1. DEFINICJA PRAWA HANDLOWEGO

Prawo handlowe to zespół norm z natury rzeczy należących do dziedziny prawa cywilnego prywatnego które regulują organizację (ustrój) przedsiębiorców oraz stosunki zobowiązaniowe, powstające między nimi oraz między nimi a innymi osobami w obrocie gospodarczym wewnętrznym (krajowym) i międzynarodowym (w handlu zagranicznym).

2. ŹRÓDŁA HANDLOWEGO PRAWA POLSKIEGO

Z całokształtu źródeł polskiego prawa wynika, że obrót gospodarczy regulowany jest przez przepisy kodeksu cywilnego, a także utrzymane w mocy przepisy prawa handlowego, pochodzące sprzed II wojny światowej, a obecnie od 01.01.2001 r., ustawę z 15.09.2000 r. - Kodeks spółek handlowych. Prawo handlowe reguluje zarówno wewnętrzny (krajowy), jak i międzynarodowy obrót gospodarczy.

Źródłami prawa dla obrotu wewn. Są: normy prawa pisanego, prawo umowne, zwyczaj i prawo zwyczajowe.

W hierarchii źródeł prawa handlowego istotne znaczenie mają przepisy szczególne regulujące powstanie, ustrój i ustanie przedsiębiorców oraz prowadzenie przez nich działalności gospodarczej.

Prawo regulujące międzynarodowe stosunki gospodarcze w płaszczyźnie prywatnoprawnej stanowią: normy pochodzenia międzynarodowego oraz normy prawa krajowego, wskazane odpowiednimi normami kolizyjnymi prawa prywatnego międzynarodowego. Te ostatnie mogą mieć charakter norm szczególnych, wydawanych specjalnie w celu obsługi stosunków cywilnoprawnych w handlu zagranicznym albo norm powszechnego krajowego prawa cywilnego lub handlowego. W prawie polskim brak jest norm szczególnych dla cywilnoprawnych stosunków w handlu międzynarodowym. D stos. tych mogą zatem mieć zastosowanie normy polskiego powszechnego prawa cywilnego, a szczególnie kodeksu cywilnego. W zakresie źródeł obrotu handlowego, oprócz źródeł pochodzenia krajowego istotne znaczenie mają konwencje międzynarodowe oraz zwyczaj i prawo zwyczajowe międzynarodowe.

Obecnie zagadnienie źródeł prawa i ich hierarchii reguluje Konstytucja RP.

3. PODZIAŁ PODMIOTÓW PRAWNYCH ZE WZGLĘDU NA FORMĘ ORGANIZACYJNO - PRAWNĄ

W każdym stosunku cywilnoprawnym można wyodrębnić następujące elementy: podmioty, przedmiot, uprawnienia i obowiązki.

Zgodnie z art. 1 k.c. podmiotami obrotu cywilnoprawnego są osoby fizyczne, czyli jednostki ludzkie oraz osoby prawne tj. twory społeczne, którym prawo przyznaje podmiotowość prawną. Niejednokrotnie mamy też do czynienia z tzw. ułomnymi podmiotami prawnymi (ułomne osoby prawne), tj. organizmami, które korzystają tylko z ograniczonej podmiotowości.

Ze względu na formę organizacyjno-prawna wyróżnić należy przede wszystkim przedsiębiorców prowadzących przedsiębiorstwa w formie spółek (cywilnych, handlowych, innych), spółdzielni, zrzeszeń, fundacji (czy przedsiębiorstw typu fundacyjnego, jak przedsiębiorstwa państwowe i inne państwowe osoby prawne prowadzące stałą, profesjonalną działalność gospodarczą, np. Skarp Państwa, gminy, przedsiębiorstwa komunalne). Można też wyróżnić przedsiębiorców prawa publicznego (np. Skarb Państwa, gmina) i prywatnego (np. spółki nie będące spółkami prawa publicznego, spółdzielni).

Należałoby zwrócić uwagę na istotne rozróżnienie między pojęciem przedsiębiorstwa i zakładu, gospodarstwa pomocniczego, wydziału, oddziału (filii). Z punktu widzenia prawa podział na przedsiębiorstwa i zakłady ma zasadnicze znaczenie. Opiera się on na kryteriach uwzględniających różnice w elementach strukturalnych i ustrojowych tych jednostek oraz odmienności praw i obowiązków w stosunkach prawnych z ich udziałem.

4. Systemy ewidencji podmiotów gospodarczych i ich charakterystyka.

Rejestr handlowy, urzędowy, jawny spis przedsiębiorstw posiadających osobowość prawną. Prowadzony jest przez sąd i zawiera podstawowe dane o przedsiębiorstwie, osobach nim zarządzających oraz o przedmiocie jego działalności gospodarczej.

Ewidencja działalności gospodarczej, rejestr podmiotów działalności gospodarczej (w odróżnieniu od rejestru handlowego) na danym określonym terenie np. gminy.

Wpisowi podlega prowadzenie działalności gospodarczej przez spółki cywilne i podmioty prowadzące indywidualną działalność gospodarczą. Wprowadzona ustawą o działalności gospodarczej z 23 XII 1988.

5. PODZIAŁ SPÓŁEK NA OSOBOWE I KAPITAŁOWE

Podział ten opiera się na kryterium substratu ich istnienia i działalności. Jeśli mianowicie jest nim substrat osobowy (wspólnicy) to są to spółki osobowe, jeśli także kapitał (substrat rzeczowy) to są to spółki kapitałowe.

W obowiązującym prawie polskim spółkami osobowymi są: cywilna, jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna. Natomiast spółkami kapitałowymi są: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna.

W nauce polskiej dominuje pogląd iż tylko spółki kapitałowe wyposażone są w osobowość prawną. Spółka cywilna jako spółka osobowa pozbawiona jest w ogóle podmiotowości prawnej, natomiast spółki: jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna są tak zwanymi ułomnymi osobami prawnymi. Mogą one bowiem we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane.

Pytanie 6. Co to jest Prokura ? Jakie znasz jej rodzaje?

Prokura

Prokura jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa, której udzielić może spółka handlowa. Instytucja ta ułatwia działanie spółki, służy lepszemu i sprawniejszemu zarządzaniu, prokurent bowiem może w imieniu spółki podejmować decyzje ze skutkiem dla niej. Ma on bardzo duże uprawnienia, dlatego też ważne jest dla bezpieczeństwa spółki, aby była to osoba godna zaufania. Przepisy dotyczące prokury zawarte są w Kodeksie handlowym z dnia 27 czerwca 1934r., do spraw w ustawie nie określonych stosuje się przepisy kodeksu cywilnego dotyczące przedstawicielstwa.

Prokura jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa, czyli zarazem przedstawicielstwa określonego dokładnie w K.C., dlatego najpierw czym jest samo przedstawicielstwo.

B. Prokura, (działalność per procuram, pełnomocnictwo handlowe, "alter ego spółki").

Jest pełnomocnictwem szczególnego rodzaju, upoważniającym do wszystkich czynności, także sądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa zarobkowego.

Specjalnego upoważnienia potrzebuje prokurent tylko do niektórych czynności: do zbycia przedsiębiorstwa, wydzierżawienia i ustanowienia w nim prawa użytkowania, oraz do zbywania i obciążania nieruchomości tego przedsiębiorstwa.

1. Ustanowienie prokury
a) Kto?

Zgodnie z art. 60 i nast. kodeksu handlowego prokury może udzielić tylko kupiec rejestrowy, tj. spółka jawna, spółka komandytowa, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjna. Nie może spółka cywilna, fundacje czy inni przedsiębiorcy. Nie ma kompetencji ustanowienia prokury prokurent ani tez inny pełnomocnik tej spółki.

b) Komu?

Zgodnie z art. 100 k.c., pełnomocnikiem, a co za tym idzie, również prokurentem, może być osoba fizyczna posiadająca co najmniej ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Nie będzie więc mogła zostać prokurentem osoba fizyczna pozbawiona zdolności do czynności prawnych (osoba ubezwłasnowolniona całkowicie, osoba, która nie ukończyła lat 13). Z tego wynika, że istnieje możliwość ustanowienia prokurentem osoby o ograniczonej zdolności do czynności prawnych (osoby ubezwłasnowolnionej częściowo, osoby, która ukończyła lat 13, a nie osiągnęła jeszcze pełnoletności). Nie wydaje się jednak celowe wykorzystywanie tej możliwości, skoro funkcja prokurenta wymaga samodzielności i znacznego doświadczenia życiowego.

Jak każde pełnomocnictwo, będąc jednostronną czynnością prawną, daje jedynie uprawnienia do dokonywania czynności prawnych w imieniu spółki handlowej i ze skutkiem dla niej bezpośrednio. Obowiązek działania wynika natomiast ze stosunku podstawowego. Zatem prokurent może być pracownikiem spółki z o.o. udzielającej prokury lub wykonywać obowiązki prokurenta na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej, umowy o świadczenie usług.

Funkcji prokurenta nie może pełnić osoba prawna. Wynika to ze stosunku szczególnego zaufania, który nawiązuje się pomiędzy prokurentem a mocodawcą, o trudno o taki z organem osoby prawnej.

Niedopuszczalne jest ustanowienie prokurentem osoby, której przysługują uprawnienia o takim samym lub szerszym zakresie, jaki kodeks handlowy przyznaje prokurentowi, ponieważ takie ustanowienie byłoby bezcelowe. Możliwe jest natomiast udzielenie prokury wspólnikowi spółki z o.o. lub akcjonariuszowi, który nie jest członkiem zarządu.

c) Jak?

Ustanowienie wymaga zgody wszystkich wspólników, komplementariuszy czy członków zarządu odpowiednio do rodzaju spółki.

Powinno nastąpić poprzez pisemne oświadczenie, może być jednak również ustanowiona ustnie, ponadto może być wymagana forma szczególna na takich samych zasadach jak udzielenie pełnomocnictwa.

Zgodnie z Art. 65. § 1. Udzielenie i wygaśnięcie prokury kupiec powinien zgłosić celem wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego. Wpis ten jest obowiązkowy ale nie prawotwórczy, prokura jest zatem ważna pomimo, że nie wpisano jej do rejestru. Ponadto, ze względów bezpieczeństwa stosunków gospodarczych, do zgłoszenia dołączyć należy skreślony wobec sądu albo uwierzytelniony notarjalnie wzór podpisu prokurenta. ( Art. 65. § 3) Co zapewnia osobom trzecim możliwość sprawdzenia autentyczności.

d) Kiedy?

Spółka może ustanowić prokurę od momentu swego powstania, niemożliwe jest jednak ustanowienie: podczas likwidacji (zawarta przed likwidacja wygasa z wejściem w ten stan, nie można się również powołać na istniejący jeszcze wpis do rejestru, jeśli wpisano do rejestru likwidację), po ogłoszeniu przez sąd postanowienia o ogłoszeniu upadłości, ani przez syndyka.

Zakres działania prokurenta

Art. 61. § 1. Prokura upoważnia do wszystkich czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem jakiegokolwiek przedsiębiorstwa zarobkowego. Prokurent ma więc umocowanie nie tylko do zwykłych czynności, lecz także przekraczających zwykły zakres, jeżeli one tylko mogą mieć związek z przedsiębiorstwem.

§ 2. Do zbycia przedsiębiorstwa, wydzierżawienia i ustanowienia na nim prawa użytkowania oraz do zbywania i obciążania nieruchomości potrzeba wyraźnego upoważnienia. W przypadku zbywania nieruchomości potrzebne jest za każdym razem pełnomocnictwo notarialne.

§ 3. Nie można ograniczyć prokury ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich. Paragraf ten oznacza, że jakiekolwiek ograniczenie prokury przez mocodawcę nie wywiera skutków prawnych wobec osób trzecich, a zatem dla kontrahenta spółki handlowej prokurent zawsze będzie działał w granicach swego ustawowego umocowania. Zapis ten ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, bowiem dzięki niemu kontrahent nie musi za każdym razem indywidualnie oceniać zakresu umocowania prokurenta, jest on ustawowo określony i nie może być zmieniany. Ograniczenia będą jednak wywierały skutek między prokurentem a mocodawcą, naruszenie ograniczeń przez prokurenta będzie stwarzać podstawy do jego odpowiedzialności wobec spółki,

Natomiast nieważna jest czynność prawna gdy prokurent świadomie i zamierzenie działa na niekorzyść mocodawcy w zmowie z osobą trzecią.

2. Prokura łączna

Art. 62. Prokura może być udzielona kilku osobom oddzielnie lub łącznie. Udzieleni prokury kilku osobom może kształtować się dwojako: albo każdy z prokurentów może działać oddzielnie (prokura rozdzielna) albo też prokurenci powinni działać łącznie. W pierwszym przypadku istnieje tyle prokur ilu jest prokurentów, w drugim istnieje tylko jedna prokura, która przysługuje kilku osobom. Prokur łączna polega na tym, że do ważności czynności potrzebne jest równoczesne współdziałanie wszystkich łącznie ustanowionych prokurentów.

Art. 65. § 2. Jeżeli prokura jest łączna, okoliczność ta będzie zaznaczona we wpisie. Jeżeli tej okoliczności nie zaznaczono we wpisie, wówczas wobec osób trzecich, które o łączności prokury nie wiedziały prokura jest oddzielna.

3. Przeniesienie prokury

Art. 63. Prokury nie można przenieść; prokurent jednak może ustanowić pełnomocnika do poszczególnych czynności lub pewnego rodzaju czynności. Prokurent nie może substytuować za siebie innego prokurenta ani też ustanowić prokurenta dla mocodawcy lub dla siebie, choćby mu na to mocodawca pozwolił. Ma prawo ustanowić pełnomocnika ale nie do prowadzenia całego przedsiębiorstwa lub jego części, chyba że uzyskał do tego osobne pełnomocnictwo.

4. Wygaśnięcie

Będąc aktem szczególnego zaufania ze strony spółki, prokura może być w każdej chwili odwołana. Prokurę może odwołać:

• w spółce jawnej - wspólnik upoważniony do reprezentowania spółki oraz każdy wspólnik mający prawo prowadzenia spraw spółki,

• w spółce komandytowej - wspólnik - komplementariusz uprawniony do reprezentacji spółki, każdy wspólnik - komplementariusz posiadający prawo prowadzenia spraw spółki oraz wspólnik-komandytariusz, jeżeli otrzymał pełnomocnictwo szczególne,

• w spółce z o.o. - każdy członek zarządu,

• w spółce akcyjnej - każdy członek zarządu.

Zgodnie z Art. 65.§1 k.h., wygaśnięcie prokury podlega zgłoszeniu do rejestru handlowego. Zgłoszenia tego powinna dokonać spółka handlowa, gdyż takie uprawnienie nie przysługuje samemu prokurentowi.

Prokura wygasa z mocy prawa z chwila przejścia spółki w stan likwidacji, a także we wszystkich innych przypadkach, w których nie ma możliwości dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa spółki, jako szczególny rodzaj pełnomocnictwa handlowego, prokura jest ściśle związana z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa, zaś jego brak powoduje, że brak jest również przedmiotu odniesienia dla czynności podejmowanych przez prokurenta. W razie wydzierżawienia przedsiębiorstwa czy też ustanowienia na nim użytkownika potrzebne jest wyraźne upoważnienie do kontynuowania prokury. Ustanowienie i działanie prokurenta jest oparte na zaufaniu, jakim cieszy się osoba prokurenta. W przypadku zbycia przedsiębiorstwa tego zaufania nie musi mieć wcale nabywca, wobec czego należy przyjąć, że w przypadku zbycia przedsiębiorstwa zarobkowego spółki prokura wygasa.

Ponadto zgodnie z Art. 64.§ 2. Prokura wygasa wskutek ogłoszenia upadłości kupca (spółki), data postanowienia sądu jest datą ogłoszenia upadłości.

Natomiast §3. tegoż artykułu głosi, iż śmierć kupca ani utrata zdolności jego do działań prawnych nie powoduje wygaśnięcia prokury.

Przyczyny wygaśnięcia prokury mogą leżeć również po stronie prokurenta, dzieje się tak w sytuacjach gdy:

• prokurent przystąpił do spółki jawnej w charakterze wspólnika, do spółki komandytowej w charakterze komplementariusza itd. , tzn. zwiększył zakres swoich uprawnień ponad uprawnienia prokury,

• prokurent został całkowicie ubezwłasnowolniony,

• oraz w przypadku śmierci prokurenta.

Odwołanie prokurenta jest również jednostronną czynnością prawną, jego forma jest dowolna, byleby tylko w sposób dostateczny ujawniała wolę odwołania prokurentowi udzielonego pełnomocnictwa.

Wygaśnięcie prokury może nastąpić również poprzez zrzeczenie się prokury, tzn. w sytuacji gdy prokurent nie przyjmie prokury w momencie jej ustanowienia lub poprzez wypowiedzenie stosunku podstawowego, z którym związana jest prokura - ustanie obowiązku działania.

7. Jawność formalna i materialna rejestru sądowego.

Krajowy Rejestr Sądowy jest bazą danych składającą się z trzech osobnych rejestrów :

• rejestru przedsiębiorców,

• rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki społecznej,

- rejestru dłużników niewypłacalnych

Krajowy Rejestr Sądowy utworzono w oparciu o ustawę z dnia 20 sierpnia 1997 roku o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U z 1997 roku, nr 121, poz. 769 z późniejszymi zmianami ) .

Jakie funkcje pełni Krajowy Rejestr Sądowy?

Krajowy Rejestr Sądowy pełni dwie podstawowe funkcje:

1.informacyjną

2. legalizacyjną

ad. 1 Funkcja informacyjna Krajowego Rejestru Sądowego polega na udostępnianiu określonym podmiotom szybkiej i niezawodnej informacji o statusie prawnym partnera (jawność formalna), najważniejszych elementach jego sytuacji finansowej (jawność materialna), czy też sposobie jego reprezentowania. Źródłem tych informacji jest Krajowy Rejestr Sądowy ukonstytuowany jako centralna baza danych wszystkich podmiotów podlegających rejestracji. Wprowadzenie skomputeryzowanej i scentralizowanej instytucji zajmującej się udzielaniem informacji o zarejestrowanych danych (Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego, stanowiącej jednostkę organizacyjną Ministerstwa Sprawiedliwości) daje pełną gwarancję realizacji funkcji informacyjnej rejestru.

ad. 2 Funkcja legalizacyjna Krajowego Rejestru Sądowego polega na tym, że dopiero wpis do rejestru pozwala na dokonywanie dalszych czynności prawnych (często dopiero z chwilą wpisu do rejestru dany podmiot uzyskuje osobowość prawną ) - funkcja formalno- prawna.

8. Scharakteryzuj spółkę cywilną.

Spółka cywilna, spółka działająca na podstawie prawa cywilnego. Wspólnicy (minimum dwóch) spółki cywilnej zobowiązują się do dążenia do określonego, wspólnego celu gospodarczego. Wspólnicy tworzą kapitał spółki cywilnej z wniesionych przez siebie wkładów w postaci gotówki lub aportu, a później również dochodów spółki.

W spółce cywilnej nie istnieje możliwość odsprzedaży wkładu udziałowego osobom trzecim, a przyjęcie nowego wspólnika wiąże się ze zmianą w umowie spółki cywilnej. Za zobowiązania spółki cywilnej wszyscy wspólnicy odpowiadają zarówno majątkiem spółki, jak i każdy majątkiem osobistym.

Spółke cywilną można założyć na czas nieograniczony lub na czas ograniczony w celu wykonania jakiegoś pojedynczego przedsięwzięcia. Spółka cywilna nie ma osobowości prawnej.

Spółka cywilna to powszechnie wykorzystywana forma organizacyjna w biznesie. Obecnie jednak nadaje się ona do prowadzenia działalności nie przekraczającej większego rozmiaru. Spółka cywilna, która osiąga przychód roczny ponad 400 000 euro, musi przekształcić się w jedną ze spółek kodeksu spółek handlowych.

Uregulowania prawne dotyczące umowy spółki cywilnej znajdują się w kodeksie cywilnym, w Tytule XXXI., artykułach 860 - 875

Tytuł XXXISpółka (Art. 860 - 875) Art. 860. § 1. Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów.

§ 2. Umowa spółki powinna być stwierdzona pismem.

Art. 861. § 1. Wkład wspólnika może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw albo na świadczeniu usług.

§ 2. Domniemywa się, że wkłady wspólników mają jednakową wartość.

Art. 862. Jeżeli wspólnik zobowiązał się wnieść do spółki własność rzeczy, do wykonania tego zobowiązania, jak również do odpowiedzialności z tytułu rękojmi oraz do niebezpieczeństwa utraty lub uszkodzenia rzeczy stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży. Jeżeli rzeczy mają być wniesione tylko do używania, stosuje się odpowiednio w powyższym zakresie przepisy o najmie.

Art. 863. § 1. Wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku wspólników ani udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku.

§ 2. W czasie trwania spółki wspólnik nie może domagać się podziału wspólnego majątku wspólników.

§ 3. W czasie trwania spółki wierzyciel wspólnika nie może żądać zaspokojenia z jego udziału we wspólnym majątku wspólników ani z udziału w poszczególnych składnikach tego majątku.

Art. 864. Za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie.

Art. 865. § 1. Każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki.

§ 2. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy, które nie przekraczają zakresu zwykłych czynności spółki. Jeżeli jednak przed zakończeniem takiej sprawy chociażby jeden z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej prowadzeniu, potrzebna jest uchwała wspólników.

§ 3. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby narazić spółkę na niepowetowane straty.

Art. 866. W braku odmiennej umowy lub uchwały wspólników każdy wspólnik jest umocowany do reprezentowania spółki w takich granicach, w jakich jest uprawomocniony do prowadzenia jej spraw.

Art. 867. § 1. Każdy wspólnik jest uprawniony do równego udziału w zyskach i w tym samym stosunku uczestniczy w stratach, bez względu na rodzaj i wartość wkładu. W umowie spółki można inaczej ustalić stosunek udziału wspólników w zyskach i stratach. Można nawet zwolnić niektórych wspólników od udziału w stratach. Natomiast nie można wyłączyć wspólnika od udziału w zyskach.

§ 2. Ustalony w umowie stosunek udziału wspólnika w zyskach odnosi się w razie wątpliwości także do udziału w stratach.

Art. 868. § 1. Wspólnik może żądać podziału i wypłaty zysków dopiero po rozwiązaniu spółki.

§ 2. Jednakże gdy spółka została zawarta na czas dłuższy, wspólnicy mogą żądać podziału i wypłaty zysków z końcem każdego roku obrachunkowego.

Art. 869. § 1. Jeżeli spółka została zawarta na czas nie oznaczony, każdy wspólnik może z niej wystąpić wypowiadając swój udział na trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego.

§ 2. Z ważnych powodów wspólnik może wypowiedzieć swój udział bez zachowania terminów wypowiedzenia, chociażby spółka była zawarta na czas oznaczony.
Zastrzeżenie przeciwne jest nieważne.

Art. 870. Jeżeli w ciągu ostatnich sześciu miesięcy została przeprowadzona bezskuteczna egzekucja z ruchomości wspólnika, jego wierzyciel osobisty, który uzyskał zajęcie praw przysługujących wspólnikowi na wypadek wystąpienia ze spółki lub jej rozwiązania, może wypowiedzieć jego udział w spółce na trzy miesiące naprzód, chociażby spółka była zawarta na czas oznaczony. Jeżeli umowa spółki przewiduje krótszy termin wypowiedzenia, wierzyciel może z tego terminu skorzystać.

Art. 871. § 1. Wspólnikowi występującemu ze spółki zwraca się w naturze rzeczy, które wniósł do spółki do używania, oraz wypłaca się w pieniądzu wartość jego wkładu oznaczoną w umowie spółki, a w braku takiego oznaczenia - wartość, którą wkład ten miał w chwili wniesienia. Nie ulega zwrotowi wartość wkładu polegającego na świadczeniu usług albo na używaniu przez spółkę rzeczy należących do wspólnika.

§ 2. Ponadto wypłaca się występującemu wspólnikowi w pieniądzu taką część wartości wspólnego majątku pozostałego po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników, jaka odpowiada stosunkowi, w którym występujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki.

