla
Weksel trasowany - bezwarunkowe polecenie trasatowi zapłaty określonej sumy pieniężnej remitentowi
Weksel in blanco - dokument zawierający co najmniej podpis wystawcy, złożony w zamiarze zaciągnięcia zobowiązania wekslowego. Staje się wekslem zupełnym po wypełnieniu, lecz musi być wypełniony zgodnie z deklaracją wekslową.

Zobowiązanie wekslowe - zaciąga się przez złożenie własnoręcznego podpisu na wekslu i jego wydanie

14.3. Czeki
Czek musi zawierać:
1. nazwę „czek” w samym tekście dokumentu - w języku w jakim go wystawiono
2. polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej
3. nazwisko (nawę, firmę) trasata (w polskim prawie jest nim zawsze bank)
4. oznaczenie: terminu i miejsca płatności, daty i miejsca wystawienia czeku
5. Odpis wystawcy czeku
(brak nawet jednego elementu powoduje, że dany dokument nie jest czekiem)

Istota czeków:
- trasat - zobowiązany jest do wypłacenia sumy czekowej tylko do wysokości sumy zgromadzonej na rachunku bankowym.
-występują dłużnicy czekowi (wystawca czeku, indosant, poręczyciel) i wierzyciele (remitent lub indosatariusz)
-wystawca czeku musi być posiadaczem rachunku bankowego u trasata
-zawsze płatny jest za okazaniem (10 dni od dnia wystawienia)
-nie musi być wystawiony na blankiecie czekowym
-bank nie odpowiada za brak pokrycia czeku, nie jest dłużnikiem czekowym
-za brak pokrycia czeku odpowiada wystawca i inni dłużnicy czekowi, których odpowiedzialność jest solidarna

Podział czeków:

• ze względu na sposób przenoszenia praw z czeku
  -czeki gotówkowe (płatne w gotówce)
  -czeki rozrachunkowe (bezgotówkowe), może być potwierdzony przez bank czyli przez okres objęty potwierdzeniem ma pokrycie na rachunku
  

• inne

czek zakreślony - ma przeciwdziałać wypłaceniu sumy czekowej osobie nieuprawnionej
- zakreślenie ogólne - na przedniej stronie czeku są dwie równoległe linie, między którymi nie jest nic napisane lub znajduje się jakieś słowo np. „bank” (taki czek można wypłacić tylko bankowi)

- zakreślenie szczególne - między liniami znajduje się konkretna nazwa, np. konkretnego banku.

14.4. Obligacje
Obligacje:
- emitowane w serii (podzielone na określoną liczbę równych jednostek)
-emitent jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza)
-emitent zobowiązuje się spełnić określone świadczenie

• świadczenie pieniężne - zapłata należności głównej (wykup obligacji) i należności ubocznych (odsetek, różnicy między ceną nominalną i emisyjną) w sposób i terminie określonym w emisji

• świadczenie niepieniężne :
  - prawo do udziału w przyszłych zyskach emitenta
  - prawo do zamiany obligacji emitowanych przez spółkę na akcje tej spółki

- prawo pierwszeństwa do objęcia emitowanych w przyszłości akcji, będącej emitentem tych obligacji

- prawo do zaspokajania swoich roszczeń z przychodów lub majątku z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami emitenta (obligacje przychodowe)

-emitent odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania wynikające z obligacji

-emisja w formie dokumentu lub w postaci zdematerializowanej

-emitent może zawrzeć z bankiem reprezentantem umowę o reprezentację obligatariuszy (ochrona interesów Obligatariusz)
-roszczenie z tyt. obligacji przedawniają się po 10 latach

Emitenci obligacji:
- przedsiębiorcy posiadający os. prawną
-sp. komandytowo-akcyjne
-gminy, powiaty, województwa i związki tych jednostek
-inne podmioty posiadające os. prawną uprawnione na podstawie innych ustaw
-instytucje finansowe, których członkiem jest RP, NBP lub co najmniej jedno państwo z OECD (lub BC takiego państwa)

Emitenci obligacji przychodowych:
-jednostki samorządu terytorialnego
sp. akcyjne i sp. z o.o. wskazane w ustawie

Obligatariusz - mogą być wszystkie podmioty pr. cywilnego

Rodzaje obligacji:

• imienne lub na okaziciela (zakazy w zbywaniu obligacji dot. tylko imiennych)

• krótko-, średnio-, długoterminowe

• zabezpieczone (np. Poręczeniem Skarbu Państwa, zastawem, hipoteką, osoba udzielająca zabezpieczenia jest dodatkowym dłużnikiem odpowiadającym do wysokości zabezpieczenia)

• niezabezpieczone

• krajowe (emitowane w kraju emitenta w walucie krajowej i przeznaczone dla nabywców krajowych)

• zagraniczne (emitowane poza krajem emitenta i podlegające regulacjom prawnym w państwie emisji)
  
  

14.5. Bankowe papiery wartościowe
Bankowe papiery wartościowe:

-opiewają zawsze na wierzytelność pieniężną i są instrumentem rynku pieniężnego

-funkcja pożyczkowa wobec banku, wobec nabywcy - lokacyjna

-emitentem może być bank (z wyjątkiem NBP i banku hipotecznego)

-bank informuje prezesa NBP o zamiarze emisji 30 dni przed terminem

-warunki muszą być podane do publicznej wiadomości

-treść: wartość nominalna, oprocentowanie, kwota, termin, posiadacz papieru, numer papieru, data emisji, podpis, w nazwie wyrazy „bankowy papier wartościowy”

-przenoszone są przez wręczenie (na okaziciela) lub w drodze cesji i wręczenia dokumentu (imienne)

-mogą być przedmiotem zastawu, użytkowania, przewłaszczenia na zabezpieczenie

-zakaz reklamy porównawczej bankowych papierów wartościowych

14.6. Listy zastawne

Listy zastawne:

