2.1 Wprowadzenie
Analiza Przyczyn i Skutków (CCA - Cause-Consequence Analysis) służy do identyfikacji i oceny sekwencji zdarzeń będącej rezultatem wystąpienia zdarzenia inicjującego. W analizie tej wykorzystuje się strukturę drzewa logicznego nazywaną Diagramem Przyczyn i Skutków (CCD - Cause-Consequence Diagram), który przedstawia wzajemne relacje pomiędzy zdarzeniem inicjującym i wszystkimi jego możliwymi rezultatami. Celem analizy jest określenie, czy zdarzenie inicjujące doprowadzi do poważnego wypadku, czy też jest ono w sposób wystarczający kontrolowane przez systemy bezpieczeństwa i odpowiednie procedury zaimplementowane w projekcie systemu. Analiza Przyczyn i Skutków umożliwia także probabilistyczne oszacowanie ryzyka powiązanego z każdym potencjalnym rezultatem.
Analiza Przyczyn i Skutków może zostać wykorzystana do zamodelowania całego systemu w tym jego podsystemów, komponentów, oprogramowania, procedur, środowiska oraz ludzkich błędów. Może ona zostać przeprowadzona na różnych poziomach szczegółowości systemu, takich jak projekt koncepcyjny, projekt wysokopoziomowy, czy też projekt szczegółowy komponentu.
Do przeprowadzenia analizy wymagana jest podstawowa znajomość teorii Analizy Drzewa Uszkodzeń (FTA - Fault Tree Analysis). Wynikowy profil ryzyka otrzymany po przeprowadzeniu analizy pokazuje, w których obszarach systemu należy zastosować dodatkowe środki bezpieczeństwa.
Analiza Przyczyn i Skutków jest od wielu lat z powodzeniem stosowana w różnego rodzaju systemach. Jedną z zalet tej techniki jest możliwość stosowania we wczesnej fazie rozwoju systemu. Ułatwia to identyfikację problemów dotyczących bezpieczeństwa na początku procesu projektowania, a tym samym umożliwia odpowiednio wczesne podjęcie działań korekcyjnych.
Metodologia Analizy Przyczyn i Skutków została opracowana w Danii w Narodowych Laboratoriach RISO w latach 70. Jej celem była pomoc w przeprowadzaniu analiz niezawodności i ryzyka w elektrowniach atomowych krajów skandynawskich.
2.2 Definicje
W Analizie Przyczyn i Skutków istotne są następujące pojęcia:
Scenariusz wypadku - seria zdarzeń, która rozpoczyna się od zdarzenia inicjującego i (zazwyczaj) poprzez jedno lub większą liczbę zdarzeń pośrednich prowadzi do wypadku lub niepożądanego rezultatu.