Art. 872. Można zastrzec, że spadkobiercy wspólnika wejdą do spółki na jego miejsce. W wypadku takim powinni oni wskazać spółce jedną osobę, która będzie wykonywała ich prawa. Dopóki to nie nastąpi, pozostali wspólnicy mogą sami podejmować wszelkie czynności w zakresie prowadzenia spraw spółki.

Art. 873. Jeżeli mimo istnienia przewidzianych w umowie powodów rozwiązania spółki trwa ona nadal za zgodą wszystkich wspólników, poczytuje się ją za przedłużoną na czas nie oznaczony.

Art. 874. Z ważnych powodów każdy wspólnik może żądać rozwiązania spółki przez sąd.

Art. 875. § 1. Od chwili rozwiązania spółki stosuje się odpowiednio do wspólnego majątku wspólników przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów poniższych.

§ 2. Z majątku pozostałego po zapłaceniu długów spółki zwraca się wspólnikom ich wkłady, stosując odpowiednio przepisy o zwrocie wkładów w razie wystąpienia wspólnika ze spółki.

§ 3. Pozostałą nadwyżkę wspólnego majątku dzieli się między wspólników w takim stopniu, w jakim uczestniczyli w zyskach spółki.

Umowa spółki cywilnej
Umowa spółki cywilnej powinna zostać zawarta w formie pisemnej - art. 860 par.2.kodeksu cywilnego. Nie ma obowiązku zachowania formy aktu notarialnego.

Kto zawiera umowę
Umowę spółki cywilnej zawierają wspólnicy (przynajmniej dwóch). Mogą to być osoby fizyczne albo osoby prawne. Możliwa jest zatem np. spółka cywilna Michała Jankowskiego, spółki akcyjnej i spółki z o.o. Wspólnikiem nie może być jednak inna spółka cywilna.

Po co zawiązana jest spółka cywilna
Cel działania spółki cywilnej ma charakter gospodarczy. Jak zapisano w kodeksie cywilnym, w umowie spółki cywilnej wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego poprzez działanie w oznaczony sposób. Działanie takie to w szczególności wnoszenie wkładów. Wkładem może być wniesienie do spółki własności, innych praw albo świadczeniem usług. Własność to nie tylko nieruchomości, czy rzeczy ruchome ale i wierzytelności, oraz niematerialne prawa majątkowe, np. prawa autorskie.

Współwłasność łączna
Wkłady wniesione przez wspólników to współwłasność łączna. Art. 863. kodeksu cywilnego stanowi, że w czasie trwania spółki wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku wspólników ani udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku.

Prawa wspólników
Każdemu ze wspólników przysługują równe prawa (proporcjonalnie do posiadanych udziałów) do wspólnego majątku wspólników. Majątek wspólny jest niezależny od ich majątku osobistego. W czasie trwania spółki jest on nienaruszalny, nie może być przez wspólnika wycofany czy zbyty. Udziały w spółce mogą być przekazane osobie trzeciej tylko za zgodą pozostałych wspólników i tylko w formie wystąpienia ze spółki i przyjęcia nowego wspólnika. Wspólnik nie może się również domagać podziału wspólnego majątku wspólników. Również wierzyciel wspólnika w czasie trwania spółki nie może żądać zaspokojenia z jego udziału we wspólnym majątku wspólników ani z udziału w poszczególnych składnikach tego majątku.

Odpowiedzialność solidarna
Art. 864. stanowi, że za zobowiązania spółki wszyscy wspólnicy odpowiadają solidarnie. Oznacza to, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna. Jeśli zostanie zaspokojony przez któregoś z dłużników, pozostali są zwolnieni ze zobowiązania. Jednak dopóki wierzyciel nie zostanie zaspokojony całkowicie, wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.

Udział wspólników w zyskach i stratach
Każdy wspólnik jest uprawniony do równego udziału w zyskach i w tym samym stosunku uczestniczy w stratach, bez względu na rodzaj i wartość wkładu jaki wniósł do spółki. W umowie spółki można jednak inaczej ustalić stosunek udziału wspólników w zyskach i stratach. Przepisy k.c. (art. 867 par.1) pozwalają nawet na zwolnienie niektórych wspólników od udziału w stratach. Nie pozwalają natomiast wyłączyć wspólnika od udziału w zyskach. W razie wątpliwości, przyjmuje się, że ustalony w umowie stosunek udziału wspólnika w zyskach odnosi się także do udziału w stratach.

Podział i wypłata zysków
Wspólnik może żądać podziału i wypłaty zysków dopiero po rozwiązaniu spółki. Jednak umowa spółki zwykle zawierana jest na długi czas, czy na czas nieokreślony. Wtedy wspólnicy mogą żądać podziału i wypłaty zysków z końcem każdego roku obrachunkowego (art. 868.).

Rozwód w trzy miesiące
Jeżeli spółka została zawarta na czas nieoznaczony, każdy wspólnik może z niej wystąpić, wypowiadając swój udział na trzy miesiące przed końcem roku obrachunkowego (art. 869.). Z ważnych powodów wspólnik może wypowiedzieć swój udział bez zachowania terminów wypowiedzenia. W umowie spółki nie można zastrzec korzystania z tej możliwości.

Rozliczenie z występującym wspólnikiem
Ze spółki można wystąpić wypowiadając udziały na trzy miesiące naprzód, ze skutkiem na koniec roku obrachunkowego, a z ważnych powodów - ze skutkiem natychmiastowym. Wystąpienie wspólnika ze spółki dwuosobowej jest równoznaczne z rozwiązaniem spółki. Pozostali wspólnicy rozliczają się z ustępującym zgodnie z umową, a jeżeli umowa tego nie reguluje, rozliczenie ma charakter gotówkowy. Gdy wspólnik występuje ze spółki, rzeczy które wniósł do niej do używania zwraca mu się w naturze. Wypłaca mu się (w pieniądzu) wartość jego wkładu (oznaczoną w umowie spółki), a w braku takiego oznaczenia - wartość, którą wkład ten miał w chwili wniesienia. Nie zwraca się natomiast wartość wkładu polegającego na świadczeniu usług albo na używaniu przez spółkę rzeczy należących do wspólnika. Występującemu wspólnikowi wypłaca się także taką część wartości wspólnego majątku pozostałego po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników, jaka odpowiada stosunkowi, w którym występujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki.

Rozwiązanie spółki
Rozwiązanie spółki może nastąpić po osiągnięciu celu lub upływie terminu określonego w umowie spółki, na skutek uchwały wszystkich wspólników lub na mocy wyroku sądowego. Z ważnych powodów każdy wspólnik może żądać rozwiązania spółki przez sąd. Z majątku pozostałego po zapłaceniu długów spółki zwraca się wspólnikom ich wkłady. Pozostałą nadwyżkę wspólnego majątku dzieli się między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczyli w zyskach.

Spółka cywilna nie jest przedsiębiorstwem
1 stycznia 2001 roku spółki cywilne straciły podmiotowość prawną. Nie posiadają więc własnego majątku - wkłady wniesione przez wspólników, własność nieruchomości i innych praw majątkowych nabywanych przez wspólników stanowią majątek wspólny wspólników. Spółka cywilna nie jest zatem przedsiębiorstwem, ale przedsiębiorcami są jej poszczególni wspólnicy. We wniosku zgłoszeniowym - który do końca 2001 roku składać trzeba w gminie, a od 1 stycznia 2002 roku w sądzie gospodarczym - deklarują oni zamiar prowadzenia wspólnej działalności. Prowadzić ją będą jednak pod imieniem kżdego ze wspólników.

Spółka cywilna bez nazwy
Obecnie spółki cywilne nie maja prawa posiadania firmy. Nie są już dopuszczalne finezyjne a niewiele mające wspólnego z działalnością nazwy spółek cywilnych w rodzaju "Samo zdrowie" s. c., albo "Darimpeks" Spółka Cywilna. Wspólnicy ujawniają swoje nazwiska i imiona w nazwie spółki. Aby wspólnicy mogli występować pod wspólną nazwą, każdy musi podać ją w swoim zgłoszeniu jako własną. W umowach i na fakturach może się zatem znaleźć określenie np. "Wyroby ślusarskie" s. c. - Michał Jankowski i Kazimierz Kowalski.

Bez osobowości ale z NIP-em
Spółka cywilna nie ma oczywiście osobowości prawnej, a więc nie ma organów, ani zdolności do dokonywania czynności prawnych. Posiada jednak własny NIP i REGON. Może być podatnikiem podatku VAT. Jednak podatnikami podatku dochodowego w spółce są poszczególni wspólnicy. Spółka cywilna może mieć też status pracodawcy, ale płatnikiem składek na ubezpieczenie społeczne może być spółka lub każdy ze wspólników z osobna.

Dostosowanie już działających spółek
Wspólnicy spółek cywilnych działających jeszcze przed 1 stycznia 2001 r. musieli do 31 marca 2001 roku dostosować prowadzenie swej działalności do przepisów ustaw, które weszły w życie 1 stycznia 2001 r.: Prawo działalności gospodarczej i ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Powinni byli złożyć w gminie wnioski o odrębne zarejestrowanie każdego z nich, jako samodzielnych przedsiębiorców. Jeśli przedsiębiorca miał kilka spółek, powinien złożyć wnioski w każdej gminie, gdzie one działały. Jeśli jednak wspólnicy nie zastosowali się do tych wymogów, po 1 kwietnia 2001 roku ich spółki decyzją urzędu gminy mogły zostać wykreślone z ewidencji działalności gospodarczej. Jeśli mimo to działają w dalszym ciągu, grozi im grzywna lub kara ograniczenia wolności..

Przekształcenia spółki cywilnej w inną spółkę
W przypadku gdy przychody netto spółki cywilnej ze sprzedaży towarów i usług lub świadczenia usług w każdym z dwóch kolejnych lat obrotowych osiągnęły równowartość w walucie polskiej co najmniej 400 000 euro, należy zgłosić spółkę do rejestru, aby została zarejestrowania jako spółka jawna. Nie przerejestrowanie spółki podlega karze grzywny do 20 000 zł.
Przerejestrowanie spółki cywilnej w jawną pozwala jej na zachowanie tych samych numerów NIP i REGON. Nie trzeba przy tym sporządzać nowej umowy spółki. Z chwilą wpisania do rejestru spółka cywilna staje się spółką jawną.
Przekształcenie może być dobrowolnie dokonane na wniosek wspólników i to niezależnie od osiągniętego obrotu. Spółki cywilne można przekształcać w spółki osobowe (jawną, partnerską, komandytową, komandytowo-akcyjną) lub w spółki kapitałowe (z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjną). Mimo konieczności zarejestrowania nowej umowy spółki, uzyskania nowych numerów NIP i REGON, z mocy prawa zachowana zostaje ciągłość wszystkich umów i zobowiązań, w tym i umów z pracownikami.
Koniecznie trzeba jednak powiadomić pracowników o dokonanej zmianie. Mają oni bowiem prawo do wypowiedzenia umowy o pracę na warunkach wypowiedzenia przez pracodawcę, ale bez prawa do odszkodowania. Wypowiedzenia muszą dokonać z zachowaniem co najmniej siedmiodniowego uprzedzenia, w okresie 30 dni od dnia powiadomienia ich o zmianie rejestracji spółki. Dotyczy to zarówno przerejestrowania spółki cywilnej na działalność przedsiębiorców - wspólników jak i przekształcenia spółki cywilnej w inną spółkę.

9. Prowadzenie spraw spółki cywilnej i jej reprezentacja na zewnątrz.

Art. 864. stanowi, że za zobowiązania spółki wszyscy wspólnicy odpowiadają solidarnie. Oznacza to, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna. Jeśli zostanie zaspokojony przez któregoś z dłużników, pozostali są zwolnieni ze zobowiązania. Jednak dopóki wierzyciel nie zostanie zaspokojony całkowicie, wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.

Art. 865. § 1. Każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki.

§ 2. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy, które nie przekraczają zakresu zwykłych czynności spółki. Jeżeli jednak przed zakończeniem takiej sprawy chociażby jeden z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej prowadzeniu, potrzebna jest uchwała wspólników.

§ 3. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby narazić spółkę na niepowetowane straty.

Art. 866. W braku odmiennej umowy lub uchwały wspólników każdy wspólnik jest umocowany do reprezentowania spółki w takich granicach, w jakich jest uprawomocniony do prowadzenia jej spraw.

Obecnie spółki cywilne nie maja prawa posiadania firmy. Nie są już dopuszczalne finezyjne a niewiele mające wspólnego z działalnością nazwy spółek cywilnych w rodzaju "Samo zdrowie" s. c., albo "Darimpeks" Spółka Cywilna. Wspólnicy ujawniają swoje nazwiska i imiona w nazwie spółki. Aby wspólnicy mogli występować pod wspólną nazwą, każdy musi podać ją w swoim zgłoszeniu jako własną. W umowach i na fakturach może się zatem znaleźć określenie np. "Wyroby ślusarskie" s. c. - Michał Jankowski i Kazimierz Kowalski.

10. Spółka jawna i jej reprezentacja na zewnątrz.

Spółka jawna jest jedną z najprostszych postaci spółek, które można utworzyć na terenie Polski. To spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową, np. spółką partnerską czy spółką akcyjną. Przez umowę spółki jawnej (która powinna zostać zawarta na piśmie pod rygorem nieważności) wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładów, oraz - jeżeli umowa spółki tak stanowi - przez współdziałanie w inny określony sposób.

Firma spółki jawnej powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników albo nazwisko albo firmę (nazwę) jednego albo kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie "spółka jawna" (dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp. j."). [Nazwą spółki handlowej jest tzw. firma. Jest ona oznaczeniem przedsiębiorstwa prowadzonego przez taką spółkę. Spółka może pozywać i być pozywaną pod firmą. Poza tym firma nie może zostać zbyta bez przedsiębiorstwa. W praktyce można wyróżnić kilka zasad tworzenia i używania przez spółki firmy, np.

• zgodnie z zasadą wyłączności - każda nowa firma powinna odróżniać się dostatecznie od firm już wpisanych lub zgłoszonych do rejestru handlowego w tej samej miejscowości (przepis ten daje podstawę do odmowy rejestracji firmy takiej samej bądź podobnej do firmy zarejestrowanej),

• zasadą jedności - spółka może używać tylko jednej firmy,

• zasadą prawdziwości - firma powinna być zgodna z rzeczywistym stanem prawnym i faktycznym (nie może wprowadzać osób trzecich w błąd np. co do typu spółki),

• zasadą ciągłości - dopuszcza dalsze zachowanie dotychczasowej firmy w określonej sytuacji (np. nabywca istniejącego przedsiębiorstwa może je za zezwoleniem poprzedniego właściciela lub jego spadkobierców prowadzić pod dotychczasową firmą, powinien tylko zamieścić odpowiedni dodatek, oznaczający nabywcę). ]

Co to znaczy, że spółka jawna jest spółką osobową?

Oznacza to między innymi, że:

1. skład osobowy spółki jest w zasadzie stały, zmiana może nastąpić np. w drodze zmiany umowy spółki,

2. wspólnik spółki jawnej odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia, całym swoim majątkiem i solidarnie wraz z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, (w praktyce oznacza to, że wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna, subsydiarna odpowiedzialność wspólnika nie dotyczy jednak zobowiązań spółki powstałych przed dniem jej wpisu do rejestru sądowego),

3. zmiana postanowień umowy spółki wymaga zgody wszystkich wspólników, chyba że umowa stanowi inaczej.

Czy spółka jawna jest osobą prawną?

Nie, ale przyjmuje się, że spółka jawna jest tzw. ułomną osobą prawną, co oznacza, że może ona może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.

Jakie są prawa i obowiązki wspólników?

1. Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę, (dotyczy to wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki i prawa tego nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich). W umowie spółki można postanowić, że wspólnik będzie pozbawiony prawa reprezentacji spółki albo będzie mógł takie funkcje wykonywać, jednak tylko łącznie z innym wspólnikiem lub prokurentem. Należy także pamiętać, że pozbawienie wspólnika prawa reprezentowania spółki może nastąpić wyłącznie z ważnych powodów i na mocy prawomocnego orzeczenia sądu.

2. Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki. Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej będzie można przenieść na inną osobę tylko wówczas, gdy zostanie to wyraźnie zapisane w umowie spółki i po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników, chyba że w umowie spółki postanowiono inaczej. W przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę, za zobowiązania wspólnika występującego będą odpowiadać solidarnie: zarówno wspólnik występujący, jak i ten, który do spółki wstępuje.

3. Każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu (umowa spółki może zwolnić wspólnika od udziału w stratach).

4. Każdy wspólnik ma prawo żądać corocznie wypłacenia odsetek w wysokości 5% od swojego udziału kapitałowego, nawet gdy spółka poniosła stratę.

5. Każdy wspólnik może z ważnych powodów żądać rozwiązania spółki przez sąd. Wspólnik może wypowiedzieć umowę spółki, jeśli została ona zawarta na czas nieoznaczony, ale musi to zrobić na 6 miesięcy przed końcem roku obrotowego.

6. Wspólnik, który występuje ze spółki ma prawo do wypłaty udziału stanowiącej jego udział w majątku spółki.

7. W przypadku likwidacji spółki, po spłaceniu jej zobowiązań, pozostały majątek dzieli się między wspólników zgodnie z postanowienia umowy spółki.

8. Wspólnik obowiązany jest powstrzymać się od wszelkiej działalności sprzecznej z interesami spółki np. nie może działać na jej niekorzyść.

Jak ukształtowane są stosunki wewnątrz spółki?

Wewnętrzne stosunki spółki wspólnicy mogą ułożyć sobie w ramach umowy, (wyjątkiem jest to, że nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim, z wyłączeniem wspólników). Podobnie nieważne będzie umowne ograniczenie prawa wspólnika do osobistego zasięgania informacji o stanie majątku i stanie interesów spółki, a także umowne ograniczenie prawa do osobistego przeglądania ksiąg i dokumentów spółki.

Pomimo tego, że każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki nie przekraczających zakresu zwykłych czynności, to jeśli jednak przed załatwieniem takiej sprawy choćby jeden ze wspólników zgłosi sprzeciw - potrzebna będzie uchwała w tej sprawie. Jeżeli w sprawach nie przekraczających zakresu zwykłych czynności spółki wymagana jest uchwała wspólników, konieczna jest jednomyślność wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki. W przypadku, gdy chodzi o sprawy poważniejsze, przekraczające ramy owego zakresu - zgodę muszą wyrazić wszyscy wspólnicy, także ci, którzy pozostają wyłączeni od prowadzenia spraw spółki, np. w przypadku, gdy należy podjąć decyzje o zawarciu umowy z określonym kontrahentem.

Co stanowi majątek spółki jawnej?

Majątek spółki stanowi wszelkie mienie wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia.

Czy spółka jawna płaci podatki?

Spółka jawna nie jest podatnikiem ani podatku dochodowego od osób prawnych, ani podatku dochodowego od osób fizycznych. Obowiązek podatkowy spoczywa na wspólnikach. W związku z tym dochody wspólników spółki jawnej, a nie samej spółki jako jednostki organizacyjnej, podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych - w przypadku wspólników będących osobami fizycznymi, bądź podatkiem dochodowym od osób prawnych - w przypadku wspólników będących osobami prawnymi. W związku z powyższym dochody z udziału w spółce osobowej opodatkowuje się u każdego wspólnika w stosunku do jego udziału.

Spółka jawna jest podatnikiem VAT, jeżeli np:

• ma siedzibę na terenie Rzeczypospolitej Polskiej,

• wykonuje we własnym imieniu i na własny rachunek m.in. następujące czynności: sprzedaż towarów i odpłatne świadczenie usług, przekazanie lub zużycie towarów oraz świadczenie usług na potrzeby reprezentacji i reklamy; okoliczności wykonywania powyższych czynności powinny wskazywać na zamiar ich wykonywania w sposób częstotliwy, nawet jeżeli zostały wykonane jednorazowo,

• ciąży na niej obowiązek zapłaty cła nawet w przypadku, gdy towary są zwolnione od cła.

Pamiętaj, że :

• Osoba przystępująca do spółki jawnej odpowiada za zobowiązania spółki powstałe przed dniem przystąpienia. Podobnie w przypadku zawarcia umowy spółki jawnej z przedsiębiorcą jednoosobowym. Wspólnik zawierający taką umowę będzie odpowiadać za zobowiązania tego przedsiębiorcy powstałe przed dniem utworzenia spółki.

• Za prowadzenie spraw spółki wspólnik nie otrzymuje wynagrodzenia.

• Żaden ze wspólników nie może, bez wyraźnej lub domniemanej zgody pozostałych wspólników, zajmować się interesami konkurencyjnymi np. nie może uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej.

• Brak zgody co do sposobu prowadzenia wspólnych interesów lub utrata przez wspólnika osobistych kwalifikacji, których posiadanie było warunkiem przystąpienia do spółki, zwykle stanowią wystarczające powody do rozwiązania spółki.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 15 września 2000 roku - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. nr 94, poz. 1037)
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ( Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176),
Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. nr 144, poz. 930), Ustawa z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. nr 11, poz. 50).

11. spółka komandytowa

Spółka komandytowa jest uregulowana przepisami kodeksu spółek handlowych. W sprawach nieuregulowanych, do spółki komandytowej stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej. Sp. kom. Jest spółką osobową, czyli występuje odpowiedzialność osobista wspólników. Spółka komandytowa jest formą organizacyjno-prawną działalności gospodarczej przewidzianą dla tak zwanych inwestorów biernych. Za zobowiązania spółki wobec wierzycieli co najmniej jeden wspólnik odpowiada w pełnym zakresie majątku - komlementariusz, a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika - komandytariusza jest ograniczona. Wkładem komandytariusza nie może być jego zobowiązanie do wykonania pracy lub świadczenia usług na rzecz spółki oraz wynagrodzenie za usługi świadczone przy powstaniu sp. Jeżeli komplementariuszem jest sp. z o.o. lub sp. a. zaś komandytariuszem wspólnik tych spółek, ich wkładu nie mogą stanowić udziały lub akcje.

Umowa sp. kom. powinna być zawarta w formie aktu notarialnego i powinna zawierać: firmę i siedzibę sp. ; przedmiot działalności, czas trwania sp.(jeżeli jest oznaczony) ;oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość, kwotowy zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (suma komandytowa) ;listę osób które mogą reprezentować spółkę na zewnątrz, okoliczności dotyczące ograniczonych zdolności wspólnika do czynności prawnych.

Zawiązanie sp. kom. odbywa się poprzez wpis do rejestru, który jest obligatoryjny i konstytutywny.

Komlementariusz sp. kom. odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia, całym swoim majątkiem i solidarnie z pozostałymi komplementariuszami i ze spółką, reprezentują sp. na zewnątrz. Do komplementariusza należy zarząd.

Komandytariusz odpowiada za zobowiązania sp. wobec wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej. Jest on wolny od odpowiedzialności w granicach wartości wkładu wniesionego do sp. Nie jest zobowiązany do zwrotu tego, co pobrał tytułem zysku na podstawie sprawozdania finansowego, chyba że działał w złej wierze. Komandytariusz odpowiada także za zobowiązania spółki istniejące w chwili wpisania go do rejestru. Komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. Do praw komandytariusza należy prawo do żądania odpisu sprawozdania finansowego za rok obrotowy oraz prawo do przeglądania ksiąg i dokumentów. Kontrola ta sprowadza się jedynie do sprawdzania rzetelności sprawozdania finansowego, a nie jego kontroli merytorycznej. Komandytariusz nie ma prawa ani obowiązku prowadzenia spraw sp. ; jednakże umowa sp. może mu takie prawo przyznać. W sprawach przekraczających zwykłe czynności sp. wymagana jest zgoda komandytariusza. Komandytariusz uczestniczy w zysku sp. proporcjonalnie do jego wkładu wniesionego do sp. ; jednakże umowa sp. może stanowić inaczej. Śmierć komandytariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania sp. Spadkobiercy komandytariusza powinni wskazać sp. jedną osobę do wykonania ich praw. Podział udziału komandytariusza w majątku sp. między spadkobierców jest skuteczny jedynie za zgodą pozostałych wspólników.