-instrument pozyskiwania przez bank hipoteczny śr. pieniężnych , które przeznacza on na kredyty służące finansowaniu inwestycji budowlanych

-nominowane w złotych lub w walucie obcej, są zdematerializowane lub w postaci dokumentu

-emitentem mogą być tylko banki hipoteczne

• hipoteczne listy zastawne - imienne lub na okaziciela, zabezpieczony hipotekami

• publiczne listy zastawne - imienne lub na okaziciela, gwarantowane przez instytucje, zabezpieczone przez:

-kredyty udzielone NBP, Europejskiemu BC, rządom lub BC UE, OECD (z wyłączeniem państw, które restrukturyzują lub restrukturyzowały zadłużenie w ciągu ostatnich 5 lat)

-kredyty udzielone JST

-bank musi zwrócić środki pieniężne z odsetkami

Powiernik - działa przy banku hipotecznym, niezależny od organu, który go powołał, czuwa nad tym, aby zobowiązania banku hipotecznego wynikające z emisji listów zastawnych mogły być zrealizowane

14.7. Certyfikaty inwestycyjne

Fundusz inwestycyjny:

-osoba prawna
-lokuje śr. pieniężne (zebrane w drodze publicznego i niepublicznego proponowania nabycia jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych) w określone papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe

-utworzony przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych po uzyskaniu zezwolenia KNF

-musi być spółką akcyjną

-akcje muszą być imienne (chyba że są zdematerializowane)

-nabywa osobowość prawną z chwilą wpisania do rejestru funduszy inwestycyjnych

-organem zarządzającym i reprezentującym jest towarzystwo funduszy inwestycyjnych

-musi prowadzić księgę certyfikatów inwestycyjnych (jeśli certyfikaty imienne mają ograniczoną zbywalność i mogą być wydawane bez opłacenia ceny emisyjnej w całości)

Uczestnicy funduszu inwestycyjnego:
-osoby fizyczne

-osoby prawne

-„zdolnościowe” jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej

Typy funduszy inwestycyjnych:

• fundusz inwestycyjny otwarty :

-nie emituje papierów wartościowych w zamian za wniesione do nich środki pieniężne

-uczestnicy posiadają jednostki uczestnictwa

Jednostka uczestnictwa - stanowi tytuł do udziału w aktywach funduszu, podlega dziedziczeniu, może być przedmiotem zastawu

-zbywa jednostki uczestnictwa i dokonuje ich odkupu na żądanie uczestnika funduszu (z chwilą odkupienia jednostki są umarzane z mocy prawa) nie rzadziej niż raz na 7 dni

-inwestorzy nie mogą sprzedawać jednostek, mogą tylko przedstawić funduszowi do odkupu

• fundusz specjalistyczny otwarty:

-uczestnikami mogą zostać podmioty określone w statucie

• fundusz specjalistyczny zamknięty:

- emituje publiczne lub niepubliczne certyfikaty inwestycyjne

Certyfikaty inwestycyjne:

-imienne lub na okaziciela (publiczne mogą być tylko na okaziciela)

-zwykłe lub uprzywilejowane

-mogą mieć odmienne uprawnienia

-prawa ucieleśnione w certyfikacie:

• prawa majątkowe

1. prawo pierwszeństwa do objęcia nowych certyfikatów inwestycyjnych kolejnej emisji w stosunku do liczby posiadanych certyfikatów

2. prawo do rozporządzania papierem wartościowym

• prawa korporacyjne

1. prawo głosu - prawo do 1 głosu na zgromadzeniu inwestorów (uprzywilejowanie może dot. certyfikatów imiennych, ale najwyżej dwa głosy na certyfikat)

2. prawo do uczestnictwa w zgromadzeniu inwestorów

3. prawo do informacji (fundusz musi udostępniać roczne i półroczne sprawozdania finansowe)

14.8. Akcje
Akcje:

- def. 1. Ułamek kapitału zakładowego spółki akcyjnej lub komandytowo-akcyjnej

def. 2. Ogół praw akcjonariusz wobec spółki

def. 3. Papier wartościowy - dokument wystawiony przez spółkę

- wartość nominalna to co najmniej 1 grosz (min wielkość kapitału zakładowego sp. akcyjnej to 100 000 zł)

-są niepodzielne

-można je wydawać w odcinkach zbiorowych

-wartość emisyjna nie może być niższa od nominalnej

-wartość rynkowa - cena jaką akcja może uzyskać w obrocie wtórnym i kształtowana jest przez rynek

-zbywalne (może to być ograniczone np. zgodą spółki

Rodzaje akcji:

• imienne - imię, nazwisko, nazwa wypisane są na akcji

1. mogą być wydawane wyłącznie za wkłady niepieniężne tj. aporty

2. są wydawane przed pełnym ich opłaceniem

3. są uprzywilejowane

4. wiążą się z nimi określone obowiązki pieniężne

• na okaziciela - właścicielem jest posiadacz

• gotówkowe

1. wydawane za wkłady pieniężne

2. wnoszone w całości lub opłacane ratalnie

3. wydana akcja musi być opłacona w ¼ swej wartości nominalnej

• aportowe

1. wydawane za wkłady niepieniężne tj. aporty

• zwykłe

1. źródło takich samych praw i obowiązków

2. prawa zwiększają się w stosunku do liczby posiadanych akcji

• uprzywilejowane

1. co do głosu, dywidendy, podziału majątku likwidowanej spółki

2. jednej akcji można przyznać kilka przywilejów

3. liczba i rodzaj muszą być wskazane w statucie spółki

4. wydawane jako akcje imienne

5. przywileje mogą być na czas określony lub nieokreślony

Uprawnienia wynikające z posiadania akcji:

• majątkowe (prawo do udziału w zysku, pr. poboru nowej emisji, do udziału w kwocie likwidacyjnej, do rozporządzania akcją)

• korporacyjne (do uczestniczenia w walnym zgromadzeniu, prawo głosu, do informacji, bierne pr. wyborcze do organów spółki, do zaskarżania uchwał, wytaczania powództwa na rzecz spółki za szkody)

Świadectwo tymczasowe - imienny papier wartościowy wystawiany gdy akcje są opłacane ratalnie (spółka nie może przed pełną wpłatą wydawać akcji na okaziciela), dają te same prawa co akcja

Świadectwa założycielskie - dokumenty wydane w celu wynagrodzenia za usługi wyświadczone przy tworzeniu spółki

1. nie są związane z uczestniczeniem w spółce

2. uprawniają do uczestniczenia w zysku spółki do wysokości ustalonych w statucie

3. wydawane na krócej niż 10 lat (od zarejestrowania spółki)

4. są znakami legitymacyjnymi

Świadectwa depozytowe - przysługują akcjonariuszom sp. publicznych (giełdowych), akcje tych sp. są zdematerializowane i figurują w formie komputerowego zapisu w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych i na rachunku właściwego domu maklerskiego

1. akcjonariusze mają prawo do imiennego świadectwa depozytowego wystawionego przez biuro maklerskie

14.9. Konosamenty

Konosament:

-dokument jednostronny, związany z przewozem morskim, papier wartościowy towarowy

-sporządzany na żądanie załadowcy przez wystawcę

-potwierdza przyjęcie do przewozu określonego w tym dokumencie ładunku

-jest dokumentem legitymującym do rozporządzania ładunkiem

-jest wystawiany przez przewoźnika morskiego (albo kapitana w jego imieniu)

-ilość zależy od żądania załadowcy, powinna być odnotowana w treści konosamentu, każdy egzemplarz ma moc oryginału (odpis konosamentu musi być na statku)

-papier imienny na zlecenie lub okaziciela

-obowiązkowa treść: podmiot, towar, trasa, statek, warunki finansowania przewozu

-posiadanie konosamentu i wydanie go przewoźnikowi wystarcza do odbioru towaru (jeśli kilka posiadaczy przedłoży więcej egzemplarz konosamentu, to towar jest przydzielany proporcjonalnie do liczby posiadanych konosamentów)

-z chwilą wydania ładunku tracą moc wszystkie pozostałe konosamenty

14.10. Dowody składowe

Dowód składowy:

-dokument jednostronny, papier wartościowy towarowy

-składa się z dwóch części

• rewersu (składowego dowodu posiadania) - stwierdza posiadanie rzeczy złożonych na skład

• warrantu (składowego dowodu zastawniczego) - stwierdza ustanowienie zastawu na rzeczach złożonych na skład

(rewers można oddzielić od warrantu)

-wydawany na żądanie składającego towar (inaczej wydawane jest tylko pokwitowanie)

-jest ściśle powiązany z księgą składową (którą prowadzi dom składowy) - wydanie dowodu składowego powoduje odłączenie od księgi

14.11. Inne papiery wartościowe - wzmianka

Państwowe papiery wartościowe

• Skarbowe papiery wartościowe (emitowane przez Skarb Państwa)

-Bon skarbowy - krótkoterminowy papier wartościowy, sprzedawany w kraju na rynku pierwotnym z dyskontem i wykupywany wg wartości nominalnej, po upływie okresu na jaki został wyemitowany

-Obligacja skarbowa - sprzedawana w kraju lub za granicą , sprzedawana na rynku pierwotnym z dyskontem, wg wartości nominalnej, powyżej wartości nominalnej.

-Skarbowe papiery oszczędnościowe - oferowane wyłącznie os. fizycznym, może być wyłączony z obrotu na rynku wtórnym

• Papiery emitowane przez NBP

-obligacje NBP

-bony pieniężne NBP

-bony wartościowe

Rozdział XV

SĄDOWNICTWO W SPRAWACH GOSPODARCZYCH

15.1. Sądownictwo powszechne w sprawach gospodarczych

-sprawy gosp. rozpoznawane są przez sądy gospodarcze - wyspecjalizowane wydziały w sądach rejonowych i okręgowych

-do rozpoznania danej sprawy w odrębnym postępowaniu konieczne jest zakwalifikowanie jej jako sprawy gospodarczej

-strony postępowania są równorzędne i muszą być przedsiębiorcami (nie muszą nimi być w momencie powstania stosunku cywilnego), a sprawa musi pozostawać w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej

-sąd rejonowy rozstrzyga sprawy których wartość nie przekracza 100 000 zł (w zwykłym postępowaniu cywilnym 75 000 zł)

Postępowanie w sprawach gospodarczych:

-pozew jest pismem inicjującym sprawę przed sądem

-powód powinien dołączyć do pozwu odpis reklamacji lub wezwania do dobrowolnego spełnienia żądania i oświadczenia co do stanowiska pozwanego w tym przedmiocie oraz informację lub odpisy pism świadczących o próbie wyjaśnienia spornych kwestii w drodze rokowań

-prekluzja dowodowa - powód ma obowiązek podać w pozwie wszelkie twierdzenia i dowody na ich poparcie

-zasadą jest rozstrzygnięcie sprawy nakazem zapłaty

-termin do załatwienia sprawy wynosi trzy miesiące (w tym terminie sąd powinien wydać wyrok) - jeżeli sąd nie rozpozna sprawy w tym terminie , nie powoduje to żadnych konsekwencji dla toczącego się postępowania

-sąd kontroluje czynności dyspozytywne stron: cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia, zawarcie ugody

-sąd może uznać ugodę za niedopuszczalną jeżeli jej treść jest niezgodna z prawem lub sprzeczna z zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa, gdy wymaga tego ochrona środowiska lub ochrona produkcji należytej jakości

