07 (68)

88 C(fU 11. Efektj polityki rozwoju zrównoważonego

Wykres 2. Poziom nawożenia w Unii Europejskiej w latach 1980-1998

Źródło: obliczenia własne na podstawie FAOSTAT Databa.se

Co prawda, w okresie przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych kraje Unii Europejskiej (w składzie 12 państw) dokonały istotnego obniżenia (o niemal 1/4) ilości wykorzystywanych nawozów sztucznych (wykres 2), ale poziom nawożenia nadal pozostał bardzo wysoki i osiągał przeciętnie 200 kg tzw. „czystego składnika” (NPK) na hektar gruntów ornych⁴¹. W każdym razie poziom ten nie uzasadniał ponownego, powolnego wzrostu nawożenia, który nastąpił od 1992 roku (wykres 3). Trzeba zatem stwierdzić, że działania na rzecz ochrony różnorodności biologicznej i utrzymania zasobów gleby, związane z poziomem wykorzystania nawozów sztucznych i wyznaczone regułami przyjętymi w Rio de Janeiro, nie zostały zastosowane wobec rolnictwa Unii Europejskiej, chociaż przede wszystkim w krajach Europy Zachodniej powinny być realizowane.

⁴¹ Kraje Unii Europejskiej już dawno osiągnęły bardzo wysoki poziom nawożenia użytków rolnych. W przypadku nawozów fosforowych i potasowych najwyższe zużycie wystąpiło w 1973 roku, w okresie przed światowym kryzysem naftowym, natomiast najwyższe zużycie nawozów azotowych przypadło na drugą połowę lat osiemdziesiątych. Według informacji zawartych w bazie danych FAO zużycie nawozów fosforowych w 1998 roku wynosiło zaledwie 56% zużycia z 1973 roku, a nawozów potasowych — 70%. Natomiast wykorzystanie nawozów azotowych, które stanowią ponad 50% nawozów sztucznych stosowanych w Unii Europejskiej, w 1998 roku wynosiło 87% zużycia z 1986 roku, kiedy to odnotowano najwyższe zużycie nawozów azotowych.

Wykres 3. Zużyac nawozów sztucznych w Unii Europejskiej (w składzie 12 państw) wiatach 1963-1998

>» W min ton (NPK)

5 —-

0 ----r-r-.-—-'-----

dTdf d? / i? ^ ^ jf¹ jP #■ /

Źródło: obliczenia własne na podsuwać FAOSTAT Database

W 1992 roku z Rio de Janeiro skierowany został do świata apel o wycofanie się ze szkodliwych dla środowiska przyrodniczego praktyk stosowanych ra.in. w rolnictwie. Problemem wymagającym rozwiązania jest to, dlaczego apel ten nie tylko nic spowodował zmniejszenia zużycia nawozów sztucznych w Unii Europejskiej (w składzie 12 państw), ale także nie uchronił od powolnego wzrostu zużycia nawozów w- państwach, w których było ono nadal bardzo wysokie. Unia Europejska wykorzystała w 1992 roku we własnym rolnictwie 1S,8 min ton nawozów sztucznych (w przeliczeniu na czysty składnik), natomiast w 1998 roku - 16,3 min ton (por. wykres 1). W efekcie unijne rolnictwo nadal zużywa przeciętnie około 200 kg NPK na hektar gruntów ornych, co przy zróżnicowanym stosowaniu nawozów w tych krajach oznacza, że w stosunku do części upraw wykorzystywane są dawki dwukrotnie wyższe, czyli rzędu 400 kg NPK na hektar ziemi ornej.

63.2. Międzynarodowy handel drewnem

Kraje Europy Zachodniej posiadają bogate doświadczenia w gospodarce leśnej. W społeczeństwach tych państw duża też jest świadomość znaczenia lasów dla utrzymania równowagi ekosystemów, zachowania bioróżnorodności, roli lasów