2.Socjoszpieg

Jestem socjologiem. Szpiegiem w służbie Nauki.

Blog > Komentarze do wpisu « Gdy człowiekowi wszystko się ... My - Oni - Obcy. » Kim jest socjolog? Pamiętam, jak obwieszczałam rodzinie i znajomym, że oto rozpoczynam studiowanie socjologii. Najczęstszą reakcją były okrągłe ze zdziwienia oczy. Część zastanawiała się, co to u diabła jest ta socjologia; cześć martwiła się, co ja też po tej socjologii będę robić. Jedyne zajęcie, jakie przychodziło im do głowy, to `gadająca głowa' w serwisach informacyjnych, komentująca z miną mędrca ostatnie wydarzenia. No, ale jak wiadomo liczba etatów `gadających głów' jest ograniczona i dostać taki jeden jest ciężko. Tak więc moja przyszłość jawiła się wszystkim w czarnych barwach. Nie stała mi się krzywda, nie jest tak źle - pracuję na uczelni, piszę doktorat i umacniam swoją pozycję w elitach tego narodu :-) Po skończeniu przeze mnie studiów i uzyskaniu formalnego socjologicznego wykształcenia, dziwne pytania wcale się nie skończyły. Teraz najpopularniejsze to `kim jest socjolog'? Jakoś wizja `gadającej głowy', ewentualnie sprytnego manipulatora z ośrodka badań społecznych, przestała wystarczać. Odpowiadam na takie pytanie trochę przewrotnie, odwołując się nie do pełnionych przez socjologa ról, ale jego cech osobowościowych. Bo dla mnie socjolog nie jest zawodem, w firmach nie ma stanowiska o takiej nazwie. Ten, kto skończył studia socjologiczne może robić bardzo wiele rzeczy, pracować w rozmaitych branżach - nie tylko edukacja i badania społeczne - trzeba tylko umieć dostrzec szansę dla siebie. Tak więc kim dla mnie jest socjolog? Socjolog to osoba, która: - jak dziecko wciąż dziwi się światu i pyta `dlaczego'? - nie przyjmuje niczego na zasadzie `bo tak to już po prostu jest'. - nie zadowala się oczywistym. - ma w sobie wrodzoną nieufność do tego, co widać na pierwszy rzut oka. - patrzy na ludzi i widzi jednostki, grupy społeczne, procesy, mechanizmy i zależności. - ciekawa jest tego, co ją otacza, innych ludzi. - nie boi się innych ludzi, nie boi się rozmów z nimi. - nie boi się zadawania dziwnych pytań i nie uznaje czegoś takiego, jak `głupie odpowiedzi'. A nade wszystko socjolog to ktoś, kto ma wyobraźnię socjologiczną, czyli - jak pisał Piotr Sztompka - „umiejętność wiązania wszystkiego, co się dzieje w społeczeństwie, z warunkami strukturalnymi, kulturalnymi i historycznymi oraz podmiotowymi działaniami ludzi”. Czyli dla socjologa nie jest obcą historia, ekonomia, politologia, psychologia, kulturoznawstwo, filozofia, językoznawstwo, antropologia, a nawet biologia, geografia i matematyka. Socjolog - człowiek wszechstronnie wykształcony po prostu :-)

Socjologia

[edytuj]

Z Wikipedii

Skocz do: nawigacji, szukaj

Portal:
Socjologia

3.Socjologia - nauka badająca w systematyczny sposób funkcjonowanie i zmianę społeczeństwa. Socjologowie badają społeczne reguły, procesy i struktury, które łączą i dzielą ludzi, tworzą lub są przejawem więzi między ludźmi, a także proces ich zmian. Socjologowie badają zarówno jednostki uwikłane w grupy społeczne, jak i międzyludzkie relacje (np. rodzinę, wspólnoty, stowarzyszenia, zrzeszenia itp.). Relacje międzyludzkie ujęte w społecznej dynamice mogą ludzi łączyć tworząc grupy społeczne, instytucje czy całe społeczeństwa, lub dzielić przez społeczne podziały.

Już w starożytności istniała na wysokim poziomie ogólnie pojęta myśl społeczna. Zaś socjologia jako nauka o społeczeństwie miała trzech ojców. Pierwszym (w europejskim kręgu kulturowym) był Platon, następnie J.B. Vicco oraz, tak powszechnie wymieniany za jedynego, A. Comte. Przedmiotem badań nauki o społeczeństwie jest grupa społeczna ujęta w kategoriach stanu i zmiany. Socjologowie badają jednostki o tyle o ile są one w jakiś wewnętrznych relacjach między sobą. Jednostka jako indywiduum nie jest przedmiotem badań socjologii, a zajmuje się nią nauka zwana psychologią.

Pod koniec XIX wieku następowały gwałtowne przemiany w łonie europejskich społeczeństw pre-industrialnych. Doprowadziły do powstania społeczeństwa industrialnego. Obecnie mówi się o początkach ery społeczeństw post-industrialnych.

Przedmiotem badań socjologii są również nowoczesność i społeczeństwo przemysłowe.

Spis treści [ukryj] 1 Definicje socjologii 1.1 Historia socjologii 1.2 Socjologia a inne dziedziny wiedzy 1.3 Subdyscypliny 2 Zobacz też 3 Literatura:

Definicje socjologii [edytuj]

Jan Szczepański tak definiuje pojęcie socjologii: „socjologia poszukuje praw zjawisk zachodzących między ludźmi, zajmuje się badaniem struktur, czyli wzajemnego przyporządkowania sobie ludzi w zbiorowościach”.

Ludwik Gumplowicz pojmuje ją następująco: „socjologia to nauka o grupach społecznych”.

Georg Simmel pisze o socjologii, jako „nauce o stale powtarzających się formach życia społecznego”.

Według Zygmunta Baumana „socjologia to zazwyczaj spoglądanie na ludzkie czynności, jak na fragmenty większych całości. Owymi całościami są nieprzypadkowe grupy ludzi, które są powiązane siecią wzajemnych zależności”.

Piotr Sztompka wyjaśnia w jednej ze swoich książek, że „socjologia zrodziła się, jako naukowe badanie historii”.

Zdaniem E. Durkheima i uczniów jego szkoły, socjologia jest nauką o faktach społecznych. Faktem społecznym jest wszelki sposób działania, zdolny do wywierania na jednostkę przymusu zewnętrznego. Może to być np. moralność, prawo, moda...

Georg Lunberg definiuje socjologię jako naukę o "przewidywanych sekwencjach zachowań ludzkich w sytuacjach dostatecznie sprecyzowanych". Z kolei Robert Merton traktuje socjologię jako naukę o systemie wzajemnie powiązanych ze sobą elementów (klasy, warstwy, organizacje, grupy)".

Historia socjologii [edytuj]

Termin "socjologia" (od łac. socius - zbiorowość, społeczeństwo i gr. logos mądrość, wiedza) wprowadził w 1837 r. Auguste Comte. Jako samodzielna dyscyplina naukowa socjologia wyodrębniła się pod koniec XIX wieku: pierwszy wydział socjologii powstał w 1892 r. na Uniwersytecie w Chicago, trzy lata później ustanowiono pierwszą europejską katedrę socjologii, na Uniwersytecie w Bordeaux. W Polsce pierwsza katedra socjologii powstała na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego w 1919 r. (kierował nią Leon Petrażycki). Rok później, z inicjatywy Floriana Znanieckiego, uruchomiono Katedrę Socjologii i Filozofii Kultury na Uniwersytecie Poznańskim, wtedy też socjologia zaistniała w Polsce jako samodzielny kierunek studiów.

Socjologia to nauka badająca w systematyczny sposób funkcjonowanie i zmianę społeczeństwa. Socjologowie poszukują społecznych reguł i badają je oraz procesy i struktury, które łączą i dzielą ludzi, tworzą lub są przejawem więzi między ludźmi, a także proces ich zmian. Socjologowie badają zarówno jednostki, jak i relacje między ludźmi (np. podziały społeczne), grupy społeczne, instytucje czy całe społeczeństwa. Narodziny socjologii wiążą się z zachodzącymi w XIX wieku gwałtownymi zmianami społecznymi, stąd wielu teoretyków uważa, że głównym przedmiotem badań socjologii jest nowoczesność i społeczeństwo przemysłowe.

Socjologia a inne dziedziny wiedzy [edytuj]

Określenie precyzyjnych granic między socjologią a wyspecjalizowanymi naukami społecznymi takimi jak ekonomia czy nauki polityczne nie jest łatwe. Zdaniem części socjologów, tym co wyróżnia socjologię jest holistyczne podejście do analizy zjawisk społecznych. Trudne jest też odróżnienie socjologii od starszych dyscyplin naukowych jak historia czy filozofia, które często poszukiwały odpowiedzi na pytania podobne do tych, które stawia socjologia. Istnieją też młodsze od socjologii, pokrewne dziedziny wiedzy: antropologia i socjobiologia.

Socjologowie posługują się zróżnicowanymi metodami i technikami badań, zarówno o charakterze ilościowym, jak i jakościowym. Na przełomie XIX i XX wieku udało się przezwyciężyć pozytywistyczną i naturalistyczną wizję uprawiania socjologii, postulującą naśladowanie metod nauk przyrodniczych w badaniu zjawisk społecznych, w czym duże zasługi miał Max Weber - twórca tzw. socjologii rozumiejącej i Florian Znaniecki - autor koncepcji współczynnika humanistycznego. Odtąd socjologia jest traktowana jako jedna z nauk humanistycznych, chociaż spór o sposób uprawiania socjologii jako nauki trwa w zasadzie do dnia dzisiejszego.

Subdyscypliny [edytuj]

Zdefiniowanie socjologii jako nauki utrudnia także to, że brak jest jednej zintegrowanej teorii socjologicznej; jest ona nauką wieloparadygmatyczną - składa się ona z konkurujących ze sobą tradycji i szkół myślenia, z których najważniejsze to funkcjonalizm, teoria konfliktu, teoria wymiany, szkoła chicagowska, fenomenologia (socjologia), teoria ewolucyjna, strukturalizm, etnometodologia, teoria krytyczna i symboliczny interakcjonizm.

W programach studiów socjologicznych często spotyka się podział dziedzin socjologii ze względu na skalę zjawisk społecznych. Wyróżnia się wtedy:

• makrosocjologię (socjologię dużych struktur społecznych), która bada zjawiska społeczne dużej skali (np. dotyczące państw, ponadpaństwowe, globalne, dotyczące ras, klas społecznych czy warstw społecznych itp.)oraz

• mikrosocjologię (socjologię małych struktur społecznych), która bada zjawiska społeczne małej skali (np. interakcje międzyludzkie czy małe grupy społeczne). Pole badawcze mikrosocjologii pokrywa się najczęściej z polem badawczym psychologii społecznej

Ze względu na orientację badawczą można wyodrębnić:

• socjologię fenomenologiczną

• socjologię historyczną

• socjologię krytyczną

• socjologię matematyczną

Najważniejszym podziałem jest podział na specjalizacje. Część z nich uzyskała dużą autonomię w ramach socjologii. W Polskim Towarzystwie Socjologicznym mają swoje sekcje następujące specjalizacje:

• antropologia społeczna,

• historia socjologii,

• praca socjalna,

• socjologia dewiacji i kontroli społecznej,

• socjologia medycyny,

• socjologia miasta,

• socjologia nauki,

• socjologia prawa,

• socjologia religii,

• socjologia wsi i rolnictwa,

• socjotechnika.