-powód (wierzyciel) dysponujący egzemplarzem wyroku, bez żadnych dodatkowych formalności może zwrócić się do komornika o wykonanie zabezpieczenia (wierzyciel dysponujący tytułem zabezpieczenia może jeszcze przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego i prawomocnym zakończeniem postępowania sądowego dokonać zabezpieczenia swoich należności)

15.2. Sądownictwo polubowne w sprawach gospodarczych:

Sąd polubowny:

- może zapewnić rozstrzygnięcie sprawy zgodnie z jej specyfiką

-ma możliwości aby sprawa została rozpoznana szybciej niż sprawa przed sądem państwowym (jednoinstancyjność postępowania)

-może w każdej sprawie kierować się zasadami słuszności przy jej rozstrzyganiu (nie tylko przepisami pr. materialnego)

-może rozstrzygać sprawy o prawa majątkowe lub spory o prawa niemajątkowe - mogące być przedmiotem ugody z wyjątkiem spraw o alimenty

-podstawą rozstrzygnięcia sprawy jest zapis na sąd polubowny - stanowi on umowę między stronami , mocą której podają oni rozstrzygnięcie sprawy, wynikającej z określonego stosunku prawnego, pod rozstrzygnięcie sądu polubownego.

-zapis powinien być sporządzony na piśmie

-sprawy rozstrzygają arbitrzy (arbitrem może być osobo fizyczna bez względu na obywatelstwo, mająca pełną zdolność do czynności prawnych, niezależna i bezstronna)

-postępowanie przed sądem polubownym rozpoczyna się w dniu, w którym pozwanemu doręczono pismo zawierające żądanie rozpoznania sprawy postępowaniu przed sądem polubownym (tzw. wezwanie na arbitraż)

-postępowanie może zakończyć się poprzez:

1. Wyrok - sporządzony na piśmie, podpisany przez arbitrów z motywami rozstrzygnięcia

2. Ugodę - na wniosek stron, które doszły do porozumienia w sprawie ugody, sąd polubowny może wydać wyrok zgodny z zawartą ugodą

3. Umorzenie postępowania - w przypadku braku wniesienia pozwu, zawarcia ugody, cofnięcia pozwu, stwierdzenie, że dalsze postępowanie stało się zbędne

-wyrok sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta mają moc prawną na równi z wyrokiem sądu państwowego lub ugodą zawartą przed sądem państwowym. (orzeczenia takie muszą być uznane przez sąd państwowy)

-uznanie wyroku sądu polubownego lub ugody następuje, gdy nie nadają się one do wykonania w drodze egzekucji

-stwierdzenie wykonalności - kiedy obowiązki określone w wyroku sądu polubownego nadają się do wykonania w drodze egzekucji, wykonanej sprawie nadaje się klauzulę wykonalności - po jej nadaniu można skierować sprawę bezpośrednio do komornika celem wyegzekwowania świadczenia

-skargę można wnieść w terminie 2 miesięcy od otrzymania wyroku sądu polubownego

-uchylenie orzeczenia sądu polubownego ma miejsce gdy naruszono przepisy proceduralne zezwalające sądowi polubownemu na działanie, wyrok uzyskano za pomocą przestępstwa, w tej samej sprawie między tym,i samymi stronami zapadł prawomocny wyrok, naruszono klauzulę porządku publicznego.

Rozdział XVI

OCHRONA WASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ

NIEUCZCIWA KONKURENCJA

16.1. Pojęcie własności przemysłowej i zasady jej ochrony prawnej

Dobra niematerialne:

1. „własność przemysłowa”

2. nazwy jednostek niebędących przedsiębiorcami

3. dobra osobiste

„Własność przemysłowa” - jej przedmiotem są dobra niematerialne związane z każdą postacią działalności gospodarczej

1. wynalazki i projekty racjonalizatorskie

2. wzory użytkowe

3. wzory przemysłowe

4. topografie układów scalonych

5. znaki towarowe

6. oznaczenia geograficzne

7. wiedza nieujawniona (know-how)

8. bazy danych niemające cech utworu (nietwórcze)

9. firma przedsiębiorcy

-prawa ochronne nie przysługują automatycznie

-konieczna jest ich rejestracja w trybie administracyjnym

-zasada terytorialności - ochrona dóbr własności przemysłowej jest ochroną ograniczoną do oznaczonego terytorium, najczęściej kraju w którym nastąpiła rejestracja

-czasowość ochrony - większość praw własności przemysłowej przysługuje tylko przez czas oznaczony (10 - 25 lat)

Przedmioty własności przemysłowej:

• rozwiązania (projekty wynalazcze)

-wynalazki

-wzory użytkowe

-wzory przemysłowe

-topografie

-know-how

• oznaczenia

-znaki towarowe

-oznaczenia geograficzne

-firma

Własność intelektualna - obejmuje także przedmioty prawa autorskiego

16.2. Wynalazki

Prawo własności przemysłowej przewiduje możliwość ustanowienia patentu, czyli prawa ochronnego na wynalazek tylko wtedy, gdy wynalazek jest nowy (w skali światowej), posiada poziom wynalazczy (nie wynika w sposób oczywisty ze stanu techniki) i nadaje się do przemysłowego zastosowania (może być wykorzystany w jakiejkolwiek działalności przemysłowej lub rolniczej)

Ograniczenia prawa - prawo do zbycia patentu i umowy licencyjne

Licencja przymusowa - Urząd Patentowy może udzielić zezwolenia na korzystanie z opatentowanego wynalazku

1. jest to konieczne by zapobiec lub usunąć stan zagrożenia bezpieczeństwa w państwie

