Wykłady, Pedagogika WSKIZ, III Semestr

Podstawy Prawa Rodzinnego i Opiekuńczego

26.09.2009r.

Literatura:

1. „Współczesne kierunki w opiece nad dzieckiem” - Stelmaszuk,

2. „Domy na piasku” - dr Marek Andrzejewski,

3. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy,

4. Ustawa z 12 marca 2004r. o Pomocy Społecznej. Art. Od 70 do 90,

5. Prawo Rodzinne i Opiekuńcze - dr Marek Andrzejewski, Warszawa 2009

Egzamin jako test otwarty, należy podać odpowiedź oraz podstawę prawną. Można mieć ze sobą na egzaminie Kodeks Prawa Rodzinnego i Opiekuńczego. Należy też go mieć na każdych zajęciach!!!

________________________________________________________________

Prawo - zespół norm ustanowionych i uznanych przez Państwo.

Norma - jest to wypowiedź, która opisuje okoliczności, nakazane lub zakazane zachowania w danych okolicznościach oraz sankcje, które nałożone są na tych co zachowują się inaczej.

Przepis - samodzielna jednostka redakcyjna tekstu prawnego.

Wykładnia - proces myślowy od lektury przepisów do wyinterpretowania z nich norm.

Prawnik jest osobą pracującą w słowie.

System prawa ze względu na przedmiot dzielimy na:

1. Prawo Konstytucyjne ( Konstytucja 1997r. 2 kwietnia),

2. Prawo Karne ( z czerwca 1997r.):

1. Prawo karne materialne ( to co nie wolno i to co trzeba),

2. Prawo karne formalne (kto ma łapać, jak, w jakich okolicznościach inaczej procedury),

3. Prawo karne wykonawcze (jak się wykonuje kary np. ograniczenia wolności, jakie prawa na skazany).

3. Prawo Administracyjne (ustrojowe, reguły załatwiania spraw urzędowych),

4. Prawo Cywilne ( Kodeks Cywilny z 1964r.). Dzielimy na 4 księgi:

1. Część I - Ogólna,

2. Część II - Własności i inne prawa rzeczowe,

3. Część III - Prawo zobowiązań,

4. Część IV - Prawo spadkowe.

Osoba fizyczna - ma zdolność do czynności prawnych, możność bycia podmiotem praw i obowiązków. Taką zdolność ma każda osoba od urodzenia do śmierci. Zdolność warunkową mają dzieci poczęte, ale jeszcze nie narodzone. Zakłada się, że nabędą pełną zdolność po urodzeniu, jeżeli urodzą się żywe.

Jeżeli jakaś osoba zaginie, sąd po 10 latach od daty ostatniej informacji o niej, uznaje ją za zmarłą.

Zdolność do czynności prawnych - jest to możność kształtowania sfery prawnej, własnej, przez własną aktywność (przez własne działania woli). Dzieli się je na 3 grupy:

1. Od urodzenia do 13 roku życia oraz osoby całkowicie ubezwłasnowolnione - nie mają zdolności do czynności prawnych, mogą zawierać umowy w drobnych, codziennych sprawach życia codziennego, np. kupowanie chleba, o ile nie zostały oszukane. Wtedy opiekun prawny może unieważnić taką umowę.

2. Od 13 roku do pełnoletniości oraz osoby częściowo ubezwłasnowolnione - Mają swoich przedstawicieli (rodzice). Te osoby mogą je reprezentować przy każdej czynności prawnej. Mogą tak jak poprzednio zawierać drobne umowy, oraz dysponować swoim zarobkiem.

3. Od pełnoletniości do śmieci, oraz osoby bez ubezwłasnowolnienia.

Podstawowe pojęcia związane z prawem rodzinnym:

Rodzina - nie definiowana przez kodeks. Jest to pojecie dynamiczne. Ustawodawca nie określa tego pojęcia, ale można je wywnioskować z innych przepisów. Jednak różne ustawy, różnie podchodzą do pojęcia rodziny.

Rodzina nuklearna - pokolenie rodziców i dzieci.

Dziecko - nie ma pojęcia takiego jak dziecko w kodeksie rodzinnym, jest natomiast w innych ustawach np. Konwencja o Prawach Dziecka - mówiąca o dziecku zarówno przed jak i po urodzeniu. Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka - do ochrony praw dziecka od momentu poczęcia. Ustawa z roku 1993 o planowaniu rodziny i ochronie życia poczętego. Tam też znajduje się zakaz aborcji z 3 wyjątkami:

1. płód bezpośrednio zagraża życiu matki,

2. płód wykazuje znaczne odkształcenia,

3. gwałt.

Pokrewieństwo - może być w lini prostej (ludzie pochodzący od siebie) lub bocznej.

A

B

C

D

E

A jest spokrewniony z B w linii prostej w stopniu 1. A w stosunku do C jest spokrewniony w linii prostej w stopniu 2.

F jest krewnym w stosunku do B w linii bocznej stopnia 3. C jest krewnym do F w linii bocznej stopnia 4. H jest krewnym do F w linii bocznej stopnia 4.

Powinowaci - to ci, co są krewnymi małżonka. Np. Powinowatymi S są A,B,C,D,E,F,H,L. Natomiast M jako dziecko, jest już krewnym S. Powinowactwo trwa nawet pomimo ustania małżeństwa.

Źródła prawa rodzinnego:

Konstytucja - o rodznie mówi niewiele. Art. 18 stanowi, że rodzina, małżeństwo - rozumiane jako związek mężczyzny i kobiety - rodzicielstwo, macierzyństwo są pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 48 stanowi o tym, że pierwszymi wychowankami są rodzice i mają oni prymat w wychowaniu. Art. 47 stanowi, że każdemu przysługuje prawo do prywatności. Art. 71 stanowi, że państwo ma prowadzić politykę społeczną. Art. 72 stanowi, że powołany zostaje rzecznik Praw Dziecka od 2000r.

Zawarcie Związku Małżeńskiego

W prawie nie ma uregulowania konkubinatu. Konkubinat można uznać jako związek bez małżeństwa.

Art. 1 - przesłani zawarcia małżeństwa:

1. musi być mężczyzna i kobieta,

2. jednoczesna obecność obojga (prawo dopuszcza pełnomocnictwo),

3. przed Kierownikiem Stanu Cywilnego,

4. muszą złożyć zgodne oświadczenia o zawarciu ślubu.

Przesłanki unieważniające małżeństwo:

1. odpowiedni wiek (18-18. Za zgodą sądu kobiety od 16 lat), jeżeli jest poniżej, małżeństwo jest nieważne.

2. ubezwłasnowolnienie całkowite,

3. choroba psychiczna, bądź niedorozwój,

4. zbyt bliskie pokrewieństwo bądź spowinowacenie,

5. trwanie w wcześniejszym związku,

6. wada oświadczenia woli zawarcia małżeństwa,

7. pełnomocnik przekroczył swoje pełnomocnictwo.

Konwalidacja- uzdrowienie, usunięcie przeszkody. Jeżeli np. jest małżeństwo ona 16, on 25 lat, biorą ślub bez zgody sądu, spełniając wszystkie inne wymogi i on po np. 10 latach chce unieważnić małżeństwo, bo ona była za młoda, a sąd nie pozwolił, to nie może tego zrobić, ponieważ z jej wkroczeniem w pełnoletniość wada ta ustaje i małżeństwo staje się prawne.

10.10.2009r. ( Zjazd drugi )

Zagadnienia z pierwszego wykładu:

Norma prawna, przepis a norma, wykładnia, podział prawa na gałęzie, prawo materialne a formalne, gdzie umiejscowione jest prawo rodzinne, zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych. Umieć powiedzieć co to jest rodzina, pokrewieństwo, powinowactwo, co konstytucja stanowi o rodzinie, co to znaczy, że prawo chroni rodzinę, czym jest prawo do prywatności, czym jest prymat rodziców, jakie są prawa dziecka. Zasady prawa rodzinnego: zasada dobra dziecka, trwałości małżeństwa, dobra rodziny, świeckości rodziny.

Rola Sądu Rodzinnego.

W Sądach Rejonowych znajduje się Wydział Rodziny i Nieletnich, rozstrzygają one prawie wszystkie sprawy wynikające z prawa rodzinnego.

Struktura Sądów w Polsce:

Sąd Rejonowy rozpatruje następujące sprawy:

1. zgody na wcześniejszy ślub,

2. zgody na ślub chorych psychicznie i upośledzonych,

3. ingerencje w władzę rodzicielską,

4. ustalenie kwestii pochodzenia dziecka,

5. alimenty,

f) ustanowienie opieki

Z poza kodeksu rodzinnego:

1. przymusowe leczenie osób chorych psychicznie,

2. (ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich) - demoralizacja i czyn karalny,

3. (ustawa o pomocy społecznej) - rodzina zastępcza, umieszczenie w placówce wychowawczej.

Funkcjonariusz publiczny - jest to osoba na stanowisku publicznym pełniąca publiczne obowiązki np. policjant, urzędnik, pracownik socjalny, nauczyciel. Jest on chroniony prawem i ma zawsze obowiązek reagować na każdą krzywdę.

Ubezwłasnowolnić można:

1. osobę chorą psychicznie,

2. upośledzoną umysłowo, TAKĄ, KTÓRA Z TEGO POWODU NIE JEST W

3. w inny sposób zaburzoną. STANIE SAMODZIELNIE FUNKCJONOWAĆ!!!

Art. 15 § 1 Adopcja to inaczej przysposobienie. Ten kto adoptuje staje się pełnoprawnym rodzicem zaadoptowanego w linii prostej, a adoptowany pełnoprawnym dzieckiem.

Ustanie małżeństwa może nastąpić z następujących powodów:

1. Śmierć,

2. Rozwód,

3. Unieważnienie,

4. Uznanie za zmarłego.

SEPARACJA NIE JEST ROZSTANIEM MAŁŻEŃSTWA!!!

Art. 56 § 1 Pożycie rozumiane jako:

1. więź emocjonalna,

2. więź seksualna,

3. więź gospodarcza ( nie robią nic ponad to co muszą).

Zupełny i trwały - znaczy że można go ocenić z pryzmatu dłuższego czasu.

Zupełny - znaczy, że w tych trzech sferach wszystko między nimi wygasło,

Trwały - pewna projekcja, założenie, że już nigdy nie będzie lepiej.

Zasady współżycia społecznego - są to zasady etyczne. To co uznane w danym społeczeństwie:

1. dobro pasierba,

2. dobro adoptowanego dziecka,

3. dobro małżonka.

Przeczytać Art. Od 1 do 61⁶ opuszczając prawo majątkowe i wypisać różnice i podobieństwa między rozwodem a separacją!!!! Na zjazd 3!!!

24.10.2009r.

Art. 58 - Rozwód

Proces rozwodowy jest sprawą wielowątkową. Jest procesem emocjonalnym, który teoretycznie coś kończy, jednocześnie pozostawia wiele niedokończonych spraw.

W procesie rozwodowym może brać udział tzw. mediator. Stara się on nakłonić obie strony do porozumienia, a jeżeli nie ma szans na pogodzenie, to nakłania do dogadania się w kwestiach mieszkania, dzieci etc. Co pozwala na szybsze załatwienie procesu. Mediator może być wnioskowany przez strony lub przez sąd. W sądzie znajduje się lista mediatorów, jednak mediatorem może być każdy komu ufają strony procesu. Mediacja jest dobrowolna.

Nie ma czegoś takiego jak rozwód na życzenie!!!

Art. 59 - Skutki rozwodu

Osoba wyłącznie winna rozpadu małżeństwa nie może żądać alimentów od osoby niewinnej tego rozpadu.

Osoba niewinna może żądać alimentów od wyłącznie winnego i nie musi udowadniać swojego żądania, wystarczy że udowodni iż jej sytuacja materialna się pogorszyła.

Jeżeli jest wina obustronna lub nie ma orzeczenia o winie może nastąpić obowiązek alimentacyjny ale na obustronnych zasadach oraz jeden z małżonków musi wykazać biedę.

Strony musza przedstawić plan co do wychowania dziecka, jeżeli jest on zgodny z dobrem dziecka to sąd go zaakceptuje. Wtedy też sąd umieszcza dziecko u jednego z rodziców, drugi będzie miał możliwość współdecydowania w ważnych kwestiach.

Wspólne mieszkanie - to wspólna własność, mieszkanie socjalne, spółdzielcze.

Sąd nie zajmuje się sprawami mieszkań funkcyjnych!!!

NA EGZAMIN NALEŻY UMIEĆ TO CO SĄD MUSI ORZEC PRZY ROZWODZIE ORAZ TE KTÓRE ORZEKA NA WNIOSEK STRONY!!!!!

Art. 61¹ - separacja

Należy znać podobieństwa i różnice. Formy ustania małżeństwa, przesłanki pozytywne i negatywne rozwodu, elementy wyroku rozwodowego, przesłanki separacji, skutki separacji.

Inseminacja - zapłodnienie w ciele kobiety spermą przez lekarzy. Dzieli się na:

1. homologiczną - spermą męża,

2. heterologiczną - spermą obcego mężczyzny.

Na następny zjazd należy przeczytać art. do 113 oraz ustawę o pomocy społecznej od art. 70 do 90.

06.11.2009r.

Konwencja o prawach dziecka nakazuje niezwłocznie po urodzeniu ustalić jego pochodzenie.

Art. 61¹⁰ mówi, że matką dziecka jest kobieta która je urodziła. Ucina to spór o to która z kobiet jest matką gdy mamy matkę biologiczną (urodziła) i genetyczną (dała jajeczko).

Art. 62 ustalenie ojcostwa - następuje na dwa sposoby:

1. uznanie art. 72,

2. Sadowne ustalenie ojcostwa art. 84.

Art. 78 - mężczyzna może wystąpić o bezskuteczność uznania ojcostwa.

Art. 92 - władza rodzicielska - użyto tego terminu po raz pierwszy przez Niemców i miała być dowartościowaniem matki.

W dokumentach Rady Europy można znaleźć określenia odpowiedzialność rodzicielska bądź piecza rodzicielska.

Władza rodzicielska to:

1. relacja między rodzicami a dzieckiem,

2. między osobami trzecimi,

3. między państwem.

Kodeks karny mówi, że jest przestępstwem branie cudzego dziecka pod swój dach bez zgody rodziców.

Na następny zjazd należy przeczytać art. do 113 oraz ustawę o pomocy społecznej od art. 70 do 90

21.11.2009r.

Art. 95 Piecza rodzicielska dzieli się na pieczę nad osobą, nad majątkiem i pieczę ustawową.

Art. 109 Ograniczenie władzy rodzicielskiej.

Gdy dobro dziecka jest zagrożone, sąd wydaje odpowiednie zarządzenia.

Art. 110 Zawieszenie władzy rodzicielskiej.

Edukacja Zdrowotna Z Elementami Ekologii

26.09.2009r.

Literatura:

1. „Praktyka i teoria Promocji Zdrowia” Karski Jerzy,

2. „Edukacja zdrowotna” Barbara Wojnarowska,

3. „Psychologia Zdrowia” Charles L. Sheridan, Sally A. Radmacher,

4. „psychologia Pozytywna” Janusz Czapiński,

5. „Optymizmu można się nauczyć” Selitan,

6. „Tożsamośc, ciało i władza” Zbyszko Melosik,

7. „Młodzież styl życia i zdrowia” Zbyszko Melosik.

Egzamin w formie testu.

________________________________________________________________

Zdrowie - jako wartość:

1. Wartość dzięki której jednostka lub grupa można realizować swoje cele i aspiracje oraz potrzebę osiągnięcia satysfakcji, a także zmieniać środowisko i radzić sobie z nim. Wartość autoteliczna - sama w sobie. Wartość instrumentalna - zdrowie jako instrument do osiągnięcia celów.

2. Zdrowie jako zasób i bogactwo, gwarantujące rozwój społeczny i ekonomiczny, gdyż tylko zdrowie społeczeństwa mogą tworzyć dobra materialne i kulturowe, rozwijać się, osiągać odpowiednią radość życia.

3. Zdrowie jako środek do osiągnięcia lepszej wartości życia.

Holistyczne - całościowe ujecie zdrowia WHO 1946r.

„ to nie tylko brak choroby i niepełnosprawności, lecz stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego, społecznego i duchowego”.

W jego obrębie wyróżnia się następujące aspekty (wymiary) życia:

1. Zdrowie fizyczne - prawidłowe funkcjonowanie organizmu, jego układów i narządów,

2. Zdrowie psychiczne - a w jego obrębie:

1. Zdrowie emocjonalne - zdolność do rozpoznawania i wyrażania uczuć w odpowiedni sposób, umiejętność radzenia sobie ze stresem, napięciem, lękiem, depresją czy agresją.

2. Zdrowie umysłowe - zdolność do logicznego, jasnego myślenia.

3. Zdrowie społeczne - zdolność do nazywania, podtrzymywania i rozwijania prawidłowych relacji z innymi ludźmi.

4. Zdrowie duchowe - u niektórych ludzi związane z wierzeniami i poglądami religijnymi, u innych osobiste „credo”, zbiór zasad, zachowań i sposób osiągnięcia wewnętrznego spokoju i równowagi.

Salutogenetyczne podejście do zdrowia:

Zdrowie -------- Choroba

Człowiek pomiędzy zdrowiem i chorobą. Pewne kontinuum zmian. Dynamika tych zmian, czyli nawet najzdrowsi ludzie mają czasem gorsze dni. Myślenie o zdrowiu w ujęciu dychotomicznym czyli albo = albo jest nierealne!

Pozytywne oznaki zdrowi:

1. energia, witalność,

2. optymizm,

3. wolne starzenia się,

4. sprawność fizyczna,

5. wysoka odporność na zarażenia,

6. zdrowy wygląd,

7. witalność seksualna,

8. pozytywny stosunek do zdrowia czyli lubię być zdrowy, działam dla zdrowia.

10.10.2009r. ( Zjazd drugi )

Psychologia zdrowia - na bazie medycyny psychosomatycznej ( Freud), medycyny behawioralnej,, psychologii medycznej. Formalnie od 1979r. przez Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne jako uzupełnienie lub przełamanie monopolu modelu biomedycznego w interpretacji zdrowia i choroby.