• 4.

Socjologia ogólna a socjologie szczegółowe

dnia styczeń 29 2007 23:38:24

Socjologia ogólna a socjologie szczegółowe Socjologowie dokonują podziału i klasyfikacji ogółu zjawisk i procesów zachodzących w życiu społecznym i na tej podstawie dokonują systematyzacji swoich badań i konstrukcji teoretycznych. Działy badań: - badające instytucje społeczne - różne typy zbiorowości i grup ludzkich - procesy społeczne Te działy socjologii n-wa się socjologią szczegółową. Ich zadaniem jest systematyczny opis poszczególnych dziedzin i wyjaśnianie zachodzących w nim zjawisk. Natomiast socjologia ogólna na podst. materiałów, uogólnień, prawidłowości ustalonych w badaniach szczegółowych tworzy teorie obejmujące zespoły zjawisk występujących w społ. Jej zadaniem jest też ustalanie pojęć. Dwie teorie o powszechnym zasięgu: - struktur społ. - rozwoju (zmian i regresji)

10.Społeczeństwo to podstawowe pojęcie socjologiczne, jednakże niejednoznacznie definiowane. Terminem tym tradycyjnie ujmuje się dużą zbiorowość społeczną, zamieszkującą dane terytorium, posiadające wspólną kulturę, wspólną tożsamość oraz sieć wzajemnych stosunków społecznych. Społeczeństwo ponadto posiada własne instytucje pozwalające mu na funkcjonowanie oraz formę organizacyjną w postaci państwa, plemienia czy narodu.

Termin ten jednak w mowie potocznej często stosuje się dość swobodnie określając różne kategorie czy warstwy społeczne np. "społeczeństwo górników", "społeczeństwo nauczycieli". Używa się też go na określenie całej żyjącej ludzkości, wówczas używa się określenia społeczeństwo globalne.

Typologia społeczeństw [edytuj]

Ze względu na duże różnice pomiędzy współczesnymi i historycznymi społeczeństwami wyróżnia się ze względu na stopień rozwoju społeczeństwa:

• tradycyjne

• przemysłowe

• poprzemysłowe.

W przypadku społeczeństw tradycyjnych, terminem tym określa się formy społeczeństw przedindustrialnych i wyróżnia się różne formy ich rozwoju:

• społeczeństwo zbieracko-myśliwskie

• społeczeństwo rolnicze

Karol Marks wyróżniał dla tego okresu trzy następujące po sobie formacje społeczne: formację wspólnoty pierwotnej, formację niewolniczą (formacja antyczna i azjatycka) oraz formację feudalną.

W okresie formowania się społeczeństw przemysłowych powstawały takie jego określenia jak:

• społeczeństwo masowe

• społeczeństwo obywatelskie

• społeczeństwo otwarte

• społeczeństwo nowoczesne i ponowoczesne

W przypadku społeczeństwa poprzemysłowego, które powstawać zaczęło w drugiej połowie XX wieku, używa się też alternatywnych pojęć

• globalna wioska

• społeczeństwo informacyjne

• społeczeństwo ryzyka

• społeczeństwo sieciowe.

Bibliografia

12.WYKŁAD 2

KULTURA W UJĘCIU SOCJOLOGICZNYM 

PROBLEMATYKA:

1. Różnorodność sposobów życia - pluralizm kulturowy.

2. Pojęcie kultury.

3. Obszary regulacji kulturowej - kultura normatywna, kultura idealna.

4. Anatomia kultury: rys kulturowy, kompleksy kulturowe, konfiguracje kulturowe, subkultura, kontrkultura.

5. Uniwersalia kulturowe.

6. Tradycja kulturowa.

7. System aksjo-normatywny: normy i wartości.

8. Siła regulacji.

9. Podwójna relatywizacja.

10. Kompleksy reguł: procedury, instytucje, role.

11. Podsystemy aksjo-normatywne: zwyczaj, moralność, prawo.

12. Spoistość i konfliktowość systemu aksjo-normatywnego

13. Stosowanie się do reguł: konformizm i dewiacja.

 
 

1. PLURALIZM KULTUROWY (definicja): artclipy

 

2. POJĘCIE KULTURY. Amerykański socjolog Robert Bierstedt: ,,kultura to wszystko co ludzie czynią, myślą i posiadają jako członkowie społeczności''.

Kultura grupowa

Kultury ponadnarodowe (definicja)

Presje krzyżujące się: ,,równoczesny nacisk rozmaitych nakładających się na siebie i niezgodnych w swoich treściach kultur, w których obrębie żyje jednostka''

Tożsamość kulturowa (definicja)

Dysonans kulturowy (definicja)

Konflikt kultur (definicja)

Konflikt pokoleń: odmiana konfliktu kulturowego nasilająca się w okresach szybkich zmian kulturowych, gdy pokolenie młodsze internalizuje nowe wzory kulturowe odmienne od wzorów typowych dla pokolenia starszego. 

3. OBSZARY REGULACJI KULTUROWEJ:

Kultura normatywna (definicja)

Kultura idealna (definicja)

Kultura materialna (definicja) 

4. ANATOMIA KULTURY:

Rys kulturowy (definicja)

Kompleks kulturowy (definicja)

Konfiguracja kulturowa (definicja)

Niekompetencja kulturowa (definicja)

Trzon kultury (definicja)

Subkultura (definicja)

Kontrkultura (definicja) 

5. UNIWERSALIA KULTUROWE (definicja):

Partykularyzmy kulturowe: wyjątkowe ,,egzotyczne'' sposoby życia, ograniczone początkowo tylko do jednej, konkretnej kultury.

Imperializm kulturowy (definicja)

Etnocentryzm (definicja)

Relatywizm kulturowy (definicja) 

6. TRADYCJA KULTUROWA (definicja):

SOCJALIZACJA: całokształt procesów, w toku których jednostka przejmuje zastaną kulturę i czyni ją swoją własną.

AKULTURACJA: przejmowanie treści kulturowych odmiennych od tych, jakie jednostka nabyła wcześniej. 

7. SYSTEM AKSJO-NORMATYWNY (definicja): normy i wartości

Segmenty kultury: MYŚLOWY - MATERIALNY - DZIAŁANIOWY

NORMY KULTUROWE: takie reguły, których przedmiotem są właściwe, oczekiwane, obarczone powinnością sposoby czy metody działania, a więc środki dostosowane do osiągnięcia celu.

WARTOŚCI KULTUROWE: takie reguły, których przedmiotem są pożądane, godne, słuszne cele działań. 

8. SIŁA REGULACJI

IMPERATYWY KULTUROWE (definicja)

PRZYZWOLENIA: reguły dopuszczające, ale nie zalecające ani nie wymagające pewnego sposobu postępowania czy realizacji pewnego celu.

PREFERENCJE: reguły opisujące wzorcowe, heroiczne ideały postępowania, których jednak trudno wymagać od wszystkich

SANKCJE SPOŁECZNE: reakcje społeczne - karzące lub nagradzające - na działania regulowane normatywnie, czyli takie, z którymi związane są określone oczekiwania społeczne

PREWENCJA OGÓLNA: odstraszający wobec potencjalnych przestępców efekt publicznie wykonanej lub anonsowanej kary 

9. PODWÓJNA RELATYWIZACJA

RELATYWIZACJA PERSONALNA REGUŁY: określenie, kogo reguła dotyczy, przez wskazanie pozycji (ról) osób jej podlegających

RELATYWIZACJA SYTUACYJNA REGUŁY: określenie, często sformułowane implicite, w jakich sytuacjach reguła obowiązuje, a jakie wyłączają jej stosowalność 

10 KOMPLEKSY REGUŁ: PROCEDURY, INSTYTUCJE ROLE

PROCEDURY: wiązki norm i wartości, regulujące typowe sposoby osiągania danych celów

INSTYTUCJA: zbiór reguł związany z okreslonym kontekstem społecznym, realizujący podobne, istotne społecznie funkcje

REGUŁY PARTYKULARNE: takie, które są realizowane tylko w jednym kontekście społecznym, występują w ramach jednej tylko instytucji

REGUŁY UNIWERSALNE (międzyinstytucjonalne): takie, które znajdują zastosowanie w wielu kontekstach społecznych, wchodzą w zakres wielu instytucji

ROLA SPOŁECZNA: zbiór norm i wartości związanych z określoną pozycją społeczną, przepisany dla tej pozycji i  wymagany od każdego, kto pozycję tę zajmuje

11.PODSYSTEMY AKSJO-NORMATYWNE: ZWYCZAJ, MORALNOŚĆ, PRAWO:

ZWYCZAJE: reguły o charakterze konwencjonalnym, w zasadzie obojętne dla dobra innych, spontanicznie wytwarzające się w zbiorowości, dotyczące codziennego przebiegu życia społecznego i stosunkowo słabo sankcjonowane

MORALNOŚĆ: zbiór norm i wartości, których naruszenie jest mocno piętnowane przez zbiorowość, ponieważ dotyczą zasadniczych i uniwersalnych problemów pojawiających się w stosunkach międzyludzkich, których rozwiązanie nie jest obojętne dla dobra partnerów

PRAWO: system norm i wartości stanowionych i skodyfikowanych, na których straży stoją specjalne instytucje dysponujące przymusem państwowym 

12. SPOISTOŚĆ I KONFLIKTOWOŚĆ SYSTEMU AKSJO-NORMATYWNEGO

ANOMIA: stan chaosu wśród norm i wartości, zanik jednoznacznych drogowskazów postępowania

KONFLIKT RÓL: rozbieżność oczekiwań społecznych związanych z rozmaitymi pozycjami społecznymi (statusami) zajmowanymi równocześnie przez jednostkę

KONFLIKT W OBRĘBIE JEDNEJ ROLI (między segmentami roli)

AMBIWALENCJA NORMY: rozbieżność oczekiwań dyktowanych przez pojedynczą normę

ANTYNOMIA NORMATYWNA: odmienna, a nawet przeciwstawna regulacja tej samej kwestii przez różne podsystemy normatywne (np. prawo inaczej niż moralność) lub przez różne normy w ramach tego samego podsystemu

