0000059 (4)

0    energiach tego samego rzędu. To ultratwarde promieniowanie rentgenowskie różni się od konwencjonalnego bardzo dużą przenikliwością, doskonałym ograniczeniem wiązki

1    szeregiem cech przydatnych w radioterapii nowotworów złośliwych, cech nieosiągalnych w klasycznej terapii rentgenowskiej. Między innymi, dzięki dużej energii fotonów maksimum działania promieniowania przesuwa się w głąb tkanek. Wynika to z porównania krzywych (ryc. 19.1) obrazujących kształtowanie się dawek promieni rentgenowskich konwencjonalnych 200 keV oraz 31 MeV z betatronu w tkankach na głębokościach od 0 do

Ryc. 19.1. Procentowe dawki w głębi ciała dla promieni rentgenowskich 200 keV i 31 MeV. Za 100% przyjęto dawkę uzyskaną na głębokości 5 cm dla promieni 31 MeV.

Ryc. 19.2. Obwody zasilania lampy rentgenowskiej.

20 cm. W przypadku promieniowania X200 keV maksymalna energia zostaje pochłonięta w pierwszym centymetrze grubości tkanki. Natomiast maksimum działania promieni X 31 MeV przypada na głębokości 4-8 cm. Jest to fakt o dużym znaczeniu praktycznym w radioterapii.

19.1.2. Źródła promieni elektromagnetycznych

Wytwarzanie promieni rentgenowskich. Promieniowanie rentgenowskie powstaje w procesie współdziałania wysokoenergetycznych elektronów z materią. W lampie rentgenowskiej elektrony są emitowane przez katodę w zjawisku termoemisji elektrod w. Elektrony te uzyskują wysokie energie w silnym polu elektrycznym istniejącym między katodą i anodą, a współdziałanie z materią, polegające na hamowaniu, ma miejsce na anodzie. Tam też powstaje promieniowanie rentgenowskie.

Katoda w kształcie spirali wolframowej umieszczona jest w czaszy ogniskującej, która dzięki ujemnemu potencjałowi skupia na anodzie elektrony emitowane przez włókno katody. Do rozżarzenia włókna katody potrzebne jest napięcie rzędu 10 V. Otrzymuje się je za pomocą transformatora T obniżającego napięcie sieciowe (ryc. 19.2). Opornik zmienny umieszczony w obwodzie katodowym pozwala na zmianę natężenia prądu żarzenia,