12. zawiązanie sp. z o.o.

Sp. z o.o. jest kapitałową sp. prawa handlowego. W odróżnieniu od sp. osobowych sp. z o.o. odpowiada za jej zobowiązania w sposób nieograniczony, ale majątkiem sp. ; a nie wspólników.

Do powstania sp. z o.o. wymaga się:

• sporządzenia aktu założycielskiego sp. w formie aktu notarialnego.

• wniesienia przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego (nie mniej niż 50000zł), a w razie objęcia udziału za cenę wyższą od wartości nominalnej, także wniesienia nadwyżki.

• aktu powołania zarządu i ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub akt założycielski sp.

• wpisu do rejestru - z chwilą wpisu sp. nabywa osobowość prawną. Wpis ten ma charakter obligatoryjny i konstytutywny.

Do obligatoryjnych elementów aktu założycielskiego należy podanie: firmy i siedziby sp. ; przedmiotu działalności sp. ; wysokości kapitału zakładowego ; określenie czy wspólnik może mieć więcej niż 1 udział, liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników, czas trwania sp. Akt założycielski może zawierać także postanowienia wynikające z woli wspólników (część fakultatywna aktu założycielskiego).

Jeśli wkładem do sp. jest aport, to akt założycielski szczegółowo określa przedmiot tego wkładu, osobę wnoszącą ten aport oraz liczbę i wartość nominalną objętych w zamian udziałów.

Zgłoszenie sp. z o.o. do sądu rejestrowego należy do zarządu sp. ; wniosek o wpis podpisywany jest przez wszystkich członków zarządu. Jeżeli sp. z o.o. nie zgłoszono do sądu rejestrowego w terminie 6 m-cy od dnia sporządzenia aktu założycielskiego lub jeśli postanowienie sądu odmawiające zarejestrowania takiej sp. stało się prawomocne, to akt założycielski ulega rozwiązaniu z mocy prawa. Jeżeli po zarejestrowaniu sp. zostaną stwierdzone braki wynikłe z niedopełnienia przepisów prawa, to sąd rejestrowy wzywa sp. do sunięcia braków w określonym terminie. W przypadku nie usunięcia tych braków przez sp. sąd rejestrowy nakłada grzywny wg przepisów o Krajowym Rejestrze Sądowym. Jeżeli braki mają istotne znaczenie dla dalszego istnienia sp. i nie będą usunięte pomimo upływu terminu wyznaczonego przez sąd rejestrowy, sąd ten może, na wniosek osób mających w tym interes prawny lub z urzędu, wydać postanowienie o rozwiązaniu sp. Orzeczenie to nie wpływa na ważność czynności prawnych zarejestrowanej sp. Jeżeli jednak, mimo stwierdzenia braków, od zarejestrowania sp. minęło 5 lat, to sp. nie może być rozwiązana. Sąd rejestrowy pełni zatem funkcję sanacyjną - uzdrawiającą.

13. prawa i obowiązki wspólników w sp. z o.o.

Prawa i obowiązki wspólników w sp. z o.o. regulowane są przepisami kodeksu sp. handlowych i aktem założycielskim sp. (w takim zakresie, na jaki przepisy kodeksu zezwalają).

Do praw wspólników należą:

• prawa korporacyjne: prawo uczestnictwa i głosu na zgromadzeniu wspólników, prawo zaskarżania uchwał, indywidualne prawo kontroli nad sp.

• prawa majątkowe: prawo do dywidendy, do uczestnictwa w podziale zlikwidowanego majątku sp. ; do wynagrodzenia za dostarczone sp. świadczenia niepieniężne, prawo do zwrotu dopłat na udział w razie redukcji kapitału zakładowego, umorzenia udziałów kosztem obniżenia kapitału zakładowego, nabycia przez sp. własnych udziałów oraz przekształcenia sp. w sp. akc.

Prawa indywidualne, wspólne i prawa mniejszości dotyczą sposobu ich wykonywania. Prawa indywidualne są wykonywane samoistnie przez każdego wspólnika. Prawa wspólne (kolektywne) wykonywane są przez wspólników w postaci uchwał. Prawa mniejszości wykonywane są przez wspólników posiadających co najmniej 1/10 kapitału zakładowego.

Do obowiązków wspólników sp. z o.o. należą:

• pokrycie udziału w gotówce lub aportami

• dokonanie dopłat (wkładów), których podstawowym celem jest pomnożenie kapitału obrotowego sp. Dopłaty stanowią fundusz rezerwowy, gwarantujący także integralność kapitału zakładowego. Zwrot dopłat nie może nastąpić dopóty, dopóki dopłaty są potrzebne na pokrycie strat bilansowych w kapitale zakładowym. Dopłaty są specyficzną regulacją odnoszącą się tylko do sp. z o.o.

• wyrównanie ubytku w kapitale zakładowym spowodowanego bezprawną wypłatą na rzecz odbiorcy.

• Dokonywanie periodycznych świadczeń niepieniężnych (np. dostawy surowca), jeżeli wynika to z aktu założycielskiego spółki. Wynagrodzenie za tego typu świadczenia powinno być wypłacone przez sp. nawet wtedy, kiedy nie osiąga ona czystego zysku.

inne obowiązki, np. sprawowanie zarządu, nadzoru, udział w zgromadzeniu wspólników.

14. władze sp. z o.o.

a) walne zgromadzenie wspólników jest najwyższą władzą w sp. z o.o. Jego główną funkcją jest podejmowanie uchwał w sprawach przewidzianych przepisami kodeksu sp. handlowych i aktem założycielskim sp.

Wg kodeksu sp. handlowych możliwe są dwa sposoby podejmowania uchwał przez wspólników : w głosowaniu na odbytym zgromadzeniu oraz głosowaniu pisemnym bez formalnego zebrania.

Głosowanie na zgromadzeniu jest normalnym sposobem podejmowania uchwał, które podejmowane są zwykłą lub kwalifikowaną większością głosów. Kwalifikowanej większości głosów wymagają uchwały dotyczące zmiany aktu założycielskiego, rozwiązania spółki oraz zbycia przedsiębiorstwa lub jego części i zapadają one większością 2/3 głosów. Uchwała dotycząca istotnej zmiany przedmiotu działalności sp. wymaga większości ¾ głosów. Uchwała dotycząca zmiany aktu założycielskiego sp. wymaga zgody wszystkich wspólników, których dotyczy. Podejmowanie uchwał w głosowaniu pisemnym bez odbycia zgromadzenia może mieć miejsce wtedy, gdy wszyscy wspólnicy wyrażą zgodę na piśmie na postanowienie, które ma być powzięte, lub gdy wyrażą zgodę na pisemne głosowanie, a z przepisów kodeksu sp. handl. lub z innych aktów prawnych oraz aktu założycielskiego nie wynika obowiązek zwołania zgromadzenia. W przypadku głosowania na zgromadzeniu uchwała zapada tylko wtedy, gdy jest jednomyślna, a w drugim przypadku jednomyślność jest warunkiem głosowania pisemnego. Powzięcie samej uchwały następuje większością głosów. W sp. jednoosobowej funkcję zgromadzenia spełnia jedyny wspólnik. Wymóg aktu notarialnego w przypadkach przewidzianych ustawą lub aktem założycielskim odnosi się także do sp. 1 - os.

Zgromadzenia wspólników w sp. z o.o. mogą być zwyczajne i nadzwyczajne.

Zgromadzenie zwyczajne powinno odbywać się corocznie w ciągu 6 m-cy po upływie każdego roku obrachunkowego. Z dniem odbycia zgr. zwyczajnego wygasają mandaty członków zarządu. Przedmiotem tego zgromadzenia jest : rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania, bilansu oraz rachunku zysków i strat ; podjęcie uchwały o sposobie podziału zysków lub pokrywania strat, jeśli tak stanowi akt założycielski ; udzielenie absolutorium (pokwitowania) władzom sp. Przedmiotem obrad zwyczajnego zgromadzenia mogą być także takie sprawy jak : postanowienia dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązywaniu sp. lub sprawowaniu zarządu lub nadzoru ; zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego ; nabycie i zbycie nieruchomości, zwrot dopłat.

Zgromadzenie nadzwyczajne zwołuje się w przypadkach oznaczonych w kodeksie sp. handlowych, a także gdy odpowiednie organy uznają to za stosowne.

Zgromadzenia zwołuje właściwie zarząd, jeśli zaś zarząd nie zwoła zgromadzenia w przewidzianym terminie, to wówczas zwołać je może rada nadzorcza lub komisja rewizyjna, a także inna osoba uprawniona do tego w akcie założycielskim. W przypadku zgr. nadzwyczajnych ich zwołania mogą domagać się również wspólnicy posiadający przynajmniej 1/10 kapitału zakładowego. Zgromadzenie wspólników zwołuje się listami poleconymi lub pocztą kurierską, za pisemnym potwierdzeniem odbioru, wysłanymi co najmniej 2 tygodnie przed terminem zgromadzenia. Porządek obrad zgromadzenia, podany do wiadomości jego uczestników ma charakter wiążący. Jeżeli na zgr. reprezentowany jest cały kapitał zakładowy i nikt z obecnych nie zgłosi sprzeciwu, to możliwe jest podjęcie uchwały w każdej sprawie, mimo że nie była ona objęta porządkiem obrad, a nawet podjęcie uchwały i bez formalnego zwołania. Przy podziale sp. z o.o. oraz w przypadku przekształcenia jej w inną sp. kapitałową wymagana jest obecność posiadaczy określonego minimum kapitału na zgr. wspólników. Uczestnictwo na zgr. może być osobiste bądź przez pełnomocników. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie pod rygorem nieważności i dołączone do protokołu zgromadzenia. Wspólnicy są wyłączeni od głosowania przy powzięciu uchwał dotyczących ich odpowiedzialności wobec sp. z jakiegokolwiek tytułu. Głosowanie na zgr. jest jawne. Tajne głosowanie zarządza się tylko przy wyborach oraz nad wnioskami o usunięcie członków władz spółki lub likwidatorów, o pociągnięcie ich do odpowiedzialności oraz w sprawach osobistych, jak również na żądanie choćby jednego z uczestników zgromadzenia.

Uchwała wspólników, powzięta wbrew postanowieniom aktu założycielskiego sp. ; a także sprzeczna z dobrymi obyczajami i godząca w interesy sp. lub mająca na celu pokrzywdzenie wspólnika, może być zaskarżona do sądu w drodze powództwa przeciwko sp. o jej uchylenie. Powództwo takie należy wnieść w terminie m-ca od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż w terminie 6 m-cy od dnia powzięcia uchwały. Uprawnienie do wniesienia powództwa przysługuje : zarządowi, R.N. ; K.R. i ich członkom; wspólnikowi, który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu, wspólnikowi bezzasadnie nie dopuszczonemu do udziału w zgromadzeniu wspólników; wspólnikowi, który nie był obecny na zgr. jedynie w przypadku wadliwego zwołania zgr. lub powzięcia uchwały nie objętej porządkiem obrad. ; w przypadku pisemnego głosowania wspólnikowi, którego pominięto przy głosowaniu lub który nie zgodził się na głosowanie pisemne, albo który głosował przeciwko uchwale i po otrzymaniu wiadomości o uchwale w terminie 2 tygodni założył sprzeciw. Prawomocny wyrok uchylający uchwałę lub stwierdzający jej nieważność obowiązuje w stosunkach między sp. a członkami organów sp. ; a nie ma skutku wobec osób trzecich działających w dobrej wierze.

b) zarząd

Jest organem wykonawczym sp. z o.o. ; reprezentuje sp. na zewnątrz i prowadzi jej interesy. Zarząd może być jedno lub wieloosobowy. Powoływany jest z grona wspólników lub spoza ich grona w drodze uchwały zgromadzenia wspólników. Kadencja zarządu trwa rok, ale akt założycielski sp. może przewidzieć dłuższy termin kadencji. Członkowie zarządu mogą być w każdej chwili odwołani. Do kompetencji zarządu należą :

• prowadzenie spraw sp. w granicach określonych przez prawo, akt założycielski i uchwały wspólników. Funkcja ta może być wykonywana samoistnie przez każdego członka zarządu. Jeśli inny członek zarządu zgłosi w takiej sytuacji sprzeciw albo czynność przekracza zakres „zwykłych czynności” (do takich czynności należą np. kwestie zatrudnienia), konieczna jest uchwała całego zarządu, powzięta bezwzględną większością głosów obecnych członków.

• reprezentacja cywilnoprawna sp. obejmująca wszelkie czynności sądowe i pozasądowe.

• Inne czynności, wiążące się zwłaszcza z funkcjonowaniem zgromadzenia wspólników - zwoływanie zgr. ; ich obsługa, przygotowywanie na zgr. odpowiedniej dokumentacji.

Wspólnicy sp. z o.o. nie odpowiadają osobiście za zobowiązania sp. poza wysokość swojego udziału. Odpowiedzialność za to ponosi zarząd, na którego majątku wierzyciele mogą poszukiwać zaspokojenia swych pretensji.

Zarząd odpowiada również za należyte prowadzenie księgowości sp. z o.o. Zobowiązany jest on sporządzić i udostępnić oraz złożyć organom nadzorczym bilans, rachunek zysków i strat za rok ubiegły oraz dokładne pisemne sprawozdanie z działalności sp. Dokumenty te podlegają następnie zatwierdzeniu przez zgr. wspólników, a po zatwierdzeniu powinny być złożone w sądzie rejestrowym.

15. nadzór nad sp. z o.o.

Kontrolę nad działalnością sp. z o.o. sprawuje w pierwszym rzędzie każdy wspólnik. Jednak z aktu założycielskiego sp. może wynikać lub ustawy może wynikać obowiązek ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, albo obu tych organów łącznie.

Indywidualne prawo kontroli wspólnika polega na tym, że ma on prawo przeglądać księgi i dokumenty sp. ; sporządzać na własny użytek bilans i żądać od zarządu wyjaśnień. Jeśli wspólnicy ustanawiają organy nadzoru (R.N. ; K.R.), w akcie założycielskim sp. mogą wyłączyć albo ograniczyć indywidualną kontrolę wspólników. Obligatoryjne ustanowienie organów nadzoru jest przewidziane, gdy kapitał zakładowy przekracza kwotę 500000zł, a wspólników jest więcej niż 25.

R.N./K.R. składa się przynajmniej z 3 członków, powoływanych i odwoływanych uchwałą wspólników. Członkowie powoływani są na jeden rok, chyba że akt założycielski stanowi inaczej. Odwołanie członków organów nadzoru może nastąpić uchwałą wspólników w każdym czasie. Członkami R.N./K.R. nie mogą być: członkowie zarządu, prokurenci, likwidatorzy, kierownicy zakładu lub oddziału, główny księgowy, radca prawny lub adwokat, a także inne osoby, które podlegają bezpośrednio członkowi zarządu lub likwidatorowi. Zakaz łączenia funkcji nadzorczych i administracyjnych ma charakter normy bezwzględnie obowiązującej, od której wyjątek może stanowić tylko przepis ustawy.

Podstawową funkcją R.N. jest stały nadzór nad działalnością sp. we wszystkich gałęziach przedsiębiorstwa (głównie badanie bilansu, rachunku zysków i strat pod względem rachunkowym i faktycznym). R.N. składa sprawozdanie z tego badania na zwyczajnym zgromadzeniu wspólników.

Do zadań K.R. należy ocena sprawozdań zarządu oraz ocena wniosków zarządu dotyczących podziału zysku lub pokrycia straty, a także składanie zgromadzeniu wspólników corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny.

Uchwały rady nadzorczej / komisji rewizyjnej wymagają, dla ich ważności, zaproszenia na zgr. wszystkich członków, a mogą zapaść, gdy na ich posiedzeniu jest obecna co najmniej ich połowa. Uchwały zapadają zwykłą większością głosów, a w sytuacjach spornych decyduje przewodniczący. Oprócz kompetencji nadzorczych organom nadzoru przysługują także inne funkcje, takie jak : zwoływanie zgr. w razie opieszałości zarządu, zaskarżanie uchwał wspólników, reprezentacja sp. w sporach i umowach z członkami zarządu.

Na żądanie wspólnika lub wspólników reprezentujących co najmniej 1/10 część kapitału zakładowego sąd rejestrowy może wyznaczyć biegłych rewidentów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych w celu zbadania rachunkowości oraz działalności sp. Sprawozdanie z przeprowadzonej kontroli rewidenci przedkładają sądowi rejestrowemu.

16. Spółka akcyjna

Spółka akcyjna jest typową spółką kapitałową która to stanowiła i nadal stanowi przede wszystkim organizacyjno-prawną formę działalności gospodarczej, ułatwiającą tworzenie wielkich przedsiębiorstw i koncentrację kapitału. Stwierdzić można, iż stanowi ona szczególnie wdzięczny materiał modulowania jej organizacji odpowiednio do wymagań gospodarki ogólnopaństwowej i poglądów na zadania tej gospodarki. Poprzez np. odpowiednią politykę w zakresie udzielania koncesji, bezpośredni udział Skarbu Państwa w kapitale spółki, możliwa jest kontrola państwa nad jej działalnością. Należałoby w związku z tym podkreślić, że tylko w tej formie mogą być prowadzone spółki, których przedsiębiorstwo ma znaczenie państwowe lub charakter użyteczności publicznej (np. spółki tworzone na podstawie ustawy o portach i przystaniach morskich, na podstawie ustawy o Polskim Rejestrze Statków). Tylko w formie spółki akcyjnej działają spółki bankowe (na podstawie ustawy - Prawo bankowe), spółki ubezpieczeniowe (działające na podstawie ustawy o działalności ubezpieczeniowej), spółki w obrocie publicznym (na podstawie ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi) itp.

Biorąc pod uwagę, że w spółce akcyjnej związek akcjonariuszy ze spółką pozostaje luźny i indywidualność akcjonariuszy jest w zasadzie dla spółki obojętna, istnieje potrzeba prawnej ochrony nie tylko wierzycieli, lecz również samych akcjonariuszy. Tym m.in. tłumaczy się występującą w tej spółce znacznie większą niż w innych spółkach liczbę przepisów o charakterze ius cogens (przepisy prawa obowiązujące bezwzględnie), odnoszących się nie tylko do zewnętrznych, ale i wewnętrznych stosunków spółki.

17. Powstanie spółki akcyjnej (elementy)

Założycielami spółki akcyjnej może być jedna albo więcej osób. Spółka akcyjna nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Statut spółki akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego, osoby podpisujące statut są założycielami spółki. Akcjonariusze są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w statucie i nie odpowiadają za zobowiązania spółki.

Do powstania spółki akcyjnej ustawa wymaga:

• zawiązania spółki, w tym podpisania statutu przez założycieli

• wniesienia przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego

• ustanowienia zarządu i rady nadzorczej;

• wpisu do rejestru.

elem spółki w ujęciu k.s.h. może być zawiązanie jej dla każdego celu prawnie dozwolonego. Co prawda nie wynika to wprost z przepisów k.s.h., niemniej jednak wniosek taki, powszechnie przyjmowany w nauce i orzecznictwie na tle k.h., można wywieść z argumentu a contrario (przeciwnie). Skoro bowiem k.s.h. nie zacieśnia celu spółki akcyjnej do celów gospodarczych, to celem tym może być każdy cel, gospodarczy i niegospodarczy, byle tylko był on prawnie dopuszczalny.

Zawiązanie spółki akcyjnej następuje z chwilą objęcia wszystkich akcji. Statut spółki może określać minimalną lub maksymalną wysokość kapitału zakładowego (kapitał widełkowy). W takim przypadku zawiązanie spółki następuje z chwilą objęcia przez akcjonariuszy takiej liczby akcji, których łączna wartość nominalna jest równa co najmniej minimalnej wysokości kapitału zakładowego 500 000 zł oraz złożenia przez zarząd, przed zgłoszeniem spółki do rejestru, oświadczenia w formie aktu notarialnego o wysokości objętego kapitału zakładowego. Wysokość objętego kapitału powinna mieścić się w określonych przez statut granicach. Oświadczenie, o którym mowa, powinno zawierać także postanowienie o dookreśleniu kapitału zakładowego w statucie.

Statut. Aktem założycielskim spółki akcyjnej jest statut, który powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego. Statut musi zawierać dane (postanowienia obligatoryjne), oraz może zawierać inne postanowienia (postanowienia fakultatywne), jeśli ustawa na to zezwala. Statut może zawierać także postanowienia dodatkowe, chyba że z ustawy wynika, że przewiduje ona wyczerpujące uregulowanie albo dodatkowe postanowienie statutu jest sprzeczne z naturą spółki akcyjnej lub dobrymi obyczajami.

18.Sposoby zawiązania spółki

Zawiązanie spółki akcyjnej może nastąpić przez samych założycieli lub łącznie z osobami trzecimi (tzw. założenie łączne lub jednoczesne) albo w drodze publicznej subskrypcji (tzw. założenie sukcesywne).

W odniesieniu do zawiązania łącznego (jednoczesnego) przepisy stanowią, że zgoda na zawiązanie spółki akcyjnej i brzmienie statutu oraz na objęcie akcji przez jedynego założyciela albo założycieli lub łącznie z osobami trzecimi powinna być wyrażona w jednym lub kilku aktach notarialnych. W aktach tych należy wymienić w szczególności osoby obejmujące akcje, liczbę i rodzaj akcji objętych przez każdą z nich, wartość nominalną, cenę emisyjną akcji, terminy wpłat a także też stwierdzić dokonanie wyboru pierwszych organów spółki.

W aktach notarialnych, o których mowa, powinno być zawarte stwierdzenie, że każdy z przyszłych akcjonariuszy, podpisujących akt zapoznał się ze sprawozdaniem założycieli jeżeli przewidziane są wkłady niepieniężne, albo spółka nabywa mienie lub dokonuje zapłaty wynagrodzenia za usługi świadczone przy jej powstawaniu oraz opinią biegłego rewidenta w zakresie prawdziwości i rzetelności, jak również celem wydania opinii, czy wartość wkładów niepieniężnych odpowiada co najmniej wartości obejmowanych za nie akcji bądź wyższej cenie emisyjnej akcji, a także czy wartość przyznanego wynagrodzenia lub zapłaty jest uzasadniona.

19. Pojęcie akcji

Termin "akcja", używany w k.s.h. ma potrójne znaczenie. Oznacza on mianowicie: ogół praw i obowiązków akcjonariusza wobec spółki, ułamek kapitału zakładowego, oraz papier wartościowy.

Akcja jako ogół praw i obowiązków akcjonariusza oznacza, że akcjonariuszowi przysługują zarówno prawa (uprawnienia), jak i obowiązki wynikające z kodeksu spółek handlowych, innych aktów prawnych szczególnych oraz ze statutu. Prawa te i obowiązki mogą mieć charakter indywidualny lub kolektywny, majątkowy lub niemajątkowy (korporacyjny), mogą podlegać zrzeczeniu się przez akcjonariuszy bądź zrzeczeniu nie podlegać.

Akcja jako ułamek całego kapitału zakładowego wyraża stosunek nominalnej wartości akcji do sumy tego kapitału. W ułamku tym licznikiem jest wartość nominalna akcji, mianownikiem zaś suma kapitału zakładowego. Gdy zatem kapitał zakładowy spółki wynosi 500 000 zł, zaś nominalna wartość akcji 1 zł, to akcja, jako część kapitału zakładowego, wyrażona w ułamku, wynosi w tym przypadku 1/500 000. Cały kapitał zakładowy byłby tu zatem podzielony na 500 000 akcji.

Nominalna wartość akcji pomnożona przez liczbę wszystkich akcji daje wysokość kapitału zakładowego. Powyższy stosunek może się zmienić jedynie w razie umorzenia akcji z czystego zysku, bowiem w takim przypadku kapitał ten jest wyższy niż zliczone razem akcje.

Kapitał zakładowy dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej (która nie może być niższa niż 1 zł). Wartość ta jest w zasadzie miernikiem uprawnień i obowiązków wspólników, w szczególności dywidendy i kwoty likwidacyjnej. Różni się ona zarówno od ceny emisji akcji, jak też jej kursu.