Psychologia zdrowia - całokształt oświatowego, naukowego, profesjonalnego, wkładu psychologii jako dyscypliny do:

1. promocji i utrzymania zdrowia,

2. zapobiegania i leczenia chorób,

3. rozpoznawania etiologicznych korelatów zdrowia, choroby i zbliżonych dysfunkcji,

4. analizy i optymalizacji systemu opieki zdrowotnej,

5. kształtowania polityki społecznej.

Psychologia zdrowia ( baza teoretyczna) + ruch promocji zdrowia ( działanie praktyczne) = wzmacnianie zdrowia.

Przyczyny wzrostu zainteresowania możliwościami zastosowania psychologii do problematyki zdrowia i choroby:

1. odkrycie behawiorystycznych czynników ryzyka choroby,

2. zmiany wzorów zachowań i struktury przyczyn zgonów ( spadek chorób zakaźnych a wzrost chronicznych),

3. rosnący koszt opieki zdrowotnej ( technologia, rozwój medycyny, profilaktyki etc.),

4. Współczesna medycyna jako źródło stresu dla pacjentów ( dehumanizacja, bolesne zabiegi),

5. Wzrost aspiracji ludzi do podmiotowego uczestnictwa w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych:

1. Samodzielność,

2. Oczekiwanie Partnerstwa,

3. Uzależnienie od medycyny formalnej,

4. Rozwój grup samopomocy.

Psychologiczna koncepcja zdrowia:

1. salutogenność ( zdrowie to coś więcej niż brak choroby),

2. ujęcie dynamiczne, interakcyjne ( zdrowie zależy od różnych elementów i te elementy określają zdrowie nie jako stan a jako proces,

3. ujęcie całościowe ( zdrowie jako zasób energii),

Zdrowie obiektywne - ocenianie na poziomie wskaźników medycznych,

Zdrowie subiektywne - oceniane przez podmiot którego go dotyczy, subiektywna ocena swojego zdrowia.

Dobrostan psychiczny - poznawcza i emocjonalna ocena własnego życia w której notuje się wysoki poziom zadowolenia z życia i spełnienia, przewagę pozytywnych doświadczeń i przyjemnych emocji, i niski poziom negatywnych nastrojów.

Podstawy nauki o dobrostanie psychologicznym:

1. rozwój społeczny,

2. rozwój materialny - epoka postmaterialistyczna,

3. demokratyzacja życia - wzrost szacunku dla osobistych myśli lub uczuć,

4. narastające tendencje indywidualistyczne - zainteresowanie własnymi uczuciami i przeżyciami.

Od czego zależy poczucie szczęścia i zadowolenia?

1. czynniki sytuacyjne - poziom zadowolenia zmienia się,

2. osobiste strategie poszukiwania informacji,

3. aktualny nastrój,

4. od przekonań na temat szczęścia,

5. od łatwości przywoływania wspomnień pozytywnych,

6. od kultury.

Osobowości człowieka szczęśliwego:

1. umiarkowane poczucie kontroli i odpowiedzialności,

2. silne poczucie wartości, wiara w siebie,

3. egocentryzm atrybucyjny - skłonność do przypisywania sobie autorstwa zdarzeń pozytywnych i odsuwania od siebie odpowiedzialności za zdarzenia negatywne. Osłabione poczucie winy za niepowodzenia.

24.10.2009r. - DZIĘKI UPRZEJMOŚCI BOGUSI M.

„Człowiek szczęśliwy-ciąg dalszy”

1. AKTYWNOŚĆ ŻYCIOWA :

• Aktywny tryb życia (hobby, działania społeczne) to lepsza kondycja zdrowotna także osób w bardziej podeszłym wieku.

• Ćwiczenia fizyczne jako warunek poprawy nastroju

• Nastawienie na działania pozwala lepiej znosić porażkę i hamować symptomy depresyjne niż nastawienie kontemplacyjne, czyli na analizę stanu rzeczy.

• Podejmowanie wielu zróżnicowanych form aktywności.

• Praca daje więcej doświadczeń angażujących satysfakcjonujących niż wypoczynek w domu. Wypoczynek ustrukturowany (sport) bardziej cieszy niż oglądanie TV.

2. ZGODNOŚĆ SYSTEMU WARTOŚCI JEDNOSTKI Z SYSTEMEM WARTOŚCI SPOŁECZEŃSTWA

3. POCZUCIE HUMORU

4. INTELIGENCJA EMOCJONALNA

5. „MĄDRY CZY GŁUPI”

• TEZA I :

• Bardziej szczęśliwy może być głupiec „głupi mam zawsze szczęście”

• TEZA II:

• Tylko inteligentny może być szczęśliwy- wg MASLOWA- szczęśliwie czują się osoby dojrzalsze psychicznie, odczuwające potrzeby wzrostu- miłości, mądrości

• TEZA III:

• Mędrzec i Głupiec mogą być równie szczęśliwi, choć ich szczęście jest innej natury u na różne źródła, czyli każdy może być szczęśliwy na swój sposób

6. HEBEFRENIK- Typ schizofrenii ( z jednym z objawów są częste okazywanie szczęścia radości)

7. PERSPEKTYWA CZASU:

• Przeszłość (wspomnienia)

• Tu i teraz

• Przyszłość ( jak fajnie będzie, gdy skończę studia.)

8. Wzór zachowania A

• Zły dla serca, ale dobry dla duszy

• Zachowanie osoby bardzo aktywnej, ambitnej, obejmujący zarówno elementy osobowościowe jak i behawioralne oraz cechy wyglądu fizycznego związane z określonymi sytuacjami jako istotny czynnik ryzyka choroby wiecowej i zawału serca

• Zespół jawnego zachowania lub stylu życia charakteryzuje się:

• Skrajne współzawodnictwo

• Walka o osiągnięcia

• Potrzeba dominacji, niezależności

• Silne postawy obronne

• Skłonność do zalegania emocji

• Agresywnością, pobudliwością

• Nadmierną czujnością

• Podejrzliwość w kontaktach interpersonalnych

• Poczuciem presji czasu

• Napięciem mięśni twarzy

9. Wzór zachowania B

• Styl życia całkiem różny od stylu życia WZA.

• Są to osoby, które potrafią się odprężyć, łatwo doznają satysfakcji, nie spieszą się, mają łagodne usposobienia, tendencje do poddawania się prądowi życia

10. Wzór zachowania C

• Konstelacja poznawczych, emocjonalnych i behawioralnych tendencji, które stanowią opozycję WZA i WZB i mogą stanowić predyspozycje do rozwoju nowotworu

• Cierpliwość, spokój

• Uległość wobec autorytetów, brak asertywności

• Ukrywanie negatywnych emocji gł. Gniewu

11. Wg Le Shana pacjentów nowotworowych cechuje fasada łagodności, dobroci, niska satysfakcja z życia seksualnego, mała aktywność społeczna.

1. CZYNNIKI WARUNKUJĄCE ZDROWIE:

• Wg Lalande stan zdrowia zależy od:

• Czynniki genetyczne

• Środowiska

• Stylu życia

• Opieki medycznej

• Wieloczynnikowe MODELE ETIOLOGICZNE:

NA ZDROWIE WYPŁYWA WIELE CZYNNIKÓW, CZĘSTO WPŁYWAJĄCYCH NA SIEBIE NAWZAJEM.

2. ZDROWIE- nieustanne wyzwanie!- Dekalog zdrowego życia:

1. Wiedzieć o samym sobie- samoświadomość

2. Tworzenie bariery immunologicznej

3. Hartowanie, wzmacnianie odporności

4. Prawidłowe odżywianie się

5. Podejmowania aktywności fizycznej

6. Nie nadużywanie leków

7. Wyeliminowanie nałogów

8. Rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem

9. Prawidłowe relacje z innymi ludźmi

10. Postawa campingowa - myśl pozytywna, wiara w siebie, do przodu żyć.

3. POZYTYWNE, ZALECANE SKRYPTY:

• „Zawsze jestem zdrów i w dobrej formie”

• „Wszystko, czego się dotknę odnosi sukces”

• „Potrafię docenić sukcesy swojego życia”

4. MODELE ŻYCIA- skrypty, myślenie sprawcze

„JESTEŚ TAKI, JAKI MYŚLISZ, ŻE JESTEŚ”

NP.

• Modele dramatyczne „życie do tragedia”

• Modele bałaganiarskie „huragan rozgardiaszu to ja”

• Modele pustej kieszeni „ a ja wiecznie bez kasy”

• Modele nieuchronności „ puszka Pandory to mój wynalazek”

5. TŁAMSCICIELE- mordercy pomysłów i chęci do działania np. „poczekamy zobaczymy”, „To nie moja sprawa.”, Z tym będzie kłopot.”

6. ZASADY radzenie sobie ze stresem:

• Wsparcie społeczne, otwartość i umiejętność ekspresji emocji

• Poczucie wew. ( osobistej), kontroli

• Poczucie humoru

• Asertywność

• Odnajdywanie sensu życia

• Zaangażowanie

• Wiara w siebie

• Bogate doświadczenia życiowe

• Zdolność rozwiązywania problemów

7. TYPY WSPARCIA:

1. Emocjonalne -troska, bliskość, szacunek

2. Informacyjne- udzielanie rad, nowych umiejętności, doświadczeń i informacji

3. Instrumentalne- dostarcza dóbr materialnych, wspólne rozwiązywanie problemów

4. Oceniające- wyrażanie akceptacji, zrozumienia, zachęty, podnoszenie samooceny

8. Cecha podmiotowa człowieka, globalna orientacja (generalizowany, emocjonalno- poznawczy sposób ujmowania świata i samego siebie), która powoduję poczucie pewności, że świat można:

• Zrozumieć a zjawiska przewidywać Poczucie ZROZUMIAŁOŚCI - komponent poznawczy, określa stopień, w jakim człowiek spostrzega napływające ze środowiska wew. I zew. Bodźce jako zrozumiałe, spójne, jasne, uporządkowane i spodziewa się, że bodźce, z którymi zetknie się w przyszłości będą PRZEWIDYWALNE lub, że potrafi je do czegoś PRZYPORZĄDKOWAĆ lub WYJAŚNIĆ.

• Dostępne są odpowiednie zasoby przy pomocy, których można sprostać wymaganiom ( POCZUCIE ZARADNOŚCI)- komplement instrumentalny -określa stopień, w jakim człowiek spostrzega dostępne zasoby, ( którymi sam dysponuje lub inne osoby, którym ufa) jako wystarczające, aby sprostać wymaganiom, jakie stawiają napływające bodźce oraz przekonanie, że prawdopodobnie wszystko się ułoży a jak nie to PORADZE SOBIE!

• Wymagania mają osobisty sens i są warte zaangażowania ( poczucie SENSOWNOŚCI)- komponent emocjonalno- motywacyjny- wyraża motywacje jednostki do działania, że życie ma SENS, że przynajmniej część problemów i wymagań, jakie niesie życie warte jest wysiłku, poświęcenia i zaangażowania, postrzeganie problemów jako wyzwań

9. KONCEPCJA ZASOBÓW- ludzie dążą do zdobywania, utrzymywania, ochrony i pomnażania zasobów. Zagrożeniem jest potencjalna lub rzeczywista ich strata,

• Przedmioty np. samochód,

• Warunki np. stała praca, małżeństwo, status

• Właściwości osobiste np. umiejętności interpersonalne, wysoka samoocena

• Źródła energii np. pieniądze, wiedza, władza, czas.

„czynniki ryzyka”

Socjologia Problemów Społecznych

27.09.2009r.

Literatura:

1. „Socjologia” Anthony Giddens

2. „Socjologia. Koncepcje i ich zastosowanie” Jonathan Turner,

3. „Labirynt współczesnego społeczeństwa. Kluczowe problemy społeczne w kształceniu pracowników socjalnych” Krzysztof Czekaj, K. Gorlak, M. Leśniak,

4. „Rola dewiacji w procesach zmiany społecznej” Maria Łoś,

5. Zagadnienia Patologii Społecznej” red. A Podgórski,

6. „Badania problemów społecznych” Jerzy Kwaśniewski,

7. „Granice tolerancji. O teoriach zachowań dewiacyjnych” A. Siemaszko,

8. „Socjologia wychowania w zarysie” S. Kowalski,

9. „Socjologia. Analiza społeczeństwa” P. Sztombka.

Zaliczenie w formie testu zamkniętego, z jedną poprawna odpowiedzią. Zaliczenie trwające 7 min. Potem sprawdzenie i wpisy od razu.

________________________________________________________________

System normatywny - stan społecznie pożądany. Kiedy on jest to społeczeństwo się rozwija, uczestnicy życia społecznego powinni go przestrzegać, ale aby go przestrzegali musi być prawo.

Pierwsze s a wartości, na ich podstawie wyrastają normy.

Wartość - to zbiór podstawowych zasad każdego człowieka, To co w każdej kulturze jest ważne.

Normy społeczne - to odgrywane role społeczne, zachowania powtarzające się w grupie, społeczeństwie. Dzielimy na:

1. Normy moralne,

2. Normy obyczajowe,

3. Normy zwyczajne.

Każda norma ma swoje granice tolerancji, granice które mogą być naciągane, aby norma nie musiała być sztywna.

Sankcje - prawo, kary i nagrody, instytucje, nieformalne grupy.

Kiedy przestrzegamy normy, nasza postawa jest konformistyczna. Można stosować omijanie, unikanie norm społecznych, aby od razu ich nie odrzucać.

Definiowanie problemów społecznych:

Problem społeczny -

1. zachowania, zjawiska, procesy społeczne, które postrzegane są przez członków społeczeństwa jako istotne dolegliwości domagające się przeciwdziałania, ograniczenia czy rozwiązania.

2. Warunek czy zjawisko, które narusza ład społeczny lub funkcję systemu społecznego.

3. Jako niezgodność między uznawanymi wartościami a realiami życia społecznego.

Dezintegracja - rozpad wewnętrznych więzi integracyjnych.

Patologia społeczna - postawy, zachowania Kudzi, które naruszają podstawowe normy etyczne oraz wyrządzają mniej lub bardziej wymierne szkody społeczne. Dzielimy na:

1. patologie indywidualne - alkoholizm, narkomanie,

2. patologie rodzinne - alkoholizm, przemoc, niezdolność wychowawcza,

3. patologie organizacyjne - korupcja.

Kryteria problemy społecznego, patologii społecznej:

1. kryterium ilościowe - odpowiednia ilość osób musi uznać coś za problem,

2. odpowiednia dynamika - zjawisko to musi się rozwijać, a nie w pewnym momencie „umrzeć”,

3. znaczenie dla porządku społecznego - musi naruszać interes społeczny, nie pojedynczych ludzi,

4. typowość/ reprezentatywność.

Sposoby identyfikacji problemu społecznego:

1. Obiektywistyczny - uznajemy jakieś zachowanie, zjawisko czy proces jako problem niezależnie od subiektywnych ocen lub też, że dadzą się zidentyfikować przy pomocy kryteriów uważanych za obiektywne lub obiektywizujące np. dobro ogółu.

2. Obiektywno-subiektywny - polega na odwołaniu się w celu ustalenia które ze zjawisk, procesów, zachowań czy postaw są problemami społecznymi do opinii przekonań czy odczuć ocen członków społeczeństwa, przeciętnych obywateli bądź grup ekspertów.

3. Subiektywny- podejście to dopuszcza uznawanie rozmaitych zjawisk i zachowań za problemy społeczne, niezależnie od tego, ilu i jakich ludzi to zjawisko ocenia.

Źródła geneza problemów społecznych:

1. Odwołanie się do opinii społecznej,

2. Odwołanie się do opinii władzy,

3. Odwołanie się do opinii ekspertów,

4. Odwołanie się do ruchów, inicjatyw powstałych jako reakcje na określone zjawisko.

Typologia problemów społecznych:

TYPOLOGIA	EKSPERCI	ZWYKLI LUDZIE
Stan normalny	Jest ok.	Jest ok.
Problem społeczny jawny	Jest problem	Jest problem
Problem społeczny ukryty	Jest problem	Jest ok.
Fałszywy problem	Jest ok.	Jest problem

Etapy powstawania problemu społecznego:

1. Pojawienie się problemu (grupa dostrzega problem),

2. Etap legitymizacji ( grupa stara się zainteresować problemem innych),

3. Etap instytucjonalizacji ( odpowiedzialność za rozwiązanie problemu zostaje zesłana na ekspertów, staje się rzeczywistym problemem).

Jak diagnozowane są problemy społeczne:

1. Funkcjonaliści - Durkheim, Merton, - Teoria napięć strukturalnych oraz anomii. W społeczeństwie istnieje zdefiniowany sukces oraz pula narzędzi dzięki któremu można osiągnąć ten sukces, jednak ta pula jest ograniczona dla wielu osób, u nich powstaje napięcie.

2. Teoria konfliktu - całe życie społeczne jest zorganizowane na podstawie walki klas. Każda klasa tworzy prawa dla ochrony siebie.

3. Interakcjonizm - nie ma dewiacji. Takie zachowania dewiacyjne zostają określone tak przez innych ludzi.

4. Teorie Utylitarystyczne - teorie decydującego wpływu - człowiek jest istotą racjonalną i zawsze dokonuje wyborów. Jednostka zastanawia się czy w odpowiedniej sytuacji zachować się dewiacyjnie czy nie, co da większy zysk. Mniej dewiacyjnie zachowują się osoby na wysokim stanowisku, mające rodziny, prace.

Jak ujmuje się społeczeństwo według tych kryteriów:

Organizm - Funkcjonaliści,

Pole Walki - Teoria konfliktu,

Teatr - Interakcjonizm.

X	Organizm	Pole walki	Teatr
Zasada Porządku Społecznego	System	Dominacja i Przemoc	Interakcja
Wizja Zmiany	Ewolucja	Rewolucja,	Odtwarzanie,
Model Człowieka	Element Systemu	Podmiot realizujący własne interesy	Akor
Źródła problemów społecznych	Dysfunkcja,	Dominacja	Nieprzystosowanie jednostki
Typ reakcji na problemy	Naprawa, korekta	Mobilizacja	Socjalizacja i wychowanie
Rodzaj problemów	Dysfunkcjonalność instytucjonalna,	Nierówność,	Dewiacje.