DYSONANS KULTUROWY 

KULTURA REALNEGO SOCJALIZMU - KULTURA DEMOKRATYCZNA                               

                              I RYNKOWA

KOLEKTYWIZM                   - INDYWIDUALIZM

EGALITARYZM                   - MERYTOKRACJA

PRZECIĘTNOŚĆ                  - SUKCES

PEWNOŚĆ I BEZPIECZEŃSTWO      - RYZYKO

LOS                           - SPRAWSTWO

OPIEKUŃCZOŚĆ                  - ŻYCIE NA WŁASNY

                               RACHUNEK

OBWINIANIE SYSTEMU            - WŁASNA

                               ODPOWIEDZIALNOŚĆ

PASYWNA PRYWATNOŚĆ            - UCZESTNICTWO

                                PUBLICZNE

ZANURZENIE W PRZESZŁOŚCI      - ORIENTACJA KU

                                PRZYSZŁOŚCI 

13. STOSOWANIE SIĘ DO REGUŁ: KONFORMIZM I DEWIACJA

KONFORMIZM: sytuacja, gdy ludzie postępują zgodnie z regułami, które ich dotyczą, to znaczy odnoszą się do ich pozycji społecznej, do sytuacji w jakiej działają i nie są wyłączone przez jakieś okoliczności szczególne 

ZACHOWANIA DEWIACYJNE:

INNOWACJA: akceptacja celów dyktowanych przez rozpowszechnione wartości, ale szukanie dla ich realizacji nowych sposobów, różnych od normatywnie przepisanych. Jest to cząstkowe zastosowanie się do wskazanej w kulturze procedury: tylko do zawartych w niej wartości, a odrzucenie norm

RYTUALIZM: kurczowe trzymanie się pewnych tradycyjnych sposobów postępowania, a więc gorliwe przestrzeganie norm, przy zupełnym abstrahowaniu od celów, które miały być w ten sposób realizowane, czyli z ignorowaniem odpowiednich wartości

REZYGNACJA: odrzucenie przez jednostkę całej przepisanej w kulturze procedury, zarówno zawartych w niej norm, jak i wartości

BUNT: odrzucenie obowiązujących procedur, z całym bagażem norm i wartości, ale zarazem zaproponowanie procedur alternatywnych: nowych sposobów życia realizujących nowe normy i nowe wartości

NONKONFORMIZM: dewiacja demonstrowana publicznie w proteście przeciwko obowiązującym normom czy wartościom 

OBLICZA KONFORMIZMU:

LEGALIZM: literalne i skrupulatne przestrzeganie reguł bez względu na ich treść, zgodnie z przekonaniem, że należy zawsze stosować się do obowiązujących zasad

NEGATYWIZM (kontraformizm): bezrefleksyjny stosunek do reguły, abstrahujący od jej treści, a odrzucający ją tylko z uwagi na źródło, z którego reguła pochodzi

OPORTUNIZM: przestrzeganie reguły mimo jej nieuznawania i przekonania o jej niesłuszności

14.Struktura społeczna w socjologii jest to układ wzajemnie powiązanych elementów składowych społeczeństwa np. ról społecznych czy pozycji, między którymi zachodzą mniej lub bardziej dynamiczne procesy oraz występuje hierarchia społeczna. Jest to też układ stosunków społecznych pomiędzy poszczególnymi osobami, kategoriami społecznymi lub organizacjami.


Pojęcie struktury w socjologii zaczerpnięte zostało z biologii przez Herberta Spencera, który porównywał społeczeństwo do organizmu (zwierzęcego).

Czynniki kształtujące strukturę społeczną [edytuj]

• poziom rozwoju ekonomicznego

• społeczny podział pracy

• zasoby siły roboczej

• stosunki własnościowe

• proporcje między sektorami gospodarki

Mikro i makro struktura [edytuj]

Wyróżnia się makro i mikrostrukturę społeczną.

• Mikrostrukturę tworzą relacje w obrębie małych grup społecznych, np. wspólnot rodzinnych, społeczności lokalnych, kręgów rówieśniczych i towarzyskich

• Makrostrukturę tworzą duże grupy i relacje między warstwami, klasami, grupami społeczno - zawodowymi.

Osobny poziom analizy struktury społecznej, na którym istnieją społeczności lokalne czy duże organizacje (grupy wtórne) jest to poziom mezosocjologiczny.

14.Koncepcje struktury społecznej [edytuj]

Wyróżnia się kilka koncepcji dotyczących struktury społecznej:

Teoria funkcjonalno - strukturalna [edytuj]

Jej zwolennicy (między innymi Auguste Comte i Herbert Spencer) uważali, że społeczeństwo jest całością składającą się z wzajemnie zależnych elementów, dzięki czemu możliwe jest funkcjonowanie i rozwój całej zbiorowości. Wszystkie wchodzące w jej skład części są równie ważne i tworzą niepodzielną całość.

W ujęciu Alfreda Radcliffe-Browne'a struktura społeczna jest siecią złożonych stosunków międzyludzkich. W jego ujęciu struktura społeczna jest układem pozycji, natomiast organizacja jest układem ról społecznych.

Koncepcja konfliktowa [edytuj]

Jej pomysłodawcą teoretycznym był Thomas Hobbes, do jej zwolenników należeli Karol Marks i jego następcy. Według nich społeczeństwo składa się z wzajemnie zwalczających się grup dążących do dominacji. Konflikt klasowy jest przy tym czynnikiem zmian społecznych. Państwo powstaje w drodze regulacji społecznych. Wtedy gdy społeczeństwo jest tak zróżnicowane, że prawa naturalne nie są wstanie rozwiązać tych różnic. Władza publiczna, która powstaje ma za zadanie chronić grupę posiadającą własność.

W ujęciu marksistowskim struktura społeczna ogranicza się do struktury klasowej, przy czym sama struktura społeczna wynika z relacji między pracą a kapitałem.

Koncepcja interakcyjna [edytuj]

Jej zwolennikiem był m.in. Herbert Blumer. Koncepcja ta odrzuca samo pojęcie struktury społecznej jako pewnego układu elementów tworzących całość. Ich zdaniem istotą życia społecznego są przede wszystkim interakcje(inaczej ciągła wymiana informacji), jakie zachodzą między ludźmi podejmującymi wspólne działanie. Ludzie wchodząc w interakcje wytwarzają relacje które nazywamy strukturą. Tak więc strukturę społeczną należałoby rozumieć jako pewien proces oraz układ porozumień i uzgodnień pomiędzy jednostkami. Następuje zróżnicowanie społeczne. Społeczeństwo opiera się na rodzinie i religii. Pojawia się sprawniejsza organizacja, która gwarantuje nowe możliwości.

Koncepcja strukturalistyczna [edytuj]

Claude Lévi-Strauss zakłada, że opisywane przez badaczy społeczeństw struktury to tylko modele(którego tak naprawdę nie ma) przydatne w analizie mechanizmów zachodzących w społeczeństwach, natomiast mechanizmy te kształtowane są poprzez struktury głębokie istniejące w ludzkich mózgach.

Koncepcja strukturacji [edytuj]

Wprowadzona przez Anthony'ego Giddensa zakłada, że rzeczywistość społeczna ma dualną naturę. Z jednej strony struktura jest układem reguł działania, ale także umożliwia zaistnienie działań społecznych, jest elementem dynamizującym działanie społeczne.

Ujęcie holistyczne [edytuj]

Struktura jest mechanizmem homestatycznym, utrzymującym się w równowadze dzięki temu, iż jednostki przypisywane są do ról pełnionych w społeczeństwie, przy czym o jej kształcie czy zmianie decydują zinstytucjonalizowane normy społeczne. W opozycyjnym ujęciu mikrospołecznym, podłożem kształtowania się struktury społecznej są mechanizmy psychologiczne indywidualnych jednostek, które kształtują ją dzięki własnej aktywności.

14.Schematy struktury społecznej [edytuj]

Funkcjonalny [edytuj]

W schemacie funkcjonalnym, struktura społeczna uznawana jest za system stosunków i wzajemnych zależności wynikających z podziału funkcji i wymiany usług. Jest wytworem integracyjnej teorii społeczeństwa (struktura społeczna jako zintegrowany system utrzymywany w harmonii dzięki stale trwającym procesom).

Na podstawie analizy funkcjonalnej Robert Merton wyróżnił 5 typów indywidualnego przystosowania:

1. konformizm - zapewnia równowagę w społeczeństwie, jest zorientowany na podstawowe wartości

2. innowacja - spowodowana intensywnym dążeniem jednostki do sukcesu, przyczynia się do rozwoju społeczeństwa

3. rytualizm - z obawy przed ostrą konkurencją jednostka odrzuca dążenie do szybkiego awansu, co prowadzi do rutynizacji życia

4. wycofanie - odrzucenie celów kulturowych i środków instytucjonalnych (jednostka pozostaje częścią społeczeństwa, ale jest w nim obcą osobą)

5. bunt - negacja celów i wartości wyznawanych w społeczeństwie, prowadzi do chęci przekształcania struktury społecznej, i która zmienia gwałtownie strukturę lecz nie koniecznie na dobre.

Dychotomiczny [edytuj]

Przyjmuje postać dwuczłonowego podziału biegunowego społeczeństwa na klasy o przeciwstawnych celach (uprzywilejowanych-upośledzonych, pracujących-nie pracujących, posiadających-nieposiadających itp.), zakłada, że cele te są antagonistyczne (odwołuje się do konfliktowej teorii społeczeństwa). Opisuje również jednostronne zależności typu władzy lub decydowania o czyichś losach przy użyciu środków przymusu.

Dzieli władzę na dwie kategorie:

• władza ekonomiczna - wyrażona w przewadze ekonomicznej jednych ludzi nad drugimi, wynikającej z posiadania środków produkcji

• władza polityczna - zdolność narzucania i wykonywania decyzji

Gradacyjny [edytuj]

Struktura społeczna jest tu ujmowana jako system stosunków porządkujących, opartych na zasadach klasyfikacyjnych - społeczeństwo dzieli się ze względu na stopień posiadania przez nie cechy. Prowadzi to do pojmowania społeczeństwa jako układu warstw społecznych rozmieszczonych jedna nad drugą. Podstawową warstwą społeczną jest warstwa średnia.

Schemat gradacji dzieli się ze względu na ilość uwzględnianych czynników na:

• gradację prostą - system warstw wyodrębnionych i uszeregowanych na podstawie jednej cechy

• gradację syntetyczną - obejmuje równocześnie kilka czynników, ma charakter złożony a wspólnym mianownikiem czynników jest prestiż społeczny

Struktura społeczna danej grupy czy społeczeństwa nie jest zjawiskiem trwałym. Społeczeństwo ciągle podlega własnej restrukturyzacji.

Elementy struktury społecznej [edytuj]

• struktura klasowa

• struktura warstwowa

• struktura zawodowa

• struktura demograficzna (podział wg płci, wieku, miejsca zamieszkania)

Dla celów analitycznych wyróżnia się kilka rodzajów struktury społecznej:

• struktura socjometryczna

• struktura przywództwa

• struktura komunikacji

Literatura [edytuj]

• Błuszkowski Jan, Struktura społeczna, [w:] Społeczeństwo i polityka K.A. Wojtaszczyk (red.), Warszawa 2002.

• Ossowski Stanisław, O strukturze społecznej, Warszawa 1982.

