 | Pobierz cały dokument terapia.alalii.sensorycznej.logopedia.doc Rozmiar 402 KB |
Artykuł ukazał się w: Diagnoza i terapia dzieci z zaburzeniami rozwoju mowy, red. Barbara Cyl, Katowice 2011, Regionalny Ośrodek Metodyczno-Edukacyjny Metis w Katowicach
Elżbieta Bogacz
Ośrodek Adaptacyjno-Rehabilitacyjny w Gliwicach
Jolanta Panasiuk
Zakład Logopedii i Językoznawstwa Stosowanego
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Jedyną barierą hamującą stosowanie zdolności własnego umysłu
jest brak wiedzy, jak do nich dotrzeć
Terapia alalii sensorycznej - strategie i procedury logopedyczne
Mechanizm zaburzeń czynności mowy w alalii sensorycznej
Jednym z podstawowych czynników warunkujących zdolność nabywania języka w ontogenezie jest rozwój funkcji analizatora słuchowego. Percepcja słuchowa kształtuje się na bazie słuchu fizycznego, który umożliwia odbieranie wrażeń słuchowych i jest podstawą rozwoju pozostałych sprawności słuchowych:
słuchu prozodycznego, który umożliwia rozpoznawanie suprasegmentalnych właściwości mowy - ten kształtuje się na bazie słuchu muzycznego, warunkującego różnicowanie wysokości tonów;
słuchu mownego (fonematycznego), który warunkuje prawidłowe różnicowanie głosek danego języka, czyli umiejętność dokonywania analizy i syntezy elementów zawierających cechy dystynktywne i delimitacyjne [Styczek 1980].
Ponadto, kształtują się też inne funkcje słuchowe, decydujące o rozwoju procesów poznawczych człowieka - w tym mowy, ale również emocjonalnych i wykonawczych, należą doń m.in.: wrażliwość na bodźce akustyczne, ukierunkowywanie uwagi na dźwięki, zdolność zapamiętywania zjawisk dźwiękowych, wyodrębnianie, identyfikowanie i różnicowanie dźwięków, selekcja bodźców akustycznych, analiza i synteza dźwięków, uczenie się ze słuchu itd. [Kurkowski 2002]. U dzieci zdrowych funkcje słuchowe osiągają wysoką sprawność pod koniec wieku przedszkolnego.
Jeśli u dziecka w okresie prelingwalnym nastąpi uszkodzenie tych struktur kory mózgowej, które odpowiadają za funkcje analizatora słuchowego (a są to przede wszystkim płaty skroniowe), następują zaburzenia mowy określane w logopedii jako alalia sensoryczna [Panasiuk 2008]. Zdolność do nabywania języka jest bowiem nierozłącznie związana z rozwojem percepcji słuchowej, wiadomo o tym od lat 80-tych XIX wieku.
W wielu koncepcjach ontogenezy mowy podkreśla się, że właśnie sfera audytywna jest warunkiem rozwoju płaszczyzny artykulacyjnej, teoria F. H. Allporta [1945] w ten właśnie sposób ujmuje rozwój nawyków językowych dziecka, wyodrębniając cztery etapy tego procesu:
 | Pobierz cały dokument terapia.alalii.sensorycznej.logopedia.doc rozmiar 402 KB |