046 (13)

Małgorzata Grześkowiak

9.4.33.2. Ostry krwiak podtwardówkowy

Krew — najczęściej żylna z naczyń uchodzących do zatok opony — gromadzi się między oponą twardą a mózgiem. Narastanie krwiaka nie jest gwałtowne (ponieważ jest to krwawienie żylne). Często miejsce powstawania krwiaka odpowiada miejscu złamania czaszki.

Objawy

—    zmienny stopień zaburzeń świadomości,

—    ból głowy,

—    wymioty,

—    może współistnieć porażenie mięśni (paraliż) po stronie przeciwnej do miejsca urazu głowy.

9.43.3.3 Krwiak śród mózgowy

Krew gromadzi się w różnych miejscach w obrębie mózgu. Krwiak śródmózgowy może być spowodowany tępymi urazami czaszki lub leż penetrującymi ciałami obcymi.

Objawy — zależą od rozległości urazu oraz od miejsca, w którym powstaje krwiak:

a)    zmienny stopień zaburzeń świadomości,

b)    może współistnieć porażenie połowicze, porażenia nerwów czaszkowych.

9.4.4. Postępowanie w przypadku urazu głowy

1.    Ocena zagrożenia poszkodowanego i ratownika na miejscu zdarzenia, oraz w przypadku grożącego niebezpieczeństwa, przeniesienie poszkodowanego w inne, bezpieczne miejsce.

2.    Wezwanie pomocy.

3.    Bardzo istotne dla dalszego postępowania jest dokładne zebranie wywiadu dotyczącego mechanizmu urazu oraz tego, czy doszło do utraty przytomności, jeśli lak, to na jaki okres czasu.

4.    Zbadanie poszkodowanego:

— w przypadku sytuacji wysokiego ryzyka uszkodzenia odcinka szyjnego kręgosłupa wykonanie stabilizacji szyi i głowy z. równoczesnym udroż-

nieniein dróg oddechowych (rękoczyn wysunięcia żuchwy, bez odginania głowy ku tyłowi),

ocena oddechu i tętna i w razie konieczności rozpoczęcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej,

—    ocena ryzyka wymiotów i zabezpieczenie dróg oddechowych jeśli poszkodowany ma prowadzoną stabilizację głowy i kręgosłupa, to w przypadku wystąpienia wymiotów należy cały czas kontynuując stabilizację obrócić go na bok,

—    ocena i zatamowanie ewentualnych krwawień, unieruchomienie złamań.

5.    Zabezpieczenie poszkodowanego przed utratą ciepła.

6.    Okresowa kontrola funkcji życiowych.

7.    Można ocenić źrenice oraz przeprowadzić badanie według skali Glasgow.

Stabilizację kręgosłupa szyjnego prowadzi się w sposób następujący:

—    ratownik klęka za głową poszkodowanego, pochyla się, chwyta głowę oburącz w okolicach skroniowych, wykonując jednocześnie lekki naciąg w osi długiej ciała, łokcie opiera o podłoże (rys. 64),

—    może jednocześnie udrożnić drogi oddechowe.

—    jeśli sytuacja tego wymaga i np. konieczne jest prowadzenie masażu serca, a ratownik jest sam, to musi klęknąć z boku poszkodowanego, dlatego w dalszej kolejności stabilizuje głowę poszkodowanego między swoimi kolanami — ma wtedy „wolne” ręce i z obu stron głowy przykłada prowizoryczne materiały, które mają uniemożliwić wykonywanie głową ruchów na boki — odzież, ręczniki, buty, albo jeśli umożliwia to podłoże, na którym leży poszkodowany — podsypuje piasek, ziemię itp.,

—    jeśli jest dwóch ratowników, to jeden / nich przez cały czas stabilizuje głow ę i szyję i jednocześnie udrażnia drogi oddechowa, a drugi prowadzi czynności ratownicze.

93