• Turowski Jan, Socjologia. Wielkie

Więź społeczna - pojęcie socjologiczne określające ogół stosunków społecznych, instytucji i środków kontroli społecznej wiążących jednostki w grupy i kręgi społeczne i zapewniających ich trwanie. Pozwala na odróżnianie grupy społecznej od takich pojęć jak: zbiór społeczny, kategoria społeczna czy skład społeczny.

Definiowanie więzi społecznej [edytuj]

Zdaniem klasyków socjologii, na różnych etapach rozwoju społeczeństw dominują różne rodzaje więzi społecznych. Pojęcie więzi społecznej rozwinęło się jednak przede wszystkim w ramach polskiej socjologii (pojęcie to nie ma np. swojego odpowiednika w socjologii amerykańskiej). Więzi społecznej i jej ewolucji dużo uwagi poświęcali m.in. Ludwik Krzywicki i Stanisław Ossowski.

• Jan Turowski definiował więź społeczną jako: "fakt uzależnienia się bądź zjednoczenia się członków danego zbioru ludzi wokół określonych wartości czy pełnionych funkcji społecznych"

• F. Tönnies podkreślał różnicę między wspólnotą a stowarzyszeniem (zrzeszeniem).

• E. Durkheim rozróżniał solidarność mechaniczna i organiczną.

Typologie więzi społecznych [edytuj]

Typologia wg Pawła Rybickiego [edytuj]

Więź społeczna może mieć charakter:

• naturalny - wspólne pochodzenie, pokrewieństwo

• stanowiony - narzucony przez społeczeństwo

• zrzeszeniowy - w wyniku dobrowolnego zrzeszania się ludzi

Typologia wg Jana Turowskiego [edytuj]

Więzi:

1. integracyjne - tożsame ze strukturą organizacyjną grupy

2. psychospołeczne - świadomość grupowa jako poczucie łączności i naturalne dążenie do współdziałania

1. podział na identyfikację realną (rzeczywiste członkostwo) i potencjalną (aspirowanie do członkostwa w grupie)

2. podział na więź dystrybutywną (jako następstwo łączności z członkami grupy) i korelatywną (wynik łączności z celami grupy)

3. strukturalne - więź jako wynik istnienia podziału funkcji w społeczności (organizmie społecznym), ogół stosunków istniejących w grupie i wzajemnych regulowań oraz uprawnień. Podstawa tych zależności może być dwojakiego rodzaju:

1. obiektywna - wynikająca ze struktury społeczeństwa

2. subiektywna - wynikająca z indywidualnych zamierzeń jednostki

4. socjologiczne - stosunki społeczne jako podstawa więzi

Typologia wg Jana Szczepańskiego [edytuj]

Szczepański uzupełnia typologię Turowskiego o więzi

1. dwuaspektowe - dające się rzeczowo określić związki między ludźmi, połączenie koncepcji więzi strukturalnej i psychospołecznej.

1. stany świadomości

2. akty świadomości

Inne typologie [edytuj]

Według innych socjologów więzi mogą dzielić się na:

• osobowe i bezosobowe

• małego, średniego i wielkiego zasięgu (ze względu na swój społeczny zasięg)

• obiektywne - oparte np. na wspólnych warunkach życia danej zbiorowości czy podobnej sytuacji ekonomicznej i subiektywne, oparte na poczuciu wspólnoty.

Więzi w grupach celowych [edytuj]

Grupy celowe ze względu na swoją specyfikę, wytworzyły niemieszczący się w powyższych typologiach rodzaj więzi. Istnieje w nich jedynie więź sformalizowana, oparta na strukturze grupy. Wiąże się ona z funkcjonowaniem rozbudowanego systemu instytucji i urządzeń, które pozwalają na współpracę ludzi, którzy zainteresowani są innymi jedynie w aspekcie osiągnięcia celu, dla którego grupa została zawiązana. Brak tu więzi osobistych i emocjonalnych

Więź społeczna - pojęcie socjologiczne określające ogół stosunków społecznych, instytucji i środków kontroli społecznej wiążących jednostki w grupy i kręgi społeczne i zapewniających ich trwanie. Pozwala na odróżnianie grupy społecznej od takich pojęć jak: zbiór społeczny, kategoria społeczna czy skład społeczny.

Definiowanie więzi społecznej [edytuj]

Zdaniem klasyków socjologii, na różnych etapach rozwoju społeczeństw dominują różne rodzaje więzi społecznych. Pojęcie więzi społecznej rozwinęło się jednak przede wszystkim w ramach polskiej socjologii (pojęcie to nie ma np. swojego odpowiednika w socjologii amerykańskiej). Więzi społecznej i jej ewolucji dużo uwagi poświęcali m.in. Ludwik Krzywicki i Stanisław Ossowski.

• Jan Turowski definiował więź społeczną jako: "fakt uzależnienia się bądź zjednoczenia się członków danego zbioru ludzi wokół określonych wartości czy pełnionych funkcji społecznych"

• F. Tönnies podkreślał różnicę między wspólnotą a stowarzyszeniem (zrzeszeniem).

• E. Durkheim rozróżniał solidarność mechaniczna i organiczną.

Typologie więzi społecznych [edytuj]

Typologia wg Pawła Rybickiego [edytuj]

Więź społeczna może mieć charakter:

• naturalny - wspólne pochodzenie, pokrewieństwo

• stanowiony - narzucony przez społeczeństwo

• zrzeszeniowy - w wyniku dobrowolnego zrzeszania się ludzi

Typologia wg Jana Turowskiego [edytuj]

Więzi:

1. integracyjne - tożsame ze strukturą organizacyjną grupy

2. psychospołeczne - świadomość grupowa jako poczucie łączności i naturalne dążenie do współdziałania

1. podział na identyfikację realną (rzeczywiste członkostwo) i potencjalną (aspirowanie do członkostwa w grupie)

2. podział na więź dystrybutywną (jako następstwo łączności z członkami grupy) i korelatywną (wynik łączności z celami grupy)

3. strukturalne - więź jako wynik istnienia podziału funkcji w społeczności (organizmie społecznym), ogół stosunków istniejących w grupie i wzajemnych regulowań oraz uprawnień. Podstawa tych zależności może być dwojakiego rodzaju:

1. obiektywna - wynikająca ze struktury społeczeństwa

2. subiektywna - wynikająca z indywidualnych zamierzeń jednostki

4. socjologiczne - stosunki społeczne jako podstawa więzi

Typologia wg Jana Szczepańskiego [edytuj]

Szczepański uzupełnia typologię Turowskiego o więzi

1. dwuaspektowe - dające się rzeczowo określić związki między ludźmi, połączenie koncepcji więzi strukturalnej i psychospołecznej.

1. stany świadomości

2. akty świadomości

Inne typologie [edytuj]

Według innych socjologów więzi mogą dzielić się na:

• osobowe i bezosobowe

• małego, średniego i wielkiego zasięgu (ze względu na swój społeczny zasięg)

• obiektywne - oparte np. na wspólnych warunkach życia danej zbiorowości czy podobnej sytuacji ekonomicznej i subiektywne, oparte na poczuciu wspólnoty.

Więzi w grupach celowych [edytuj]

Grupy celowe ze względu na swoją specyfikę, wytworzyły niemieszczący się w powyższych typologiach rodzaj więzi. Istnieje w nich jedynie więź sformalizowana, oparta na strukturze grupy. Wiąże się ona z funkcjonowaniem rozbudowanego systemu instytucji i urządzeń, które pozwalają na współpracę ludzi, którzy zainteresowani są innymi jedynie w aspekcie osiągnięcia celu, dla którego grupa została zawiązana. Brak tu więzi osobistych i emocjonalnych

SOCJOLOGIA: WYKŁAD 3

GRUPY SPOŁECZNE

1. Cechy grupotwórcze

2. Odmiany zbiorowości ludzkich - kategorie: statystyczna, socjologiczna, społeczna

3. Więź moralna - treść i zasięg

4. Patologia więzi moralnej

5. Zjawisko równoczesnej partycypacji i konflikt partycypacji

6. Grupy zorganizowane: formalne i nieformalne

7. Krystalizacja i dekonstrukcja grupy

8. Odmiany grup społecznych:

1. obiektywne kryteria klasyfikacji

2. subiektywne kryteria klasyfikacji

9. Syntetyczne typologie grup

18.GRUPA SPOŁECZNA

Zbiór jednostek, w którym wspólnota pewnych istotnych społecznie cech wyraża się w tożsamości zbiorowej i towarzyszą temu kontakty, interakcje i stosunki społeczne w jej obrębie częstsze i bardziej intensywne niż z osobami z zewnątrz. Inaczej, zbiorowość ludzi, pomiędzy którymi występuje więź obiektywna, subiektywna

i behawioralna.

WIĘŹ OBIEKTYWNA - poczucie wspólnoty wynikające z podobieństwa

sytuacji życiowej: miejsca zamieszkania, zawodu, wieku itp.

WIĘŹ SUBIEKTYWNA - poczucie wspólnoty z członkami grupy, do której należymy

WIĘŹ BEHAWIORALNA - podobne lub wspólne działania

podejmowane przez członków grupy

ODMIANY ZBIOROWOŚCI LUDZKICH

KATEGORIA STATYSTYCZNA - zbiór jednostek podobnych pod względem jakiejś wybranej cechy i różniących się pod tym względem od innych

KATEGORIA SOCJOLOGICZNA - zbiór ludzi podobnych pod względem istotnej społecznie cechy, która implikuje realne podobieństwo sytuacji życiowej, interesów i szans

KATEGORIA SPOŁECZNA - zbiór ludzi podobnych pod względem jakiejś istotnej społecznie cechy, którzy są świadomi tego podobieństwa i swojej odrębności od innych

STEREOTYP - jednostronny, upraszczający, wyidealizowany obraz własnej zbiorowości (autostereotyp) i równie jednostronna, upraszczająca i negatywna wizja zbiorowości obcych (w skrajnym przypadku traktowanych jako wrogie)

SOLIDARNOŚĆ - życzliwość, gotowość do współpracy, poparcia i niesienia pomocy wobec osób, które obejmujemy kategorią ,,my'': członków naszej grupy czy kategorii społecznej

ŚWIADOMOŚĆ KLASOWA - poczucie wspólnoty interesów z członkami własnej klasy, definicja wrogów zagrażających tym interesom i gotowość do walki o ich realizację

WIĘŹ MORALNA - TREŚĆ I ZASIĘG

WIĘŹ MORALNA - szczególna relacja powinnościowa zakładająca zaufanie, lojalność i solidarność w stosunku do innych objętych kategorią ,,my''

ZAUFANIE - oczekiwanie korzystnych dla mnie działań partnerów interakcji czy stosunków społecznych

LOJALNOŚĆ - zobowiązanie, aby nie nadużyć zaufania kogoś, kto obdarza mnie zaufaniem

TOŻSAMOŚĆ ZBIOROWA - poczucie wspólnoty i identyfikacja z członkami pewnej zbiorowości wyrażane subiektywnie sformułowaniem ,,my'', któremu towarzyszy świadomość odrębności od osób z zewnątrz, określanych jako ,,oni''

PATOLOGIA WIĘZI MORALNEJ

ATROFIA WIĘZI MORALNEJ - zanik wiążących powinności wobec innych - skrajne zawężenie kategorii ,,my''.