11.10.2009r. ( Zjazd drugi )

Zmiana - jest to proces pojawiania się i/lub znikania istniejących w społeczeństwie elementów części składowych oraz relacji inaczej stosunków między nimi.

Kryterium zmiany społecznej - musi zajść przekształcenie zasadniczej struktury przedmiotu lub sytuacji w czasie. W społeczeństwie stwierdzenie w jakim stopniu system uległ zmianie o wykazanie stopnia modyfikacji dokonujących się w danym czasie w obrębie jego podstawowych instytucji.

Czynniki inaczej źródła zmiany społecznej:

1. środowisko fizyczne,

2. typy organizacji politycznych,

3. czynniki kulturowe.

Jak zmiana staje się przyczyną problemów społecznych?

Z punktu widzenia socjologii i pedagogiki są dwa aspekty:

1. mechanizmy - przyczyna i przebieg,

2. konsekwencje - rezultaty.

Najczęstszymi konsekwencjami są problemy społeczne.

Wieloaspektowość problemów społecznych powstałych w wyniku zmiany społecznej:

1. aspekt instytucjonalny - nieprzystosowanie struktur społecznych, a szczególnie instytucji do nowej sytuacji,

2. nowe typy nierówności między ludźmi,

3. niedostosowanie poszczególnych ludzi do nowej sytuacji,

3 typy związków pomiędzy zmianą, a dewiacją:

1. dewiacja jako konsekwencja szybkich zmian społecznych - Merton, amerykańskie teorie dezorganizacyjne,

2. dewiacja jako element zapobiegający zmianom - dewiacja pełni rolę integracyjną, funkcję wzmacniania granic tolerancji, tworzenie negatywnych relacji do odszczepieńców,

3. dewiacja jako motor zmian społecznych - teorie konfliktów.

Transformacja ustrojowa - przejście od gospodarki centralnie sterowanej do gospodarki rynkowej opartej na prywatnej własności środków produkcji oraz powstaniu społeczeństwa globalnego związanego z kapitalizmem. ( indywidualność, więcej możliwości, wejście do gospodarki globalnej, nowy system wartości).

Powstałe problemy:

1. bezrobocie,

2. ubóstwo,

3. zróżnicowanie społeczne,

4. korupcja,

5. klasa średnia,

6. wzrost patologii społecznej.

Specyfika bezrobocia powstałego w wyniku transformacji ustrojowej:

1. wcześniej go nie było,

2. narastanie w trybie lawinowym w 1994 roku 16%,

3. obniżenie dochodów ludzi,

4. miało charakter strukturalny i koniunkturalny,

5. było zaskoczeniem dla władz i ludzi,

6. transformacja nie była dobrze przygotowana.

Bezrobocie - jest to masowe pozostawanie bez pracy osób w wieku produkcyjnym. Dzieli się na:

1. krótkotrwałe - do 12 miesięcy,

2. długotrwałe - powyżej 12 miesięcy,

3. strukturalne - przeważnie przeobrażenia zachodzące w gospodarce,

4. koniunkturalne - okresowa recesja gospodarcza,

5. naturalne - coś naturalnego np. ktoś studiuje i nie pracuje.

Teorie bezrobocia:

1. Teorie radykalne:

1. Bezrobocie związane jest z przyczynami społeczno-polityczno-ekonomicznymi. Ma dwa wymiary:

1. Wynika z cyklu funkcjonowania gospodarki rynkowej,

2. Związane jest ze zmianą charakteru zatrudnienia a tym samym strukturą zatrudnienia.

2. Teorie konserwatywne:

1. Przyczyny bezrobocia leża w samych osobach. Są to osoby bez wykształcenia lub z niskim wykształceniem.

Podklasa - ludzie trwale przebywający na bezrobociu, uzależnieni od instytucji wspierających jak np. OPS, funkcjonują na marginesie, nie przekazują wzorców, tworzą swoją kulturę tzw. kulturę ubóstwa.

Kultura wyuczonej bezradności - ludzie, którzy nie chcą nic robić.

Wykluczenie społeczne - brak lub ograniczone możliwości uczestnictwa w wielu ważnych aspektach życia społecznego, gospodarczego, politycznego, kulturowego. Są trzy rodzaje wykluczenia: ekonomiczne, polityczne, społeczne.

Dalszy podział: strukturalne ( dochody, zamożność wykształcenie), fizyczne ( podeszły wiek, niepełnosprawność, bezrobocie, wykształcenie), moralne ( alkoholizm, samotność, karalność).

Ubóstwo - wyniki utrzymywania się stale w sferze niskich dochodów. Ma ono dwa aspekty:

1. ilościowe (dochód),

2. jakościowe ( dobra posiadane).

Jak mierzymy ubóstwo?

1. obiektywnie ( dochody i wydatki),

2. subiektywnie (opinie),

3. na podstawie nie pieniężnych ( ilość osób na metrze kwadratowym, kultura).

Warstwy w kategoriach ludzi ubogich:

1. ubodzy pracujący,

2. ubodzy niepracujący,

3. ubodzy bezdomni.

25.10.2009r.

Oscar Levis - twórca kultury ubóstwa. Zdaniem Lewisa ubóstwo nie jest wynikiem niedostosowania jednostki do rzeczywistości społecznej ale ogólnego klimatu kulturowego w jakim przebiega socjalizacja dzieci w rodzinach ubogich.

Charakterystyczne ( patologie) w społeczności zmarginalizowanej w szczególności byłych PGR-owców przejawiają się w 4 aspektach życia:

1. indywidualnego, jednostkowego,

2. rodzinnego,

3. zbiorowego,

4. społecznego.

Kultura ubóstwa pozbawiona jest podstawowych wartości w postaci pracy, jest dziedziczona, przejawia brak sensu życia, brak nadziei, zamknięcie, niski poziom higieny etc.

SPOŁECZNOŚĆ JAKO ŹRÓDŁO DEWIACJI

1. Strukturalno funkcjonalne teorie dewiacji:

1. Koncepcja anomii E. Durkheima - anomia jest to stan lub rezultat dezintegracji w obrębie kultury i struktury społecznej lub wzajemnie pomiędzy nimi.

Dezintegracja ta powoduje ujawnianie się negatywnych skłonności człowieka, które pozostają w nieuchronnym konflikcie z wymogami życia społecznego. Natura ludzka jest antyspołeczna wręcz destrukcyjna, a jej ekspresje może powstrzymać jedynie dobrze działający system kontroli społecznej hamujący swobodną ekspresję wrodzonych impulsów.

W okresie gwałtownych zmian społecznych dochodzi do osłabienia w funkcjonowaniu systemu kontroli społecznej i w efekcie czego pojawia się stan anomii czyli poczucia niezwiązana jednostki z istniejącymi normami w efekcie czego dochodzi do ujawnienia się tych ukrytych skłonności.

2. Koncepcja napięć strukturalnych R. Mertona - nie zgadza się z poglądem, że zachowania dewiacyjne są zgodne z naturą ludzką i dochodzą do głosu podczas osłabienia kontroli społecznej.

Zachowanie dewiacyjne jest formą racjonalnego działania, ponieważ stanowi rezultat pewnych napięć w strukturach: społecznej kulturowej.

Struktura społeczna - jest to zorganizowany zespół społecznych zależności.

Struktura kulturowa - jest to zespół kierujący zachowaniem wartości normatywnych wspólnych członków społeczeństwa czy grupy. Chodzi tutaj o tzw. kulturowo zdefiniowane cele ( posiadanie dużej ilości pieniędzy, władzy, uznania), oraz usankcjonowane środki, dzięki którym możemy osiągnąć te cele.

W funkcjonalnym społeczeństwie jest równowaga pomiędzy celami a środkami. W momencie kiedy dochodzi do braku równowagi między celami a środkami dochodzi do napięcia. Następuje destabilizacja społeczeństwa i pojawia się anomia.

5 typów przystosowań jednostki w sytuacjach dysharmonii miedzy celami a środkami:

1. konformizm - jest to postawa czynna - akceptuje cel i środki,

2. innowacja - postawa czynna - akceptuje cel i wymyśla środki,

3. rytualizm- postawa bierna - nie akceptuje celów, akceptuje środki,

4. wycofanie - postawa bierna - nie akceptuje celów i środków - pasożyty społeczne np. narkomanii,

5. bunt - postawa czynna - niby akceptuje cel i niby akceptuje środki taki +/-.

3. Teoria podkultur dewiacyjnych A. Cohena - badał on status młodzieży z warstw niższych. Zachowania dewiacyjne młodzieży z warstw niższych są reakcjami na niemożność osiągnięcia celów, na które jest położony społeczny nacisk.

Cechy kultury warstw średnich:

• Ambicja,

• Indywidualna odpowiedzialność,

• Szacunek dla osiągnięć,

• Umiejętność ryzykowania z natychmiastowej gratyfikacji,

• Kontrola agresji,

• Niestosowanie przemocy,

• Poszanowanie własności.

Młodzież z warstw niższych poddana odmiennej socjalizacji nie jest w stanie skutecznie konkurować z młodzieżą z warstw średnich w walce o status. Młodzież ta nie posiada właściwości i umiejętności potrzebnych do uzyskania statusu zgodnie z kryteriami warstw średnich. Braki te uwidaczniają się najbardziej w dwóch sferach aktywności: w pracy i w szkole. Efektem tego jest lęk, napięcie i niska samoocena. W konsekwencji prowadzi to do wystąpienia reakcji pozorowanej będącej antytezą norm obowiązujących w kulturze dominującej. Tworzy podkulturę o cechach: bezcelowości, złośliwości, negatywizmu.

4. Teoria zróżnicowanych możliwości R. Clowarda, i L. Ohlina - popkultury dewiacyjne nie powstają w wyniku negacji wartości warstwy średniej ale są wynikiem niemożności realizacji i osiągnięcia wyższej pozycji oraz sukcesu przy pomocy legalnych środków. Dostęp do nielegalnych środków jest różny i możemy mówić o występowaniu 3 typów popkultur dewiacyjnych:

• Podkultura typowo przestępcza,

• Podkultura konfliktów,

• Podkultura wycofania.

Centralne pojęcia to prawomocność i zasadność moralna.

Dewianci odbiegają prawomocność przekazanym przez siebie normom przekazanym przez siebie normom.

5. Koncepcja kultury warstw niższych Millera - Dewiacja warstw niższych jest wynikiem tradycji kulturowej jest składnikiem szerszej kultury tych warstw. Kultura ta wykształciła własną siłę integracyjną i motywacyjną ludzkie zachowania. Szczególnie aprobowane są w tej kulturze takie wartości jak:

• Twardość,

• Spryt,

• Posiadanie lub unikanie kłopotów,

• Niezależność,

• Przeznaczenie.

Wzorzec osobowości: gangster, bokser, spryciarz.

Młodzież ta będzie tworzyła gangi, aby okazać swoje wartości i aby przynależeć do grupy.

6. Teoria neutralizacji G. Sykes i D. Matz - nie ma czegoś takiego jak istnienie podkultur dewiacyjnych. W społeczeństwie istnieją 2 systemy wartości:

• Oficjalny - konformistyczny - praca, nauka etc.

• Nieoficjalny - dewiacyjny - czas wolny.

Ekspresja wartości dewiacyjnych, podskórnych dokonuje się w ściśle określonych kulturowo ramach.

Młodzież dewiacyjna nie rozgranicza czasu pracy i czasu zabawy, nadmiernie rozciągając czas zabawy. Gdy to robią czują się związani z oficjalnymi normami. Stosuja techniki neutralizacji:

• Technika neutralizacji - kwestionowanie odpowiedzialności,

• Technika kwestionowania szkody - ukradłem bogatemu, nie zbiednieje,

• Technika kwestionowania ofiary - pobiłem go bo to gej,

• Technika potępiania potępiających,

• Technika odwoływania się do racji wyższych.

7. Teoria kontroli społecznej T. Hirszi - Jednostka zachowuje się w sposób dewiacyjny ponieważ zerwane zostały więzi z porządkiem konformistycznym. 4 czynniki łączności jednostki ze społeczeństwem :

• Przywiązanie,

• Zaangażowanie,

• Zaabsorbowanie,

• Przekonanie.

1. Interakcjonistyczne teorie dewiacji - mówią o tym, że dewiacja nie jest cechą czynu popełnionego przez jednostkę, ale skutkiem zastosowania przez innych pewnych reguł i sankcji wobec przestępców. Dewiant to ten, komu taka etykieta została doczepiona, a dewiacja to zachowanie nazwane tak przez ludzi. Dewiacyjność nie jest więc cechą zachowania, ale się nią staje w wyniku reakcji społecznej. Mechanizmy kreowania dewiacji i dewiantów maja charakter uniwersalny. Nie ma czegoś takiego jak dewiacja, bo to co jedni uważają za dewiację u innych może być zachowaniem konformistycznym.

1. koncepcja G.H. Meada,

2. Koncepcja H. Beckera,

3. Mechanizmy naznaczania społecznego:

1. Stereotypizacja,

2. Ceremoniał degradacji statusu - pozbawienie stałej tożsamości,

3. Retrospektywna interpretacja - fakty z przeszłości danej osoby interpretujemy w nowej dewiacyjnej osobie,

4. Stygmaty Goffomana - rozbieżność między oczekiwaniami społecznymi co do tożsamości jednostki, a jej tożsamością rzeczywistą.

2. Konfliktowe teorie dewiacji

JEDNOSTKA JAKO ŹRÓDŁO DEWIACJI

1. Koncepcje biologiczne,

2. Koncepcje psychologiczne.

Dydaktyka Ogólna

27.09.2009r.

Literatura:

1. „Dydaktyka ogólna” Czesław Kulisiewicz,

2. „Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej” Wincenty Okoń,

3. „Dydaktyka kształcenia ogólnego” Franciszek Brzeźnicki,

4. „Dydaktyka dla nauczycieli” Józef Półturzyński.

Zaliczenie tak jak ostatnio na pedagogice ogólnej.

________________________________________________________________

I Sfera poznawcza - co poznajemy:

1. postawy nowoczesnego procesu kształcenia

2. główne kategorie procesu kształcenia,

3. Co warunkuje proces kształcenia,

4. Jaka wiedza jest niezbędna aby nauczyciel kształtował swoje kompetencje,

5. Jakie zmiany są w procesie dydaktycznym,

II. Strefa umiejętności profesjonalnych:

1. nabycie podstawowych umiejętności:

1. umieć zaprojektować dydaktykę,

2. co to znaczy przygotować i przeprowadzić typową lekcję,

3. jak aktywizować uczniów,

4. jak sprawdzić i oceniać osiągnięcia uczniów,

5. nabyć umiejętności współpracy z rodzicami.

III. Sfera emocjonalna:

1. rozbudzić i potrzymać zainteresowanie tematyką dydaktyczną,

2. częściowo identyfikować z zawodem nauczyciela.

Tematy:

1. preedukacja,

2. wprowadzenie do dydaktyki,

3. robienie notatek,

4. badania na gruncie dydaktyki,

5. cele i wyniki kształcenia,

6. treści kształcenia,

7. proces kształcenia,

8. zasady kształcenia 9 zasad,

9. zasady uczenia się i motywacji,

10. środki dydaktyczne,

11. lekcja,

12. typy i rodzaje na gruncie danego typu lekcji,

13. metody kształcenia,

14. formy kształcenia - cześć organizacyjna lekcji,

15. praca domowa ucznia,

16. o szkole,

17. przemiany oświatowe.

W dydaktyce nauczaniu naturalnym wykorzystujemy:

1. pokaz,

2. ćwiczenie,

3. objaśnianie,

4. pouczanie,

5. upominanie,

6. ostrzeganie,

7. przyswajanie,

8. naśladowanie.

Dydaktyka od didaktikos znaczącego pouczający i didasko - uczeń.

Pierwszym zajmującym się dydaktyką był Wolfgang Ratke.

25.10.2009r.

Dydaktyka jest częścią, jednym z głównych filarów pedagogiki. Nie każdy pedagog jest dydaktykiem, ale każdy dydaktyk jest pedagogiem.

Jan Amos Komeński napisał „Wielką Dydaktykę” czyli naukę wszystkiego i wszystkich.

Komeński żył w latach 1592-1670, zwany ojcem dydaktyki. Twórca nowożytnej pedagogiki zwanej pansofią (wielowiedza). Działacz społeczny i religijny - reformator. Wygnany z kraju. W Lesznie nauczał, był tam dyrektorem gimnazjum. Wielki dyplomata, chciał równości do oświaty bez względu na pochodzenie. Twórca zasady poglądowości która polega na współdziałaniu umysłu mowy i ręki. Stworzył system klasowo-lekcyjny, napisał dzieło „Didactica magna universalis omnes omnia” w 1657r. Wielką dydaktykę osadził w Ewangelii i Arystotelesie i jego stwierdzeniu „niczego nie ma w umyśle czego by nie było wpierw w zmysłach”. „Szkoła bez dyscypliny jest jak młyn bez wody”.

Porządek w dydaktyce August Hermair Niemeyer - wyodrębnił 2 subdyscypliny:

1. teoria nauczania - nauczyciel - zadania dydaktyki, sfera instrumentalno sprawnościowa ( wiedza, umiejętności, nawyki),

2. teoria wychowania - wychowawca - osoba wychowanka - sfera uczuciowo wolicjonalna ( uczucia, dążenia, pragnienia, wartości).

Wiliam Stern - 1871-1938r. niemiecki psycholog i filozof, zajmował się psychologią personalistyczną. Pracował na Uniwersytecie Wrocławskim. Zajmował się badaniami nad rozwojem mowy i myślenia.

Herbart - stworzył nauczanie wychowujące. Żył w latach 1776-1841. Filozof, psycholog, pedagog. Oderwał pedagogikę od socjologii i filozofii. Herbart stworzył system pedagogiczny i oparł go na etyce i psychologii. Etyka - cele wychowania. Psychologia - środki do osiągnięcia celów.

Co jest przedmiotem dydaktyki?

Dydaktyka jest częścią pedagogiki!!!

Wszelka świadoma działalność która obejmuje proces nauczania (nauczyciel) i uczenia się (uczeń), cele treści przebieg , środki, procedury. Fakty bezpośrednio i pośrednio związane z szeroko pojmowanym kształceniem. Wszystko to co się wiąże z nauczaniem, uczeniem się, samokształceniem.