Akcja jako dokument jest papierem wartościowym. Powyższe nie dotyczy jedynie akcji w publicznym obrocie, o czym bliżej w rozdziale dotyczącym publicznego obrotu papierami wartościowymi.

20. Typy i rodzaje akcji.

W nauce prawa handlowego wyróżnia się zazwyczaj akcje gotówkowe i aportowe oraz imienne i na okaziciela. Wyróżnienie powyższych typów akcji opiera się na odmiennych kryteriach. Akcje gotówkowe i aportowe odróżniamy ze względu na sposoby ich pokrycia (objęcia), a podział na akcje imienne i na okaziciela opiera się na kryterium formy.

A. Akcje imienne i na okaziciela

Akcje imienne zawierają w swoim tekście imię i nazwisko akcjonariusza, względnie nazwę (firmę) osoby prawnej będącej akcjonariuszem. Natomiast akcje na okaziciela takiego wyróżnienia nie posiadają.

Akcje imienne mogą być wydawane nawet przed pełną wpłatą kapitału zakładowego, ale nie przed rejestracją spółki. Imienne są m.in. akcje aportowe, akcje uprzywilejowane i akcje, z którymi związany jest obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych. Przeniesienie akcji imiennych (świadectw tymczasowych) wymaga ich wręczenia oraz pisemnego oświadczenia bądź na samej akcji (świadectwie tymczasowym), bądź na osobnym dokumencie.

Akcje na okaziciela nie wymagają do ich zbycia żadnych formalności poza wręczeniem nabywcy. Pojęcie "wręczenie" należy rozumieć szeroko. Nabywcą akcji na okaziciela jest bowiem także osoba, która dokument akcyjny przypadkowo znalazła, względnie znalazła się w jego posiadaniu nielegalnie (np. w wyniku kradzieży). Akcje na okaziciela nie mogą być wydawane przed pełną wpłatą.

Na dowód częściowej wpłaty na akcje na okaziciela spółka zobowiązana jest wydać imienne świadectwa tymczasowe.

B. Akcje gotówkowe i aportowe

Akcje gotówkowe mogą być pokryte tylko w gotówce w określonej sumie pieniędzy. W chwili ich wydania pokrycie to musi wynosić co najmniej jedną czwartą ich wartości nominalnej. Mogą one być imienne lub na okaziciela. Z kolei akcje, wydawane w zamian za wkłady niepieniężne (akcje aportowe), muszą "aż do dnia zatwierdzenia przez zwyczajne walne zgromadzenie sprawozdania finansowego za rok obrotowy" pozostać imiennymi. Stanowią one bowiem przez ten czas zabezpieczenie roszczeń o odszkodowanie z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań do

wniesienia wkładów niepieniężnych. Roszczeniom tym służy pierwszeństwo zaspokojenia przed innymi wierzytelnościami nieuprzywilejowanymi.

C. Akcje zwyczajne, uprzywilejowane i użytkowe (kwity użytkowe)

Opierając się na kryterium rozmiaru obowiązków i uprawnień związanych z akcjami, wyróżnia się akcje zwyczajne (zwykle), uprzywilejowane (o szczególnych uprawnieniach) i świadectwa użytkowe (akcje upośledzone, akcje użytkowe).

Akcje uprzywilejowane (zwane akcjami o szczególnych uprawnieniach), mogą dotyczyć w szczególności prawa głosu, prawa do dywidendy lub prawa do podziału majątku w przypadku likwidacji spółki.

Uprzywilejowanie co do głosu nie może przyznać jednej akcji więcej niż dwa glosy. W przypadku zamiany takiej akcji na akcje na okaziciela lub w razie jej zbycia wbrew zastrzeżonym warunkom, uprzywilejowanie wygasa.

Akcje uprzywilejowane w zakresie dywidendy nie mogą przyznawać uprawnionemu dywidendy, która przewyższa więcej niż o połowę dywidendę przeznaczoną do wypłaty akcjonariuszom uprawnionym z akcji nieuprzywilejowanych.

Świadectwa użytkowe (akcje użytkowe, upośledzone) mogą być wydawane w zamian za akcje umorzone. Nie mają one określonej wartości nominalnej. Mogą być imienne lub na okaziciela. Świadectwa użytkowe, jeśli co innego nie wynika ze statutu, uczestniczą na równi z akcjami w dywidendzie oraz w nadwyżce majątku spółki, pozostałej po pokryciu wartości nominalnej akcji..

Akcje zwyczajne, to takie akcje, które nie są ani akcjami uprzywilejowanymi, ani akcjami upośledzonymi. Wynikające z nich prawa i obowiązki akcjonariusza mają swoją podstawę prawną w k.s.h i innych przepisach szczególnych oraz statucie spółki.

D. Akcje związane z obowiązkiem powtarzających się świadczeń niepieniężnych

Osobną grupę stanowią akcje związane z obowiązkiem powtarzających się świadczeń niepieniężnych co oznacza, że spółka zobowiązana jest spełnić wynagrodzenie za powtarzające się świadczenia niepieniężne akcjonariusza nawet wtedy, gdy bilans nie wykazuje zysku. Statut natomiast może przewidywać odszkodowanie umowne za niewykonanie lub nienależyte wykonanie powtarzających się świadczeń związanych z akcją.

E. Akcje założycielskie

Akcje założycielskie (imienne świadectwa założycielskie ), mogą być wydawane założycielom spółki, w celu wynagrodzenia usług świadczonych przez nich przy powstaniu spółki. Mogą one być wydane na okres dziesięciu lat, licząc od chwili zarejestrowania spółki. Świadectwa założycielskie dają założycielom prawo uczestnictwa w podziale zysku spółki w granicach ustalonych przez statut, po uprzednim odliczeniu na rzecz akcjonariuszy określonej w statucie minimalnej dywidendy.

21. Prawa i obowiązki akcjonariuszy.

PRAWA OBOWIĄZKI

-uprawnienie do uczestnictwa w S.A. -wpłata całości kapitału na objęte akcje

-czynne uczestnictwo w WZA -dokonywanie periodycznych świadczeń

-czynne i bierne prawo wyborcze niepieniężnych

-udział w zysku rocznym (dywidendzie)

-pobór akcji z nowej emisji

-udział w kwocie likwidacyjnej

22. Organy spółki akcyjnej

WZA

• Stanowi o najważniejszych sprawach związanych z bytem i działalnością S.A.

• Może być zwyczajne lub nadzwyczajne.

• Uchwały WZA mogą być powzięte w każdej sprawie

• Zwoływane przez ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, co najmniej na 3 tyg. przed terminem zgromadzenia

• Jeżeli wyemitowane akcje są imienne WZA zwołane może być za pomocą listów poleconych lub pocztą kurierską, za pisemnym potwierdzeniem odbioru wysłanymi co najmniej 2 tyg. przed terminem

• Uprawnieni z akcji imiennych i świadectw tymczasowych oraz zastawnicy i użytkownicy z prawem głosu mają prawo uczestniczenia w WZA jeżeli zostali wpisani do księgi akcyjnej co najmniej na tydzień przed WZA

• Akcje na okaziciela dają prawo uczestniczenia w WZA jeżeli dokumenty akcji zostaną złożone w spółce co najmniej na tydzień przed WZA i nie będą odebrane przed jego ukończeniem

• Prawo uczestniczenia w WZA mają również członkowie zarządu i rady nadzorczej

• WZA odbywa się w siedzibie spółki

• Akcjonariusz posiada tyle głosów ile akcji

• Akcjonariusze mają prawo uczestniczenia w WZA osobiście lub przez pełnomocnika, pełnomocnictwo musi być udzielone na piśmie

ZWYCZAJNE WZA

• W terminie 6 m-cy po upływie każdego roku obrotowego

• Zwoływane przez zarząd lub radę nadzorczą

NADZWYCZAJNE WZA

• Zwoływane w przypadkach przewidzianych prawem i gdy organy spółki lub osoby uprawnione do zwoływania uznają to za stosowne

• Może się odbyć w każdej sprawie i w każdym czasie

• Zwoływane przez zarząd lub radę nadzorczą lub akcjonariuszom reprezentującym co najmniej 1/10 kapitału zakładowego lub sąd rejestrowy upoważnia akcjonariusza do jego zwołania

ZARZĄD

• Organ S.A. prowadzący jej przedsiębiorstwo i reprezentujący spółkę na zewnątrz

• Jedno lub wieloosobowy, wybrany spośród akcjonariuszy lub spoza ich grona

• Kadencja do 5 lat, dopuszczalne ponowne powołanie

• Uprawniony do prowadzenia spraw spółki, reprezentacji

• Członkowie zarządu mogą być w każdej chwili odwołani

• Członek zarządu nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, osobowej; lub jako członek organu spółki kapitałowej lub uczestniczyć w innej osobie prawnej jako członek organu

• W umowach między spółką a członkami zarządu i w sporach spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnicy powołani uchwałą WZA

RADA NADZORCZA

• Co najmniej 3 członków powoływanych i odwoływanych przez WZA

• Wybór rady nadzorczej grupami w zależności od posiadanych udziałów

• Kadencja do 5 lat

• Kolegialne sprawowanie funkcji

• Podejmowanie wiążących uchwał

• Stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich gałęziach przedsiębiorstwa: bada bilans, rachunek zysków i strat, sprawozdanie zarządu i jego wnioski co do podziału zysków i pokrycia strat, składając WZA coroczne sprawozdanie z przeprowadzonego badania

• Może zawieszać w czynnościach członków zarządu i delegować na ich miejsce członków rady nadzorczej

23. Kto ma zdolność upadłościową?

Zdolność upadłościową posiada każdy przedsiębiorca i tylko przedsiębiorca może być uznany za upadłego. Nie można ogłosić upadłości:

• Państwowych i komunalnych jednostek organizacyjnych, Kasy Chorych, instytucji i organizacji utworzonych w drodze ustawy

• Niektórych przedsiębiorstw państwowych: PKP, Porty Lotnicze, Poczta Polska, Mennica Państwowa, PWPW, i innych przedsiębiorców, jeżeli organ reprezentujący Skarb Państwa zgłosi sprzeciw wobec upadłości i złoży oświadczenie o przejęciu zobowiązań przedsiębiorstwa

• Przedsiębiorcy, który nie jest osobą prawną i którego działalność nie wymaga zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej

24. Przesłanki upadłości i ich charakterystyka.

• Faktyczne zaprzestanie płacenia długów przez dłużnika

• Nadmierne zadłużenie dłużnika, który jest osobą prawną, oraz spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej oraz komandytowo-akcyjnej w likwidacji

• Długotrwałe wstrzymanie płacenia długów

Podstawę do ogłoszenia upadłości świadczy tylko takie zaprzestanie płacenia długów, które spowodowane jest niemożliwością płacenia zobowiązań pieniężnych; czyli brak środków płatniczych u dłużnika. Zaprzestanie płacenia długów wtedy stanowi podstawę do ogłoszenia upadłości, gdy odnosi się do długów, które są wymagalne i których spełnienia żądają wierzyciele.

Stan nadmiernego zadłużenia zachodzi wówczas, gdy sporządzony bilans przedsiębiorcy zamyka się saldem ujemnym, tzn. majątek jego nie wystarcza na zaspokojenie długów.

Długotrwałe wstrzymanie płacenia długów jest podstawą do ogłoszenia upadłości, gdy wstrzymanie płacenia należności jest równoznaczne z zaprzestaniem płacenia długów.

Stan ten ma miejsce, gdy dłużnik przez czas dłuższy wstrzymuje wypłaty, albo wystąpiły trudności w płaceniu długów i nie wiadomo jak długo to potrwa.

25. Ogólne zasady postępowania upadłościowego.

Postępowanie upadłościowe, postępowanie, które toczy się po ogłoszeniu upadłości przedsiębiorstwa. Toczy się ono w sądzie, który ogłosił upadłość, i ma na celu równomierne zaspokojenie wszystkich wierzycieli upadającej spółki. Przeprowadza się je w trybie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z 24 X 1934 Prawo upadłościowe.

Czynności postępowania upadłościowego pełni sędzia - komisarz, który kieruje tokiem postępowania oraz nadzoruje czynności wyznaczonego przez sąd syndyka masy upadłościowej obejmującego majątek upadłego przedsiębiorstwa, zarządzającego tym majątkiem i przeprowadzającego likwidację przedsiębiorstwa.

Po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu zobowiązań masy upadłościowej i wierzytelności uprzywilejowanych sąd wydaje postanowienie o ukończeniu postępowania upadłościowego. Sąd może umorzyć postępowanie upadłościowe wtedy, gdy majątek masy upadłościowej nie wystarcza nawet na pokrycie kosztów tegoż postępowania.

26. Skutki ogłoszenia upadłości.

Skutki ogłoszenia upadłości dotyczą:

• osoby upadłego

• majątku upadłego

• zaciągniętych przez upadłego zobowiązań

• stosunków między upadłym a jego małżonkiem

Ogłoszenie upadłości wpływa także na toczące się postępowanie dotyczące majątku upadłego przedsiębiorcy.

Upadły jest zobowiązany:

• wskazać i wydać syndykowi masy upadłości cały swój majątek, księgi handlowe, korespondencję i inne dokumenty.

• Udzielić sędziemu-komisarzowi i syndykowi potrzebnych wyjaśnień (oprócz techn. Spos.prod. - jest to tajemnica upadłego).

Jeśli zachodzi podejrzenie że upadły (os. Fizyczna) ukrywa się, ukrywa swój majątek lub utrudnia jego ustalenie sąd władny jest zastosować środki przymusu.

Na skutek ogłoszenia upadłości upadły traci (z mocy samego prawa) :

zarząd, możliwość korzystania i rozporządzania majątkiem należącym do niego w dniu ogł. upadłości i majątkiem nabytym w toku postępowania. Majątek ten stanowi masę upadłości, do której nie wchodzą (wyłączone z mocy ustawy) m.in.:

• składniki majątku upadłego zwolnione przez prawo do egzystencji

• to co upadły osobistym zarobkiem nabywa w toku postępowania- jednak tylko w granicach niezbędnych potrzeb upadłego i os. będących na jego utrzymaniu.

Jeśli od umowy odstępuje syndyk, dryga strona nie ma prawa zwrotu świadczenia znajdującego się w masie upadłości, może jednak zgłosić do tej masy wierzytelność z tytułu należności za dokonane świadczenie i poniesione straty.

Zlecenie i komis:

• dane przez upadłego wygasają z ogłoszeniem upadłości- wierzytelność z tytułu poniesionej straty może być zgłoszona do masy upadłości.

• Dane upadłemu mogą być odwołane z ogłoszeniem upadłości bez odszkodowania.

Umowa agencyjna wygasa z dniem ogł. upadłości agenta lub zleceniodawcy. W razie upadłości strony agent może zgłosić swoją wierzytelność do masy upadł. z tytułu straty poniesionej w skutek wygaśnięcia umowy.

Umowa najmu lub dzierżawy nieruchomości upadłego pozostaje w mocy, jeśli przedmiot umowy przed ogłoszeniem upadłości był objęty przez najemcę lub dzierżawcę. Każda ze stron może odstąpić od umowy gdy w czasie ogł. upadł. przedmiot umowy nie był jeszcze objęty przez upadłego.

Jeżeli wypowiedzenie dotyczy nieruchomości w której upadły prow. przedsiębiorstwo termin wypow. wynosi 6 miesięcy. W innych wypadkach obow. termin ustawowy chyba że w umowie ustalono krótszy.

Umowa użyczenia ulega rozwiązaniu na żądanie jednej ze stron.

Umowa pożyczki nie podlega wykonaniu, jeśli przedmiot pożyczki nie został wydany.

Prawo upadłościowe dopuszcza możliwość potrącenia długu upadłego z długiem wierzyciela

Masa upadłości nie jest związana z ofertą upadłego, o której przyjęciu przez drugą stronę upadły nie otrzymał zawiadomienia przed ogłoszeniem upadłości. W czasie gdy upadły jest ofertą związany ogł.upadł. wywołuje ten skutek, że oferta traci swoją moc wiążącą, a więc działa tak jak upływ terminu do jej przyjęcia.

Bezskuteczne w stosunku do masy upadłości są pewne czynności dokonane przez upadłego przed ogł. upadł. więc wszystko co nie weszło, lub co ubyło z majątku upadłego z pow. Bezskutecznej czynności winno być wydane masie upadłości w naturze, jeśli jest to niemożliwe to w pieniądzu.

Bezskuteczne mogą być czynności prawne pod tytułem darmym, jak i odpłatne( pt. obciążliwym), czynności związane z zabezp. i zapłatą długu niewymagalnego.

Prawo do wytoczenia powództwa o uznanie czynności prawnej upadłego za bezskuteczną przysługuje tylko syndykowi i obwarowane jest jednorocznym terminem prekluzyjnym, którego bieg rozpoczyna się od daty ogłoszenia upadłości.

27. Rada i Zgromadzenie Wspólników (wierzycieli)

Rada wierzycieli może być ustanowiona gdy uzna to za stosowne sędzia-komisarz. Musi być jednak powołana gdy z takim wnioskiem wystąpią wierzyciele, którym przysługuje przynajmniej 1/5 ogólnej sumy wierzytelności.

Rada składa się z:

• trzech lub pięciu członków

• dwóch zastępców, wyznaczonych przez sędziego-komisarza spośród wierzycieli upadłego.

Pełnią oni swoje obowiązki osobiście.

Wierzyciele mający min. 1/5 ogólnej sumy wierzytelności mogą zgłosić wniosek o zmianę składu rady wierzyciel. Wniosek ten rozstrzyga sędzia-komisarz albo przedstawia go w celu rozstrzygnięcia zgromadzeniu wierzycieli.

Rada wierzycieli powinna:

• służyć pomocą syndykowi

• kontrolować jego czynności

• badać stan funduszy masy upadłościowej

• udzielać zezwoleń na czynności, które takich zezwoleń wymagają

• wyrażać na żądanie syndyka opinie w innych sprawach

Każdy z członków rady i cała rada może żądać wyjaśnień od syndyka oraz badać księgi i dokumenty dotyczące upadłości. Z dokonanych czynności składa ona sprawozdanie sędziemu-komisarzowi.

Zgromadzenie wierzycieli zwołuje sędzia komisarz,:

• kiedy według prawa upadłościowego wymagana jest uchwała zgromadzenia.

• na wniosek przynajmniej dwóch wierzycieli, którym przysługuje nie mniej niż 1/3 część ogólnej sumy wierzytelności.

• w innych przypadkach kiedy uzna to za potrzebne

Zgromadzenie wierzycieli jest organem postępowania upadłościowego.

Rada wierzycieli powinna być powołana do kontroli czynności syndyka i wspieraniu go w pełnieniu jego zadań a zgromadzenie wierzycieli ma ściśle określone i taksatywnie wymienione kompetencje, których nie może realizować inny organ.

Jeśli rada wierzycieli nie wypełni swych obowiązków, może tego skutecznie dopełnić sędzia-komisarz. Jeśli natomiast zgromadzenie wierzycieli nie odbędzie się, nie zajdą prawem przewidziane skutki prawne związane z podejmowaniem uchwał przez to zgromadzenie i przewidziane przez przepisy prawa upadłościowego.

Art.141-149 pr.upadł. określają sposób:

• zwoływania zgromadzeń wierzycieli

• ich odbywania

• głosowania i podejmowania uchwał

• wykonywania uchwał (wstrzymania wykonania)

• prawo uczestnictwa

28. Układ upadłego i wierzyciela.

Po ustaleniu przez sędziego-komisarza listy wierzytelności nie koniecznie musi dojść do trybu postępowania prowadzącego do zaspokojenia wierzycieli i podziału masy upadłościowej. Prawo upadłościowe dopuszcza układ upadłego z wierzycielami nieuprzywilejowanymi. Układ taki jeżeli dojdzie do skutku prowadzi również do zakończenia post. upadłościowego.

Układ polega na tym że między upadłym (i wyłącznie między nim) a jego wierzycielami nieuprzywilejowanymi dochodzi do porozumienia, na mocy którego upadły uprawniony jest do wypełnienia swych zobowiązań wobec tych wierzycieli stosownie do części treści układu, a nie ciążących na nim zobowiązań.

Zawarcie układu wymaga spełnienia wielu przesłanek- najw. to:

• układ może być zawarty dopiero po ustaleniu przez sędziego- komisarza listy wierzytelności

• układ może dotyczyć tylko wierzytelności nieuprzywilejowanych

• jeśli jest kilku upadłych , każdy może zawrzeć odrębny układ tylko jego obowiązujący.

• układ może zawrzeć tylko upadły, jednakże nie może on być dopuszczony do zawarcia układu, gdy się ukrywa lub został skazany za przestępstwo na szkodę wierzycieli, pozostające w związku z upadłością

• układ staje się dopuszczalny, gdy zapewnione jest zaspokojenie wierzycieli uprzywilejowanych i wierzycieli masy upadłości

Ostatecznie do zawarcia układu dopuszcza sędzia- komisarz. W tym celu upadły składa podanie o dopuszczenie go do zawarcia układu. Podanie powinno zawierać w zasadzie jednakowe w stosunku do wszystkich wierzycieli propozycje układowe i ich uzasadnienie.

Sędzia komisarz odrzuca podanie gdy:

• nie zawiera ono propozycji układowych

• upadły nie może być dopuszczony do zawarcia układu (ze względu na przepisy pr.upadł.)

Jeśli natomiast zachodzą inne przyczyny (art. 177 pr.upadł.) sędzia-komisarz po wysłuchaniu syndyka oraz członków rady wierzycieli, może odmówić dopuszczenia upadłego do zawarcia układu.

Do zawarcia układu dochodzi na zgromadzeniu wierzycieli. W tym celu sędzia-komisarz o ile dopuszcza do zawarcia układu, wyznacza termin zgromadzenia , na które oprócz wierzycieli wzywa upadłego i syndyka. Termin ten wynosi miesiąc od dopuszczenia upadłego do układu i podlega ogłoszeniu przez obwieszczenie. Na zgromadzeniu upadł i wierzyciele mogą zgłaszać zmiany i uzupełnienia propozycji układowych. Są one przedmiotem obrad i głosowania( z zastrzeżeniem art. 185 par 2-5 pr.upadł)

Układ między upadłym a wierzycielami zostaje zawarty, gdy wypowie się za nim większość głosujących wierzycieli, mających nie mniej niż 2/3 ogólnej sumy wierzytelności . Jeśli nie ma wymaganej większości układ nie dochodzi do skutku, a sędzia- komisarz (na wniosek upadłego) może odroczyć do dwóch tygodni zgromadzenie wierzycieli, ogłaszając jednocześnie następny jego termin.

Treść zawartego układu powinna być wciągnięta do protokołu, w którym wymienić należy wierzycieli głosujących za oraz głosujących przeciw układowi. Protokół podpisują sędzia-komisarz i protokolant. Nie zawarcie konkretnego układu nie zamyka możliwości podjęcia ponownych starań przez upadłego w celu zawarcia układu.

Prawna skuteczność układu zależy od jego zatwierdzenia przez sąd (wg.art.190 pr.upadł)- układ przyjęty przez zgromadzenie wierzycieli wymaga zatwierdzenia przez sąd. Sąd rozstrzyga po wysłuchaniu osób, których wyjaśnienia uzna za potrzebne.

Jeśli jednak którykolwiek z wierzycieli na zgromadzeniu lub w ciągu tygodnia po zgromadzeniu zgłosi przeciwko układowi zarzuty, sąd wyznacza rozprawę i wzywa na nią wierzycieli lub wierzyciela, który zgłosił zarzuty, oraz syndyka i upadłego.

Sąd odmawia zatwierdzenia układu o ile wystąpią następujące przesłanki:

• układ był w świetle prawa niedopuszczalny

• zwołanie zgromadzenia wierzycieli lub głosowanie na nim było niezgodne z prawem

• układ sprzeciwia się dobrym obyczajom lub porządkowi publicznemu

• zapadł on z pokrzywdzeniem wierzycieli, którzy głosowali przeciwko niemu

Z przedstawionych przesłanek wynika , że w znaczeniu prawnym układ jest raczej orzeczeniem sądowym niż umową w ścisłym tego słowa znaczeniu.

