Orientacyjne granice wieku danego stadium |
Kryzysy życiowe |
Pomyślne rozwiązanie |
Niepomyślne rozwiązanie |
Pierwszy rok życia |
Zaufanie - brak zaufania Dziecko potrzebuje spójnej i trwałej troski, aby mogło wykształcić w sobie poczucie bezpieczeństwa. Jeśli opiekunowie odrzucają dziecko lub są niekonsekwentni, dziecko może spostrzegać świat jako zagrażający |
Zaufanie do świata i nadzieja na przyszłość. |
Podejrzliwość, brak poczucia bezpieczeństwa, obawa o przyszłość |
Drugi i trzeci rok życia |
Autonomia - wstyd i zwątpienie Dziecko poszukuje dróg uniezależnienia się od rodziców. Musi nauczyć się jeść i ubierać się samodzielnie oraz dbać o własną higienę. Metody wychowawcze stosowane przez rodziców nie powinny być zbyt sztywne i surowe. |
Poczucie autonomii i własnej wartości |
Uczucie wstydu i zwątpienia we własne zdolności kierowania sobą |
Czwarty i piąty rok życia |
Inicjatywa- poczucie winy Dziecko poznaje swoje otoczenie i planuje nowe działania w nim. Jego cele i działania bywają sprzeczne z celami i działaniami innych, co rodzi konflikty i poczucie winy. Ciekawość seksualna dziecka powinna być traktowana przez rodziców ze zrozumieniem. Rodzina to kluczowy czynnik rozwoju |
Zdolność do inicjowania działań i czerpania przyjemności z ich realizowania. Nauczenie się respektowania celów i praw innych |
Obawa przed karą i poczucie winy za przeżywanie określonych uczuć. |
Od 6 do 11 roku życia |
Przedsiębiorczość - poczucie niższości Dziecko opanowuje wiedzę i umiejętności właściwe jego kulturze; doskonali społeczne i szkolne sprawności; porównuje się z rówieśnikami. Znaczącymi czynnikami społecznymi są nauczyciele i rówieśnicy |
Poczucie kompetencji i sukcesu. Wiara we własną zdolność realizacji celów i osiągania różnych rzeczy. |
Nieakceptujące reakcje ze strony innych mogą przyczynić się do powstawania uczuć niedostosowania i niższości |
17