Dydaktykę dzielimy na ogólną i szczegółową.

Dydaktyka ogólna obejmuje wszelkie szczeble edukacyjne - przedszkole, szkoła podst. Gimnazjum, szkoła średnia, studia, wszystkie prawidłowości na różnych szczeblach edukacyjnych różnych typów szkół.

Dydaktyka ogólna analizuje cele, treści, proces, zasady, metody, sposoby sprawdzania i oceniania.

Dydaktyka jest teorią nauczania ale i też teoria uczenia się. Dostarcza wiedzy o rzeczywistości istniejącej. Analizuje zależności między tymi wszystkimi elementami. Formułuje prawidłowości w procesie uczenia się. Wskazuje metody zasady, formy i środki do określania celów. Dydaktyka spełnia funkcję teoretyczną o charakterze diagnostycznym ( tak jest) i prognostycznym (tak ma być) i praktycznym (instrumenty). Dostarcza środków dla nauczyciela aby osiągnąć cel, ale i jednocześnie dla ucznia.

Czynności nauczania - uczenia się, działają w sposób systematyczny, ale mogą też występować w sposób przypadkowy. Czynności uczenia się i nauczania mogą przybierać różne formy:

1. zinstytucjonalizowane - szkoła,

2. w jakiś sposób związana z pracą szkolną - praca domowa,

3. samokształcenie.

Proces - ma początek, przebieg i koniec.

Zbiór powiązanych ze sobą czynności uczniów i nauczyciela, warunkujących się wzajemnie i podporządkowanych realizacji wspólnego celu, którym jest wywołanie u dzieci, młodzieży lub osób dorosłych pewnych zamierzonych, względnie trwałych zmian. Ważne SA tu warunki w jakich ten proces przebiega, treści z jakimi się zapoznajemy, organizacja, środki, czynności nauczyciela.

System

To układ uporządkowany zbiór elementów, które są ze sobą w związkach i zależnościach, które tworzą całość służącą założonym celom. Zbiór elementów ale nie przypadkowych. System dynamiczny i działający.

Składniki systemu dydaktycznego:

1. uczeń - ze swoimi problemami, pragnieniami, ambicjami,

2. nauczyciele - kwalifikacje, kompetencje, system metod pracy,

3. treści kształcenia,

4. środowisko.

Nauczanie - działalność nauczyciela, o charakterze planowej, celowej pracy, ukierunkowanej na wyposażenie uczniów w wiadomości, umiejętności i nawyki oraz rozwijanie ich uzdolnień. Nauczanie związane jest z uczeniem się, obydwa pojęcia tworzą wspólnie pojęcie kształcenia.

Nauczanie jest przedmiotem badań dydaktyki.

Pojęcie nauczanie zadomowiło się na stałe w słowniku pedagogów w XVII wieku, po ukazaniu się dzieła Wielka Dydaktyka, czyli sztuka nauczania wszystkiego wszystkich - J. A. Komeńskiego.

Uczenie się to jedno z podstawowych funkcji umysłu polegające na zdobywaniu wiedzy i w efekcie informacji, umiejętności, kompetencji i nawyków (sprawności).

Zdolność uczenia się, w rożnym zakresie posiadają zwierzęta, ludzie, grupy ludzi a także komputery.

Dlatego też uczenie się może być świadome i nieświadome.

Procesami uczenia się człowieka zajmuje się psychologia. Pojecie to używane jest także w "teorii uczenia się" - zobacz behawioryzm.

Uczenie się można rozpatrywać jako czynność (pojedynczą, krótkotrwałą) lub jako zbiór czynności podobnych lub równoległych, długotrwałych. O tym czy dana czynność lub proces zachodzi wnioskujemy na podstawie zaobserwowanych zmian - uczenie więc jest procesem nabywania doświadczeń wyrażające się modyfikacją zachowania.

Uczenie się może mieć charakter zamierzony jak i niezamierzony.

W pedagogice uczenie się odnoszone jest do czynności ucznia. Efekty uczenia się zależne są między innymi od pamięci, koncentracji uwagi, motywacji, zainteresowań, zdolności. Efektem uczenia się jest nabycie określonej wiedzy lub umiejętności.

Kształcenie - to całość doświadczeń składających się na proces zdobywania przez jednostkę umiejętności, wiedzy oraz rozumienia otaczającego ją świata.

Kształcenie obejmuje zarówno proces nauczania jak i uczenia się. Pojęcie kształcenie często utożsamia się z formalnym kształceniem w instytucjach systemu szkolnictwa. W szerszym rozumieniu, obejmuje ono także kształcenie nieformalne, mające źródło w codziennych doświadczeniach, rodzinnych, kontaktach z rówieśnikami i informacjami pochodzącymi z mass mediów. Podkreśla się także znaczenie szeroko rozumianego kształcenia ustawicznego (uczenia się przez całe życie).

Kształcenie jest przedmiotem zainteresowania wielu dyscyplin naukowych: przede wszystkim pedagogiki, psychologii i socjologii

Samokształcenie - samodzielne zdobywanie wiadomości, umiejętności i sprawności praktycznych z określonej dziedziny wiedzy. W szerszym ujęciu - kształtowanie własnej osobowości według własnego wzoru ideału.

Nazywane również "samouctwem". Samokształcenie osiąga optymalny poziom wtedy gdy przekształca się w stałą potrzebę życiową człowieka oraz stanowi oparcie dla kształcenia ustawicznego. Proces ten rzadko występuje w czystej postaci, często bywa powiązany z tradycyjną nauką w szkole bądź kształceniem korespondencyjnym.

08.11.2009r.

W dydaktyce muszą być nie tylko treści ale i też umiejętności, a najlepsze gdy przerodzą się one w nawyki.

Możliwości edukacyjne mózgu

Mózg jest najdoskonalszym komputerem. Pracuje szybciej niż jesteśmy w stanie sobie to wyobrazić. Kształtem mózg przypomina orzecha włoskiego. Średnio waży 1350g czyli 1/42 wagi ciała. Mózg kobiety jest lżejszy. Jest to skupisko neuronów. Budowa mózgu jest warstwowa:

1. 1 warstwa to mózg gadzi - jest najniżej umieszczony, zwany pniem mózgu, kontroluje oddychanie i inne odruchowe funkcje człowieka.

2. 2 warstwa to mózg ssaków pierwotnych - zajmuje środkowe piętra - zawiaduje seksualnością, jest wspólny dla wszystkich ssaków. Rola zapamiętywania.

3. # warstwa to kora mózgowa - najwyższe piętro- znajdują się tam centralne ośrodki mózgowe:

1. Płat czołowy - myślenie,

2. Kora ruchowa - ruchy dobrowolne,

3. Płat skroniowy - mowa,

4. Płat ciemieniowy - ośrodek przestrzenny,

5. Płat potyliczny - ośrodek wzroku.

Mózg ma swoją płeć. Prof. Sperry jako pierwszy ustalił, że mózg ma dwie półkule i że działają one na różnych zasadach.

Funkcje mózgu:

1. rejestruje poprzez odbieranie bodźców,

2. magazynuje, zapamiętuje,

3. analizuje to co zmagazynował - wytwarza schematy,

4. Potrafi wyrażać różne formy komunikacji - np. artyści,

5. Sprawuje kontrolę - zawiaduje wszystkim.

W edukacji eksploatowana jest lewa półkula, prawa działa na innych zasadach.

Lewa półkula:

1. mowa,

2. myślenie,

3. układa ciąg logiczny,

4. linearność,

5. stylistyka,

6. analiza.

Prawa półkula:

1. przyjemność,

2. rytm,

3. przestrzeń,

4. holistyczność,

5. wyobraźnia,

6. marzenia,

7. kolory,

8. wizualizacja.

Mózg pracuje na określonych falach. 4 kategorie fal mózgowych:

1. Fale Beta - pełne rozbudzenie mózgowe, umysł jest w pełni świadomy tego co się z nim dzieje. 13-15 cykli na sekundę. Przy takiej prędkości jednocześnie się widzi i słyszy. Cała edukacja opiera się na tej fali.

2. Fale Alfa - spowolnienie pracy mózgu, jednoczesne odprężenie i gotowość do pracy. 8-12 cykli na sekundę. Maksymalnie idealny stan do nauki.

3. Fale Theta - Wczesna faza snu. Jeszcze nie śpimy ale już zasypiamy.4-7 cykli na sekundę.

4. Fale Delta - od 0,5 do 3 cykli na sekundę.

Muzyka barkowa - jej takty są zbliżone do pracy mózgu.

Jogin Łazanow - sugestopedia. Dzielił terapie na fazę przedsesyjną, sesyjną i posesyjną.

Za pośrednictwem wzroku pobieramy 72% inf. Ze słuchu 11% inne 3,5%, dotyk 1,5%, smak 1%.

Tradycyjnie czytamy 200-250 słów na minutę. Na kartce a4 jest zazwyczaj 500 słów. Średnia prędkość wynosi 173słowa na minutę. Tradycyjnie widzimy i słyszymy i dopiero rozumiemy.

Szybko czytać - to widzieć i już rozumieć. Bez słów i wokalizacji, jak oglądanie zdjęć. Oglądamy z góry na dół.

Aby coś osiągnąć trzeba chcieć, wierzyć i oczekiwać!!!

WYKŁADY Z DNIA 22.11.2009r. SĄ W FORMIE SKANÓW!!! Jakby co są na chomiku w poprzedniej wersji notatek.

06.12.2009r. - DOTYCZY PRACY ZALICZENIOWEJ!!!!

Zadanie egzaminacyjne - Przygotować konspekt wybranych przez siebie zajęć lekcyjnych, wg. Taksonomii amerykańskiej definiowania celów. Opisać wynik i przedstawić klarowny konspekt.

Cel - to zawsze zamierzony wynik.

Wynik w dydaktyce to nauczenie czegoś. Poprzez podejmowanie czynności zmuszamy kogoś ( dobrze że to rozumieją przypis autora). Główny cel to wiedza, umiejętności i nawyki. Cel wg Denka to sensowne, świadome, planowe z góry oczekiwane w miere możliwości konkretne efekty edukacji.

Cele kształcenia biorą się z :

• Rozwój nauki,

• Potrzeby społeczne,

• Polityka,

• Ideologia,

• Porządna naukowa analiza procesów kształcenia - to główne źródło.

Główny cel kształcenia - wszechstronny rozwój osobowości każdego człowieka. Kształcenie ogólne szkoły podstawowe, gimnazja, uczelnie działają na sfery rzeczową ( poznawanie rzeczywistości świata, nabywanie umiejętności, przekształcania tego świata) oraz osobowości ( poznanie samego siebie, rozwijanie potrzeb i zainteresowań, zrozumienie racjonalnego uczenia się).

Jak dzielimy cele kształcenia:

• UNESCO:

• Cele ostateczne,

• Pośrednie,

• Zadania edukacyjne.

• Stopnia ogólności:

• Ogólne,

• Szczegółowe ( w dydaktyce cele operacyjne).

• Tradycyjna triada:

• Cele poznawcze,

• Cele kształcenia,

• Cele wychowawcze.

CELE SFORMUOWANE ZBYT OGÓLNIE SĄ BEZUŻYTCZNE I NA NIC SIĘ NIE NADAWAJĄ!!!

AMERYKAŃSKA TAKONOMIA CELÓW!!!!!

3 sfery celów:

1. Sfera poznawczo-umysłowa,

2. Sfera psychodynamiczna,

3. Sfera emocjonalna.

Sfera poznawczo-umysłowa ma 6 etapów:

1. wiedza (co wie),

2. zrozumienie (o czym),

3. zastosowanie,

4. analiza,

5. synteza,

6. ocena (ocena ucznia).

Sfera psychodynamiczna ma też 6 poziomów:

1. czynności odruchowe - bez świadomości, bez woli,

2. ruchy podstawowe - chodzenie odwracanie bieganie,

3. umiejętności percepcyjne - celowe ruchy np. rzucanie piłką,

4. umiejętności fizyczne - przez jakiś czas wymagające wydatku fizycznego,

5. ruchy wyćwiczone - umiejętności oparte na wrodzonych schematach ruchowych,

6. komunikowanie bezsłowne - niewerbalne.

Sfera emocjonalna ma 5 poziomów:

1. recepcja - chęć recepcji, uwaga wybiórcza,

2. reagowanie - uległość w reagowaniu, zadowolenie, chęć,

3. wartościowanie - zaangażowanie się na jakiś czas, istota wartości, zainteresowanie, preferowanie, przejmowanie,

4. organizowanie wartości - jak dana wartość wiąże się z wartościami najwyższymi,

5. charakteryzowanie przez wartość.

PRZYKŁAD!!!!

1 klasa szkoły podstawowej, matematyka temat skrócone dodawanie - mnożenie.

Cel ogólny: zapoznanie uczniów z mnożeniem jako skróconym dodawaniem tych samych składników.

I Sfera poznawcza:

1. uczeń potrafi biegle dodawać w pamięci jednakowe składniki do 30,

2. Uczeń potrafi podać przykłady stosowania mnożenia w życiu,

3. Uczeń potrafi udowodnić że mnożenie jest skróconym dodawaniem jednakowych składników,

4. uczeń potrafi ułożyć treść do zadania np. 3 *4,

5. Uczeń potrafi rozwiązać ułożone zadanie,

6. Uczeń potrafi samodzielnie ułożyć zadanie z treścią w którym występuje mnożenie.

RESZTĘ SFER MUSIMY SOBIE UŁOŻYĆ SAMI!!!! PROFESOR W NAS WIERZY JAK TO KOMUŚ POMOŻE I DODA SIŁ

DO PRACY TRZEBA TAKŻE ROZPISAĆ FAZY LEKCJI!!! OTO PRZYKŁAD:

Fazy na lekcji są wyprowadzone z podstawowej sfery poznawczej. Faza dotyczy jednej lekcji i jednego zagadnienia.

1. Sprawdzenie biegłości pamięciowego dodawania jednakowych składników do 30.

2. Podawanie przez uczniów przykładów stosowania mnożenia,

3. Uczeń udowadnia, że mnożenie jest skróconym dodawaniem składników,

4. Układanie treści do zadania 4*3,

5. Rozwiązanie ułożonego zadania.

6. Układanie przez uczniów samodzielnego zadania z treścią.

Media w edukacji

11.10.2009r. ( Drugi Zjazd )

W odniesieniu do prasy radia i telewizji ( oraz znacznie rzadziej do książki czy plakatu) znamiennie używa się określeń które kryją jednak subtelne różnice znaczeniowe:

1. mass media - narzędzie informacji,

2. środki masowego przekazu - akcentują masowy charakter przekazywanej informacji,

3. środki masowego komunikowania - sugeruje masowe porozumiewanie się tym samym środkiem zakładając częściowe sprzężenie zwrotne między nadawcą a odbiorcą,

4. środki społecznego oddziaływania - sugeruje jednostronne wywieranie wpływu na odbiorcę.

Prasa, radio, telewizja - wywierają przemożny wpływ na charakter współczesnej kultury zapewniając szerokim rzeszom społeczeństwa odbioru jednolitych zunifikowanych treści przekazywanych z nielicznych centrów z użyciem środków masowego przekazu.

Edukacja równoległa - cały obszar edukacji, który dokonuje się poza instytucjami.

Kulturowe warunkowanie płci - forma edukacji, przekazywanie informacji (Gener Studies).

Przykładowe podziały środków masowego przekazu wg aspektów komunikowania się:

1. intencję nadawcy (agitacja, propaganda, reklama),

2. rodzaj przekazu ( artystyczny, praktyczny),

3. rodzaj odbiorcy ( dzieci, dorośli ),

4. tematyka, czyli wycinek rzeczywistości,

5. rodzaj podejścia naukowego ( socjologiczny, filozoficzny),

6. formę i strukturę przekazu - jest to kryterium słynnego i szeroko dyskutowanego przedziału zaproponowanego przez znanego kanadyjskiego badacza mass mediów Marshalla McLuhana, który podzielił media na gorące i zimne.

Im większa liczba elementów informacji tym bardziej „gęsta” jest treść tej informacji i tym gorętszy jest komunikat „hot”.

Im liczba elementów informacji jest mniejsza, tym jest on mniej „gęsty” i tym bardziej jest on „zimny” (cool).

Np. Portret jest gorący, a karykatura zimna,

Fotografia i obraz filmowy jest gorący, a obraz telewizyjny zimny.

Z temperaturą komunikatu związany jest rodzaj uczestnictwa odbiorcy, który ma go zinterpretować i uzupełnić jego brakujące elementy informacyjne.

Komunikaty gorące mają sens w pełni określony przez nadawcę.

Komunikatom zimnym sens nadaje odbiorca.

Zgodnie z tą koncepcją nauka jest gorąca, a sztuka zimna.

Wg. McLuhana dzisiejsza cywilizacja jest gorąca, a pierwotnie była zimna. Jego zdaniem jesteśmy w trakcie zachodzenia z powrotem do cywilizacji zimnej, głównie w skutek zastąpienia gorącej ksiązki, zimną telewizją.

McLuhan odkrył że głównym skutkiem zastosowania procesu elektrycznego jest powrót psychiki i świadomości społecznej do plemienności. Miliony ludzi siedzących przed telewizorami i oglądającymi program w stylu CNN przyjmują z autorytatywnego źródła współczesny odpowiednik szamańskiej wiedzy, co przypomina stosunki plemienne.

Komunikowanie może być ujmowane jako:

1. transmisja, przekaz informacji,

2. rozumienie wzajemne i dochodzenie do tych samych prawd,

3. oddziaływanie - czyli wpływanie na myśli, forma władzy,

4. łączenie, tworzenie wspólnoty,

5. interakcje społeczne za pośrednictwem symboli,

6. wymiana znaczeń między ludźmi.

Hipermedia lub multimedia - to środki techniczne, których podstawą jest komputer w sieci z oprogramowaniem, podłączony do innych mediów, jak monitor, magnetowid, odtwarzacz, skaner, co pozwala na dobrowolne korzystanie i łączenie różnych pod względem kodu tekstów ich przetwarzanie i rozprzestrzenianie za pomocą Internetu.