29. Syndyk upadłości ( zadania i cele)

Syndyk z mocy samego prawa obejmuje majątek upadłego, zarządza nim i przeprowadza jego likwidację. Sędzia komisarz może wyznaczyć na wniosek syndyka zastępcę lub zarządcę odrębnego majątku.

Dopuszczalne jest na wniosek syndyka utworzenie majątku odrębnego , stanowiącego oddzieloną całość gospodarczą i powierzenie nad nim zarządu powołanemu w tym celu przez sędziego- komisarza zarządcy tymczasowemu. Sprawuje on czynności pod nadzorem syndyka i powinien stosować się do jego poleceń.

Wprowadzenie syndyka lub zarządcy w posiadanie majątku upadłego może być dokonane w razie potrzeby przez komornika na podstawie postanowienia o pow. syndyka lub zarządcy.

Podstawowym zadaniem syndyka jest likwidacja majątku upadłego. Zadania temu przyporządkowane powinny być inne tzn. objęcie majątku i jego zarząd. Polegają one na dokonaniu wszystkich czynności koniecznych do spieniężenia majątku upadłego.

Do najważniejszych czynności syndyka należą:

• sporządzenie inwentarza majątku masy upadłości i jego oszacowanie, co może być poprzedzone „opieczętowaniem” całego majątku lub części przez komornika lub notariusza.

• Sporządzenie w terminie jednego miesiąca bilansu (sprostowania bilansu upadłego) na podst. Spisu inwentarza i innych dokumentów oraz oszacowanie majątku upadłego.

• sporządzenie ogólnego sprawozdania sędziemu- komisarzowi , gdyby sporz. inwentarza i bilansu nie było możliwe w terminie 1 miesiąca od daty ogł. upadłości. Sprawozdanie powinno dotyczyć stanu masy upadłości, możliwości zaspokojenia wierzycieli, nieżwalnia jednak z obowiązku złożenia spisu inwentarza i bilansu.

• Sprzedaż nieruchomości i ruchomości

• ściąganie wierzytelności od dłużników upadłego i zrealizowanie innych jego praw majątkowych, wchodzących w skład masy upadłości.

Sprzedaż ruchomości odbywa się:

• z wolnej ręki na podst. Przepisów KC

• na podstawie przepisów szczególnych

• w drodze licytacji publicznej której tryb okr. stosowne rozporządzenie.

Nieruchomości mające cenę targową lub giełdową powinny być sprzedawane z wolnej ręki.

Inne nieruchomości w drodze licytacji publicznej.

Sprzedaż nieruchomości oraz innych rzeczy i praw odbywających się w drodze licytacji publicznej według przepisów KC może za zgodą rady wierzycieli być sprzedana z wolnej ręki

Przedsiębiorstwo upadłego ( w znaczeniu przedmiotowym) powinno być jeśli to możliwe sprzedane jako całość.

Nabywca za zgodą upadłego może używać firmy upadłego w czym mieści się jego nazwisko.

Nabywca przedsiębiorstwa nabywa je w stanie wolnym od obciążeń (nie odpowiada za długi upadłego).

Jeśli przedsiębiorstwo upadłego ma być prowadzone dłużej niż 3 miesiące od daty ogł. upadłości syndyk musi uzyskać na to zezwolenie sądu.

Podobne zezwolenie musi on uzyskać na wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub nieruchomości przeznaczonej na jego prowadzenie.

30. Postępowanie układowe ( zasady i tryb postępowania)

Reguluje je rozporządzenie Prezydenta RP z 24 10 1934r. - Prawo o postępowaniu układowym.

Jest ono czymś innym niż postępowanie upadłego zmierzające do zawarcia układu z wierzycielami w toku postępowania upadłościowego. W obu przypadkach chodzi o polubowne (choć z udziałem i pod nadzorem sądu) ułożenie wykonania zobowiązań ciążących na przedsiębiorcy, któremu bądź zagraża upadłość, bądź w stosunku do którego post. upadłościowe się toczy.

Postępowanie układowe jest postępowaniem sądowym. Składa się na nie wiele czynności różnych organów tego postępowania.

Celem postępowania jest doprowadzenie do zawarcia układu pomiędzy między określonym przedsiębiorcą(dłużnikiem) a jego wierzycielami, umożliwiającego mu wywiązanie się z jego zobowiązań i zapobiegającego likwidacji jego przedsiębiorstwa w drodze ogłoszenia upadłości.

Przedsiębiorca, który na skutek wyjątkowych okoliczności zaprzestał płacenia długów lub przewiduje w najbliższej przyszłości zaprzestanie ich płacenia, może żądać otwarcia postępowania celem zawarcia układy z wierzycielami.

Przesłanką otwarcia postępowania jest fakt zaprzestania płacenia długów- fakt zaistniały lub przewidywany w najbliższej przyszłości a ponadto wywołany wyjątkowymi i niezależnymi od przedsiębiorcy okolicznościami. ( Wojna, klęska żywiołowa, kryzys gospodarczy, zniszczenie towarów, choroba)

Przesłanką wszczęcia post. układowego jest niemożliwość (subiektywna) spełnienia na przedsiębiorcy świadczeń z powodu aktualnego lub przewidywanego braku środków płatniczych na ten cel.

Nie ma prawa żądać postępowania układowego ten kto:

• mimo obowiązku nie prowadził księgowości wedle zasad prawidłowej rachunkowości.

• Nie wykonał układu jeśli od już zawartego z innymi wierzycielami układu nie minęło 5 lat

• oraz dopuścił do umorzenia postępowania układowego i od tego terminu nie upłynęło 5 lat

Przedmiotem postępowania układowego nie mogą być świadczenia i roszczenia wyszczególnione w art. 4 par 1 i 2 p.p.u. Przedsiębiorca ma obowiązek przedstawić takie roszczenia i świadczenia w podaniu o otwarcie post. , uwzględnić je w bilansie i oszacowaniu majątku czynnego i biernego.

Do przeprowadzenia post. układowego właściwy jest wyłącznie sąd rejonowy- sąd gospodarczy.

Jego miejscową właściwość wyznacza położenie zakładu głównego przedsiębiorstwa dłużnika, który składa podanie o otwarcie postępowania. Jeśli przedsiębiorca posiada kilka przedsiębiorstw to jeden z tych sądów.

W post. układowym sąd stosuje przepisy KPC o postępowaniu nieprocesowym, chyba że prawo o post. układowym stanowi inaczej. Sąd orzeka na posiedzeniu niejawnym chyba, że prawo stanowi inaczej. Orzeczenia sądy mają formę postanowień. Postanowienia od których służy środek odwoławczy powinny być uzasadnione na piśmie.

O umorzeniu postępowania sąd ogłasza przez obwieszczenie, a wszczęcie postępowania- także w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Na postanowienie sądu pierwszej instancji przysługuje zażalenie chyba, że prawo stanowi inaczej.

Postępowanie układowe jest postępowaniem szczególnym, zbliżonym najbardziej do postępowania sądowego nieprocesowego. Stosuje się do niego przepisy prawa o post. układowym oraz przepisy KPC.

31. Leasing (rodzaje, charakterystyka).

W Polsce leasing został uregulowany dodanymi do art. 709 k.c. przepisami 709¹-709 ^{18 118}. W świetle tych przepisów, przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Umowa ta pod rygorem nieważności powinna być zawarta na piśmie.

Leasing jest transakcją, która wykształciła się na rynku w wyniku równoległego działania dwóch przeciwstawnych tendencji, tj. z jednej strony postępu technicznego, który ciągle wymusza modernizację i wymianę aparatu wytwórczego, implikując olbrzymie nakłady kapitałowe, z drugiej strony - trudności zbytu wyprodukowanych maszyn, urządzeń oraz innych dóbr inwestycyjnych i konsumpcyjnych.

Działające na polskim rynku przedsiębiorstwa leasingowe oferują możliwość przekazania w leasing maszyn i urządzeń dla każdej działalności gospodarczej. Jednak przede wszystkim przedmiotem umów leasingowych są takie urządzenia i wyposażenie, które są niezbędne do prowadzenia nowoczesnej, wydajnej gospodarki w dziedzinach cechujących się szybkim rozwojem techniki, tj. maszyny cyfrowe (komputery), samochody ciężarowe i osobowe, jak również kontenery, maszyny biurowe, sprzęt gospodarstwa domowego, budynki czy nawet całe zakłady przemysłowe.

Metoda leasingu w szczególności:

• powoduje zwiększenie płynności środków finansowych przedsiębiorstwa poprzez korzystanie ze środków obcych i tym samym umożliwia wykorzystanie środków własnych na inne cele;

• poprawia zdolność kredytową przedsiębiorstwa, transakcje leasingowe nie są bowiem traktowane jako zobowiązania biorących w leasing (leasingobiorców) i tym samym nie są wykazywane w bilansie jako pasywa;

• stabilizuje warunki działalności przedsiębiorstwa, a zwłaszcza zapewnia korelację między wielkościami i terminami płatności stawki leasingowej a korzyściami (dochodami) czerpanymi z używania dóbr oddanych w leasing;

• umożliwia elastyczne dostosowanie opłat za korzystanie z przedmiotu oddanego w leasing w zależności od rodzaju przedsiębiorstwa, okresu trwania leasingu itp.;

• ogranicza ryzyko zużycia urządzeń oddanych w leasing przez możność ich wcześniejszej wymiany na podstawie stosownej klauzuli umownej.

Praktyka obrotu gospodarczego wykształciła wiele odmian (rodzajów) leasingu. Podstawowe jego formy to leasing bezpośredni i pośredni oraz leasing finansowany (kapitałowy) i operacyjny (bieżący).

• Leasing bezpośredni ma miejsce wówczas, gdy leasingodawcą jest producent określonego dobra inwestycyjnego lub konsumpcyjnego. Leasing bezpośredni jest nierzadko alternatywą sprzedaży, zwłaszcza dóbr konsumpcyjnych.

• Leasing pośredni jest z kolei transakcją trójstronną. Przedsiębiorstwo leasingowe nabywa na rachunek własny określone dobro inwestycyjne lub konsumpcyjne w tym celu, by je następnie na podstawie umowy leasingowej przekazać leasingobiorcy do używania na czas oznaczony. W tego rodzaju transakcjach leasingobiorca z reguły sam dokonuje u producenta wyboru dobra, które chce nabyć na podstawie umowy leasingowej, i dopiero po tym firma leasingowa dokonuje zakupu tego dobra. W ten sposób przy leasingu pośrednim funkcja kredytowa leasingu (kredyt rzeczowy) jest szczególnie uwypuklona, aczkolwiek realizuje się ona w każdej postaci leasingu. Należy jednak pamiętać, że nie jest to jednak umowa kredytu!

Wyróżnienie leasingu finansowanego i operacyjnego opiera się z kolei na kryterium uprawnień i obowiązków po stronie leasingobiorcy i leasingodawcy.

• Leasing finansowany, zwany też niekiedy właściwym, odnosi się z reguły do takiej sytuacji, gdy przedmiotem umowy są określone dobra inwestycyjne (specjalistyczne maszyny, urządzenia czy nawet całe przedsiębiorstwa). Czas, na który umowa zostaje zawarta, odpowiada okresowi używalności dobra (jego amortyzacji), opłaty zaś (stawka leasingowa) skalkulowane są w ten sposób, aby ich suma pokryła koszty wytworzenia oraz zysk leasingodawcy. Jest on z reguły zawierany na dłuższy okres, który pozwala na amortyzację przedmiotu leasingu u jednego leasingobiorcy. Umowa, gdy jest prawidłowo wykonywana, nie może zostać w zasadzie wypowiedziana i jest zawierana na czas oznaczony. Po jej zakończeniu zwykle przysługuje leasingobiorcy opcja zakupu, aczkolwiek nie stanowi ona koniecznej cechy tego rodzaju umowy.

• Leasing operacyjny (bieżący, eksploatacyjny) przeciwnie, jest umową krótkoterminową (do 3 lat). Leasingobiorcy z reguły przysługuje prawo odstąpienia od umowy z zachowaniem odpowiedniego, przewidzianego w umowie, terminu wypowiedzenia. Przedmiot leasingu może być z zasady używany przez kolejnych leasingobiorców. W tego rodzaju leasingu jego przedmiot amortyzuje się u kolejnych leasingobiorców. W praktyce obrotu leasing operacyjny dotyczy urządzeń kosztownych, potrzebnych leasingobiorcy okresowo. W tego rodzaju leasingu na leasingodawcy ciąży obowiązek ponoszenia kosztów utrzymania oddanego w leasing przedmiotu, jego ubezpieczenia, naprawy, opłaty podatków oraz ryzyko jego zniszczenia lub utraty (leasing z pełną obsługą). Leasing ten ma z reguły charakter bezpośredni, gdy tymczasem leasing finansowany jest z reguły leasingiem pośrednim.

• Inne rodzaje leasingu:

Z punktu widzenia dóbr będących przedmiotem leasingu można wyróżnić leasing ruchomości oraz leasing nieruchomości, leasing dóbr konsumpcyjnych i dóbr inwestycyjnych, leasing dóbr inwestycyjnych zaś można dzielić na leasing środków trwałych (maszyn, urządzeń, środków transportowych) oraz nieruchomości, w tym również wyposażonych w odpowiednie urządzenia (np. kompletny zakład produkcyjny, warsztat, maszyny). Można także mówić o leasingu pojazdów mechanicznych, w którym występuje bądź leasing poszczególnych maszyn, bądź leasing całego parku maszynowego.

W zależności zaś od tego, którą ze stron obciążają koszty konserwacji, napraw, remontu, ubezpieczenia oraz opodatkowania, można wyróżnić leasing „czysty”, w którym ciężar taki obciąża leasingobiorcę, i leasing „pełny”, w którym leasingodawca zapewnia utrzymanie przedmiotu oddanego w leasing.

32. Przekształcenie spółek (zasady ogólne).

Przekształcenie spółek uregulowane zostało w art. 551-584 k.s.h. Przekształcenie to dotyczy spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej, spółki komandytowo-akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjnej. Spółki te jako tzw. spółki przekształcane mogą być przekształcone w inną spółkę handlową (spółkę przekształconą). Również spółka cywilna, zgodnie z art. 551 § 2 i 3 k.s.h., może być przekształcona w spółkę handlową. Nie może być natomiast przekształcona spółka w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku, ani spółka w upadłości (art. 551 § 4 k.s.h.).

Spółka przekształcana staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu do rejestru. Jednocześnie sąd rejestrowy z urzędu wykreśla z rejestru spółkę przekształcaną. Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej (art. 552 k.s.h.). W szczególności pozostaje ona podmiotem zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi stanowi inaczej. Wspólnicy spółki przekształcanej uczestniczący w przekształceniu stają się z dniem przekształcenia wspólnikami spółki przekształconej (art. 553 k.s.h.).

Jeśli w związku z przekształceniem następuje zmiana firmy spółki przekształconej, ma ona obowiązek podawania dawnej firmy obok nowej przez okres co najmniej roku od dnia przekształcenia (art. 554 k.s.h.).

Zgodnie z art. 556 k.s.h. do przekształcenia spółki wymaga się:

• sporządzenia planu przekształcenia spółki wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta;

• powzięcia uchwały o przekształceniu spółki;

• powołania członków organów spółki przekształconej albo określenia wspólników prowadzących sprawy tej spółki i reprezentujących ją;

• zawarcia umowy albo podpisania statutu spółki przekształconej;

• dokonania w rejestrze wpisu spółki przekształconej i wykreślenia spółki przekształcanej.

W przypadku gdy wspólnik ma zastrzeżenia do rzetelności wyceny wartości udziałów albo akcji, przyjętej w planie przekształcenia, może zgłosić, najpóźniej w dniu powzięcia uchwały o przekształceniu, żądanie ponownej wyceny wartości bilansowej jego udziałów albo akcji. Jeżeli spółka nie uwzględni takiego żądania w terminie 2 miesięcy od dnia jego wniesienia, wspólnik ten ma prawo wnieść powództwo o ustalenie wartości jego udziałów albo akcji. Powództwo to nie stanowi przeszkody w rejestracji przekształcenia.

Osoby działające za spółkę przekształcaną odpowiadają solidarnie wobec spółki, wspólników, akcjonariuszy oraz osób trzecich za szkody spowodowane naruszeniem prawa lub umowy albo statutu spółki przekształcanej, w trakcie jej przekształcania, chyba że nie ponoszą winy. Biegły rewident odpowiada wobec spółki i wspólników spółki przekształcanej za szkody wyrządzone z jego winy. W przypadku gdy biegłych jest kilku, ich odpowiedzialność jest solidarna. Roszczenia, o których była mowa, przedawniają się w okresie 3 lat, licząc od dnia przekształcenia.

Wniosek o wpis przekształcenia do rejestru wnoszą wszyscy członkowie zarządu albo wspólnicy mający prawo reprezentacji spółki przekształconej. To samo dotyczy ogłoszenia o przekształceniu spółki.

33. WEKSEL - DEFINICJA I RODZAJE

Weksel jako papier wartościowy jest dokumentem stwierdzającym wierzytelność pieniężną o skutkach i treści określonych w prawie wekslowym. (prawo wekslowe reguluje tzw. weksel trasowany i weksel własny)

Weksel spełnia wiele funkcji, przede wszystkim zaś kredytową (możność dokonywania transakcji bez potrzeby natychmiastowej zapłaty należności gotówka), płatniczą (zamiast zapłaty, dłużnik może pokryć dług wekslem), obiegową (możliwość nieograniczonego przenoszenia praw wekslowych w drodze indosu na inną osobę) i gwarancyjną (może stanowić zabezpieczenie zapłaty kredytu).

WEKSEL TRASOWANY (trata, weksel ”ciągniony”) jest ściśle sformalizowanym rodzajem przekazu pieniężnego. Posiada on następujące cechy:

• nazwę „weksel” w samym tekście dokumentu, w języku w jakim go wystawiono;

• plecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej;

• nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata)

• oznaczenie terminu płatności;

• oznaczenie miejsca płatności;

• nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana;

• oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla;

• podpis wystawcy weksla.

W wekslu trasowanym występują trzy podmioty :

1. TRASAT - podmiot otrzymujący od wystawcy weksla polecenie zapłaty sumy wekslowej

2. REMITENT - podmiot uprawniony, na którego rzecz lub na którego zlecenie zapłata ma być dokonana

3. WYSTAWCA WEKSLA - podmiot dający trasatowi polecenie zapłaty remitentowi sumy wekslowej

Weksel trasowany jest zatem poleceniem zapłacenia sumy wekslowej na rzecz określonej osoby, skierowanym przez wystawcę weksla do innej osoby (trasata), która staje się zobowiązana z weksla dopiero po przyjęciu polecenia, czyli po akceptowaniu weksla.

Wskazanie w wekslu trasata należy do tych przesłanek formalnych weksla, od których bezwzględnie zależy ważność tego papieru wartościowego. Trasata wymienia się z podaniem adresu, a może nim być zarówno osoba fizyczna, jak i prawna.( jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej nie mogą być wekslowo zobowiązane).

Kiedy trasatem jest osoba nie istniejąca (fikcyjna), weksel nie traci na ważności gdyż zobowiązania innych osób, podpisanych na wekslu, są ważne i skuteczne. Weksel może być jednocześnie trasowany na więcej osób, wtedy ich odpowiedzialność z weksla jest solidarna.

Weksel może ulęgać modyfikacjom: może być on mianowicie wystawiony na własne zlecenie wystawcy (wystawca staje się wtedy remitentem), sam wystawca może być trasatem, weksel może być wystawiony na rachunek osoby trzeciej (na cudzy rachunek).

Płatność weksla może nastąpić w miejscu zamieszkania osoby trzeciej (tzw. Weksel domicylowały) bądź w miejscowości, w której mieszka trasat, bądź tez w innej miejscowości. W wekslu płatnym za okazaniem lub w pewien czas po okazaniu wystawca może zastrzec oprocentowanie sumy wekslowej.

W wekslu można zastrzec dodatkowe klauzule, które nie należą do istotnych cech weksla, ale które maja znaczenie bądź dla stosunków pozawekslowych, bądź dotyczą zobowiązania wekslowego.

Klauzule dotyczące zobowiązania wekslowego można podzielić na trzy grupy o różnym znaczeniu normatywnym. Mogą to być klauzule, których wpływ na zobowiązania wekslowe jest dokładnie określony, lub które uważa się za nie napisane , lub których zamieszczenie wywołuje nieważność weksla. Klauzule mające znaczenie dla stosunków pozawekslowych (tzw. klauzule kupieckie), to w szczególności wzmianka o pokryciu (klauzula pokrycia ) o walucie (klauzula waluty), o zawiadomieniu (klauzula zawiadomienia).

WEKSEL IN BLANCO

Weksel in blanco to weksel „niezupełny w chwili wystawienia”- taki który zaopatrzony został w podpis wystawcy lub akceptanta i poręczycieli, lecz nie został wypełniony całkowicie lub nie posiada niektórych cech, jakich prawo wekslowe wymaga dla ważności weksla. Niezbędna przesłanka powstania zobowiązania z tego rodzaju weksla jest jego uzupełnienie przynajmniej w te cechy brakujące, od których zależy ważność weksla trasowanego.

W praktyce chodzi często o wpisanie sumy wekslowej, ale także innych danych np. odnoszących się do odpowiedzialności dłużnika. Zobowiązanie z weksla in blanco wiąże się z dodatkową umową między wystawcą weksla a remitentem. Umowa ta zwana też porozumieniem lub deklaracją wekslową, wskazuje, w jaki sposób weksel in blanco powinien być uzupełniony w brakujące elementy w momencie emisji weksla, przy czym wola wystawcy weksla in blanco, a także każdego jego posiadacza, powinna być stanowcza i wyraźnie rozstrzygać, w jaki sposób ma nastąpić uzupełnienie weksla.

Z chwila uzupełnienia weksla in blanco w sposób zgodny zawartym porozumieniem staje się on wekslem „zwyczajnym”. Zbycie weksla in blanco może odbyć się tylko w drodze cesji.

WEKSEL WŁASNY

Do tego rodzaju weksla stosuje się wszystkie postanowieni o wekslu trasowanym z wyjątkiem tych, które byłyby sprzeczne z istotą tego weksla. Dotyczy to zwłaszcza takich przepisów, które regulują przyjęcie, zwrotne poszukiwanie, wyręczenie, a także duplikaty wekslowe. Miejsce akceptanta weksla trasowanego zajmuje w tym wekslu wystawca, który jest tu głównym dłużnikiem.

Jako dokument będący papierem wartościowym, weksel własny powinien zawierać :

• nazwę weksla,

• przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej,

• oznaczenie terminu płatności,

• oznaczenie miejsca płatności,

• nazwisko osoby, na której rzecz lub której zlecenie zaplata ma być dokonana,

• oznaczenie miejsca i daty wystawienia weksla,

• podpis wystawcy weksla.

Nie jest uważany za weksel własny (prosty, sola) dokument, który nie posiada wyżej wymienionych wymagań (cech). Weksel własny bez orzeczenia terminu płatności uważa się za płatny za okazaniem, miejsce wystawienia weksla ( w braku osobnego oznaczenia) uważa się za miejsce płatności, a także miejsce zamieszkania wystawcy, w przypadku zaś braku oznaczenia miejsca wystawienia weksel taki uważany jest za wystawiony w miejscu podanym obok nazwiska wystawcy.

34. Czek (definicja, rodzaje).

W polskim prawie instytucja czeku uregulowana jest w ustawie z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo czekowe. Czek jest papierem wartościowym wystawianym w ściśle przez prawo czekowe określonej formie, zawierającym w swej treści polecenie wypłaty przez bank określonej kwoty pieniężnej okazicielowi czeku lub osobie na nim wskazanej ze środków wystawcy czeku. Jest on rodzajem przekazu pieniężnego. Zobowiązanie czekowe posiada kilka charakterystycznych cech. Do najważniejszych należą:

• abstrakcyjność oznacza, że dla ważności czeku nie jest istotne, czy istniało zobowiązanie będące przyczyną wystawienia czeku i czy było ono ważne;

• bezwarunkowość;

• pieniężny charakter;

• sformalizowanie dokumentu;

• samodzielność zobowiązania poszczególnych dłużników czekowych tzn., że zobowiązanie czekowe każdej z podpisanych na nim osób wynika z tego, że złożyła ona na czeku swój podpis, a ważność tego zobowiązania nie jest uzależniona od ważności zobowiązań innych osób podpisanych na czeku, oczywiście o ile czek posiada wszystkie elementy niezbędne do jego ważności;

• solidarna odpowiedzialność dłużników czekowych oznacza, że wystawca, indosant i poręczyciel odpowiadają wobec posiadacza solidarnie.