2. patent jest nadużywany

3. uprawniony z patentu nie zgadza się na zawarcie umowy licencyjnej i tym samym uniemożliwia zaspokojenie potrzeb rynku krajowego

Patent:

-prawo służące ochronie wynalazku

-przysługuje twórcy, współtwórcy, pracodawcy lub zamawiającemu (dokonano wynalazku w ramach stosunku pracy)

-należy pisemnie zgłosić wynalazek w Urzędzie Patentowym (pierwszeństwo wg daty zgłoszenia)

-podlega wpisowi do rejestru patentowego (wydaje się dokument patentowy zawierający opis, zastrzeżenia patentowe i rysunki) i jest publikowany przez Urząd Patentowy

-uprawnia do wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Polski

-czas trwania ochrony to 2o lat (od daty dokonania zgłoszenia)

Ochrona międzynarodowa:

-Europejski Urząd Patentowy - uzyskanie w toku jednej procedury patentowej ochrony w państwach, które zostały wskazane we wniosku (20 lat od zgłoszenia)

-waszyngtoński Układ o współpracy patentowej - postępowanie prowadzone jest nie przez organ międzynarodowy, ale przez odpowiednie krajowe urzędy patentowe

16.3. Wzory użytkowe

Wzory użytkowe:

-rozwiązania nowe, użyteczne, o charakterze technicznym, nadające się do przemysłowego wykorzystania w sposób powtarzalny

-nie może to być rozwiązanie naukowe ani estetyczne, ale praktyczne, należące do stanu techniki

-powinny dotyczyć przedmiotu o trwałej postaci, a nie procesu (wykluczenie technologii)

-może polegać na nadaniu przedmiotowi bardziej użytecznego kształtu lub zestawieniu elementów

-uprawniony nabywa prawo wyłącznego korzystania z wzoru użytkowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Polski

Prawo ochronne na wzór użytkowy: w razie odmowy udzielenia patentu, podlega wpisowi do rejestru wzorów użytkowych, wydaje się świadectwo ochronne (opis ochronny wzoru użytkowego), dostępny jest w Urzędzie Patentowym.

16.4. Wzory przemysłowe

Wzór przemysłowy:

-nowa posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu przez kształt, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu albo jego ornamentację

-jest to postać zewnętrzna, a nie sam wytwór (jeżeli ogólne wrażenie jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wcześniejszą postać wyrobu)

-prawo z rejestracji jest prawem ochronnym

-podlega wpisowi do rejestru wzorów przemysłowych

-wydawane jest świadectwo rejestracji (z opisem ochronnym wzoru przemysłowego)

-podlega rozpowszechnieniu przez Urząd Patentowy

-uprawniony nabywa prawo wyłącznego korzystania z wzoru użytkowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Polski

-prawo trwa 25 lat (od daty zgłoszenia)

Ochrona międzynarodowa:

-wspólnotowe prawo ochronne na terenie UE (organ właściwy - Urząd do spraw Harmonizacji Rynku Wewnętrznego)

16.5. Topografie układów scalonych

Topografia układu scalonego:

-przestrzenne, wyrażone w dowolny sposób, rozplanowanie elementów, z których co najmniej jeden jest elementem aktywnym, oraz wszystkich lub części połączeń układu scalonego (oryginalna topografia lub topografia znanych elementów)

-prawem ochronnym jest prawo z rejestracji - jest udzielone jeżeli do od wytworzenia i utrwalenia topografii minęło 15 lat i nie była ona wykorzystana w celach handlowych.

16.6. Projekty racjonalizatorskie
Projekt racjonalizatorski:

-każde rozwiązanie nadające się do wykorzystania, niebędące wynalazkiem podlegającym opatentowaniu, wzorem użytkowym, wzorem przemysłowym lub topografia układu scalonego

-ma cechę pozytywną: zdolność do wykorzystania

-nie ma żadnego ochronnego prawa majątkowego dla projektu racjonalizatorskiego (naruszenie praw twórczy jest naruszeniem praw osobistych)

-twórca projektu nabywa prawo do wynagrodzenia i do wymieniania go jako twórcy w opisach, rejestrach i innych publikacjach

16.7. Wiedza nieujawniona (know-how)

Know-how:

-rozwiązanie o charakterze technicznym

-nowe rozwiązanie dot. zewnętrznej postaci wyrobów

-unikalne rozwiązanie o charakterze organizacyjnym, finansowym i handlowym stanowiące zazwyczaj tajemnicę przedsiębiorstwa

-chronione ogólnymi przepisami kc i przepisami ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

16.8. Znaki towarowe

Znak towarowy:

-każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorcy od towarów innego przedsiębiorcy (wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, melodia)

-posiada funkcję odróżniającą (odróżnienie wyrobów/usług od innych wyrobów/usług podobnych) i identyfikacyjną (ustalenie pochodzenia wyrobu od osoby uprawnionej do posługiwania się tym znakiem)

-jest powiązany z określonym towarem, kategorią towarów lub usługą (zasada specjalizacji znaku towarowego)

-prawo ochronne na znak towarowy - wymagana jest pierwotna zdolność odróżniająca znaku towarowego

• prawo ochronne trwa 10 lat od zgłoszenia (może być przedłużone)

• zdolność podmiotową do uzyskania znaku prawa ochronnego ma każdy przedsiębiorca

-przedsiębiorca powinien określić znak towarowy i wskazać towary, dla których znak ten jest przeznaczony

-podlega wpisowi do rejestru znaków towarowych

-uprawniony może umieścić w sąsiedztwie znaku towarowego znak ® (wskazuje, że znak został zarejestrowany)

-uprawniony nabywa prawo wyłącznego używania znaku towarowego sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Polski

-użycie znaku towarowego w celach informacyjnych, charytatywnych, działalności oświatowej czy kulturalnej nie jest naruszeniem prawa ochronnego