W przeciwieństwie do mass mediów nie są nadawane centralnie. Nadawcą jest zazwyczaj pojedynczy osobnik, który w dowolnym miejscu i czasie może wysyłać i odbierać informacje.

Wybrane klasyczne teorie efektów masowego komunikowania.

Ich wspólną cechą jest oparcie się na tradycyjnym modelu behawiorystycznym - każdy bodziec wywołuje określoną reakcję.

Są to teorie:

1. psychologiczne,

2. socjologiczne,

3. kulturowe.

Teorie psychologiczne:

1. teoria uwarunkowania - odnosi się głownie do oddziaływań propagandowych w których chodzi o wywołanie w jednostkach odruchów warunkowych - reakcji pod wpływem słów, znaków, symboli. Oddziaływanie będzie silniejsze jeśli lansowane treści zostaną skojarzone z określonymi stanami uczuciowymi: lęk, miłość, wycofanie etc.

Tak wzbogacony bodziec staje się aktywnym czynnikiem organizacyjnym ludzkie działania. Jednostka zaczyna automatycznie i nieświadomie kochać lub nienawidzić.

KRYTYKA: To założenie o automatycznym wywołaniu reakcji odbiorców pozostaje w sprzeczności z dorobkiem współczesnej psychologii, a zwłaszcza z poglądami na temat postaw, które są swoistym filtrem w przyjmowaniu informacji.

b) teoria dysonansu poznawczego - wyjaśnia zjawisko oporu odbiorcy - przyjmowanie informacji niezgodnych z jego nastawieniem. Analogiczny charakter ma teoria przystosowania - koherencji postaw odbiorcy względem przekazu i nadawcy, czy późniejsza teoria współorientacji - zbieżność poglądów osoby z tym co myślą o danym problemie inni.

Pedagogika Społeczna

10.10.2009r. ( Drugi Zjazd )

Bibliografia:

Wroczyński „Pedagogika Społeczna”

Kamiński „ Funkcje pedagogiki społecznej”

Kwieciński „ Drogi szkolne młodzieży a środowiska”

Pilch „ Zasady badań pedagogicznych”

Pedagogika społeczna - ciekawy obszar w dziedzinie teorii. Charakteryzuje się tym, że konstruktem staje się środowisko. Jest obszarem do której jest najmniej kontrowersji.

Etapy rozwoju pedagogiki społecznej na świecie:

1. Etap praktycznej działalności wychowawczej bez głębszej refleksji naukowej. Głównie praktyka wychowawcza. Okres ten jest etapem gdzie tworzą:

1. Friedrich Diesterweg

2. Robert Oren

2. Etap uprawiania pedagogiki społecznej w sposób spekulatywny bez powiązania jej z badaniami empirycznymi (opierają się na spekulacjach):

1. 
   Paul Bergmann,

2. Paul Natorp.

3. Etap rozwijania się pedagogiki społecznej na badaniach empirycznych wraz z refleksją metodologistyczną. W tym okresie działali:

1. Helena Radlińska 1879-1954 - zabiegała o ststus naukowy pedagogiki społecznej. Nadała rangę tej nauki. Nakreśliła główny przedmiot i zadania. Wprowadziła i określiła zasadnicze pojęcia jakimi posługujemy się w ramach pedagogiki społecznej, np. Miernik, wzrzec, norma, średnia, siły społeczne, wiek społeczny.

2. Mary Ritchmond - była ona czołową działaczką organizacji charytatywnych. Wprowadziła do pedagogiki społecznej pojęcie diagnozy społecznej a diagnoza społeczna oparta była na wywiadzie środowiskowym.

3. A. Salomon ( Niemcy)- kontynuowała idee Richmond

4. Stanisław Szacki ( Rosja)- model szkoły środowiskowej w rejonach wiejskich.

4. Etap ilościowego wzrostu badań empirycznych, datuje się do końca lat 50. Rozwija się metodologia w ramach ped. Społecznej. Pojawiają się badania monograficzne, które miały charakter oddolny, czyli prowadzilły je osoby, które działały w danym społeczeństwie - nauczyciele. Badano środowisko wychowawcze i szczególną uwagę skupiano na funkcjonowaniu rodziny i szkoły.

5. Okres podejmowania prób syntetyzacji badań empirycznych. Następuje typowanie nowych obszarów badawczych ped. Społecznej. Pojawia się swoista metodologia. Jest to okres poprzedzający ukazywanie się syntetycznych podręczników z zakresu ped. Społecznej.

Helena Radlińska - jest klasykiem ped. Społecznej. Podaje definicje ped. Społecznej:

„Pedagogika społeczna - jest nauką praktyczną, rozwijającą się na skrzyżowaniu nauk o człowieku, biologicznych i społecznych, etyką oraz kulturoznawstwem. Przyjmując własny punkt widzenia.

„Punkt widzenia - określa się jako zainteresowanie wzajemnym stosunkiem jednostki i środowiska, wpływem warunków bytu i kręgów kultury na człowieka w różnych fazach jego życia , wpływem ludzi na zapewnienie bytu wartościom, przez ich przejęcie i krzewienie oraz przetwarzanie środowisk siłami człowieka w imię ideału”.

Definicja jej ucznia, Ryszarda Wroczyńskiego:

”Pedagogika społeczna - opiera się na badaniach (empiria) analizuje wpływy wychowawcze, których źródłem jest środowisko oraz ustala zasady organizowania środowiska z punktu potrzeb wychowania.”

W ped. Społecznej akcentuje się 3 elementy i to one nadają tok badawczy:

1) Diagnoza stanu badanej rzeczywistości „ JAK JEST? „

2) Planowanie i projektowanie działań „ JAK POWINNO BYĆ?”

3) Działania zmierzające do poprawy stanu analizowanej rzeczywistości, „ CO ROBIMY? „

Pedagogika społeczna w Polsce:

Pedagogika społeczna - wiedza naukowa opisująca środowiskowe uwarunkowania rozwoju i wychowania jednostki, grup społecznych.

Okresy rozwoju:

1. 1908-1939 przerwa do 1945r. - okres który powołuje H. Radlińska. Pojawiające się postawy teoretyczne. Pierwszym ośrodkiem rozwoju myśli ped. Społecznej było SEMINARIUM PRACY SPOŁECZNO OŚWIATOWEJ WOLNEJ WSZECHNICY POLSKIEJ W WARSZAWIE. Kierownikiem i założycielem była Radlińska. Pierwsze wywody na temat ped. Społecznej zawarła w pracy pt. „ Stosunek wychowawczy do środowiska społecznego” oraz w wielkim dziele pt. „ Społeczne przyczyny powodzeń i niepowodzeń szkolnych” 1937r. W tej książce opisywała wiek społeczny i demaskowała ograniczenia i środowiskowe uwarunkowania dostępności dzieci do oświaty.

Mroczyński w szkole Radlińskiej wpisuje dwa nurty:

1. Pedagogika kultury - Suchodolski, Hessen,

2. Pedagogiki socjalizującej - Garlig, Znaniecki, Pałasiński.

2. 1945-1980 - rozwijanie dorobku ped. Społecznej poszukiwanie rozwiązań. Przełomowe lata 50/56 przerwa w rozwoju ped. Społecznej w 50 r. likwidacja katedr ped. Społecznej. W 57r. odbywa się pierwszy zjazd pedagogów społecznych warszawa, głównym organizatorem był Wroczyński. Skrytykowano na nim ograniczenia i dogmaty okresy stalinowskiego, powołano katedry pedagogiki społecznej na Uniwersytecie Warszawskim - rektor Wroczyński, Uniw. Łódźki - Kamiński, UAM Poznań - Stanisław Kowalski, Bydgoszcz - Trempała, Katowice - Gąsior, Toruń - Kabuła, Białystok - Izdebska Jadwiga.

3. Lata 80 - pojawia się dogmat tożsamości, ogranicza się myśl praktyczną pedał. Koncentruje się na poszukiwaniu empirycznych. Powstają koncepcje które przeciwstawiają się indoktrynacji urabianiu wychowanka:

1. Irena Lepalczyk,

2. Edward Hajduk,

3. Prof. Jerzy Modrzewski

11.10.2009r. ( Drugi Zjazd )

Zakres pedagogiki społecznej w ujęciu różnych ludzi:

Radlińska wskazuje na 3 zakresy:

1. Teoria pracy społecznej - zajmuje się rozpoznawaniem warunków w których zachodzi potrzeba pomocy, ratownictwa, opieki, zabezpieczania. Poszukuje się w niej sposobów odnajdywania sił ludzkich, ograniczania tych sił do zmiany niekorzystnych warunków środowiskowych, tak aby grupa czy jednostka mogła funkcjonować i rozwijać się.

2. Teoria oświaty dorosłych - zajmuje się zagadnieniami kształcenia i dokształcania dorosłych, wspomaganiem kompetencji niezbędnych do wykonywania różnych zawodów.

3. Historia pracy społecznej i oświatowej - poszukuje się w niej czynników ewolucji instytucji społecznych, trwałości i zmienności dążeń, form, celów oddziaływań wychowawczych.

Dla Radlińskiej naczelną rzeczą jest pomoc wychowankowi w jego rozwoju. Radlińska zaproponowała dwa działy pracy z wychowankiem:

1. praca socjalna,

2. praca kulturalna.

Koncentrowała się na 2 kluczach :

1. wartości ludzkie - ideał szczęścia i pomyślności człowieka,

2. środki i drogi do osiągnięcia tych ideałów.

Wroczyński - upowszechniał termin szkołocentryzm - najważniejszym zadaniem ped. Społecznej jest podejmowanie problematyki uwarunkowań środowiskowych młodzieży szkolnej. Zagadnienia Wroczyńskiego : praca pozaszkolna, edukacja permanentna, koncepcja szkoły środowiskowej, oświata dorosłych.

Kamiński - podążał za Radlińską i wyznaczył te same 2 obszaru :

1. praca socjalna,

2. praca kulturalna.

Te dwa obszary stają się obszarem badań pedagogiki.

Szkoła w ujęciu Kamińskiego -czas wolny, wychowawcze aspekty czasu wolnego. profilaktyka społeczna związki młodzieży, stowarzyszenia społeczne, wychowawcze aspekty związków młodzieży wychowanie do starości ulepszenie środowiska życia i jego organizacji, ma być nie tylko dla ludzi, ale przede wszystkim z wspólnie z ludźmi danego środowiska.

Wychowawca powinien być powiernikiem doradcą, animatorem, przewodnikiem, rzecznikiem.

Trempała - zadania pedagogiki społecznej są zorganizowane wokół 3 haseł:

1. analiza czyli opis i ocena konkretnych środowisk wychowawczych,

2. projektowanie zmian ujęciu modelowym, wzorcowym w konkretnym środowisku wychowawczym,

3. podjęcie działań praktycznych, które mają służyć poprawie analizowanych rzeczywistości wychowawczych.

Pilch- „Pedagogika społeczna od początków aspirowała do tworzenia świata bez zagrożeń, bez zła, gdzie dominują możliwości nad koniecznościami, czynniki rozwojowe nad stagnacją i empatia nad agresją”

Pedagogika społeczna dziś skupia się na następujących przedmiotach:

1) Agresja i nietolerancja - które są podstawowym komponentem współczesnego życia, występują pod postacią nacisku, osiągnięcia swoich celów, realizacji potrzeb. Agresja występuje w szkołach, gdzie pedagogika skupia się na wadliwej i złej organizacji. Nietolerancja przejawia się w tym, że często dzielimy poglądy na moje, niesłuszne, niechętnie godzimy się na odstępstwa.

2) Ubóstwo - wskazuje się na zjawiska z nim związane: bezrobocie, alkoholizm w rodzinie, wielodzietność, przeludnienie mieszkań, „emerytura starego portfela”, pozostawianie w kręgu subkultury ubogich

3) Zjawisko dezorganizacji rodzin, czyli rozpad więzi małżeńskiej często powodowana rozłąką.

4) Nieufność i brak szacunku wobec instytucji , mechanizmu kierującym życiem społecznym.

5) Protekcjonalizm, łapówkarstwo, nepotyzm.

6) Problem ludzi starszych - deprecjacja- obniżanie wartości. Obecność stereotypu osoby starej jako chorej, niepotrzebnej, w pełni niesprawnej.

( w 1981 r. Pojawienie się Hospicjum w Polsce i realizacja haseł typu: „Kontakt z osobą, otwarta rozmowa z nią o śmierci”.)

Obszary badań dla ped. Społecznej :

1. syndrom zagrożeń rozwojowych - dotyczy szczególnie dzieci i młodzieży,

2. problem marginalizacji społecznej.

W ramach ped. Społecznej interesują nas układy życia jednostki/ grup społecznych, aspekty rozwojowe wychowania w różnych okresach egzystencji. Kategorią centralną pedagogów społecznych są następujące zasady:

1. - zasada miłosierdzia

2. - zasada humanistycznej powinności

3. - zasada równości społecznej

4. - zasada demokracji

5. - zasada równości szans

Dwie dyrektywy na których odnosi się pedagogika społeczna:

1. rozpatrywanie rzeczywistości społeczno wychowawczej w układach typu lokalnych ( mikroskale ), środowiskowych, układy szersze (ponadlokalne-makroskalne).

2. Pedagogika społeczne powinna żywo reagować na:

1. Pojawiające się aktualne zjawiska

2. Rodzące się problemu społeczno-wychowawcze

3. Problemy kulturalne, socjalne różnych warstw, grup

4. Potrzeby jednostkowe i społeczne

5. Orientacje edukacyjne

6. Nowe wzory i style życia

7. Zmiany w poziomie i stylu konsumpcji.

Pedagogika społeczna skupia się na problematyce środowiskowych uwarunkowań procesów wychowawczych oraz na analizie warunków umożliwiających zaspokojenie potrzeb rozwojowych człowieka/ grup ludzkich w różnych fazach życia i w różnych sytuacjach życiowych: w pracy, nauce, czasie wolnym, miejscu zamieszkania, grupie rówieśniczej, towarzyskiej, instytucjach.

Pedagogika społeczna w rezultacie koncentruje się na środowisku życia jednostek grup oraz na instytucjach celowo powołanych do realizacji zadań wychowawczych.

24.10.2009r.

1. Podstawowe pojęcia w pedagogice społecznej.

2. Diagnostyka w pedagogice społecznej.

Ad. 1

• Środowisko życia i jego przetwarzanie - należy środowisko odróżnić od otoczenia. Środowisko to zespół warunków wśród których bytuje jednostka i zespół czynników przekształcających jej osobowość oddziałujących stale lub przez dłuższy czas.

Środowisko bezpośrednie, środowisko szersze, środowisko subiektywne i obiektywne, środowisko materialne i niewidzialne.

Postawy jednostek oraz przyczyn postaw i cech postaw. Najczęściej wskazuje się w związku z jednostką na postawę bierną, czynną, obronna i twórczą.

W kontekście środowiska Radlińska porusza problem twórczości . Twórczość to jest cecha, która każdy z ludzi posiada. Kwestia sensu w życiu, dążeń, potrzeb, umiejętności, dóbr, ich spożytkowania w środowisku. Na gruncie pedagogiki społecznej mówi się o więzi jednostki ze środowiskiem i problem przyczyn, wysferzania się ( przyczyny bycia życia na marginesie społecznym). Winnicki mówił o marginalizacji społecznej.

• Pokolenie historyczne - wszystkie roczniki wieku współżyjące w danej chwili w obliczu tych samych wydarzeń i tych samych zadań stanowią pokolenie historyczne.

W ramach pokolenia historycznego pojawiają się generacje. Poszczególne generacje tego pokolenia różnią się przeżyciami, zasobem doświadczeń i możliwościami działania. Pedagogika społeczna interesuje się przede wszystkim możliwościami jakie tkwią w ramach poszczególnej generacji.

• Wiek społeczny - sytuacja społeczna jednostki w stosunku do jej roku życia nazywana jest wiekiem społecznym. Stopień rozwoju intelektualnego właściwy dla określonego roku życia nazywany jest wiekiem inteligencji. Stopień rozwoju intelektualnego w stosunku do rozwoju fizycznego nazywany jest wiekiem fizjologicznym. Może nastąpić przyspieszenie bądź opóźnienie wieku społecznego.

Wiek prawny - związany jest z wiekiem społecznym - określenie obowiązków i praw związanych z wiekiem chronologicznym - obowiązek szkolny, ochrona pracy młodocianych, odpowiedzialność karna, służba wojskowa, starcza renta.

• Struktura życiowa zawodu - obejmuje obok charakterystyki czynności właściwych temu zawodowi i wymaganych przez nie uzdolnień zasobu wiedzy i uprawnień również obok warunków bytu, możliwości rozwoju i awansu, zachowania zdrowia, pomyślności rodziny, uczestnictwa w kulturze z położeniem konkretnego zawodu.

• Poszukiwanie i wspomaganie sił - siły społeczne (dzisiaj) - uzdolnienia, cechy jednostek, cechy grup wyrażające się w działaniu. Badania nad ruchami społecznymi, działalnością o charakterze dobroczynnym, wzbogacanie środowiska siłami społecznymi.

• Norma - uważa się za nią wielkość będącą wynikiem pomyślnego przebiegu badanego zjawiska - wzrostu, zdobywania wiedzy, sprawności etc.

• Wzorzec - zestawienie norm, obejmuje to co jest osiągalne w danej epoce i kulturze i zawiera w sobie realne wskazania przebudowy, kompensacji, konkretnych dziedzin życia.

• Miernik - miernikiem wykonywanego zadania jest stosunek osiągnięć do norm wzorca. Podnosząc normy podnosi się mierniki.

• Kompensacja społeczna - jako celowe wyrównywanie braków, uzupełnianie lub zastępowanie niepomyślnych składników sytuacji osobistych czy też stwarzanie warunków życia uważanych za normalne.

Ad. 2

Diagnoza - rozpoznawanie w poszczególnych przypadkach przyczyn danego stanu, ocenę jego objawów i możliwych przemian. Słowo diagnoza pochodzi od greckiego słowa diagnosis i oznacza rozpoznawanie, rozróżnienie.

Czynności diagnostyczne:

Zebranie w odpowiedni sposób danych, które wymagają interpretacji. Ocena objawów i określenie na ich podstawie badanego stanu rzeczy.

