104211

mnieć i zrezygnować ze siebie, ani tak bezsilny, żeby nie być w stanie ująć tego. co odeń różne.

Duch w obliczu dzieła sztuki nie zna ani wyrzecz*. j nia, ani bezsilności, gdyż ma do dyspozycji pojęcie, któ. rym obejmuje zarówno siebie, jak i swoje przeciwieństwo. I W konsekwencji, dzięki doświadczeniu sztuki, likwiduj 1 rozziew między sobą a światem, gdyż pojęciowo przy.1 właszcza sobie to, co stanowiło o jego obcości. Sztuka isą.1 nieje po to tylko, by człowiek — poprzez nią — zrozumiał] rzeczywistość, a przez to sam siebie.

Hermetyka i hermeneutyka

O

9

Kant i Hegel wyznaczają bieguny nowoczesnej estetyki Jak widać, nie jest ona jednorodna, lecz podzielona. Nie I da się bowiem pogodzić marzenia o autonomicznym ide- ] ale piękna i bezinteresownej kontemplacji z marzeniem o rozpoznaniu się ducha w dziełach sztuki. Nie jest jednak także i tak, by Hegel przekroczył subiektywistyczne ograniczenia kantyzmu, rozwiązując na zawsze wpisane weń sprzeczności. Te dwie postawy wobec sztuki, a zarazem wobec świata, wyznaczają dwa najważniejsze modele estetyczne, jakie zawdzięczamy nowoczesności. Na koniec wrócę do poezji, by zasugerować, że znajdują one swe przedłużenie w dwóch komplementarnych modelach | pisarstwa.

i Zycie na miarę literatury

Jak pisałem wcześniej, kantowski model estetyki, odłą-1 czający rozkosz estetyczną od — jak pisał Novalis — zdolności poznawczej”, odnalazł się w teorii i praktyce poeM

32