Trzy przejawy atrofii:

KULTURA CYNIZMU (antyteza zaufania) - rozpowszechniony syndrom nieufności i podejrzliwości, a także instrumentalne traktowanie innych jako obiektów manipulacji

KULTURA MANIPULACJI (antyteza lojalności) - spotykające się z przyzwoleniem społecznym wykorzystywanie zaufania innych, ich naiwności, posługiwanie się oszustwem i kłamstwem

KULTURA OBOJĘTNOŚCI (antyteza solidarności) - akceptowana społecznie skrajna interesowność, egoizm, indyferentyzm wobec szkód czy cierpień innych

KONFLIKT TOŻSAMOŚCI - rozdarcie osobowościowe wynikające z równoczesnej przynależności do grup, które mają odmienne, a nawet sprzeczne cele i interesy, a równocześnie wymagają jednoznacznej identyfikacji, lojalności i zaangażowania od swoich członków

KONFLIKT PARTYCYPACJI

Sytuacja, w której uczestnictwo w jednej z grp, do których jednostka należy, wymaga zaniedbywania innych, albo gdy interesy czy wymogi lojalności wynikające z członkostwa są wzajemnie niezgodne, a nawet sprzeczne

GRUPA ZORGANIZOWANA

(organizacja społeczna)

występuje wtedy, gdy:

powtarzalne i regularne kontakty oraz interakcje między członkami grupy przeradzają się w regulowane normatywnie i między członkami grupy pojawiają się stosunki społeczne wskazujące na ich wzajemne powinności i uprawnienia, jak również zostają zdefiniowane pozycje społeczne członków grupy i przypisane im role.

Przykłady grup zorganizowanych: szpital, zakład pracy, korporacja przemysłowa, uniwersytet, sąd, orkiestra symfoniczna itp.

WIĘŹ KOOPERACYJNA - poczucie wspólnoty oparte na wzajemnej niezbędności członków grupy do realizacji celów indywidualnych i zbiorowych

KRYSTALIZACJA I DEKONSTRUKCJA GRUPY

KRYSTALIZOWANIE SIĘ GRUPY - proces wyłaniania się coraz bardziej złożonej więzi społecznej, od populacji, przez kategorię statystyczną, socjologiczną i społeczną, aż do grupy społecznej w pełnym sensie

DEKONSTRUKCJA GRUPY - proces rozpadu grupy przez stopniowe zanikanie więzi społecznych

WSPÓLNOTY WYOBRAŻONE - zbiorowości, w których więź społeczna ma jedynie charakter subiektywny, a brak więzi obiektywnej i behawioralnej

ODMIANY GRUP SPOŁECZNYCH

Obiektywne kryteria klasyfikacji ze względu na:

LICZEBNOŚĆ GRUPY - TRWAŁOŚĆ - SPOSÓB REKRUTACJI - INTENSYWNOŚĆ UCZESTNICTWA - KORZYŚĆ - STOPIEŃ ZORGANIZOWANIA

DIADA, TRIADA (Georg Simmel)

GRUPY DOŻYWOTNIE - takie, z których wystąpienie jest niemożliwe lub bardzo utrudnione

GRUPY EKSKLUZYWNE (elitarne) - inaczej zamknięte, czyli takie, do których przyjęcie obwarowane jest bardzo trudnymi, rygorystycznymi warunkami

GRUPY INKLUZYWNE - inaczej otwarte, czyli takie, które akceptują wszystkich chętnych do przystąpienia

GRUPY JEDNOFUNKCYJNE - inaczej wyspecjalizowane, czyli takie, w których członkowie podejmują jeden tylko typ działalności

GRUPY WIELOFUNKCYJNE - takie, w których członkowie podejmują różnorodne formy działalności

GRUPY ŻARŁOCZNE - takie, które wymagają od swoich członków maksymalnego zaangażowania, nieustannego uczestnictwa, pełnego poświęcenia, niepodzielnej lojalności

GRUPY TOTALITARNE - takie, które kontrolują i ingerują w całokształt życia swoich członków w dziedzinach nie związanych bezpośrednio z członkostwem w grupie, a także w sferze prywatnej

GRUPY ZADANIOWE - takie, które zostały celowo powołane do rozwiązania jakiegoś problemu lub zrealizowania zadania praktycznego

ZADANIA ADDYTYWNE - takie, których szybkość i skuteczność realizacji zależy wprost od liczby uczestniczących osób

ZADANIA KOOPERACYJNE - takie, których realizacja wymaga podziału funkcji, współpracy i koordynacji działań wyspecjalizowanych, co z reguły narzuca potrzebę kierownictwa lub przywództwa

ZADANIA KONIUNKTYWNE - takie, w których tempo i intensywność działań muszą być dostosowane do najsłabszych uczestników grupy

Subiektywne kryteria klasyfikacji grup - bierze się pod uwagę psychologiczną relację jednostki do grupy

GRUPY ODNIESIENIA - zbiorowości, z którymi wiążą nas subiektywne ,,wirtualne'' relacje, mimo że do nich nie należymy

GRUPY ODNIESIENIA NORMATYWNEGO - takie, z których czerpiemy i przyjmujemy normy i wartości kształtujące nasze działania

NEGATYWNE GRUPY ODNIESIENIA - takie, które budzą w nas repulsję i od których staramy się zdystansować poprzez przyjmowanie przeciwnych wzorów i reguł postępowania

POZYTYWNE GRUPY ODNIESIENIA - takie, z którymi się identyfikujemy, porównujemy i których standardy normatywne staramy się naśladować, dążąc do uzyskania pełnego członkostwa

GRUPY ODNIESIENIA PORÓWNAWCZEGO - takie, z którymi konfrontujemy nasze osiągnięcia, standard życia, zasób władzy, poziom prestiżu itp.

SOCJALIZACJA - proces kształtowania mentalności, postaw i działań ludzi przez społeczeństwo

SOCJALIZACJA WYPRZEDZAJĄCA - naśladowanie reguł i wzorów, a zwłaszcza sposobu i stylu życia środowisk, do których aspirujemy i w których chcielibyśmy zostać zaakceptowani

KONTRSOCJALIZACJA - kultywowanie przeciwnych reguł i wzorów niż te uznawane przez grupy, od których chcemy się zdystansować, będące naszymi negatywnymi grupami odniesienia

DIAGRAM: Typy identyfikacji z grupą

SYNTETYCZNE TYPOLOGIE GRUP

CHARLES H. COOLEY: grupy pierwotne i grupy wtórne

GRUPY PIERWOTNE - niewielkie, nieformalne, spontaniczne, o bezpośrednich kontaktach i interakcjach (twarzą w twarz) członków rozpoznających się nawzajem, podejmujących zróżnicowane działania, częściowo z pobudek autotelicznych

GRUPY WTÓRNE - takie, które liczą wielu członków, w większości wzajemnie anonimowych, pomiędzy którymi zachodzą sformalizowane i pośrednie stosunki realizujące się w wysoce wyspecjalizowanych działaniach

FERDINAND TOENNIES (1855-1936)

Gemeinschaft und Gesellschaft (Wspólnota i społeczeństwo)

21.Nierówności społeczne

[edytuj]

Z Wikipedii

Brak wersji przejrzanej

Skocz do: nawigacji, szukaj

Nierówności społeczne oznaczają nierówny podział dóbr materialnych, a także niematerialnych w społeczeństwie.

Spis treści [ukryj] 1 Różnice versus nierówności 2 Działalność państwa 3 Konsekwencje gospodarcze 4 Rousseau o nierównościach 5 Literatura 6 Zobacz też


Różnice versus nierówności [edytuj]

Według Stefana Hradila dobra wartościowe to te dobra, które warunkują szanse życiowe. Inna definicja pochodzi od Kluckholma i mówi o tym, że dobra wartościowe to dobra pożądane, co stwierdzić można analizą danych o popycie i podaży, czego dokonuje się przede wszystkim w gospodarce.

Ważnym pojęciem przy rozważaniu nierówności społecznych jest kategoria niedoboru, jedna z centralnych kategorii socjologicznych, wprowadzona do nauki przez Bálinta Balla. Jednostki i grupy społeczne w społeczeństwie odróżniają się od siebie na rozmaite sposoby. Rousseau określał te różnice jako "naturalne", jednak większość z nich jest również społecznie determinowana, zależna od przynależności do określonego środowiska społecznego. Ta społeczna predeterminacja przyczynia się do utrzymania nierówności społecznych.

Nierówności społeczne same w sobie nie są czymś negatywnym. Problemy pojawiają się dopiero wówczas, gdy mamy do czynienia z (moralną, ekonomiczną itd.) kategoryzacją i klasyfikacją, kiedy różnice przyporządkowane są pozycjom na określonej "skali wartości".

Działalność państwa [edytuj]

Państwo dobrobytu jest zobowiązane do wyrównywania nierówności społecznych w zakresie i zasięgu określanym aktami prawnymi. W Polsce wynika to z tekstu Konstytucji i odnośnych ustaw.

Konsekwencje gospodarcze [edytuj]

W aktualnych dyskusjach politycznych w niektórych środowiskach podkreśla się "pozytywną funkcję" bogactwa i nierówności społecznych. Jest to bardziej hipoteza niż stwierdzenie stanu faktycznego. Opiera się na opinii, iż całkowita równość społeczna neutralizowałaby motywację jednostek do aktywnego działania i podejmowania wyzwań. Skrajną formą równości społecznej byłby komunizm.

Wśród ekonomistów nie ma zgodności co do wpływu nierównego podziału dóbr na gospodarkę jako całość. Neoliberałowie twierdzą, że trwałe masowe bezrobocie i słaby wzrost gospodarczy prowadzą do małego zróżnicowania dochodów; keynesiści mówią za to, że niski popyt na rynku wewnętrznym, który wynika z koncentracji dochodów i majątku w wysokich klasach dochodowych, jest główną przyczyną problemów gospodarczych. Neoliberałowie zauważają przy tym postępujący wzrost nierówności społecznych (zwłaszcza nierówności dochodowych).

Dane empiryczne wskazują tu jednoznacznie na "brak pozytywnego wpływu". W krajach o niskim poziomie podatków i świadczeń socjalnych, w których nierówności społeczne są znaczące, w dalszym ciągu występuje problem bezrobocia. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) przeprowadziła w różnych krajach w okresie od roku 1990 do 1994 badania dotyczące rozwoju zatrudnienia i kwoty bezrobocia z jednej, a podziału dochodów z drugiej strony. Nie stwierdzono istotnych zależności pomiędzy tymi wielkościami.