Stronami stosunku czekowego są: trasant (czyli wystawca czeku), trasat (płatnik - w przypadku czeku jest to zawsze bank), remitent (osoba uprawniona do żądania i podjęcia wypłaty).

Istnieje pięć funkcji czeku:

1. rozliczeniowo-płatnicza, gdzie czek wręczany jest zamiast gotówki przy zakupie towarów i usług, a zapłata za czek następuje w formie gotówkowej lub bezgotówkowej (rozrachunek);

2. obiegowa jest związana z możliwością nieograniczonego przenoszenia praw czekowych jednej strony na drugą za pomocą indosu;

3. gwarancyjna polegająca na zabezpieczeniu zapłaty czeku przez wszystkie osoby na nim podpisane;

4. kredytowa - o ile czek nie powinien być instrumentem kredytu, to pewne wbudowane w niego możliwości (czek postdatowany, czek „in blanco”) powodują, że może stać się on narzędziem kredytu kupieckiego;

5. refinansowa - czek można złożyć „do dyskonta”, czyli uzyskać za niego zapłatę od innego banku niż trasat, przed otrzymaniem pokrycia przez trasata.

By spełniać wymagania prawne każdy czek musi zawierać pewną grupę elementów:

• nazwę „czek” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono,

• polecenie bezwarunkowej zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej,

• nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata),

• oznaczenie miejsca płatności,

• oznaczenie miejsca i daty wystawiania czeku,

• podpis wystawcy czeku (trasanta).

Jeżeli któregoś ze wskazanych elementów brakuje, to dokument taki nie jest traktowany jako czek.

Ze względu na sposób określenia osoby uprawnionej czeki dzielimy na:

• imienne (nie na zlecenie); przenosi się go w formie i ze skutkami przelewu (cesji),

• na zlecenie; przenosi się go przez indos,

• na okaziciela; przenosi się go przez wręczenie.

Ze względu na sposób zaspokojenia wierzyciela dzielimy je na:

• kasowy (gotówkowy) - stanowi dyspozycję obciążenia rachunku wystawcy z jednoczesnym wypłaceniem środków okazicielowi (czek na okaziciela) lub osobie na nim wskazanej (imienny), choćby to był wystawca czeku,

• rozrachunkowy - powstaje, gdy wystawca lub posiadacz czeku zabroni zapłaty w gotówce umieszczając zastrzeżenie „przelać na rachunek”, „do rozrachunku” lub równoznaczne - wypełnianie zobowiązań pieniężnych bez użycia gotówki,

• rozrachunkowy gwarantowany - w tym przypadku czek realizowany jest bez względu na stan rachunku wystawcy ( na podstawie umowy pomiędzy bankiem a jego klientem),

• rozrachunkowy potwierdzony - zawiera oświadczenie płatnika (banku), że czek ma pokrycie na rachunku.

Inne rodzaje czeków:

• Czek komisowy - jest to czek wystawiony na rachunek osoby trzeciej. Czek taki nazywany jest komisowym, bowiem wystawiony jest przez komisanta na rachunek komitenta.

• Czek zakreślony - chroni posiadacza przed skutkami utraty czeku.

• Czek in blanco - jest specyficznym rodzajem czeku. Jest to czek wystawiony z pominięciem pewnych istotnych elementów (zawiera co najmniej podpis wystawcy), które muszą być uzupełnione najpóźniej w momencie realizacji czeku. Wypełnienie czeku odbywa się na podstawie porozumienie pomiędzy wystawcą i remitentem.

• Czek postdatowany - na takim czeku dzień wskazany jako data wystawienie jest późniejszy niż rzeczywista data wystawienia. Jest to w gruncie rzeczy narzędzie kredytu kupieckiego, bowiem w chwili rzeczywistego wystawienia czeku wystawca nie musi mieć na rachunku środków na jego pokrycie.

• Czek antydatowany - przeciwieństwo postdatowanego; w tym przypadku dzień wskazany jako data wystawienia jest wcześniejszy niż rzeczywista data wystawienia.

• Czek bankierski - jest dokumentem wystawionym zgodnie z przepisami prawa czekowego przez jeden bank drugiemu. Bank wystawca poleca wskazanemu bankowi wypłacenie określonej sumy pieniężnej osobie wskazanej w tekście dokumentu. Czeki takie są bardzo często wykorzystywane w podróżach zagranicznych jako pewny i bezpieczny środek płatniczy.

Czeki, które nie są uregulowane przepisami prawa czekowego, ale występują w obrocie gospodarczym:

• przekazowy - taki dokument, który upoważnia bank do przekazania określonej sumy pieniężnej na rachunek innej osoby w tym samym banku albo do przesłania tej sumy wskazanej osobie.

• podróżniczy - ma z reguły charakter czeku imiennego, na którym suma czekowa jest wydrukowana, a nie wpisywana ręcznie; są one praktycznym środkiem płatniczym dla wyjeżdżających za granicę.

Czek jest zawsze płatny za okazaniem i powinien być przedstawiony do zapłaty w ciągu 10 dni od daty wystawienia.

35. Porównaj spółkę cywilną ze spółką jawną.

Z prawnokonstrukcyjnego punktu widzenia spółka jawna jest wyspecjalizowanym typem (czy podtypem) i odmianą spółki cywilnej. Obie spółki mają charakter spółki osobowej, a nie kapitałowej. Przepisy regulujące postać spółki jawnej są zawarte w kodeksie spółek handlowych (art. 22-85) i są zbliżone, niekiedy zaś identyczne z przepisami normującymi spółkę cywilną, które są zawarte w kodeksie cywilnym.

Uregulowanie spółki jawnej w kodeksie handlowym i obecnie w kodeksie spółek handlowych jest wyczerpujące. Należy więc przyjąć, że spółka jawna jest odrębnym typem umowy, do której nie stosuje się przepisów kodeksu cywilnego o spółce. Nie wyklucza to jednak możliwości stosowania przepisów kodeksu cywilnego w sprawach nie uregulowanych.

Spółka cywilna mogłaby służyć w równym stopniu do celów gospodarczych mieszczących się w ramach obrotu powszechnego i gospodarczego, to jednak z uwagi na utrzymanie przepisów kodeksu handlowego o spółkach z o.o. i akcyjnych, jawnych i komandytowych, bronić można by poglądu istniejącego na tle poprzedniego stanu prawnego, iż spółka cywilna służyć powinna w zasadzie do prowadzenia przedsiębiorstw w mniejszym i średnim rozmiarze. Do prowadzenia przedsiębiorstw (gospodarstw rolnych) w większym rozmiarze służyć powinny spółki handlowe. Obecnie, z uwagi na treść art. 26 § 4 k.s.h. i art. 2 ust. 3 ustawy - Prawo działalności gospodarczej, przedsiębiorcą jest wspólnik spółki cywilnej, a spółka cywilna prowadząca przedsiębiorstwo większych rozmiarów ma obowiązek zarejestrowania się jako spółka jawna. Uwaga ta nie musi jednak dotyczyć każdej formy gospodarczego współdziałania osób wykorzystujących ten rodzaj spółki. Tak więc, np. konsorcja i inne wielkie porozumienia gospodarcze w obrocie krajowym i zagranicznym mogą także przyjąć formę spółki cywilnej.

Spółka prawa cywilnego powstaje zawsze w drodze umowy. Umowa ta powinna być stwierdzona pismem dla celów dowodowych. Również umowa spółki jawnej wymaga formy pisemnej, lecz w tym wypadku forma ta wymagana jest pod rygorem nieważności.

Zgłoszenie do rejestru; Umowa spółki jawnej wymaga zgłoszenia do sądu rejestrowego. Spółka cywilna - w przeciwieństwie do spółki jawnej - nie podlega wpisowi do żadnego z rejestrów sądowych. Jednak na wspólnikach spółki cywilnej, którzy prowadzą przedsiębiorstwo większych rozmiarów, ciąży obowiązek zgłoszenia takiej spółki do sądu rejestrowego (art. 26 § 4 i 6 k.s.h.).

Prowadzenie spraw spółki; W obu spółkach kwestia ta uregulowana jest niemalże w ten sam sposób - każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki, dotyczy to jednakże spraw nie przekraczających zwykłych czynności spółki. Jeżeli zaś czynność przekracza zwykłe czynności spółki, potrzebna jest uchwała wszystkich wspólników. Jednak widać tu jedną znaczącą różnicę - w spółce cywilnej wspólnicy mogą powierzyć prowadzenie spraw spółki osobie trzeciej, zaś w spółce jawnej nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobie trzeciej z wyłączeniem wspólników i jest to przepis bezwzględnie obowiązujący. Jednak prowadzenie spółki zarówno cywilnej, jak i jawnej, może być powierzone jednemu lub kilku wspólnikom.

Wkład wspólnika; Umowa spółki jawnej powinna określać między innymi wkłady wnoszone przez każdego wspólnika i ich wartość. Wniesienie wkładów w tej spółce jest zatem obligatoryjne. Wkład wspólnika może polegać na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw, a także na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki. Jest to zatem regulacja zbliżona do regulacji wkładów w spółce cywilnej.

Udział w zyskach i stratach; Każdy wspólnik w spółce jawnej ma prawo do równego udziału w zyskach i stratach, chyba że co innego wynika z umowy. Umowa spółki może zwolnić wspólnika od udziału w stratach, ale nie w zyskach. Jeśli spółka prawa cywilnego ma cel zarobkowy, wówczas stosuje się takie same reguły.

Osobowość prawna; Obie spółki nie posiadają osobowości prawnej. Spółka cywilna, będąc organizacyjno-prawną formą współdziałania osób, sama nie ma podmiotowości prawnej. Nie ma więc ani zdolności prawnej, ani zdolności do czynności prawnych. W rozumieniu ustaw nie jest ona również przedsiębiorcą i nie posiada zdolności sądowej. Za przedsiębiorcę ustawa - Prawo działalności gospodarczej uznaje wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywania przez nich działalności gospodarczej. Spółka jawna jak każda spółka osobowa, może we własnym imieniu nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Posiada więc właściwości będące zazwyczaj atrybutem osób prawnych. Jeśli przy tym dodać, że rzeczy i prawa nabyte przez spółkę jawną lub tytułem wkładu do niej wniesionego stanowią jej odrębny majątek i spółka ta może być uznana za upadłą, nie pociągając upadłości wspólników, to powstaje swoisty i charakterystyczny jej obraz istotnie różniący się od spółki cywilnej. Spółka jawna to tzw. ułomna osoba prawna - chociaż nie posiada osobowości prawnej, to jednak może zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywaną, nabywać nieruchomości.

Odpowiedzialność za zobowiązania; W obu spółkach wspólnicy za zaciągnięte przez spółkę zobowiązania odpowiadają solidarnie. W spółce cywilnej wkłady wniesione przez wspólników oraz dochody uzyskiwane przez spółkę w czasie jej trwania są majątkiem wspólnym wspólników. Majątek ten ma charakter współwłasności łącznej (tzw. prawo niepodzielnej ręki). Wspólnicy spółki jawnej odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką za zaciągnięte przez spółkę zobowiązania, jednak ich odpowiedzialność jest subsydiarna. Mianowicie, zgodnie z powołanym przepisem, wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika, w przypadku gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Nie stanowi to jednak przeszkody do wniesienia w takiej sytuacji powództwa przeciwko wspólnikowi. Subsydiarna odpowiedzialność wspólnika nie dotyczy zobowiązań spółki powstałych przed jej wpisem do rejestru.

Przepisy regulujące przekształcanie spółek; Spółka cywilna może zostać przekształcona przez jej wspólników w spółkę jawną (regulują to przepisy k.s.h.). Do przekształcenia spółki cywilnej w inną spółkę niż spółka jawna, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące przekształcenia spółki jawnej w inną spółkę handlową.

Rozwiązanie spółki; Spółka cywilna może być rozwiązana za porozumieniem wszystkich wspólników w każdym czasie. Zaś wspólnik jest uprawniony do wystąpienia ze spółki:

1. przez wypowiedzenie swego udziału na 3 miesiące przed upływem roku obrachunkowego; z ważnych powodów wspólnik może wypowiedzieć swój udział bez zachowania terminu wypowiedzenia;

2. przez wypowiedzenie udziału ze strony wierzyciela osobistego wspólnika.

W przeciwieństwie do spółki cywilnej w regulacji spółki jawnej szczegółowo unormowano przyczyny rozwiązania spółki jawnej i wystąpienie wspólnika z tej spółki, a także likwidację tej spółki po jej rozwiązaniu. Jeśli chodzi o przyczyny rozwiązania spółki, to wymienia je taksatywnie art. 58 k.s.h. Są to mianowicie przyczyny przewidziane w umowie spółki, jednomyślna uchwała wszystkich wspólników, ogłoszenie upadłości spółki, śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości, wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika oraz prawomocne orzeczenie sądu. Jeśli wyżej wymienione przyczyny wystąpią, następuje likwidacja spółki. Nie ma ona jednak charakteru obligatoryjnego, bowiem wspólnicy mogą uzgodnić inny sposób zakończenia działalności spółki niż likwidacja.

PYT. 36 PORÓWNAJ SPÓŁKĘ JAWNĄ ZE SPÓŁKĄ Z O.O.

Spółka jawna i z o.o należą do dwóch rodzajów spółek handlowych (spółka osobowa i kapitałowa). Z tego też względu występują między nimi zasadnicze różnice.

Spółka jawna - jest podstawową spółką osobową, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą i nie jest inna spółką handlową. Rozmiar prowadzonego przedsiębiorstwa przez spółkę nie ma istotnego znaczenia dla jej charakterystyki prawnej (dawniej przedsiębiorstwo w większym zakresie i zarobkowe).

Regulacja spółki jawnej zawarta jest w kodeksie spółek handlowych(art.22-85), zaś spółki z o.o. - w kodeksie handlowym i kodeksie spółek handlowych.

Spółka jawna może powstać :

• przez zawarcie umowy w formie pisemnej

• przez zawiązanie zastępcze

• przez przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną

Umowa spółki jawnej powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności i powinna zawierać:

• firme i siedzibę spółki,

• przedmiot działalności spółki,

• czas trwania spółki, jeśli jest oznaczony,

• określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość.

Do powstania spółki z ograniczona odpowiedzialnością wymaga się sporządzenia aktu założycielskiego spółki w formie aktu notarialnego.

Określa on, podobnie jak umowa w spółce jawnej:

• firme i siedzibę spółki,

• przedmiot działalności spółki,

• czas trwania spółki, jeśli jest oznaczony,

• wysokość kapitału zakładowego (suma udziałów wspólników),

• czy wspólnik może mieć więcej niż jeden głos,

• liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników.

Konieczne jest również wniesienie przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, powołanie zarządu, ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej.

Prawo i obowiązek zgłoszenia spółki jawnej do sądu rejestrowego ciąży na każdym wspólniku , a w przypadku spółki z o.o. - należy to do zarządu spółki, zaś wniosek o wpis spółki do rejestru podpisują wszyscy członkowie zarządu.

Każdy wspólnik spółki jawnej odpowiada za jej zobowiązania bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z innymi wspólnikami oraz ze spółką -odpowiedzialność wspólników jest jednak subsydiarna (wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspornika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna)

Natomiast spółka z o.o. odpowiada za jej zobowiązania również w sposób nieograniczony ale majątkiem spółki, a nie wspólników.

Wkład wspólnika w spółce jawnej może polegać na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw, a także na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki. Spółka z o.o natomiast, opiera się na koncepcji zaangażowania kapitałowego wspólników i ich odpowiedzialności ograniczonej do wkładu w majątek spółki.

Spółka jawna , jak każda spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana, ale nie posiada osobowości prawnej (ułomne osoby prawne)

Różnica między tymi dwoma spółkami również jest widoczna w ustanowieniu władz spółek. W przeciwieństwie do spółki jawnej, w której sprawy wewnętrzne i reprezentacja na zewnątrz należą do wspólników, w spółce z o.o. funkcje te wypełniają organy spółki.

Każdy wspólnik w spółce jawnej ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki, dotyczy to jednak spraw nieprzekraczających zwykłych czynności spółki. W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest zgoda wszystkich wspólników spółki, w tym także wspólników wyłączonych od prowadzenia spraw spółki. Prowadzenie spraw spółki jawnej może być powierzone jednemu lub kilku wspólnikom na mocy umowy spółki. Pozostali wspólnicy są wówczas wyłączeni od prowadzenia spraw spółki. Nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników.

Występują także różne przyczyny rozwiązania obydwu spółek. Jeśli chodzi o przyczyny rozwiązania spółki jawne to należą do nich te przewidziane w umowie spółki, jednomyślna uchwała wszystkich wspólników, ogłoszenie upadłości spółki, śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości, wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela oraz prawomocne orzeczenie sądu. Likwidacja nie ma jednak charakteru obligatoryjnego, bowiem wspólnicy mogą uzgodnić inny sposób zakończenia działalności spółki niż likwidacja.

Natomiast rozwiązanie spółki z o.o. następuje po przeprowadzeniu likwidacji - z chwilą wykreślenia spółki z rejestru. Inaczej niż w handlowych spółkach osobowych, likwidacja spółki z o.o. ma charakter obligatoryjny.

Rozwiązanie spółki z o.o. powodują:

• przyczyny przewidziane w akcie założycielskim spółki,

• uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę, stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza,

• ogłoszenie upadłości spółki (rozwiązanie następuje po zakończeniu postępowania upadłościowego, z chwilą wykreślenia z rejestru),

• oraz inne przyczyny przewidziane prawem.

Przeprowadzenie likwidacji poprzedza jej otwarcie kończy wykreślenie spółki z rejestru. Z momentem wykreślenia z rejestru spółka z o.o. traci osobowość prawną, tak jak z momentem jej zarejestrowania osobowość taką nabyła. Likwidację przeprowadzają likwidatorzy spółce z o.o. celem postępowania likwidacyjnego jest zabezpieczenie interesów wszystkich wspólników, a przede wszystkim interesów wierzycieli, którzy mogą poszukiwać zaspokojenia swych pretensji jedynie na majątku spółki.

Celem likwidacji spółki jawnej jest zakończenie bieżących interesów spółki, ściągnięcie wierzytelności i spieniężenie innych aktywów, zaspokojenie wierzycieli spółki, zwrot wkładów wniesionych przez wspólników tylko do używania oraz podział -pozostałego majątku między wspólników.

38. Porównaj sp. z o.o. ze sp. akcyjną.

Spółka akcyjna, według prawa polskiego to spółka kapitałowa utworzona w rezultacie zgromadzenia przez wspólników kapitału akcyjnego w wysokości co najmniej 500 000 zł, pokrytego gotówką bądź aportami, dzielącego się na akcje o równej wartości nominalnej.

Akcja stanowi podstawę nabycia praw wspólnika (akcjonariusza), może mieć charakter imienny lub na okaziciela, zwykły lub uprzywilejowany co do prawa głosu, dywidendy bądź podziału majątku w razie likwidacji spółki akcyjnej.

Utworzenie spółki akcyjnej wymaga ustanowienia jej statutu w formie aktu notarialnego. Spółka nabywa osobowość prawną z chwilą wpisania do rejestru handlowego i jako osoba prawna odpowiada za swoje zobowiązania całym swoim majątkiem. Akcjonariusze osobiście nie odpowiadają za zobowiązania spółki.

Władzami spółki akcyjnej są: walne zgromadzenie wspólników, zarząd oraz rada nadzorcza i komisja rewizyjna.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.), spółka działająca na podstawie prawa handlowego. W sp. z o.o. wspólnicy odpowiadają za zobowiązania przedsiębiorstwa jedynie do wysokości swoich wkładów, tzn. nie odpowiadają majątkiem osobistym, z jednym wyjątkiem - z majątku prywatnego udziałowca sp. z o.o. mogą być egzekwowane kwoty zadłużenia, jakie ma spółka z tytułu nie płaconych podatków. Prawo nie wyznacza ani dolnej, ani górnej granicy liczby wspólników, oznacza to, że udziałowcem może być jedna osoba fizyczna lub osoba prawna.

Spółka powstaje z chwilą wpisania do rejestru handlowego, nabywając jednocześnie osobowość prawną. Korzyścią, jaką spodziewa się osiągnąć wspólnik, jest, podobnie jak w spółce akcyjnej, dywidenda. Najważniejszymi organami spółki są zarząd oraz zgromadzenie wspólników. Ponadto umowa spółki może przewidywać powołanie komisji rewizyjnej lub rady nadzorczej (bądź obu jednocześnie), natomiast gdy liczba wspólników przekracza 50, jest obligatoryjny wymóg powołania któregoś z tych organów

39. Porównaj sp. z o.o. ze sp. komandytowo-akcyjną.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.), spółka działająca na podstawie prawa handlowego. W sp. z o.o. wspólnicy odpowiadają za zobowiązania przedsiębiorstwa jedynie do wysokości swoich wkładów, tzn. nie odpowiadają majątkiem osobistym, z jednym wyjątkiem - z majątku prywatnego udziałowca sp. z o.o. mogą być egzekwowane kwoty zadłużenia, jakie ma spółka z tytułu nie płaconych podatków. Prawo nie wyznacza ani dolnej, ani górnej granicy liczby wspólników, oznacza to, że udziałowcem może być jedna osoba fizyczna lub osoba prawna.

Spółka powstaje z chwilą wpisania do rejestru handlowego, nabywając jednocześnie osobowość prawną. Korzyścią, jaką spodziewa się osiągnąć wspólnik, jest, podobnie jak w spółce akcyjnej, dywidenda. Najważniejszymi organami spółki są zarząd oraz zgromadzenie wspólników. Ponadto umowa spółki może przewidywać powołanie komisji rewizyjnej lub rady nadzorczej (bądź obu jednocześnie), natomiast gdy liczba wspólników przekracza 50, jest obligatoryjny wymóg powołania któregoś z tych organów.

Spółka komandytowo - aukcyjna jest spółką osobową. Ma na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Kapitał zakładowy powinien wynosić co najmniej 50 000 zł. Aktem założycielskim jest statut sporządzony w formie aktu notarialnego. Spółka kom. - auk. powstaje z momentem wpisu do rejestru.

Można ustanowić radę nadzorczą, jeżeli liczba akcjonariuszy przekroczy 25 osób jest to obligatoryjne. Kiedy brak to spółkę reprezentuje pełnomocnik powołany uchwałą walnego zgromadzenia. Prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu mają akcjonariusze i komplementariusze. Uczestniczą oni w zyskach spółki proporcjonalnie do ich wkładów.

Akcjonariuszowi nie przysługuje prawo wypowiedzenia umowy spółki.