-naruszenie prawa ochronnego polega m.in. na:

1. reprodukcji - użycie znaku identycznego na oznaczenie towarów identycznych

2. imitacji - użycie znaku identycznego/ podobnego na oznaczenie towarów podobnych lub znaku podobnego na oznaczenie t. identycznych/ podobnych

16.9. Oznaczenia geograficzne

Oznaczenia geograficzne:

-oznaczenie pochodzenia

-prawo do stosowania tych oznaczeń mogą uzyskiwać przedsiębiorcy, których wyroby są powiązane z określonym obszarem geograficznym

-oznaczenia słowne odnoszące się do nazwy miejsca, miejscowości, regionu lub kraju, które identyfikują towar jako pochodzący z tego terenu

-nie muszą bezpośrednio wskazywać na region geograficzny (np. obwarzanek)

-mogą być nazwy regionalne lub oznaczenia pochodzenia

-podlegają rejestracji

-zgłoszenia może dokonać organizacja upoważniona do reprezentowania interesów producentów działająca na danym terenie, organ administracji rządowej i samorządowej właściwy miejscowo

-przedsiębiorca nie może być zgłaszającym

-powinno zawierać: dokładne określenie oznaczenia, wskazanie towarów dla których jest przeznaczone, wskazanie granic terenu, przedsiębiorców, którzy będą używać oznaczenia

-prowadzona jest rejestracja oznaczeń geograficznych przez Urząd Patentowy

-jest bezterminowe

16.10. Bazy danych (tzw. nietwórcze)

Baza danych:

-zbiór danych (lub jakichkolwiek innych materiałów i elementów) zgromadzonych według określonej systematyki lub metody, indywidualnie dostępnych w jakikolwiek sposób, w tym przy użyciu środków elektronicznych

in. każdy uporządkowany i indywidualnie dostępny zbiór elementów materialnych

-wymaga istotnego nakładu inwestycyjnego

-jej producentem może być każda osoba fizyczna, prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej (ponosząca ryzyko nakładu inwestycyjnego)

-jeśli nie ma twórczego charakteru podlega wyłącznie ochronie przewidzianej w ustawie o ochronie baz danych

-ochrona standardowa baz ograniczona jest czasowo - 15 lat od sporządzenia, i terytorialnie - obszary państw członkowskich UE i EFTA

16.11. Zwalczanie nieuczciwej konkurencji

16.11.1. Konkurencja i czyny nieuczciwej konkurencji

Czyny nieuczciwej konkurencji - każde działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta:

1. wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa

2. wprowadzające w błąd oznaczenie towarów/ usług lub brak oznaczenia

3. przekazanie, ujawnienie, wykorzystanie lub nabycie od nieuprawnionego tajemnic przedsiębiorstwa

4. naśladownictwo produktów - kopiowanie ich zewn. postaci

5. rozpowszechnianie nieprawdziwych wiadomości o przedsiębiorcy/ przedsiębiorstwie

6. utrudnianie dostępu do rynku (sprzedaż poniżej kosztów, pobieranie innych opłat niż marża handlowa za przyjęcie towaru do sprzedaży, wymuszenia na klientach wyboru określonego przedsiębiorcy jako kontrahenta)

7. przekupstwo

8. nieuczciwa lub zakazana reklama

9. organizowanie sprzedaży lawinowej

16.11.2. Prywatnoprawne środki ochrony prawnej

W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji przedsiębiorca może żądać:

1. zaniechania niedozwolonych działań

2. usunięcia skutków niedozwolonych działań

3. złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie

4. naprawienia wyrządzonej szkody

5. wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści

6. zarządzenia określonej sumy pieniężnej na określony cel społeczny

16.12. Ochrona konsumentów przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi

Nieuczciwa praktyka rynkowa:

-jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca/ może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dot. produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu

-praktyka rynkowa wprowadzająca w błąd oraz agresywna praktyka rynkowa (np. bezprawne posługiwanie się certyfikatem lub znakiem jakości)

-agresywna praktyka rynkowa podlega karze grzywny

-działalność w systemie konsorcyjnym (grupa konsumentów finansuje z wpłat własnych nabycie produktu/ usługi przez uczestnika systemu, najczęściej wybranego w drodze losowej) - podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat

Ochrona konsumentów: konsument może żądać:

1. zaniechania praktyki

2. usunięcia skutków praktyki

3. złożenia jednokrotnego/ wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie

4. naprawienia wyrządzonej szkody i unieważnienia umowy

5. zarządzeni a odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny

Rozdział XVII

ELEMENTY PRAWA AUTORSKIEGO

17.1. Pojęcie praw autorskich

Prawa majątkowe - ochrona poszczególnych ustawowo wyliczonych uprawnień (druku, wystawiania, utrwalania); prawa wyłącznego, obejmującego wszystkie możliwe sposoby korzystania z utworu. Twórcy przysługuje prawo do rozporządzania utworem na wszystkich polach eksploatacji i do wynagrodzenia za korzystanie z niego przez inne osoby.

Autorskie prawa osobiste - chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się ani zbyciu więź twórcy z utworem (sferę przeżyć osobistych), a zwłaszcza prawo do autorstwa, sygnowania utworu swoim nazwiskiem, nienaruszalności treści i formy dzieła oraz jego rzetelnego wykorzystywania, decydowania o upublicznieniu oraz możliwości nadzoru nad sposobem korzystania z utworu. Są to także prawa pokrewne.

-skuteczne wobec wszystkich

17.2. Przedmiot ochrony

Przedmiotem praw autorskich jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, zwany utworem, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.

Są to: rozwiązania intelektualne wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, muzyczne i słowno-muzyczne, plastyczne, fotograficzne, sceniczne, choreograficzne, architektoniczne, urbanistyczne, audiowizualne.

