page0803

795

Sokół

łą plamą przy zgięciu pachy. 11) Bielik {Haliaetos alb willa) Saving. odznaczający się od innych nagiemi skokami; brunatny z białym ogonem i białawą głową. Z myszołowów: 19) Myszołów właściwy (Buteo mlgaris Bechst.) brunatny z płowem falowaniem brzucha, na ogonie brunatnym 19 przepasek rudawych, skoki nagie. 13) Myszołów wschodni {Buteo Martini) gatunek czy rasa wschodnia, mniejsza, ze rdzawem tłem ogona i mniej więcej we rdzawy przechodzącym ogólnym kolorytem. 14) Myszołów włochaty (B. la-gopus Vieill.) z nogami kosmatemi po same palce, w ogólnem ubarwieniu wiele białego przedstawiający. Z pszczołojadów: 15) Pszczołojad właściwy {Pernis apiwrus Cuv.) odznaczający się od wszystkich innych pokryciem przodu boków twarzy drobnemi na wzór łuski ułożonemi pió— reczkami, kolorytu zmienionego. Z rybołowów: 16) Pandion haliaetos Cuv. z wierzchu brunatny z głową i spodem jedwabisto-białym; odznacza się od wszystkich innych silnemi pazurami, od tyłu pełnemi, bez wyżłobienia i sęczkowatem uzbrojeniem na boku palców. 17) Krótkoszpon (Circaetos gallicus Vieill.) ptak dość duży, z wierzchu brunatny, od spodu biały brunatno-pstry, nogi wysokie modrawo-popielate z siatkowałem pokryciem i krótkiemi pazurami; głowa duża, oczy wielkie żółte. Ze skupienia kani: 18) Kania (Milcus regalis Briss.) przeważnie rdzawa z mocno-widłowatym ogonem. 19) Kania czarna (Milims niger Briss.) mniejsza, brunatna z mniej wyciętym ogonem. Z jastrzębi: 90) Jastrząb {Astur palumharius Bechst.) z wierzchu popielaty, na spodzie białym śniado-gęsto falowany, lub w młodym wieku z wierzchu brunatny, od spodu płowy, brunatno-płomykowany. 91) Krogulec (Ac-eipiter nisus Pall.), o wiele mniejszy, stosunkowo szczuplejszy, podobnie ubarwiony. Nakoniec, z błotuiaków: 99) Błotniak właściwy {Circus rufus Briss.) brunatny z głową białawą. 93) Błotniak zbożowy (C. Ci/aneus Boie.) samiec zwierzchu blado-popielato z czysto-białym spodem; samica podobna do jastrzębia młodego z kolorów. 94) Błotniak popielaty: (Ccinerascens Cuv.) samiec różni się od poprzedzającego dwoma czarnemi przepaskami przez skrzydła i grubem rdzawem pło my kowaniem spodu. Uprzedzić tu jednak wypada, że w ogóle koloryt ptaków całej rodziny sokolej jest bardzo zmienny, i po większej części ptaki te kilka lat potrzebują do ustalenia się ostatecznego ubarwienia, określenie ich przeto z bardzo krótkich opisów nie da się na pewno uskutecznić.    m. T.

Sokół, rzeczka w dawnem województwie Ruskiem, w ziemi i powiecie Halickim, ma źródło na górze Kończystej w Beskidzie i wpada do Świcy pod miastem Sokołowem.

Sokół, dawny zamek, w dzisiejszej gubernii Witebskiej, powiecie Połockim, w zbiegu rzek Dryssy i Niszczy; zbudowany przez wojska Jana Groźnego, gdy w r. 1566 szły na Inflanty, i zająwszy województwo Witebskie, tam się obwarowały. Prócz Sokoła zbudowane były wówczas trzy jeszcze inne twierdze w Połockiem: Uświat, Uła i Kopija. Podczas wyprawy Stefana Batorego w r. 1579, hetman Mielecki, prowadząc z sobą ciężkie działa wodą przez Dźwi-nę i Dryssę, obiegł d. 19 Września Sokół, i pomimo zaciętej obrony, zapaliwszy twierdzę, zdobył ją d. 95 t. m. Towarzyszący wyprawie Pachołowiecki, wydał wizerunek tej twierdzy drewnianej, oblanej dwiema rzekami i opasanej głębokim przekopem. Ślady tego przekopu i ta karta Pachołowieckiego, są dzisiaj jedynem wspomnieniem po zamku Sokolskim. Wątpliwe podania kronikarzy niemieckich utrzymuje, że w ocalałej od zniszczenia tamecznej mieścinie miał był później znaleść przytułek Dymitr Samozwaniec, podczas ucieczki swojej