Rousseau o nierównościach [edytuj]

Rousseau odróżniał dwa rodzaje nierówności między ludźmi: nierówności warunkowane naturą, wynikające np. z różnego wieku, stanu zdrowia, sił fizycznych czy cech osobowościowych, oraz nierówności "moralne" czy "polityczne". Te drugie tworzone są przez ludzi i przez nich utrwalane, bądź też znoszone. Zależne są od różnie przydzielanych przywilejów, którymi jedni cieszą się na niekorzyść drugich. (Jean-Jacques Rousseau, "Rozprawa o pochodzeniu nierówności między ludźmi")

Literatura [edytuj]

• Jean-Jacques Rousseau: Discours sur l'inégalité.

• Karl Marx: Dzieła wszystkie

• Pierre Bourdieu (1979): La distinction. Critique sociale du jugement. Paris, Ed. de Minuit.

• Raymond Boudon: La logique du social und L'inégalité des chances: la mobilité sociale dans les sociétés industrielles

• Richard Bauman: Voices of modernity:language ideologies and the politics of inequality

Zobacz też [edytuj]

• równe traktowanie

• równość szans

• równość

• sprawiedliwość społeczna

• struktura społeczna

Źródło: „http://pl.wikipedia.org/wiki/Nier%C3%B3wno%C5%9Bci_spo%C5%82eczne”

Kategoria: Socjologia

 
 

Zmiana społeczna i jej przyczyny 

Zmiana społeczna to:

• Zmiany środowiska naturalnego,

• Zmiany liczebności populacji,

• Rozwój technologiczny,

• Zmiany wartości kulturowych,

• Dyfuzja kulturowa,

• Akulturacja,

• Ludzka aktywność

 
 
 
 
 

27.Zmiana społeczna i jej przyczyny 

   Środowisko przyrodnicze (środowisko naturalne) - zespół naturalnych elementów ściśle ze sobą powiązanych otaczających organizmy żywe. W jego ramach można wyróżnić następujące elementy:

• budowa geologiczna

• rzeźba terenu

• klimat

• stosunki wodne

• gleba

• organizmy żywe

• Środowisko przyrodnicze znajduje się w ciągłej interakcji z człowiekiem.

• Światowy Dzień Ochrony Środowiska Naturalnego przypada corocznie w dniu 5 czerwca

 
 
 
 
 

Zmiana społeczna i jej przyczyny 

   Dynamika liczebności populacji - zmiany liczebności osobników w czasie. Jest ona wynikiem procesów rozrodczości i śmiertelności, a w przypadku zwierząt także i migracji.

• Zmiany te zapisuje się w postaci krzywej, która może przybierać kształt:

• litery J

• litery S

• funkcji oscylacyjnej

• funkcji fluktuacyjnej

 
 
 
 
 

Zmiana społeczna i jej przyczyny 

• Technologia - całokształt wiedzy dotyczącej konkretnej metody wytworzenia jakiegoś dobra lub uzyskania określonego efektu przemysłowego lub usługowego. Inne znaczenie, technologie to produkty działalności inżynieryjnej.

• Wiele produktów wymaga zastosowania lub może być wytworzonych w różnych technologiach (np. zegarek mechaniczny czy cyfrowy), a o ich wyborze decyduje wiele czynników technicznych, ekonomicznych, społecznych czy kulturowych, jak np. koszt, czas, obwarowania prawne, bezpieczeństwo, wygoda itp.

• Od lat 80., pojęcie to jest też coraz częściej używane w naukach społecznych i kognitywistycznych.

 
 
 
 
 

Zmiana społeczna i jej przyczyny 

• Kognitywistyka jest dziedziną nauki zajmującą się zjawiskami dotyczącymi działania umysłu, w szczególności ich modelowaniem. Na jej określenie używane są też pojęcia nauki kognitywne (ang. Cognitive Science), bądź nauki o poznaniu.

• Celami kognitywistyki są:

• wyjaśnienie procesów myślowych,

• ich symulacja komputerowa,

• rozwój różnych inteligentnych urządzeń.

 
 
 
 
 

Zmiana społeczna i jej przyczyny 

• Wartości to przedmioty i przekonania o nie normatywnym charakterze, determinujące względnie podobne przeżycia psychiczne i działania jednostek. W rozumieniu kulturowym wartości to powszechnie pożądane w społeczeństwie przedmioty o symbolicznym charakterze oraz powszechnie akceptowane sądy egzystencjonalno - noramtywne (orientacje wartościujące).

• System wartości to zespół wartości uporządkowany według stopnia ważności. Powiązania między wartościami nie są wyłącznie liniowe. Do ujawnienia hierarchii wartości dochodzi najczęściej w sytuacji konfliktowej, gdy konieczny jest wybór i rezygnacja z danych wartości.

 
 
 
 
 

Zmiana społeczna i jej przyczyny 

• Wartością może być dowolny przedmiot, idea lub instytucja któremu jednostka przypisuje ważną rolę w życiu, a dążenie do jego osiągnięcia traktowane jest jako konieczność ze względu na zaspokajanie potrzeb jednostki. Zewnętrznym przejawem wartości jest obserwowalne zachowanie.

• Wartości pełnią rolę kryteriów wyboru dążeń ogólnospołecznych, są standardem integracji jednostki ze społeczeństwem, różnicują społeczną sferę osobowości ludzkiej.

• Wartości to cechy stanowiące o nieprzeciętnych walorach kogoś lub czegoś.

 
 
 
 
 

Zmiana społeczna i jej przyczyny 

• Dyfuzja jest to przestrzenne bądź strukturalne przenoszenie się lub rozchodzenie elementów kultury. Dyfuzję rozumie się jako element uczenia się kultury i przekazywania jej na drodze pozabiologicznej. Zjawisko to prowadzi do zapożyczeń kulturowych, a w konsekwencji do zwiększenia podobieństw między kulturami.

 
 
 
 
 

Zmiana społeczna i jej przyczyny 

• Akulturacja - ogół zjawisk powstałych w wyniku bezpośredniego lub pośredniego kontaktu (zderzenie kultur) dwóch grup kulturowych, prowadzący do zmian wzorów kulturowych jednej, drugiej lub obu kultur. Końcowym efektem tego procesu może być unifikacja wzorów kulturowych obu grup, bądź przejęcie wzorów jednej grupy przez drugą. Przez akulturację rozumie się szczególnie proces rozwiązywania problemów związanych ze znalezieniem się w kulturze odmiennej od tej, w której nastąpiła pierwotna kulturalizacja

• Obecnie w psychologii powszechnie przyjmuje się cztery możliwe rezultaty procesu akulturacji:

• asymilację

• integrację,

• separację

• marginalizację.

 
 
 
 
 

Zmiana społeczna i jej przyczyny 

• Carrowmore (irl. Ceathrú Mór) jest jednym z 4 dużych cmentarzysk megalitycznych z grobami korytarzowymi w Irlandii.

• Daty uzyskane z cmentarzyska Carrowmore sugerują, iż najwyższa aktywność ludzka tutaj miała miejsce między 3800 p.n.e. a 4400 p.n.e.. Najpóźniejsza data, 3600 p.n.e., pochodzi z grobowca 51, chociaż są dowody na istnienie w tym miejscu wcześniejszej struktury, datowanej na 4100 p.n.e.. Najwcześniejsza data pochodzi z grobowca 4 i wskazuje na działalność ludzką, która miała tu miejsce już w 5400 p.n.e..

 
 
 
 
 

Ewolucja i rewolucja 

• Ewolucja - jest to proces biologiczny spowodowany działaniem doboru naturalnego. Polega na zmianach organizmu w czasie prowadząc do powstawania nowych gatunków. Ewolucja odpowiedzialna jest za różnorodność form biologicznych oraz ich przystosowanie do środowiska. Wiele dziedzin życia i nauk zaobserwowało takie procesy przemiany, stąd pojęcie ewolucji jest pojęciem wieloznacznym i odnosi się m.in.:

 
 
 
 
 

Ewolucja i rewolucja 

• Słowo "rewolucja" najczęściej używane jest, by określić zmiany społeczno-ekonomiczne zachodzące w instytucjach społeczno-politycznych. Jeff Goodwin podaje dwie definicje rewolucji. Pierwsze, szerokie pojęcie, gdzie rewolucja jest „jakimkolwiek i każdym przypadkiem, w którym państwo lub polityczny reżim jest obalony i tym samym przekształcony przez powszechny ruch w gwałtowny, niezgodny z zasadami sposób, przy użyciu środków pozaprawnych”; i wąskie pojęcie, w którym „rewolucje pociągają za sobą nie tylko masową mobilizację i zmianę reżimu, ale także szybką i fundamentalną społeczną, ekonomiczną i kulturową zmianę, która następuje podczas lub zaraz po walkach o władzę w kraju.

 
 
 
 
 

Ewolucja i rewolucja 

• Funkcjonalizm - jeden z głównych kierunków teoretycznych antropologii, powstały w latach 1920-tych, polegający na założeniu, że każde, nawet najmniejsze zjawisko kulturowe ma jakąś funkcję ważną dla całości systemu społecznego. Twórcami i głównymi przedstawicielami tej orientacji badawczej byli brytyjscy antropolodzy Bronisław Malinowski i Alfred Reginald Radcliffe-Brown.

 
 
 
 
 

Podstawowe założenia funkcjonalizmu:  

• sprzeciw wobec propozycji ewolucjonistycznych jako spekulatywnych;

• sprzeciw wobec kierunków kulturowo-historycznych w antropologii (dyfuzjonizmu) ze względu na przypisywanie przez nie ważnej roli formom wytworów kulturowych przy ignorowaniu ich funkcji;

• nacisk na badania empiryczne (obserwacja uczestnicząca);

• traktowanie kultury jako narzędzia zaspokajania ludzkich potrzeb (mechanizm adaptacyjny);

• traktowanie społeczeństwa jako organizmu złożonego z części, z których każda pełni określoną rolę z punktu widzenia zapewnienia optymalnej adaptacji; naczelne pytania funkcjonalizmu dotyczyły wzajemnych funkcjonalnych związków między elementami kultury oraz tego, w jaki sposób te elementy przyczyniają się lub umożliwiają utrzymanie się całości, której są częściami;

• determinizm ekologiczny.

 
 
 
 
 

Dyferencjacja (różnicowanie):

zmiany o charakterze ilościowym:

• wzrost, przyrost,

• powiększanie się,

• pojawienie się nowych elementów,

• znikanie starych elementów

 

  Porządkowanie  
i integracja:

zmiany o charakterze jakościowym:

• przekształcanie się  
  czegoś w coś,

• osiąganie „nowej jakości”,

• przechodzenie do nowej postaci

 
 
 
 
 

Przebieg procesu rozwoju :  
 

     dyferencjacja

                  

           porządkowanie nowego doświadczenia 

                                            integracja 

 
 
 
 
 

Teoria konfliktu  

• Teoria konfliktu - jeden z podstawowych paradygmatów - to zbiór pojęć i teorii tworzących podstawy danej nauki/ w socjologii, konkurujący przede wszystkim z funkcjonalizmem. Właściwie nie jest to jedna spójna teoria, lecz zbiór podejść teoretycznych, które eksponowały pomijany często w analizach funkcjonalistów konflikt społeczny.