Utwór - taki rezultat aktywności człowieka, który choćby w minimalnym stopniu odróżnia się od innych rezultatów podobnego działania, posiadając cechę nowości.

Liczy się tylko utwór samodzielny, plagiat nie korzysta z ochrony. Ochrona obejmuje wszystkie rozpoznawalne elementy dzieła. Nie jest konieczne aby utwór został ukończony, ochrona nie zależy od okoliczności dot. osoby twórcy (wykształcenia, profesjonalizmu, wieku), źródła inspiracji, stopnia wysiłku intelektualnego, przeznaczenia i ewentualnych walorów użytkowych tworu, a także jego wartości artystycznej i ekonomicznej. Ochrona przysługuje niezależnie od jakichkolwiek formalności.

Zakres przedmiotowy wyróżnia trzy kategorie twórczości:

- samoistne utwory

-twórcze opracowania (tłumaczenia, przeróbki, adaptacje cudzych dzieł)

-twórcze zestawienia (zbiory antologie, wybory, bazy danych, śpiewniki, leksykony, książki kucharskie, zbiory orzeczeń itp.)

Zbiory są przedmiotem pr. autorskiego, ale nie są utworami, mimo, że poszczególne ich części mogą być utworami.

Utwór zbiorowy - np. encyklopedia, podręcznik, publikacja periodyczna, telegazeta. Autorskie pr. majątkowe do utworu zbiorowego przysługują wydawcy lub producentowi, a do poszczególnych części mających samodzielne znaczenie - ich twórcom.

Utwory naukowe - objaśniające prawa przyrody, ekonomiczno-społeczne, matematyczne itd., zawierają elementy które nie są autorsko chronione

Poza zakresem ochrony pozostają:

-tematy i pomysły badawcze

-koncepcje matematyczne,

ze względu na niemożność wskazania w tych elementach cechy indywidualności

W pełni chronione są:

-poglądy i teorie naukowe

-rozumowania naukowe

-interpretacje

-weryfikacje i rekonstrukcje.

Każdemu można korzystać z cudzego utworu naukowego, pod warunkiem wskazania imienia i nazwiska twórcy oraz źródła.

Utwory kartograficzne - muszą one jak najwierniej odzwierciedlać stan rzeczywisty, nie pozostawiają miejsca na osobistą inwencję autora.

Twórczość architektoniczna - nie ma możliwości prowadzenia jakiejkolwiek budowy wg cudzego wzoru, nawet w ramach dozwolonego użytku osobistego.

Fotografia - nie są chronione zwykłe zdjęcia, reporterskie o charakterze rejestracyjnym lub reprodukujące wiernie dzieła malarstwa, rzeźby czy architektury. W ramach ochrony wizerunku zakazuje się rozpowszechniania fotografii bez zezwolenia osoby niej przedstawionej, zwłaszcza w formie karykatury. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku osoby powszechnie znanej lub stanowiącej jedynie szczegół w zgromadzeniu, publicznej imprezie lub krajobrazie.

Z ochrony wyłączone są niestanowiące przedmiotu prawa autorskiego: akty normatywne i ich urzędowe projekty, urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole (herby, stemple, punce, ordery, znaki kontrolne, znaki drogowe, hejnały miejskie) oraz opublikowane opisy patentowe, proste informacje prasowe (komunikaty, informacje kulturalne, programy stacji telewizyjnych, repertuary kin i teatrów, notowania giełdowe, kroniki wypadków itp.).

17.3. Przedmioty praw autorskich

Osobą pierwotnie uprawnioną (twórcą) może być tylko człowiek, osoba prawna nabywa co najwyżej wtórnie autorskie prawa. Status twórcy przysługuje jedynie osobie fizycznej, która rzeczywiście stworzyła dzieło. Autorstwa i innych praw osobistych nie można uczynić przedmiotem zrzeczenia się ani zbycia na rzecz innej osoby.

Jeśli twórca nie ujawnił swojego autorstwa, przy wykonywaniu prawa autorskiego zastępuje go producent lub wydawca.

Jeśli w powstawaniu dzieła uczestniczyło kilka osób (współtwórczość), przysługuje i status współtwórcy, ale tylko o tyle, o ile rzeczywista aktywność intelektualna poszczególnych osób znalazła odzwierciedlenie w osiągniętym rezultacie. Współautorstwo polega na połączeniu wkładu twórczego kilku osób tak, że ich pierwotne dzieło stanowi niepodzielny i nierozerwalny rezultat wspólnego procesu twórczego. Dzieło powstałe w ramach współtwórczości jest przedmiotem wspólnego prawa. Każdy ze współtwórców ma swój udział, zależny od twórczości wkładu. Do wykonywania pr. autorskiego do całości utworu potrzebna jest zgoda wszystkich współtwórców, w razie potrzeby rozstrzyga sąd. Każdy z nich może dochodzić roszczeń z tytułu naruszenia prawa autorskiego do całości utworu. Uzyskane świadczenia przypada wszystkim współtwórcom, stosownie do ich udziałów.

Dzieła połączone - nie są utworami wspólnymi, gdyż każdy z autorów dysponuje własnymi prawami autorskimi, przy ich eksploatacji potrzebne jest współdziałanie, skoro połączone utwory stają się całością.

Osobą pierwotnie uprawnioną może być pracodawca - jeśli bowiem pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, pracodawca nabywa z mocy ustawy autorskie prawa majątkowe z chwilą przyjęcia utworu, w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. Autorskie prawa osobiste, jako niezbywalne, zostają przy twórcy. Pracodawca nabywa prawa majątkowe tylko częściowo. Jedynie w odniesieniu do programu komputerowego pracodawca nabywa wszystkie autorskie prawa majątkowe tak, że przy pracowniku nie pozostaje żadna z nich.