Rodzaje i typy diagnoz:

• Diagnoza rozwinięta :

• Aspekt identyfikacyjny lub diagnoza spekulacyjna, diagnoza typologiczna,

• Aspekt genetyczny,

• Aspekt celowościowy,

• Aspekt fazy,

• Aspekt prognostyczny.

Zbiera dane na podstawie których chce określić stan rzeczy i dąży do wyjaśniania … którego praktyk szuka odpowiedzi na pytania:

• Do jakiego znanego z literatury fachowej lub doświadczania praktycznego …

• Jakie są przyczyny badanego stanu rzeczy,

• Etiologiczny obraz diagnoza,

• Jakie ma znaczenie dany czynnik badanego stanu rzeczy dla całości - ilościowa,

• W jakiej formie znajduje się badany stan rzeczy - diagnoza fazy,

• Jak dalej będzie rozwijał się badany stan rzeczy - diagnoza rozwojowa.

07.11.2009r.

Kondycja Polskiego Społeczeństwa

Jesteśmy społeczeństwem w drodze - przechodzimy z gosp. Centralnie sterowanej do demokracji.

Polacy mieli osiągnąć zadowalający poziom życia oraz czasy stabilizacji życiowej - a jednocześnie żyjemy w czasach gdzie poczucie stabilizacji jest dobrem rzadkim.

Polaków często się przystawia do Amerykanów. Różni nas jednak to, że amerykanie żyją z przekonaniem amerykańskiego snu, że jutro będzie lepiej, Polacy że jutro będzie gorzej. W Polsce atutem miał być młody wiek i wykształcenie oraz niewielkie obciążenie obowiązkami domowymi a na liście poszukujących pracy coraz częściej są osoby z wyższym wykształceniem. Powoduje to, że życie polaków jest zróżnicowane.

Z gazet wynika, że mniej z nas niż przed transformacją żyje z własnej pracy. Więcej osób utrzymuje się z innych źródeł. Jesteśmy pokoleniem starszym a maleje liczba młodzieży i dzieci. Rozwija się proces samotności zwiększyła się liczba kawalerów o 30% i panien o 38%. Wzrosła liczba rozwiedzionych o 30%. Coraz więcej ludzi decyduje się na bycie singlem. Podnosi się wiek wstępowania w małżeństwo. Odracza się chęć posiadania dziecka. Życie seksualne młodzieży zaczyna się szybciej.

Większość z pracowników to pracownicy najemni 70% i ci co pracują na własny rachunek 16% Polski biznes to głownie małe i średnie firmy. Dużą cześć społeczeństwa stanowią osoby niepełnosprawne. Z latami 80 wzrost osób niepełnosprawnych o 40%. Jesteśmy bardziej wykształceni.

Jesteśmy mieszkańcami małych miast miasteczek i wsi. Mała ruchliwość społeczna. Podział na Polskę A i Polskę B. Polska A - zaklęte kręgi ubóstwa. Mamy obszary beznadziei. Społeczeństwo Polskie charakteryzuje się dużą zmiennością biegunowości. Klasa najbogatsza to +/- 10% klasa średnia 15%, 75% to segment struktury polskiej gdzie 20% jest zmarginalizowania. W tej grupie 75% znajduje się ponad 30% dzieci i młodzieży.

Struktura wydatków domowych:

1. żywność spadła z 50% na 35%,

2. odzież z 10% na 6%,

3. mieszkanie i energia i gaz wzrosło,

4. wydatki na zdrowie wzrosły z 0,9% na 4%,

5. kultura i wypoczynek spadło z 8% na 5,7%,

6. higiena wzrosła o 0,1%,

7. transport wzrósł z 6% na 10%,

8. nauka - stała.

Instytucje są skażone korupcją, kumoterstwem, układami, nepotyzmem oraz traktuje się petenta jako zło konieczne!

07.11.2009r. Wykład z dr. Bielanem

ZZA - Zespół zależności alkoholowej - w zwolnieniu lekarskim pod pozycją 303.

Pijaństwo - wpisane w kulturę słowiańską.

Dwa problemy alkoholowe :

1. Problem alkoholowy A - kiedy piję raz w roku na imieninach teściowej, głupieje, kradnę bramę, dostaje 2 lata w zawiasach potem za rok sytuacja się powtarza dostaje 5 lat. Problem ten nie jest związany z ilością wypitego alkoholu, ale z jego skutkami.

2. Problem alkoholowy B - jestem całkowicie niepijący ale idę na imprezę i mówię współmałżonkowi, że może wypić 1 kieliszek, on wypija dwa, my mu pokazujemy że nie może pić więcej, on czuje się wśród kolegów wyśmiany, że żona mu zabrania i pije 6 kieliszków, aby pokazać że on rządzi. Są to ludzie (ta żona) co mają problem z alkoholem i z wszystkim co z nim związane.

Zespół Otella - „Ty kurwo, ty szmato „ etc. Oboje lubiliśmy sex. Potem zacząłem pić troszkę, i sex przestał być przyjemny. Potem pojawia się paranoiczny lęk. Wysyła żonę do sklepu po fajki, a jak ona wraca po 3 min. To ją leje bo na pewno się z kimś przespała. Bo skoro kiedyś to lubiła a teraz ze mną nie robi, to na pewno mnie zdradza.

Można pić góra 7 miesięcy w ciągu bo wypłukuje się potas.

Alkoholik nie posiada mechanizmów obronnych a system iluzji i zaprzeczeń.

Psychoza alkoholowa - występuje na szczycie upojenia alkoholowego i na szczycie abstynencji ( to jest niebezpieczne). Choroba której towarzyszą i muszą występować objawy psychotyczne, które dzielimy na:

1. zaburzenia spostrzegania - halucynacje, omamy,

2. zaburzenia myślenia :

1. zaburzenia treści myślenia -urojenia,

2. zaburzenia toku myślenia - przyśpieszenia lub zwolnienie toku myślenia.

DETOKS nie jest leczeniem.

Nakaz leczenia jest fikcją! Jest to masturbacja wysokiego sądu.

Esperal - wszywane tabletki.

Anticol - bierne.

Terapia Systemowa

1. Delegat do leczenia,

2. System

Ad.1 Alkoholik:

- alkoholik jest uzależniony od alkoholu,

- nie widzi problemów,

- sam nie wyjdzie z uzależnienia,

- nie widzi potrzeby leczenia.

DAJEMY TAKIEMU KARTECZKE Z ADRESEM AA, TEL. DO PORADNI I ADRESEM! I ODSYŁAMY!!!

Ad. 2 System - rodzina:

1. żona - współuzależniona,

2. dzieci alkoholika:

1. 1 dziecko to bohater rodzinny,

2. 2 dziecko to kozioł ofiarny - to przez ciebie…

3. 3 dziecko to zagubione we mgle,

4. 4 dziecko to maskotka - ma zabawiać tatusia.

3. Dorosłe dzieci alkoholika:

1. Dorosły bohater rodzinny,

2. Dorosły kozioł ofiarny - załatwia wszystko,

3. Dorosłe dziecko zagubione we mgle - są to ludzie niewidoczni, omijani,

4. Dorosła maskotka - zabójcy.

Dziedziczenie społeczne:

05.12.2009r.

Czas Szans czy patologii? - Polska jako kraj przyszłości dla młodego człowieka czy patologii?

Można postrzegać optymistycznie - postęp naukowy, cywilizacyjny, przekazywanie informacji, kultura masowa, marzenia, pragnienia, aspiracje, ambicje. To można określić jako czas na szczęśliwą realizację siebie.

Mniej optymistycznie - próba zachowania tożsamości wymaga wysiłku. Problemy moralne, brak porządku na płaszczyźnie moralnej, aksjologicznej, co wymaga dyscypliny psychicznej, musimy dokonywać przykre kompromisy, rezygnujemy z doraźnych przyjemności.

Rzeczywistość polska to problem wynikający ze zmian transformacji ustrojowej:

• Liberalne formy życia społecznego,

• Pojawienie się rywalizacji i konkurencji,

• Słabe zaufanie do autorytetów,

• Zarysowane mocno rozwarstwienie społeczne,

• Wzrost swobód obywatelskich, razem z wzrostem poczucia zagrożenia,

• Zmniejszyła się skuteczność kontroli społecznej,

• Pojawienie się nieograniczonych możliwości w kwestii konsumowania, osiągnięć,

• Musimy się poddawać sztucznej aktywizacji.

Perspektywa globalnej wioski:

• Kontakty niezależnie na odległość,

• Globalna świadomość - młody człowiek wie więcej o innych krajach niż o swoim,

• Społeczeństwo postmodernistyczne:

• Malejąca rola produkcji, przemysłu,

• Rosnąca rola usług,

• Reklama,

• Rozwój konsumpcji,

• Wpływ kultury masowej,

• Oszołamiający postęp w dziedzinach naszego życia.

Jest to cywilizacja rozwoju zagrożeń, problemów, rozwijamy się materialnie a nie duchowo.

Jest to cywilizacja śmierci:

• Paradoksem jest uciekanie od śmierci a jednoczesne jej zinstrumentalizowanie.

• Śmierć wyparta z naszego życia ( człowiek nie umiera wśród najbliższych, komercjalizacja śmierci),

• Medialność śmierci,

• Biznesowy technopol śmierci np. w grach, filmach, jest ona tam wszechobecna,

• Śmierć stała się hitem medialnym:

• Programy telewizyjne,

• Śmierć realnym komunikatem,

• Instrumentalizacja śmierci, zwłok,

• Usługi pogrzebowe jako kompleks usług! Ubiór, przygotowanie ciała, pogrzebu, stypy, nagranie kasety wideo czy Cd!!!

• Zaspokajanie próżności, zaprzeczanie śmierci,

• Zalegalizowane zabijanie:

• Wzrost zwolenników eutanazji,

• Kryptonazja,

• Filmy o lekarzach śmierci,

• Organizacje przyspieszające śmierć,

• Paradoks śmierci dziecka - chwalimy się osiągnięciami medycyny zmniejszającymi śmiertelność niemowląt, a jednocześnie wzrasta niechęć do dziecka poczętego.

Młodzież

Młodość powinna być czasem beztroski etc. Jest tak, że tempo życia nie pozwala na spełnianie tego luksusu. Dzisiejsza młodzież chce posiąść jak najwięcej, w jak najkrótszym czasie. Z mediów płynie przesłanie „jesteś tego wart”. Stawiamy na bycie szczęśliwym towarzyskim. Warto być aktorem, modelką, piosenkarką. Nakierowani na materializm, omijający duchowość, refleksje, modlitwę.

Odpowiedź młodych na świat:

• Grupa młodych którzy to odrzucają, nie akceptują konsumpcjonizmu, materializmu. Jest ich mało.

• Młodzi nieprzebojowi, są ambitni jednak często nie mogą znaleźć dla siebie miejsca. Zdobywają zawody na które nie ma popytu. Poszukują dla siebie drogi spokojnej, którą trudno jest iść.

• Grupa młodych elegancko ubranych, często właściciela małych firm. Tempo ich życia i styl wyznacza firma, pracoholicy nastawieni na zysk i robienie kariery. Pokazują ze są najlepsi.

• Grupa młodych bezinteresownie wchodzących w pomoc innym, wolontariusze. 3 cele wolontariatu:

• Rozwój osobisty, podniesienie go,

• Przygotowanie do pracy zawodowej, okazja aby kiedyś dostać się tam do pracy - niech mnie pamiętają,

• Kształtowanie postaw prospołecznych.

• Na marginesie społeczeństwa, narzekająca, brak szans życiowych, blokersi,

• Grupa która mówi my nie chcemy tu żyć, my emigrujemy.

Rodzina

Zmieniła się wielkość rodziny, uległy osłabieniu relacje rodzicielskie, izolowanie się od rodziny, zwiększa się ilość rozwodów, dużo par, które żyją ze sobą po odejściu dzieci, wzrasta zaangażowanie kobiet. Rodzina jednego rodzica. Konieczność powoływania instytucji wspierających rodzinę. Zmiana obyczajowości, tendencji. Odkładanie decyzji o prokreacji. Źle działająca rodzina jest czynnikiem zwiększonych samobójstw. Rodzina nadal dla młodzieży to oparcie, bufor w sytuacji trudnej.

Pedagogika Opiekuńczo Wychowawcza

10.10.2009r. ( Drugi Zjazd )

Prekursorzy i reprezentanci poed. Opiekuńczo wychowawczej w Polsce i na świecie:

Historyczne podmioty w P O-W:

Stanisław Konarski,

Grzegorz Piramowicz,

Zakon Szarytek,

Stanisław Markiewicz,

Henryk Jordan,

Ks. Wacław Bliziński,

Antoni Jeżewski,

Józef Czesław Babicki,

Wanda Szuman,

Helena Radlińska,

Aleksander Kamiński,

Ryszard Mroczyński,

Kazimierz Lisiecki,

Janusz Korczak,

Hans Kofoed,

Celestyn Freiet,

Aleksander Niell,

Stanisław Czacki,

Mary Richmond,

Karl Rogers.

Zdzisław Dąbrowski “ Pedagogika opiekuńczo wychowawcza”,

Janina Maciaszkowa „Opieka rodzinna”,

Franciszek Kowalewski,

Muszyński Heliodor,

Irena Jundził oraz Róża Pawłowska „Pedagogika opiekuńcza, przyszłość, teraźniejszość, przeszłość.”

Opieka to odpowiedzialność a ta dzieli się na:

1. konsekwencje,

2. dobro klienta,

3. występowanie w imieniu klienta i bycie za niego odpowiedzialnym.

W opiece wpisana jest zasada asymetryczności.

Samodzielność jest zróżnicowana w 3 sferach:

1. sfera fizyczna,

2. sf. Społeczna,

3. sf. Psychiczna.

11.10.2009r. ( Drugi Zjazd )

Opieka na przestrzeni dziejów.

Etapy formowania się działalności opiekuńczej:

1. opieka indywidualna - jeden świadczy pomoc drugiemu,

2. opieka poszerza się na środowisko życia,

3. opieka staje się gwarantowana przez państwo - instytucjonalizowanie się opieki,

4. równolegle z tymi instytucjami państwowymi pojawiają się organizacje, stowarzyszenia, wolontariusze, prowadzenie indywidualnych przypadków.

Zmieniał się w opiece i zmienia podmiot,

Zmieniają się i pojawiają nowe motywy,

Zmieniał się zakres działań opiekuńczych.

Najdawniejsza i ponadczasowa forma opieki to pomoc wzajemna. Odbywa się w:

1. rodzinie,

2. społeczności sąsiedzkiej,

3. lokalnej,

4. Romowie, Żydzi.

17 wiek - regres w gosp. Folwarczno-pańszczyźnianej. Zwalnia się chłopów z pańszczyzny. Zaczynają się emigracje z wsi do miast. Narastają patologie, wzrost demograficzny. Pojawiają się formy opieki paternalizm ( zamożny właściciel fabryki opiekuje się pracownikami) oraz filantropia ( umiłowanie człowieka, rozwijała się za sprawą chrześcijaństwa, jałmużna, akcje w kościele, fundacje).

Fizjokraci - współpracowali z filantropami, upatrywali źródła dochodów kraju w rolnictwie, zdrowie higiena były najważniejsze, oświata dla ludzi, podniesienie aktywności wsi.

Koniec 17 wieku - pojawiają się idee humanistyczne idee oświecenia, w tym wieku są początki nowych koncepcji pedagogicznych które wskazują się na czym ma się opieka kierować. Działali: John Lock, Jan Jacob Rouseau, Jan Jakub Testaloczi, Encyklopedyści francuscy - Turgot, Wolter, Diderot, Galileusz.

Wiek 18 - Pojawia się podmiot dzieci poszkodowanych przez los. Pojawiają się pierwsze placówki opiekuńczo wychowawcze dla dzieci głuchoniemych niewidomych i upośledzonych. Działali: Braill, Basedow, Bonet.

W opiece następuje kompensacja deficytów rozwojowych czyli nie tylko żarcie.

Fellenborg - zainspirował się tymi dziećmi opuszczonymi i młodzieżą moralnie zaniedbaną. Zorganizował zakład wychowawczy i opiekuńczy.

Idee oświeceniowe szczególnie zainteresowanie znalazły na terenie polski. Na gruncie polskim powstała Pierwsza Centralna Władza Szkolna 1773r. Komisja Edukacji Narodowej ( zrewolucjonizowali programy nauczania - zorganizowanie czasu wolnego wychowanka).

Hugo Kołataj, Stanisław Stasic, Konarski, Czartoryski, Zamojski, Potocki, Masalski.

Koniec 18 wieku - kapitalizm. Pojawiają się robotnicy i ich rodziny. Żyli w ubóstwie, niskiej higienie etc. Wzrastały wypadki. Dzieci biedoty miejskiej, pracowały dużo etc. Modnym stało się żebractwo. Opieka była ograniczona.

Wiek 19 - opieka rodzinna miała postać instytucji, która miała wspierać matki, w latach 40 pojawienie się ochronek i ogródków dziecięcych. Stały się one pierwowzorem przedszkoli. Froebel, Johanowicz, Nowosilski, Malcz.

Polska 19 wiek - w Galicji pojawia się postać Jordana zaczął on promować opiekę związaną z profilaktyką, troską by chronić. 1889r. w Krakowie założył ogródek jordanowski.

Fryderyk Skrzypek - zorganizował dla dzieci moralnie zdemoralizowanych ośrodek wychowawczy gdzie dzieci oddawał pod opiekę rzemieślnika.

Ks. Falkowski - w 1817r. założył Instytut Głuchoniemych w Warszawie.

Kształtował się nurt socjalistyczny. Marks i Engels.

Krytyka opieki filantropijnej, chciano unormowania czasu pracy dzieci, aby kobieta nie pracowała poza domem, z drugiej strony jednak promowali potrzebę wychowania w instytucjach. Socjaliści głosili hasła wychowawcze „ państwowa instytucja i jej wychowanie równie ważna jak wychowanie w domu”. Wprowadzili szkoły przedłużonego dnia.

Istotnym czynnikiem stały się związki zawodowe - ochraniające pracownika. Domagały się opieki ze strony państwa.