41. PORÓWNAJ SPÓŁKĘ JAWNĄ ZE SPÓŁKĄ PARTNERSKĄ.

SPÓŁKA JAWNA	SPÓŁKA PARTNERSKA
Taka spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową; jak każda spółka osobowa, może we własnym imieniu nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana (art.8 k.s.h.); rzeczy i prawa nabyte przez spółkę jawna lub tytułem wkładu do niej wniesionego stanowią jej odrębny majątek (art. 28 k.s.h.) i spółka ta może być uznana za upadłą, nie pociągając upadłości wspólników (art. 6 pr.upadł.)	Spółka utworzona przez wspólników (partnerów), będących osobami fizycznymi, w celu wykonywania wolnego zawodu lub wolnych zawodów(art. 86-101 k.s.h.) (wymienionych w art.88 k.s.h. takich, jak: adwokat, aptekarz, architekt, biegły rewident, broker ubezpieczeniowy, doradca podatkowy, księgowy, lekarz, lekarz stomatolog, lekarz weterynarii, notariusz, pielęgniarka, położna, radca prawny, rzecznik patentowy, rzeczoznawca majątkowy i tłumacz przysięgły)
Spółka może powstać przez: zawarcie umowy w formie pisemnej (art.23 k.s.h.), co można nazwać pierwotnym zawiązaniem spółki (zgodnie z art.25 k.s.h. powinna zawierać: firmę i siedzibę spółki; określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartości; przedmiot działalności spółki; czas trwania spółki, jeśli jest oznaczony. Przez zawiązanie następcze (art.26 §4 k.s.h. Przez przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną (art.551 §2 i 3 k.s.h.)	Umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego
Udział wspólnika w spółce jawnej (tzw. Udział kapitałowy) jest równy wartości wkładu określonej w umowie spółki (art. 50 k.s.h.). Każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu, z umowy może jednak wynikać co innego. Umowa spółki może zwolnić wspólnika od udziału w stratach, ale nie w zyskach (argument z art.51 §2 i 3 k.s.h.) Wspólnik takiej spółki może żądać podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego. Jeśli jednak wskutek poniesionej przez spółkę straty udział kapitałowy wspólnika został uszczuplony, zysk przeznacza się w pierwszej kolejności na uzupełnienie braku. Wkłady wspólników są równe, chyba że co innego wynika z umowy (art. 48 §1 k.s.h. w zw. Z art. 37 §1 k.s.h.) Wkład wspólnika może polegać na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw, a także na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki (art. 18 §2 k.s.h.).Wspólnicy spółki odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką za zaciągnięte przez spółkę zobowiązania. Ich odpowiedzialność jest jednak subsydiarna (art.22 §2 i 31 k.s.h.).	Partner spółki nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki. Umowa może jednak przewidywać, że jeden albo większa liczba partnerów godzą się na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik spółki jawnej. W sprawach nieuregulowanych stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej (art. 89 k.s.h.), w pozostałych sprawach odpowiedzialność partnerów jest osobista i solidarna z zastrzeżeniem odpowiedniego stosowania także art.31 k.s.h. (odpowiedzialność subsydiarna)
Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki, dotyczy to jednakże spraw nieprzekraczających zwykłych czynności spółki (art.39 k.s.h.). W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest zgoda wszystkich wspólników spółki, w tym także wspólników wyłączonych od prowadzenia spraw spółki (art.43 k.s.h). Wspólnik mający prawo prowadzenia spraw spółki może bez uchwały wspólników wykonać czynność naglą, której zaniechanie mogłoby wyrządzić spółce poważną szkodę. Prawo prowadzenia spraw spółki może być odebrane wspólnikowi z ważnych powodów, na mocy prawomocnego orzeczenia sądu, dotyczy to również zwolnienia wspólnika od obowiązku prowadzenia praw spółki (art.47 k.s.h.). Wspólnik z własnej woli może ograniczyć lub wyłączyć swoje prawo do prowadzenia spraw spółki. Nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników (art.38 k.s.h.). Nieważne jest też umowne wyłączenie prawa wspólnika do zasięgania informacji o stanie majątku i interesów spółki oraz umowne wyłączenie prawa do przeglądania ksiąg i dokumentów spółki. Prowadzenie spraw spółki jawnej może być powierzone jednemu lub kilku wspólnikom na mocy ustawy umowy spółki, bądź na podstawie późniejszej umowy wspólników. Pozostali wspólnicy są wówczas wyłączeni od prowadzenia spraw spółki. Gdy prowadzenie spraw spółki powierzono kilku wspólnikom, stosuje się do nich przepisy ustawy dotyczące prowadzenia spraw spółki przez wszystkich wspólników. uchwałę wszystkich wspólników zastępuje wówczas uchwała tych wspólników, którym powierzono prowadzenie spraw spółki(art. 40 k.s.h.). Ustanowienie prokury w spółce wymaga zgody wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki. Odwołać prokurę może każdy wspólnik mający prawo prowadzenia spraw spółki (art. 41 k.s.h.) Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę-prawo to dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych i nie można go ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich (art.29 k.s.h.). Umowa spółki może przewidywać, że wspólnik jest pozbawiony prawa reprezentowania spółki albo że jest uprawniony do jej reprezentowanie tylko łącznie z innym wspólnikiem lub prokurentem(art.30 k.s.h.). Pozbawinie wspólnika prawa reprezentowania spółki może nastąpić wyłącznie z ważnych powodów na mocy prawomocnego orzeczenia sądu (art.30 k.s.h.).	Prowadzenie spraw spółki partnerskiej i jej reprezentacja na zewnątrz należy do poszczególnych partnerów, ale umowa spółki może stanowić inaczej (art.96 §1 k.s.h.); pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki może nastąpić tylko z ważnych powodów uchwałą powziętą większością trzech czwartych głosów w obecności co najmniej dwóch trzecich ogólnej liczby partnerów; pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki staje się skuteczne z chwilą wpisu do rejestru (art.96 §3 k.s.h.); kodeks przewiduje, że prowadzenie spraw spółki i jej reprezentowanie można powierzyć zarządowi (art.97 §1 k.s.h.)-do zarządu stosuje się odpowiednio przepisy art.201-211 oraz art. 293-300 k.s.h.(te same co do zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością)
Wg. Art. 58 k.s.h. przyczynami rozwiązania spółki mogą być: przyczyny przewidziane w umowie spółki, jednomyślna uchwała wszystkich wspólników, ogłoszenie upadłości spółki, śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości, wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika oraz prawomocne orzeczenie sądu. Jeśli powyższe przyczyny wystąpią, następuje likwidacja spółki (art. 67-85 k.s.h.). Likwidacja nie ma jednak charakteru obligatoryjnego, bowim wspólnicy mogą uzgodnić inny sposób zakończenia działalności spółki niż likwidacja. Celem likwidacji jest zakończenie bieżących interesów spółki, ściągnięcie wierzytelności i spieniężenie innych aktywów, zaspokojenie wierzycieli spółki, zwrot wkładó wniesionych przez wspólników tylko do używania oraz podział pozostałego majątku między wspólników.	Rozwiązanie (art.98 k.s.h.) następuje w przypadku zaistnienia przyczyn określonych w umowie spółki, jednomyślnej uchwały wszystkich partnerów, ogłoszenia upadłości spółki, utraty przez wszystkich partnerów prawa do wykonywania wolnego zawodu oraz prawomocnego orzeczenia sądu; gdy w spolce (art.98 §2 k.s.h.) pozostaje jeden partner lub gdy tylko jedenpartner posiada uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu związanego z przedmiotem dziełalności spółki, spółka ulega rozwiązaniu z upływem roku od dnia zaistnienia któregokolwiek z tych zdarzeń; w przypadku utraty przez partnera uprawnień do wykonywania wolnego zawodu, powinien on wystąpić ze spółki najpóźniej z końcem roku obrotowego, w którym utracił powyższe uprawnienia (art. 100 §1 k.s.h.)-wystąpienie to następuje przez pisemne oświadczenie skierowane do partnera uprawnionego do reprezentowania spółki albo do zarządu (art.100 §2 k.s.h.); po bezskutecznym upływie terminu określonego w art. 100 §2 k.s.h., uważa się że partner wystąpił ze spółki w ostatnim dniu tego termin (art.100 §3 k.s.h.); spadkobierca partnera nie wstępuje do spółki w miejsce zmarłego partnera, lecz umowa spółki może stanowić inaczej.

42.Podstawowe zasady obrotu papierami wartościowymi.

Jedną z najważniejszych instytucji gospodarki rynkowej jest giełda. Jest to miejsce zawierania transakcji, których cena zależy bezpośrednio od podaży i popytu. Giełdy umożliwiają przepływ kapitału od inwestorów posiadających wolne środki finansowe do tych, którzy w danym momencie ich potrzebują. Na giełdzie papierów wartościowych notowane mogą być jedynie papiery wartościowe, które zostały dopuszczone do obrotu na rynku publicznym.W Polsce obrót papierami wartościowymi na rynku publicznym jest całkowicie zdematerializowany. Kupując akcje lub obligacje, nie dostajemy do ręki owego „papieru wartościowego”, tylko wydruk z systemu komputerowego biura maklerskiego potwierdzający realizację zlecenia na naszym rachunku. Wcześniej transakcja rejestrowana jest w systemach komputerowych giełdy, a w dniu rozliczenia w systemie Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych. Handel papierami wartościowymi na giełdzie odbywa się za pośrednictwem wyspecjalizowanych firm, zwanych biurami lub domami maklerskimi. Są to instytucja prowadzące rachunki papierów wartościowych i rachunki pieniężne oraz pośredniczące w nabywaniu lub zbywaniu papierów wartościowych na rynkach .Inwestorem jest w zasadzie każda osoba i każdy podmiot, który nabywa akcje lub inne papiery wartościowe. Generalnie na wszystkich rynkach inwestorów dzieli się na dwie grupy: inwestorów indywidualnych oraz instytucjonalnych. Inwestorzy indywidualni to w dużej części drobni inwestorzy lokujący samodzielnie swoje oszczędności na giełdzie. Inwestorzy instytucjonalni to przede wszystkim duże banki (w tym inwestycyjne), fundusze emerytalne i inwestycyjne oraz towarzystwa ubezpieczeniowe. Od inwestorów indywidualnych różni ich przede wszystkim skala inwestowanych na giełdzie środków oraz profesjonalne zarządzanie. Pomimo słabnącego znaczenia inwestorów indywidualnych są oni potrzebni ze względu na liczbę zawieranych przez nich transakcji - zapewniają giełdzie płynność. Musimy pamiętać, że inwestorzy instytucjonalni inwestują posiadane środki długo- i średnioterminowo. Natomiast większość małych inwestorów indywidualnych gra na giełdzie krótkoterminowo, a czas ich inwestycji rzadko liczony jest w latach, najczęściej w tygodniach i miesiącach. Maklerami papierów wartościowych są osoby fizyczne.W chwili obecnej w Polsce jest ok. 2000 osób posiadających licencję maklerską. Każde biuro maklerskie musi, w zależności od posiadanego zezwolenia, zatrudniać odpowiednią liczbę osób z taką licencją. Maklerzy papierów wartościowych są pośrednikami pomiędzy inwestorami pragnącymi sprzedać i kupującymi na giełdzie papiery wartościowe. Potocznie maklerami nazywa się osoby przyjmujące dyspozycje od klientów w biurach maklerskich. Doradcami inwestycyjnymi, podobnie jak w przypadku maklerów, są osoby fizyczne, które zdały egzamin przed Komisją Papierów Wartościowych i Giełd. Na listę doradców inwestycyjnych mogą być również wpisane osoby wykonujące zawód doradcy inwestycyjnego w innych państwach, jeżeli ich kwalifikacje, stwierdzone przez Komisję, dają rękojmię należytego wykonywania zawodu na terenie Polski. Doradcy inwestycyjni są zobowiązani zatrudniać biura maklerskie, które otrzymały zezwolenie Komisji na zarządzanie cudzym pakietem papierów wartościowych na zlecenie lub doradztwo w zakresie obrotu papierami wartościowymi, oraz fundusze emerytalne i inwestycyjne. Schemat przepływu papierów wartościowych i pieniędzy w przypadku złożenia zlecenia przez inwestora indywidualnego:

1 - złożenie zlecenia przez klienta w biurze maklerskim, wpłata pieniędzy na rachunekinwestycyjny
2 - przekazanie zlecenia przez biuro maklerskie na giełdę
3 - przekazanie karty umowy po transakcji przez giełdę do biura maklerskiego
4 - przekazanie informacji o transakcji przez giełdę do KDPW
5 - wydanie dyspozycji przez KDPW uznania lub obciążenia rachunków uczestników
6 - rozliczenie papierów wartościowych
7 - rozliczenie pieniężne transakcji
8 - rozliczenie transakcji, wypłata pieniędzy po transakcji sprzedaży

43. W JAKIEJ FORMIE MOGĄ ODBYWAĆ SIĘ ZGROMADZENIA AKCJONARIUSZY? RODZAJE ZGROMADZEŃ ORAZ ZASADY DZIAŁANIA, SPOSÓB ZWOŁYWANIA.

Udział w obradach zgromadzenia wspólników lub akcjonariuszy to najlepszy sposób uczestniczenia w działalności spółki. Wspólnik bądź akcjonariusz może przez to realizować swoje główne prawo korporacyjne wynikające z uczestnictwa w spółce kapitałowej. Dlatego kwestia procedury zwoływania obrad tych organów jest jednym z podstawowych zagadnień prawa spółek handlowych.

Już na gruncie kodeksu handlowego doktryna przyjmowała zgodnie, że przepisy dotyczące kwestii zwoływania zgromadzeń wspólników (akcjonariuszy) należy traktować jak przepisy semiimperatywne. Oznacza to, że umowa spółki lub odpowiednio statut mógł dla zwoływania zgromadzenia przewidywać wyłącznie surowsze warunki formalne niż wymagania kodeksowe.

Zgodnie z brzmieniem zarówno k.s.h., jak i k.h. zwoływanie zgromadzeń zwyczajnych, a w razie potrzeby nadzwyczajnych, to prawo i obowiązek zarządu spółki. K.s.h. nie rozstrzyga jednak, czy w wypadku zarządu wieloosobowego do prawidłowego zwołania zgromadzenia konieczne jest podjęcie uchwały przez zarząd, czy wystarczy działanie pojedynczego członka. Z jednej strony bowiem zwoływanie zgromadzeń można traktować jak czynność zwykłego zarządu, do której każdy z członków jest upoważniony, z drugiej - brzmienie przepisu sugeruje, że upoważniony do działania w tym przedmiocie jest zarząd jako organ. W literaturze spotyka się także stanowiska kompromisowe, według których zgromadzenie zwyczajne może zostać zwołane przez pojedynczego członka zarządu z zachowaniem zasady, że wobec sprzeciwu któregoś z pozostałych sprawę poddaje się pod głosowanie. Natomiast zgromadzenie nadzwyczajne jako wykraczające poza zakres zwykłych czynności spółki powinno zostać zwołane przez uchwałę całego zarządu przyjętą większością głosów, z zastrzeżeniem, że wszyscy członkowie zarządu zostali prawidłowo powiadomieni o jego posiedzeniu. Wobec braku jednoznacznej regulacji prawnej problem ten z całą pewnością będzie dostrzegalny także pod rządami k.s.h.

Kolejnym organem spółki uprawnionym do zwoływania zgromadzeń jest rada nadzorcza. Przede wszystkim ma do tego prawo, jeśli zarząd unika zwołania zgromadzenia zwyczajnego spółki w ustawowym terminie. Natomiast gdy chodzi o zgromadzenie nadzwyczajne, to jeśli rada uzna je za potrzebne, daje temu wyraz formalnie w uchwale i zwraca się do zarządu z żądaniem zwołania. Jeśli w ciągu dwóch tygodni od zgłoszenia żądania zarząd tego nie zrobi, rada sama może dokonać czynności niezbędnych do zwołania zgromadzenia. Uregulowanie to jest identyczne dla spółki z o.o. i akcyjnej (art. 235 § 2 oraz art. 399 § 2 k.s.h.).

Art. 235 § 3 oraz art. 399 § 3 k.s.h. dopuszczają przyznanie uprawnień do zwoływania zgromadzeń także innym osobom. Przepis ten, istniejący już na gruncie k.h., jest często wykorzystywany w praktyce. Dzięki niemu uprawnienia do zwoływania zgromadzeń można przyznać np. poszczególnym udziałowcom, członkom zarządu, prokurentom, a także osobom trzecim. K.h. nie dość precyzyjnie wyznaczał zakres, w jakim wskazane osoby były uprawnione do zwoływania zgromadzeń. Większość autorów zgadza się, iż osobom tym mogło być przyznane takie prawo wyłącznie na zasadach przewidzianych dla rady nadzorczej. W doktrynie pojawiła się także szersza interpretacja, zgodnie z którą uprawnienie takie obejmowało wszelkie sposoby zwoływania zgromadzenia, które wynikały wprost z k.h. Obecnie brzmienie przepisów rozstrzyga tę wątpliwość na korzyść ograniczonego uprawnienia "innych osób" do zwoływania zgromadzenia, tzn. na zasadach takich jak rada nadzorcza.

Podobnie jak pod rządami k.h., udziałowcy lub akcjonariusze reprezentujący co najmniej dziesiątą część kapitału zakładowego mogą dziś zgłosić zarządowi na piśmie żądanie zwołania zgromadzenia lub poszerzenie porządku obrad o wskazane punkty. Prawo to może być zrealizowane nie później niż na miesiąc przed planowanym rozpoczęciem obrad. Jeśli zarząd nie uczyni zadość żądaniu wspólników lub akcjonariuszy w ciągu dwóch tygodni, mogą oni zwrócić się do sądu rejestrowego, aby upoważnił ich do zwołania zgromadzenia. Sąd nie jest związany wnioskiem, jeśli jednak uzna żądanie za uzasadnione, wydaje orzeczenie upoważniające wspólników do zwołania zgromadzenia i wyznacza jego przewodniczącego. Postanowienie sądu powinno zawierać także datę zgromadzenia. W takim wypadku niezbędne czynności wykonują wspólnicy-wnioskodawcy, powołując się na wydane postanowienie sądu.

K.s.h. przejął też w nie zmienionym brzmieniu przepisy, z których wywodzi się prawo samozwoływania się zarówno zgromadzenia wspólników, jak i walnego zgromadzenia akcjonariuszy (art. 239 § 2 i art. 404 § 2). W związku z tym pozostały dawne wątpliwości: czy zgromadzenie może zorganizować obrady samodzielnie, czy tylko żądać zwołania przez zarząd. Wydaje się, że zgodnie z zasadą supremacji zgromadzenia nad innymi organami spółki może ono samodzielnie dokonać zwołania.

K.s.h. nie przewiduje również, jak postępować, gdy inicjatywę zwołania zgromadzenia podejmą niezależnie od siebie różne uprawnione do tego podmioty. Wydaje się, że do końca powinien doprowadzić procedurę ten, kto pierwszy podjął czynności.

W spółce z o.o. zawiadomienia o planowanym zgromadzeniu dostarcza się pocztą poleconą lub kurierską, za pisemnym potwierdzeniem odbioru. K.s.h. wymaga, aby wysłano je co najmniej dwa tygodnie przed planowanym rozpoczęciem obrad. Chwila, z którą dotrą do adresata, z punktu widzenia prawa jest teoretycznie obojętna. Niemniej jednak w praktyce mogą pojawić się wątpliwości co do samego potwierdzenia odbioru zaproszenia i jego znaczenia dla ważności zgromadzenia.

Spółki akcyjne natomiast, co do zasady, zwołują walne zgromadzenia za pomocą ogłoszenia w Monitorze Sądowym Gospodarczym, zamieszczonego co najmniej trzy tygodnie przed terminem rozpoczęcia obrad. Dodatkowo można zamieścić anonsy także w innych tytułach, jeśli statut tak stanowi. W spółkach, które wyemitowały tylko akcje imienne, wolno zwoływać zgromadzenia akcjonariuszy na tych samych zasadach, co w spółce z o.o.

Bez zmian w stosunku do k.h. pozostał zakres informacji, jakie powinny się znaleźć w ogłoszeniu: data, godzina i miejsce zgromadzenia. Jeśli planowane są zmiany w umowie spółki z o.o., należy wskazać istotne treści proponowanych nowelizacji, z tym zastrzeżeniem, że wystarczy podanie sensu zmian bez przytaczania ich dokładnego brzmienia. W spółce akcyjnej natomiast ogłoszenie musi zawierać pełne brzmienie dotychczasowych i proponowanych postanowień statutu. Jeżeli zmiany są bardzo obszerne, można - co jest nowością - zawrzeć w ogłoszeniu tekst jednolity statutu z przytoczeniem zmian.

Zgromadzenia spółek kapitałowych mogą odbywać się tylko na terenie Polski. Miejscem zgromadzeń jest, co do zasady, miejscowość, w której mieści się siedziba spółki. Umowa spółki albo statut mogą jednak dopuszczać inne miejsca, w których zgromadzenie może się odbyć. Nowością wynikającą z k.s.h. jest możliwość zwołania zgromadzenia sp. z o.o. w każdym innym miejscu niż siedziba spółki lub miejscowość wskazana w umowie spółki, jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą na to zgodę na piśmie, a także możliwość zwołania zgromadzenia akcjonariuszy spółki dopuszczonej do obrotu giełdowego w miejscowości będącej siedzibą giełdy.

Naruszenie warunków zwoływania zgromadzeń określonych w umowie spółki lub statucie będzie podstawą uchylenia uchwały podjętej przez wadliwie zwołane zgromadzenie, natomiast w razie naruszenia przepisów ustawowych o charakterze bezwzględnie obowiązującym skutkiem będzie nieważność uchwały i możliwość stwierdzenia tej nieważności w trybie art. 252 albo art. 425 k.s.h.

44. Możliwość wyłączenia wspólnika w spółce cywilnej oraz w innych spółkach prawa handlowego.

W spółce cywilnej wspólnik jest uprawniony do wystąpienia ze spółki:

• przez wypowiedzenie swego udziału na 3-miesiące przed upływem roku obrachunkowego(art. 869 par.1 k c).

• z ważnych powodów wspólnik może wypowiedzieć swój udział bez zachowania terminu wypowiedzenia (art. 869 par 2 k c)

• przez wypowiedzenie udziału ze strony wierzyciela wspólnika (art. 870 k c)

W przypadku spółki jawnej w przeciwieństwie do sp. cywilnej szczegółowo unormowano wystąpienie wspólnika ze spółki. Następuje ono powodów (art. 58 k s h)

• upadłości wspólnika

• śmierci wspólnika

• wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika. Jeśli spółka została zawarta na czas nieoznaczony to wspólnik może w drodze pisemnej wypowiedzieć swój udział w sp. na 6 m-cy przed zakończeniem roku obrachunkowego.

• wypowiedzenia udziału wspólnika w sp. przez jego osobistego wierzyciela

• orzeczenia sądu; gdy jeden ze wspólników żąda z ważnych powodów rozwiązania sp., a przyczyna dotyczy jednego ze wspólników, to sad zamiast orzekać o rozwiązaniu sp. może orzec o wystąpieniu tego wspólnika ze spółki.

Spółka partnerska zakłada, że gdy jeden z partnerów traci uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu powinien ze spółki wystąpić i to najpóźniej z końcem roku obrotowego, w którym utracił powyższe uprawnienia (art. 100 par 1 k s h)

Spółka komandytowa (art. 123, 124 k s h)

- śmierć komandytariusza

Spółka komandytowo-akcyjna (art. 148, 149 k s h) przewiduje wystąpienie wspólnika w następujących przypadkach:

• wypowiedzenie umowy spółki przez komplementariusza i jego wystąpienie ze spółki jest dopuszczalne jedynie wtedy, jeśli statut tak stanowi.

• Akcjonariuszowi natomiast nie przysługuje prawo wypowiedzenia umowy spółki

Spółka z o. o. (art. 266-269 k s h)

• sąd może orzec wyłączenie wspólnika ze spółki z ważnych przyczyn na żądanie(powództwo) wszystkich pozostałych wspólników, z tym że ich udziały muszą stanowić więcej niż połowę kapitału zakładowego-warunkiem (przesłanka) wyłączenia jest przejęcie przez wspólników lub osoby trzecie udziałów wspólnika wyłączonego

45. Co może być wkładem do spółek prawa handlowego.

Spółka jawna (art. 48 par 1,2 k s h w związku z art. 37 par 1 k s h)

Wkłady wspólników są równe, chyba że umowa stanowi inaczej.

Wkład wspólnika może polegać na:

• przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw,

• dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki

Spółka komandytowa

Komandytariusz (art. 107 k s h)- jego wkład może być wnoszony etapowo lub odroczony w czasie, może być niższy od sumy komandytowej.

• w całości lub w części świadczenie niepieniężne - umowa spółki określa przedmiot tego świadczenia i wartość

• wkładem nie może być jego zobowiązanie do wykonywania pracy lub świadczenia usług na rzecz spółki

• wkładem nie może być wynagrodzenie za usługi świadczone przy powstaniu spółki

• wkład musi stanowić przysporzenie majątku na rzecz spółki

Komplementariusz - jego wkład może się ograniczyć tylko do pracy

Spółka z o. o.