17.4. Autorskie prawa osobiste i ich ochrona

1. Prawo autorstwa utworu i decydowania o jego oznaczeniu - skutkują wobec wszystkich (plagiatem jest zapożyczenie całego utworu lub skromnych jego fragmentów- plagiat częściowy, pominięcie źródła zapożyczenia; może być jawny - dosłowne przejęcie cudzego utworu, lub ukryty - przeróbka cudzego utworu jest podana za utwór własny)

2. Prawo decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności - o losach dzieła rozstrzyga wyłącznie jego twórca, swoboda może być ograniczona (jeśli autor zobowiązał się do uprzedniego udostępnienia dzieła zamawiającemu inwestorowi, wydawcy galerii itp.)

3. Prawo do integralności dzieła - ochrona nienaruszalności jego treści i formy; tylko autorowi przysługuje wyłączne prawo do decydowania o postaci utworu, gwarantuje mu także prawo do sprawowania nadzoru nad sposobem korzystania z utworu przez inne osoby. Następca prawny, choćby nabył całość praw, nie może bez zgody twórcy czynić zmian w utworze

4. Prawo żądania udostępniania egzemplarza dzieła - nabywca oryginału utworu ma obowiązek udostępnić go twórcy w taki zakresie, w jakim jst to niezbędne do wykonywania przysługujących mu Oraw autorskich

Tytułem ochrony twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego dzieła.

Po śmierci twórcy więź z utworem wygasa, pozostaje pamięć, dobra sława i godność oraz potrzeba zachowania integralności dzieła; interes publiczny wymaga aby dzieło było rozpowszechniane w takiej postaci, jaką nadał mu twórca.

17.5. Autorskie prawa majątkowe i ich ochrona

1. Prawo do wyłącznego korzystania z dzieła - uprawnienie do decydowania o wszelkich czynnościach i formach korzystania z utworu, także przez inne osoby za zezwoleniem autora

Pola eksploatacji - dotyczą dwóch obszarów: utrwalania i zwielokrotniania oraz rozpowszechniania.

2. Prawo rozporządzania utworem - możność rozporządzania uprawnieniami majątkowymi, a nie prawo rozporządzania samym utworem będącym dobrem niematerialnym. Chodzi o rozporządzanie na wypadek śmierci (testament), albo o umowne przeniesienie praw na podstawie umowy wydawniczej, o nadawanie utworu, czy typowej umowy o dzieło, a także o licencyjne upoważnienie do korzystania z utworu.

3. Prawo do wynagrodzenia za korzystanie z dzieła - twórcy należy się nie tylko wynagrodzenie uzgodnione w związku z zawarciem umowy o zbycie praw, ale także w razie bezumownego korzystania z dzieła, w niektórych przypadkach dozwolonego użytku prywatnego albo w związku z bezprawnym naruszeniem autorskich praw majątkowych, wg stawek ustawowych.

Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego, zwłaszcza przez korzystanie z pojedynczego egzemplarza utworu, także przez osoby pozostające z korzystającym w związku osobistym lub w stosunku towarzyskim. (nie dot. budowania obiektu wg cudzego projektu i jakiegokolwiek korzystania z obcego programu komputerowego).

W ramach ochrony w razie naruszenia autorskich praw majątkowych, także nabytych, uprawniony może żądać:

- zaniechania dalszego naruszania

-usunięcia skutków naruszenia

-naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych lub poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości dwukrotności (trzykrotności w przypadku zawinionego naruszenia), jakie byłoby należne za udzielenie zgody na korzystanie z utworu

-wydanie uzyskanych korzyści

-ogłoszenie w prasie oświadczenia lub podanie do publicznej wiadomości orzeczenia sądu

- zapłaty odpowiedniej sumy, nie niższej niż dwukrotność odniesionych korzyści na rzecz Państwowego Funduszu Promocji Twórczości - w razie zawinionego naruszenia w ramach działalności gosp.

-orzeczenia o bezprawnie wytworzonych przedmiotach i materiałach

(roszczenia przedawniają się z upływem 10 lat)

17.6. Prawa pokrewne i ich ochrona

Każde artystyczne wykonanie utworu pozostaje pod ochroną, niezależnie od jego wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażania. Chodzi o działania aktorów, recytatorów, instrumentalistów, tancerzy, mimów, i innych osób w sposób twórczy przyczyniających się do powstania wykonania.

Artysta wykonawca - osoba twórczo przyczyniająca się do wykonania cudzego dzieła, wnosząca w to swój oryginalny wkład. Przysługuje mu nieograniczone w czasie, wyłączne prawo do ochrony dóbr osobistych, zwłaszcza w zakresie wskazywania go jako wykonawcy, decydowania o sposobie oznaczenia jego tożsamości oraz sprzeciwiania się jakimkolwiek wypaczeniom, przeinaczeniom i innym zmianom wykonania, które mogłyby naruszyć dobre imię artysty. Przysługuje mu wyłącznie prawo majątkowe do korzystania z artystycznego wykonania i rozporządzania związanym z nim prawami w zakresie wytwarzania określoną techniką egzemplarzy artystycznego wykonania, wprowadzenia ich do obrotu, użyczania lub najmu. Majątkowe prawa artysty wykonawcy nie mogą naruszać praw autorskich do wykonywanego utworu. Wygasają z upływem 50 lat.

Ochronie podlega prawo do nadań programów (audycji) radiowych i telewizyjnych - w okresie 50 lat (od roku pierwszego wydania)

Pierwszemu wydawcy publikującemu lub rozpowszechniającemu cudzy utwór, którego czas ochrony już minął, a jego egzemplarze niebyły jeszcze publicznie udostępniane, przysługuje wyłączne prawo do rozporządzania tym utworem i korzystania z niego na wszystkich polach eksploatacji przez 25 lat.

---