Przełomowym okresem jest 20lecie międzywojenne. Instytucjonalizacja się nasila, za tym siła socjalna. Rozwiązania w opiece nabierają wymiaru międzynarodowego. Pierwszy akt w Genewie - Deklaracja Praw Dziecka. Działał Józef Babicki - opieka zakładowa, system rodzynkowy. Kazimierz Lisiecki - ogniskowe wychowanie los dzieci ulicy. Korczak -opieka i walor wychowawczy, samodzielność, autonomia.

W 1919r. wprowadzono powszechny obowiązek nauczania dzieci w wieku 7-14lat. Powołano świetlice przez TPD w których dzieci znajdowały światło i ciepło.

20 wiek - pojawiają się na nowo poglądy związane z jednostka i jej zależnością od środowiskiem, pojawiają się koncepcje za którymi stoją:

Durkheim, Debey, Mary Richmond, Helena Radlińska, Znaniecki, Krzywicki.

Richmond Radlińska - nędza, bieda, wykluczenie mają swoje źródło w sytuacji środowiskowej.

Czasy II wojny światowej - gwałtownie narastają potrzeby i spadają możliwości. Opieka nie ma charakteru państwowego.

Koniec wojny - Londyn 1942r. promowanie przez Ligę Wychowania idee wychowanie człowieka ponad podziałami.

W 1945r. w listopadzie powołano największa międzynarodową organizację w działaniach oświaty i opieki ONZ ds. Oświaty Nauki i kultury - zwane UNESCO.

W roku 1946 powołano Fundusz Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom - UNICEF.

Rok 1946 w Nowym Jorku powołano Światową Organizację Zdrowia WHO.

W 1948 W Szwajcarii w Jurgen Powołano Międzynarodowe Zrzeszenie Wspólnot Dziecięcych FICE.

Czasy PRL-u - najlepszy ze wszystkich. Funkcjonowały przedszkola, świetlice, szkoły, kluby, było dużo instytucji pomagających rodzinie, łatwo było być pracownikiem, bezpłatne bilety do kin, zabawy, państwo pomagało obywatelowi organizować życie. Zjawisko uwięzienia w kulturze. Ludzie stawali się bezradni.

Dziś podmiotowość w opiece - człowiek nie jest biernym podmiotem poddanym zewnętrznym oddziaływaniom, ale jest zakrzewiony w historii i kulturze.

Trzy zmiany:

1. Od grup normatywnych do zinstytucjonalizowanych, zmiana podmiotu od pomocy indywidualnej do międzynarodowej.

2. Zmiana motywów - od dobrej woli do norm prawnych.

3. Zmiana zakresu - od pomocy materialnej po wszechstronną pomoc mająca na celu łączenie optymalnych warunków bytu i rozwoju.

Opieka dziś:

1. bliżej,

2. wcześniej,

3. której,

4. taniej.

24.10.2009r.

Cechy opieki i formy opieki. - NA 100 % BĘDZIE NA EGZAMINIE

Cechy:

1. Niezbędność życiowa - opieka jest taką działalnością, która dotyczy każdego z żyjących ludzi. Każdy z nas wchodzi w reakcje opieki (jako podopiecznego). Niezbędność ta wynika z naszej biologicznej natury. Opieka nie jest w życiu człowieka epizodem, jest procesem. Skoro zatem opieka jest nieunikniona to zaniechanie opieki bądź powierzchowne jej traktowanie jest łamaniem prawa naturalnego. Opieka jest również wyznaczana kulturowo i duchowo. Opieka, opiekowanie jest wyrazem wewnętrznej potrzeby każdego człowieka Uzewnętrznianie tej potrzeby troszczenia się o innych jest warunkowane kulturowo. Opieka stanowiona jest prawem obywatelskim.

2. Konkretność - przejawia się w celu opieki - zapewnij człowiekowi optymalne warunki bytu i rozwoju. Wyraża się w tym, że działalność opiekuńcza skierowana jest na konkretne osoby. Osoba podopiecznego nie jest abstraktem (coś jak adopcja na odległość). Opieka ma adresata nie może być anonimowa, przedmiot opieki (warunki życiowe podopiecznego). Opieka nie istnieje, bądź jest chybiona jeżeli nie prowadzi do pozytywnych zmian w warunkach życiowych podopiecznego.

3. Polimorfizm - oznacza że opieka jest złożona, nie ma charakteru monolitycznego, mówimy o opiece w kontekście procesu. Oznacza, że w opiece występuje wiele instytucji i podmiotów w rezultacie czego, mamy do czynienia z wielością odmian opieki. Kryteria:

1. Osoba podopiecznego:

1. Nad dzieckiem,

2. Nad osoba upośledzoną,

3. Nad człowiekiem starym,

2. Osoba opiekuna:

1. Rodzicielska,

2. Nauczycielska,

3. Pielęgniarska,

4. Lekarska,

5. Sąsiedzka,

6. Koleżeńska,

7. Przyjacielska,

3. Instytucje:

1. Rodzina,

2. W domu dziecka,

3. Opieka szpitalna,

4. Warunki życia podopiecznego:

1. Opieka materialna,

2. Opieka edukacyjna,

3. Opieka duchowa.

4. Uspołecznienie - tendencja wyrażająca się w dążeniu do poszerzania zbiorowego udziału ludzi w sprawowaniu opieki. Coraz więcej ludzi bierze udział w opiece. Chów, familizacja opieki, komunalizacja opieki (wspólnota, gmina), etatyzacja - upaństwowienie, państwo ze społecznie wypracowanych środków organizuje zinstytucjonalizowany system opieki, globalizacja opieki.

5. Uniwersalizm - wyraża się w stopniowym upowszechnianiu czynności opiekuńczych. Mamy tu 3 kategorie:

1. Podopieczny:

1. Do dzieci dołączają inne kategorie,

2. Dziś opieką powinno być się objętym od poczęcia do śmierci,

2. Opiekun:

1. Rodzice - służba domowa,

2. Pojawiają się profesjonaliści,

3. Opiekowanie się innymi powinno być obowiązkiem moralnym każdego z nas oraz elementem kultury, kultury osobistej i całego społeczeństwa.

3. Przedmiot opieki:

1. Kiedyś opieką było zaspokajanie tylko podstawowych potrzeb np. głodu, dziś pod pojęciem opieki mamy wszystko, duchowość, dbanie o psychikę, ciało etc.

6. Profesjonalizm - rozpoczyna się wtedy gdy czynności opiekuńcze zaczynają się wyodrębniać z całości życia ludzi. Najwcześniejsza forma opieki - opieka ludzi pierwotnych. Nie wymagano niczego oprócz pewnych zdolności, motywacja była odruchowa, instynktowna, nie zabiegano o władzę. Czasy antyczne - opieka zaczyna przyjmować finezyjny kształt, za sprawą służby domowej, opieka zdrowotna, medyczna, higieniczna, pedagogiczna. Średniowiecze - wyspecjalizowana opieka polegała na ofiarnej posłudze zakonników. To w ich aktywności można szukać początków profesjonalnej opieki. Przełom to 19/20 wiek uformował się społeczny ruch służby socjalnej - była głownie rozbudowywana za sprawą ludzi świeckich, zaczyna się specjalizować. Po II wojnie światowej potwierdzenie statusu zawodowego pracy socjalnej i idącej w kierunku jakim jest powoływanie opiekunów jako osoby profesjonalne.

Autoopieka - zaopiekuj się sobą, abyś mógł innymi się opiekować. Jest to podstawa startu do innych form opieki.

07.11.2009r.

NA 100% będzie na egzaminie.

• Dbałość opiekuńcza- czynność troszczenia się o drugiego człowieka, która ma na celu zapewnienie warunków normalnego, zdrowego, pełnego rozwoju.

• Troska o dobry byt - czynność zapewniania i organizowania warunków materialnych, finansowych, które mają umożliwić realizację podstawowych biologicznych oraz wyższych potrzeb psychicznych - rozwojowych, społecznych. Dziś dobry byt to nie tylko minimum egzystencjalne, to także umożliwienie realizacji określonych ról społecznych, zaspokojenie aspiracji, potrzeb.

• Ochrona przed zagrożeniami - czynność która ma na celu uprzedzić pewne zagrożenia, które mogą się pojawić w życiu podopiecznego. Opiekunowie powinni mieć pewną wiedzę, aby zapobiegać tym wydarzeniom, aby podopieczny nie popadł w zagrożenia. Najlepszym opiekunem jest ten, co potrafi chronić przed zagrożeniami.

• Pielęgnacja - najwyższy stopień dbałości o człowieka. Stosuje się najlepsze środki. Ma osiągać optymalny poziom do rozwoju. Poziom pielęgnacji jest uwarunkowany poziomem opiekuna - jego świadomości i kultury oraz środkami jakimi dysponuje. Pielęgnujemy siebie i pielęgnujemy innych. Powinna obejmować wszystkie stany człowieka. Jakość pielęgnacji jest przejawem poziomu kulturalnego społeczeństwa.

• Pomoc opiekuńcza - kiedy osoby bądź grupy osób doświadczają sytuacji która zagraża ich rozwojowi bytowi i nie są skłonne do reakcji obronnej.

• Wsparcie opiekuńcze - pojawia się gdy normalne warunki naszego życia w jakimś wymiarze zostają zaburzone i nie jestem sam wstanie tych zaburzeń zlikwidować. Najczęściej wsparcie opiekuńcze polega na przekazywaniu pewnych środków materialnych, umożliwienie dostępu do pewnych instytucji, poradni. Aby wsparcie było skuteczne ważny jest moment udzielania tego wsparcia i ważna jest siła tego wsparcia. Trwa z reguły przez krótki czas. Ustaje gdy zaburzenie zostanie zlikwidowane, lub gdy podopieczny potrafi już sobie poradzić z problemem.

4 Rodzaje wsparcia wg Kabula:

1. wsparcie instrumentalne - dajemy konkretne rzeczy np. pieniądze, drewno, mieszkanie,

2. wsparcie informacyjne - porady,

3. wsparcie emocjonalne - lubię Cię, kocham,

4. wsparcie wartościujące - dasz radę, nie poddawaj się,

5. wsparcie psychiczne - działalność o charakterze profesjonalnym,

6. wsparcie duchowe - kapłani etc.

2. Kompensacja - proponuje się tym osobom, które w swym życiu z różnych powodów mają pewne braki w rozwoju. Polega na wyrównywaniu, uzupełnianiu braków materialnych, rodzinnych, etc.

3. Substytucja - ratowanie z destrukcji, polega na zastępowaniu naturalnego środowiska rozwoju środowiskiem sztucznym np. placówka opiekuńczo wychowawcza. Kiedy rodzina się rozpada traci zdolność do prawidłowego rozwoju. Domy dziecka, starców, rodziny zastępcze. Życie pokazuje że substytucja jest w naszym życiu niezbędna ale bywa źle realizowana.

Podział opieki wg Dąbrowskiego: ( opieka międzyludzka):

1. Opieka profilaktyczna - działania wyprzedzające mają na celu nie dopuścić do powstania niekorzystnych stanów, sytuacji.

2. Opieka zbieżna - działania zwykłe - max. rozwoju podopiecznego. Rodzina dobrze funkcjonująca.

3. Opieka interwencyjna - usuwanie zagrożeń, które pojawiły się w życiu naszego podopiecznego np. interwencja sądu.

4. Opieka kompensacyjna - wyrównywania.

5. Opieka rewalidacyjna - dot. osób z odchyleniami od normy psychicznej: dzieli się na specjalistyczną i niespecjalistyczną.

6. opieka lecznicza - instytucjonalne formy opieki, szpitale, sanatoria, hospicja, szkoły przyszpitalne.

Pedagogika specjalna

07.11.2009r.

Literatura:

1. Irena Obuchowska „dziecko niepełnosprawne w rodzinie”,

2. Władysław Dykcik „ Pedagogika specjalna”,

3. Kawczyńska-Butrym „ Niepełnosprawność - specyfika pomocy społecznej”.

1. Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej

1. Przedmiot i zadania pedagogiki specjalnej,

2. Działy pedagogiki specjalnej,

3. Podstawowe idee współczesnej pedagogiki specjalnej.

Ad. A Przedmiot i zadania pedagogiki specjalnej.

Pedagogika specjalna -jest to nauka teoretyczna i praktyczna odnosząca się do osób w rozwoju których występują trudności modyfikujące jego przebieg. Trudności modyfikujące w rozwoju mają różną etiologię:

1. urazy mechaniczne,

2. teratogeny,

3. niedotlenienie,

4. etc.

Trudności te mogą mieć różny charakter, różne nasilenie, różną jakość, mogą pojawiać się w różnym wieku.

Niepełnosprawną jest osoba której stan fizyczny bądź psychiczny lub oba trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia wypełnianie zadań życiowych i ról społecznych zgodnie z przyjętymi normami społecznymi.

Główne zadania pedagogiki specjalnej:

1. Tworzenie teoretycznych podstaw do rehabilitacji pedagogicznej,

2. Opracowywanie, weryfikacja i wdrażanie metod wspomagających rozwój, edukację, funkcjonowanie osoby niepełnosprawnej,

3. Prowadzenie działalności psycho-edukacyjnej dla rodziców,

4. Działania profilaktyczne - zapobieganie niepełnosprawności bądź pogłębiania się niepełnosprawności.

Ad. 2 Działy pedagogiki specjalnej:





Ad. 3 Podstawowe idee współczesnej pedagogiki.

1. Nie ma osób zawsze i pod każdym względem sprawnych bądź niepełnosprawnych. Miejsce człowieka na kontinuum między sprawnością a niepełnosprawnością jest zmienne i zależy od :

• fazy życia,

• właściwości indywidualnych uwarunkowanych biologicznie społecznie i sytuacyjnie.

1. Niezależnie od ograniczeń fizycznych, a w znacznym stopniu także niezależnie od ograniczeń natury psychologicznej człowiek dysponuje względną autonomią. Oznacza to, że może dokonać wyborów a przez to wpływać na własne życie.

2. Dzieci niepełnosprawne różnią się od wszystkich innych przede wszystkim tym że mają przed sobą większy trud życia i rolą dorosłych jest przygotowanie ich do pokonywania tego trudu.

3. Idea integracji społecznej przeciwna idei dyskryminacji.

4. Idea wczesnej interwencji - wczesnej rehabilitacji - jest to wspomaganie rozwoju dziecka zagrożonego niepełnosprawnością od urodzenie do 3 roku życia a według niektórych do 6 roku życia oraz pomoc rodzinie tego dziecka w prawidłowym funkcjonowaniu.

5. Uznawanie w coraz większym stopniu aktywności osób niepełnosprawnych w pokonywaniu własnych ograniczeń np. sport, czy aktywna rehabilitacja.

2. Niepełnosprawność intelektualna.

1. Pojęcie i klasyfikacja,

2. Zmiany podejść w stosunku do niepełnosprawności intelektualnej,

3. Charakterystyka osób z niepełnosprawnością intelektualną,

4. Zaburzenia rozwoju związane z niepełnosprawnością intelektualną,

5. Problemy wychowania, kształcenia, rehabilitacji.

Ad. A

Niepełnosprawność intelektualna - jest to istotnie niższy niż przeciętny poziom ogólnego funkcjonowania intelektualnego występujący łącznie z utrudnieniami w funkcjonowaniu społecznym i powstały przed 18 rokiem życia.

Klasyfikacja niepełnosprawności intelektualnej:

1. Stopień lekki - niewidoczny w dzieciństwie, rzadko widoczny w okresie przedszkolnym - są to szkoły specjalne, zawodowe specjalne,

2. Umiarkowany - zwany głębszą niepełnosprawnością intelektualną - szkoły życia,

3. Znaczny - zwany głębszą niepełnosprawnością intelektualną - szkoły życia,

4. Głęboki - od 97r. prawo do edukacji.

07.11.2009r.

1. Zmiany podejść w stosunku do niepełnosprawności intelektualnej:

1. Zmiana od podejścia medycznego do wielodyscyplinarnego,

2. Od podejścia pesymistycznego i biernego do podejścia pozytywnego i aktywnego ( czyli od nic się nie da zrobić do każdy ma potencjał rozwojowy),

3. Od nieuznawania że osoby niepełnosprawne intelektualnie mają te same potrzeby co inni ludzie do szukania sposobów ich zaspokajania i analizowania skutków ich lekceważenia,

4. Od uprzedmiotawiania i ubezwłasnowolniania w procesie opieki do upodmiotowienia w toku aktywnego życia,

5. Od koncepcji spędzania całego życia w jednej specjalnej instytucji do włączania osób niepełnosprawnych intelektualnie w różne formy życia społecznego.

6. Zmiana od życia w izolacji do życia w integracji,

7. Od koncentracji na problem pojedynczych osób niepełnosprawnych do wspierania ich rodzin.

2. Charakterystyka osób z niepełnosprawnością intelektualną:

1. Myślenie:

1. Myślenie osób z niepełnosprawnością intelektualną jest konkretne czyli odnosi się do realnej rzeczywistości. Nie są zdolni do myślenia abstrakcyjnego.

2. Sztywność myślenia - nie jest to cecha myślenia która dotyczy tylko niepełnosprawnych intelektualnie, ale u nich występuje znacznie częściej.

3. Niepewność własnych sądów, wiedzy (podatność na sugestię).

4. Trudności w przewidywaniu konsekwencji przede wszystkim tego, czego wcześniej nie doświadczyli.

5. Trudności w logicznym porządkowaniu informacji zwłaszcza informacji werbalnych.

6. Tok myślenia jest wolniejszy.

7. Słabo się rozwija pamięć logiczna, ale rozwija się mechaniczna.

2. Emocje:

1. Nie rozwijają uczuć wyższych, mają trudności z samokontrolą, czasami zdarza się że ich emocje są nieadekwatne do bodźca np. za słaba, za silna, pojawia się nie ten rodzaj emocji, który jest pasujący do sytuacji. Wyróżniają się tu osoby z Zespołem Downa - wyjątkowo dobrze rozumiejące sytuacje społeczne, ich emocje są żywe, barwne.