Kapitał zakładowy- liczbowo oznaczona kwota pieniężna stanowiąca sumę udziałów wspólników. Jego wysokość powinna być ściśle oznaczona w akcie założycielskim sp. Obecnie jego minimalna wysokość wynosi 50 000 złotych.

- Kapitał zakładowy powinien być objęty i wpłacony przez założycieli w formie gotówki pieniężnej, bądź w formie wkładu niepieniężnego (aportu).

- Aportem mogą być: ruchomości, nieruchomości, wierzytelności, patenty, a nawet przedsiębiorstwo jako całość (art. 551 k c )

- przedmiotem wkładu nie może być prawo niezbywalne lub świadczenie pracy bądź usług.

Jeśli wkładem do spółki ma być w całości lub w części wkład niepieniężny (aport), akt założycielski spółki powinien określać przedmiot wkładu, osobę wspólnika wnoszącego aport oraz liczbę i wartość nominalną objętych w zamian udziałów (art. 158 par 1 k s h )

Spółka Akcyjna (art. 309 par 3, 4 k s h )

Akcjonariusze są zobowiązani do wniesienia wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego.

- wkłady niepieniężne

- wkłady pieniężne

46. W jakich celach powołuje się spółki prawa handlowego?

Spółka jawna to taka spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową

Celem spółki partnerskiej jest wykonywanie wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo. Spółka utworzona w innnym celu, choćby przez osoby wymienione w art. 88 k.s.h., nie będzie spółką partnerską. Spółka może być zawiązana w celu wykonywania więcej niż jednego wolnego zawodu, chyba że odrębna ustawa stanowi inaczej. Partnerami w spółce mogą być jedynie osoby fizyczne uprawnione do wykonywania wolnych zawodów określonych w art. 88 k.s.h. (adwokat, aptekarz, architekt, biegły rewident, broker ubezpieczeniowy, doradca podatkowy, księgowy, lekarz, lekarz stomatolog, lekarz weterynarz, notariusz, pielęgniarka, położna, radca prawny, rzecznik patentowy, rzeczoznawca patentowy, tłumacz przysięgły)

Spółką komandytową jest spółka mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika jest ograniczona (komandytariusz).

Spółką komandytowo-akcyjną jest spółka mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem.

Spółka z o.o. może być utworzona przez jedną lub więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Spółka akcyjna może być zawiązana dla każdego celu prawnie dozwolonego. Celem spółki może być każda działalność, nie tylko gospodarcza.

47. Likwidacja spółki z o.o. i spółki akcyjnej. Przyczyny i podstawy prawne likwidacji.

- spółka z o.o.

Zasady i regulacje dotyczące likwidacji i rozwiązania spółki z o.o. są zawarte w art. 270-290 k.s.h. Przeprowadzenie likwidacji poprzedza jej otwarcie (art. 274 k.s.h.), a kończy wykreślenie spółki z rejestru (art. 288 k.s.h.). Likwidacja poprzedzona musi być przyczynami uzasadniającymi rozwiązanie spółki. Do tych przyczyn należą:

• przyczyny przewidziane w akcie założycielskim

• uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu jej siedziby za granicę, stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza

• ogłoszenie upadłości spółki

• inne przyczyny przewidziane prawem (sąd rejestrowy może orzec o rozwiązaniu wpisanej do rejestru spółki kapitałowej w przypadku, gdy: nie zawarto umowy spółki; określony w umowie albo statucie przedmiot działalności spółki jest sprzeczny z prawem; umowa albo statut spółki nia zawiera postanowień dotyczących firmy, przedmiotu działalności spółki, kapitału zakładowego lub wkładów; wszystkie osoby zawierające umowę spółki albo podpisujące statut nie miały zdolności do czynności prawnych w chwili ich dokonywania. Jeśli braki te nie zostaną usunięte w terminie wyznaczonym przez sąd rejestrowy, sąd ten może wydać postanowienie o rozwiązaniu spółki. Z powodu braków wymienionych powyżej, spółka nie może być rozwiązana, jeżeli od jej wpisu do rejestru upłynęło pięć lat).

Likwidacja ma charakter obligatoryjny. Z momentem wykreślenia z rejestru spółka z o.o. traci osobowość prawną. Spółka w likwidacji zachowuje osobowość prawną i podlega dotychczasowym przepisom z pewnymi zmianami. Likwidację przeprowadzają likwidatorzy; których ze względu stanowienia dzieli się na 3 grupy:

• ustawowych, którymi są zarządy spółek

• powołanych uchwałą wspólników

• powołanych przez sąd w razie sądowego rozwiązania spółki

Celem postępowania likwidacyjnego jest zabezpieczenie interesów wszystkich wspólników, a przede wszystkim interesów wierzycieli, którzy mogą poszukiwać zaspokojenia swych pretensji jedynie na majątku spółki.

Zakończenie postępowania likwidacyjnego następuje z chwilą całkowitego spieniężnienia i podziału majątku między wspólników. W razie ujawnienia majątku spółki po wykreśleniu jej z rejestru możliwe jest dalsze prowadzenie likwidacji. Stosownie do art. 282 k.s.h. likwidatorzy powinni zakończyć bieżące interesy spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i spieniężyć majątek spółki. Nowe interesy likwidatorzy mogą wszczynać tylko wówczas, gdy jest to niezbędne do ukończenia spraw w toku. Nieruchomości powinny być zbywane tylko w drodze publ. licytacji, a z wolnej ręki - na mocy uchwały wspólników i po cenie nie niższej od uchwalonej przez nich. Do podstawowych obowiązków likwidatora należy poza tym (art. 277-290 k.s.h.):

• zgłoszenie do sądu rejestrowego takich danych, jak: data otwarcia likwidacji, imię i nazwisko likwidatora, sposób reprezentowania spółki przez likwidatora

• przedstawienie wzoru podpisu likwidatora, złożonego wobec sądu lub uwierzytelnionego notarialnie

• likwidatorzy powinni ogłosić o rozwiązaniu spółki i o otwarciu likwidacji, wzywając wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności w terminie 3 miesięcy od dnia tego ogłoszenia

• zgłoszenie sądowi rejestrowemu uchylenia likwidacji, gdyby fakt taki miał miejsce

• sporządzenie bilansu otwarcia likwidacji, który powinien być przedstawiony zgromadzeniu wspólników w celu zatwierdzenia

• po upływie każdego roku złożenie wspólnikom sprawozdania i bilansu za ubiegły rok, przy czym do bilansu likwidacyjnego powinien on przyjąć wszystkie przedmioty wg ich wartości zbywczej

• po ukończeniu likwidacji i po zatwierdzeniu przez zgromadzenie wspólników ostatecznych rachunków, likwidatorzy powinni ogłosić sprawozdanie likwidacyjne i złożyć je sądowi rejestrowemu z jednoczesnym zgłoszeniem wniosku o wykreślenie spółki z rejestru handlowego.

Jeżeli po zakończeniu likwidacji zgromadzenie wspólników zwołane w celu zatwierdzenia sprawozdania likwidacyjnego nie odbyło się z powodu braku kworum, likwidatorzy powinni wykonać czynności, o których była mowa wyżej, mimo braku zatwierdzenia sprawozdania przez wspólników. Likwidatorzy mają uprawnienia i obowiązki przewidziane dla zarządu spółki. Podział majątku między wspólników, po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli, następuje w proporcji do ich udziałów. Akt założycielski może stanowić inaczej.

Likwidację prowadzi się pod firmą spółki z dodaniem oznaczenia `w likwidacji'. W okresie likwidacji nie można nawet częściowo wypłacać wspólnikom zysku, ani dokonywać podziału majątku spółki przed spłaceniem wszystkich zobowiązań. W tym czasie mogą być uchwalone dopłaty tylko za zgodą wszystkich wspólników.

- spółka akcyjna

Rozwiązanie i likwidacja spółki akcyjnej jest uregulowana art. 459-478 k.s.h. Nie odbiega ona od analogicznej sytuacji w spółce z o.o. Rozwiązanie następuje po przeprowadzeniu likwidacji - z chwilą wykreślenia spółki z rejestru. Likwidacja poprzedzona musi być przyczynami uzasadniającymi rozwiązanie spółki. Do tych przyczyn należą:

• przyczyny przewidziane w akcie założycielskim

• uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu jej siedziby za granicę, stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza

• ogłoszenie upadłosci spółki

• inne przyczyny przewidziane prawem (sąd rejestrowy może orzec o rozwiązaniu wpisanej do rejestru spółki kapitałowej w przypadku, gdy: nie zawarto umowy spółki; określony w umowie albo statucie przedmiot działalności spółki jest sprzeczny z prawem; umowa albo statut spółki nia zawiera postanowień dotyczących firmy, przedmiotu działalności spółki, kapitału zakładowego lub wkładów; wszystkie osoby zawierające umowę spółki albo podpisujące statut nie miały zdolności do czynności prawnych w chwili ich dokonywania. Jeśli braki te nie zostaną usunięte w terminie wyznaczonym przez sąd rejestrowy, sąd ten może wydać postanowienie o rozwiązaniu spółki. Z powodu braków wymienionych powyżej, spółka nie może być roziązana, jeżeli od jej wpisu do rejestru upłynęło pięć lat).

Likwidacja ma charakter obligatoryjny.

Do dnia złożenia wniosku o wykreślenie spółki z rejestru, rozwiązaniu może zapobiec uchwała walnego zgromadzenia powzięta wymaganą dla zmiany statutu większością głosów, oddanych w obecności akcjonariuszy reprezentujących co najmniej połowę kapitału zakładowego. Możliwości takiej nie ma, gdy rozwiązanie następuje z mocy prawomocnego orzeczenia sądowego.

Po zakończeniu likwidacji i po zatwierdzeniu przez walne zgromadzenie sprawozdania finansowego na dzień zakończenia likwidacji, likwidatorzy powinni ogłosić to sprawozdanie i złożyć je sądowi rejestrowemu z jednoczesnym wnioskiem o wykreślenie spółki z rejestru; wykreślenie spółki z rejestru decyduje o utracie osobowości prawnej spółki akcyjnej. Jeśli po zakończeniu likwidacji walne zgromadzenie zwołane w celu zatwierdzenia sprawozdania nie odbyło się z powodu braku kworum, likwidatorzy mogą wykonać czynności bez zatwierdzenia sprawozdania likwidacyjnego. Księgi i dokumenty spółki zlikwidowanej powinny być oddane na przechowanie osobie wyznaczonej w statucie lub uchwale walnego zgromadzenia. W wypadku braku takiego wskazania, przechowawcę wyznacza sąd rejestrowy. Z upoważnienia sądu rejestrowego akcjonariusze i osoby mające w tym interes prawny mogą przeglądać księgi i dokumenty.

48. Sposoby rozwiązania spółki akcyjnej. Tryb postępowania założycieli.

Rozwiązanie i likwidacja spółki akcyjnej jest uregulowana art. 459-478 k.s.h. Nie odbiega ona od analogicznej sytuacji w spółce z o.o. Rozwiązanie następuje po przeprowadzeniu likwidacji - z chwilą wykreślenia spółki z rejestru. Likwidacja poprzedzona musi być przyczynami uzasadniającymi rozwiązanie spółki. Do tych przyczyn należą:

• przyczyny przewidziane w akcie założycielskim

• uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu jej siedziby za granicę, stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza

• ogłoszenie upadłosci spółki

• inne przyczyny przewidziane prawem (sąd rejestrowy może orzec o rozwiązaniu wpisanej do rejestru spółki kapitałowej w przypadku, gdy: nie zawarto umowy spółki; określony w umowie albo statucie przedmiot działalności spółki jest sprzeczny z prawem; umowa albo statut spółki nia zawiera postanowień dotyczących firmy, przedmiotu działalności spółki, kapitału zakładowego lub wkładów; wszystkie osoby zawierające umowę spółki albo podpisujące statut nie miały zdolności do czynności prawnych w chwili ich dokonywania. Jeśli braki te nie zostaną usunięte w terminie wyznaczonym przez sąd rejestrowy, sąd ten może wydać postanowienie o rozwiązaniu spółki. Z powodu braków wymienionych powyżej, spółka nie może być rozwiązana, jeżeli od jej wpisu do rejestru upłynęło pięć lat).

Likwidacja ma charakter obligatoryjny.

Do dnia złożenia wniosku o wykreślenie spółki z rejestru, rozwiązaniu może zapobiec uchwała walnego zgromadzenia powzięta wymaganą dla zmiany statutu większością głosów, oddanych w obecności akcjonariuszy reprezentujących co najmniej połowę kapitału zakładowego. Możliwości takiej nie ma, gdy rozwiązanie następuje z mocy prawomocnego orzeczenia sądowego.

Po zakończeniu likwidacji i po zatwierdzeniu przez walne zgromadzenie sprawozdania finansowego na dzień zakończenia likwidacji, likwidatorzy powinni ogłosić to sprawozdanie i złożyć je sądowi rejestrowemu z jednoczesnym wnioskiem o wykreślenie spółki z rejestru; wyktreślenie spółki z rejestru decyduje o utracie osobowości prawnej spółki akcyjnej. Jeśli po zakończeniu likwidacji walne zgromadzenie zwołane w celu zatwierdzenia sprawozdania nie odbyło się z powodu braku kworum, likwidatorzy mogą wykonać czynności bez zatwierdzenia sprawozdania likwidacyjnego. Księgi i dokumenty spółki zlikwidowanej powinny być oddane na przechowanie osobie wyznaczonej w statucie lub uchwale walnego zgromadzenia. W wypadku braku takiego wskazania, przechowawcę wyznacza sąd rejestrowy. Z upoważnienia sądu rejestrowego akcjonariusze i osoby mające w tym interes prawny mogą przeglądać księgi i dokumenty.

49. Podobieństwa i różnice w uregulowaniu funkcjonowania spółki akcyjnej w Kodeksie handlowym i Kodeksie spółek handlowych.

W porównaniu do kodeksu handlowego w k.s.h.:

a) W zakresie zawiązywania spółek

• brak jest regulacji dot. trybu zawiązania spółki akcyjnej w drodze pub. subskrypcji. (Przepisy dot. subskrypcji akcji zawarto w art. 434-441 k.s.h.)

• wprowadzono regulację odnośnie do jednoosobowej spółki akcyjnej

• określono granicę swobody umów dla statutu spółki

• wydłóżono terminy wniesienia aportów

• dopuszczono widełkowe oznaczenia sumy subskrypcji lub podwyżwszenia kapitału zakładowego

• zliberalizowano skutki wystąpienia braków usuwalnych w toku rejestracji

• wprowadzono uproszczoną likwidację spółki w organizacji

• zniesiono sankcje rozwiązania spółki w razie stwierdzenia braków wynikłych z naruszenia przepisów prawa

b) W zakresie praw i obowiązków akcjonariuszy

• dopuszczono na okres nie dłuższy niż pięć lat możliwość zawarcia umowy ograniczającej rozporządzanie akcją lub częścią ułamkową akcji

• uregulowano użytkowanie i zastaw akcji

• zakazano udzielania przez spółkę pożyczek, zabezpieczeń i innych świadczeń w celu ułatwienia nabycia akcji

• wprowadzono możliwość wypłat zaliczkowej dywidendy

• wprowadzono akcje `nieme'

• określono bliżej uprawnienia osobiste akcjonariusza

• uregulowano dokładniej unieważnienie i wymianę akcji

• dostosowano umorzenie akcji do wymagań prawa Unii Europejskiej

• bardziej szczegółowo rozwinięto regulację dotycząca nabycia i obejmowania akcji własnych spółki

• ograniczono do 2 głosów akcje uprzywilejowane co do głosu

c) W zakresie organów spółki

• sprecyzowano pojęcie `mandatu' i `kadencji'

• przyznano prawo uczestniczenia w zwyczajnym walnym zgromadzeniu członkom organów spółki, których mandaty wygasły przed dniem walnego zgromadzenia spółki

• sprecyzowano obowiązek ujawniania danych o spółce w listach i pismach handlowych

• określono przesłanki przyznania wynagrodzenia z zysku członkom zarządu i rady nadzorczej

• zniesiono komisję rewizyjną

• wprowadzono do ustawowych kompetencji rady nadzorczej powoływanie i odwoływanie członków zarządu; przepis ten ma jednak charakter dyspozytywny

• określono procedurę zwoływania i podejmowania uchwał przez radę nadzorczą

• wprowadzono możliwość odwołania się zarządu do walnego zgromadzenia, jeśli rada nadzorcza nie zgodzi się na dokonanie przez zarząd danej czynności

• wprowadzono możliwość statutowej regulacji, że w przypadku równości głosów w zarządzie wieloosobowym decyduje głos prezesa zarządu

• przyjęto zasadę, że prawo głosu przysługuje od dnia pełnego pokrycia akcji, jednakże regulujący te zasadę art. 411 ma charakter dyspozytywny

• stworzono możliwość przekształcenia spółki akcyjnej w spółkę z o.o. przez uregulowanie przymusowego wykupu akcji w razie istotnej zmiany przedmiotu działalności przedsiębiorstwa lub gdy jeden do pięciu akcjonariuszy, reprezentujących nie mniej niż 90% kapitału zakładowego, zamierza wykupić akcje, które reprezentują mniej niż 5% kapitału zakładowego spółki

• wprowadzono ograniczenia prawa zaskarżenia uchwał walnego zgromadzenia

• wprowadzono powództwo o ustalenie nieważności uchwały walnego zgromadzenia, w przypadku sprzeczności uchwały z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa

d) W zakresie zmiany statutu i podwyższenia kapitału zakładowego

• wprowadzono obok zwykłego podwyższenia kapitału zakładowego, podwyższenie kapitału zakładowego ze środków spółki

• wprowadzono instytucję docelowego kapitału zakładowego oraz warunkowego podwyższenia kapitału zakładowego

• określono bliżej pojęcie obniżenia kapitału zakładowego i przyjęto, że w razie umorzenia akcji w trybie art. 359 oraz w trybie art. 363 k.s.h., uchwałę walnego zgromadzenia zastępuje uchwała zarządu w formie aktu notarialnego

50. Podobieństwa i różnice w uregulowaniu funkcjonowania spółki z o.o. w Kodeksie handlowym i Kodeksie spółek handlowych.

Regulacja spółki z o.o. w k.s.h. nie odbiega znacząco od regulacji w kodeksie handlowym. Są jednak pewne odmienności:

• z chwilą sporządzenia aktu założycielskkiego spółki z o.o. do momentu jej rejestracji spółka ta funkcjonuje jako 'spółka z o.o. w organizacji'. Spółkę tę reprezentuje zarząd albo pełnomocnik powołany jednomyślną uchwałą wspólników. Za jej zobowiązania odpowiadają spółka i osoby, które działały w jej imieniu. Wspólnik odpowiada solidarnie ze spólką za jej zobowiązania do wartości wniesionego wkładu, określonego w akcie założycielskim. Odpowiedzialność ta ustaje z chwilą zatwierdzenia czynności dokonanych w spółce z o.o. w organizacji przez zgromadzenie wspólników

• spółka z o.o. może być obecnie tworzona w każdym celu prawnie dozwolonym, a nie tylko - jak dotychczas - w celu gospodarczym.

• minimum kapitału zakładowego wynosi obecnie w spółce z o.o. 50 000 PLN zaś minimalna wartość nominalna udziału wynosi 500 PLN

• w k.s.h. przyjęto zasadę swobodnego dostępu zagranicznych spółek z o.o. przez stworzenie na terytorium RP ich oddziałów i ptrzedstawicielstw

• w k.s.h. uściślono tworzenie i funkcjonowanie jednoosobowych spółek z o.o. Pod tym względem obecna regulacja uwzględnia postanowienia 12. dyrektywy nr. 89/667 z 21.12.1989 i ogranicza ewenutalne możliwości nadużyć związanych z tą formą spółki. Przyjęto mianowicie, że oświadczenie woli jedynego wspólnika składane spółce wymaga formy pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym, chyba że ustawa zastrzega inną formę szczególną. Wtedy zaś, gdy jedyny wspólnik jest zarazem jedynym zarządcą spółki, czynności prawne między tym wspólnikiem a spółką wymagają formy aktu notarialnego. Po dokonaniu takiej czynności notariusz przesyła do sądu odpis aktu notarialnego

• Zgodnie z art. 171 k.s.h. po zarejestrowaniu spółki zarząd powinien w terminie 2 tygodni, złożyć we właściwym urzędzie skarbowym poświadczony przez siebie odpis umowy spółki ze wskazaniem sądu, w którym spółka została zarejestrowana, oraz daty i numeru rejestracji. Odpada więc obecnie wymóg przewidziany w art. 170 k.h., powiadomienia o zarejestrowaniu spółki ministra gospodarki lub innego właściwego ministra resortowego

• Dla zbycia udziału, jego części, lub ułamkowej części udziału oraz zastawienia udziału wymagana jest forma pisemna z podpisami notarialnie poświadczonymi

• W przeciwieństwie do kodeksu handlowego, k.s.h. wyrażnie reguluje kwestię wielkości zysku do podziału w stosunku do wielkości zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonego o ewentualne rezerwy z okresu lat ubiegłych. Wprowadza też wyraźne postanowienie, że uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym przysługiwały udziały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku i ustala, że tak zwany `dzień dywidendy' nie może być wyznaczony później niż w 2 miesiące od dnia powzięcia uchwały o podziale zysku. W art. 194 k.s.h. wyraźnie określono zasady wypłacania zaliczek na poczet dywidendy.

• Podobnie jak w k.h. przyjęto zasadę, że udział mioże być umorzony tylko wówczas, gdy akt założycielski to przewiduje. W przeciwieństwie jednak do dotychczasowej regulacji umorzenie udziału znacznie rozwinięto, w szczególności w regulacji kodeksowej zostało przwidziane tzw. Umorzenie dobrowolne i przymusowe;

• W art. 202 k.s.h. przyjęto jednoznacznie, że mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe spółki za 1. pełny rok obrotowy pełnienia tej funkcji. W razie powołania członka zarządu na okres dłuższy niż rok jego mandat wygasa z dniem odbycia zgromadzenia, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok pełnienia tej funkcji, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Jeżeli akt założycielski przewiduje, że członków zarządu powołuje się na okres wspólnej kadencji, mandat członka zarządu powołanego przed upływem danej kadencji zarządu wygasa równocześnie z wygaśnięciem mandatów pozostałych członków zarządu, chyba że akt założycielski stanowi inaczej. Mandat członka zarządu wygasa również w skutek śmierci, rezygnacji albo odwołania ze składu zarządu

• W porównaniu z dotychczasowym stanem prawnym w k.s.h. poszerzono krąg podmiotów (o osoby z którymi członek zarządu ` jest powiązany osobiście'), których sprzeczność interesów z interesami spółki powoduje powinność członka zarządu wstrzymania się od udziału w rozstrzyganiu spraw ich dotyczących

• Kodeks spółek handlowych (art. 211) poszerza zakaz konkurencji o udział w innej spółce kapitałowej, w której członek zarządu ma 10% udziałów lub akcji albo prawo powoływania 1 członka zarządu

• W k.s.h. przewidziano obowiązkowe ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeśli kapitał zakładowy spólki z o.o. przewyższa kwotę 500 000 PLN, a wspólników jest więcej niż 25

• Uchwały zgromadzenia wspólników (wspólnika w spółce jednoosobowej) wymagają nie tylko zbycie przedsiębiorstwa oraz nabycie i zbycie nieruchomości, ale także zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa albo nabycie lub zbycie udziałów w nieruchomości. Uprzedniej uchwały wspólników wymaga również rozporządzenie prawem lub zaciągnięcie zobowiązania o wysokości przewyższającej dwukrotnie wysokość kapitału zakładowego

Art. 252 k.s.h. wprowadza uprawnienie wspólnika do wytoczenia powództwa o ustalenie nieważności uchwały, wspólników sprzecznej z ustawą, nie zaś jak dotąd, uprawnienie do zaskarżenia takiej uchwały.

1

---