• Geneza teorii konfliktowych wywodzi się w głównej mierze z opracowań teoretycznych Karola Marksa i Maxa Webera i Georga Simmla.

 
 
 
 
 

Teoria konfliktu 

• W ujęciu funkcjonalnym, społeczeństwo postrzegane jest jako system wzajemnie powiązanych ze sobą elementów kulturowych, pełniących funkcje na rzecz równowagi całości. W nowszych koncepcjach teoretycznych (J. Alexander, N. Luhmann) zakłada się, że ład społeczny nie jest czymś koniecznym, bada się raczej warunki, w których społeczny system może zachowywać wewnętrzną równowagę.

 
 
 
 
 

Teoria konfliktu 

• Ujęcie procesów konfliktowych przez Karola Marksa

• Konflikt interesów między zbiorowościami jest silniejszy wówczas, gdy zwiększają się nierówności w dostępie do dóbr.

• Wraz ze wzrostem świadomości nierównego rozdziału dóbr zbiorowości podporządkowane będą wyraźniej kwestionowały taki porządek społeczny.

• Wraz ze wzrostem polaryzacji społecznej zwiększa się siła konfliktu, który wybucha w wyniku istnienia nierówności.

• Wraz ze wzrostem siły konfliktu następuje większa zmiana struktury społecznej w efekcie czego rzadkie dobra stają się dostępniejsze dla ogółu.

 
 
 
 
 

Teoria konfliktu 

• Ujęcie procesów konfliktowych przez Maxa Webera

• Zbiorowości zdominowane prędzej będą wchodzić w konflikt ze zbiorowościami dominującymi, jeśli odmówią im legitymizacji władzy.

• Prawdopodobieństwo konfliktu między zbiorowościami dominującymi i zdominowanymi jest większe wówczas, gdy na czele zbiorowości podporządkowanych staną przywódcy charyzmatyczni.

 
 
 
 
 

Teoria konfliktu 

• Ujęcie procesów konfliktowych przez Georga Simmla

• Gwałtowność konfliktu wzrasta w sytuacji, gdy strony konfliktu są solidarne w działaniach konfliktowych wobec swoich przeciwników oraz ich członkowie postrzegają jako konflikt wartości, a więc konflikt dotyczący całej zbiorowości, a nie tylko własnych interesów.

• Konflikt wywołuje następujące skutki dla stron w nim uczestniczących:

• Ujednoznaczniają się granice grup

• Następuje zwiększenie stopnia centralizacji władzy

• Zmniejsza się tolerancja wobec dewiacji wewnątrz zbiorowości.

 
 
 
 
 

Teorie modernizacji społecznej 

• Teoria modernizacji - teoria przemian społecznych.

• Nawiązanie do ewolucjonizmu

• Źródło zmian tkwi wewnątrz każdego społeczeństwa, rozwój jednoliniowy jako proces powszechny, którego wszystkie stadia musi przejść każde społeczeństwo:

• zmiany są nieodwracalne i nieuchronne.

• Zmiany mają charakter stopniowy, narastający, zachodzą w spokojny, pokojowy sposób;

• progresywizm - procesy modernizacji prowadzą do powszechnej poprawy jakości życia społ.

 
 
 
 
 

Teorie modernizacji społecznej 

• Założenia

• Wstępny warunek - rozbicie naturalnych wspólnot, erozja tożsamości kolektywnej i uformowanie się tożsamości indywidualnej;

• przejście od tradycjonalizmu do nowoczesności, czyli samoczynny wzrost ekonomiczny gwarantujący regularność produkcji i konsumpcji, uczestnictwo w życiu publicznym;

• ujednolicenie procesu;

• najważniejsze czynniki wytwórcze: informacja i wiedza;

 
 
 
 
 

Teorie modernizacji społecznej 

• proces inicjonowany i kontrolowany odgórnie przez oświeceniowe elity polityczne;

• modernizacja oznacza celowe naśladowanie społ. zachodnich uznanych za wzorce nowoczesności

• rozdzielenie funkcji gospodarczych od rodziny; dyferencjacja zawodów

• wysoka mobilność społeczna; status osiągany

• likwidacja analfabetyzmu, rozwój kultury masowej

• szkoła jako instytucja stanowiona przez państwo przejmuje podstawową rolę edukacyjną od Kościoła

• Kontrola społeczna - uzyskiwanie przewagi racjonalnego prawa nad obyczajem

 
 
 
 
 

Schemat modernizacji 

• Społeczeństwo pierwotne /plemienne/

- Społeczeństwo zbieracko-łowieckie

- Społeczeństwo pasterskie

• Społeczeństwo kopieniacze

2. Tradycyjne społeczeństwo rolnicze

3. Społeczeństwo przemysłowe /industrialne/

4. Społeczeństwo poprzemysłowe /postindustrialne/ 
 

 
 
 
 
 

Dziękuję za uwagę ! 

Przypominam o:  

• czytaniu podręcznika

• przeglądaniu notatek z wykładów

• przeglądaniu przysyłanych materiałów

• dyskutowaniu ze sobą

• refleksji nad sobą i swoim życiem

 

Rozwój społeczny

Z Wikipedii

Brak wersji przejrzanej

Skocz do: nawigacji, szukaj

31./32.Rozwój społeczny - ukierunkowany proces społeczny, w wyniku którego następuje ciągły wzrost pewnych istotnych dla danego społeczeństwa czy społeczności zmiennych.

Ukierunkowany ciąg zmian korzystnych dla danej zbiorowości określa się jako postęp społeczny. Natomiast ukierunkowany ciąg zmian niekorzystnych dla danej zbiorowości określany jest mianem regresem społecznym.

Rozwój i postęp społeczny

Życie społeczeństw ulega w różnych okresach historycznych zmianom w pewien sposób ukierunkowanym, a
nie tylko zmianom nieukierunkowanym lub cyklicznym. Zmiany w pewien sposób ukierunkowane nazywa się
rozwojem społ. w danym kierunku.
Pojęcie rozwoju społecznego
Według Znanieckiego rozwój społeczny należy rozumieć jako powstawanie nowych elementów i układów
społecznych.
Znaniecki podkreśla, że rozwój społeczny czy zmiana społeczna odnosi się do zmiany struktury społecznej,
a nie do faktu demograficznej wymiany pokoleń.
Trudności nastręcza problem zmian systemowych powtarzalnych i niepowtarzalnych.
Davis z kolei wyróżnia zmiany krótkookresowe i długookresowe. Rozwój społeczny byłby więc zmianą
długookresową obejmującą całe społeczeństwo, a nie tylko jakieś jego części.
Rose określa zmianę społeczną jako powstawanie i rozwój nowych znaczeń i wartości stanowiących
paradygmat zmian istotnych modeli zachowań w społeczeństwie. Nie są to jakieś pojedyncze zmiany ale
szersze zespoły zmian mające pewien kierunek.
Są również zwolennicy uważający, że wśród zmian społecznych obok zmian funkcjonalnych, powtarzalnych
należy odróżnić zmiany strukturalne, jakościowe, niepowtarzalne.
W określeniu zmian rozwojowych są przyjmowane kryteria stwierdzające iż są to zmiany:
- niepowtarzalne - tzn. formacyjnie zachodzące w tzw. czasie historycznym
- strukturalne - zachodzące w wewnętrznej budowie danego zjawiska społecznego
- kierunkowe - stanowiące przejście danego zjawiska do odmiennego stanu w porównaniu ze stanem
przed zmianą
- zmiany “szerszej skali” - obejmujące nie tylko dane zjawisko ulegające zmianie, ale również szerszy
kontekst społeczny
Czynniki rozwoju społecznego
Można wyróżnić 3 grupy takich czynników (Szczepański):
1. Wynalazki techniczne i technologiczne (postęp techniczny) i ich upowszechnienie - istnieje wielość
mechanizmów oddziaływania postępu technicznego na zmiany społeczne
2. Dyfuzja kultury - większość zmian zachodzących w strukturze i kulturze danego społeczeństwa
dokonuje się jako wynik wzajemnych kontaktów z kulturą innych społeczeństw.
- kultury pokrewne, bliższe sobie, przenikają się łatwiej niż kultury obce, odmienne
- główne elementy kultury zmieniają się bardzo wolno a peryferyjne szybko
- wśród innowacji można wyróżnić innowacje proste, autonomiczne i kompleksowe
- jeśli innowacja jest podzielna to nowe elementy wnikają szybciej
- zmiana sytemu kulturowego wywołuje dezintegrację społeczną i osobowości
- proporcje przyjmujących innowacje układają się wg krzywej Gaussa
Rozwojem społecznym określamy zanik lub powstanie nowego zjawiska społecznego lub przekształcenie
danego zjawiska społecznego w jego elementach konstrukcyjnych, czy też przekształcenie społeczeństwa w
jago podstawowych elementach struktury. Rozwój społeczny utożsamiany był i bywa z postępem
społecznym.
Postęp - rozwój danego zjawiska przyjmowany z aprobatą (w przeciwieństwie do regresu, uwstecznienia,
upadku). Zmiana społ. jest istotna zmianą wzorów kultury i struktury społ., które znajdują odbicie w
zachowaniach społ. |
Postęp społeczny - wzrost tych jakości, które ludzie mogą ocenić z punktu widzenia pewnych wartości.
Większość autorów odróżnia postęp społeczny od rozwoju społecznego.
Postęp w ujęciu naukowym zawiera ocenę dokonujących się zmian. Natomiast przy rozwoju zmiana
strukturalna jest pojęciem neutralnym (czasem rozwój może oznaczać recesję - coś negatywnego).

Ruchliwość społeczna, zmiana pozycji społecznej jednostek lub grup w ramach tej samej lub innej zbiorowości. Ruchliwość społeczna może być:

1) pionowa (wertykalna), wyrażająca się w przechodzeniu z niższych pozycji społecznych na wyższe (awans społeczny) lub z wyższych na niższe (społeczna degradacja).

2) pozioma (horyzontalna), polegająca na przenoszeniu się z jednej grupy do drugiej bez wyraźnej zmiany pozycji społecznej.

Początek formularza artykułach w ściągach w MEGAslownik.pl w Eduszop.pl Dół formularza

Socjologia - opracowanie głównych zagadnień

Więcej tematów: Studia/ Humanistyczne/ Socjologia

34.