3. Społeczne:

1. Słabą stroną jest komunikowanie się słowne. Dlatego ważne jest aby osoby z niepełnosprawnością które nie nauczą się mowy, nauczyć alternatywnych sposobów komunikowania się. Takimi sposobami są:

1. Gesty naturalne,

2. Gesty umowne,

3. Słownik MAKATON (dla niep. Lekkiej, umiarkowanej znacznej),

4. Obrazki - piktogramy )lekka i umiarkowana),

5. System Blissa - nieliczne osoby z niep. Lekką.

3. Zaburzenia rozwoju współwystępujące z niepełnosprawnością intelektualną:

1. Autyzm - 75% dzieci autystycznych to dzieci niepełnosprawne intelektualnie. Autyzm dziecięcy - jest to powstałe przed 36 miesiącem życia głębokie zaburzenie rozwoju wyrażające się objawami w zakresie komunikowania się, kontaktów społecznych i aktywności. Występuje z częstotliwością 10-20/10000 dzieci i mniej więcej 5 krotnie częściej u chłopców, u dziewcząt za to jest głębszy. Przejawy autyzmu w sferze:

1. Komunikowania się - niektóre opanowują mowę, ale jest to język charakterystyczny dla danej osoby, zdarza się też, że mino opanowanej mowy nie jest ona wykorzystywana w celach komunikowania się, często pojawiają się echolalie (powtórzenia). Dzieci autystyczne nie szukają sposobów komunikowania się.

2. Kontakty społeczne - wiele dzieci nie dąży do kontaktu, a nawet go unika, czasami bodźce pochodzące od ludzi stanowią przeciążenie dla układu nerwowego dziecka autystycznego. Nieumiejętność zabawy odpowiednio do wieku. Szczególną trudność w bawieniu się w udawanie - wchodzenie w role.

3. Aktywność - silna tendencja do rytualnych zachowań, uporczywe zainteresowanie niektórymi przedmiotami lub ich fragmentami - chodzi głównie o przedmioty które można pokręcić.

Wybrane metody terapii dzieci autystycznych:

• Holding - inaczej metoda wymuszonego kontaktu - polega na tym, że matka siedzi na krześle, bierze dziecko na kolana przodem do siebie, tak długo je trzymając (mimo płaczu i wyrywania się), aż dziecko wtuli się w matkę.

• Metoda opcji - istotą tej metody jest przekonanie że podstawowe dla znaczenia dziecka ma absolutne, bezkrytyczne akceptowanie jego osoby, która wyraża się między innymi w tym, że dorośli naśladują zachowania dziecka - robią dokładnie to co ono robi.

• Terapia behawioralna - wykorzystuje się psychologię uczenia się - rozwija się zachowania których dziecko nie ma w swoim repertuarze a są one ważne np. ubieranie się. Realizacja tego celu jest możliwa dzięki stosowaniu następujących reguł:

• Reguła wzmocnień - redukowanie zachowań niepożądanych, wzmacnianie pożądanych,

• Zasada stopniowania trudności - polecenia powinny być na początku krótkie i konkretne a w miarę upływu czasu coraz bardziej rozbudowane ponieważ jeżeli chcemy, żeby zachowania występowały częściej, powinniśmy je systematycznie wzmacniać,

• Zasada małych kroków - rozpisuje się zachowania na elementy układowe - Każdą czynność, której chce się dziecko wyuczyć, rozpisuje się na małe kroki, jasne i zrozumiałe dla dziecka. Od jednego kroku do drugiego, przechodzi się tylko wówczas, gdy dziecko opanuje poprzedni w stu procentach.

• Metody mające na celu techniki odwrażliwiana na bodźce.

W praktyce łączy się różne metody w zależności od potrzeb dziecka.

19.12.2009r.

Autyzm:

MOWA I JĘZYK:

1. 1 faza prawidłowy rozwój głużenia i gaworzenia,

2. 2 faza regres między 8-30 miesiącem,

3. U około 50% osób mowa funkcjonalna nie pojawia się,

4. Echolalia ( bezpośrednia - natychmiast, odroczona - po jakimś czasie, bardzo nienaturalna w głosie),

5. Zaburzona komunikacja niewerbalna, brak kompensacji mowy werbalnej niewerbalną,

6. Problemy z rozumieniem mowy,

7. Dosłowność rozumienia,

8. Odwracanie zaimków,

9. Mowa jako autostymulacja - wypowiada wciąż to samo słowo lub piszczące dźwięki,

10. Dysprozodia - zaburzenia modulacji, intonacji, akcentowania.

FUNKCJONOWANIE SPOŁECZNE:

• Więź z rodzicami - przywiązanie,

• Preferowane samotności,

• Brak zainteresowania rówieśnikami,

• Zabawa (manipulacyjna/ konstruktywna, inne tzn. naśladownictwo, zabawa symboliczna czy tematyczna nie występują),

• Nieadekwatne zachowanie się w różnych sytuacjach społecznych,

• Trudności w nawiązywaniu i podtrzymaniu rozmowy,

• Ograniczona ekspansja emocji,

• Problemy z rozumieniem związków przyczynowo skutkowych,

• Trudności w rozumieniu kontekstu społecznego.

OBSZAR AKTYWNOŚCI:

• Wymaga niezmienności środowiska: rutyny, kompulsacje (zachowania, bardzo silna chęć wykonania jakiejś czynności),

• Podwyższony/ obniżony poziom wrażliwości,

• Nieprawidłowe reakcje na bodźce zewnętrzne,

• Stereotypie,

• Zachowania agresywne,

• Nadpobudliwość,

• 1-15% całej populacji ma zdolności wysypkowe.

MÓZGOWE PORAŻENIE DZIECIĘCE:

Jest to niepostępujące uszkodzenie tych części ośrodkowego układu nerwowego, które decydują o wykonywaniu ruchów przez człowieka. Objawy zaburzeń motorycznych zależą od miejsca uszkodzenia, które powstało w okresie płodowym, okołopłodowym lub po urodzeniu do 3 roku życia. Etiologia jak w niepełnosprawności intelektualnej (niedotlenienie, kleszczowy poród, zbyt długi poród).

Klasyfikacja:

1. Postać spastyczna (uszkodzony neuron ruchowy): Wzmożone napięcie mięśniowe:

1. Niedowład połowiczny prawo lub lewo stronny (hemiplegia):

• Dobre rokowania dotyczące chodzenia. Opóźnienie dot. 8 miesięcy,

• Trudności w manipulacji,

• Ruchy robaczkowe, nadgarstek zgięty, kciuk schowany w dłoni,

• Tendencja na pochylanie się na prawą stronę,

• Przykurcze w stawie biodrowym i kolanowym,

• Skrzywienie kręgosłupa,

• 20% ma do tego niepełnosprawność intelektualną, a 25% padaczkę.

1. Niedowład cztero-kończynowy - z przewagą górnych (tetraplegia):

• Wzmożone napięcie mięśniowe,

• W stopniu lekkim możliwe samodzielne chodzenie,

• W stopniu umiarkowanym możliwe jest opanowanie stania i chodzenia z opóźnieniem (4-5 rok), mała precyzja,

• W stopniu znacznym - umiejętność kontrolowania ruchów głowy z dużą trudnością, czasami możliwe opanowanie pozycji na czworaka,

• Z trudnościami przebiega ssanie, połykanie, jedzenie, chwytanie, manipulacja, lokomocja (związane to z porażeniem mięśni twarzy, trudności z zamykaniem ust, przetrwale odruchy toniczne).

• Współwystępujące zaburzenia - 75% padaczka, opóźnienia w rozwoju mowy lub jej brak, niepełnosprawność intelektualna, zaburzenia wzroku, rzadziej słuchu, czucia.

1. Obustronny niedowład kurczowy - porażone kończyny przede wszystkim dolne (diplegia).

• Względnie dobrze rozwija się sprawność rąk i czynności samoobsługowych,

• Względnie dobrze rozwija się mowa,

• Jeżeli do 7 lat nie nauczy się chodzić to nie nauczy się nigdy,

• Charakterystyczne chodzenie, kolana do środka, tyłek do tyłu,

• Stąpanie na palcach, poruszanie się na zewnętrznej krawędzi stóp,

• Zaburzenia współwystępujące - 30% niepełnosprawność intelektualna, padaczka, zaburzenia wzroku i rzadziej słuchu.

2. Postać pozapiramidowa ( uszkodzone drogi pozapiramidowe): Zmienne napięcie mięśniowe:

1. Postać atetyczno-pląsawiczna,

2. Postać ze sztywnością mięśniową i ubóstwem ruchów,

• DOTYCZY OBU POSTACI!!! Dobrze rozwijają się umiejętności samoobsługowe,

• Wykonywanie czynności motorycznych i mowa przebiegają z trudnościami ze względu na - zmienne napięcie mięśniowe, ruchy atetotyczne, pląsawiczne i dystoniczne (niekontrolowane),

• Zaburzenia współwystępujące - zaburzenia mowy, słuchu, niepełnosprawonośc intelektualna.

3. Postać móżdżkowa ( uszkodzony móżdżek): Obniżone napięcie mięśniowe:

• Najlżejsza (1-3%) uszkodzony jest móżdżek,

• Motoryka rozwija się z opóźnieniem,

• Trudności z utrzymywaniem równowagi,

• Chód na rozstawionych nogach,

• W czasie siedzenia podpieranie się rękoma,

• Wiotkość mięśni,

• Zaburzenia współwystępujące - niepełnosprawność intelektualna, wodogłowie.

4. Postać mieszana.

Metody Rehabilitacji : UWAGA NAZWY METOD BYŁY PODANE I DELIKATNIE OPISANE JA DLA SWOICH CELÓW DAJĘ DŁUŻSZE OPISY ALE NIE BYŁY ONE PODAWANE NA WYKŁADACH!!!!!

METODA NDT BOBATH

        Najbardziej charakterystyczne dla tej metody jest stosowanie dużej liczby odruchów, specyficznej formy ułatwiania ruchów oraz prawidłowego następstwa rozwojowego prowadzonych ćwiczeń. Usprawnianie ma na celu rozwijać odruchy na danym etapie fizjiologiczne, a hamować odruchy patologicznie przetrwałe. Technika ułatwiania wykonywanych ruchów rękami terapeuty pozwala na jednoczesne torowanie pożądanych i hamowanie niepożądanych elementów ruchowych. Ruchy w ten sposób torowane są zbliżone do normalnych ruchów wykonywanych spontanicznie przez zdrowo rozwijające się dziecko, będące w analogicznym wieku rozwojowym. Hamowanie patologicznych odruchów i prawidłowy rozkład napięcia mięśniowego osiąga się przez odpowiednie ułożenie dziecka w przestrzeni i odpowiednie ułożenie punktów kluczowych, czyli głowy, szyi, obręczy barkowej i biodrowej. Ułatwianie oparte jest na poruszaniu okolicami ciała dziecka, co wywołuje ruchy kończyn i umożliwia przejście dziecka z jednej pozycji do drugiej. Wpływa to na wykształcenie się prawidłowych odruchów postawy i uczy dziecko samodzielnego ich osiągania, kontrolowania i wykorzystywania. Wspomaganie w jednej ze stref pozostawia swobodę ruchów czynnych w obrębie stref pozostałych. Ruchy więc nigdy nie są całkiem bierne. Zmieniając strefy sterowania uzyskuje się czynne ruchy w coraz innych częściach ciała, zależnie od potrzeby. Ćwiczeniom powinno towarzyszyć słowne określanie wykonywanych czynności, będące poglądową nauką mowy.
Usprawnianie powinien prowadzić terapeuta razem z rodzicami dziecka już przed 6 miesiącem jego życia.

 

METODA PETO

          Metodą tą usprawniane są dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Dzieci na stały pobyt przyjmowane są na 2 -3 lata z przerwą wakacyjną. Celem pobytu jest takie usamodzielnienie dziecka w podstawowych czynnościach ( chodzenie, mówienie, i pisanie ) aby mogło ono po zakończeniu usprawniania pójść do normalnej szkoły. Zajęcia obejmują ćwiczenia ruchowe, naukę mowy, zajęcia szkolne i samoobsługę.
Szczebelkowa budowa mebli w ośrodku prowokuje dzieci do chwytu i ułatwia samodzielność utrzymywania pozycji.
Ograniczona liczba sprzętów sprzyja doskonaleniu opanowania zadań ruchowych wykonywanych za ich pomocą . Ułatwia więc koncentrację na wybranych celach.
W metodzie tej ważny jest stały rozkład dnia, w ciągu którego dużo czasu przeznacz się na jedzenie, mycie i toaletę.
Ćwiczenia ruchowe nazywane są rytmiczną stabilizacją. Dzieci wykonując każdy ruch mówią chórem, opisują słowami jego wykonanie i liczą powoli do pięciu, utrzymując daną pozycję.
W trakcie wszystkich ćwiczeń wprowadzany jest chwyt i podpór, aby w końcu chodzenie za krzesłem, wstawanie przy ławach i krzesłach, samoobsługę, pisanie.
Metoda ta rozwija wolę i umiejętność samokontroli. Dzieci znają indywidualne cele, które są jednakowe dla całej grupy i bardzo silnie dążą do ich osiągnięcia.

METODA VOJTY

         Podstawowym elementem rehabilitacji dzieci jest rehabilitacja wieku rozwojowego, w której wykorzystuje się możliwości i szanse jakie daje rozwój dziecka w 1 roku życia, aby zapobiec kalectwu i pomóc dzieciom z wadami wrodzonymi lub wcześnie nabytymi. Opiera się ona na wykształcaniu u małego dziecka samodzielności i umiejętności komunikacyjnych.

Terapia Vojty oparta jest na fazach rozwoju lokomocji i torowaniu drogi neurologicznej. Za pomocą stosowania całościowych zachowań lub wzorów wykonywania ruchów przeciw oporowi w centralnej osi ciała ( głowa, tułów, biodra i barki ) uzyskuje się u osób spastycznych powrót koordynacji mięśni i tzw. " ciszę motoryczną ".
Podstawowymi odruchami wykorzystywanymi w terapii metodą Vojty jest odruch pełzania naprzemiennego i odruch obrotu wokół własnego ciała. Wyzwalanie odruchu pełzania i obrotu według prawidłowego wzorca uzyskuje się za pomocą :

1. Pozycji ułożeniowej, czyli pozycji wyjściowej, która wprowadza w stan aktywacji i niestabilnego ułożenia;

2. Punktów stymulacyjnych, które mają charakter proprioceptywny. Znajdują się na mięśniach ( pośladkowy średni ) i okolicach okołokostnych ( strefa piersiowa, nadkłykieć przyśrodkowy kości ramieniowej, wyrostek barkowy łopatki, kolec biodrowy przedni górny, wewnętrzny brzeg łopatki, wyrostek rylcowaty kości promieniowej, strefa tułowiowa, nadkłykieć przyśrodkowy kości udowej, guzowatość kości piętowej ). Stosuje się ty zasadę sumacji przestrzennej punktów ( stymulacja jednocześnie kilku punktów ).

3. Oporowaniu pozycji wyjściowej, czyli stawianie oporu przeciw prowokowanemu ruchowi dziecka, Występuje tu sumacja czasowa stymulacji, która trwa od1 do 5 minut.
   O skuteczności połączenia tych trzech elementów terapii decyduje rozwój funkcjonalny mózgu dziecka, jego stan psychiczny i motywacja do ruchu.

72

D - dziecko C z innego małżeństwa

C - żona S

H

E

B

L

F

A

S - mąż C

Sąd Najwyższy ( kasacje)

Sądy Okręgowe (Sądy I instancji dla tych spraw co nie rozpatrują ich Sądy Rejonowe, oraz są to Sądy II instancji jako apelacyjne od spraw Sądów Rejonowych)

M - dziecko C i S

Sądy Rejonowe (Sądy pierwszej instancji dla niektórych spraw Prawa Rodzinnego)

Sąd Apelacyjny ( Odwołania od orzeczeń Sądów Okręgowych)

PO RAZ PIERWSZY UŻYLI SŁOWA PEDAGOGIKA SPOŁECZNA!!! „SOCJAL PEDAGOGIK” 1900r. Berlin

WARUNKI ŚRODOWISKA FIZYCZNEGO

SYSTEM SPOŁECZNY

Osobowość

Wyposażenie genetyczne

ZDROWIE LUB CHOROBA

STAN ZDROWIA

SYSTEM ODPORNOŚCI

JEDNOSTKA I JEJ ZASPOBY

STRES LUB WSPARCIE SPOŁECZNE

CZYNNIKI MIKRO:

m.in. status społeczny, praca

CZYNNIKI MAKRO:

m.in. ustrój społeczno pol., ekonomia, kultura

Leczenie dzielimy na:

Otwarte

Paradnie odwykowe

Zamknięte

Grupy wsparcia:

AA,

Dla dzieci alkoholików,

Dla żon alkoholików,

Kluby abstynenta.

Inne poradnie

Ośrodki Odwykowe

Oddziały odwykowe w szpitalach zamkniętych

W zakładach karnych - pododdział odwykowy - Atlantis

Poradnie zdrowia psychicznego

Żona

Dzieci

Dorosłe dzieci

Alkoholik

Rodzaje Opieki

Dbałość opiekuńcza:

- troska o byt,

Ochrona przed zagrożeniami,

Pielęgnacja.

TRUDNOŚCI

Pomoc opiekuńcza:

-wsparcie opiekuńcze,

Kompensacja,

Substytucja.

W odbierani u informacji ze świata

W przetwarzaniu informacji ze świata

W kontaktowaniu się ze światem

TYFLOPEDAGOGIKA - osoby niewidome,

SURDOPEDAGOGIKA - osoby niesłyszące.

PEDAGOGIKA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ

- osoby z niepełnosprawnością ruchową,

-dzieci z chorobami przewlekłymi

Piecza nad osobą

Wychowanie Dziecka

(codzienne czynności)

Przedstawicielstwo - działanie w imieniu innej osoby na jej rzecz.

Kierowanie

( decydowanie o ważnych sprawach)

Pełnomocnictwo

Mocodawca - udziela umocowania ( w tym imieniu, w tym zakresie, na moją rzecz)

Przedstawicielstwo ustawowe - ten kogo ustawa wskazuje jako przedstawiciela.

Pełnomocnik

Do jednej czynności

Rodzajowe ( na jakiś rodzaj pełnomocnictwa np. finansowe)

Do zwykłego zarządu (np. ktoś jest zarządcą nieruchomości).

---