032009131634

OD liSTJBTYZMU IX) REALIZMU (K/.11* o Jarosławie Iwaszkiewiczu)

Odrębność Iwaszkiewicza od innych skamandrytów UtU wyraźna, ż« wspólny ich debiut wydaje się czys^-przypadkiem: do tego stopnia młodzieńcze jego utwory M Ich zmysłowy pnnteizm, ich młodopolska nastrojowośc — odbiegają od dynamicznej i niekiedy umyślnie wulgarne-poezji Tuwima czy Słonimskiego. Ujmując rzecz najprol AcftJ, można by powiedzieć, że o różnicy tej stanowi oa-inieimy udies społeczny: podczas gdy właściwa skamanory-cl zwracają się do inteligencji mieszczańskiej, to ać:e> Iwaszkiewicza Jest wyższy — i powiedzmy to od razu — bardziej elitarny Nie tylko zwroty do określonych ości nie tylko czyste dedykacje nad utworami; ale przede wszystkim zawarte w nich aluzje do konkretnych — nie znanych czytelnikowi — zdarzeń sprawiają, że twórczość ta wydaje sit; przeznaczona raczej dla ograniczonego klan-niż dla szerokiej publiczności i do głośnej lektury raczej niż do druku. By zrozumieć ten jej klanowy charakter konieczne si| szczegóły biograficzne.

Rodem ze zubożałej szlachty kresowej — ojciec jego byl już tylko buchalterem w kaimckiej cukrowni — Jarosław Iwaszkiewicz wychował się w latach, gdy na ukraińskich ziemiach istniało jeszcze potężne i zasiedziałe w- swyclt majętnościach ziemiaństwo polskie. Skoligaccny z nim i związany towarzysko, ale umieszczony — ze względu na swą sytuację finansową — nieco poniżej i zmuszony od wczesnych lot do zarobkowania lekcjami, przyszły piaarz przejmuje wiernie obyczaje i ideały tej warstwy. Wroz z nią emigruje w 1918 roku do Polski, aby i tutaj kontynuować dotychczasowe związki, lekcjonując po da-