Socjalizacja - wg pedagogiki jest to dostosowanie, adaptacja. Socjologia- przygotowywanie do zmiany, do tego co jest i co może nastąpić. Trzy etapy socjalizacji: (podz. wg Bergera i Lukmana) 1)Socjalizacja pierwotna- w domu rodzinnnym człowiek uczy się norm, tzw. kręgosłupa moralnego, 2) Socjalizacja wtórna- wpływ innych instytucji tuż przed szkołą a potem szkoła, 3) Socj. krytyczna- posiadanie kompetencji społecznych. Etapy rozwoju moralnego wg Labrance i Kolhberga: 1) poziom rozwoju moralnego prekonwencjonalny- anomia, 2) poziom rozw. moral. konwencjonalnego- heteronomia, 3) poziom rozw. mor. postkonwencjonalnego- autonomia. Etapy rozwoju tożsamości człowieka: 1. Tożsamość naturalna, 2. Tożs. roli, 3. Tożs. „ja”. Kompetencje społeczne: - kompetencja instrumentalna (zdobywana w szkole czyli wiedza). Izonomia rozwojowa- przeniesienie odpowiedzialności na inną osobę (rodzi postawy roszczeniowe- „mnie się należy”); - kompetencja komunikacyjna- umiejętności przekazu wiedzy którą uzyskaliśmy, umiejętność mówienia we własnym języku jest źle postrzegane przez n-la; - kompetencja emancypacyjna czyli odwaga, to umiejętność radzenia sobie w syt. trudnych. System społeczny- zespół elementów powiązanych ze sobą strukturalnie ludzi. System społ. szkoły posiada podsystemy:- uczniowie, nauczyciele, rodzice, administracja, społeczność lokalna. Celem jest ukształtowanie człowieka społecznie użytecznego. Szkoła powinna uczestniczyć w kształtowaniu osobowości które przejdą na etap socjalizacji krytycznej. Szkoła nie wspomaga jednostki tylko system. Postawy: - post. transformatywna- post. twórcza; post. akomodacyjna - komformistyczna; post. bierna; post. agresywna. Program ukryty może być w organizacji przestrzeni, w architekturze, w programie nauczania, w podręcznikach, w oczekiwaniach n-la, w egzaminowaniu. Ambiwalencja- różny stosunek do tej samej sytuacji ludzi i rzeczy np. szanujemy n-la bo się go boimy. Organizacja przestrzeni wymusza określone zachowanie człowieka. Program ukryty w zachowaniu n-li: Dominacja n-la: Przemoc: bezpośrednia, pośrednia (symboliczna, strukturalna); fizyczna i opresja psychiczna. Habitus- pochodzenie, dziedzictwo kulturowe. Habitus pierwotny (od rodziny) i wtórny (od instytucji). Habitus - są to mechanizmy interpretacyjne, symbolika, pojęcia, tradycja, obyczaje. Przemoc symboliczna polega na tym że habitus pierwotny wpływa na to jakie szanse życiowe mamy w przyszłości. Status rodziny wpływa na nasze szanse rodziny. Przemoc strukturalna (autor pojęcia ks. J.Galtung)- w szkole polega na tym że szkoła z góry jest pierwszym selekcjonerem. Wąskie kierunki kształcenia, krótkie kursy, wąskie specjalizacje. Postawy anomijne- stare postawy już się zdezakualizowały a nowych jeszcze nie ma. To bierność, agresja, komformizm, akomodacja (przywdziewanie maski udając że wszystko w porządku gdy tak nie jest). Anomia społ.- występuje w sytuacji transformacji ustrojowej. Dot. programu ukrytego: Fraternizacja- bratanie się czyli zniżanie się do osoby z którą mamy do czynienia. Jest pojęciem negatywnym np. ktoś się ubiera tak samo jak inna osoba lub taki sam sposób mówienia (slang młodzieżowy) Jest to po to aby druga osoba się przed nami otworzyła. Osoby zdobywają zaufanie a potem wykorzystują tą ufność dla siebie. Fraternizacja występuje zawsze tam gdzie jest relacja przełożony- podwładny. Cząstkowa nieobecność i wycofywanie się polega na tym że spóźnia się na zajęcia, kradnie minuty dla siebie. Terapia zajęciowa: „Robić coś, ciągle robić coś bez względu na to czy ma to sens”(np. robienie zajęć bezcelowych szczególnie w zastępstwie). Postawy jakie powstają to bierność, komformizm, akomodacja, agresja. Rytuał i rutyna: rytuał jest potrzebny w szkole, jest on szkieletem tradycji na którym buduje się różne czynności.Rytuał jest związany z rutyną. Ludzie lubią rutynę, lubią znać swoje stałe punkty. Rutyna powoduje u dzieci określone postawy j/w. Czynniki warunkujące sylwetkę zawodową n-la: 1) Nasze doświadczenia ze szkoły (gdy sami byliśmy uczniami), 2)Wiedza jaką zdobyliśmy na studiach, 3) Pierwsze spotkania (może być odbierane gdy spotykamy się poraz pierwszy z grupą uczniów i potem z każdą nową grupą). Zdefiniowanie sytuacji przez n-la jest b. ważne (musi postawić warunki), 4) Mentalność pokoju nauczycielskiego. Granie samym sobą (chodzi o osobowość n-la) On nie jest autentyczny i rodzi postawy bierności i agresji. Program ukryty może być również w programach nauczania np. w historii (interpretowano ją dowolnie, nie przyznawano się do błędów), w j. polskim poprzez dobór lektur i ich interpretacje. Seksizm- stereotypy zachowań przypisane do płci. Progr. ukryty może być w architekturze szkoły (stare, monumentalne budynki). Progr. ukryty nie jest pozytywny. N-el ocenia pozytywnie tylko toą odpowiedź która wcześniej była podana na lekcji. Dwa rodzaje socjalizacji: - pozytywna- takie działania n-la który manifestacyjnie aprobuje te zachowania ucznia które są zgodne z rolą dobrego ucznia (styl amerykański); - negatywna- n-el manifestacyjnie zwraca uwagę na te zachow. ucznia które nie są zgodne z rolą dobrego ucznia (styl polski). Progr. ukryty w oczekiwaniach. Nastawienia są źródłem fałszywej diagnozy i wynikają ze stereotypów. Wygląd zewn. jest stereotypem na który się nastawiamy i dużo znaczy bo jest to pierwszy kontakt. Charakter pisma też wpływa na nastawienie i stereotypy. Stereotypem może być nazwisko (gdy starszy brat źle się uczy to młodszy wstępując do szkoły jest na straconej pozycji). Nastawienie powoduje mechanizm samospełniającej się przepowiedni. Nastawienia są źródłem fałszywej diagnozy, daje to kosekwencje naznaczenia człowieka. Osoba którą naznaczamy to dewiant. Różni się od pozostałych osób „normalnych”. Dewiantem pozostaje ten którego uda się tak określić. Dwa poziomy naznaczania: 1) Dewiacja pierwotna- wystepuje gdy dana osoba

35.Resocjalizacja

Z Wikipedii

Brak wersji przejrzanej

Skocz do: nawigacji, szukaj

Resocjalizacja - proces modyfikacji osobowości jednostki społecznej w celu przystosowania jej do życia w danej zbiorowości, a w węższym rozumieniu w społeczeństwie polegający na tym, iż poprzez odpowiednie zabiegi kształtuje się jej normy społeczne i wartości, których nie miała ona możliwości przyswoić wcześniej w trakcie socjalizacji jednocześnie powodując, iż rezygnuje ona z przyswojonych do tej pory reguł działania będących sprzecznymi z systemem aksjonormatywnym tej zbiorowości/społeczeństwa.

W każdym społeczeństwie istnieją odpowiednie instytucje, dzięki którym może odbywać się resocjalizacja. Funkcję osób dokonujących resocjalizacji mogą pełnić zarówno szamani, księża, pedagodzy jak i psychologowie w zależności od typu zbiorowości do której należy jednostka. Sama resocjalizacja może odbywać się na terenie więzienia, w zakładach poprawczych czy w kościele, lecz także w szkole, rodzinie czy w zakładzie pracy.

Zobacz też [edytuj]

• pranie mózgu

• alternacja

• nawracanie

• kontrsocjalizacja

Wychowanie to jedna z form działalności społecznej; na działalność wychowawczą składa się wiele zabiegów i procesów, mających na celu wpływanie na fizyczny, umysłowy i moralny rozwój młodych pokoleń, przekazywanie im doświadczeń społeczeństwa zarówno z zakresu wytwórczości jak i dorobku kulturowego, przygotowywanie do twórczego rozwoju tego dorobku, a tym samym zapewnienie ciągłości życia społecznego między pokoleniami.

36.Wychowanie - to całość zamierzonych oddziaływań środowiska społecznego, przyrodniczego na jednostkę, trwające całe życie. W zakres pojęcia wchodzi:

• wychowanie naturalne pod wpływem środowiska w którym jednostka funkcjonuje - rodzina, kontakty społeczne, obyczaje, religia

• wychowanie instytucjonalne - celowe, planowe oddziaływanie instytucji wychowujących takich jak: przedszkola, szkoły, internaty, domy dziecka

• samowychowanie

Oddziaływanie to ma wpływ na stosunek jednostki do otaczającego świata, kształtowanie się systemu wartości, norm, celu życia.
W pedagogice istnieją definicje, które kładą nacisk na celowe dokonywanie zmian w osobowości człowieka pod wpływem czynników zewnętrznych. Jednostka stanowi w nich przedmiot oddziaływań.

Druga grupa definicji mówi o wychowaniu indywidualnym, czyli wspomaganiu rozwoju jednostki poprzez pobudzanie do działania, ale pośrednio, wpływając nie na wychowanka lecz na warunki w których działa.

Wychowanie przekazuje jednostkom dziedzictwo kulturowe, wzory zachowań - utrzymuje ciągłość kulturową społeczeństw, a jednocześnie przygotowuje do uczestnictwa i przekształcania rzeczywistości społecznej.

Naczelnym celem wychowania jest ukształtowanie osobowości wolnej, która kierując się własną wolą, dokonywać będzie wyborów zgodnych z moralnymi zasadami oraz funkcjonować w środowisku, którego jest ogniwem.

Refleksja pedagogiczna zawsze towarzyszyła i towarzyszy procesom wychowania, ale droga od takiej refleksji do teoretycznej analizy problematyki wychowawczej jest bardzo długa. Teoretyczne rozważania nad wychowaniem spotyka się w kulturze europejskiej po raz pierwszy w starożytnej Grecji. Tam trzeba szukać początków pedagogiki cywilizacji zachodniej; tkwią one w systemach pedagogicznych, które rozwijali antyczni Grecy (→ Grecja starożytna - Wychowanie); systemy te opierały się zawsze na pewnych założeniach filozoficznych i politycznych i w ich świetle ujmowały problemy i zasady wychowania. Przez długie wieki pedagogika nie była samodzielną dyscypliną naukową, ale rozwijała się - jak wiele innych nauk — jako gałąź filozofii spekulatywnej i wynikała z założeń polityki swojego czasu i miejsca. Twierdzenia głoszone przez pedagogów przedstawiały trafne wnioski uogólniające doświadczenia praktyki wychowawczej, albo pewne normy pedagogiczne, podające uznane za słuszne wskazania edukacyjne. Brak było głębszego uzasadnienia naukowe tych twierdzeń. Uzasadnienie to pedagogika czerpała ze swoich — jednocześnie rozwijających się — nauk pomocniczych, przede wszystkim biomedycyny, psychologii i socjologii; dopiero rozwój tych dyscyplin, szczególnie intensywny na przeł. XIX i XX w., umożliwił ukształtowanie się pedagogiki jako samodzielnej nauki.

Zobacz

---